TÓM TẮT TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC
1. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức:
a. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức:
Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
- Đánh giá về vai trò đạo đức, Hồ Chí Minh khẳng định đạo đức là nguồn nuôi
dưỡng và phát triển con người, như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối.
- Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Người luôn trăn trở với nguy cơ thoái hoá biến
chất của cán bộ, đảng viên. Vì vậy Người yêu cầu Đảng “là đạo đức , là văn minh”
- Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả thực tế
làm thước đo. Người luôn đặt đức - tài trong mối quan hệ gắn bó mật thiết. Đức là
gốc nhưng đức và tài, hồng và chuyên phải kết hợp, năng lực và phẩm chất phải đi
đôi, không thể có mặt này, thiếu mặt kia.
Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội.
- Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội chưa phải là ở lý tưởng cao
xa, mức sống vật chất dồi dào, tư tưởng được tự do giải phóng, mà trước hết là ở
những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của những người cộng sản luôn sống và
chiến đấu cho lý tưởng đó của loài người thành hiện thực.
- Bác nói: “Đối với phương Đông một tấm gương sống còn có giá trị hơn 100 bài
diễn văn tuyên truyền”. Và chính cuộc đời Người là tấm gương sáng nhất cho cả
Thế giới nói chung và người VN nói riêng học tập.
b. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng.
Trung với nước, hiếu với dân.
- Đây là những khái niệm cũ trong tư tưởng đạo đức truyền thống Việt Nam và
phương Đông: trung với vua, hiếu với cha mẹ
- Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, là
suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì CNXH.
- Trung với nước phải gắn liền hiếu với dân. Vì nước là nước của dân, còn nhân dân
là chủ của đất nước. Hiếu với dân thể hiện ở chỗ thương dân, tin dân, gắn bó với
dân, kính trọng và học tập nhân dân, lấy dân làm gốc, phục vụ nhân dân hết lòng.
- Đối với cán bộ lãnh đạo, Hồ Chí Minh yêu cầu phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân
tâm, thường xuyên quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí.

Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
- Đây là phẩm chất đạo đức gắng liền với hoạt động hằng ngày của mọi người và
được Người lọc bỏ những khái niệm cũ không phù hợp và đưa vào những nội dung
mới, cụ thể:
 Cần là lao động cần cù, siêng năng, lao động có kế hoạch, sáng tạo năng suất
cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh.
 Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của mình
cũng như của xã hội, “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”
 Liêm là trong sạch “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân; không
xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân”.
 Chính là thẳng thắn, đứng đắn đối với mình (không tự cao, tự phụ, phải khiêm
tốn học hỏi, phát huy cái hay, sửa chữa cái dở của mình…), với người (không
nịnh người trên, không khinh người dưới, thật thà, không dối trá), với việc (để
việc công lên trên, việc thiện nhỏ mấy cũng làm, việc ác nhỏ mấy cũng
tránh).
 Chí công vô tư là ham làm những việc ích quốc, lợi dân, không ham địa vị,
không màng công danh.
- Theo Hồ Chí Minh, CNXH cần loại trừ chủ nghĩa cá nhân, vì đó là vết tích của xã
hội cũ, đó là lối sống ích kỷ, chỉ thấy công lao của mình mà quên mất công lao của
người khác  được xem như là đồng minh của đế quốc và gây ra các bệnh: quan
liêu, mệnh lệnh, bè phái, tham ô,…
Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
- Bác Hồ đã xác định tình yêu thương con người là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.
- Tình yêu thương con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh là tình thương bao la dành
cho những người cùng khổ, phải có tình nhân ái với cả những ai có sai lầm, đã nhận
rõ và cố gắng sửa chữa. (Người nói “cần làm cho phần tốt trong con người nảy nở
như hoa mùa xuân và phần xấu mất dần đi”.)



-

Bác căn dặn, Đảng phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, trên nguyên tắc tự
phê bình và phê bình chân thành, không “dĩ hoà vi quý”, không hạ thấp hay vùi dập
con người.
Tinh thần quốc tế trong sáng, thuỷ chung.
- Nội dung của chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí là sự tôn trọng, hiểu biết,
thương yêu và đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới, với tất cả các dân tộc và
nhân dân các nước, chống lại mọi sự chia rẽ, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc,
chủ nghĩa bành trướng, bá quyền.
- Người khẳng định: “Bốn phương vô sản đều là anh em”; giúp bạn là tự giúp mình,
thắng lợi của mình cũng là thắng lợi của nhân dân thế giới.
- Người đã góp phần to lớn, tạo ra một kiểu quan hệ quốc tế mới: đối thoại thay cho
đối đầu, kiến tạo một nền văn hoá hoà bình cho nhân loại.

c. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới.
Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức.
- Nói đi đôi với làm là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây dựng một nền đạo
đức mới. Lời nói phải đi đôi với việc làm thì mới đem lại hiệu quả thiết thực . Nói
mà không làm gọi là đạo đức giả
- Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp trong truyền thống phương Đông. Hồ Chí
Minh khẳng định: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và
đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên
truyền”  Nói đi đôi với làm phải gắn với nêu gương về đạo đức.
Xây đi đôi với chống.


-


Để xây dựng đạo đức mới cần xây đi đôi với chống, muốn chống phải xây, chống
nhằm mục đích xây. Cụ thể:
 Phải giáo dục những phẩm chất, những chuẩn mực đạo đức mới cho con
người Việt Nam trong thời đại mới theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
 Phải không ngừng chống lại những cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức

 Tuyên truyền, vận động, hình thành phong trào quần chúng rộng rãi đấu tranh
cho sự trong sạch, lành mạnh về đạo đức
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
- Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở sự tự giác tu dưỡng đạo
đức của mỗi người.
- Theo Hồ Chí Minh, đã là người thì ai cũng phải dám nhìn thẳng vào mình, thấy rõ
cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy, thấy cái xấu, cái dở để mà quyết tâm khắc
phục, không tự lừa dối, huyễn hoặc.
- Hồ Chí Minh đã nói: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống, nó do đấu
tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng
mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
a. Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
- Xác định đúng vị trí vai trò của đạo đức đối với cá nhân. Hồ Chí Minh đã nói:
“thanh niên phải có đức, có tài” vì “ có có tài mà không có đức là người vô dụng,
có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”
- Sinh viên phải xác định rõ nhiệm vụ của mình, rèn luyện luyện cho mình những
đức tính như: trung thành, tận tụy, thật thà, chính trực.
- Kiên trì tu dưỡng theo các phẩm chất đạo đức Hồ Chí Minh:
 Yêu Tổ quốc
 Yêu nhân dân
 Yêu chủ nghĩa xã hội
 Yêu lao động
 Yêu khoa học và kỹ luật

b. Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Thực trạng đạo đức lối sống trong sinh viên hiện nay
- Trong nền kinh tế thị trường, phần lớn sinh viên, thanh niên trí thức giữ được lối
sống tình nghĩa, sáng tạo trong học tập, năng động, nhạy bén, dám đối mặt với
những khóa khăn, thách thức, phấn đấu cho sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh.


-

Bên cạnh đó, đã có một bộ phận sinh viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương
hướng phấn đấu, không có chí lập thân, sống dựa dẫm, thiếu trách nhiệm, thờ ơ với
gia đình và xã hội, sa vào nghiện ngập, hút xách, thiếu trung thực, gian lận trong thi
cử, chạy điểm, chạy thầy, chạy trường, mua bằng cấp...
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
- Một là, học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
- Hai là, học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống
giản dị và đức khiêm tốn phi thường
- Ba là, học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân và hết
lòng hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái, vị tha, khoan dung và nhân hậu với
con người.
- Bốn là, Học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua
mọi thủ thách, gian nguy để dạt được mục đích cuộc sống.\

Câu hỏi trắc nghiệm
1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò sức mạnh của đạo đức là:
a. Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
b. Đạo đức là cội nguồn của người cách mạng
c. Đạo đức là cái gốc của người cải cách

d. Đạo đức là cái nền của người cách mạng
2. Theo Hồ Chí Minh muốn xây dựng đạo đức mới phải:
a. Nói đi đôi với làm, xây dựng đi đôi với chống, tu dưỡng đạo đức suốt đời
b. Nói đi đôi với làm, xây dựng đi đôi với chống, rèn luyện phẩm chất đạo đức
c. Nói đi đôi với làm, chông chủ nghĩa cá nhân, tu dưỡng đạo đức cá nhân
d. Nói trước, làm sau, xây dựng đi đôi với chống, tu dưỡng đạo đức suốt đời
3. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, phẩm chất đạo đức quan trọng nhất, bao
trùm nhất của con người Việt Nam mới là gì?
a. Trung với nước, hiếu với dân.
b. Yêu thương con người.
c. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
d. Tinh thần quốc tế trong sáng.
4. Biểu hiện của “Hiếu với dân” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là gì?
a. Phải làm theo tất cả những điều dạy bảo của dân.
b. Thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân hết lòng.


c. Trước tiên phải phụng dưỡng tốt cho cha mẹ.
d. Hiểu dân, lấy dân làm gốc, làm theo dân.
5. Hồ Chí Minh đề cập “chính” trong những mối quan hệ nào sau đây?
a. Đối với mình
b. Đối với người
c. Đối với việc
d. Cả 3 đáp án trên
6. Hồ Chí Minh cho rằng sinh viên cần phải rèn luyện những đức tính:
a. Trung thành, tận tụy, thật thà và chính nghĩa
b. Trung thực, tận tụy, thật thà và chính trực
c. Trung thành, tận tụy, thật thà và chính trực
d. Trung hiếu, tận tụy, thật thà và chính trực