Ngữ văn lớp 12: Lí thuyết 4 chiếc thuyền ngoài xa tiết 1
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (357.23 KB, 2 trang )
BÀI GIẢNG: CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA – TIẾT 1
CHUYÊN ĐỀ: BÀI GIẢNG CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC
MÔN NGỮ VĂN LỚP 12
CÔ GIÁO: PHẠM THỊ THU PHƯƠNG
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả: (1930 – 1989)
- Quê quán: huyện Quỳnh Lưu – tỉnh Nghệ An.
- Gia nhập quân đội năm 20 tuổi.
- Từ năm 32 tuổi, tác giả chuyển sang hoạt động văn nghệ và chính thức trở thành nhà văn quân đôi.
* Sự nghiệp sáng tác:
- Tác phẩm chính: sgk.
- Vị trí: Là cây bút đi tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
-> Nhà văn Nguyên Ngọc nhận xét về Nguyễn Minh Châu: “Là một trong số những nhà văn mở đường tinh
anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay”.
- Phong cách nghệ thuật:
+ Trước 1975: Là cây bút sử thi có khuynh hướng trữ tình lãng mạn.
+ Sau 1975 (đầu những năm 1980): Chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân
sinh.
-> Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Năm 1983 – cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã kết thúc một cách huy hoàng vào năm 1975 và dư
âm còn có thể kéo dài một vài năm sau đó nhưng đến đầu những năm 1980 cuộc sống muôn mặt đời thường sau
chiến tranh đã trở lại, những vấn đề nhân sinh thời đại đã được quan tâm trở lại. Tác phẩm mang xu thế chung
của văn học thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc
sống muôn mặt đời thường.
b. Bố cục: 3 phần:
- Phần 1: 2 phát hiện ban đầu của nghệ sĩ Phùng.
- Phần 2: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài.
- Phần 3: Câu chuyện về tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.
II. Tìm hiểu tác phẩm:
1. Tình huống truyện:
* Khái niệm:
- Nếu như cấu tứ và mạch cảm xúc là điểm tựa để khám phá và tìm hiểu nội dung của văn bản thơ thì tình
huống truyện là “chìa khóa để vận hành cốt truyện”, để khám phá một tác phẩm văn xuôi.
- Tình huống truyện là những sự kiện éo le, bất ngờ, khác lạ khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn, độc đáo.
- Nguyễn Minh Châu: “Tình huống truyện là cái tình thế của câu chuyện, là khoảnh khắc mà trong đó sự
sống hiện ra rất đậm đặc, là khoảnh khắc chứa đựng cả một đời người”.
- Qua tình huống truyện nhân vật bộc lộ mình rõ nét nhất, chủ đề tư tưởng được bật sáng, thấy được tài
năng nghệ thuật của người cầm bút.
1 Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt nhất!
- Các loại tình huống truyện:
+ Tình huống hành động.
+ Tình huống tâm trạng.
+ Tình huống nhận thức.
* Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa”: tình huống nhận thức.
(+) Phát hiện thứ nhất - về cái tuyệt mĩ, tuyệt thiện:
- “Cảnh đắt trời cho”:
+ Hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình xuất hiện giữa bầu sương mù trằng như sữa lại pha chút hồng
hồng do ánh mặt trời chiếu vào.
+ Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im như tượng trên chiếc mui khum khum đang hướng mặt vào bờ.
-> Là bức họa diệu kỳ do thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người; là sản phẩm quý hiếm của hóa công
mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh nào cũng khao khát được chứng kiến.
- Cảm nhận của người nghệ sĩ:
+ Thấy rung động.
+ Thấy tâm hồn mình được thanh lọc, gột rửa.
+ Thấy hạnh phúc.
(+) Phát hiện thứ hai – về hiện thực cuộc sống:
- Sự thật kinh ngạc:
+ Đằng sau cái đẹp toàn mĩ là hiện thân của cái xấu, là hiện thực trần trụi: bước ra khỏi chiếc thuyền ngư phủ
đẹp như mơ là người đàn bà xấu xí trạc ngoài 40 tuổi, rỗ mặt…Đi sau người đàn bà là người đàn ông cao lớn,
dữ dằn, tấm lưng rộng và cong như lưng của một chiếc thuyền…
+ Đằng sau cái đẹp được gọi là toàn thiện là hiện thân của cái ác, là cảnh tượng tàn nhẫn, điển hình của bạo lực
gia đình: người đàn bà đi trước, người đàn ông lẳng lặng đi sau k nói câu nào…đột nhiên bỗng trở nên hùng hổ,
mặt đỏ gay,…, dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp lên người của người đàn bà, người đàn bà đứng im không
chống trả, đứa bé chạy ra…
-> Cảm nhận của nghệ sĩ Phùng: “kinh ngạc đến thẫn thờ”, “mấy phút đầu cứ đứng há mồm ra mà nhìn”,
“chết lặng”…
* Ý nghĩa của tình huống: Mang đến cho Phùng hững nhận thức về cuộc sống:
- Cuộc sống không hề đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng rất nhiều nghịch lý. Cuộc sống luôn tồn tại
những điều tốt – xấu, thiện – ác.
- Đừng bao giờ nhầm lẫn hiện tượng và bản chất, đừng bao giờ nhầm lẫn giữa hình thức bề ngoài với nội
dung thực chất bên trong, đừng vội đánh giá sự vật, con người ở dáng vẻ bên ngoài mà phải tìm hiểu thực chất
bề sâu đằng sau vẻ ngoài ấy.
--- HẾT TIẾT 1 ---
2 Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt nhất!
