Suy nghĩ về nghề trồng người
Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
Từ xưa đến nay, bất kể trong thời kỳ nào người thầy cũng được kính
trọng, vị nể. Tuy nhiên, trong thời kỳ hội nhập hiện nay, đời sống vật chất
cũng như tinh thần đều được cải thiện và nâng cao. Điều này kéo theo sự
thay đổi về nhận thức, cách nhìn nhận của cả những người đối với nghề
giáo
Ngày trước, người thầy đã rất được coi trọng, giữa thầy - trò luôn có
khoảng cách tạo ra do nghi lễ. Giờ đây, mối quan hệ giữa thầy và trò xích ại
gần nhau hơn. Ngoài giờ lên lớp, thầy và trò có thể trò chuyện với nhau như
những “người bạn”. Trên lớp, không chỉ thầy giảng mà trò cũng được phát
biểu ý kiến của mình. Phương pháp dạy học hiện đại khuyến khích quan hệ
tương tác giữa thầy và trò khiến quan hệ thầy - trò bình đẳng, thoải mái hơn
nhưng trò vẫn phải giữ nghiêm lễ nghĩa với thầy, thầy là chuẩn mực về đạo
đức, làm gương để trò noi theo.
Thầy, cô giáo không chỉ cung cấp kiến thức mà còn giáo dục đạo đức,
lối sống cho học trò. Có người cho rằng công cụ của người giáo viên chỉ là
kiến thức. Theo tôi, đó mới chỉ là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Bởi trong xã
hội ngày nay, con người phải phát triển toàn diện chứ không chỉ có kiến thức
đơn thuần. Như vậy, công cụ chủ yếu của lao động sư phạm là người thầy
với toàn bộ nhân cách của mình. Nhân cách này càng chuẩn mực, thì sản
phẩm tạo ra (học trò) càng hoàn thiện. Nhân cách đó bao gồm tâm hồn, tư
tưởng, đạo đức, cách sống cũng như sinh hoạt của người thầy. Vì vậy nó đòi
hỏi một tinh thần trách nhiệm cao và sự am hiểu nghề nghiệp nhất định.
Học trò nhìn thầy, cô giáo như một tấm gương về đức - trí - thể - mỹ. Nhân
cách của người thầy in dấu ấn vào tâm hồn học trò nhiều nhất, lâu nhất, thậm
chí đến suốt cả cuộc đời. Đó cũng là cái gốc để mối quan hệ thầy - trò vô tư,
không vụ lợi, không vì nhu cầu vật chất, danh vọng tầm thường nào. Thiết
nghĩ, mối quan hệ thầy - trò lý tưởng cũng tựa như một bài giảng hay, trí tuệ
trong cuộc sống. Bất cứ quan hệ nào cũng cần sự chăm chút, vun đắp. Quan

hệ thầy - trò cũng không ngoại lệ. Học trò phải ứng xử làm sao để thầy cô
cảm nhận được dù thân thiết, gần gũi đến mấy cũng có sự kính trọng.
Quan trọng hơn, thái độ học tập là thước đo cao nhất sự quan tâm của
người học với người dạy. Những cử chỉ như lời chào thầy cô, chú ý nghe


giảng, tích cực tham gia ý kiến đóng góp xây dựng bài… cũng khiến người
thầy hạnh phúc, hứng thú giảng dạy và thầy cô cảm thấy yêu nghề, yêu trò
hơn. Về phía người thầy hãy lắng nghe ý kiến học trò nhiều hơn, tạo điều
kiện để các em nói lên suy nghĩ của mình qua các bài giảng. Thầy, cô có thể
trở thành những “người bạn lớn” của học trò, để mối quan hệ thầy - trò
không dừng lại ở trong nhà trường mà mở rộng cả trong cuộc sống.
Theo quan điểm của Bác: Thầy giáo phải thật thà yêu nghề của mình,
phải có đạo đức cách mạng, phải có chí khí cao thượng, phải “tiên ưu hậu
lạc”. Nghĩa là khó khăn phải chịu trước thiên hạ, sung sướng thì hưởng sau
thiên hạ; phải yên tâm công tác, phải thật thà đoàn kết, phải thương yêu các
cháu như con em ruột thịt của mình; đồng thời phải luôn luôn ra sức thi đua
trong công tác và học tập, thật thà tự phê bình và phê bình để cùng nhau tiến
bộ mãi.
Làm nghề giáo đòi hỏi người đứng trên bục giảng phải có bản lĩnh, biết
chịu đựng và vượt qua khó khăn trước mắt, đem hết sức mình cống hiến cho
thế hệ tương lai của đất nước. Nghề nào cũng vậy, nhất là nghề giáo cần phải
trải qua thử thách mới trở thành một nhà giáo có bản lĩnh, có tâm, có đức và
có tài.

“Trẻ em như búp trên cành” một thế hệ tương lai của đất nước, chỉ một lời
nói hay hành động tốt có thể giúp trẻ phát triển tốt về thể chất cũng như trí
tuệ, nhưng với một lời nói hay hành động tiêu cực của thầy cô cũng làm cho
trẻ bị tổn thương về thể xác cũng như tâm lý của trẻ, nỗi ám ảnh trong cả
một thời gian dài về hình ảnh không tốt về người thầy. Tuy chỉ là “con sâu

làm giầu nồi canh” nhưng những vụ bạo hành học sinh xảy ra trong thời gian
qua liên tục, ngay những nhà giáo có lương tâm cũng phải day dứt trước
những hiện tượng này. Những giáo viên để xảy ra những sự việc này cần
xem lại bản thân mình, trau dồi lại đạo đức và phẩm chất của người giáo
viên, hãy đánh thức lương tâm của một nhà giáo vốn có trong mình đã bị
đánh mất. Lấy lại hình ảnh tốt đẹp và cao quý của nghề giáo, lấy lại niềm tin
yêu và kính trọng của cả xã hội. Hãy vì “Vì tương lai con em chúng ta”.


Như lời tâm sự của một nhà giáo tâm huyết nhiều năm gắn bó trong ngành
giáo dục: “Nghề nào cũng có những cái vất vả, nhưng nghề dạy học thì vất
vả hơn rất nhiều, muốn vượt qua vất vả ấy, người giáo viên không chỉ cần
phải có kiến thức chuyên môn vững vàng, mà quan trọng hơn cả phải có tình
thương và tâm huyết với nghề. Thành công lớn nhất của người giáo viên là
sự kính trọng của học sinh, phụ huynh và toàn xã hội. Để đạt được điều này
người giáo viên phải không ngừng phấn đấu trong suốt cả cuộc đời”.

Thầy giáo Lê Ngọc Điều đã có thâm niên trong nghề trên ba mươi năm, đến
nay thầy giáo đã nghỉ hưu nhưng vẫn không quên những ngày còn đứng trên
bục giảng.
Thầy Điều tâm sự : “Từ ngày tôi vinh dự được làm việc trong ngành giáo
dục, và trực tiếp đứng trên bục giảng truyền đạt những kiến thức cho những
học trò thân yêu, đến nay đã có hơn 30 năm làm thầy giáo. Muốn trở thành
một nhà giáo chân chính, người thầy phải lao động thật nghiêm túc, không
ngừng học tập nâng cao trình độ của mình và phải luôn luôn tu dưỡng đạo
đức mới xứng đáng với vinh danh nhà giáo. Nhà giáo là một ngành cao quý
trong những nghề cao quý. Từ xưa đến nay, bất kể là chế độ nào không thể
không có nghề giáo, các cụ ta thường nói : “ Không thầy đố mày làm nên”
Thầy giáo vui vẻ đọc đoạn thơ :



“Thầy cô là những đoá hoa tươi
Dưới ánh nắng xuân đẹp tuyệt vời
Vường hoa giáo dục rung rinh gió
Toả bao hương sắc đến muôn người”
Thầy nói tiếp : “ Khi mình đã là người thầy thì hết lòng vì học trò thân yêu,
thầy đem hết tâm trí để dậy dỗ học sinh, tìm phương pháp tốt nhất, hay nhất
để truyền đạt những kiến thức khoa học cho học sinh, đồng thời cũng dậy
cho học sinh cách làm người”.
Đa số những ai đã lựa chọn nghề giáo là nơi gắn bó sự nghiệp cả đời đều có
những tâm huyết với nghề, với trò. Trong cuộc sống của mỗi người giáo viên
đều có những khó khăn, đối với những thầy giáo thế hệ trước sinh ra, lớn
lên, sự nghiệp đều ở trong những hoàn cảnh đầy rẫy những lo toan cuộc
sống, những vẫn khắc phục vượt qua để vươn tới những cái đẹp, đem lại cái
đẹp cho cuộc đời.
Ngày nay, đến thế hệ nhà giáo trẻ được đào tạo tốt hơn, trong môi
trường hiện đại hơn, có những nhà giáo trẻ cũng mong muốn được cống hiến
sức trẻ như cha ông đã làm, nhưng cũng có người dường như không chịu
được áp lực công việc, khó khăn của cuộc sống, xen lẫn những bon chen của
cơ chế thị trường.
Một thầy giáo trẻ mới ra trường viết thư trên báo lao động điện tử tâm sự,
mà đó là những tâm sự thực lòng :
“Tôi tốt nghiệp Đại học Sư phạm vào tháng 7/2007. Nhận nhiệm sở tại một
trường THPT trên địa bàn tỉnh A vào tháng 9/2007, tôi háo hức muốn đem
hết những gì mình đã học được ở giảng đường suốt 4 năm cống hiến cho xã
hội. Thế nhưng, thực tế lại quá phũ phàng so với những gì chúng tôi nghĩ.
Điều đầu tiên tôi cảm thấy không công bằng đó là chúng tôi (những thầy cô
giáo mới ra trường) chỉ lĩnh lương 85% so với mức lương chung của công
nhân viên chức (?). Tôi không hiểu tại sao lại có sự bất công như thế? Chúng
tôi cũng là những người được đào tạo chính quy, cũng soạn bài, giảng dạy

như những giáo viên khác, cũng làm các công tác ngoài giờ, công tác chủ
nhiệm, tham gia phong trào….
Thậm chí tôi còn cảm thấy mình làm nhiều việc hơn mấy đồng nghiệp khác
nữa bởi vì chúng tôi là những người trẻ, trường luôn “ưu tiên” cho chúng tôi
làm. Thế thì tại sao lại đối xử với chúng tôi thiếu công bằng như thế? Thú


thật với các bạn, hiện giờ mỗi tháng tôi lãnh được 1.330.000 đồng. Với sự
leo thang của vật giá thời gian gần đây thì số tiền này lo ăn trong suốt một
tháng ròng muốn không đủ, làm sao dám nghĩ đến những nhu cầu khác.
Các bạn có biết không, đối với xã hội của chúng ta thì: Chất lượng, kết quả
học tập của học sinh không tốt: Tại thầy; đạo đức học sinh xuống cấp, băng
hoại: Tại thầy…
Ba mẹ tôi thỉnh thoảng vẫn an ủi “ráng đi con ơi, dù gì mình cũng may mắn
được làm một cái nghề cao quý, được mọi người trong xã hội trân trọng”.
Những lúc như thế tôi chỉ biết im lặng. Có lẽ, nghề giáo viên của chúng tôi
là một nghề cao quý! Nhưng, trong cái xã hội phát triển như vũ bão hiện giờ,
liệu có bao nhiêu người chấp nhận đói khổ chỉ vì cái hư danh??? ”
Làm nghề giáo đòi hỏi người đứng trên bục giảng phải có bản lĩnh, biết chịu
đựng và vượt qua khó khăn trước mắt, đem hết sức mình cống hiến cho thế
hệ tương lai của đất nước. Nghề nào cũng vậy, nhất là nghề giáo cần phải
trải qua thử thách mới trở thành một nhà giáo có bản lĩnh, có tâm, có đức và
có tài.
Trong lời một bài hát có câu : “…Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta, mà tự
hỏi ta đã làm gì cho Tổ Quốc hôm nay..”
Ý kiến về vấn đề nêu trên, một phụ huynh học sinh đưa ra ý kiến của mình :
“Qua đọc bài lá thư của thầy giáo tôi thấy thầy cũng nên nhìn lại mình. Là
một thầy giáo trẻ mới ra trường chưa cống hiến cho xã hội được bao nhiêu
mà thầy đã đòi hỏi những điều mà hàng chục vạn giáo viên của cả nước từ
xưa tới nay vẫn cống hiến mà họ chưa một lần đòi hỏi.

Xã hội đã tôn trọng gọi những người làm công tác giáo dục làm thầy vậy tại
sao một ngưới thầy lại đi tính toán so bì những điều đó phải chăng nếu vì
đồng tiền thì hãy theo đưổi một nghề khác cho phù hợp.
Xã hội đã gọi chữ thầy thì ngoài dạy kiến thức thầy còn phải dạy làm người
như vậy đó là một vinh dự lớn chứ phải không thầy”.
Xong vẫn có những giáo viên trẻ không ngại khó khăn gian khổ, tất cả vì
học sinh thân yêu ở những vùng sâu vùng xa đang ngóng chờ, sẵn sàng đến
công tác tại những vùng xa xôi hẻo lánh, cống hiến sức trẻ cho nền giáo dục
nước nhà.


Anh Thanh Tâm viết về công việc của mình như sau :
“Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có hai anh em trai, tôi là út, mẹ tôi là
giáo viên mẫu giáo, bố tôi hồi còn trẻ cũng là giáo viên dạy văn. Có lẽ
truyền thống gia đình phần nào đã củng cố, hình thành động cơ thúc đẩy tôi
chọn nghề Sư phạm. Ra trường, tôi được phân công công tác về một trường
THCS miền núi của tỉnh Quảng Ninh. Tôi rất vui mừng, phấn khởi và tự hào
với cơ hội đạt được này của bản thân. Vì tuy không được công tác ở miền
xuôi, vùng đô thị nhưng tôi còn may mắn hơn nhiều bạn tôi ra trường mấy
năm rồi vẫn còn đang “đỏ mắt” chờ việc.
Lần đầu tiên xa nhà lập nghiệp, tôi mới thấy hết được khó khăn vất vả của
nghề “gõ đầu trẻ”. Vì học sinh của tôi rất đặc biệt, đa số các em là người dân
tộc Dao Thanh Phán, nói tiếng Kinh không sõi. Hàng ngày, tôi phải tranh thủ
thời gian ngoài giờ lên lớp, đến từng thôn, bản gặp trưởng thôn, trưởng bản,
làm quen, hoà mình vào cuộc sống và phong tục tập quán của đồng bào dân
tộc thiểu số nơi đây để thuyết phục, vận động con em họ đến trường.
Bên cạnh đó, tôi còn phải thường xuyên đối mặt với cơn bão giá của biến
động thị trường để lo cho từng khẩu phần ăn mặc hàng ngày với đồng lương
quá khiêm tốn của một giáo viên tập sự; đối mặt với những trang giáo giáo
án, bài giảng hàng ngày, do sự khác biệt về ngôn ngữ giữa tôi với học sinh

người dân tộc thiểu số; đối mặt với những mối quan hệ với đồng nghiệp
không phải lúc nào cũng “xuôi chèo mát mái”.
Trong khi đó, tôi còn như con chim mới “ra dàng” đang chập chững tập bay.
Những kỹ năng sống như thế này tôi lại chưa được trang bị cho mình trong
“túi càn khôn” trước khi vào đời. Bù lại, với sức trẻ và tấm bằng tốt nghiệp
Cao Đẳng loại khá, lại được sự quan tâm động viên thường xuyên của ban
giám hiệu nhà trường và tập thể giáo viên, dần dần tôi đã phần nào vơi đi nỗi
nhớ nhà, nhớ quê hương. Tôi càng thêm yêu nghề, mến trẻ, lấy công việc
làm niềm vui, tự bằng lòng với chính mình để củng cố niềm tin về một
tương lai tốt đẹp hơn, đầy đủ, sung túc hơn.
Đó là những suy nghĩ giản dị, chân thành của tôi về nghề của tôi – “Nghề
giáo viên là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý” như lời cố Thủ
tướng Phạm Văn Đồng đã nói “. Trích bài viết của Nguyễn Thanh Tâm tại
Jobviet
Các thầy cô luôn cố gắng hết lòng nhằm giúp các em học sinh trở thành
những con ngoan trò giỏi, thầy cô vui mừng khi các trò học tốt lễ phép.


Nhưng cũng có đôi lúc trò cũng quên đi điều đơn giản nhất đó cũgn là người
thầy đã dậy mình.
Thầy giáo trẻ Nguyễn Quốc Vỹ khoa cơ khí chế tạo Trường cao đẳng nghề
Quy Nhơn tâm sự :
“Tôi vui khi những học sinh, sinh viên cũ khi gặp lại còn cuối đầu chào,
nhưng cũng rất buồn khi học trò cũ đi trên hành lang đối diện với thầy mà cứ
ngước mắt nhìn lên mặt trăng, mặt trời. Tôi tự nhủ, cũng có lẽ các em không
thích tôi, các em không thích phương pháp tôi dạy, không thích những lần
“la mắng” các em trên lớp khi đi học vẽ mà không chịu mua cây bút chì,
giấy vẽ hay cục gôm” .
Nghề giáo là một nghề vinh quang, xong người thầy cũng hết sức vất vả,
nhọc nhằn thức khuya dậy sớm. Thầy cô cũgn có gia đình, cũng có bao lo

toàn cho cuộc sống gia đình mình, nhưng các thầy cô vẫn biết vượt qua được
khó khăn đó để đến với những học sinh thân yêu. Các cô, các thầy chỉ có
một mình phải chủ nhiêm vài chục học sinh, bảo ban, theo dõi, kèm cặp
ngần ấy con người là quá mệt mỏi.
Chị Hồng Hoa một giáo viên tiểu học nói : “Tôi là một giáo viên tiểu học ra
trường và làm việc được 4 năm. Số năm công tác đó không phải là con số
đáng nói nhưng tôi đã được tiếp xúc và va chạm thực tế với cả 2 môi
trường làm việc ở trường dân lập và trường công lập.
Trong suốt 4 năm công tác đó, tôi vẫn thường xuyên đọc sách, báo và theo
dõi các bài viết của bạn đọc trên VnExpress.net. Tôi đặc biệt chú ý những
bài viết liên quan đến ngành nghề của tôi. Và càng đọc tôi càng thấy buồn
(thậm chí là đôi lúc thấy thất vọng) cho mình, cho đồng nghiệp và cho cả cái
nghề cao quý mà tôi đã từng mơ ước từ ngày tôi còn là học sinh cấp 1.
Các anh chị có biết rằng, một tiết học của chúng tôi không được kéo dài quá
40 phút. Mà trong 40 phút ấy, cô giáo vừa phải truyền thụ kiến thức mới,
vừa hướng dẫn các con làm bài vào vở ô li. Mà các con cấp 1, đặc biệt là lớp
1, 2, 3 viết bài rất chậm. Giáo viên chúng tôi phải rèn từng tí một, từ cách
viết tên đề bài lùi vào mấy ô cho đẹp, rồi hết bài phải kẻ ngắn, kẻ chân bài,
…
Các anh chị không thể biết được là các con mình còn nhỏ quá, đến việc cầm
chiếc thước kẻ để kẻ cho thẳng cũng còn lúng túng. Mà lớp thì không phải
chỉ có 5 đến 10 cháu. Ở các trường công lập đông học sinh, một lớp có đến
50 cháu, mà chúng tôi phải cố gắng làm sao hướng dẫn cho được phần đông


cả lớp. Các con lại viết chậm nên rất nhiều con làm không kịp đủ lượng bài,
không hoàn thành ngay trong tiết học đó. Nên chúng tôi phải lấn sang tiết
học khác.
Tôi hy vọng, sau bài viết này, các vị phụ huynh cũng nhìn nhận lại một chút.
Và tôi nghĩ, phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm nên có những sự trao đổi tâm

tư nguyện vọng với nhau để hiểu nhau hơn, tránh việc đổ lỗi cho nhau: trách
nhiệm thuộc về người này hay người kia.
Hai lực lượng nòng cốt trong cả quá trình giáo dục những mầm non của đất
nước là phụ huynh và giáo viên. Nếu giữa hai lực lượng này luôn có sự trao
đổi và hợp tác lẫn nhau, thay vì phê phán nhau, thì công cuộc “trồng người”
của chúng ta mới hiệu quả và thành công được”.
Rất thông cảm cho nhưng vất vả đó một giáo viên đã nghỉ hưu nói :
“Tôi cũng là một giáo, vào nghề từ đầu những năm 60, dạy từ cấp 2 đến Đại
học. Bây giờ nghỉ hưu, nhưng vẫn đang dạy kèm cho các cháu học sinh
THCS. Lớp tôi dạy chỉ có dăm ba cháu, nhiều lắm là chục cháu. Cả đời làm
giáo, tôi dám nói rằng mình chẳng thiếu gì kinh nghiệm giảng dạy và quản
lý học sinh. Ấy vậy mà chỉ với dăm bảy học sinh nhưng đôi lúc tôi cũng cảm
thấy bất lực vì các cháu thiếu tập trung học tập, không chịu làm theo hướng
dẫn của thày, uốn nắn mãi cũng vẫn thế. Đấy là các cháu đã ở tuổi học sinh
THCS.
Còn với các cháu Tiểu học thì khỏi phải nói. Tôi thực sự không hiểu nổi làm
thế nào mà các cô giáo có thể dạy và quản lý được tới 40, thậm chí 50 học
sinh lít nhít và non nớt đủ thứ.?”
Chị Kim Anh một phụ huynh học sinh có con học lớp một nói :
“Tôi rất hiểu là các thầy cô giáo ở trường đã vất vả như thế nào, tôi khâm
phục và tôn trọng những thầy cô giáo hết mình vì nghề sư phạm. Nhưng vấn
đề mà phụ huynh chúng tôi bức xúc, đó không phải là bản thân các thầy cô
giáo không có trách nhiệm, mà là hệ thống giáo dục của chúng ta. Phụ huynh
chúng tôi mong muốn con mình học giỏi, được điểm cao để đánh giá đúng
khả năng và sự cố gắng của con về những kỹ năng và kiến thức phù hợp với
lứa tuổi của nó. Vì vậy chỉ mong là khối lượng kỹ năng và kiến thức ấy phải
được thiết kế phù hợp để các con có thể hấp thụ tốt, đồng thời vẫn có thời
gian để phát triển kiến thức về xã hội, hội họa, âm nhạc, tham gia các hoạt
động thể chất, chứ không phải cặm cụi tối ngày với khối lượng kiến thức, kỹ



năng nặng quá mà mất cả ngày ở trường các con (cùng với sự nỗ lực hết
mực của các thầy cô) vẫn không làm hết nổi phải mang về nhà làm tiếp “.
Trò muốn giỏi thì phải có thầy dậy dỗ, nhưng không phải tất cả đổ hết lên
vai thầy, bố mẹ cũng đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình học tập
của con. Sự hợp tác giữa nhà trường và gia đình sẽ giúp giảm gánh nặng dậy
và học của thầy trò. Góp phần giảm tải những gánh nặng lo lắng học tập trên
vai học trò.
Đông đảo các thầy cô giáo yêu nghề, luôn làm việc với tinh thần :” Tất cả vì
học sinh than yêu” không quản ngại mọi khó khăn gian khổ cống hiến cho
nền giáo dục nước nhà. Xong không tránh khỏi có những trường hợp các
biệt, có một số thầy cô giáo đánh mất cái danh hiệu mà phụ huynh dành tặng
cho “cô giáo như mẹ hiền”, đây đó vẫn còn bạo hành trong học đường. Tuy
không phải là tất cả nhưng “con sâu đã làm giầu nồi canh”, thời gian vừa qua
đã xảy ra một số vụ việc cô giáo cho phép một cháu lấy thước kẻ vụt vào tay
bạn nào viết chậm, hay tát vào miệng cháu nào nói chuyện, rồi giáo viên
mầm non dùng băng keo dán mồm trẻ……
Ngay chính những giáo viên cùng trong ngành cũng không thể tưởng tưởng
nổi những đông nghiệp của mình lại hành động như vậy với những đứa trẻ,
mà chúng cũng như con họ ở nhà, hỏi thử khi con họ bị gười khác làm như
vậy có cảm thấy đau lòng không !
Chị Hoàng Như Yến là một giáo viên ở Bình Định nói : Tôi cũng là một giáo
viên mầm non, tôi rất hiểu và thông cảm với các cô giáo mầm non về nỗi vất
vả và nghề nghiệp. Nhưng thật đáng tiếc… không có một lý do gì để bào
chữa cho một hành vi đối với trẻ như thế. Mong rằng sau sự việc này, tôi
cũng như các cô làm trong ngành nên nhìn lại thái độ cư xử của mình đối với
trẻ để đem lại niềm tin cho các ông bà bố mẹ yên tâm gửi con đến trường”. –
Trích thư của chị Yến gửi Vietnamnet.
Sưu tầm


Là giáo viên dạy Ngữ văn, tôi luôn muốn khi nói được học trò nghe say mê,
khi giảng được học trò hưởng ứng. Suốt hơn 20 năm đứng lớp, ngày ngày tôi
vẫn đi tìm con đường nói hay giảng sâu. Mong muốn ấy không chỉ để giúp
tôi trụ với công việc mà còn ngầm thể hiện niềm tri ân cuộc sống đã cho tôi


được làm một nghề cao quý. Và tôi cũng tự biết, mình may mắn khi được
học trò ghi nhận.
Trước tiên, tôi biết cần phải có một quan điểm về nghề để vững vàng. Tôi
hiểu rằng để dạy học suốt đời thì mỗi ngày cần có trí tuệ, có lòng yêu trò
trong từng cuộc trao – nhận kiến thức. Với người làm thầy thời nay thì phải
giỏi tỏ bày kiến thức và lòng yêu ấy đến học trò. Đã ngỡ kiến thức nằm lòng
và tình yêu trẻ vốn sẵn có từ khi bước chân vào trường sư phạm, vậy mà sao
vẫn không chắc sẽ đến được với trò. Thì ra, đó là lỗi chưa biết truyền kiến
thức, chưa biết tỏ lòng. Giống như người đang yêu, trách làm chi mình bị
thờ ơ khi mắt mình chưa trao, tình mình chưa tỏ. Tôi có quan điểm nghề rõ
rằng: ba yếu tố trí tuệ, lòng yêu, tỏ bày cần hòa kết và hỗ trợ cho nhau.
Có một ý thơ, thương bầu trời không có cánh chim và thương cánh chim
không có bầu trời. Tôi biết, đã say nghề, ai cũng cần lắm một bầu trời tung
cánh. Tôi thấy mình may mắn vì sống trong và làm việc trong một môi
trường có nhiều điều kiện để luyện và say nghề. Tại trường tôi, từ lãnh đạo
đến đến giáo viên đều đồng lòng đổi mới. Khung trời sư phạm của tôi có
tình thầy trò thực sự cởi mở, có những người đứng đầu biết lắng nghe, dám
nghĩ dám làm, có phụ huynh và giáo viên đồng lòng hiếm thấy. Ngày xuân,
phụ huynh và thầy cô cùng lên sân khấu thi hát đối trong sự cổ vũ cả hai
chiều của học sinh “mẹ một bên và cô một bên”. Nhà trường và gia đình đã
kết nối để gắng tạo nếp nhà – nếp trường cho các trò.
Người ta thường nói, dạy học là một nghệ thuật, và giáo viên là nghệ sĩ.
Theo tôi cần phải nói rõ hơn, người thầy như nghệ sĩ sân khấu, chứ không
phải nghệ sĩ điện ảnh. Bởi trong mỗi tiết dạy, người thầy có thể điều chỉnh

khi bất ưng, không giống phim quay xong là thôi. Sân khấu bục giảng tiếp
tục cho cơ hội sửa cái sai sau một phút, sau nửa tiết, sau một vài ngày. Dạy
mấy tiết liền thấy không ổn lắm, thầy có thể tìm chiêu thức mới để “khuấy
động”, tiếp lửa tạo sinh khí.
Ở trường tôi đang có cuộc vận động đổi mới phương pháp dạy học bằng tạo
sinh khí dạy và học. Sinh khí không phải là nội dung, không hoàn toàn là
phương pháp, cũng không hẳn là tâm thế song lại dựa đủ trên những điều
kiện tốt nhất của NỘI DUNG – PHƯƠNG PHÁP – TÂM THẾ và cả NĂNG
KHIẾU của người làm thầy để có sự sống động, hấp dẫn học sinh cho mỗi
bài.


Chúng tôi thường động viên nhau rằng mình đang sống như “trời thử”. Thầy
cô luôn phải cố gắng trau dồi kiến thức không ngừng, luôn nén không nhăn
nhó, cáu gắt. Tuyệt đối không nói bóng gió hay thiếu tế nhị. Thầy cô sống tự
nhiên mà không buông lơi. Nếu chỉ mãi là cố gắng sẽ dễ mỏi mệt, nhưng nếu
muốn cố gắng, thầy cô sẽ tự nâng bậc của chính mình. Đây phải là một công
việc thường trực, bởi vì cố làm người tốt thì chỉ tốt khi đang cố. Làm thầy là
phải trau dồi, làm thầy phải xứng thầy đó là lẽ đương nhiên. Suy nghĩ về
nghề, tôi đã vụng đúc kết những câu thơ bằng mồ hôi trên bục giảng mỗi
ngày:
Giấy trắng, phấn trắng, màn hình trắng
Hồn xanh, trí sáng với lòng say
Đã giảng phải vang dù khan giọng
Đã nhen là cháy đến kiệt cùng…
Bục giảng – đời ta
khổ mà không!
Những thấm thía
Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”

“Trẻ em như búp trên cành” một thế hệ tương lai của đất nước, chỉ một
lời nói hay hành động tốt có thể giúp trẻ phát triển tốt về thể chất cũng như
trí tuệ, theo Tôi đã nghiệm ra rằng: Yêu học trò là con đường ngắn nhất
trong công việc của đời mình. Yêu bằng ánh mắt, bằng bàn tay, bằng vòng
ôm với học trò khi cần và phù hợp. Bằng cả những cuộc điện thoại, tin nhắn
kịp thời… Tôi biết, không nên trì hoãn, buông xuôi mà mỗi việc làm vì học
trò đều cần đi đến cùng. Bên cạnh việc dạy có lửa, thì chúng tôi đã hát, đã
nhảy, đã lắc vòng, đã diễn thời trang (cho dù từng lúng túng và mệt)… Tuổi
của các con ưa cảm nhận sự “hết mình” của thầy cô trong các hoạt động
ngoài giờ lên lớp, nên ta phải theo cách của các con.
Tôi cũng luôn hiểu lòng tin tạo sự yên bền lâu nhất. Cần tế nhị trong
mọi hoàn cảnh. Cần có quan điểm rõ ràng và có tầm của người làm thầy để
nhìn trước những biến cố, nguy cơ mà trò hay lâm phải, khi con buông học,
ngã chơi, sa yêu, chìm lười…
Thực chất trong hoạt động dạy học, học sinh là người kiểm định sản
phẩm, là “khách hàng” ăn và hưởng thụ kiến thức thầy “nấu”. Cũng gạo,
cũng rau, cũng gia vị nhưng nấu thế nào để không ngán, và thỉnh thoảng lại
có món ngon mới. Những lúc trò không chịu “ăn”, lòng thầy cần như lòng
cha mẹ, khi con suy dinh dưỡng thì thương đứt ruột, và nên «nếm thử» kiểm
nghiệm chính món ăn mình nấu để điều chỉnh đỡ khổ trò, tội thân mình.


Thầy tìm, đổi cách dạy vì học sinh để trò có kiến thức thiết thực, kiến thức
để dành. Công việc này tôi nghĩ rằng người thầy cần có tầm của người trên
và biết truyền thụ kiến thức qua những biểu hiện thân thương.
Khi nào muốn trách phạt học sinh tôi thường nghĩ đến hình ảnh một đôi
giầy trắng tinh khôi. Tựa như đi đôi giầy mới, ta sẽ rất giữ gìn, rón rén để
tránh chỗ có bùn đất, nhưng khi đôi giầy đó có một vài vết bẩn rồi, ta sẽ
không giữ nữa. Học sinh mà bị ám ảnh rằng lúc nào mà thầy cô cũng nhìn ra
lỗi, cũng trách phạt thì dễ bị “nhờn thuốc” hoặc bất cần. Như vậy, hơn cả các

trò, ta không muốn đôi giầy mất đi sự trắng tinh sạch sẽ. Đó là ta tránh để
học sinh ở trạng thái không thiết sự gìn giữ.
Làm nghề giáo nghĩa là không có sự chủ quan, buông xuôi “sáng cắp ô
đi, tối cắp về” mà phải như một vận động viên điền kinh phải đoạt giải mà
phần thưởng là tiếp tục với đường chạy dài hơn và phải chạy nhanh hơn.
Làm thầy cô giáo còn phải cảnh giác vì chỉ một lần bực bội nói câu quá lời,
xử lý thiếu công bằng trước học sinh là có thể “tắt nắng tan gió” trong hồn
các con.
nhưng với một lời nói hay hành động tiêu cực của thầy cô cũng làm cho
trẻ bị tổn thương về thể xác cũng như tâm lý của trẻ, nỗi ám ảnh trong cả
một thời gian dài về hình ảnh không tốt về người thầy. Tuy chỉ là “con sâu
làm giầu nồi canh” nhưng những vụ bạo hành học sinh xảy ra trong thời gian
qua liên tục, ngay những nhà giáo có lương tâm cũng phải day dứt trước
những hiện tượng này. Những giáo viên để xảy ra những sự việc này cần
xem lại bản thân mình, trau dồi lại đạo đức và phẩm chất của người giáo
viên, hãy đánh thức lương tâm của một nhà giáo vốn có trong mình đã bị
đánh mất. Lấy lại hình ảnh tốt đẹp và cao quý của nghề giáo, lấy lại niềm tin
yêu và kính trọng của cả xã hội. Hãy vì “Vì tương lai con em chúng ta”.
Làm nghề giáo đòi hỏi người đứng trên bục giảng phải có bản lĩnh, biết
chịu đựng và vượt qua khó khăn trước mắt, đem hết sức mình cống hiến cho
thế hệ tương lai của đất nước. Nghề nào cũng vậy, nhất là nghề giáo cần phải
trải qua thử thách mới trở thành một nhà giáo có bản lĩnh, có tâm, có đức và
có tài.
Làm nghề giáo đòi hỏi người đứng trên bục giảng phải có bản lĩnh, biết
chịu đựng và vượt qua khó khăn trước mắt, đem hết sức mình cống hiến cho
thế hệ tương lai của đất nước. Nghề nào cũng vậy, nhất là nghề giáo cần phải
trải qua thử thách mới trở thành một nhà giáo có bản lĩnh, có tâm, có đức và
có tài.