BỘ
* GiẮO DỤC
*
,

■>'

Ằ. Đ.-.D TẠO
*

TRUMG TÂM KHOA H ọ• c XẪ HỘI
»
VẦ NHẤM VĂN QUỐC GIA

■RỆK I w ,

ứ*

K i i N i r ở c VA ỉ? H Í P L - Ậ -

r :í ĩ

V _I

\


TRUNCÌTÂM KHOA

ộ (MÁO DỤ C VÀ D À O T Ạ O

nọc

XẢ llô l

VÀ N IIẢ N V Ă N Q U Ố C GIA

VIỆN NCÍHIẼN c ứ u N IIÀ N líớ c VÀ P H Á P L U Ậ T
ỉỊcẠ 5jcĩ\i

5j:

j|ĩ ĩỊcĩf: jfí

VŨ THƯ

CHẾ TÀI HÀNH CHÍNH:
LÝ LUẬN VÀ T ĩ l ự c T1ẼN
C h u y ê n n g à n h : L u ậ t n h à nước

Mft s CÍ: 50505
THƯ VIỆN •
reụỜNG ĐẠI HGC LUÂỈHA NC

PH Ò N SB oO ny

LUẬN ÂN r n ó TIÊN s ĩ LUẬT. HỌC

Ngiĩời hướng dãn khoa học: PGS. PTS. Luật học TRAN

trọng


IIỤlJ

- — ' ± ý r yh"

ị BỌ ! ■ :

í l À N Ộ I - 1996


L Ờ I CA M Đ O A N

TÔI XIN CAM ĐOAN ĐÂY LẢ CÔNG TRÌNH NGHIÊN cứ u CỦA RIÊNG TÔI.
CÁC SỐ LIỆU. KẾT QUẢ NÊU TRONG LUẬN ÁN LÀ TRUNG THỰC VÀ
CHƯA TỬNG ĐƯỢC AI CÔNG Bố TRONG BÂT
•

k ỳ c ô n g t r ìn h n à o k h á c .

*■

Tác giả luận án

Vũ Thư


MỤC IẠIC
Trang
LỜI NỚI ĐẦU
CHƯƠNG 1. NHŨNG V/Sn


I
đ ề l ý l u ậ n v ề ch ê ' t à i h à n h c h ín h

1.1. Bản chái và vị (rí của chế tài hành chính Irong phnp luộl hành chính.

6
6

»
1.2. Nhũng dặc diểm của chế tài hành chính.

20

1.3. Phan loại chế tài hành chính.

24

CHƯƠNG 2. HỆ THỐNG CHỂ TÀI HÀNH CHÍNH THEO PHÁP LUẬT
HIỆN HÀNH

4!

2.1. Quá trình hình thính vn phní Iriển của chế tài hành chính qun các
(hời kỳ lịch sử.

4

2.2. H ẹ Ihống c h ế !ni hành chính hiện nay: yẽu càu pliốt Iriển và nhfhig tại.


Ị

55

CHƯƠNG 3. HOÀN THIỆN IIỆ THốNG CHẾ TẢI HÀNH CHÍNH GÓP
PHẨN GIŨ'VỮNG VÀ CỦNCi c ố TRẬT T ự PHÁP LUẬT TRONG Đ iề u
KIỆN ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN ĐẤT N ư ớ c

66

3.1' Xác lạp ĩiệ (hổng clrế tài hành chính hợp lý, phù hợp v6i tinh hình
đấu

t r an h

chóng các vi phạm hành

chính

trong hoàn cảnh mới.

66

3.2. Mọt số. biện pháp pháp lý bảo đảm viẽc ấp dụng dúng đắn chế tAi
hành chính. V

99

KẾT L U Ậ N


'

TÀI LIỆU TIIAM KHẢO

117

120

25


LỜI NÓI ĐẨU
1. Tính cấp thiết của để tài.
Tãn 2 cường hiệu quả đấu tranh với các vi phạm hành chính nhằm cùng cồ trạt
tự pháp luạt là đòi hỏi khách quan của sự phát triển xã hội, là yêu cầu cấp thiết của
cốns cuộc cải cách nền hành chính nhà nước với mục đích tãng cường hiệu lực,
hiệu quả cùa quản lý hành chính Nhà nước.
Cũns như các vi phạm pháp Juật khác, vi phạm hành chính là vi phạm có tính
nsuy hiểm cho xã hội. Nhìn chung, loại vi phạm này, so với các vi phạm dản sự. vi
phạm kỷ luật, có mức độ nguy hiểm cho xã hội gần hơn với tội phạm. Trong tổng số
các vi phạm phằp luật ở bất cứ thời kỳ nào, vi phạm hành chính đều chiếm tỷ lệ lớn
nhất. Chẳng hạn, theo số liệu thống kẽ 5 năm (1981-1985) trong lĩnh vực quản lý và
bảo vệ rừne, vi phạm hành chính nhiều gấp 369 lần so với vi phạm hình sự
[134.663 vụ/365 vụ; 67, tr.64]. Trone năm 1990, vi phạm hành chính trong cả nước
được phát hiện là 523.030 vụ [71], trong khi đó các án dân sự được Toà án các cấp
xét xử chỉ có 19.271 vụ [23]. Các báo cáo của ngành Kiểm sát trước Quốc hôi khoá
IX, từ năm 1992 đến năm 1995 đều xác nhận các vi phạm pháp luật (ưong đó vi
phạm hàrih chính chiếm rỷ iệ lớn nhất'- lác giả), luôn diẽn biến phức tạp và nghiêm
trọng.
Tuy có mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn, nhưng với số lượng nhiễu và

cố xu hướng ngày càng gia tăng/vi phạm hành chính đang gây tốn hại không nhỏ
cho trật tự, kỷ cương xã hội, sụ ổn định và phát triển của các quan hệ xã hội, ảnh
hưởng tiêu cực đến quá trình đổi mới, cồng nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Và
cũng cần thây rằng, nếu đấu tranh với các vi phạm hành chính ít hiệu quả thì sẽ dẫn
tới tình hình vi phạm hành chính và tối phạm tăng vé số lượng và tính chất, mức độ
Vì thế, đấu tranh với các vi phạm hành chính là nhiệm vụ hết sức quan ưọng đạt ra
trước Đảng. Nhà nước và toàn xã hội. Ngay khi bước vào thời kỳ đổi mới, các Nghị
quyêt đại hội VI và VII của Đảng đã rất quan tâm đến việc đấu tranh với các vi
phạm pháp luật, nói riêng là vi phạm hành chính. Đảng đã chỉ ra rằng, irong quá
trình chuyên sang nền kinh tế hàng hoá nhiểu thành phần, vận động theo cơ chế thị


2

trườn0 bên canh mặi tích cực, đã xuất hiện nhiều hiện tượng tiêu cực mới mà chún°
ta chưa lường hết, chậm phát hiện và chưa xử ]ý tôt. Pháp luật còn thiếu nhiều và sơ
hở, mặt khác pháp luật đã có không được thực hiện nghiêm chỉnh và thống nhát.
Một tron® những việc cần tập trung làm tốt là tiếp tục sửa đổi và xây dựna hệ thốns
pháp luạt, tăne cường pháp chế xã hội chủ nghĩa [80; ư.25, 43, 91].
Đấu tranh với các vi phạm hành chính được thực hiện bằng nhiều phương tiện
khác nhau: giáo dục, kinh tế, tổ chức, pháp luạt. Chế tài hành chính là biện pháp
pháp luật đặc biệt của cuộc đấu tranh đó. Nó là công cụ cưỡnơ chế Nhà nước có tác
dụng to lởn trong việc phòng và chống vi phạm hành chính để bảo vệ

ưạt

tự pháp

luật. Thực tiễn đã chứng minh rằng khi chế tài hành chính được thực hiện môt cách
thường xuyên, nghiêm chỉnh thì các vi phạm hành chính giảm. Chảng hạn, chỉ trong

hai tháng 8 và 9 nãm 1995 thực hiện kiên quyết Nghị đinh số 49-CP nsày 26-71995 quy định xử phạt hành chính về hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thống
đường bộ và ưạt tự an toàn giao thông đố thị, ưên cả nước, lình hình vi phạm đã có
chuyển biến tích cực. Đường xá thông thoáng, việc đi lại có trật tự hơn, tệ đua xe
trái phép và các vi phạm giảm rõ rẻt, tai nạn giao thong bình quần một ngày so với
một ngày trong sáu tháng đầu năm giảm 13 vụ bằng 27% [11].
Tuy được xem là phương tiện "sau cùng" đấu trành với vi phạm hành chính
khi việc áp dụng các phương tiộn, biện pháp khác không đưa lại kết quả mong
muốn, c h ế Cì hành chính có vai trỗ đặc biệt quan ưọng. -

/

Nhạn thức rõ vai trò của chế tài hành chính trong việc phòng và chống vi
phạm pháp luật, trong việc nâng cao ý thức pháp luật và tạo dư luân xã hội đấu
traiih mạnh mẽ với các vi phạm pháp luật, năm 1989, Hội đổng Nhà nước đã thông
qua Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính (có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-1990).
Pháp lệnh đã đươc một loạt các nghi đinh của Chính phủ cu thể hoá trong các lĩnh
%
vực quản lý khác nhau. Qua sáu nám thi hành, những pháp luật về vi phạm hành
chính nêu ưên đã bộc lộ một số hạn chế, không phù hợp với thực tiẽn đấu ưanh với
loại vi phạm này. Tình hình vi phạm hành chính, lác động tiêu cực của nó đối với
tiên trình phát triển đời sống xã hôi cho thấy việc điéu chỉnh lại pháp luât vé vi


3
phạm hành chính, trước hết là hệ thống chế tài hành chính nhàm bào đảm tính khả
thi hiệu quả của chế tài là một vấn đề cấp bách xét từ cả hai phương diện ]ý luận và
thực tiễn. Vì vậy, ngày 6 tháng 7 năm 1995. Uy ban thường vụ Quốc hội đã thống
qua Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính. Song xunh quanh Pháp lệnh này còn có
nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn chưa được làm rõ và giải quyết đàv đù. hợp lý.


Phòn2 và chống vi phạm hành chính là ván đề luồn có tính thời sự. cấp thiết.
Nhưng cho'đến nay. ở nước ta, việc nghiên cứu pháp luật về vi phạm hành chính
còn chưa đuợc bao nhiêu. Chưa’có một côns trinh chuyên khảo nào về chế tài hành
chính. Tuv nhiên, trong lĩnh vực này, nhất là những năm gần đây, cũn 2 đã có những
nghiên cứu đáng chú ý. Ví dụ: đề tài "Xử phạt hành chính” (mã số 87-98-008) năm
1990 của Viện nghiên cứu Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp, "Một số váh để về phạt
hành chính” xuất bản năm 1986 của Phạm Dũng và Hoàng Sao, các phán về irách
nhiệm hành chính trong các sách giáo khoa về luật hành chính của trường Đại học
Luật Hà Nội, Khoa Luạt trường Đại học Khoa học xã hội và nhủn vãn, Học viện
Hành chính Quốc gia, Khoa Nhà nước và pháp luật, Học viện Chính tri Quốc gia
Hổ Chí Minh v.v.
ở nước ngoài, nhất là ở Liên Xô cũ, các tác giả: O.E.LEIST, N.G.
SALISHCHEVA, I.I. VEREMEENKO, J.u. M.KOZLOV, s.s. ALEKSEEV, S.N.
BRATUS, D.N. BAKHRAK... có những công trình nghiẽn cứu khá sâu sắc vể váh
đé chế tài. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu của các tác giả ưên, thường dừng
lại ở sự trình bày chế tài hành chính trong ván đề chung vê chế tài hoặc nghiên cứu
chế tài hành chính chỉ dưới góc độ phạt hành chính, chưa xuất phát từ một quan
niệm chung về chế tài hành chinh.
2. Mục đích, phạm vi và nhiệm vụ củạ để tài.
Như tên gọi của đề tài: "Chế tài hành chính'^ lý luận và thực tiễn", chúng tôi
xác định irọng tâm nghiên cứu của luận án là pháp luật vât chất về chế tài hành
chinh. Và mục đích của việc nghiên cứu đề tài này là làm sáng tỏ những ván để lý
luạn xung quanh chế tài hành chính, đổng thời với việc nghiên cứu, để xuấi các vân
đề liên quan đến thực tiễn lạp pháp và áp dụne pháp luạt nhằm nâng cao khả nãng


4
tác đồng của chế tài hành chính. Với mục đích này, nhiệm vụ đặi ra cho việc nshièn
cứu đề tài là:
1. Xác đinh quan niệm tổng quát về chế tài hành chính, tạo cơ sỏ' lý luận cho

việc giải quyết các ván đề tiếp theo.
2. Đánh giá hệ thông chế tài hành chính hiện hành trong mối liên hệ với lv
luận và thực tiễn đấu tranh với các vi phạm hành chính.
3. Từ đố, kiến nghị việc hoàn thiện hệ thốns chế tài hành chính đổns thời xem
xét vân đê đối tượng tác đống của nó là vi phạm hành chinh.
ở một mức độ nhất định, luận án cũng đề cập một số biện pháp pháp lý nhằm
tăng cường khả' năng tác động của chế tài hành chính
3. Phương pháp nghiên cứu.
Nhằm đạt được mục đích và nhữna nhiệm vụ nêu irèn của để tài. tác giả .áp
dụng phương pháp luận nghiên cứu là: triết học Mác-Lênin, các văn kiện của Đảng
cộng sản Việt Nam đề cập víứi đề củng cố pháp chế, đấu tranh phòng và chống vi
phạm pháp luật. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể chủ yếu để giải quvết các vin
đề đặt ra ưong luận án là: phương pháp phân tích, lOgic-pháp lý, lịch sử. xã hội học,
hê thống...
Trong quá trình viết luận án, tác giả đã kết hợp chặt chẽ những cơ sở lý luận
với thực tiẽn đâu tranh với vi phạm hành chính mà đáng chú ý là từ thời điểm nám
1989 - nãm Nhà nước ban hành Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính - đến nay.
4. Những đóng góp chính của luận án.
Cái mới của luận án thể hiên trước hết ở chỗ đây là công trình chuyên khảo
đáu tiên ưong khoa học ĩuật hành chính nước la đề cập khá toàn diện về chế tài
hành chính. Trong luận án, lác giả đã giải quyết các vấn đề sau đây: -5.
Thứ nhát, làm sáng tỏ quan niệm về chế tài hành chính trong mối quan hệ với
bản chât, mục đích, giá trị xã hôi, nôi dung và vị trí của nó trong hệ thống pháp luật
hành chính.


5
Thứ hai, trình bày quá trình hình thành và phát iriển của hệ thốn 2 chế tài hành
chính qua các giai đoạn. Nhạn xét, đánh giá hệ thống chế tài hành chúih ở mỗi giai
đoạn, đặc biệt là hệ thốns chế tài hành chính hiện nay.

Thứ ba, ưên cơ sở lý luận về chế tài hành chính, thực trạng hệ thống chế tài và
thực tiẽn xử ]ý vi phạm hành chính, tác giả đã lập luận cho việc nâng cao khả nang
tác đông của chế tài hành chính trên các vấn đề pháp lý sau:
1) Trình bày quan điểm về việp xác lập hệ thốns chế tài hành chính thích ứna
với tình hình, đặc điểm của vi phạm hành chính diễn ra ưong các điều kiện mới.
2) Nghiên cứu, để xuất kiến nghị xung quanh việc quy định về vi phạm hành
chính với tư cách là đối tượng tác động của chế tài hành chính.
3) Làm rõ váh đề lý luận và thực tiẽn về thủ tục hành chính, ưèn cơ sở đó, để
xuất củc kiến nghị nhàm hoàn chỉnh trình tụ - thủ tục xử lý vi phạm hành chính.
Phăn tích về mặt lý luận việc tổ chức các cơ quan xử Ịý hành chính và ưên cơ
sở thực tiẽn hoạt động của các cơ quan này, trình bày các quan điểm về việc xác lạp
hê thống các cơ quan xử lý hành chính, thẩm quyén xử lý và ván để cán bộ xử lý.
5. Ý nghĩa khoã học và thực tiễn của luận án.
Các kết quả nghiên cứu của luận án có thể sử dụng làm tầi liệu tham khảo
trong nghiên cứu, giảng dạy và các hoặí động xàý dựng pháp ìủặt và áp dụng pháp
ị luật yề,YÌ phạm hành chính. rhiế-iồi:

6. Kết cấu của luận án.

-

Ổ ’ặfiy eố
’' ’

-khốc 'Hhatỉ. o

; :

Vé cơ câu của luận án, phù hợp với mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu và phạm
vi cho phép của luận án, luận án được chia thành ba chương như sau:

Chương 1: Những váh đề lý luận vé chế tài hành chính.
Chương 2: Hộ thống chế tài hành chính theo pháp luạt hiện hành.
Chương 3: Hoàn thiện hê thông ch ế tài hành chính góp phần giữ vững và củng

cố trât tự pháp luủt trong điều kiện đổi mới toàn diện đất nước.


6
cm rơN t; ĩ

NHĨJ1M(Ì VẤN f)Ể LÝ LUẬN ví- CHÍ; TÀI HÀNH CHÍNH

Chế lài hành chính là phương liỌn có khả năng và vai trò lò chúc In lớn trong
viẹc bảo dảm thí hAnh các quy phạm pháp luạt. Với chức năng hảo vẹ pháp luỌí. với
sírc mạnh vón có của minh, chế 1Ai hành chính lồ phương liện quan trọng llnrc hiẹn
s ự q u ả n l ý h à n h c h í n h đ ố i v ở i h à n h vi c ùa c o n n g ư ờ i t rong xã h ọ i , c h u y ế n c ó c yGu
CÀU, i n ệ n h lỌnli p h á p luại ( h à n h h à n h vi Ihực l ế c ủ a cá n h a n , l ổ c h ứ c . Đ ể n h ạ n rõ
( l ượ c v a i ỉ rò. kliii n ă n g to l ớ n d ỏ c ủ a c h ế Ini h à n h c h í n h , c à n l a m rõ n h ữ n g kliín c ạ n h

bản chái, nội

dung... của hiẹn lượng này.

1.1. nàn chất và vị trí cùa chê tài hành chính trong plinp luật hành cliính
/ . / . / . Ràn r h ấ ỉ rù a c liế lò i hành rh íỉìlì. ƠIO (lến nay. Irong khon học luộl hành

chính cfing như khoa học pháp lý nói chung, chưa có kiến pini thống nhái vò bản
chíú của che' lài pháp luại. Néu chỉ hiểu chung vé chế lài thong qua cnc cụm lừ như:
"hiện pháp lác dộng cùa nhà nưírc đỏi vởi chủ ihể vi phạm pliíỉn quy dịnh của quy
phạm" f82; lr.49|. "hạu quả pliáp lý của việc khOng lliực liiẹn những điều quy dịnli

ở phàn quy dịnli (79; lr.531 hoặc "biện pháp lác động nghiÊm khắc của nhà nước dối
với người vi phạm" ... rtiì các nhủ nghiên cúm có (hể dẽ dàng dổng ý. Nhưng giải
(líip vấn đề bản chnì của chế (Ai là gì? ử díiy có những quan niẹm khác nhau, cỏ
quan niệm cho rằng chế tài lỉì sự chỉ ra hổn quả bíú lợi dối vởi người khổng luAn lluì
các nghĩa vụ pháp luại Ị27; Ir.245 và 102; lr. 154). Loại quan niêm llúr hai cho rằng
c h ế lài là s ự c h ỉ ra c á c biCn p h í p c ư ỡ n g c h ế n h í m r ớ c t r o n g Irirờng h ợ p v i p h ạ i n

phnp luại [79; ír.54Ị.
T rií/tc hél, chúng la hãy xem XÓI loại quan niẹm Ihứ nhai. Tlieo qunn niệm n;ìy

thì chỉ cóc biện plióp lác dộng pháp Iiiội nào của nhà nirớc mmig lại cho người vi
pliam các hạu qun hnt lơi (lưới dạng hon chế quyền hay hÀ sung Ihem ngliTn vụ mfti,
mới In chế lòi (ĐAi khi nó (lược cliẽn dại dưới (lạng In sự iước bỏ cnc lợi ích lài sản
vò nhiìn (híìn CỦĨ1 người vi phạm). Ọunn niỌm chế lài - liỌu quả bflì lại dn chỉ ríi clirợc


7
d á c tính "sAy hủu q u ả bất lợi" củn h ọ p hạ n l ớn c á c b i ẹ n phíip l á c d ọ n g n h à m r ở c

được llùra nliỌn chung là chế lài. Tuy nliiẽn, nó có nlũrng khiếm klmyết vè lý luạn
và Ihực lế. Thứ nhai, thuQI ngữ "hạu quả bíú lựi" kliOng thể hiỌn dược cách thức liảo
vệ quy phạm riêng có của pháp luỌI. Gic quy phạm xã hội khác (quy pliam ciìa các
l ò c h ứ c x ã h ọ i , d ạ o đ ứ c . . . ) c Ong d ư ợ c h ả o v ệ b ằ n g c á c h g íì v ra "hạu Cịuà bíú lơi" d ố i

vởi người vi phạm. Thứ hai, (huạt ngữ đó qu5 rỌng và khổng cụ (hể. Nố cỏ Ihè bao
gôm vào đỏ cả các hiên tượng pháp lý khốc khổng phni In chế tài. Ví (lụ: lam giữ
neười theo thủ lục hành chính khổng phải là chế lài cũng g.Ty ra cho người bị lam
giữ "hộu quả bíú lợi" nhái định. Thír ba, đúng như I.S.. SAMOSHCHENKO v;'i
M.KH. PARUKSHIN dã vạch ra, nếu quan niệm chế lài là "hạu quả háí lợi" thì irCn
I hực l ế , c á c h i ệ n p h á p k h i ể n trách, c ả n h c á o v ã n đ ư ợ c q u a n n i ệ m c h u n g lủ c h ế tài s ẽ


bị loại ra khỏi phạm vi chế lài pháp luạt. Bởi vì, các hiện pháp này chỉ Ihtiàn luý la
sự lổn án có lính quyển lực của nhà nước dối với người vi phạm 1105; tr.56-57 j.
Trong cuốn "Binh luận Bọ luẠI hình sự", iạp II, Vũ Thiện Kim cho rằng cảnh
cáo cũng mang dén "hạu quả bnì lợi” cho người phạm lọi lliể hiện ở án lích [34;
tr.3-4Ị. Về quan điểm này, Iheo chúhg lồi, với nội dung lác đọng có lính giáo dục dạo dức, cảnh cáo klióng chứa dựng "hạu quả baì lợi" với nghĩa là hạn chế quyền
hay bổ sung nghĩa vụ mới dói với người vi phạm; án tích là ván dể khác. Nếu án
lích được xem là một cãn cứ để xác định lái phạm, thì

V iệc

người (ái phạm Iruớc đỏ

đã bị cảnh cáo chỉ là dấu hiệu pháp lý bên ngoài của nhan 10' có lính quyếl dinh IA
những cái thuộc vè nhan thăn, động cơ, ỷ chí, hành vi chóng pháp luủl của người (ni
phạm. Nói khác đi, án lích lỉi hẹ quả chứ khOng phải là bản IhAn cách thức lác dọng.
Tóm lại, quan niệm chế lài líì "hậu quả bai lợi" cỗ nhiéu diểm chưa ổn: khổng
ihểliiẹn được tlíúi hiẹu nhà nước - pháp luộl của chế lài pháp luQl, chưa phan biệt rõ
được chế lài vời các hiện lượng phốp lý khác và khổng hàm chúa dược Irong nó một
vài hình thức chế lài.
Nghiên cứu quan niỌm "chế lài là sự chỉ ra các biện pháp cưỡng chế nliíì nước"
c h o IhAy k h u y n h h ư ớ n g n n y k h ổ n g dặt t r ọ n g m i n v à o v i ệ c b i ẹ n p h á p lác d ọ n g nlirl


8

nước gíìy hộu qiui nlnr lliế nào dối với người vi phạm pháp luQi. Sự liOp cỌn 1hực
chnì của chế lài

hướng


vào việc làm

rõ

bằng phương tiỌn gì Iilià nước hảo đảm ciio

quy phạin pháp luạt khổng liị vi phạm. Chúng loi cho rằng dav là quan niẹni có cơ
sở. Trong cách liếp cạn, quan niệm "chế lài - cưỡng chế" díĩ phản ánh sái và dại
quan hệ giữa mội ben là vi phạm và ben kia là phản ímg lương ứng của nhỉì mrctc.
Xél vè mặt lý luỌn, quan niộm ché l.ìi như vạy dirợc dựa IrCn luạn điểm kliổng có
(ranh luận rằng: "...pháp luật khổng là cói gì nếu Ihiếu bọ máy cỏ khả năng cưỡng
c h ế d ố i v ở i s ự luAn thủ c á c q u y p h ạ m p h á p luỌl" [37; Ir. I 2 I | . Lu ủn đ i ể m n;ìy ( i ư c c

thẻ hicn ả mọi quan diểin vẻ bảo vệ phíip luộl Irong cóc sách bno pliiìp 1)'. Nlur In
thấy, cưỡng chế cỏ tính chai nhò nước, dược thực hiện bởi bọ máy nhà mrớc dể bảo
vẹ quy phạm là dặc Inrng rieng của pháp hiại, phíln biẹi rõ râng cưỡng chế bảo vệ
q u y p h ạ m p h á p luại v ở i cưõrng c h ế b ả o v ẹ c á c q u y p h ạ m xã h ọ i k h á c , d ò n g Ihời

khấc phục dược sự lliióu bao quái dổi với mỌl vài chế lòi pháp luủl cùa qiiíin niỌm
" c h ế lài

- hộu quả híìl lợi".

Nlnrng, cưỡng chế nhố nước IA gi? Có nhiều vấn dê càn làm rõ. Tnrởc hcì.
cưỡng chế nhà mrởc In khái niẹin khOng dổng nhai vởi khái niệm quyén lực nhà
mrởc. Trong sách báo luỌI hành chính dii cỏ quan điổm (lổng nhai hai khái niỌm c!ó.
I.I. VEREMEENKO, nhà ngliiCn círu luại hành chínlì Xo Viếi tin quan niCm cưỡng
chế trong pháp luại Iheo nghĩa rộng thể hiện ở chỗ nhà nước quyếi định có lính
quyển lực về ván dổ nào dó dộc iQp vcVi ý chí của các cá nlian riêng biệt. Còn cưỡng

chê Iheo nghĩa hẹp ]A díc biện pháp cưỡng chế cụ Ihể (Urạc áp dụng Irong Inrờng
hợp vi phạm pháp luạt |96|. Thại ra, các quyếl đinh của nlrâ nước kliOng lính đến ý
chí của cá nhan khổng ihc’ ln cơ sở do’ đổng nhílì quyên lực nhA nưnrc với cưỡng chế
nhà nước. Các nhủ sáng lạp chủ nghĩa Mác-LCnin dã chỉ ra đúng dấn rằng, quyển
lực xã họi, mà CỊtiyén lực Iilià nước IA mỌI dạng dặc liici. liì chức IIãIIg xã họi vốn có
Irong mọi xã họi. Bnn cliOl cỉin nó !fi ờ chõ ý chí của mỌI

1)011

biiỌc bên kia phải tVIAn

theo, mặt kh.íc. nó bno hàm cỏ ý nghĩn phục lùng |3|. Nlnrnịí quyển lực nhò mrc'»c
k h o n g p h ả i l u ổ n CÀI1 (l&n s ự c i r ữn g c h ế . N ó c ố i h ể chrợc Ihực liiọn l ự ng u y Ọn ( r o n g


9
chừng mực mà ý chí quyồn lực cùa nhà nirởc Ihể liiỌn (rong dĩc (Ịiiy phạm pháp luội
t rù ng h ợ p v ớ i ý c h í CỦÍI c á c c h ủ ( h ể cha'p h à n h c ủ a c h ú n g . T r ư ờ n g h ợ p n à y c ó Ihd
n ố i v ể v ai Irò c ủ a I h uy ế l p h ụ c g i á o d ụ c t r o n g v i ệ c thực hiỌn q u y ể n lực n h à n ư ớ c .

Ngược lại, khi quy phạm pháp luại thể hiện quyên lực nhíì mrởc kliOng dược man
thủ

thì cưỡng chế nhà nước là biện pháp thực hiện quyền lực nhà nước. Giả dịnhr

rằng quyển lực nhà nước luOn được llụrc hiện lự nguyỌn trong Ilnrc lế thì cưỡng chế
nhí nưríc sẽ khổng càn để làm gì.
Dưới chủ nghĩa xã họi, do hỏn ch nì ch 11 chù cùa I1 Ó. quyên lực nhà 11 ƯỚC (lược
(hực hiẹn thong qua cả hai phương pháp llmyếl phục và cưỡng chế, chúng lác dộng
lãn nhau Irong việc thực hiện quyển lực dó. Nhưng, như V.I. Le-nin đã nói: "Tnrởc

hếl phải thuyết phục và sau đó mới cưỡng bức, dù Ihếnào di nữa Ihì Inrớc liếl chúng
la cũng phải ihuyếl phục, ròi sau mái cưỡng hức" 1381. Sự dòng nhái, lãn lọn giữíi
cưỡng chế nhà mrởc và quyền lực nhò nước, Iheo chúng lổi xuAÌ pliói lừ cliỗ chưn
xác dịnh dược rõ lương quan giữa các khái niệm "quyền lực nhỉì nước", "cưrnig chế
nhà nước" và "thuyết phục".
Vạy, nội dung của khái niêm "cưỡng chế nhà' nirởc" là gì? Có Ihể lán Ihành
quan điểm hẹp về cưỡng chế nhà nước của nhò nghiên cứii vừa dãn, xem nó là các
biện pháp cưỡng chế cụ thể, nhưng phải làm rõ nội dung của cưỡng chế. x .x .
ALEKSEEV đa quan niệm cường chế nhí nước lỉi phương tiện lác động xã họi
nghiêm khắc, được dựa Irên sức mạnh có lổ chức, lạo khả năng bảo dảm sự xác định
vO điều kiện ý chí của nhà nưcrc (85; lr.267Ị. Thực chát của ý kiến này là nói vể việc
sử dụng bạo lực có ỉò chức (cưỡng chế) của nhà nước đế Ihực hiên quyển lực của
mình, chóng lại lình Irạng khOng bình Ihường của sự vẠn hành pháp luật: sự vi
ph,am pliáp luại. Theo chúng lổi, quan niệm như vạy vè cưỡng chế nhn nước dã
phản ánh chính xác nội dung của khni niệm này.

Tuy

vạy. có diổm còn làm rõ IhGm.

Cưỡng chế nhò nước là khái niệm liên quan chặt v6i bạo lực nhà nước, nhưng
khổng phải hao giờ viẹc sử dụng bạo lực cũng Ihể hiên là cưỡng chế nhò nước. Đny
lồ vfln dẻ nhộn thức có ý nghĩa lo lớn đối vởi các nhà nước hiôn dại, dặc biẹi là nhA


10
111 róc

p l n p q u y ê n . Ĩ K ' i i p c íic ĩ ì h n iur<’

(lin h c h ội chẽ- K lìi bạo lự c nhíì m ró c (lirợ c sù clụnụ lu ý liỌ n. n g o à i (| 1I \ (lịn h p h íĨỊi

luại Ihì nó khAng cỏn là cưỡng che nhà nước hiểu iheo nghĩa liơp phíip nũn.
Q r ỡ n s c h ế n h à m r ơ c v ớ i Iir c á c h c h ế lài - inỌi b ọ p h ạ n cù;i q u y p h ạ m p hí ip Itiội
- c h ỉ là khn n ă n g h a y s ự (le (loa áp ( lung n ó (Iliò lĩnh). C ò n khi vi p h ạ m (li) x i ì v rn iliì

c h ố i Ai dược áp dụng thực tó (lliể tlỌng). Tương ứng với những ct iòu n;ìy có lliè phfln
cưrrng chế cùn chế lài ihnnh cưỡng clió lí\in lý và cưỡng cliếlhư c 10. Or~lý l;ì lliuại n g ữ ph;ìn iinli mỌI lình hì nh c ó itụrc !;ì c ó n h ữ n g c h u t hỏ pliíìp 111 ộI (liĩ Ihực

liiọn hnnli vi hạp pháp kliOnc phải do lự nguyCn m:'i dưới sự clc (loạ cùn cưỡng chó.
nản chíú cùa sự cưỡng chế này liì sự Iríln íip dọng cơ chống pháp luại. ngăn cản
hành vi Inii pháp luỌl. N ói cncli khóc. cưỡng chế lAm lý Ị;ì cưỡng che (lirới clịing (lc
(l(ia cưỡng chế ỉhực lố. Khổng (lổng ỷ với C|iinn điểm Iiny. IJ. R F .B A N F cho rnng
nhũng iriròne hơp con ngiriri lự mình x:ìc ilịiili ranh giới Ihực hiỌn híình vi plùi hợp
với pháp luủi dù (lưới sự đe doạ cùn cirỡng chế khổng Iliổ xem In cưỡng chế 11011
N h ư n g n ế u l ạp l u ạn n h ư vỌy Ihại k h ó c ó Ihc g i ú p Irả lời d ư ợ c CÍÌII hỏi: cá i g ì dn l à m

chn chủ Ihò pháp I u ỌI Ihực liiỌn hành vi hợp pháp khi dọng cơ, ý Ilúrc cùa I1Ó kliOng
muÁn luAn lliiì pháp luại? VA làm Ih ế n à o tlể giải thích dược cái gọi iíViác dụng răn
(le, pliòng ngừa của chế lài cirỡng chế ờ ihe’ lĩnh?
Q rrrng chế thực lé lò sự ấp dụng chế lài phnp luội hởi cơ quan nhà niríĩc có
Ihíỉm quyén khi vi phạm pháp luại dã xảy ra. D ó là sự thực hiên Iren Ihực lế bạo lực
của nhà nước đói với người vi phạm. TÁi TihiCn, sự pliíìn l)iẹi cirỡng chế thực lế và
cưỡng chó lAm lý chỉ có tính chÁ! hrơng dối. Rỏi vi, cưỡng chế llụrc lế cũng (ác
dộng clến lflm lý của người vi phạm và những người khóc. CỊiin (16 có lóc dung phòng
ngùn các vi phạm pháp luỌl mcri.
%

TrOn tlíìv (líí 1rình b à y CỊMnii n i ọ n i c h ế lfii v ò bíĩn ch,'lì l:ì s ự c h ỉ r;t cric biỌn p h á p

c ư ã n g cliC nliA m r ở c . ( l ổ n g lliời n h ữ n g nAi ( l u n g qiinn Irong c u n s ự c i r õn ụ c h ế I l i f m g t lu r ờn o . c n c n h à n g h i ê n c ứ u t h e o qimii n i ê m c l i ế líìi - liộii (Ịiin hni lơi c l ì ĩ rn
m ổ l sf> I n r ò n g h ợ p m i n h c h ứ n g c l i o (liòii c ó c l i ế lòi klìAnc c ó c i r õ n g c h ế nli;ì


V i (lu . Irn n c lum d n n sự. Iic irừ i c ílv r;i lliiọ i hai I;ìi ^ n 11 có í hò u r h ổ i llm Y rng ch o
n o ư ờ i bị hai m à kliAnp c .i n (lốn s ự c an l lii ẹp cùn nhn n ư ớ c . lunìc CMC hCn I r o n g linrp
(tỏ n g CÓ lliò lư đ ịil r;i m ứ c phọt v:ì llụ rc h iệ n m ức p lu il (In. l ừ (líìv họ c h o 1n n 0 (ỊUíin
iiiỌ m c h ó là i - cư ỡ ng c h ó c ó " lõ h ổ n s ". Ih iế u khả n iin n

cịiiAt mỌl số cỉiC là i. Ụ u ;ì

In CÍIC I n r ờ n c l iợp v ùn nCu (lòn c ó vi p h ạ m p há p luOt v:ì (lAn ln'i liỌti (Ịim ph;'ip ỉ v rinr
v ớ i n g ir à i v i p h ạ m . N liim g CÍÌI1 lliA y . IiỌii quả pháp lý d ó có lín h cư ỡ ng c h e nhà
Iiinrc. G i ú n c In nl i ộ n rn cliéu n à y khi liên họ v ớ i lĩnh v ụ c l ố l un g . N ế u b e n vi p l i o m
k h ^ n g lư llu rc liiỌ n liủ n CỊiin p liíip lý (c h ế In h thì I'Í'I1 b ị h ại có th c k iọ 11 ln iơ c
dô dược

C(' (Ịiin n

n ;ìv

I ;» m Ọ I

(Ịiiy ó l

( lịn h

có

lín h

cưỡng

chó.

D o

(ló .

v i Ọc llụ r c

;1I1
liiỌ n

n c l ũ n v ụ cl(' liAnh vi Iiái phií p luạt c ùn ngirời vi p h ạ m liiOu clirói á p l ự c , ( r o n g Irang
lỉìó i c irỡ n p chó.
C l i ế tài hìiĩih c h í n h , c í ì n g n h u d i ỡ lòi phíìp ItiỌl n ói c l i u n c i:'t •sự c h ỉ rn c í í c liiCn
pii:ìp cirữní; c h ế nh:ì n ư ớ c . T u y nhiCn. c ư ỡ n g cli£ Iiliìi mriíc I:'| kliíii niỌm rỌng Ivm
c h o l à i, (io d ó CÀI1 phỉìi v ạ c h rn ranh giiíi g i ỡ n c h ế lài v ở i c á c b i ẹ n phí ìp cirrrng c h o
nhà n ư ở c k h á c . T r o n g kho ỉi h ụ c luỌl h à n h c h í n h . (1fly In vfln (tể pliírc lap. C h o d ế n
híiy g i ờ . v i ẹ c l óc li c h ế (Ai hAnli c h í n h k h ỏ i c á c liiôn ph/Sp c i r ỡ n g c h ế h à n h c h í n h k h ó c
v ã n g f l y n h i ê u Ir;inh liiộn. T h ư ờ n g Ilii c á c nliíì nghiCn c í ni ImỌI hàtih c h í n h l i ế n h à n h
vi Ọc p h An l oại c á c biỌn phí ìp c ư ỡ n g c h ó hAnli c h í n h , rổi irCn C«T s ở (16 x á c ( l ị nh c h e
lài. N l u r n g d o c ó n h ữ n g (Ị1 IỈ1 I1 đ i ể m k h á c n h a u v é c á c b i ệ n p h á p h à n h c h í n h là cirírng
c h ế . c á c h phfln l o ại v;ì liCu c h í đ ổ x á c đ ị n h c h ế lài. n õ n q u a n n i ệ m v è c h ế í òi h à n h
c h í n h clurn l l i ố n g nhnì . C ú t h ế c h ỉ ra hn q u a n niỌm k h á c n h a u : l ì C h ỉ c ó phạt h à n h

chính mới ln chế lài {82; lr.297]: 2) Chc lài hành chính gôm các biện phrip phạt.
n g ă n c h ặ n v à p h ò n g n g ừ a 110 8 1; 3 ) r ii ạl v à kliAi p l n i c híìnỉi c h í n h líì c h ó lài [ 1 0 2 ;

Cr. 1 54 ]
T h e o c h ú n g (Oi. ( lẻ XÍIC đị nh clirơc c h ế IAi h à nh c h í n h t ro ng n h i ê u biỌn phíip
h ành c h í n h khí ic nlimi cíin d ự a IrOn c á c q u a n d i ỏ i n c ó l ín h n gu y O n lắc sau:
1.

T r o n g v i Ọc x;'ic (lịn h cóc b iẹ n p hííp cu ô n g ch ó . côn lo a i Ir ir c fic h iC ii p lú p

hAnh c h ín h k liA n n c ó lín h c u ô n g chó.


12
2.

ViỌc pliAn n h ó m cAc biỌu pháp c ư ỡ n g c h e l ù n h c h í n h i h c o c:')di llnrc ltn<’ vỌ

p h á p lnOI plini IrOn Cft s ở v à i m i c (lích plúip lý (l úne (liỈM.
V T ừ <:ự pIiAn l oa i n h ó m . x:'ic íiịnli n h ó m hiỌn pliíip arrMi 2 cliC n:'io l:ì c h ế 1Ai
ph;ìi c à n c ứ v à o cli n l i n m d ó t ó gi;ìi (Ịiiyól v ò i hự c chíít viỌc vi p l ui m (tỏ h;í(' v ọ q u y
p h ạ m h a y k h ổ n g ? Hoịic: n h ó m phíìi Ihc hiỌn In "sự cT.-ìnli pii) c u ố i c ì i n s " l>M_v "IiDm f|iin
kcì c ụ c " (lôi v ớ i ne ir ời v i p h ạ m c ó |Ãi.

( ỉ ctAy. c á c c ụ m tứ "ciải (Ịiiyói vò llurc ch;Yl".

s ư (Innh giá c u ố i c ù n g " , "họu q uả kốl c ụ c " l i o n ẹ q ua n họ v ớ i vi p h ạ m pliíip luíìi (lèn
c ó ý nuliĨM t ư ơ n g clírcrnẹ tlỏ c h 7 ra cliC 1 i híình c h í nh
HiỌn n n y . Irong k h o n h ọ c luOl liànli c h í n h d a n g l ò n lại n h ữ n g V k i ế n kl ìác nli;iu
I r on g viỌc xnc (lịnh và p h n n lo ại c á c biỌn pl iáp cirítng c h ế liành c h í n h . C ó lliC c h i a rn
ha n h ó m V ki Cn: I) C ư ỡ n g c h ế h í ì n l i c h í n h gổrn c á c n l i ó m p l i ò n e Iigừn. n g â n c h ặ n Víì
pha! | l ( í : tr. 14 1; 2) Orãrng c h ế liiình c h í n h ( l ư ợ t cliin Ilìímli l)ốn n h ó m p h ò n g ncừí i.
n g ã n c h ặ n , phạt v à kliAi p h ụ c ph;'ip luỌi liíìnli c h í nh | I 0 2 . Ir. 4 6 j; } ) C i r õ n g c h o hhnh

c h í n h c ó ba n h ú m n g n n c h ặ n , phụi vít k h o i p h ụ c | R 9 |. T ạ p h ợ p c á c ý ki ế n n ó i irCn.
lựu I r un g. c ó c nhíì n g h i ê n c ứ u (lã (lưa rn b ó n n li óni c ư ỡ n g c h ó l;ì p h ò n g n g ừ a , n si ì n
c h ặ n , pliạl v à k h o i p h ụ c h à n h c h í n h . D ư ớ i d a y , c h ú n g l ổi s ẽ x o m xct c h ế lài liành

chính lừ các nhóin cirỡng chế này liien qiiỉtn cliCm dã nCu.
T n r á c h ế l l;ì víVh đ ò n h ỏ m b i ệ n pĩiíip p h ò n g ngừíi hiình c h í n h c ó l ính c i r ỡ n g c h ế
n h à n ư ớ c k h ổ n g ? L o a i ý k i ế n t hừa n h ạ n l í n h ci rững c h ó c ủ a n h ó m n à y x e m clnV IA
n h ó m h i ệ n pliíip n h ằ m m ụ c đ í c h k í c h t hí c h s ự 111 An Ihủ q u y l ắ c p h á p luại ( v í t l ụ :
d ó n g c ù n liiCn g i ớ i

klii c ó d ị c h b ệ n h ) h o ặ c n h ằ m b ả o (Inin an l o à n xn h ọ i khi c ó

lliiOn l a i. (tịch h o a . . .

( v í (lu: I nr ng d ụ n g lài s ản c ỏ n c Ang đfin

cflp). D ù k hA n g c ó

v;ìc> v i ệ c c h ố n g lụl khíỉn

vi p h ạ m p h á p liiỌl x;ìy rn n h ư n g vi l;ì c;'ic biỌn

pliííp cltrạc áp

( l u ng I r o n g c:ìc liním c ả n h clậc biọi c un (lời s ó n g xõ liAi nCn p h ải x c m

cnc biỌn plúip

n h ư vỌy m u n g l ính c ư ỡ n g c h ế . T h e n (Ịiian (liỏin c ũn c h ú n g I0i. n h ó m biỌn piúip
p h o n g n g ù n klìAnp c ó l ín h c ư ỡ n g c h ế . N ó c h ỉ gÂm n h ũ n g n g h ĩ a v ụ p hnp luủl nlnr

c:'ic npliĩíi vu pliíip 1110 1 kh:'ic. Cirỡnp c h o n h à Iiirớc c h í CÍÌI1 thi ÓI v;ì I r on c m ố i liCn họ
v á i vi phcim pl úi p Iiiội. V;ì lại, cn Iihíìn liny IÀ cl iức c ó I h ẻ lin;'in Iníiii tư MgtivỌn llii


13
I n nl i c á c liiCn phí íp hiinh (Itrơc :ip clunu Irnnc c;'ic lin;ìn ciinli (lặc bi c i. Đ ú n g licrn. c h ì
c;tu khi CÍ1C hiỌn pli np (ló kliOng (lirơc liiAn 1hủ (hì

cưỡng cho

m ớ i xum Iiì Ọm v;ì CÀI)

Iliioì. C á c nh:ì l à m lníỉl n ư ớ c l;t (lã ( lúng khi Irnng 1’liiip ICnli Iighĩíi v u l ao ( l ổ n g c A n g
ích q u y đ ị n h kliAim c o i viỌc luiv (lẠng i m ư ờ i . Inrng (lunp (lutiỊi r u . phircíne liCn Irttnp
c :k‘ I n r ờ n e h ợ p lliiCn l;ii. clịcli h o n. hon h o a n . . . n h ư hì cAc niỌnli lỌnli c ư ỡ n g c h ế .
C ư ỡ n g c h e c h ỉ np ( l un g khi c á c inỌnh lỌnh khOnc ( lươc ( h ự c h i ê n Ị5 0 Ị.

V ớ i cỊunn niỌm c ư ỡ n o c l i ó n l i à n ư ớ c c h ỉ liOn (]ii;in 1ói vi pl uim p h á p luộl. cliúiiíi
IAi c h o tniiE c:ic n h ó m c i rỡn p c h o c ò n lại (lòn c ó lính c i r õ n e c h o iiliA IIIrức. C l i ú i i s c ó
c h u n g crí <=(T á p ( l ụ n g l:ì s ự vi p l m m p h á p hiỌi. Đ ố i v ớ i nl i ó ni pluil, (líìv li) n h ó m ( liV
lạp n l n m

m ụ c ( l í c h I r ừ n p Ir ị n g ư ờ i v i p h ạ m liíin g c íìc h tirở c h ò <|UVÒI1 h ạ n (lặt In

npl i ĩn v u m á i b ô s u n g n h u pliol l i ê n . Itrớc (| (ivén s ử ( l ụng g i f ly p h é p . . . Iniịic hAne
cmcIi lCn :ìn c ó l í n h g i í i o d ụ c linh tliÀn n h ư c ả n h

C Ó M ...

v ò CMC liiỌn pli óp ngỉíii c h ộ n

v;ì k h o i p l iục h à n h c h í n h hiỌn (!:ing c ú n h ữ n g ý kiCn k h ó c Iilinn ph ụ lliuỌc v à n vi Ọc
x á c (lịnli m ụ c ( líc h c n n m ỏ i n h ó m . Mrti (Ịiian (l i òm biio g ô m vAo mOl n h ó m (ltrl í n g ă n c h ậ n cn c á c l iiệ n p h á p klirti p h ụ c v à c h o rằ ng m ụ c ( lí ch c ù n n h ó m n à y l;'i b à o
( tàm Iruy c ứ u l i n c h nhi Ọm liànli c h í n h (lôi V('íi ngirời v i p h ạ m c ó |Ãi, huỌc chAi n (lứl

hành vi trái pháp IuỌI. kliỉú* phục lliiọi hại (1(1 vi phạin pliíip IiiDI gíìy ra (v í dụ: 13111
giữ người. IniỌc lliáo dỡ cổng Irình xfly dựng Irni phép, btiỌc liOu huỷ vại phàm gfl)'
hại cho sức khoẻ ctin ngiĩYVi). Tu y nhiên, ở quạn cliòm này có sự khổng hạp lý inA
n h ữ n g n g ư ờ i t h e n q u a n cliOin k h á c i rmón k h ắ c p h ụ c . H ọ clể n g h ị l á c h rn từ biỌn p h á p
n g ă n c h ộ n k ể trôn mẠl n h ó m c ó c liiẹn pliíip c ó m ụ c (lí ch khAị p h ụ c IrỌt l ự p h á p iuỌt.
C h í i n g l ổ i l án IhAnh CỊiinn ( li òm n à y . Vì n ế u trong, l ý l uộn c h u n g v ò pliíìp luỌl. CMC

liiẹn pliríp khổi phục pháp luỌl dirợc lliìra nhan In CÍ1C hiỌn pháp có vị Irí (lọc lap v;ì
c ó h ỏ n c h nì k h á c v ớ i cítc biỌii pliíip c ư ỡ n g c h ế k h ó c Ihì cííc b i ẹ n p h á p h à n h c h í n h
l i r t r n g l ự c í í n ỉ i c ò n dir
m ố i liCn họ VA (ịiinn họ ô n (lịnh mít n h í ĩ n g n g ư ờ i lli nm gi n v à o (ló s ử ( l ụ n g c:ìc (Ịtivòn
v;ì llụre liiỌn c;'tc ne hĩ : i VỊI p l ú p lý k h f m g l)ị SƯ c;m trở n;ì() | i í ) 7 . 11. 2 4 0 1. C/ic liiỌn
pl inp khr-ii pl ui c liíìnli c h í n h h ư ớ n g lới m ụ c (lích kliAi p h ụ c lại Irại (ự plinp ItiỌi iIk-o


14

n<’lũ;i (lim c;k CỊUÍIII họ xã hoi bị vi phom IrcV kii Inmụ lh:'ti (Ti \ í (lu: cirfrnj> chóIhirc
hi ọ n n g h ĩ a v u ( l ó n g l li uế . huỌc ihíin (lữ c f m g í l ì nh xfly cliiMỊ! Ii:'ú p h é p
i i k i m Ii

C à n nhíVii

r í in g . n h ó m CĨÍC* HiỌn p h á p k l i A i phụt' h í ì i i l i c h í n h c h ỉ ( lu ơ c l i i C n In <ụr k l ì A i p l u i c

lliiọi liại Inrc l i ế p gfty r;i c h o IrỌl l ự p háp luỌl, loai b o 1liưc 10 hạn C|ii:ì (lo vi p h ạ m
e í i y ra 19 6 ; t r . 6 3 | .
Nhi r v ạ y , c á c biỌn p h á p c ư ỡ n g c h ế l ù n i l i c h í n h ị iổ i n b;i n h ú m : nẹ íi n c h ặ n , pliại
v:ì k h o i p h ụ c. CIÚII1E Ih ỏ liiỌ n là c íic c íic li Ihírc b:u> vọ Irílt lư p liiip lu íll k h á c nlm n.
V.Yn (lổ (lậl in liCp IỈ1CO Ià I r ong h;i n h ó m . Ii hữnẹ n h ó m Ii;ìn l:ì c h e l;ìi liAnli c hí nh.
T h e o q u a n d i ò m lliír Ivi v ò c h ó lài hành c l i í n h cin lii nl i b à y plial vn kliOi p h ụ c In c h ó lài. C h ú n g lliế liiỌn l;ì "sụ tlánli gi:'i c u ô i c ù n g " c ù n nli;ì

nước (lói với người vị phạm có lõi. I;ì "hạn quả koì cục" của vi phạm v;ì Ị;ì .cu giải
(Ịuyếl v è Ihực c hí ú v ụ viỌc vi p h ạ m . N l i ó m c á c hiỌn pliíip n gi in c h ộ n v ò cơ liíìn c hỉ là
n l i ó m c n c liiCn ph:ìp l ố l ụ n g đ ư ơ c SỪ (l ụng (lc1 l ạ o điCu kiỌn c h o viỌc :'tp ( l ung t';'ic c h e
lài.

Tóm lại. lừ những (iiéu đíĩ Irinh bày ở non. chúng lAi Xnc (lịnh chế 1Ai liànli
c h í n h v ể bản clinì !;ì s ự c ư ỡ n g c h ó n l i í ì nirớc, n ó i c h í n h x;'ic líì cirỡn
GiC lỏi hành chính gổm có hai nhóm biỌn pháp phạl v;ì khoi phục.
/ . / . 2 . M ụ c d íc li c ù n ché. là i h à n h ch in h . C hế lài pháp luẠI dóng vai trò bão vẹ
‘ rong h

e

l

u

Ạ

!

b ặ Ị^ .c ^ h ịlỊỊa Ị Ịìi>.những Irở ngại (các vi phạm ph.íp IuỌl)

bảo (lảm cho họ thống nAy hoại (lọng bình llìirừng. Giíi Irị xí) liỌi chủ vón củn che liìi
pháp luạt nói chung, chế lài hỉình cliínli nói riCng là (V chà (ló |Xfí; Ir.2 ^ 9 Ị.

0 trOn.

\

\

khi trình b à y v ò b ả n chni ciì;i c h ó lài hành c h í n h , c h ú n g 1oi cirĩ (lò c ộ p cá i (In lạt’ nCn
g iá Irị c ủ a n ó , d ó l;ì c ư ỡ n g c h ế n h à Iiưc'rc. N h ư n g k h u y n h h ư ớ n g giA (rị xiì h o i CỎM
c h o IAi h à n h c h í n h n h ư tliC Iiíìo? Đ iò i! n à y (lòi h òi p h ả i nghiOn c ứ u c h ỉ rn c:íc m ụ c
(lích ( lí ch llụrc c u n n ó. Q u n (16. (1Ãng tliời c h o p h é p !;i n h ạ n t h ứ c ( lượ c << m ứ c <tr> nliíìi
đ ị n h b ả n cliAl xã h ọ i củíi c h é lài h à n h c hí nh.
Đ ố i v ó i cliC líìi tiình s ụ . B ọ luại hinli s u n ư ớ c lii (in g h i n h o n l õ t à n g c í k m ụ c
clích c u a h ì n h phạt. S o n g , p h á p Iuội v ò vi plụtm hAnh c h í n h liiỌn linnli kliAng c ó (Ịiiy


15
| 'h ; m t n ; in c h ỉ r õ c iìc m ụ c ( l í c h c ù n c liC l; ìi l i à n l ì c h í n h . l ) A y l;ì 11101 l l i i C u CÓI c ò n ( lir ơ c

l>ó khu yC Ì dò hạn chó. n g fm ngứa lìn h Ira n g Ap (lu n g s;ii lỌcli cho là i Im n g llụrc. liê n .
rfím> vi l ý d o n ói IrOn. liiỌn n;iy. v i ọ c x á c (lịnh c:'ic m ụ c ilícli cun cliC l;ìi liiình
' liíiili c h ỉ In c O n g vịỌc c ù a cíic nhà ncliiCn c ứu v ớ i n h ữ n g (|U.'IM Iiiọin k h ổ n g li onn
I'>:ìI! giríng nl mi i. xu.Vl phíìl lừ n h ữ n g CỊiian niỌm kh:'ic nlimi v ổ s ự l ổ n lọi c;ic n h ó m
' l i M A i h o ặ c d o c á c h n h ì n n h ạ n klúic nlimi v è cíic m ụ c (lích c u a Iigny inỌt n h ú m c h o

1 li

I )n i v ô i n h ó m c h ó là i phạt có Ihố c liin !;ÌIÌ 1 hn lo a i q tiíin niỌ m : I) V Iụ c (líc h cun
là gi;"u> clục v;ì p h ò n g Iigirn vi pluun p h á p liiỌt. 2) N g o à i

CMC

m ụ c (l ích k õ I iồn.

pỉiiii c ò n c ó m ụ c (lích Inrng Irị: 3) riui! liAnh c h í n h c ù n g v ớ i c á c m ụ c (lích g i á o (l ục.
p l t ò n g n g ừ a . Irìrng Irị c ó c ả m ụ c tlícli kliOi p h ụ c MỌI lự p h á p lnỌi. fj)ói v ớ i n h ó m c h e

1 khoi phiic. (In cíich Ihírc linti vệ IrỌl lự pháp luộl ciì;i nó, (ỊHiin niỌm chung CHÍI
' 'ic

1 1 11 ;'t

nẹl iiCn c ứ u IA 11 Ỏ c ó c á c m ụ c (lích klif>i p h ụ c lại IrỌl lự p h á p luộl h o ặ c (Ịtinn

I p l i í i p luỌ! cin hị vị p h ạ m . gi;ìn (lục. p h ò n g npirn vi p h ạ m ph:ip luội m u i .

I lic i’ S.N.

H k A T U S . c h ố l í ì i khf>i p h ụ c c ũ n g c ó m ụ c ilícli liìrna Irị. h i ể u 1h c o n g h ĩ a 1‘Ọng | 9 I | .

( l i ỉì ng lOi s ẽ x e m XÓI (lưởi (líìy Vn 11 (lò Iiíìy.
C h é lài h à n h c h í n h c í i n g n h ư h ình phạt "In mỌi Ihủ đ o ạ n l ự v ọ c ù a xã liọi
• Itríng lại s ự v i p h ạ m c á c d i ề u k i ê n l ổn lại cỉin I1 Ó" | 4 11. S o n g (1Ỏ Irơ ( hành "lliù (loịin
,lf vọ " , khi x á c lạp c í k c h ế lòi h à n h c h í n h , nh à l à m UiỌl h ư ớ n g c h ú n g d ế n c:ìc m ụ c
‘l íc h nhAÌ đ ị n h . M õ i c h ó lAi h à n h c h í n h h ư ở n g clến k h ổ n g ph ải m ộ i m à mỌI loại c ó c

"•He (lí ch. V.Yn (lổ clirợc (lặl ra là c ă n c ứ v à n (líUi d ò x ó c clịnh m ụ c clícli ciìn c h ế líìi
liiìnli c h í n h ? T h e o c h ú n g toi x á c (lịnh m ụ c (lích c ủ a c h ó l;ìi c ò n XIIÍÚ plinl l ừ c h í n h
‘ lun- n;'Hig c u n p h á p liií)(. N h ữ n g cliírc n ă n g c ù a ph:ì|) lnỌt xiĩ h ọi c h ù n g h ĩ a <1fi ( l ư ợ c
n h ạ n c h u n g l;ì c:'ic c h ứ c năng.: cliòu c h ỉ n h , h ả o vỌ v;ì g i ó o (lục Ị4 5 Ị.
Cìiíit) d ụ c là m ụ c đ í c h v ó n c ó c ủ a m ọ i cliếl-ìii hAnh c h í n h . N ó hril n g i iÀ n l ữ b;ỉn
1

nhAm ( l ạ o SÍUI sắc c ù n Xn h ọ i l;i - xíi h o i ItiAn l ạ o cliòii kiỌ n p linl Ir iò n lo ;ìn íliỌ n

'

Iilifln. K l i f m g Ihc (lói lỌp gi ữn CMC i m i c (lích 1rừng Irị v;ì g i á o (lục củ,') c h e líìi.

I ’liifư n g chíU n. c h in h SMC.il cùn D rìng v;ì N h à nước l:i luAn là k c i IKtỊi In rn g tr ị v;ì ụi;'in
'Inc. M ụ c tlícli gi;'io (lục CỈIÍ1 c h ó l:ìi liìinh c h í n h Kìn lại n g í i y Irong CỊIIV p l ụ i m phí íp


16
IiiHI c ũ n g nhi: khi ( l ươ c :'ip (lun.il í h ụ c 10. N o h ướ ii u loi s ự h ì n h tliAnli (V ngir ời vi
p ln m

v ;ì

nhũng

người

k li;'ic

(lịn h

h ir ứ n g

( lú n t i (l:in

vói

c íic

gi:'» I r ị

Xn

hoi

(lư ợ c

(ỊIIV

pl ui m clii nhíln v:ì bíto vỌ. l àm c h o h ọ nliỌn lli úc (iirợc l í nh n c u y hi ỏ m c h o Xn lir*i
cù;i li;ình vi vi p l iạ in . k i ổ m cl)C lliưc lìiỌii h à n h vi lr:íi pliíip l uộl . ( lÀng l li òi c í í n g c;ỉ
c h ó l;ìi b;ì(■> vỌ plinp luủl.
Di rởi I c (ỈAnii cù:t c:'ic c l i ố l:ìi hiình c h í n h , hnnu s ư ICn :'in v;ì (!;nih pi:'i XÍÚI cùn
Iih;ì m r n c v;ì Xn h o i (lối v ớ i liiinh vi vi p li ạm s è l àm tliỗn ra (|1I:'| l ĩ i nl i lflm IÝ (t ngirùi
vi p h ạ m v;ì n h ữ n g n g ư ờ i khi ìc l a o r:i s ự c u n g c ố . Ilinv c!Ài nliíìl clịiih v ò q u a n đ i ế m .
(ì nh c ả m . Iliói q u e n liíình vi p h á p lnỌl. Tnì nhiCn. t b y l:ì mAl C|uá 1l ì n h phí rc l ạ p m à
hiỌu (|ti;ì c iì n c i n o d ụ c phụ llitiOc v à o nl i ĩ ể u nliAn l ố c h ủ (ỊUíin v à khí ic li CỊiinn. c'ôn
nliíìn m ạ n h

r;inẹ. m ụ c ( lí ch g ií i n

{lục CIIII c h ó i Ai Irnng Xn h o i l;i kl iAng p h ả i l;ì l ạ o rn

Ii l iữnc c o n

Iigiroi Ịhụ clAng. c h ỉ bici vrtng lùi n h ư Ir ong eiic xiì hoi c ũ . 'ír;'ii lại, 111!

InrứiiE l ới h o à n lliiỌn c o n n g ư ờ i , hình Ihíình n h ữ n g c O n g clíìn l ự g i . í c lOn I r ọ n g vn
IIIÍIII I h iì p l i ó p

lu ủ l.

Cho lài hành chính có mục (lích Irìrng trị. Song, (16 là sự Irìrng 1rị mang tính
n h a n d ạ o SÍU1 siic nói! XÓI đ ế n lợi ícli c h u n g c ủ a c Ọng ( l ò n g xã h ộ i . x é i n ó n h ư m ọ i
p h ư ơ n g l i ẹ n l á c ( l ọ n g n h a n ư ớ c l à m c lid Iigirời vi p h ạ m v à n h ữ n g n g ư ờ i k h á c n h ộ n
l l i ú c đ ú n g clắn gi:ì trị xíĩ h ộ i c ù a p h ó p liiại, l ứ c là c ó l ự d o . S ự Irirng Irị k h ổ n g c ó
m ụ c d í c l i l ự tliíln i n à luAn g;in v ớ i gi;ì(> d ụ c n l i ằ m "Irị bCnli c ứ u n g ư ờ i " , p h ò n g n g ừ a
vi p h ạ m v à k h o i p h ụ c trại l ự p h á p luại.
Trong
ĩ h eo nghĩa

klinn h ọ c

p li á p

l One . k h ổ n g c h ỉ

l ý. sự Inrng Irị c ù a c h o lài d ư ợ c liiCu l l i c o h ai n g h ì n ,
c ó c h iệ n p h á p phạl mìì c;ì c n c liiỌn p h á p k h ó i p h ụ c ( c h o

I:ii liiinh c h í n h c ó cii híũ l oại hiỌn pliiìp n à y ) clòii l;ì s ự I rừng liị. M íi c c í ì n g cin l ừ n g
iiiOu s ự Ilụrc liiỌn c u ữ n g c h e (lối v ớ i vi p h ạ m 1A Irirng trị v à Iríiclì nhi Ọm d ố i v ớ i h ợ p
clÀng d mi s ư íbiỌn ph;'ip kliOi p h ục phíi |1 luỌI - lác gi;1) c ũ n g l;ì Irirng (lị I^SỊ. Nlnr
vỌy. ỉ h e n n g h ĩ a rOng. m ọ i c h o lài h ành c h í n h (lòn c ó m ụ c d íc l) Irirng Irị. M u c đ í c h
n n y chrực I h ỏ h i ệ n (t s ự lOn ;'m v ò inặi (lạo (lúc cfi;i nlin m r ớ c (lối V('ri n g ư ờ i vi p l ụi m


TH Ư VIẼ N
TRƯƠNG ĐAI r"1
1

PHÒNG ĐOC

i h o n p (|u:i vi Ọc s ư ( l u n g lụio lực c ó IÀ c h ứ c (lôi với nó.

___

.

T h e n Iiglìĩn h ẹ p . c h ỉ c á c liiỌn ph;'«p phạl m ớ i c ó m ụ c (lích ( l ừ n g l i ị . vò CIÌII b ả n
( lược liiẻu t li co n g l i ĩ n là s ự

hạn

c h o . Iirớc b ò v ò m ặ l pliítp l ý (ỊiiyCn vò lợi ích cú;i

ncười vi phạm. Phản hác quan điếm này, M..IA. SAVVIN cho lằng nếu llnn nhộn
i m i c (lích Irírng lĩị c ủ a pliạl hành c h í n h s ẽ niAii ĩ h n õn v ớ i (Ịiiy (l ịnh p h á p luại riìiìg
v i ọ c áp d ụ n g c á c b i ọ n p h á p phai phải tính (lến d ặ c (liòin nhftp Ihíìn vn I;V| s;ỉn CỈIÍI

n s i r ờ i vi p h ạ m I I 0 3 Ị . l l i ộ l ra. (lùi hỏi Iilnr v ạ y cùn v i ệ c á p d u n g c;'ic hiỌn plinp piuil

khổng phni gì khác hơn là xuíll phái lừ các iiguvCn iríc nliAn (lạn. cOng liằno d ì;\
p h á p luội. M ụ c đ í c h t r ừ n g Irị cìm plụil hànli c h í nh (lã d ư ợ c t h ỏ hiỌn I r o n e Pliỉìp lỌiih
xử lý v i p h ạ m liAnh c h í n h n g à y 6 - 7 - 1 9 9 5 rằng m ọ i v i pl iạni h à n h c h í n h phíỉi (Hrực

xử lý cổnc minh llieo đúng pliíip lnỌl (khoản 3 Điểu 3).
Khi x ó c đ ị n h c h ế IAi híìnlt c h í n h n ói c h t m e c ó m ụ c (lích tiirni! Irị. cÂn liiòn m ụ c
đ í c h n à y clirơc Ilụrc liiỌn k h ổ n g pliíli n h ằ m Inỉ Ilìù. g Ay c h o n g ư ờ i v i pliỊiiu s ự (!:m
(J('rn v è l l i ể x á c . h ạ Ihrtp giíi Irị. nliAn pliỉỉm c ù a h ọ. T r o n g viỌc xíìỵ ( lựng Víì íip ( l ụn g
c h ó lài h à n h c h í n h c à n tránli hai Ihni c ự c h o ặ c x e m n h ẹ m ụ c clích Irírng Irị sĩ' k h ổ n g
lià Irợ, l ọ n cliòn kiỌn d i o viỌc g i á o clục. p h ò n g ngirn vi p h ạ m . H o ặ c n g ư ợ c lại. ch?
n hì n IhíVv mặl Irìrng Irị ciìíi c h ế (ỏi s c l à m c h o m ụ c clícli g i á o (lục bị hạ n c h o . tliỌm

chí triọi liêu. M ọ i sự lạm dụng mục đích Irìrng Irị cố Ịho’ (lem dến kếl quả ngược lại
ln g i n o clục c h o c o n n g ư ở i Ihói q u e n (lói v ớ i viỌc sỉr ( l ụ n g b ạ o lự c.

Mặc tlù có quan hẹ phụ Ihuộc vào các mục (lích giáo dục và Irùng Irị. phòng
ngìra v i p h ạ m p h n p InỌl liì mỌl m ụ c (lích c ó lính (lỌc l ạ p v à lìốl sfrc q u a n I r ọn g c ùn

cho lài hAnh chính. Mục (lích phòng ngĩtti vi phạm cùa chế l;ìi hành chính clưrrc llụrc
liiỌn lhf>ng t|ii:i s ự kcì h ợ p giíín d ụ c v:ì Irirng (lị. lai c u ố n c ó c l ực Itrợng Irnng xn h ọ i
(líìii Irnnh cli ôHg v:ì p h ò n g ngừít vi p h ạ m . lliúc (lÂy (lư lnỌn xĩi hoi l í c h c ự c . C'hC I;ìi

li;ình chính, khi líi yCu lố lÀn lọi Irong CJ1IV phạm pháp lnỌI. có mục clícli phòng 110ĩr;>
c h u n g t h ỏ hiỌn à d i à I1 Ó l:ì c:íc liiỌn pháp rân (lo, g i í ìo d ụ c m ọ i n g ư ờ i l i n h thÀn IA|1
I r ọng v ò lu An lluì p h á p lnQl. C ò n klii c h e l;ìi (Itrợc iip ( l u n g lliựt lố. i n ụ c ( lí c h p h ò n g
n g ù n c u n n ó lh(? liiỌn (V hni mịil p h ò n g ngừ;i riOng (Iríi v ó i n g ư ờ i vi p h ạ m ( l l i A n e (|ii;i

18
í i n n (l uc v ì Itíriiị! Irị) v;ì pl iònu nm'r:i c h u n g (lòi v ở i pliírne HỊiười klinc ( IhAna (Ịii:i

c i'i(’ diK' v:'i rfm (le Irirng Irị). ỈIiỌu C|iin phòng Iisru;i cun c ho lìii iin iilì chính nói riOnp l n p IuỌí n ó i c h u n g liiôu liiỌn ớ kci tn 1 ;ì l íc h rực: k í c h Ihích c ó c liíìuli vi IHrp pii:ip.

KhAi p l i u c MẠI l ự p h á p luai c í i n g l;ì Iiụic (lích CII.-I d u ' IAi liiìnli c h í n h v;'i c n !iCn
( | i r m clìãi c h ẽ v ó i c:ìc m ụ c (lích iiOu IrCn. KliAi p l iụ c 11 ạt l ư pliíip luOi (luực; liiÒM iIk- 1 '
hai n g i i ĩ n h ọ p v à rỌnp. T h e o ngl iĩn h ẹ p . c h ỉ n h ó m c h ó lài kh o i p h ụ c liiìnli c h í n h m á i
c ó m ụ c đ í c h (16. CVic c h ó lòi kliOi p h ụ c Ironp m ụ c (iíc li l ạr c IiCp ciì;i m i n h . liiĩiMiỊ! Im
kh<"M p h ụ c lại IiỌI l ự pliAp lnỌi dĩĩ hị vi pluim c ó linh cliíìl cu Iỉiõ. B:ìn cliAI |'h:'ip l\'
c ù n m ụ c ( líc h k h o i p h ụ c l:ì c h õ (lơ:i cíic (ỊIIÍIII họ p h á p IiiỌI cu Ihc (ỉn bị v i phcim Iró
lai ( r ạ n g lli:u phíip l ý b;m (líùi. f)iÒu d ó khcmc. Ihò c ó clÁi v á i c:k' c h e I;ìi pliại. Ví (In.
lùinli v i (li trái d ư ờ n g ciìíi mAl n g ư ờ i (I.ĨI1 (len liộu (ỊIIỎ p h á p IÝ l:ì viỌc liị p h ụ l . \ l i i n m
v iỌ c p h ạ t k h r t n g l l i ỏ k l i ổ i p l ụ i c ( lir ợ c lẢ n h ạ i (líi e í ì y ra c h u (|II; 1I 1 liỌ p h á p InỌI (!n b ị v i

phạm.
T l i e o n g h ĩ a rỌng, m ọ i c h ó l ài liỉìnli c h í n h clổii c ó m ụ c ( lí c h kliAi p h ụ c Irộ! l ự
p h á p luộl 1 1 0 7 ; l r . 2 7 8 ] .

( ) clíìy viỌc khríc

phục

hộii CỊtin (là ỊẸAy lít c h o IrỌi lự pliiip

luại d ư ợ c h i ẻ ii là s ự l i ế p lục d u y 1l ì . c ủ n g c ố Irang thái n h ư Innrc c ù n c á c cỊunn h ẹ xã
h ọ i s a n khi v i p h ạ m x ả y ra v à (13 x ừ lý.

X á c đ ị n h m ụ c clích khrti p h ụ c c ủ a c h ó lài hAnli c h í n h k h ổ n g c.liỉ là vÁii d ò lý

l uạn m í c ò n c ỏ ý n g h ĩ a t h ực 1iỏ.nV i h ự c l ố c h o tliííy. ở n h i ề u dịn p h ư ơ n g khi xfr l ý c:kvi p h ạ m q u y l ắ c q u ả n l ý xAy tlựnii cin c ó khOng íl I n r ờ n g hợ p . i m ư ử i c ó lliÂm q n ỵ ò n
x ư l ý (lã á p d ụ n g l ối “píiạt c l i o l ổ n lại" d ối v ớ i c á c vị p h ạ m pliíip luỌi v ại chiíi. 1’híli
cli iing c ó n g u y ê n nliíìn ớ (lAy l;ì m ụ c clíclì kliAi p l ụ i c ỉrạt l ự phíip l uộl (in kli One ( lư ợt

nhũn lliức v;ì Ihực hiỌn (1ÀV cliiV
Khi n g h i ê n c ử u CÍ1 C m ụ c (l í ch củ;i c h e lài hìình c h í n h t l i c o liirứnp iiCn tlíìy.
c h u n g lAi n g h ĩ tfing. c á c c h ế tài p h á p luai k há c c í ì n g c ó l liê c ó n h ũ n g n m c (líclì
l ư ơ n g lự

ỊIIV nliiCn. s ự kliíic liiọi củII c h o lài hành c h í n h với f iì c c h ế I:ìi k h ó c c ó lliõ

nliìn lù h;ii klihi cạnh SíUi:


T h ứ nhí ìl . IrCu co' S(r xAc (Ịịnli s ự (Ân 1;ii c;k' n h ó m l>iỌn p h á p I m n e inÃi
cho

l A i sC' C Í 1 I I :> ( l i i n e

đ iC m

l ư m i p c á c i m i c ( l íc h i I k o

k h :k ' n in

nghĩa

che

l:n

h ĩìn li c h ín h

vó i r:k

th o

líii

khát'

vò

w

h ẹ p . m ụ c (lích dặc inniỊi. Ví (lu: M u i (1 ích Inrni; liị

(lãc I nr ng c h o t h e l;ìi h;'in11 c !1 í 11 h s o v ó i lìiuc đ í c h kliAi p h ụ c (lịic Inr np c l i o cliC t;ìi
( h u cư.
T h ứ h;ú. s ự phíln biọi m ụ c (lích c ủ a c h o liii h à n h c h í n h vcri m ụ c (l ích cùn
c h ố i Ai k h ííc c ò n (V tín h c liííl. m ứ c (lA ciìn I1UIC (lích . V í (lu: c ù n g có m ụ c ( líc li Irirn n

II I nhtrn<2 I1ÌMC (lích (!ó ơ che l;'ũ hành chính íl Iiiihicm kliiic Ikíii cl)C liii hĩnh sự.
/

/ Irí c i':a r h r Itìi hr)nh chính li niìiỊ rlỊỊÒnh lnộl linnlỉ chính. C ù n g v ớ i giiì

(lịnh V;ì (ỊIIV đ ị n h . c h e lài hì y ó n l ố kỉiOng lliỏ lliiCu (lò llụrc liiỌn lác clOnc (liòii c h ỉ n h
cùn p h á p luili (lõi v ớ i c á c (|II.II1 họ xã lif)i. M ỏ i yCu l ô (liòu c h ỉ n h phíip luíil l u y Ihực
liiỌn c hức IIftIIII clr>c lạp l ư ơ n g (lui. nlnriiịi c h ú n g n ằ m Irnng m ố i ỉiCn họ v;ì plui lluiAc

lãn n h au . T r o n g niAI (|ti_v p h ạ m p h á p ImỌI. IhAng llurờiiR. pin (lịnh c h ỉ I;i c á c (liổu
kiỌn. c h ù Ihô vA k h ^ n g giiiii. !h ò i g i n n c ó liiỌti lực c ù a CỊiiy (lịnh. Ọ u y đ ị n h XÍ1 C clịnlì
n o i ( l u n g c u n (|MV l ắc lì Anh v i (lirúii ( l ạn g cAc C|uyòn v;'i n g h ĩ a v ụ cùn c ó c l>Cn iliiHii gi;i
C|iinn họ Xn h ôi rlươc (lién cliínli. CV>I1 c h o IAi An (lịnh cííc liiỌn pliíip c ư ỡ n g c h ó Iilià
i nr óc liíỉo (1;ìni c h o CÍ1 C Iiphĩn v ụ I m n g (Ịiiy ilịnli ( lượ c t h ự c lìiỌn v:ì liiAn liCii lịiiíin v ới

nhrtn lố vi phạm pháp IiiẠI.
T r o n g kli on l i ọ c lnỌl híinh c h í n h . sfí clOng c á c Iihn n g h i ê n círu nơc tc 1Ỉ1 llùrn
n h ạ n q u y p h ọ i n p lúi p lnủi hỉình c h í n h g ò n i 3 v ốn l ó . c h ó l ỉ ì i híình c h í n h là y ó u lu liiil
ImOc cìiỉi (ỊIIY p h ạ m [ 5 7 vA 8 2 . 1r . 4 9 ). Tíìn Ihànli (Ịiinn niỌni n h ư v ạ y n h ư n g c l i ú n g
If>i m u ố n liìm rõ iliCin mOi (liòii I?mg < h y IA q u a n niỌni (lự:i irCn d i c h h i ò n q u y p li a m
l o g i c . M ặt kliíic, CÍÌ11 c h ú ý l:ì cTmp n h ư c h ế lòi h ì n h s ự . c h ó IAi h à n h c h í n h liíìo vỌ
CMC (ỊUíin họ Xn liỌi i huA c n h i ò u n g à n h luỌl khác n h a n cliòii c l i ĩ nh c h à nh c h í n h . Ino
d ộ n g . f.ỉAn <;ií. V.V.). M o i q u ;in họ pháI"* luỌI k lú ic . nẹ n A i n g ỉin li ln íll h :ìn h t h í n h . khi
đ;i (hrợc (lã! I m n o p h o i n vi l ìảo vỌ ciiíi c h ồ 1Ai h à n h c l iínl i . ihi l l n -n IIIAI ncli ĩ íi nhíú
(lị nh

c l i u n p (in ■ụi;i n h ạp " v;ì() n gĩ ì nh Iu01 h;ìnli c h í n h

V;'t n h ờ (ló. c ù n g v ó i

c h í n h , c l iúníỉ l;to T1C'11 (|!IV [ih;nn pliíìp Iii ỌI liànl) c h í n h .

cho

l;ìi


20
M o i v í (Iu: pli;'ip .liiíỊI (lfln s ư c111 V (linh cAnịi

h ợ p p h á p c u n m i n h . l ’h:'ip l uại h ành c h í n h CỊMV (lịnh c íí m n g u ò i khíie \ ’i p l m m C|Myón
c ờ h ữ u (tó c u n c A n g (líln. ( ỉ clíly. (Ịiiy ílịnli cun p h á p lnỌI ( h n s ư (líì ( l ư ợ c ('liiivCii v;'ui
ph;íp luỌl h à n h c h í n h ; vii (ỊIIV (lịnh n i n phíip lnỌl hnnl i c h í n h In m ặt hCn kin nì ;i (|UV
(lị nh v ò (Ịiiyổn c ả liữn Irnng pliíìp luại ( h u sự.

1.2. N l i ữ n c d ặ c đ i ể m cíiri c h c líii l i à n l t c h í n h
N c liiC n

cưu

c ; ìc (lộ c ( li C m

c i i a c h e I n i li.-H ih c h í n h

cho

phép

!;ìm

lõ

c lìO

lA i h r»n h

c h ín h l;ì mOI liỌ lliố n g c ó lín h (lAc lọp so v á i CÍIC họ llin n g c h ó là i k ln ìc . Irn n g họ
t h ố n g c h o ( Ai n ó i c h u n g . H i ệ n n a y . klion l i o c pliiíp lý Viọi N ; \ m (liì x / k - n h ạ n c h u n g
c h o lòi liiìnli c h í n h c ù n g vh ì n h l l i nn h nCn họ lliríng c h ồ l;ìi p h á p ItiỌI Ị2 7 vò M | . T u y nliiCn. I r ong c ó c An p l i õm

p h á p l ý . n gnAi c á c cliC lài k c IrCn. c ò n c ó (|ii;m ( i iô m k l i ãn g (lịnh s ự liiẹii tliỌn C11 ;i
c h e lài luỌl n h ò m r ớ t nlìir g i ả i líin hr>i ( l ổ n g nliíìn díìn. hííi n i i õ n (lại biCu clAn cừ . . .

|2fí|. Khẳng định n;ìy ỉh e o chúng ir»i Ị;ì cn cư sở, dựa IrCu quan cliòm cluing vò llụic
chíìl c f m c h e (ni p h á p luộl v à c.Oii Irúc c ủ a (Ịiiy p h ạ m I ngi c . ỉ):'ing l i ế c , k h n n h ọ c lúíll
n h à n ư í t c c h ư n I;ìm s í ĩ ng l ỏ vÁh (lò n à y ở m ú c cÀn lliicì v à (lo (tó. c h e líìi luộl nh;ì
n ư ớ c c h ư n clirực kh:íi q u ái ( r o n g l ý luủn v ò p h á p luỌl.
C h ế Ini h à n h c h í n h , x c l c h u n g v é b ả n c h a i , m ụ c đ í c h v à vị Irí. c h ứ c I i ã n g t r o n g
q u y p h ạ m pliiíp l u ạ i , c ó n h ữ n g I1 ÓI l ư ơ n g đ ổ n g nlnr c á c c h ế líìi klinc. N h ư n g v i lò

mỌl hiẹn lircnig pháp lý có lính clỌc lạp. 11Ó có những đặc (liếm riCng.
T l i c o d ũi s á c h h á o p h á p l ý ở n ư ớ c la c ó l liỏ IhAy mỌl s ố l ó c g i ả k hi q u a n niỌm
c h o 1ni h à n h

chính

là mỌl d ạ n g c h ế lài riCng. dã c h ỉ

ni

n h ữ n g dặc iliỏm c ủ a n ó s o với

c n c c h ế lài p h á p Iii ỌI k h á c . N h ư n g (In m ụ c (lích. yCu c â u c ủ n viỌc n g h i C n c í m h o ặ c
>
(!() g i n c d ọ MghiCn c ứ u . (lộc đi Cm c u n c h e liìi hiìnli c h í n h c h ỉ clirơc x e m x é l IrCn mOI
v à i kl iín c a n h v;ì liÀu n h ư c h í xél 11 (>11 u (|ii;m họ v ới c h ế Ini h ì n h s ự

l r . 2 2 - 2 f) v;ì

>4; I f . 3 - 4 I D ư ơ n g n l i i c n . v ớ i kếi qiiiì CMÍI viỌc ngliiOn c ứu n h ư v ạ y c h ư n t h ô c h ỉ ra

(lirơc n h ữ n g chít' tliỏin c ó línli (Ảng (|II;'|| CIIÍI c ho” lài lnìnli c h í n h


21
Ngl iiCn c ứ u v ò c h o lài h à nh c h í n h , d i ú n c Irti 11 I1 ÍÌ11 lliíly c ó nliiCii y ế u l ô linli
hi rỡ im (lon viỌc X:'|c (lịnh c;ìc (lãr ( lióm c ù n 11 ( 1 . l l i ú 11 hn 1. (Iik (liOm c un c h e lài phu
thuỌc VÒP qii;in niỌm v ò pl iại n vi cùn c l i ó l í ì i . N h ư (lã trình li:ìy. c h ú n g !Oi (Ịiinn niỌiìi
c h ế Ini liíình c h í n h gÀin Imi n h ó m pho! v;ì kliAi p h ụ c . T h ứ hai. XÍ)C (lịnh ( lặ c (liCin
c u a c h e tài cÀn l ính (lổn liMH chAi xã hAi v;'i (lộc ( liôm c ủ n vi p l ụt m liiìiili c h í n h . Bởi
N Ì. (lộc ( li ôm. Iinn c h n ! CI1ÍI vị plụniì. V n g h ì n Xn

hoi

ciìíi n ó cfinji ( l ị n h I nr ớc c á c biỌn

p li np a r ũ n c c h o . (lỊic (liCm c ù n c h e liìi. T l i ứ li;\. (lặc ( l i ỏ m cùn c h ó IíVi híìnli c h í n h c ó
(Ịiinn họ ch;ìl c h ẽ v ớ i (lãc d i ô m cm;i (|ii;m liỌ xiì hoi iliKíc b;io vỌ T r o n g m ô i (|ii:in họ
n;ì y. (lịic (.li-im c ù n q i u n họ x;'t h ôi chi p h o i (lạc (li ôm v à nAi c111 nụ cù:i hiỌii pliíip c h o
l;ìi. N ó i c á c h k h ó c (lặc cliỏni n i n nghTn v ụ phíip l ý bị v i p h ạ m q u ỵ clịnli d ặ c (lióìn cm;i
hiỌn phíip c ư ỡ n g c h ế nh:ì nư('íc 18 6 1 N g n A i CÍ1 C y ế u IÁ kó IrOn. c ò n c ó c á c yCu IÁ
k l i n c liOn q n n 11 l ới viỌc x e m XÓI (lộc (liCm CIK1 c l i ố lài liànli c h í n h n l i ư (lộc đi ô m c ù n
pl urctne plinp (liêu c h ỉ n h mỌnli lỌnli - p h ụ c 11111«! cù:i p h á p luOi l i nnh c h í n h , cíic vCu
CÂU v ò IÃ c h ứ c v;ì hoại ( l ổ n g a i ; i C|ii;íii l ý hànl i c h í n h , l í n h p h ổ h i ế n c ù n vi p h ạ m
h à n h chính...
Khi l ính (lcìi n h ữ n g y ế n l ố IrCn ilAy. c h ú n g loi n h ộ n llilíy. t h ó là i liỉình c h í n h c ó

cííc dộc diCni có línli dặc Inrng và íl (lặc tnrng hctn s:ui:
1. C h ó Ini liíìnli c h í n h In c h ó lài d u y nhni ( lượ c á p ( l ụ n g v;ì I hực l i i ẹ n I r o n g lĩnh
v ự c q u ả n l ý h à n h c h í n h n h à m r ớ c . c ó l í n h c h nì hiinli p h á p . f ) ặ c (li ỏ m n iì y phíì n liiọi
nó

với các chế líìi pháp luỌl khác. Chếliìi liinli sự líic

đong

Irnim lĩnh vực toi pliạm

v:ì h ì n h pliại. 0 1 0 ' lài (Inn s ự tíic ( l ọ n g t r o n g lĩnh v ự c c ủ a n h ữ n g vi pl ụ i ni c ó c q u a n họ
1ni Síỉn v ò Iihnn Ihíln phi lài s:ìn. C nc l ĩnh v ự c Imạt ( l ọ n g c ủ a hai l o ạ i c h ế l;ìi n à v c ó
línli chíII l ư pliíìp. C ò n c h e lf)i k ỳ lnại li oạl d ộ n g Irong l ĩ nh v ự c vi p h ạ m k v lnộl p h ụ c
v ụ c ủ n viCn c h ứ c Iihíì IIIIỚC v;ì c q c CỊiinn họ l:i() d ọ n g khííc. C h ế l ; ì i n n y chrưc ;ip ( lung
v;ì llurc: hiỌn c ó línli chAI n o i b o t rung á i c l ổ c h ú c Iihnì (lịnh.
2. ỉ )ịi c cliCm kliMC c un c h ó lài liíìnli c h í n h là n ó liiìo vỌ 111 ọI p l i a m vi l Ọng lứn
c n c qiKin họ Xn liỌi (lươc (liổu c h ỉ n h bời n h i ê u ngíinli luDl kliíic nh;m: ỉiAnli c h í n h . (l.Vl
tlni. (lan sự. I;tn (lẠnp... f ) i ổ u Iiny r!)'t rò khi s o n ó v ớ i eíic c h o ’ l;'ii rInn SƯ v;ì k ý lnỌt.