Đặc sắc phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân được thể hiện như thế nào qua tùy bút Người lái đò Sông Đà
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (246 KB, 4 trang )
Đề bài: Đặc sắc phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân được thể hiện như thế
nào qua tùy bút Người lái đò Sông Đà
Bài làm
Nhắc đến Nguyễn Tuân, ta nhớ đến một nhà văn tài hoa, độc đáo. Ông luôn đi tìm những
cái độc đáo, cái khác người. Nhà văn Pautopxki đã từng nhận xét: Đọc văn Nguyễn Tuân,
có người đã gọi nghệ thuật là người đi tìm cái đẹp, không chỉ vậy, ông còn là người dẫn
đường đến xứ sở cái đẹp. Chính những áng văn của Nguyễn Tuân đã thể hiện sự phong
phú về từ ngữ, sự khó tính của nhà văn khi tìm ra những câu văn, những từ ngữ thật hay,
thật đắt. Đọc tùy bút Người lái đò Sông Đà, ta thấy hết những nét tài hoa của Nguyễn
Tuân khi tả hình tượng người lái đò sông Đà. Chúng ta đã bắt gặp hình tượng con người
lao động mới, không chỉ thông minh, sáng tạo, cần cù mà còn tài hoa, nghệ sĩ. Qua áng tùy
bút tuyệt vời ấy, ta còn thấy ngời lên vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam. Đó chính là tấm
lòng của Nguyễn Tuân trước vẻ đẹp con người và đất nước Việt Nam. Tất cả đã kết tinh
tạo thành phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân tài hoa, độc đáo.
Tài năng của Nguyễn Tuân được thể hiện rõ nét qua hình tương con sông Đà và hình
tượng người lái đò sông Đà. Đây là hai hình tượng trung tâm, dưới ngòi bút tài hoa của
Nguyễn Tuân, con sông Đà và người lái đò đã trở thành hai nhân vật với hai tính cách vừa
đối lập vừa bổ sung cho nhau.
Con sông Đà mang trong nó một vẻ đẹp vừa hung bạo, vừa trữ tình. Không bằng lòng với
những gì chung chung, đại khái, Nguyễn Tuân đã dành nhiều công sức để tìm hiểu con
sông Đà. Dưới cái nhìn của ông, dòng sông được nhìn từ mọi khía cạnh địa lý, lịch sử.
Con sông trở nên dữ dội, hung bạo nước xô đá, đá xô gió, cuồn cuộn luồng gió gầm ghè
suốt năm. Nó như một con thủy quái khổng lồ, sẵn sàng nuốt tất cả mọi thứ vào trong
lòng nó. Con thủy quái ấy cứ như chỉ chờ có thuyền nào qua là nhổm dậy vồ lấy mà nuốt
chửng cho hả cơn giận dữ. Nhưng bên cạnh nét hung bạo đó, con sông lại mang một vẻ
đẹp trữ tình. Sông Đà tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện
trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo tháng hai. Màu sắc của sông Đà cùng
biến đổi theo các mùa trong năm, mỗi mùa là một sắc riêng. Mùa xuân nước xanh ngọc
bích, còn mùa thu, nước sông Đà lại lừ lừ chín đỏ, sông Đà còn mang vẻ đẹp mộng mơ
như một nỗi niềm cổ tích. Và Nguyễn Tuân đã vô cùng yêu quý con sông Đà với một nỗi
niềm thầm kín, thiết tha khi ông coi nó như một người bạn cố nhân lâu ngày không gặp
thì thấy nhớ. Phải có một tâm hồn yêu thiên nhiên, đất nước của mình thì Nguyễn Tuân
mới có thể lột tả hết được vẻ đẹp vừa hung dữ nhưng cũng đậm chất trữ tình, thơ mộng
của con sông Đà.
Song song với hình tượng con sông Đà là hình tượng người lái đò sông Đà. Dưới con mắt
tài hoa nghệ sĩ của Nguyễn Tuân, ông nhìn người lao động như một người nghệ sĩ tài hoa
trên sông nước. Ông lái đò là một tay lái ra hoa, bởi người lái đò đã đưa con thuyền vượt
qua dòng sông đầy dữ dội ấy là cả một nghệ thuật. Bằng trí tưởng tượng phong phú,
Nguyễn Tuân miêu tả cuộc vượt thác như một viên tướng thời xưa lao vào một trận đồ
bát quái đã được bày sẵn với nhiềucạm bẫy và nguy hiểm bủa vây. Ở từng trùng vây,
ông lái đò đều có cách ứng phó riêng bởi ông đã nắm chắc binh pháp của thần sông Đà.
Và không có ai hiểu con sông ấy hơn ông. ông nắm vững cái quy luật tất yếu của dòng
sông Đà nên ông có quyền tự do tung hoành ngang dọc trên con sông ấy mà không hề sợ
hiểm nguy. Con sông Đà đã bị ông khuất phục, ở trùng vây thứ nhất, con thuyền và sóng
thác giằng co dữ dội, ông lái đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa,
phóng thẳng vào mình. Nhưng ông không chỉ là người lái đò dũng cảm mà còn là người
lãnh đạo tài ba. Ông chi huy con thuyền với sáu bơi chèo vượt qua con thác dữ dội và hung
bạo ấy. Giữa những hiểm nguy đang chực chờ, vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy gọn ngắn, tỉnh
táo của người cầm lái... Ở trùng vây thứ hai, con thác leo xuống với bọt trắng xóa, che
phủ bao nhiêu mùi đá ngầm nguy hiểm, chỉ duy nhất phía trái dòng sông là có thể vượt,
qua, con mắt của ông nhìn rõ từng luồng sinh, luồng tử; ông ghì cương lại, cứ bám chắc
lấy luồng nước tung mà phóng mạnh vào cửa sinh, ở trùng vây thứ ba, bên phải, bên trái
đều là luồng chết, chỉ có duy nhất luồng giữa, ông nhanh nhạy chớp thời cơ đưa con
thuyền phóng thẳng, chọc thủng cửa giữa. Khi đưa con thuyền an toàn vượt thác, ông lại
trở về với con người của đời sống thường ngày, lại ung dung đưa thuyền xuôi dòng.
Qua hình tượng người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đưa ra một cái nhìn mới về chủ nghĩa
anh hùng. Nó không chỉ có ở nơi chiến trường, trong chiến tranh gian khổ, ác liệt mà nó ở
ngay trong cuộc sống hàng ngày. Sự mưu trí, dũng cảm và tài hoa ấy ẩn chứa ngay trong
những con người lao động hiền lành, bình dị.
Qua bài tùy bút Người lái đò Sông Đà mà cụ thể là qua hai hình tượng: con sông Đà và
người lái đò Sông Đà, đã thể hiện những nét độc đáo trong phong cách nghệ thuật của nhà
văn Nguyễn Tuân.
Trước hết, ông thường tô đậm cái khác thường, cái phi thường để gây ấn tượng và cảm
xúc mãnh liệt. Đối với ông, cái đẹp phải là cái đẹp tuyệt mỹ, cái đẹp siêu phàm, còn dữ
dội phải đến mức khủng khiếp. Và con sông Đà đã bị chi phối bởi nét nghệ thuật này,
không có con sông nào có thể dữ dội, hung bạo hơn dòng chảy của con sông Đà và cũng
hiếm có con sông nào lại thơ mộng và trữ tình đến thế. Hai tính cách tưởng như trái
ngược nhau lại là hài hòa làm nên nét riêng của con sông Đà. Cái mạnh mẽ và cái yếu
đuối luôn song hành, thu hút nhà văn Nguyễn Tuân, ở dòng sông này, Nguyễn Tuân đã thể
hiện tài năng chủ nghĩa, ông đua tài chủ nghĩa với tạo hóa. Đó cũng chính là cái ngông của
Nguyễn Tuân.
Thứ hai, nhà văn thường tiếp cận và phản ánh đối tượng từ phương diện văn hóa, mỹ
thuật. Con người dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân tỏa sáng lấp lánh vẻ đẹp của tài hoa, trí
tuệ. Người lái đò Sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả như một nghệ sĩ trên sông nước.
Và cuối cùng, phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân là phong cách tài hoa, uyên bác.
Nó thể hiện ở những từ ngữ, hình tượng nghệ thuật trong văn của ông. Ngôn ngữ của
Nguyễn Tuân có đầy đủ cả màu sắc, âm thanh và hình tượng. Ông tả Sông Đà tuôn dài,
tuôn dài như một áng tóc trữ tình. Từ áng chỉ dùng cho văn thơ đẹp, nay con sông như một
áng thơ trữ tình. Những từ ngữ mạnh, dữ dội khi miêu tả sự dữ dội của con sông: ặc ặc,
lồng lộn... chỉ đọc lên cũng hình dung ra sự dữ dội của con sông.
Không có ai như Nguyễn Tuân khi lấy chính những cái đối lập, tương phản với nhau để
làm nền, làm nổi bật nó lên. Khi tả nước ông đã miêu tả lửa. Còn tả sông, ông lại tả rừng
đối lập với nó. Đó cũng chính là cái ngông của ông. Chính thể nên câu văn của Nguyễn
Tuân luôn biến hóa, gây bất ngờ và hứng thú cho người đọc. Đọc văn Nguyễn Tuân, ta
còn biết thêm nhiều kiến thức về lịch sử, văn hóa, điện ảnh, địa lý...
Đọc bài tùy bút Người, lái đò Sông Đà ta thấy cái tài và cái tình của Nguyễn Tuân. Cái tài
của ông được thể hiện ở câu chữ, hình ảnh của con sông Đà và hình tượng của người lái
đò Sông Đà. Cái tình là tình cảm của ông đối với thiên nhiên, con người lao động Việt
Nam. Văn của ông không chỉ là lâu đài chủ nghĩa mà còn là bề sâu tâm hồn.
