I
NG6NNG(f
==============��
S610
2015
-
"'iii
I [Ii
�'"
,
II ..
IP.
lilt
I"
�.
"r.
AN DV BAN 'I'H�: TRONG
NGO', TVC NGO'
LIEN QUAN DtN S6NG NlfOc QUA Y NI�M
lIANH TRiNH DOl NGlIOI
LA lIANH TRiNH CciA DONG S{JNG
NjlOWtI PHUONG'
AbsInd: In MetqJhoos We Live By. I skoff and JOOnson have sho"" !hal
metaphor
" JI(Jt anymore !be WOrding words, that metaphor is modes of thinking. And metaphor
octs as an a�Dess of abstract concepts or areas not directly recognized the sense
tbrougb the 1ei"IS o(the """,iiie concepts and familiar B1cas. RIver, one of the familiar
field of the Vieb ...' ..... are often "sed to descn'be and explain the other fundamental
ii' ,� So, we collect and examine idioms and pioverbs ... I,'ed to the river from Vietnam
pelspo,.tive of conceptual metaphor theory over categories "Jouney of life is tbe
jounltY orlbe rive".
Keywords: Cognitive linguistics, Concep/iIaJ 1tU!laphor,
1. Diu Dhip
I
II1II
...
"'!""
!
river, juomey.
I. mot hu6ng "gbien Cllu lieD !Iga\nh, pMt triSn
vao cu3i nbQng nAm 1950 ciIa tha Id xx. N6 I. SI' ket hqp CUs ngOD ngil hQl:
vOi Id>oa hQl: tri n.h�D. NgoD ngil h()I: tri nhGn lien q"an den 811 kha\o �t clle
N�on ngil hQl: Iri DhG"
•
d\iDg tri th.rc va DgOD "gil.
Ngon ngil h()I: Iri nbin khong ngbien ciru vA Iri nhin mot c8ch loan di�n
I!IA chl'giOi him a nbQng trj nhin cQ lien q\ian �D vi� hQl: �p va v'" d\iDg
ngon "gil cus COD ngum. Hi�n thllC k,h"ch q\ian pbAn Anb troDg .ao nlWoo
hloh than" neD the giOi tri nhin va cAu !nic tri obin.
Ngbien ciru in d\i tri n�pf in d\i Y ni� d1JQ'C coi nhu IA mQ\ eAch de hiSu
the gi6i trong m6i lien � ")a n6 vo; y chi va ho� dQng sang IfO cus con nguOi
N6 hu6ng tOi Dgbien ciru c8c qua trinh tinh'tbJn nhO va\o ngOD pgill\i nhien
cus con ngum. An d\i tri Dbin la mot thao tile tinh thin giup cPUng ta nhGn
th.rc
giOi xung. �"anh .� va\o chUe nllng tri pi$, c8c "¥ tri nh", I\�in
cia chi. lam ba 10\11 an d\i y rur;m: in d� c�u !nic. An d\i ban the va An d\i dlnb
hu6ng. Trong bai vi� nay. chq tOi s! tip trung vao c8c dtc diSm cus in d\i
ban thS va An d\i ban the qua y ni� HANH TRiNH WI NGVO) LA HANH
TRINH eVA DONG SONG
qua trinh to",
tri trong
Vi� th\i d8c
va sir
'
..
�e
.
•
IhS,
Inrlm$ b,i bQ<: Sti GO..
"
....
Ng6n ngtt sA
66
the (Ontological Metaphor)
PhUOllg thirc sinh tAn so kbai nhit clla con nguOi I. phuong thirc v� chAt,
kinh nghiem ella con nguOi vol cae v� th@ di cung cAp co sO v� chAt cho chUng
ta de bi.!u � II
�1Ii cae y niem trim ruQilg thiInh nhQng th\lC ths. tit d6 phai
sinh ra m�t lo� An d\l moo: An d\l ban ths. Trong y niem An d\llo� nay. con
nguOi thuang cui cae y ni�m va hlnh, triru ruQilg. rna hli nhu �g thai. Sl'
ki¢n. ho� d�ng tAm II. tlnh cam. ru nrbng Is nhQng th\lC thS hOu hlnh. triru
tuqi1g. bOO v�y c6 thS thAo II$t, IUQilg h6a, � biet cae '* tnmg va nguyen
nhan ella cae !hI'C the d6. Thea !COvecses [13a). An d\l ban th.! cung cAp cfiu
trUe Iii � It hun nhi.!u so vOO An d\l cfiu trUc. Nhi�m VII Iii � clla lo� An
d\l nay duallg nhu chI dun thuin Is cung cAp �I! thai ban th.! cho cAc ph!Ull
trU chung clla nhQng y niem dlch triru ruQilg. f)i�u nay c6 nghia Is chUng ta
hInh dung tn\i nghl�m cita ntlnh duOO �g Sl' v�1, chit lieu hay v�t chira. VI
nhQng tri thirc clla chllilg ta vo! cae Sl' v�1, chit li�u hay vit chira bi giOO �
ph4n niIo 0 cAp d� chunf nay nen chUng ta khllng the dimg nhQng ph(Ull trU
chung b� c.o nay de hieu nhi.!u v.! cAc mi€n dlcb. An d\l ban th.! quy nhtlng
tn\i I1ghlem van khong thS phAc b
clla chUng ta vo! nhQng Ir\Uig thai co ban duOO �g thirc 51' v�1, chit Ii�u,
ph\lc VI! cbo nhQng m\IC dlcb rAt da �g. j(Ovecse5 [I3a) d! dua ra mo bioh
Iii � clla An d\l ban thS nho sau:
2.
An d.,.
10 Dim 2015
bin
...
.,'
.
_.
1-,·,:,M;.;,i.!n: .: . ;N,.!igu:; i;: .;o"'(.:.So::.;u.:.rce;:.
(Target DOmain)
D.rch
"'
DO,.:;m=.=in"')-+......,,.,..,,.�M;:;i
.!:::n PHlv.TC =T=H-=-OA"'.C=1R==UU=
-C C11!VC
V;o.'rCilA'r(PhysicaIObject)
..
..
.
L--
s '"
HANH • NO
cAc
cAe
WONO
."...,...,....._,..,.............,��-J...- �.
C HO�T
Nv
..:::;C
�_��_....j_�:;:.,
T Kl!
V·. T C
""lljN=-'H""'jt
'.,.. V,J,T cHA'r VA lie M,J,'r PHI V,J,T cHAT
...
.
.
-
"'NO"'.
��-�nA�N�G�THA��I
Qua Illil hlnb. chfulg ta 06 the � thfiy An dll ban the d! quy nhQng clli
.!firu ruQilg. mo h6. kh6 hieu, k46 nlm bit vol nhQng �!i thai ell the. co ban
--�
__----
_______��._.��.�
..
v� chAt li�u ; c6 pgbla!A n6 vtt th@h6acai triru tuqi1g. ThI dll: "cu�
dOi" 1. Jll�t khAi Diem rAt Dia bi;. chUng ta khong the xac djnb duge n6 vol mall
sic. hlnh kh6i hay '* diem vtt 11, nhung qua con dubng An d\I ban th.!. cu�
do; s! Iro nen ell thS MU milt S\( v� Irong y niem cuOC 001 LA DONG
S6NG. An dll ban the giup cbllilg ta ru duy vol the! giOO thea hai cAch:
ella S\i
•..
•••
I) Quy chic!u, djnb tinh va xac djnb c8c phuong di� ella nhllng tn\i
d! du..,.; 140) r6 hun.
nghi�
.
nhQng tn\i nghlent rna hi; d! duQc IIlng thai h6a th
bAq ths tbl'nhQng tn\i ngh.iem duQC y ni� b6a Ay c6 the dllQC cAu trUc th�m
nQa bOO y nghia ella An d\I cAu trUe. chlqg hfn, khi chUng ta quan ni�m cu�
dOi I. m�t v�t the v� chAt tbl chUng ta c6 the d� dang cAu trUc no vOO nhQng
y nghIa clla m�t d!>ng sOng qua An <1\1 Y 1li� Cl)OC 001 LA DONG 86)11G.
2)
Khi
� dV bin t"I
�
�
,I
i
j
-
67
,
An d" sang nrie
3.1. HANlI TRiNH 00i NGlfOi LA HANH TRiNH eVA DONG S6NG
3.
�
�
..
Trong lifutg Vi�t, c6 the d� dang tim ra SIl lUang thleh I, kl giita cae tri
thue sang nu6c, rVng han la ea m�t sa thl,lC the lien quan den sang nuoe v6i
IU each la mien y ni� nguAn v6i villr\l eu� dm, trong d6 e6 con ngum ell
thS sjnh sang, v6i IU each la miSn y ni�m dleh.
)ling 1. M6 hlnb chieu '" giila mien nguAn v�T CHUA
.l mi�n 4ich CON NOVOI
SII tuong dOii8
Sit
va nli
.
�
tila
miennguon
Cae
thuO<; tlnh I
dOi tuqng c!uqc chiau x,
dlch
,
�
n8u6D
ban(bir)
thuren
,
I
.
Cae th\IC
th� lien
quan
d� sOng nu6c
,
dbng sODg
s6�
.
..
CfD/ siu
2
dlJC/ trong
.
trailn6i
Cae Ir$ng thai cAm xUc
.
i
1
J
•
1
.
xu6i1 nf!Ul7c
Ian!
.
,
.
.
.
.
.
'
.
---
.
..
XUOng
.
.
sang khm
khUc � cang xa psUAn, 1l,lC saQg cang yeu, eoAi eUng thl hoa tan V80 biSn
ca. I'>iIi ngum chAng khSc mAy, e\ing sinh ra til ngu6n nwc ella m�, 160 ien,
In!<)ng � gili nua va cubi cUng ill DhAm I!Iit xUQi lay, vA v6i nu6c tien,
nu6c 1'1$ (ve sua; vang, vi niTi chin su6.).
·.Nhu v,y, h8nh trinh clla
dong sapg c\ing chfnh )Ii vong xoay clla eUQe
v61 ph61liem phuQ'ng
dm. Trong cu�
la nguUi �I,ln
Ar,
.dang
�
trl�
I�fn
hOnh, tAt ea nbilng v� chua 4i ehuy&, Uen sang !Iu6c deu dttQc pMo 10\11 thea
nhilng thaDg bfc gill tri rit khllc Dba", tru6c � 18 d1,la V80 co 'iQ dimg vf\ thUs
!hay ehQ v�t 4uQC chUa. HAy lAy Ihuyin, m�t phoollg lien di I� ph3 biSn, dS
Minh hQa: D!ra m(l1IlIIuyl" ,6"g; CM lham ngai mili '/luyl" ,611g, luy ,ting
161 dfP nhung ch&ng nguUi la; Vita an vira clU,i, viralha .th"yl"
virq
thunl'
hoi lIIuyl" r6"g; BQ Huyin phid gai nhu lIIuyJ" chdJ do rupl; Thuyen cOu
lu limg do xang, lIIuyJ" ,clldJ lu limg uang cong lIIuyln chili; Thuyi" nan
clIO d6, ,h"yln iii clIO •.it; Cimg hQi cimg lIIuyln; Dur,Tc long ddl, mdllong
40; Qua song thi phai IllY 40; Qua 40 khinh song (J diy, con ngum vila Ma
thin v80 phuong lien vila 18 chi! thS diSu khiSn piluong lien. Tru60g hw nay,
eIIc 00" dQng c6 gill trj biSu tuQng, bam nghI� clla n6 �!lg chi b6 h�p trong
p""'" vi sang nu6c, chAng � Coi giOl>Q buOm; L1m chiou be loi; Thea nu6c
Iw;m thuyini Tily gi(l rna giuo',g buam cbu d(lpg Kea bu6m ngJI(TC gi6 hay
CMng t1uMn nguvc nuvc··· BOi S\f 1\18 cbQn 6 diy c6 Y nghIa sA!lg c6n, quytt
djnh th8nh c6!lg hay thAt � "dOi, vi tro!lg brnIn cAnh !180 d6 thl M(jl "pm gi6,
...
Ng4In ngil'sA 10 nim 1015
68
m(it b6 eheo; Vu he clIng v6 ifuvc cdy lllla cOn khi n6i: M(it minh, wa
VIla eheo,1 KMng ai tat 1IJIUe dO ngheo m(jt khllA n6i d&t hoAn cAnh dan chiec
trong cu¢<: dlri. Thoo khAo sat cita chUng wi, trong S
eMnf
dan cAe phuong lien eli � trOn sang nu6c vA nhOng b(I pl$l cita ch{mg,
kiau kSt cAu Nh4p sOng tUy khUe, nh4p gia tUy 1(JC; NuUc nhO timg gipt xoi lluing
dO tin: nh6m bi6u � tinh thfch nghi vlri mai ttulmg S
vin trOn cu¢<: hAnh trlnh Ay, dlri sang cO khUe the nay, khuc the khac,
cAe � ttung hlnh thAnh nen
bO beil 10 ben Mi, nuae luc d\IC, Illc trong
nhOng 1ir(Jc dA C\IC b(I, chUng gqi len mOt mien bieu � khac, giUp ta nI$t r!I
han hAnh trlnh dlri ngulri vA n6i fOng ra IA cuOc dlri. Trong chiau huang nhu
dA bi�n gilli, dlri ngulri
khan� pblli lUe olio ctJng Song l(ing song em, Thu(in
budm xuol glo; ho� nhu Buom g(ip glo hay Xuoi eheo mat mal rnA cO khi
pblli Len IMe xu&ng ghinh, Thuyen xuOi gl6 nguve, cO khi pblli dAi mJt vlri
Song 10 gio IUn, pblli Leo lai cheo eMng Inlri cO the vuqt qua. Cilng tren hAnh
trlnh xti(ji va bien c8, cO m�t th\IC IS Ia, ch3 olio dja hlnh sang h�i \\I nhu cw
sans, vAm sang, ben db, ns! ba, ngi bar !hi cOOg chfnb IA chli 1\1 h�i cita
con ngulri. Til dAy, kh4 nhiau y Di� va cu¢<: dlri trong lUang lac vlri sang
nuac dUQ'C hlnh thanh, vA c(ing til nhOng trIIi nghi�m nay, con ngulri dA dUe
kat dIlQC nhOns quy 1$ cUa sang nu6c rna ci!ng chinh IA logic c,* dlri: NlI{!e
ehtty Idu, ddu cilng 1m; £Un lhuy€n, IUn song; Nlluc khe de nuuc su6i; lVII6e
su6; co bao gic} iI!Ic; B6i Ihl 0; Ii! Ihl dl; Tlic nIIfIc vU /x}; Nuftc chtty eM trlIng;
MilO ddm Idu clIng 1111; minh bQa them cho An dll dang ban, cO the kS dSrt
IUQ'C 46 hinh Anh sau dAy: NgIic1i co lue vinh Ir!c nh!Ic, 1IJIUe co rUe dlle lue
/rong vA Nwc co khl/rong !chi dlle, nglic1i eoU Ille kj lhonk
3.2. cuOC OOllA pONG S6NO
quan
...
...
,
•..
...
...
3.2.1. Dong "Iri
IA dOng
sang
COos nhlf lIul1i thoo dOng nU6c, xu3i ti)eo 16 th6i cUa xl hOi thulmg rAt
thl$llqi vA 4ir(Jc Mnh gilIlA thli'c th(ri, hw Ie, cOn nsuvc dOng, I�i dOng IluOc
IlSl!QC la
IA cMu II, cho ¢n chap J;J)$ xu3i hay nguqc trong 1'1 b�i c\bJg IA mOt Sill\fa
chQn, ben CfIth SIII\fa chQn cAe 16� dong nuae. COOg nhu dOllg sang lu3n
hlfOng va bien c8, S
lung IA qua khir, hanb trlnh cu¢<: "Iri IA nhOng 'luAng "ulmg di dA qua, 0 dAy
Y Diem thlri gian "UQ'C dinh vj thoo cOt mAc cita khang gian. SII trai chAy cita
nu6c dIlQC bieu bung cho S\I banb th3ng, !hAng lien cOn nguqc i� dong sang
� nghan &y IA dong dlri � tj, ta vin thooDg nghe n6i: hang h60 II opng. dll
an �i ngung opng, cu(ie $&ng tU opng, cu(ic $&ng 00 Iii, cu(ie sang !chang 16;
thodt
thtinc tin bi bilkin lch6ng chUa m�1 16 m{)I, 0.;, v.y, plJlli khoi ngu6n,
phIIi khai thang dong cMy, tIr dAy ta cO m�t S
vita nhAc: khat ngu6n sang 1(10, can b� ngu6n; 1(10 ngu&n nMn IIIC
t1$n
c!lI n6 cOD Ian tOO·&o net nghra ''!\oi p()at sinh, DQi �ung cAP" nhu ngu6n biM.
...
•.•
.•.
-_._._-_
..
-_._,
.
!IS
-
�
'1iCn
lirt
i�
An dy .,iD the
ngu6n vlin, ngu6n
�rQ
iiI;
�"'
�
.1Ii
�'II
Dilii
�"'
�"'
•
•
'''I
Ii
,lftix
,'Irir;
�.
.'l
iill
,Ii
ngu6n
irE /uf,
Nguiri ta cOn dlla V80 net ngbia
kh6i chAt long nOi liSp cbAy Irong dong san_g de chi dong huyat thOn� nhll
dOng hp, dong giling. dong dni, dOng tPc, mii dong. con dong cMu giong.,.
va xa hon 101 dong difn, dong Om thonh, dOng thOi gian, dong suy nghi va di
ohlen IA cO cA dOng dm (!roi theo dong diri).
lIiiu
i�
69
...
cam xUe,
3.2.2. C,* diri IA v� chUa
Con nguiri IA mOt thvc the tOn Ifi Irong khong gian nhu mOt v�t chUa.
D§y IA mOt tnIi nghiem rit q"an yeu vA til nhlhlg tnIi nghiem nay, con ngu/rl
di phong chIau len the gim nhu xi hOi, sOng nu"" vA rAt ohl€u vat the kb8c:
buUc vao di1i, Irong cuPc dm, sling trong xiI 1191, ben Ii cu(lc dm
boi Irong
mr6c, nKI'P I� trong song. vi v6i sang. mo kim ddy bi, cu(lc bi dOu, troi lheo
dOng nuUc, ba chlm bay noi D�y sOng IA &y xi hOi, til diy hInh thoInh nen
x§ bOi thoo
mOt $\I p)lfut lolli cAe giai
ph,!"llg vi thAng dimg, du6i day
..
"
.
...
tApg
xiI�_���_��_�xiI� ���_
&p. df,t IA \/,t the chUa nu"" nen cAe thuOc tInh cli the, len! mling. trail n&i.
nOiI chlm, c(ln! sau. d�c/ trong
d!u duqc dimg cho nguiri vA cho x§ hOi:
Un voi, ;w&ng ch6; Len thOc %u6ng gMnh; Ba chlm bay n6i; Chlm tN6i him
...
...
,
sOu; chlm I(ln day; Ben la Ihl �c, ben btii thl trong;
,
...
suy
nghi nOng
C(ln;
.
long; C(ln tau rao mang; C(ln bOu tam �; C(In 1m; C(ln van;
C(In ngu6n 40.0 t(lo. Tuy khong lien quan truc Ii� den y niem dang xet, nhung
rAt nhl€u dAn ngtl cho tilAy, ngu/rl Viet blnb dung, linh cam la vlit c/rIra nuUc,
cam xuc la nuac: 17nh cam d(lt dOo; 17nh %UQ lai lang; Cam xUC lI1ng dpng;
Yeu thrrcmg Idng ;ruling; nnh anh nhu nuUc dOn� coo; An a v6i nhau nhu
bat nuac d,iy
vA khi qan giao duc kat: Dl'C fir dau song d�c mling; Ngu6n
d�c thl dong c£]ng d�c thl hin ohlen khong chi de noi \/€ sang nuoc.
3.2.3. Moi truimg xi hOi IA nu6c
Tnroc mOt mOi ll'Uimg mm, ching � nhu: !hay d6i ch3 0 mo iVng ra,
IA bAt kl mOt $\I !hay d6i nAo dO, ching � nl!u: chuyen dOi ngha nghiep, moi
truimg chuyen mOn, vi the xi hOi." rna ai dO pbAt biSu: mm chOn uOt chOn
rdo din, con 1(1 nuac, 1(1 cai; Ra vm m6i bilt C(ln sau, a trong I(lch hoi bill
44u rna do, thl r(! raog IA chua thlch nghi, chua hoa � dIlQC, pbAi mAt mOt
thiri gian de quen nuac quen cai. T!Ong cAi moi trulmg iy, vi thS n6i1 chlm
k¥ng pbAi ai cilng nhu ai, bien tuQng xi l¥)i nao cling giOng,nhau. phong Iriio
nOi len, nlii len nhu mpl hifn tu(lng. Ihrrcmg hifu nlii nhu can, liii I1n nOi lam
cho h6n nOi trpi giiia dam dang. nhii vl1n m(!i nOi, cong tac dOn v(ln noi len
mQl van di cO kbi nlii nhu phoo, n6i lrJuji _ nuac. Con chlm cilng the, I1n
chlm. chll chim, chim m6ng. IrJujng /chi chim xu6ng. phong trao chim m6ng.
chim /chuat trong dam dang, chim lim (nghim) tren san kJiJu, lang ;rom chim
C(ln
nghT,'
C(ln
,
...
...
i�
'"
�5
III
I!IiI
..
.
oif
dl
�
,
,
.,
'
...
..
"
.
.'
...
nl{(ip tronl{ man dem, Iham chi cOn chim 1(In ddy, chim du6i bun sOu. MOt V\I
viet bi bung bit ho� bi cO tInh giiu nhl'lll thl gQi la chlm xu6nl{. D§ bi chlm
xu6nl{ thl cbi&: xuang va tAt cA nh� gi Irong chi&: xubng deu bi nu6c cu6n
Wi het, khang cOn d! I� mOt � vet nao nol bien truiml!' MQt nguiri lam
viet llie cO m�t, llie khong thl glin cho til l� �: No di lam rna err I�n hjlP
m4i, Diy lit mOt h� dQng kh{)ng thS thiau dAi vm eu d§n sOng nil"" llie tAm
NgOD Dgft'sA
70
10 Dim 2015
s6ng, dAo ciAt. Nglim I�n hllP dum sang cilllg c6 Inc thAy luc khOng, b6i th�,
trong cach di!n � nAy nham 11m chi mOt nguOi InA I"" !bAy llic khOng thl gQi
IA I�n
VI ph8i sang trong m6i truOng nuae cho nen ph8i ''vly Wog", th�
h"f':
nuae cluqc dUng cIA chi cui)<: sang, mOt �g 1\lC yeu,
18 mOt so bolll
trong
clyng
mOt c6ng vie<: bel bQn: No dang bt1I m6n toan; cOng vifC IIiJ 4llu; s6 stich ngIP
tOi 4du, tOi c6 ; �t � thAi t&n 11: ngIP tnln}l(lnhplulc. tnln tri hi "9ng ;
m(it tlob ��: chit duAl trong cu/ic tlnh, chlm tt4m trong hoan I",c Kbi
ai cl6 than phien, b6 bilt bao nhieu liin cUa vao dtt an ma cluing t/uiv bq bin
dou co thl c6ng vie<: c!Au tu ro r8ng khOng c6 hie.. qua rAi. Trong chi€u hu6ng
anb x� gilla hai miSn y niettl clang xcI, eac thl d\l sau clAy cho tliAy sang DuOc
dil c6 th� nguOi ta kh6ng
quan ttQng clen mUe nAo trong tu duy clia nguOi Viet
nb� biS! cli�u nAy: Bin (xe), (xe) /10, �I b�, 'l1Ul glang; No dang luvn song
(c�y xe); Vang dang lurh song (len xiiAng th4t thuO"g); Xe CN,ry ngpt nwc.
N6i r(l han, COI1 nguOi va phuong tien vln di chuyen !ren bQ, oblDlg ng6n til
I� cI� c�p clen sang nuOc th� oblmg vln logic, dieu kl dieu clia an d\l la ch3
nAy. Qua obion, ven tu each IA m(it bQ p� clia m6i truOng, qua tuortg $:,
Do v�y,
chi pllOi ho'" chi pbOi
tha
con
bi
khOng
khOn�
n?
��
n?
n.gum
khO�}!
ta
cIA
cluc
c6
ket,
I� khi !bAy tropg va sa tnl.i nghi�m rnA CM Ong
nhllng triet
I( !it !ham thuy, lriau obu: Nwc len rai nu6c 1",1 rong; Ben 16 thl dllC, ben
boi thl Irong; NIl6c I�g lang sdu; Nwc thizy lang tlutUng la sau, n8llOi Irdin
I�ng thllimg la sau slic;
...
...
...
.,
.
...
3.2.4. Tu tuOng IA
d6ng nu(Jc chAy
DOn6 sang c6 tha coi 18 mOt troiig nhllng c4 mlu clia vAn hoa nMh lo�,
IA m(it bien the clia inlll gac nuOc, sang m(it n\�1 mang MiI!!g Y nghla
bi�1I
hu6ng ngbJa bie!u trUng riong gAn
t>� tiob ve SIf di chuy�n lien 'IIJC
ella dong sang khien nguOi ta li� IuOng rten dong chAy trong tu WOng. NguOi
Viet thuO!)g sir d\lDg nililllg til ngtl', thIInh I'lgtl', (IJc ngtl' gAn lien ven blnb Anh
di>ng nuOc de! di!n dill suy ngbi, t&n \II: chlm ddill, Ian hllP, Ian l/il, �ng C(l1l,
sau, dtiy voi ; No dang chim dam troilg dOng suy Ill; suy nghT nong cl,11i;
i)t;l sau hem blln, b!lng lei;, hem buang; DIlvc long ddt, mdt 10llg do; suy nghT
tMng Sudt; Bilt dau dtiy biln ady vol mllillimg � !bAy, do phiSu I( do �
nbau obu: mOi lr\rOng dia I( tU Nam cb( BAc, tit DOng sang TAy clia Vi� Nam,
cl4u cl4u cilllg c6 sang "uae, va con nguiri Vi� Nam gIin b6 than thiSt ven chUng
ca vf I'mg xu v�t chAt vA ca dm sang tiob thin. £>6 la I( do gia; thlch vi sao
ciAu an song "uOc va cae th\lC the lien ql,an clen sang nwc kha � nct trong
tu duy cUs
ngum Vi�. KbOng chi \1On thufut 18 ten gQi S\l' v� hien tuqng, !1hilllg
til ngtl' chi tlQl) �g clia con nuae cllAy thuimg (t obieu mang tl!!h bieu cam.
the hi�n Slf gAn b6 sau sAc tiP.h cam c� CO" ngum ven thlall obi�lI.
4. Kit lu,D
ltIDlg chllDg clia nuOc, mOt �t c6 nhilpg
liSn ven nhilllg cI�c cliem blln the! cUa n6.
.
,
...
...
tu6ng clia ns6n ngtl' hQC tri � Is quan diem "di nQin vi
ngum luOn IUon {J Vi tr( trung t&n nhAt cUa vUlt\i, clia !liQi I�
H�t nMn
trung",
con
tu
..
-
71
ngu(ri Is "thu6c do" elia V!lll vJt tran the giOi nay. Chfnh vi tha,
y niem va con nguOi �t IAn nlla Ir\JI: liSp 18m s8ng to q"an diAm nMn vAn liy.
C6 thA nh� xet mien y niem sOng nu6c e6 milt vi trI hAt sue �e bi�t trong
� dilng trI nao clia ngu
Xa hon, 06 th� khlli quat dUQC diSu nay, IUQC d6 sOng nu6c d4 h4n sau trong
t!m trI, eho nan milt mJt. tran co siJ nhilng (rjoh nghiem d4 06, nguCri Vi�t
dA due kat th8nh nhilng � xet 06 gia trj nMn sinh, "* lehac sin s8ng dung
IIlIP eSc trW nghi�m mOi va n6.
TAl LIeU THAM KHAo
diem,
I.
con
TiAng Vi�t
1.
•.
b.
c.
2.
Trln Viin Co,
Ngon ng& hqc ITI nh4n (Ghl chip va suy nghT), Nxb KHXH, 2007.
KJuio 1u4n cin cq, Irl nh4n, Nxb Lao d(lng Xi h�� 2009.
Nglin ngfj h(N; Irl nh4n. nrdiin tuUng giQj & 461 chiiu, Nxb PhllOllg DOng. 2011.
Nguy�n Viin Khang. Nguy�n Nhu Y, Phan Xuin Thiinh, Tit dl€n Ihlmh ngii
-
Vlql Nam, Nxb Viin hoa. H., 1993.
4.
Nguy�n Xuin Kinh (chu bien), Nguy�n ThUy Loan, Phan Lan Huong. Nguy�n
Luin, Kho tang (lie ngii nFi Vift, Nxb VHTT, H., (2 tJp), 2002.
TiSu Hi Minh, Di 11m di€n Ilch Ihlmh ngii, Nxb Thang tAn, H., 2012.
S.
VO
3.
NgQC Phan,
•.
TIM' ngfj, ca dad, diin CD Viql Nam. In IAn th" 7, Nxb KHXH, H., 1971.
b. TIM' ngil; ca doo, diin co Viql Nam. Nxb Viin b(>c, 2004.
6. Bui Ph""g. T"diJn Ihlmh ngil; IIIC ngii V'ift -Anh tur7ng giOi. Nxb Yin h6a, 1997.
7. Tri�u Di�m PhllOllg. Ddn 1u4n nglin ngii hqc Irl n� (D&o Thi Hi Ninh diehl,
Nxb llHQG Hi NQi, 2011.
S. Nguy�n Thi Thiinh Phliqng. lim hit" lit ngii song "'* Irong dui ,.ing villi hOa
Viql Nam, Luin vlin Th", s� Trulmg Dli IgIXH&NV Tp HeM, 1997.
9. Nguy�n Kim Thin, $" phlm dnh mOl nelli4n·irqq vQr cMt ctia nguUi Piql va"
ngon ngii, Trong ViiI Nam: NhI1ng va.. di ngon nglr va villi hOa, HQi NgBn ngO
hQC Viet Nam, Truinlg DHl'iN, H., 1993.
I O.
N�y� DUe TAn, � trung vOn hOa diin tlk cUa nglin ngii v.!tu duy, Nxb Til
.
-
dien bich "hoa, 2010.
11. U N&QC TO.
T"diin TIC ngfj- 'Ihinh ngfj- DarhngOl,Anh- Ph/tp V'Ift, Nxb KHXH,
Tp H6 ChI Minh, 2004.
12. Trjoh Sim, DI tim bdn sde Iling Viqt, Nxb Tre, 2011.
n.
TiAng Anh
13. Z. KOvecses,
a.
b.
c.
M!taphors and Emotim: Langwge. Cultwe. and ikxJy in Human Feeling, Cambridge
Univetllity Press, Cambridge, 2000.
Metaphor: A PriJctlca/ Introduclion, Oxford, 2002.
Metaphors In Culture: Unjvers!J}ity and Variation, Cambridge University Press,
Cambridge,2ooS.