PHÒNG GD&ĐT PHÚ NINH
TRƯỜNG TIỂU HỌC KIM ĐỒNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Tam Thái, ngày 26 tháng 4 năm 2020

BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Phú Ninh
Tên đề tài sáng kiến: Một số kinh nghiệm rèn luyện ý thức tự quản cho
học sinh lớp 1.
I. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
II. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Áp dụng trong công tác chủ
nhiệm lớp 1)
III. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Ngày 5
tháng 9 năm 2017
IV. Mô tả bản chất của sáng kiến:
IV.1. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết:
Giáo dục là quốc sách hàng đầu của nước ta, ngay từ thế kỉ XI ở Việt Nam
đã có Quốc tử giám để tôn vinh việc dạy học và xem “hiền tài là nguyên khí của
quốc gia”. Hơn bao giờ hết, hiện nay nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, mở rộng giao lưu quốc tế đòi hỏi phải đào tạo ra những
con người sẵn sàng đáp ứng tốt nhu cầu của đất nước. Do đó, việc rèn luyện vào
nâng cao ý thức trong học tập cho học sinh là định hướng cần phải được quan
tâm hơn nhằm đáp ứng yêu cầu của tình hình mới hiện nay.
Trên tinh thần đó, Nghị Quyết 29 NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn
diện giáo dục và đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) nhằm tiếp tục
tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng đáp
ứng tốt mục tiêu đổi mới. Trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng
tiếp tục lấy học sinh làm trung tâm.

Mọi hoạt động trong trường học đều nhằm vào mục đích nâng cao hiệu
quả chất lượng dạy và học. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm (GVCN) nhất là bậc
Tiểu học rất quan trọng. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục của trường thì phải
xây dựng tốt nề nếp học tập, tinh thần ý thức tự quản học sinh. Do đó, học sinh
sẽ có ý thức tự giác, tự lập, nghiêm túc, tích cực trong học tập. Mặc khác, tinh
thần ý thức tự quản tốt sẽ làm tích cực quá trình dạy và học, đồng thời rèn luyện
kỹ năng sống góp phần hình thành nhân cách đạo đức tốt cho các em.
Xuất phát từ tình hình thực tiễn là trong những năm học qua, tôi liên tục
được trường phân công giảng dạy lớp 1 và thực tế là khi giải quyết một vấn đề
trong quá trình dạy học thường rất đa dạng bao gồm nhiều nội dung và đòi hỏi
giáo viên phải vận dụng kiến thức tổng hợp, kỹ năng liên quan đến nhiều nội
dung. Thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và giáo dục trên cơ sở xây dựng
nhiều mô hình, kế hoạch, giải pháp nhằm thực hiện việc dạy học, rèn luyện đạo
đức cho học sinh tại lớp mình chủ nhiệm.
1


Về tâm lý thì lứa tuổi này, các em đã có phần phân biệt đúng sai, biết suy
nghĩ và xử lý được tình huống đơn giản, biết nói lên ý kiến của mình, nhận ra
được những hành vi chuẩn mực qua bài học,... nhưng chưa bền vững nên rất cần
sự quan tâm, nhiệt tình đầu tư dìu dắt của GVCN. Hầu hết các em còn lúng túng
trong việc sử dụng sách vở, đồ dùng học tập của từng môn học, cách giơ tay, giơ
bảng, xếp hàng ra vào lớp, tập trung kém, thích nói chuyện riêng,..... nên lớp học
thường mất trật tự làm cho tiết học bị gián đoạn. Tiết dạy không đảm bảo thời
gian do phải ổn định lớp.
Khi bắt đầu nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành làm khảo sát 35 học sinh
tại lớp tôi chủ nhiệm. Qua khảo sát cho thấy các em còn một số hạn chế nhất
định như: nhiều em chưa tập trung với hoạt động học, chưa chú ý lắng nghe giáo
viên giảng bài, hay trêu chọc bạn, không mang đủ đồ dùng học tập, chưa mạnh
dạn nêu ý kiến của mình, còn thụ động khi tham gia hoạt động, sự hiểu biết của

các em không đồng đều, có em hết sức nhanh nhẹn nhưng lại có em còn quá
nhút nhát. Mặt khác, thói quen và nề nếp ở trường Mẫu giáo không giống với
trường Tiểu học, học sinh chưa có ý thức tự giác cao, bên cạnh đó một số gia
đình ít quan tâm đến việc học của các em, các em không xác định được cho
mình một hướng đi đúng (ý thức, trách nhiệm) trong học tập và kỷ luật, còn rất
tự do chưa đi vào nề nếp còn chiếm tỉ lệ cao. Nên ý thức tự quản cũng chưa tốt,
cụ thể được thống kê qua bảng số liệu sau tại lớp vào đầu năm học 2017 – 2018
như sau:
Có ý thức tốt

Ý thức chưa tốt

Số lượng

Số lượng

Tỉ lệ (%)

Số lượng

Tỉ lệ (%)

35

15

42,9

20


57,1

Từ kết quả khảo sát trên, tôi thiết nghĩ GVCN phải là người khơi dậy cho
các em lòng tự trọng, ý thức tập thể trong học tập bằng nhiều hình thức khác
nhau. Phải làm sao để các em tham gia vào hoạt động học một cách chủ động,
hăng say.
Để các em có điều kiện học tập tốt, giáo viên dạy lớp 1 cần phải hình
thành và xây dựng những thói quen tự quản cho các em ngay từ buổi đầu tiên và
phải duy trì thường xuyên vì nề nếp tự quản là mẹ đẻ của chất lượng, là điều
kiện quyết định để tổ chức quá trình giảng dạy của giáo viên và học tập của học
sinh, đặt nền tảng vững chắc để các em tiếp tục học lên các lớp trên.
Đi đôi với chất lượng giáo dục, công tác xây dựng ý thức tự quản cho học
sinh là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của người giáo viên Tiểu học. Bởi vì
có nề nếp tốt sẽ giúp học sinh có tính tự lập, nghiêm túc, tích cực trong học tập.
Bản thân tôi nhận thấy rõ những hạn chế đó, nên đã dành nhiều thời gian
để tìm hiểu nguyên nhân và đã áp dụng một số biện pháp để xây dựng nề nếp
lớp chủ nhiệm của mình.
Và qua một số năm giảng dạy, tôi nhận thấy việc rèn luyện ý thức tự quản
cho học sinh lớp 1 có một số tác dụng và ý nghĩa như sau:
2


- Rèn luyện ý thức tự quản cho học sinh Tiểu học nói chung và học sinh
lớp 1 nói riêng là một yêu cầu cần thiết trong dạy học hiện nay.
- Rèn luyện ý thức tự quản cho học sinh nhằm đa dạng hóa các hình thức
dạy và học: Cả lớp, nhóm, cặp đôi, thực địa,... nhằm tích cực hóa quá trình dạy
và học.
VI. 2. Nêu nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược
điểm của giải pháp đã biết:
Ý thức cá nhân của từng học sinh rất quan trọng nhưng vai trò của cha mẹ

học sinh, các tổ chức, chính quyền đoàn thể cũng có ảnh hưởng rất lớn, có tác
động mạnh mẽ đến hiệu quả của các hoạt động rèn luyện năng lực, phẩm chất
cho học sinh.
Trong đề tài này, tôi đặc biệt quan tâm đến quá trình rèn luyện ý thức tự
quản cho học sinh, giáo dục trên cơ sở lấy học sinh làm trung tâm, từ đó phát
triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Từng bước làm thay đổi quá
trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh, các em dần
tự trang bị cho mình các năng lực: Tự học và giải quyết vấn đề; Tự phục vụ, tự
quản; Hợp tác; hình thành phát triển phẩm chất: Chăm học, chăm làm; Tự tin,
trách nhiệm; Trung thực, kỷ luật; Đoàn kết, yêu thương gia đình, bạn bè và
những người khác.
IV.3. Nêu các điều kiện, phương tiện cần thiết để thực hiện và áp
dụng giải pháp: Các đồ dùng, thiết bị phục vụ tốt cho dạy và học lớp 1 theo
phương pháp dạy học mới như: tranh ảnh, máy chiếu, mạng Internet, tủ để mền
gối, bàn học, chỗ ngủ,…
VI .4. Nêu các bước thực hiện giải pháp, cách thức thực hiện giải
pháp
a.Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp, giáo dục nội quy lớp học
*Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp
Là một giáo viên được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm lớp
1 thì trước hết tôi tìm hiểu hoàn cảnh lý lịch học sinh như: hoàn cảnh gia đình,
năng lực, sở trường của từng em qua giáo viên dạy Mẫu giáo năm trước, chính
quyền, tìm hiểu từ phụ huynh, người thân, tìm hiểu từ học sinh…. Việc nắm bắt
thông tin sẽ giúp tôi xây dựng được kế hoạch phù hợp, sát với tình hình của lớp.
Giáo chủ nhiệm đòi hỏi phải hiểu học sinh một cách đầy đủ, cụ thể và
toàn diện nhằm có thể lựa chọn những tác động sư phạm phù hợp, có khả năng
mang lại hiệu quả cao nhất.
Thực tế cho thấy, học sinh lớp 1/2 có tổng số là 35 em. Trong đó, học sinh
có hoàn cảnh cá biệt trong lớp khá đông rơi vào các trường hợp: con của gia
đình có bố mẹ bỏ nhau, điều kiện kinh tế khó khăn, 1 học sinh lưu ban, 3 học

sinh mồ côi,. Những yếu tố đó làm giảm sự phát triển tích cực của học sinh. Nên
dẫn đến học sinh tham gia các hoạt động ở trường, ở lớp không đem lại kết quả
cao.
-Thuận lợi
Đa số học sinh là người địa phương.
3


Phần lớn phụ huynh học sinh còn trẻ, rất quan tâm tới việc giáo dục con
em mình.
Hầu hết tính kỷ luật cao, ngoan hiền lễ phép với thầy cô, biết vâng lời cha
mẹ. Tích cực tham gia phong trào do Liên đội và trường tổ chức.
Cơ sở vật chất nhà trường khá đầy đủ: số lượng phòng học, trang thiết bị
phòng học khá tốt.
Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo thường xuyên và kịp thời.
Kinh tế ở địa phương nhìn chung có sự tăng trưởng đáng kể.
Luôn giữ được mối quan hệ chặt chẽ giữa ba môi trường giáo dục: Nhà
trường – gia đình – xã hội.
-Khó khăn:
Đa số cha mẹ học sinh chủ yếu làm nghề nông và công nhân nên
thời gian dành cho việc quan tâm con em về học tập còn rất hạn chế.
Một số học sinh yếu chưa có hứng thú học tập, rụt rè, chưa tự tin trong
các hoạt động.
*Giáo dục nội quy lớp học

Ngay từ những buổi đầu tiên của năm học, tôi đã tổ chức cho học sinh học
nội quy nhà trường, lớp học theo quy định. Nhấn mạnh cho các em thấy rằng
mỗi học sinh cần nghiêm túc chấp hành các nội quy đó để mình trở thành những
học sinh ngoan ngoãn, trò giỏi.
b. Ổn định tổ chức lớp

* Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp năng động nhiệt tình.
Xây dựng ý thức tự quản cho học sinh là một trong những nhiệm vụ trọng
yếu hàng đầu của người giáo viên lớp 1. Thực tế, nếu học sinh không có nề nếp
thì việc giáo dục sẽ không đạt hiệu quả cao.
Ngay từ đầu năm, sau khi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ
4


nhiệm lớp 1, tôi bắt tay ngay vào việc ổn định tổ chức lớp. Tôi cho các em bầu
ban cán sự lớp. Như vậy các em được tự do chọn ra bạn ngoan, gương mẫu, học
tập tốt và có khả năng làm cán bộ lớp mà phần nào các em đã biết ở trường Mẫu
giáo.
Cán bộ lớp không nhất thiết phải là những người học tập toàn diện, có thể
chỉ là học sinh có học tập tốt, nhanh nhẹn, cái quan trọng nhất là ý thức trách
nhiệm với lớp, sự nhiệt tình, năng động của các em. Đồng thời các em cũng phải
là người “nói được làm được”. Đội ngũ cán bộ lớp nên có: một lớp trưởng phụ
trách chung mọi công việc của lớp, một lớp phó phụ trách học tập, một lớp phó
phụ trách lao động, và một lớp phó phụ trách văn nghệ, các tổ trưởng và có thể
nhỏ hơn nữa là các bàn trưởng.

Phân công cụ thể công việc và trách nhiệm cho từng cán bộ lớp, đặc biệt
các tổ trưởng chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của tổ, bàn trưởng giúp cho các
tổ trưởng đôn đốc bạn trong bàn mình thực hiện tốt các nề nếp. Hơn nữa bàn
trưởng sẽ có vai trò là một nhóm trưởng học tập của bàn khi trao đổi, thảo luận
nhóm trong một giờ học nào đó. Có thể để cho học sinh tự xung phong nhận
trách nhiệm này nhằm làm cho mọi thành viên đều có ý thức xây dựng một tập
thể lớp vững mạnh, có trách nhiệm với tập thể lớp.
- Sau khi đã chọn được cán sự lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng em
và hướng dẫn các em hoàn thành nhiệm vụ của mình:
+ Nhiệm vụ của lớp trưởng:

Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động chung của lớp, thay mặt giáo viên kiểm
tra đôn đốc việc thực hiện những quy định của lớp và nội quy trường.
Điều khiển các bạn xếp hàng ra vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp
hàng đi học Thể dục.
Giữ trật tự lớp khi giáo viên có việc ra khỏi lớp, khi lớp dự lễ chào cờ
5


đầu tuần.
Kiểm tra đồng phục, tập trung ăn bán trú.
Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ.
Tổng hợp kết quả thi đua và đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá
nhân hoặc tập thể vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
Giúp đỡ các bạn học chậm học bài, làm bài.
Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học
khi giáo viên yêu cầu.
Theo dõi tình hình học tập chung và tổng hợp đánh giá hoạt động học tập
vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt.
Kiểm tra việc làm bài, học bài ở nhà của các bạn.
Phối hợp với lớp trưởng trong việc giữ trật tự lớp học.
+ Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
Phân công, theo dõi, kiểm tra các tổ chăm sóc cây xanh của lớp.
Theo dõi, kiểm tra vệ sinh của các bạn bạn trong lớp (kiểm tra móng tay,
bàn tay, trang phục, đầu tóc,..)
Theo dõi, kiểm tra và phân công các bạn nhặt giấy rác, vệ sinh lớp học
đầu giờ (khi thấy cần thiết).
+ Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách văn nghệ:
Thường xuyên giữ nề nếp hát đầu giờ, giờ ra chơi vào, sinh hoạt văn

nghệ cuối tuần, trong các đợt thi do trường tổ chức.
Bắt nhịp cho cả lớp hát khi giáo viên yêu cầu.
Điều khiển trò chơi giữa tiết học.
Đôn đốc đội văn nghệ lớp tập luyện khi giáo viên yêu cầu.
Theo dõi đôn đốc hoạt động thể dục và múa hát tập thể giữa giờ.
Tổng hợp đánh giá hoạt động văn nghệ vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Nhiệm vụ của các tổ trưởng:
Giờ truy bài: Tổ trưởng kiểm tra những việc sau: soạn sách vở theo đúng
thời khóa biểu, mang đầy đủ đồ dùng học tập, đi học đúng giờ, đồng phục đúng
quy định... rồi chấm điểm thi đua theo quy định, vi phạm 1 nội dung bị 1 gạch.
Trong giờ học: Theo dõi thái độ học tập của các thành viên trong tổ rồi
chấm thi đua: nói chuyện trong giờ học bị 1 gạch vào sổ.
Nhận xét, đề nghị khen thưởng, kỷ luật các thành viên trong tổ vào tiết
sinh hoạt lớp.
Nhưng vì các con lớp 1 còn chưa biết đọc, viết nên việc chấm thi đua rất
khó. Tôi đã đưa ra các kí hiệu trong sổ để các tổ trưởng nhận ra các thành viên
tổ mình.
Ví dụ: Tổ 1 với tên gọi: “Những ngôi sao xinh”. Mỗi một học sinh trong
tổ sẽ biểu tượng bằng một ngôi sao nhưng với những màu sắc khác nhau và học
sinh đó phải nhớ biểu tượng của mình.
Tổ 2 với tên gọi: “Những bông hoa nhỏ’’. Mỗi thành viên trong tổ 2 cũng
được mã hóa bằng một bông hoa nhỏ với các màu sắc khác nhau.
6


Tổ 3 với tên gọi: “Những con vật đáng yêu’’. Mỗi học sinh trong tổ sẽ
được gắn với một con vật mà các em yêu thích. Đó có thể là các nhân vật trong
một bộ phim hoạt hình hay một nhân vật trong câu chuyện mà các em được
nghe....Các con vật đáng yêu có thể là: Micky, Thỏ Láu, Heo Mập, Mèo Kitty....
Cách tạo ra các biểu tượng cho riêng từng học sinh đã tạo một sự thích thú

cho các em và cũng dễ dàng hơn cho các tổ trưởng trong việc chấm thi đua của
các thành viên trong tổ.
Mặt khác, tôi cũng phối hợp với các anh chị cờ đỏ chấm thi đua của lớp
hướng dẫn các tổ trưởng chấm điểm thi đua cho các thành viên trong tổ mình.
Với cách đó các tổ trưởng dù chưa biết đọc song vẫn có thể chấm thi đua cho
các thành viên của tổ một cách dễ dàng.
Cuối tuần, những ai không bị gạch được xếp loại A và được tặng một ngôi
sao xinh dán vào bảng thi đua của lớp. Đó là căn cứ để các em đề nghị khen
thưởng, kỷ luật hàng tuần.

+ Nhiệm vụ của bàn trưởng:
Hằng ngày vào giờ truy bài, báo cáo việc soạn sách vở, đồ dùng học tập,
trang phục học sinh của thành viên bàn mình cho tổ trưởng.
Là nhóm trưởng khi giáo viên yêu cầu lớp thảo luận nhóm 2.
Hết một tháng, vào buổi sinh hoạt lớp, tôi sơ kết tháng, những bạn nào đạt
nhiều bông hoa sẽ được thưởng một phần quà. Đây là phần thưởng theo tháng
của các em.
Thời gian đầu GVCN vất vả trong việc hướng dẫn cán bộ lớp hoàn thành
nhiệm vụ của mình. Nhưng chỉ khoảng một tháng sau, ý thức tự quản đã vào nề
nếp. Đội ngũ cán bộ lớp đã hoàn thành tốt vai trò của mình, từ đó GVCN cũng
nhàn hơn.
Trong quá trình học tập của học sinh, giáo viên có thể thay đổi chỗ ngồi
7


để phù hợp với đặc điểm học sinh nhằm giúp các em tự quản tốt, xây dựng tập
thể lớp ngày càng tiến bộ.
*Rèn nề nếp nghe - nhìn:
Đầu năm học lớp một hầu hết các em chưa có ý thức về nề nếp trong học
tập. Mọi môn học đối với các em là hoàn toàn mới mẻ, khác hẳn với ở lớp Mẫu

giáo, gây nhiều lúng túng cho các em trong từng tiết học. Vì vậy ngay từ buổi
đầu tiên giáo viên xây dựng cho các em hệ thống kí hiệu dạy học như sau:
“ ∞” : Khoanh tay lên bàn, mắt nhìn lên bảng.
“ B” : Lấy bảng con, phấn, khăn lau bảng.
“ V” : Lấy vở để lên bàn.
“ S” : Lấy sách để lên bàn.
“ S/4”: Lật sách trang 4
“ N4”: Thảo luận nhóm 4
“ C”: Thực hiện bảng cài.…
Từ đánh vần, đọc trơn, phân tích tiếng hay đọc theo nhóm, tổ, nối tiếp đều
theo hiệu lệnh của giáo viên.
Các kí hiệu đó được giáo viên sử dụng nhiều lần trong mỗi tiết học để dần
dần các em nhìn kí hiệu trên bảng và thực hiện đúng quy định. Tạo thành thói
quen cho các em sau này.
Bên cạch giáo viên cần hướng dẫn học sinh cho làm theo hiệu lệnh một
cách trật tự, yên lặng, nhẹ nhàng, nhanh chóng.
Việc lấy sách, vở đúng với môn học là cả một vấn đề khó khăn đối với các
em vì các em chưa biết đọc. Phụ huynh lại bao bọc vở cho con cùng một màu
bìa nên các em lại càng khó khăn hơn trong việc nhận diện, lấy sách vở đúng
môn học. Chính vì vậy, để tránh tình trạng các em viết nhầm vở hay các em phải
hỏi cô giáo dẫn đến lớp học ồn ào, ngay từ buổi làm quen với lớp tôi đã gặp gỡ,
trao đổi với phụ huynh về cách bao bọc sách vở cho học sinh: Vở bài tập các
môn học phụ huynh bao bằng tờ bao ni lông trong để các em dễ nhìn hình ảnh,
đặc điểm riêng từng loại sách vở; dán nhãn và ghi tên học sinh. Còn 2 quyển vở
ô li Toán và vở Viết tôi nhắc phụ huynh bao bằng hai màu (hình ảnh) khác nhau
và hướng dẫn các em nhớ đặc điểm kí hiệu hoặc màu sắc từng vở.
c. Rèn ý thức tự quản.
* Ý thức trật tự, kỉ luật:
Quy định nề nếp tự quản và ý thức kỹ luật trong giờ sinh hoạt đầu giờ,
giữa giờ, tự giác theo sự điều khiển của giáo viên hoặc lớp trưởng. Đến lớp học

sinh được rèn nhiều kĩ năng như nghe, nói, đọc, viết.
Trong những giờ học tập trên lớp, để đảm bảo không khí “học mà vui, vui
mà học” giáo viên cần hướng cho học sinh có tính kỹ luật khi giơ tay phát biểu ý
kiến, ý thức chăm chú nghe giảng hay ý thức tham gia các trò chơi học tập để
tạo không khí tích cực, vui vẻ, nhanh nhẹn.Việc này cần có định hướng vì các
em còn nhỏ, chưa được uốn nắn trong việc học tập nên khi giáo viên hỏi các em
thường trả lời tự do, giơ tay chưa đúng cách. Vì vậy, giáo viên cần hướng dẫn
cho các em cách giơ tay phát biểu, tư thế đứng khi trả lời và cách trả lời lễ phép,
ngắn gọn, rõ ràng, đúng ngữ pháp. Tư thế ngồi học trên lớp thường được giáo
8


viên quan tâm, nhắc nhở, uốn nắn, sửa chữa kịp thời với những học sinh ngồi
học chưa đúng cách.
Trên thực tế, khi đi học rất nhiều em còn thiếu sách vở, đồ dùng học tập.
Vì vậy các em không thực hiện được các hoạt động học tập như các bạn. Điều
đó cũng làm ảnh hưởng đến không khí học tập của lớp. Do đó, cần hình thành nề
nếp học tập, tạo thói quen cho học sinh giờ nào việc nấy là việc làm cần thiết,
không thể thiếu được. Trong học tập các em còn lúng túng với việc lấy sách vở
đúng với môn học. Đặc biệt là môn Toán và Tiếng Việt có nhiều sách vở và còn
kèm thêm bộ lắp ráp Tiếng Việt, Toán. Điều đầu tiên là giáo viên phải làm mẫu:
Lấy vở và giơ lên để học sinh nhìn và quen dần, sau đó dùng kí hiệu trên bảng
để học sinh thực hiện. Nhắc nhở học sinh lấy sách vở, đồ dùng học tập phải nhẹ
nhàng, cẩn thận. Đối với bộ ghép chữ cần quy định mặt trước, mặt sau của thanh
gắn chữ để các em không gắn ngược. Khi nghe hiệu lệnh xoay mặt trước đưa lên
phía bảng.
Việc ghi bài vào vở những ngày đầu đối với các em quả thật là vất vả.
Giáo viên phải kiên trì, giúp đỡ các em trình bày sao cho đúng khoảng cách,
đúng hàng, cách lề vở, gạch chân, viết số, cách trình bày một bài toán… Lấy vở
một số học sinh trình bày đúng, đẹp để cho học sinh khác noi theo. Nếu một số

học sinh vẫn không làm được thì giáo viên chia nhóm giúp đỡ bạn dưới sự
hướng dẫn của giáo viên.
Bên cạch đó, giáo viên giáo dục cho các em phải giữ gìn sách vở, đồ dùng
học tập của mình cẩn thận, sạch sẽ.
* Xây dựng và triển khai ý thức tự quản trong các hoạt động
Nề nếp học tập:
Nhờ phụ huynh hướng dẫn học sinh chuẩn bị sách vở theo đúng thời khóa
biểu để tránh tình trạng các em sẽ ngồi không và nói chuyện trong giờ học. Ngay
từ đầu tôi hướng dẫn cụ thể, tỉ mỉ việc xếp hàng, cách giơ tay, cách ngồi viết,
cách cầm và viết bảng, vị trí để bảng con, bảng cài, sách, cách kiểm tra bài trong
15 phút đầu giờ.
Trong giờ học, giữa giáo viên và học sinh thống nhất một số quy ước thay
cho việc dùng lời nói như: V thì học sinh lấy vở tập viết, B lấy bảng, S lấy sách,
C lấy hộp bảng cài,... Em nào lấy và cất các dụng cụ học tập nhanh và không
gây ra âm thanh lớn thì tôi biểu dương trước lớp. Giữa giáo viên và học sinh có
sự kết hợp nhẹ nhàng nên đảm bảo đủ thời gian cho từng hoạt động học tập.
Trong giờ học vần thì tôi sử dụng cách đặt thước để làm kí hiệu khi phát
âm, khi phân tích tiếng, khi đánh vần, khi đọc trơn. Thống nhất cách đánh vần
theo dãy, cá nhân, cả lớp. Lúc đầu các em chưa quen và không nhớ các kí hiệu
nhưng mỗi ngày đều thực hiện và làm thường xuyên chỉ thời gian ngắn là các
em làm rất nhịp nhàng và nhanh.
Học sinh lớp 1 mức độ tập trung kém và hay quên. Đối với các em đó tôi
sẽ gọi thường xuyên. Nếu các em đó có tiến bộ thì cuối tuần sẽ được khen và
thưởng phấn, bút chì. Nếu học sinh trung bình, yếu có tiến bộ thì tôi lại biểu
dương kịp thời cho đôi bạn đó để khích lệ tinh thần. Chính vì vậy, đôi bạn nào
cũng muốn được biểu dương khen ngợi nên bạn khá, giỏi rất nhiệt tình giúp bạn
9


yếu học tập. Ngược lại, các bạn có sức học trung bình, yếu cũng cố gắng học tập

để không làm ảnh hưởng đến bạn mình. Tất cả những việc ấy đều rất cần thiết để
có một ý thức tự quản, tự học tốt nếu không sẽ ảnh hưởng đến chất lượng học
tập. Để định hướng cho học sinh những hành vi đúng trong sinh hoạt, quan hệ
bạn bè. Thông qua các tiết học trên lớp, tôi đã hình thành tính tự quản của học
sinh, bằng việc xử lý các tình huống, trò chơi đóng vai, thảo luận theo nhóm,…
Từ đó các em biết tự quản lý nhóm học. Các em tham gia với một tinh thần hào
hứng, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, tập thể lớp càng gần gũi, gắn bó
hơn. Chính vì vậy các em biết tôn trọng và giữ gìn danh dự cho tập thể lớp.
Trong các tiết học trên lớp, ngoài việc truyền thụ các kiến thức cơ bản, tôi
luôn muốn tạo ra không khí phấn khởi, dân chủ trong giờ học để học sinh phát
huy tính chủ động sáng tạo trong bài học cũng như tính cách. Từ đó khuyến
khích được tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh nhất là đối với các em yếu, còn có
tính thụ động trước tập thể, nhút nhát, hay mặc cảm với bạn bè.

Nề nếp chuyên cần:
Học sinh học ở lớp thì theo hướng dẫn của giáo viên, việc học ở nhà cũng
phải được quan tâm và kiểm tra hàng ngày trong phần kiểm tra bài cũ nếu học
sinh không thuộc bài thì giáo viên sẽ liên hệ với phụ huynh nhắc nhở các em.
Trong 15 phút đầu giờ, học sinh đọc nhẩm lại bài cũ với sự theo dõi của GVCN
lớp. Nhắc nhở các em đi học đúng giờ, đầy đủ nếu nghỉ học phải nhờ phụ huynh
gọi điện thoại hoặc viết đơn xin phép.
Nề nếp sinh hoạt lớp, sinh hoạt sao, sinh hoạt tập thể: Thích hoạt động
tập thể và tham gia các trò chơi bổ ích là nhu cầu, là sở thích của hầu hết các học
sinh tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em hoạt động tập thể và tham gia các
trò chơi là giáo viên đã giúp các em “học mà chơi, chơi mà học”, kiến thức và kĩ
10


năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn luyện năng lực, phẩm chất một cách
nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây căng thẳng, gò bó đối với các em. Khi tham gia

tôi cũng chú ý nhắc nhở học sinh giữ trật tự và phải có ý thức tự quản làm theo
hướng dẫn của giáo viên hay phụ trách sao. Động viên các em tự tin nêu ý kiến
của mình khi tham gia các hoạt động được tổ chức.
Rèn ý thức học bài cũ và chuẩn bị bài mới.
Rèn nề nếp học tập ở nhà là một phần rất quan trọng trong vấn đề hình
thành nề nếp học tập cho học sinh lớp một.
Toàn bộ bài làm, bài học được giáo viên hướng dẫn và hoàn thành ngay
trên lớp nhưng vẫn cần rèn cho các em có ý thức tự ngồi vào bàn để ôn lại bài
học trong ngày và chuẩn bị bài hôm sau vào buổi tối cùng với sự hướng dẫn của
bố mẹ, tự soạn sách vở và đồ dùng học tập.
Giáo viên trực tiếp trao đổi với phụ huynh để rèn cho các em nề nếp học
tập hợp lý, khoa học. Đồng thời với việc đầu giờ các buổi học giáo viên sẽ kiểm
tra bài học ở nhà, sau đó tổ trưởng và lớp trưởng sẽ kiểm tra sự chuẩn bị sách
vở, đồ dùng học tập của từng bạn và báo cáo với giáo viên để kịp thời nhắc nhở
những em còn vi phạm, thiếu đồ dùng học tập. Giáo viên ghi vào sổ theo dõi để
cuối tuần nêu tên những học sinh nào ngoan, những em nào chưa ngoan. Lâu
dần các em sẽ có thói quen về nề nếp học tập ở nhà và có thể tự giác ngồi vào
bàn học không cần sự nhắc nhở của bố, mẹ.
Như vậy nề nếp học ở nhà rất cần thiết và có lợi cho các em khi học ở các
lớp sau. Vì vậy người giáo viên phải phối hợp khéo léo tạo sự kết hợp hài hòa
giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã đề ra yêu cầu để phu huynh
cùng rèn nề nếp cho học sinh:
- Hằng ngày kiểm tra sách vở của con.
- Nhắc nhở con học và làm bài tập về nhà.
- Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho con theo thời khóa biểu hằng
ngày .
- Giáo dục con có ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học tập và vui chơi.
- Lập thời gian biểu và sinh hoạt điều độ đúng thời gian biểu, giờ nào việc
nấy, tránh tình trạng vừa học vừa chơi.

- Khi viết bút mực phải có khăn lau tay, lau bút , tránh tình trạng lem vào
sách vở, áo quần.
- Thường xuyên trao đổi với GVCN bằng nhiều hình thức như: Gặp gỡ
trực tiếp, qua điện thoại,… để kịp thời nhắc nhở, đôn đốc học sinh về việc học
tập ở lớp cũng như ở nhà.
* Qua các biện pháp đã thực hiện, tôi thấy muốn cho học sinh có ý thức tự
quản tốt phải hướng dẫn học sinh một cách tỉ mỉ, từ việc chuẩn bị sách vở, đồ
dùng học tập ở nhà đến cách lấy cất vở khi chuyển tiết, cách giơ tay phát biểu,
giữ gìn sách vở, đảm bảo thời gian học….
Trong từng tiết học, từng công việc cụ thể các em đều được rèn tính ngăn
nắp, cẩn thận, tính khoa học, nhanh nhẹn, khẩn trương để các em chủ động trong
việc tiếp thu kiến thức mới.
11


Rèn nề nếp giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập:
“Nét chữ nết người” hay “Chữ đẹp là tính nết của những người trò
ngoan”. Việc giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập cũng là yếu tố quan trọng dẫn
đến việc học tập tốt. Việc đầu tiên là hướng dẫn các em lấy sách vở đúng yêu
cầu, sau đó lấy nhanh, nhẹ nhàng thực hiện theo kí hiệu của giáo viên. Trong tiết
học vần, khi gọi các em đọc bài ở sách giáo khoa thì tôi uốn nắn cách cầm sách
để không bị quăn mép, gãy mép. Trong giờ tập viết, ngoài những việc hướng
dẫn các em viết đúng, viết đẹp tôi còn hướng dẫn các em sử dụng bút viết không
được ấn mạnh quá sẽ gãy ngòi hoặc rách vở, không tì tay làm quăn mép vở.
Động viên những em hay ra mồ hôi tay thì khi viết dùng một tờ giấy lót
dưới tay chỗ phần tựa vào vở để tránh mồ hôi tay làm lem mực, bẩn vở.
Thường xuyên chấm vở, kiểm tra sách vở của học sinh để kịp thời nhắc
nhở khi phát hiện vở bị xé. Hằng ngày chọn những học sinh trình bày vở đẹp,
giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập tốt tuyên dương để cả lớp noi theo.
* Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp:

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là những hoạt động được tổ chức
ngoài giờ học các môn học. Qua các hoạt động này giúp hình thành và phát
triển ở học sinh các kĩ năng ban đầu, cơ bản và cần thiết phù hợp với sự phát
triển chung của học sinh. Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia các hoạt động tập
thể, kĩ năng nhận thức,... góp phần hình thành và phát triển tính tích cực, tự giác,
tinh thần tập thể cho học sinh. Trên cơ sở đó bồi dưỡng cho học sinh thái độ
đúng đắn với các hiện tượng tự nhiên và xã hội, có tinh thần trách nhiệm chung
với công việc của lớp, của trường và của cộng đồng.
Hoạt động ngoài giờ lên lớp là một trong những nội dung giáo dục toàn
diện học sinh. Với mục đích tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp nhằm khắc sâu
các bộ môn văn hóa bằng cách tổ chức ngoài giờ học. Từ đó giúp các em trang
bị đầy đủ khả năng để có thể hòa nhập với xã hội. Vai trò của GV đối với hoạt
động này là không nhỏ, đặc biệt GVCN là người trực tiếp chỉ đạo, cố vấn và
giúp các em hoàn thành được những kỹ năng cơ bản như: kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng hoạt động, tự nhận thức bản thân, kỹ năng xây dựng quan hệ cá nhân, kỹ
năng tự quản…
Thực tế cho thấy, việc thực hiện hoạt động này bước đầu còn gặp một số
khó khăn, bất cập như về tổ chức, quản lí, chất lượng giáo dục,… Vấn đề đặt ra
là làm thế nào để nâng cao chất lượng Hoạt động ngoài giờ lên lớp một cách
toàn diện, đồng bộ. Mặt khác, nhằm nâng cao chất lượng, sự hấp dẫn, phong phú
của hoạt động đòi hỏi phải có những điều kiện nhất định, sự phối hợp chặc chẽ
giữa BCH Liên đội và ban cán sự lớp cũng như ban phụ trách nhà trường và
GVCN lớp, thời gian, tâm huyết của những người thực hiện.
Có như vậy, hiệu quả Hoạt động ngoài giờ lên lớp sẽ tốt hơn - tạo một sân
chơi bổ ích cho các em, định hướng hành trang vào đời cho học sinh bắt đầu từ
hoạt động này.
Nề nếp lao động vệ sinh:
Lớp học phải có cây xanh, phòng học phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp đảm
bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tôi hướng dẫn và cùng với học
12



sinh trang trí phòng học và trông cây xanh trong lớp học và ngoài hành lang.

Ngoài ra, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh trường lớp cũng là vấn đề
không thể thiếu trong nhà trường. Vì vậy, điều đầu tiên giáo viên phải giáo dục ý
thức vệ sinh cho các em sau đó phải có sự phân công cụ thể, rõ ràng cho từng
nhóm hoặc từng em học sinh, có sự tuyên dương, khen thưởng kịp thời, nhận xét
nhắc nhở những em học sinh thực hiện chưa đúng quy định như: Vứt rác không
đúng nơi quy định, vẽ bậy lên bàn, lên tường và lên sách vở. Ăn mặc bẩn, nam
tóc để dài không chịu cắt, nữ tóc rối, bù xù, móng tay, chân dài, bẩn….
Lớp học trực nhật hàng ngày, mỗi ngày 4 bạn làm vệ sinh. Tất cả học sinh
của lớp đều được phân công trực một lần trong tuần. Để việc làm vệ sinh lớp
nhẹ nhàng và không mất nhiều thời gian tôi hướng dẫn các em bỏ rác đúng nơi
quy định. Cuối giờ, trước khi ra về mỗi em tự kiểm tra xung quanh chỗ ngồi của
mình nếu có rác thì nhặt. Khi chuốt bút chì thì bỏ vỏ vào hộp bút khi về sẽ đổ ra
sọt hoặc là chuốt ở nhà. Trong giờ học thủ công, phần giấy bỏ đi các em để vào
túi ở bên hông cặp khi ra về lấy ra để bỏ vào sọt rác. Không mang cát vào phòng
khi đi vào lớp bằng cách dậm nhẹ chân ở ngoài lớp.
Khi tham dự các buổi lễ, chào cờ đầu tuần, các hoạt động vui chơi khác
tôi thường xuyên nhắc nhở các em không nói chuyện riêng, không vứt rác trên
sân. Em nào vi phạm các bạn trong cùng lớp sẽ nhắc nhở và yêu cầu bạn bỏ rác
đúng nơi quy định. Khi chào cờ xong, mỗi em tự cầm ghế của mình đi theo hàng
vào lớp. Em đi trước để ghế ở cuối lớp và đi vòng lên trên để về chỗ ngồi và em
thứ hai tương tự, như vậy không bị dồn hàng, mất trật tự và cũng không mất thời
gian.
Việc giữ vệ sinh cá nhân cũng rất quan trọng để có một sức khỏe đảm bảo
cho việc học tập tốt. Để học sinh có thói quen và biết cách vệ sinh cá nhân hàng
ngày. Trước tiên, giáo viên hướng dẫn các em cách rửa tay sạch sẽ dưới vòi
nước và hướng dẫn một cách cụ thể đúng quy trình. Tôi cũng thường xuyên

13


kiểm tra nhắc nhở hàng ngày: rửa tay trước ăn cơm, sau khi dùng phấn, sau khi
đi vệ sinh. Để hình thành được thói quen trên tôi cũng nhờ sự giúp đỡ của phụ
huynh và giáo viên khác cùng dạy. Trong giờ sinh hoạt lớp, tôi sẽ biểu dương
những em học sinh gọn gàng sạch sẽ, có ý thức giữ gìn vệ sinh chung. Đồng thời
phê bình những học sinh có biểu hiện sau:
- Ăn quà vặt trong lớp, Vứt rác bừa bãi.
- Vẽ bậy trên bàn ghế và trên sách vở, trèo leo lên bàn, xé vở làm đồ chơi,
để cặp sách không ngăn nắp.
-Ăn mặc không sạch sẽ...
Tổ chức tốt các giờ sinh hoạt lớp:
- Cuối mỗi tuần, giáo viên cần tổ chức tiết sinh hoạt lớp bài bản để nhận
xét, đánh giá các hoạt động trong tuần. Cho các em tự nhận xét các việc mà bản
thân mỗi em và lớp đã làm được và nêu những khuyết điểm, lời khuyên khắc
phục sửa lỗi những tồn tại đó. Sau đó giáo viên khen ngợi, khích lệ phát huy
những mặt tốt và nhắc nhở các em sửa lỗi.
Trên cơ sở có được đội ngũ cán bộ lớp đã biết làm việc, tổ chức giờ sinh
hoạt lớp là điều kiện để các em thể hiện tính chủ động, tự quản, vai trò của
mình đối với lớp.
+ Ban cán sự lớp: Được đánh giá một cách vô tư về ưu khuyết điểm của
bạn.
+ Học sinh: Được phát biểu tự do, thoải mái, thể hiện hết tâm tư nguyện
vọng của mình, được thể hiện hết mình, nên giờ sinh hoạt đã trở thành sự háo
hức, sự chờ đợi đối với các em. Nó thực sự lôi cuốn được cả tập thể lớp nên tính
tự quản, tinh thần tập thể có dịp để phát huy.

Tính tự quản trong thời gian không có giáo viên: Họp đột xuất, 15 phút
đầu giờ.

Giờ tự quản là khoảng thời gian không có giáo viên, các em tự học , tự giữ
kỉ luật trên lớp. Đội ngũ cán bộ lớp có vai trò quan trọng trong các giờ tự quản.
Bên cạnh đó, ý thức tự giác của mỗi học sinh là yếu tố quyết định trong giờ tự
quản tốt hay không. Giáo viên yêu cầu học sinh giữ kỉ luật, học tập trong các giờ
14


tự quản này. Muốn vậy giáo viên cần đẩy mạnh công tác thi đua trong học sinh
để học sinh phấn đấu đạt thành tích tốt trong thi đua của cá nhân, nhóm, tổ... đến
thi đua lớp, trường.
Tương ứng với từng nội dung sinh hoạt ở các buổi, các em trong ban cán
sự lớp thay phiên nhau điều hành và tổ chức cho cả lớp thực hiện. Trong quá
trình thực hiện các tổ theo dõi và ghi chép lại những bạn học sinh không thực
hiện nghiêm túc và đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
Để học sinh có thể làm đúng nhiệm vụ của mình trong ban cán sự lớp làm
việc một cách tự giác, tích cực thì người giáo viên cần thực hiện những vấn đề
sau:
-Trước hết giáo viên nên giáo dục cho các em có tinh thần tự giác cao, có
tính tập thể và ý thức trách nhiệm cao.
- Giúp học sinh hiểu vai trò, việc làm của từng bạn trong ban cán sự lớp;
Nhiệm vụ của lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó lao động, lớp phó văn thể
mỹ,…
- Hướng dẫn học sinh cách tổ chức điều hành các buổi sinh hoạt 15 phút
đầu giờ, lớp trưởng nắm bắt tình hình sĩ số lớp, số bạn vắng học, nghỉ học có lí
do, không có lí do; Sau đó nêu nội dung của buổi sinh hoạt và yêu cầu các lớp
phó lên điều hành; Những buổi đầu tiên người giáo viên có thể làm mẫu cách
làm này để học sinh quan sát.
- Trong các buổi sinh hoạt tiếp theo giáo viên cần đến sớm hơn để theo
dõi cách tổ chức sinh hoạt 15 phút đầu giờ của học sinh, giúp đỡ các em từ từ
hoàn thiện, có kỹ năng thành thạo hơn trong các lần sinh hoạt sau. Khi hết giờ

sinh hoạt 15 phút, giáo viên cần tuyên dương khích lệ những bạn tổ chức tốt,
thực hiện nhiệm vụ tốt để các em tự tin và làm tốt hơn trong những buổi tiếp
theo.
Nhiều lần như thế, dần dần học sinh có kỹ năng tổ chức sinh hoạt thì giáo
viên có thể tự để các em điều hành và tổ chức tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ một
cách tự nhiên theo từng nội dung quy định.
Qua một thời gian áp dụng phương pháp trên, bản thân tôi nhận thấy công
tác tự quản trong lớp học mang lại những lợi ích cụ thể, sát thực như sau:
- Nề nếp lớp học ngày một tốt hơn, có tinh thần tập thể cao hơn. Học sinh
tự giác trong công tác vệ sinh trường lớp, tự trang trí lớp học và biết làm cho lớp
học thoáng mát hơn...
- Kỹ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn; các em tự tin hơn
trong giao tiếp, học tập…
- Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong
trào thi đua của lớp.
-Các em có ý thức tự giác hoàn thành tốt các yêu cầu của giáo viên.
-Học sinh có tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc
theo nhóm hiệu quả cao hơn.
Như vậy xây dựng lớp học tự quản là việc làm cần thiết của giáo viên,
người giáo viên cần chủ động đóng vai trò là người cố vấn, hướng dẫn, điều
khiển từ xa trợ giúp học sinh nuôi dưỡng ý thức, tạo dựng môi trường tự quản.
15


Bởi vì chỉ có học sinh, chính các em chứ không phải ai khác mới là người có
quyền lợi và trách nhiệm gắn bó, xây dựng, tô điểm cho lớp học - ngôi nhà thứ
hai của mình trở nên thân thiện, gần gũi và tốt đẹp hơn trong mắt mọi người.
Sau mỗi tuần, giáo viên có rút kinh nghiệm lớp nhận xét, tuyên dương hay nhắc
nhở các em, tổ thực hiện tốt trong các giờ tự quản.
Dần dần đưa các em vào nề nếp tự quản, tự học khi vắng giáo viên. Trên

cơ sở đó giáo viên yên tâm quản lí học sinh theo hướng chỉ đạo từ xa. Với
những việc các em làm được giáo viên cần kịp thời khen thưởng, tuyên dương
nhằm nhân rộng điển hình trong lớp, giúp nhiều học sinh noi theo.
* Tự quản trong sinh hoạt bán trú
Vào giờ ăn trưa, GVCN là người chia nhóm học sinh tự quản theo từng
ngày. Mỗi ngày sẽ có 6 học sinh trong lớp đảm nhận vai trò nhóm tự quản. Theo
sự phân công của cô giáo. Hàng ngày, nhóm tự quản sẽ phụ trách phát cơm, bát
đũa cho các bạn trong lớp. Việc bê đồ ăn, bát đũa đòi hỏi các em tích lũy các kỹ
năng rất cơ bản như: Kỹ năng tránh bỏng, kỹ năng vận động, cách phối hợp
trong khi bê đồ... Trong khi đó, các thành viên còn lại của lớp học sẽ dọn dẹp
lớp, chuẩn bị bàn ăn, khăn ăn, tạo ra không khí trật tự, yên lặng, nhanh gọn,
khoa học.
Trước khi ăn, học sinh trong lớp sẽ được nhóm tự quản nhắc nhở đi rửa
tay theo hàng lối. Trong khi ăn, học sinh còn được nhóm tự quản phổ biến ý thức
tự ăn hết khẩu phần ăn của mình, bao gồm cả những món bản thân chưa thích.
Sau bữa ăn, học sinh tự sắp xếp bát đĩa vào rổ. Nhóm tự quản tiếp tục cùng cô
chủ nhiệm bê trả về nhà bếp. Các thành viên còn lại phụ trách việc dọn bàn,
phòng học, chuẩn bị gối, chăn. Công việc dọn dẹp phòng học được lặp lại sau
khi cả lớp ngủ dậy. Qua những việc làm trên, hình thành cho các em rất nhiều
các kĩ năng cần thiết trong cuộc sống như: Tự phục vụ bản thân, tự quản lý bản
thân.

Trong bữa cơm, thay vì chỉ mời cô giáo và các bạn ăn cơm, các em còn
dành cho nhau những lời chúc, như: Chúc cô và các bạn ăn ngon miệng, chúc cô
16


và các bạn có bữa trưa vui vẻ. Được tham gia vào tổ tự quản, thời gian đầu,
nhiều học sinh cảm thấy khó khăn, tuy nhiên nhờ sự hướng dẫn tận tình của cô
chủ nhiệm, qua quá trình làm việc, hoạt động này đã cuốn hút học sinh. Nhiều

em thậm chí thấy tự hào khi được tham gia vào tổ tự quản. Bên cạnh đó, trước
khi bắt đầu bữa trưa, học sinh còn được cô trò chuyện về thực đơn bữa ăn,
nguyên liệu để chế biến, hiệu quả dinh dưỡng của những món ăn, từ đó cung cấp
cho các em thông tin về nguyên liệu, cách chế biến, thành phần dinh dưỡng của
món mà học sinh được ăn.
Sau giờ các em được giải lao khoảng 15 phút, sau đó là hiệu lệnh trống đi
ngủ trưa, các em vào lớp và đến bàn của mình tự xếp chỗ ngủ, tổ tự quản sẽ đi
lấy mền gối đến từng bàn phát cho các bạn và bắt đầu giờ ngủ trưa trong khí yên
lặng, không nói chuyện không đùa nghịch, không ồn ào. Sau khi thức dậy mỗi
em tự xếp mền gối mang bỏ vào tủ, lúc này đội tự quản nhắc nhở các bạn xếp
gọn gàng vào tủ.

Đến bữa ăn xế, đội tự quản cùng giáo viên đi phát thức ăn, trong khi các
bạn khác ngồi tại chỗ, không được ồn ào, chạy lộn xộn.
* GVCN là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học sinh:
+ Học sinh tiểu học là những em ở lứa tuổi nhỏ. Lứa tuổi còn ham chơi,
chưa có nhiều kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp… và các em có khả năng tự
quản, tự tổ chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên, vẫn là tuổi ăn, tuổi chơi. Xuất
phát từ những đặc điểm về tâm lý lứa tuổi đó, việc định hướng giáo dục đối với
học sinh tiểu học là rất cần thiết.
+ Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan trọng nhất đối với GVCN
vì chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trò định hướng, điều khiển
quá trình tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học sinh, phát huy vai trò chủ
thể tích cực của học sinh trong giáo dục.
+ Cố vấn còn là quá trình điều khiển, định hướng của GVCN đối với hoạt
động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, không trực tiếp tham gia điều
khiển công việc của lớp, không làm thay các em trong mọi hoạt động.
+ Chức năng cố vấn thể hiện trước hết ở chỗ GVCN bằng nghệ thuật sư
17



phạm kích thích tư duy sáng tạo ở học sinh, phát triển tiềm năng trí tuệ vốn có
của từng em trong học tập, đề xuất các nội dung, các giải pháp, cách thức tổ
chức hoạt động thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường.
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái độ, tình cảm, hành vi,
hoạt động của học sinh.Ví dụ: góp ý kiến một chương trình hoạt động của lớp,
hay của một học sinh thì đã diễn ra quá trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển.
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn diện nội dung
giáo dục, kế hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm từ
việc học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể,
quan hệ giao tiếp…diễn ra trong nhà trường. GVCN cần tư vấn trong quan hệ
ứng xử xã hội, gia đình, cộng đồng và trong tình bạn, định hướng việc làm của
học sinh.
d. Kết hợp với giáo viên bộ môn, phụ huynh và các đoàn thể khác
* Kết hợp với giáo viên bộ môn
Ngay từ khi học sinh bước vào lớp một, ngoài cô giáo chủ nhiệm lớp, các
em còn được học các thầy, cô giáo bộ môn như: Hát nhạc, Mĩ thuật, Thể dục…
nên việc rèn ý thức tự quản cho học sinh lớp một là rất cần thiết. GVCN kết hợp
với giáo viên bộ môn chuyên biệt để cùng rèn nề nếp cho học sinh từ tư thế
ngồi, cách cầm bút, cách phát biểu… Việc này phải được rèn thường xuyên
trong học sinh để các em tạo thói quen và trở thành điều kiện thuận lợi cho việc
học tập ở những lớp trên.
Thời gian đầu, giáo viên bộ môn còn rất ngại và sợ mất thời gian, tôi đã
phân tích với các đồng chí giáo viên bộ môn và được sự ủng hộ nhiệt tình của
các đồng chí cho nên ý thức tự quản trong học tập của các em được xuyên suốt
và trở thành thói quen hàng ngày.
Các đồng chí giáo viên bộ môn cũng rất hài lòng và rất vui khi các em đã
thật sự vào nề nếp, giáo viên chỉ việc giảng dạy và không phải quan tâm nhiều
đến việc rèn nếp, kiểm tra nề nếp.
* Kết hợp với phụ huynh học sinh và các đoàn thể khác

Họp phụ huynh được tiến hành ngay tuần thứ 1 hoặc tuần thứ 2 nhằm
thông báo kế hoạch giáo dục của lớp, của trường, tình hình học tập và rèn luyện
của học sinh. Cùng với phụ huynh bàn bạc thảo luận biện pháp phối hợp giáo
viên và yêu cầu phụ huynh cùng rèn ý thức học tập cho học sinh: Hằng ngày
kiểm tra sách vở của con, nhắc nhở con học bài ở nhà đúng giờ, hướng dẫn con
chuẩn bị sách, vở đồ dùng học tập theo thời khóa biểu, giáo dục con ý thức gọn
gàng, ngăn nắp khi học tập, vui chơi, giờ nào việc nấy tránh vừa học vừa chơi.
Từ đó học sinh sẽ có thói quen, ý thức học tập ý thức ở nhà như: tự ngồi vào bàn
học mà không cần tự nhắc nhở của bố mẹ, sắp xếp bàn học gọn gàng, giữ gìn
sách vở cẩn thận, biết soạn đồ dùng học tập cho sáng ngày hôm sau....Tôi đề
nghị phụ huynh thường xuyên trao đổi cùng GVCN bằng cách gặp trực tiếp hoặc
qua điện thoại để nắm tình hình học ở lớp của con em mình mà kịp thời nhắc
nhở, uốn nắn cùng hỗ trợ giáo dục.
- Cùng phối hợp với Tổng phụ trách tổ chức sinh hoạt Sao và các hoạt
động giáo dục ngoại khoá như: Tổ chức các hoạt động đón Trung thu, Tổ chức
18


Quốc tế Thiếu nhi, ngày 26/3, 19/5. Ngoài ra tổ chức luyện tập thể dục thể thao
cho học sinh năng khiếu...
IV. 5. Chứng minh khả năng áp dụng của sáng kiến
Sau một thời gian vừa nghiên cứu học hỏi trên các tài liệu, vừa áp dụng
thực hiện giảng dạy một số nội dung rèn luyện ý thức tự quản cho học sinh lớp 1
ở trường, cũng như sự nhận xét, đánh giá, góp ý của quý đồng nghiệp qua một
số tiết dạy. Bản thân tôi nhận thấy nếu thực hiện tốt việc rèn luyện ý thức tự
quản trong dạy học nói chung và lớp 1 nói riêng một cách khoa học, hợp lí sẽ
đạt được những kết quả sau:
- Học sinh sẽ nắm bài tốt hơn, có kĩ năng giải quyết các vấn đề, câu hỏi,
bài tập, phân tích các sự vật, hiện tượng một cách đầy đủ. Vận dụng để giải thích
các mối quan hệ tác động qua lại, nhân quả,… giữa các thành phần tự nhiên,

điều kiện tự nhiên tác động đến xã hội và con người tác động đến tự nhiên một
cách nhanh chóng. Các em hứng thú, tích cực hơn, chất lượng học tập được
nâng lên, tiết dạy sẽ phong phú sinh động, thu hút sự tập trung cao của các em
trong các giờ học.
- Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy nếu làm tốt công các tự quản cho
học sinh ngay từ đầu năm học, các em tích cực chủ động hơn trong các hoạt
động nhóm, các em có nhiều ý kiến đánh giá, nhận xét và bổ sung kết qủa thảo
luận của nhau. Đồng thời vận dụng những kiến thức đã có để tìm ra các tri thức
mới sẽ linh hoạt và kĩ năng liên kết các giả thuyết, dữ liệu, hiện tượng để đi đến
kết luận được đầy đủ hơn.
Trả lời những câu hỏi liên hệ thực tế, sẽ giúp học sinh tăng khả năng vận
dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống như bảo vệ môi trường, giáo dục kĩ năng
sống, thêm yêu lao động, trân trọng những thành quả lao động của gia đình, xã
hội, biết quý trọng công sức và tiền bạc của cải. Luôn hiểu rằng mọi thứ xung
quanh chúng ta không đứng riêng lẻ mà có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau.
Đồng thời, sẽ rèn luyện kĩ năng sống tốt hơn, năng lực quan sát, phán
đoán, sử dụng từ ngữ, tiếp nhận và xử lí thông tin, thuyết minh, hùng biện, giao
tiếp, trình bày những ý tưởng mới sáng tạo,…
V. Những thông tin cần được bảo mật: không
VI. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
- Kết quả học tập cuối năm của học sinh:
+ Năm học 2017 - 2018
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
Lớ Số
p
HS SL
TL%

SL
TL% SL
TL%
1/2 35
25
71
10
29
0
0
+ Năm học 2018 – 2019
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
Lớ Số
p
HS SL
TL%
SL
TL% SL
TL%
1/2 34
29
82
5
18
0
0
+ Với kết quả trên cho thấy, chất lượng học tập có nhiều thay đổi theo
hướng tích cực so với năm học 2016 – 2017

19


- Qua thực tế sau một thời gian ngắn rèn luyện tính tự quản cho các em,
tôi nhận thấy học sinh hoạt động tích cực, trả lời câu hỏi nhanh, nhiều em đã đưa
ra những ý kiến hay, hoạt động thảo luận luôn sôi nổi, ít làm việc riêng trong giờ
học. Đồng thời qua thông qua đó hình thành cho các em các năng lực như: Tự
học và giải quyết vấn đề; Tự phục vụ, tự quản; Hợp tác; hình thành phát triển
phẩm chất: Chăm học, chăm làm; Tự tin, trách nhiệm; Trung thực, kỷ luật; Đoàn
kết, yêu thương gia đình, bạn và những người khác.
Trước đó, một số em ít phát biểu, thì nay các em đã tự tin bày tỏ ý kiến
nhiều hơn, nhất là những vấn đề gần gũi với cuộc sống thường ngày như xép
bàn ghế sau khi ăn, xép mền gối gọn gàng, bỏ rác đúng nơi quy định, giữ gìn các
đồ dùng học tập, sách vở, chăm sóc hoa trong lớp học,…
Đồng thời, năm học 2018 – 2019 bản thân có tham gia Hội thi giáo viên
dạy giỏi cấp trường đạt giải Nhất, trong các năm tiếp theo bản thân sẽ tiếp tục
thực hiện việc dạy học theo hướng rèn luyện ý thức tự quản cho học sinh ngay
từ đầu năm học nhằm nâng cao kĩ năng dạy dạy học và chuẩn bị tâm lí tốt cho
việc sử dụng sách giáo khoa mới theo định hướng của Bộ GD&ĐT.
Trong tình hình mới, để làm người thầy giỏi đòi hỏi mỗi giáo viên phải
không ngừng học hỏi thêm kiến thức và tiếp cận các thông tin mới. Luôn cập
nhật, liên hệ và đưa những thông tin chính thống, khoa học vào để tăng tính mới
mẻ, thuyết phục đối với học sinh. Đồng thời cần chủ động học hỏi đồng nghiệp
để nâng cao kĩ năng và kiến thức dạy học.
Tăng cường áp dụng những phương pháp dạy học mới, không áp đặt đối
với học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tăng cường tự vận dụng những kiến
thức mà mình hiểu biết.
VII. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng
kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử

Sau thời gian rèn luyện ý thức tự quản cho học sinh lớp 1 tôi nhận thấy:
- Học sinh biết suy nghĩ, đưa ra hiểu biết của mình về các giá trị cuộc
sống, những điều mình đã biết, mình có thể làm được và từ đó phát huy được
năng lực bản thân, phát triển những phẩm chất, đức tính tốt, luôn tự tin vào bản
thân.
- Biết lựa chọn và xây dựng cho mình kỹ năng sống tích cực, tham gia tốt
các hoạt động cộng đồng với sự tôn trọng, tự tin và có mục đích rõ ràng như
tham gia lao động vệ sinh cá nhân, trường lớp sạch sẽ, chăm sóc cây xanh,…
VIII. Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu:

20


MỤC LỤC
Mụ
c
I
II
III
IV
IV.1
IV.2

Nội dung

Trang

Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến

Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
Mô tả bản chất của sáng kiến
Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết
Nêu nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược
điểm của giải pháp đã biết
IV.3 Nêu các điều kiện, phương tiện cần thiết để thực hiện và áp
dụng giải pháp
IV.4 Nêu các bước thực hiện giải pháp, cách thức thực hiện giải
pháp
a.Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp, giáo dục nội quy lớp
học:
b. Ổn định tổ chức lớp
c. Rèn ý thức tự quản
d. Kết hợp với giáo viên bộ môn, phụ huynh và các đoàn thể
khác
IV.5 Chứng minh khả năng áp dụng của sáng kiến
V
Những thông tin cần được bảo mật
VI
Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
VII Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp
dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử
VIII Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu
Mục lục

21


1
1
1
1
3
3
3
3
5
8
18
19
19
19
20
20
22


Nơi nhận

Chữ ký, họ tên của Thủ trưởng cơ quan đơn vị

- Như kính gửi;
- Lưu: TĐ-KT

22