LỢI THẾ SO SÁNH VỀ XUẤT KHẨU MẶT
HÀNG GIÀY DÉP CỦA VIỆT NAM

Tóm tắt
Trong quá trình công nghiệp hóa chú trọng xuất khẩu, thuyết lợi thế so sánh của Adam Smith là
chìa khóa, giúp Việt Nam tận dụng tối đa những lợi thế so sánh, phát huy những ưu thế sẵn có, bổ sung
nguồn lực còn thiếu để hội nhập thành công vào nền kinh tế toàn cầu. Thông qua hướng tiếp cận bằng
cách phân tích những lợi thế so sánh của Việt Nam trong ngành xuất khẩu giày dép, bài viết đưa ra một
cách tổng quát về tình hình chung cũng như những lợi thế trong ngành, và đề xuất một vài giải pháp
nhằm thúc đẩy sự phát triển cho ngành xuất khẩu giày dép tại Việt Nam. Hiện nay, giày dép là sản phẩm
xuất hiện trong top 10 những sản phẩm Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất, chiếm một tỉ trọng không nhỏ
trong tổng kim ngạch ngoại thương. Vì thế, khi nhà nước chú trọng đầu tư và vận dụng những giải pháp
hợp lí, xuất khẩu giày dép sẽ là hoạt động tiềm năng để giúp nền kinh tế có những bước chuyển đổi rõ
rệt.
Từ khóa: Lợi thế so sánh, xuất khẩu, giày dép, Việt Nam

________________________________________________________________________
Abstract
In the process of industrialization that towards export, comparative advantage theory by Adam
Smith is a key, which helps Vietnam radically utilize the comparative advantages, develop the available
advantages, supplement the inadequate resources to successfully integrate into the world economy. By
analyzing Vietnam's comparative advantages in the footwear export industry, the paper provides an


overview of the overall situation, as well as the advantages in this industry, and propose some solutions
to promote the development of the footwear export industry in Vietnam. Currently, footwear has been

the product appearing in the top 10 products that Vietnam has exported the most, accounting for
a significant proportion of the total foreign trade turnover. Therefore, when the government
focuses on investing and applying suitable solutions, footwear export will be a potential market
to help the economy make significant changes.

Key words: Comparative advantages, export, footwear, Vietnam

lý thương mại và dịch vụ nói riêng. Bước
ngoặt này đã đem lại hiệu quả kinh tế kỳ
1. Giới thiệu

diệu cho nền kinh tế, biến nền kinh tế nước

Trước năm 1996, xu hướng chuyển

ta từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp

sang nền kinh tế thị trường đã hình thành

sang nền kinh tế hàng hoá gắn sản xuất với

nhưng phải đến đại hội VI mới xuất hiện

thị trường. Trong nền kinh tế thị trường, mọi

bước ngoặt trong đổi mới chính sách và cơ

thành phần kinh tế được tự do kinh doanh

chế quản lý kinh tế nói chung, cơ chế quản

những mặt hàng mà nhà nước không cấm,


nhà nước bảo hộ những hoạt động kinh


thế sẵn có để trao đổi và bổ sung lẫn nhau

doanh hợp pháp và tạo điều kiện cho mọi

nhằm huy động nguồn lực cho quá trình phát

thành phần kinh tế bình đẳng.

triển kinh tế. Và đối với Việt Nam, việc tận

Việc chuyển hướng nền kinh tế đã ảnh

dụng tối đa những lợi thế so sánh là điều

hưởng lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu

kiện cần thiết để hội nhập thành công vào

của Việt Nam. Xuất khẩu tăng trưởng với

nền kinh tế thế giới.

nhịp độ bình quân khá cao về kim ngạch, đa

Vì vậy, việc tìm hiểu về lợi thế so sánh

dạng và phong phú về mặt hàng. Thị trường

của Việt Nam trong xuất khẩu mặt hàng giày


xuất khẩu ngày càng được mở rộng và đã trở

dép là vấn đề cần thiết trong sự phát triển

thành động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh

kinh tế của Việt Nam hiện nay.

tế, góp phần ổn định kinh tế, xã hội cũng

Hiện nay đã có nhiều những bài nghiên

như giải quyết việc làm, tăng thu nhập, xóa

cứu về lĩnh vực xuất khẩu giày dép tại Việt

đói, giảm nghèo. Và trong đó, thị trường

Nam, nhưng chưa thực sự xuất phát từ

xuất khẩu giày dép không phải ngoại lệ.

hướng tiếp cận phân tích những lợi thế so

Xuất khẩu giày dép luôn là mặt hàng xuất

sánh dựa trên thuyết lợi thế so sánh của

khẩu thế mạnh và có kim ngạch xuất khẩu


Adam Smith. Xuất phát từ lí do trên, chúng

hàng đầu của Việt Nam trong nhiều năm

em chọn vấn đề: “Lợi thế so sánh về xuất

nay. Hiện nay, Việt Nam chỉ đứng sau Trung

khẩu mặt hàng giày dép của Việt Nam” làm

Quốc về sản lượng xuất khẩu giày dép ra thị

đề tài tiểu luận.

trường thế giới với khoảng hơn 1 tỷ đôi các
loại mỗi năm.
Trong quá trình công nghiệp hóa hướng

2. Khái quát về lợi thế so sánh
2.1.Lý thuyết về lợi thế so sánh

về xuất khẩu, lợi thế so sánh là một yếu tố

David Ricardo là nhà duy vật và nhà

cần thiết để các quốc gia phát huy những ưu

kinh tế học người Anh gốc Do Thái. David



Ricardo cho rằng lợi thế tuyệt đối không

phân tích của Ricardo không đề cập tới chi

phải là điều kiện cần và đủ để thương mại

phí vận tải, bảo hiểm hàng hóa và hàng rào

diễn ra giữa hai quốc gia. Năm 1817, ông

bảo hộ mậu dịch mà các nước dựng lên. Các

phát triển lí thuyết “lợi thế so sánh”. Theo

yếu tố này ảnh hưởng quyết định đến hiệu

nguyên tắc của thuyết lợi thế so sánh thì một

quả của thương mại quốc tế.

quốc gia được cho là có lượt thế so sánh về

Quy luật lợi thế so sánh của David

một mặt hàng hay dịch vụ nếu quốc gia đó

Ricardo là một trong những quy luật quan

sản xuất với chi phí cơ hội thấp hơn so với


trọng nhất , đặt cơ sở, đặt nền móng cho

quốc gia khác. Điều đó cũng có nghĩa là bất

mậu dịch quốc tế và được ứng dụng rộng rãi

kì quốc gia nào cũng có lợi khi tham gia vào

nhất. Cho đến ngày nay, trong nền kinh tế

thương mại quốc tế dù quốc gia đó có hay

đang ngày càng phát triển và có những bước

không có các điều kiện tự nhiên thuận lợi

phát triển vượt bậc nhưng lí thuyết về lợi thế

hơn hẳn các quốc gia khác.

tuyệt đối của David Ricardo vẫn được các

Ưu điểm của quy luật lợi thế so sánh

nhà kinh tế công nhận và áp dụng vào thực

là nó đi xa hơn lợi thế tuyệt đối của Adam

tiễn của nhiều quốc gia hiện nay, bởi sự


Smith ở chỗ chứng minh rằng tất cả các

đúng đắn và tính vận dụng cao của lí thuyết

quốc gia đều có lợi khi giao thương với nhau

này.

bất kể quốc gia đó lợi thế tuyệt đối hay

2.2. Hệ số biểu thị lợi thế so sánh

không. Tuy nhiên, lí thuyết này cũng gặp

RCA

(The

Coefficient

phải một số hạn chế nhất định. Một là, lí

Comparative Advantage)

of

Revealed

thuyết này vẫn chưa đề cập đến sự di chuyển


Hệ số RCA chỉ ra khả năng cạnh tranh

lao động quốc tế như lí thuyết lượi thế tuyệt

xuất khẩu của một quốc gia về một sản

đối. Hai là, không giải thích được những

phẩm nhất định trong mối tương quan với

trao đổi trong nội ngành với nhau. Ba là, các


mức xuất khẩu thế giới của sản phẩm đó. Hệ

khẩu hàng đầu của Việt Nam trong nhiều

số RCA được xác định theo công thức:

năm nay. Tính toán của Tổng cục Hải dựa

RCA=
Trong đó:
- : là kim ngạch xuất khẩu sản
phẩm X của nước A
- : à tổng kim ngạch xuất khẩu
của nước A
- : là kim ngạch xuất khẩu sản
phẩm X toàn thế giới

- : là tổng kim ngạch xuất khẩu
của toàn thế giới

trên các dữ liệu của Trang cơ sở dữ liệu về
thương

mại-UNCOMTRADE

(địa

chỉ:

comtrade.un.org) của Cơ quan Thống kê
Liên Hợp quốc (UNSD) cho thấy xuất khẩu
nhóm mặt hàng giày dép của Việt Nam về
mặt trị giá trong hai năm 2015 ,
năm 2016 đều đứng vị trí thứ 2 thế giới về
mặt trị giá, chỉ xếp sau xuất khẩu giày dép
sau Trung Quốc. Trong năm 2017, theo Tạp

Ý nghĩa: chỉ ra khả năng cạnh tranh

chí World Footwear Magazine, Việt Nam

xuất khẩu của một quốc gia về một sản

tiếp tục giữ vị trí thứ hai trong nhóm 10

phẩm nhất định trong mối tương quan với


nước xuất khẩu giày dép lớn nhất trên thế

mức xuất khẩu thế giới của sản phẩm đó.

giới và tiếp tục chỉ đứng sau Trung Quốc.

-

RAC < 1: Sản phẩm không có lợi thế

Theo Tạp chí World Footwear Magazine,
trong năm 2017 Việt Nam đã xuất khẩu 1,02

-

so sánh
1 < RCA < 2: Sản phẩm có lợi thế so

-

sánh cao
RCA  2: Sản phẩm có lợi thế so
sánh rất cao.
3.Tổng quan về tình hình xuất

khẩu giày dép ở Việt Nam

tỷ đôi giày dép các loại trong tổng số hơn 27
tỷ đôi giày dép các loại xuất khẩu trên toàn
thế giới và chiếm 7,4% thị phần ngành hàng

này.
Theo Hiệp hội Da- Giày- Túi xách Việt

Xuất khẩu giày dép luôn là mặt hàng

Nam, năm 2017, ngành hàng giày dép của

xuất khẩu thế mạnh và có kim ngạch xuất

Việt Nam đã được xuất khẩu tới khoảng 100


nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó

USD và thị trường nhập khẩu lớn nhất là

72 nước có kim ngạch xuất khẩu trên 1 triệu

Mỹ.

Bảng 1: Số liệu về kim ngạch xuất khẩu giày dép Việt Nam giai đoạn 2014-2018

Năm

2014

2015

2016


2017

2018

Kim ngạch xuất khẩu (tỉ

10.690

12.439

13.476

15.197

22.745

USD)

Nguồn: Trademap.org


12000
10000
8000
6000
4000
2000
0

China


Vietnam

Germany

Belgium

Pairs (million)

Turkey

Indonesia

Column2

Hình 1: Top 6 quốc gia xuất khẩu giày dép trên thế giới năm 2017

Nguồn: World Footwear Yearbook 2018

4. Lợi thế so sánh của ngành xuất

xác lợi thế so sánh của mặt hàng xuất khẩu

khẩu giày dép tại Việt Nam

giày dép, ta cần dùng một phương pháp để

4.1.Hệ số lợi thế so sánh (RCA) của

có thể kiểm chứng, đó là sử dụng hệ số lợi


ngành xuất khẩu giày dép tại Việt Nam
Để có thể nhìn nhận một cách chính

thế so sánh hiện hữu (Revealed Comparative
Advantage-RCA).

Bảng 2. Giá trị xuất khẩu giày dép của Việt Nam và thế giới giai đoạn 2014-2018

Năm/ tỉ USD

Năm 2014

Năm 2015

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018


Việt Nam
Thế giới

10,69
141,97

12,44
133,55


13,48
130,25

15,20
139,82

22,74
151,84

Nguồn: Trademap.org
Bảng 3. Tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam và thế giới giai đoạn 2014-2018
Năm/ tỉ USD

Năm 2014

Năm 2015

Năm 2016

Năm 2017

Năm 2018

Việt Nam

150.22

162.02


176.58

213.93

290.39

Thế giới

18888.33

16420.07

15898.10

17554.81

19346.60

Nguồn: Trademap.org

10.200

09.980

10.000
09.800
09.600
09.400

09.468


09.439

09.315

09.200
08.919

09.000
08.800
08.600

Năm 2014
Năm 2015
Năm 2016
Năm 2017
Năm 2018

08.400
08.200
GIÀY DÉP

Hình 1. Chỉ số RCA về mặt hàng giày dép của Việt Nam giai đoạn 2014-2018


Theo như kết quả tính, chỉ số RCA

Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)

luôn lớn hơn 2.5, từ đó có thể thấy rằng xuất


đã được kí kết, tạo nên những thuận lợi về

khẩu mặt hàng giày dép Việt Nam là có lợi

sản xuất cũng như xuất khẩu hàng giày dép

thế so sánh lớn.

tại Việt Nam hiện nay.

4.2.Đánh giá lợi thế về xuất khẩu
giày dép tại Việt Nam
Trong nhiều năm qua, đây là một trong
những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt
Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam hội nhập kinh
tế cũng đem lại nhiều cơ hội đối với nhiều
lĩnh vực xuất khẩu nói chung và xuất khẩu

Cùng với nguồn vốn đầu tư nước ngoài
vào Việt Nam là sự phát triển của công nghệ
kĩ thuật, đội ngũ lao động có tay nghề càng
chiếm tỉ trọng lớn và sự ưu đãi từ các chính
sách nhà nước, hàng giày dép đã thu về
được những kết quả đáng khích lệ. Bên cạnh
đó, Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào,

giày dép nói riêng, giúp lưu thông hàng hóa,

giá rẻ.

Theo hiệp hội Giày dép Việt Nam

ít cản trở, xóa bỏ hàng rào phi thuế quan, ưu

(Lefaso), các doanh nghiệp Việt Nam trong

đãi về thuế, tạo điều kiện cho ngành giày da

ngành giày dép đã đổ dồn vốn đầu tư vào

thâm nhập vào nhiều khu vực, nhiều quốc

thiết bị, công nghệ và nhà xưởng nhằm nâng

gia. Việc ủy ban Châu ÂU (EU) chấm dứt áp

cao khả năng cạnh tranh, với tổng số vốn

dụng thuế chống bán phá giá 10% với sản

đầu tư trong năm 2006 đạt trên 6.500 tỉ

phẩm đồ da của Việt Nam đã khiến các

đồng, cải tạo trên 2 triệu mét vuông nhà

doanh nghiệp sản xuất giày dép ở Việt Nam

xưởng. Khu vực doanh nghiệp đầu tư nước


nhận được lượng đặt hàng lớn từ các khách

ngoài hầu như có đủ tiềm lực để xây dựng

hàng cũ quay lại thị trường này. Ngày

nhà xưởng mới, máy móc thiết bị kĩ thuật

8/3/2018, Hiệp định Đối tác Toàn diện và

theo tiêu chuẩn sản xuất công nghiệp với


quy mô lớn, khép kín. Ví dụ như công ti

trung bình và trung bình khá so với khu vực.

giày Biti’s, một trong những đơn vị chuyên

Quá trình sản xuất mới được cơ giới hóa mà

làm gia công nổi tiếng ở thành phố Hồ Chí

chưa tự động hóa, tỷ lệ công việc làm thủ

Minh đã mạnh dạn đầu tư hơn 25 tỉ đồng để

công hiện còn ở mức cao, điển hình là các

xây dựng một khu sản xuất rộng hơn 25000


công đoạn trải nguyên liệu, bôi keo, đục tán

hecta với dây chuyền sản xuất hiện đại nhập

ô dê, mài, xén, kiểm đếm, vận chuyển

khẩu từ Ý và Đài Loan đề thay thế cho dây

nguyên liệu và bán thành phẩm. . Bí quyết

chuyền sản xuất cũ. Có thế thấy, với số vốn

công nghệ trong lĩnh vực bồi vải và cán

đầu tư lớn để nâng cấp và xây dựng, ngành

luyện cao su thuộc về từng nhà sản xuất;

giày dép Việt Nam đang có nhiều lợi thế so

việc chuyển giao công nghệ cho các doanh

sánh hơn so với nhiều nước trong khu vực.

nghiệp cũng ở chừng mực nhất định. Đây là

Ngành công nghiệp giày dép xuất khẩu

nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự khác biệt về


Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ

chất lượng giữa các nhà sản xuất. Những

và được nhiều đơn vị, thành phần kinh tế

công nghệ cao sản xuất các loại giày đặc

tham gia. Với những lợi thế so sánh riêng,

chủng, giầy thể thao chuyên dụng đẳng cấp

giày dép Việt Nam đang ngày càng khẳng

cao, giầy y tế và giày thời trang cao cấp hiện

định được uy tín trên thị trường thế giới và

còn ở ngoài tầm của các doanh nghiệp Việt

đứng trong top các nước xuất khẩu cao.

Nam.
Riêng về trình độ, năng lực thiết kế

5. Những thách thức và giải pháp đề

mẫu mã để đáp ứng nhu cầu của thị trường


xuất cho ngành xuất khẩu giày dép Việt

nước ngoài còn hết sức hạn chế. Hầu hết các

Nam

doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hay
5.1.Những thách thức

các doanh nghiệp gia công làm hàng cho các

Trình độ công nghệ sản xuất giày - dép

hãng nước ngoài vẫn phải sử dụng thiết kế

nói chung của Việt Nam phổ biến ở mức


được làm từ nước ngoài. Các doanh nghiệp

giá trị kim ngạch lớn cho nền kinh tế của

chỉ sản xuất theo mẫu thiết kế.
Thiết bị sản xuất giày dép hiện nay ở

Việt Nam, song vẫn tồn tại rất nhiều vấn đề
cần khắc phục. Vì thế, Nhà nước và Chính

Việt Nam chủ yếu là thiết bị của Đài Loan,
phủ cần có những biện pháp thiết thực và cụ

Hàn Quốc và Trung Quốc. Nhìn chung, các
thể để phát triển thị trường giàu tiềm năng
thiết bị có trình độ cơ khí cao. Hiện nay,
này.
ngành gần như phải nhập khẩu hoàn toàn

Chúng tôi xin đề xuất một số giải pháp

phụ tùng, thiết bị phục vụ cho sản xuât.

nhằm thúc đẩy sự phát triển cho ngành xuất

Trong lĩnh vực chế tạo thiết bị cho sản xuất

khẩu giày dép Việt Nam như sau:
1.Về việc tiếp tục đổi mới một số cơ

giày dép, việc chế tạo phụ tùng, thiết bị
chế chính sách thương mại chung: tạo lập
trong nước không đáng kể, chỉ chế tạo được
hành lang pháp lí thông thoáng, rà soát các
một số thiết bị thông thường và đơn giản
hệ thống thuế, phi thuế và các chi phí đầu
như máy chặt thuỷ lực, băng tải. Các thiết bị
vào theo hướng khuyến khích xuất khẩu,
lắp ráp, chế tạo trong nước vẫn phải nhập
hạn chế nhập khẩu. khuyến khích sử dụng
khẩu một số phụ tùng, linh kiện quan trọng.
các nguyên vật liệu trong nước. Thúc đẩy,
Nói chung, chất lượng các sản phẩm chế tạo

vận động tiêu chuẩn hóa và công nhận lẫn
không cao, mức độ chuẩn hóa và khả năng
nhau giữa Việt Nam và các đối tác thương
lắp vẫn thấp, gây khó khăn cho người sử
mại, ví dụ như các tiêu chuẩn kĩ thuật. Tăng
dụng và hạn chế hiệu quả về kinh tế trong
quá trình sửa chữa thay thế trong khi giá

cường xúc tiến thương mại.
2.Về việc hoàn thiện chính sách đầu

thành còn cao nên thị trường tiêu thụ bị hạn

tư: tập trung đầu tư vào hệ thống kĩ thuật

chế.

cũng như các dây chuyền sản xuất giày dép,
5.2.Giải pháp đề xuất

kiểm tra kĩ hệ thống hàng rào kĩ thuật TBT

Tóm lại, giày dép hiện đang là một sản

để ngăn việc nhập khẩu những thiết bị máy

phẩn xuất khẩu với số lượng lớn và mang lại

móc cũ, kém chất lượng. Đầu tư đào tạo



nguồn nhân lực, cải thiện tay nghề và nâng

tư nước ngoài. Tận dụng các cơ hội được tạo

cao trình độ sản xuất. Bên cạnh đó, cần đầu

ra từ các hiệp định thương mại quốc tế, từ

tư vào nền công nghiệp hỗ trợ, tập trung vào

TPP, EU, Asean,.., tăng cường đàm phán để

da, PVC, PU, vải,..
3.Về việc tận dụng ích lợi từ những

đem lại nhiều cơ hội cho ngành xuất khẩu
giày nói riêng và các ngành xuất khẩu khác

việc hội nhập quốc tế: không ngừng cải tiến
tại Việt Nam nói chung.
và nâng cao năng suất, kĩ thuật, giúp ngành

xuất khẩu giày dép nhanh chóng trở thành
một sự lựa chọn thu hút đối với các nhà đầu


Tài liệu tham khảo
1. Hiệp hội Da- Giày-Túi xách Việt Nam (2018), Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh và
các hoạt động của hiệp hội trong nhiệm kì XVII, Hà Nội.

2. Trần Sửu (2009), Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện toàn cầu hóa,
NXB Lao động, Hà Nội.
3. Tổng cục Hải quan Việt Nam, Tình hình xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam 12
4.
5.
6.
7.
8.
9.

tháng năm 2017, VN.
Bùi Xuân Lưu (2002), Giáo trình kinh tế ngoại thương, NXB Giáo dục, Hà Nội.
Shoes and Allied Trade Research Association, World footwear yearbook 2018, UK.
Shoes and Allied Trade Research Association, World footwear magazine 2017, UK.
United Nations International Trade Stistics database, Comtrade.un.org, UN.
International Trade Centre (2014-2018), Trademap.org, UK.
International Trade Centre (2014-2018), Macmaps.org, UK.