Sáng kiến kinh nghiệm
A. §Ỉt vÊn ®Ị
I . Lêi NÓI ®Çu:
1.LÝ do chän ®Ị tµi
Trong q trình giảng dạy tốn ở THCS, khâu truyền thụ kiến thức cơ
bản là rất quan trọng, bởi vì kiến thức cơ bản là vốn sống động nhất, phải có
và ln tồn tại trong mỗi một con người học Tốn và làm Tốn. Trong suốt
q trình học tập và nghiên cứu các bài tốn khó, các loại tốn hay, trong
một chừng mực nào đó, có thể qn đi nhưng các vấn đề cơ bản về kiến thức
thì khơng được phép nhầm lần nếu như người đó còn muốn đạt kết quả cao
hơn trong cơng việc nghiên cứu và học tốn.
Về việc bồi dưỡng học sinh đã nắm vững kiến thức cơ bản của tốn học
của trường phổ thơng trở thành học sinh khá, học sinh giỏi là khơng dễ dàng
nhưng cũng khơng q nỗi khó khăn.
Trong những năm gần đây nền giáo dục của chúng ta u cầu mỗi giáo
viên phải đổi mới phương pháp giảng dạy. Nội dung chủ yếu của vấn đề là:
“Vận dụng tính chất đường phân giác trong tam giác”.
Những giáo viên dạy giỏi lại những chính là những người giáo viên
quan tâm nhất đến vấn đề trên thực tiễn đã giúp họ nhận thức rõ khâu quan
trọng: “Truyền thụ kiến thức cơ bản”.
Bằng đổi mới phương pháp dạy học. Đưa ra được các tình huống tạo
điều kiện cho học sinh dễ nhớ, dễ hiểu nhất là trong việc khai thác, phát
triển, phát huy óc sáng tạo, rèn luyện phương pháp suy nghĩ độc lập cho học
sinh giáo viên ln khuyến khích cho học sinh giải tốn bằng nhiều cách
khác nhau để giúp học sinh phát triển trí tuệ. Ngồi ra còn giúp học sinh làm
quen với phương pháp tự tìm tòi, nghiên cứu để học sinh tiếp tục học lên.
Xuất phát từ những luận điểm trên. Trong q trình giảng dạy nhất là
luyện tập các bài tập trong sách giáo khoa nếu biết khai thác, phát triển ta có
Ng êi thùc hiƯn: Tr ần ngọc vũ
1
Sáng kiến kinh nghiệm
thể xây dựng được các dạng bài tập hoặc hệ thống các bài tập sử dụng bồi
dưỡng cho học sinh khá, giỏi. Đó chính là lí do tơi chọn đề tài :“Vận dụng
tính chất đường phân giác trong tam giác”.
2. Mục đích của đề tài :
-Nhằm nâng cao năng lực học tốn, sự tìm tòi, sáng tạo của học sinh.
-Bồi dưỡng học sinh đã nắm vững kiến thưc cơ bản trở thành học sinh khá,
học sinh khá trở thành học sinh giỏi .
-Phát huy sự đam mê u thích học tốn của học sinh.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài :
Hệ thống bài tập trong chương trình tốn lớp 8
4. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp 8C, 8G, 8E trường THCS AMA TRANG LƠNG
5. Thời gian nghiên cứu:
Trong năm học 2007 – 2008
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
1-T×nh h×nh ®Þa ph¬ng
a) Thn lỵi :
C¸c cÊp l·nh ®¹o cđa ®Þa ph¬ng còng lu«n quan t©m ®Õn chÊt lỵng
häc tËp cđa con em x· nhµ vµ ®éi ngò gi¸o viªn, quan t©m ®Õn c¬ së trêng
líp vµ c¸c trang thiÕt bÞ gi¶ng d¹y cđa gi¸o viªn vµ ®å dïng häc tËp cđa
häc sinh.
b) Khã kh¨n :
Đliêya lµ mét x· ë vïng núi, nỊn kinh tÕ chủ yếu lµ ngành nông
nghiệp Cafe. ChÝnh v× thÕ t×nh h×nh kinh tÕ cđa x· nhµ ph¶i gỈp nhiỊu khã
kh¨n, bªn c¹nh ®ã cßn bÞ ¶nh hëng cđa c¸c phong tơc tËp qu¸n, quan niƯm
lçi thêi träng nam khinh n÷, sinh ®Ỵ kh«ng cã kÕ ho¹ch cho nªn ¶nh hëng
®Õn c«ng ¨n viƯc lµm, Bè mĐ c¸c em ph¶i ®i xa, kh«ng ai ch¨m sãc, viƯc
häc tËp vµ ®«n ®èc c¸c em häc tËp dÉn ®Õn c¸c em kh«ng cã ý thøc häc tËp
2.Tình hình nhà trường
Ng êi thùc hiƯn: Tr ần ngọc vũ
2
Sáng kiến kinh nghiệm
a) Thn lỵi:
§éi ngò gi¸o viªn nhiƯt t×nh trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y, yªu häc sinh,
yªu nghỊ, lu«n lu«n t×m tßi c¸c ph¬ng ph¸p ®ỉi míi phï hỵp víi tõng m«n
häc.
b) Khã kh¨n:
-C¬ së trêng líp cßn nhiều hạn chế, cơ sở vật chất nhà trường còn
thiếu kém, ®éi ngò gi¸o viªn gi¶ng d¹y c¸c m«n tù nhiªn ®ang cßn trẻ nªn
cha cã nhiỊu kinh nghiƯm gi¶ng d¹y
-Mét sè häc sinh cha cã ý thøc häc tËp, ®ang cßn Ø l¹i vào s¸ch híng
dÉn, chÝnh v× thÕ mµ còng ¶nh hëng ®Õn chÊt lỵng gi¶ng dạy và học tập
cđa häc sinh
: 3 . kÕt qu¶ vµ hiƯu qu¶ cđa thùc tr¹ng trªn
Khi th¨m dß kh¶o s¸t chÊt lỵng häc tËp m«n to¸n cđa häc sinh ba líp
8C, 8G vµ 8E ®· cã kÕt qu¶ nh sau :
ChÊt L-
ỵng
G-K TB Y K
SL % SL % SL % SL %
§Çu
n¨m
6 5 51 42,5 60 50 3 2,5
Gi÷a
HK I
7 5,83 53 44,17 58 48,33 2 1,67
Häc k× I 10 8,33 69 57,5 40 33,33 1 0,83
Gi÷a
HK II
12 10 80 66,67 28 23,33 0 0
B. Gi¶i qut vÊn ®Ị
I.C¸c BiƯn ph¸p thùc hiƯn:
1.Nghiªn cøu tµi liƯu:
Ng êi thùc hiƯn: Tr ần ngọc vũ
3
Sáng kiến kinh nghiệm
Tríc hÕt ph¶i nghiªn cøu phÇn lý thut mµ häc ®· ®ỵc häc trong c¸c néi
dung lý thut, ph¶i x¸c ®Þnh râ rµng c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµ träng t©m, kiÕn
thøc n©ng cao vµ më réng cho phÐp, bíc tiÕp theo lµ nghiªn cøu c¸c bµi tËp
trong SGK. S¸ch bµi tËp To¸n, s¸ch n©ng cao theo yªu cÇu vµ tù m×nh ph¶i gi¶i
®¸p nh÷ng yªu cÇu nµy.
C¸ch gi¶i tõng lo¹i, tõng bµi to¸n nh thÕ nµo? Cã bao nhiªu c¸ch gi¶i bµi
to¸n? Lo¹i to¸n nµy ph¬ng ph¸p gi¶i nµo lµ hay h¬n, thêng gỈp h¬n? Ý ®å cđa
t¸c gi¶ ®a ra bµi to¸n nµy ®Ĩ lµm g× ? Mơc ®Ých vµ t¸c dơng cđa tõng bµi tËp
nh thÕ nµo? Häc sinh häc vµ rót ra ®ỵc g× tõ kiÕn thøc Êy?
Sau khi nghiªn cøu kÜ tµi liƯu, ®Þnh híng cơ thĨ míi tËp trung x©y dùng
néi dung cđa ®Ị tµi: “Vận dụng tính chất đường phân giác trong tam
giác”.
2.Thùc hiƯn néi dung cđa ®Ị tµi:
TiÕn tr×nh ®ỵc thùc hiƯn trªn líp nh thÕ nµo ®Ĩ ph¸t huy hÕt tÝnh tÝch cùc,
chđ ®éng s¸ng t¹o cđa häc sinh. PhÇn nµy thùc chất lµ nh÷ng suy nghó vµ dù
kiÕn cđa gi¸o viªn sÏ tiÕn hµnh trªn líp. Tuy r»ng hµnh ®éng cha x¶y ra nhng
còng dù kiÕn nªu lªn ®Ĩ sau nµy khi thùc hiƯn xong ®Ị tµi cã ®iỊu kiƯn ®óc
kết, rót kinh nghiƯm d¹y häc cho nh÷ng phÇn kh¸c.
3 § . Ĩ häc sinh vËn dơng ® ỵc tÝnh chÊt ® êng ph©n gi¸c trong tam gi¸c
vµo gi¶i to¸n th× gi¸o viªn :
a) Ph¶i n¾m thËt v÷ng ch¬ng tr×nh vµ ®èi tỵng häc sinh ®Ĩ chn bÞ bµi
gi¶ng tèt.
b) Ph¶i biÕt chän läc néi dung, ph¬ng ph¸p tËp trung vµo ®iĨm mÊu chèt,
chän kiÕn thøc, kÜ n¨ng c¬ b¶n nµo hay øng dơng nhÊt ®Ĩ gi¶ng tèt, lun tèt.
c) Ph¶i gi¶ng ch¾c ®Õn ®©u, lun ch¾c ®Õn ®Êy. Tr¸nh gi¶ng qua loa ®¹i
kh¸i ®Ĩ ch¹y theo sè lỵng bµi tËp.
d) St qu¸ tr×nh lun gi¶ng ph¶i cho häc sinh ®éng n·o suy nghÜ t¹i
sao, lµm thÕ nµo ? T¹i sao nghÜ thÕ ? th× míi ®¹t kÕt qu.¶
II. C¸c biƯn ph¸p ®Ĩ tỉ chøc thùc hiƯn:
Ng êi thùc hiƯn: Tr ần ngọc vũ
4
Saựng kieỏn kinh nghieọm
1. Vai trò của tính chất đ ờng phân giác trong tam giác trong việc giải
toán việc giải toán.
Một trong các định hớng quan trọng của việc đổi mới giáo dục của
nhiều nớc trên thế giới, trong đó có Vieọt Nam là: Tăng cờng hơn nữa tính
phân hoá trong giáo dục. Chơng trình giáo dục thể hiện ngày càng rõ hơn
tinh thần phần phân ban dạy học theo chủ đề.
Tính chất đờng phân giác trong tam giác ở chơng trình toán 8 chỉ gồm 2
tiết nhng nó lại có tầm ảnh hởng lớn, có thể vận dụng vào làm rất nhiều bài
toán hay, là sự kết hợp nhuần nhuyễn để có nhiều lời giải hay, độc đáo.
Học sinh có thể vận dụng tính chất đờng phân giác trong tam giác vào
việc giải các bài toán khác có liên quan, qua ủoự phát triển kú năng, kú xảo
trong chứng minh hình học.
2. Mục tiêu của đề tài :
Đa vào các tiết học chính khoá, các tiết học bồi dỡng. Một số phần
dành cho việc bám sát, củng cố, nâng cao kiến thức, kĩ năng. Một phần dành
cho việc cung cấp một số nội dung phát triển, nâng cao, áp dụng thực tiễn theo
nhu cầu của học sinh.
Khai thác sâu tính chất đờng phân giác trong tam giaực, phát triển các
bài toán có liên quan.
Đáp ứng nhu cầu học tập của các đối tợng học sinh khác nhau. Tạo điệu
kiện cho học sinh trong học tập, nắm bắt đợc các kiến thức cơ bản và phát
triển nâng cao của chơng trình.
3. Cấu trúc và nội dung của đề tài:
Với mục tiêu củng cố, nâng cao mức độ phổ thông cho phép đối với
phần lí thuyết thông qua hệ thống một số bài tập, gồm các bài tập trong sách
giáo khoa, sách bài tập, hoặc các bài tập tự chọn, tự sáng tạo của giáo viên. Đề
tài phải có một cấu trúc hợp lí, chặt chẽ và gắn kết lôgíc với nhau, qua đó tạo
ra cho ngời dạy, ngời học nguồn cảm hứng, độ mở nhất định. Với đề tài:
Ng ời thực hiện: Tr n ngc v
5
Saựng kieỏn kinh nghieọm
Vaọn dụng tính chất đờng phân giác trong tam giác để giải toán", có thể cấu
trúc theo nhiều cách khác nhau, tuỳ theo chủ định của ngời dạy, ở đây tôi xin
đa ra cấu trúc nh sau để các đồng chí tham khảo và góp yự.
B ớc 1 : Khơi nguồn kiến thức về lí thuyết: Tớnh chất đờng phân giác của tam
giác thông qua hệ thống câu hỏi và bài tập dạng đơn giản tự luận và trắc
nghiệm.
B ớc 2 : Học sinh áp dụng tính chất đờng phân giác của tam giác, sử dụng tính
chất đó một cách linh hoạt, sáng tạo, qua đó giáo viên kiểm tra, rèn luyện kĩ
năng vận dụng chứng minh, các thao tác trong bài làm của học sinh.
Nhận xét sau mỗi bài toán, qua đó xâu chuỗi để có thể phát hiện ra bài
toán mới.
B ớc 3 : Vận dụng tính chất, kết quả đó để giải các bài toán nh tính độ dài đoạn
thẳng, so sánh hai đoạn thẳng, chứng minh hai đờng thẳng song song, chứng
minh tam giác vuông, các bài toán mở rộng khác...
III. Nội dung cụ thể của đề tài:
Sau khi đã nghiên cứu các tài liệu, nắm vững đợc các thông tin cần thiết,
giáo viên xác định mục đích của đè tài và lựa chọn các ví dụ, bài tập tiêu biểu
cho mục tiêu đó.
Ng ời thực hiện: Tr n ngc v
6