PH N M

U

Nghiên c u v l ch s các h c thuy t kinh t luôn là m t trong nh ng công
vi c đ u tiên đ i v i nh ng ai mu n tìm hi u v kinh t h c. C ng nh v y, “L ch
s các h c thuy t kinh t nâng cao” là môn h c chuyên ngành đ u tiên c a các h c
viên cao h c Kinh t chính tr K25 chúng tôi, sau khi h c xong 2 môn chung là Tri t
h c Mác – Lênin và Ngo i ng . ây là m t môn khoa h c xã h i nghiên c u h
th ng các quan đi m v kinh t c a các giai c p, các tr ng phái trong các hình thái
kinh t - xã h i trong l ch s .
Nh các môn h c khác, sau khi h c xong môn h c, chúng tôi s có m t bài
ti u lu n môn h c, v i môn h c này, đ tài ti u lu n c a tôi là: “Nh ng thành t u
nghiên c u tr c C. Mác v quy lu t đi u ti t thu nh p. Ý ngh a lý lu n và th c
ti n”.
V i đ tài ti u lu n này, tôi tìm hi u v i c u trúc m c l c nh sau:
M CL C
PH N M

U ........................................................................................................................................1

PH N N I DUNG ....................................................................................................................................3
I. KHÁI NI M I U TI T THU NH P VÀ HOÀN C NH RA
I,
C I MC A
CÁC H C THUY T TR
C CÁC MÁC: .......................................................................................3
1.

Khái ni m “đi u ti t thu nh p”:........................................................................................ 3

2.

Hoàn c nh ra đ i và đ c đi m c a các h c thuy t tr

c C. Mác: ................................. 3

2.1. Kinh t chính tr h c c đi n: ......................................................................................... 3
2.1.1. L ch s ra đ i: ........................................................................................................... 3
2.1.2.

c đi m c a kinh t chính tr h c c đi n: ........................................................... 4

2.2. Kinh t chính tr h c t m th

ng: ................................................................................. 5

2.2.1. L ch s ra đ i: ........................................................................................................... 5
2.2.2.

c đi m c a kinh t chính tr h c t m th

ng: ................................................... 6

2.3. Kinh t chính tr ti u t s n: .......................................................................................... 6
2.3.1. L ch s ra đ i: ........................................................................................................... 6
2.3.2.

c đi m lý lu n: ...................................................................................................... 6

II. NH NG THÀNH T U C A CÁC H C THUY T TR

C CÁC MÁC V QUY
LU T I U TI T THU NH P: ...........................................................................................................7
1. Lý lu n v ti n công: .............................................................................................................. 7
1.1. Kinh t chính tr h c c đi n: ......................................................................................... 7
1.1.1. William Petty (1623 ậ 1687): ................................................................................... 7


1.1.2. Adam Smith (1723 ậ 1790): ..................................................................................... 7
1.1.3. David Ricardo (1772 ậ 1823): .................................................................................. 9
1.2. Kinh t chính tr h c t m th

ng: ............................................................................... 10

1.2.1. Thomas Robert Malthus (1766 ậ 1844): ............................................................... 10
1.2.2. Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832): ........................................................................... 10
1.3. Kinh t chính tr ti u t s n ậ

i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842): ......................... 11

2. Lý lu n v l i nhu n: ........................................................................................................... 11
2.1. Kinh t chính tr h c c đi n: ....................................................................................... 11
2.1.1. Adam Smith (1723 ậ 1790): ................................................................................... 11
2.1.2. David Ricardo (1772 ậ 1823): ................................................................................ 12
2.2. Kinh t chính tr t m th

ng: ...................................................................................... 12

2.2.1. Thomas Robert Malthus (1766 ậ 1844): ............................................................... 12
2.2.2. Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832): ........................................................................... 13
2.3. Kinh t chính tr ti u t s n -


i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842): .......................... 14

3. Lý lu n v đ a tô: ................................................................................................................. 14
3.1. Kinh t chính tr h c c đi n: ....................................................................................... 14
3.1.1. William Petty (1623 ậ 1687): ................................................................................. 14
3.1.2. Adam Smith (1723 ậ 1790): ................................................................................... 14
3.1.3. David Ricardo (1772 ậ 1823): ................................................................................ 15
3.2. Kinh t chính tr h c t m th
3.3. Kinh t chính tr ti u t s n -

ng - Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832): ...................... 15
i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842): .......................... 15

III. Ý NGH A LÝ LU N VÀ TH C TI N: ....................................................................................16
1. Ý ngh a lỦ lu n: .................................................................................................................... 16
2. Liên h th c ti n: ................................................................................................................. 16
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................20


PH N N I DUNG
I. KHÁI NI M I U TI T THU NH P VÀ HOÀN C NH RA
I M C A CÁC H C THUY T TR
C CÁC MÁC:
1. Khái ni m “đi u ti t thu nh p”:

I,

C


Ngày nay, chúng ta có th hi u “đi u ti t thu nh p” là m t b ph n c a h
th ng thu , thu thu nh p cá nhân c ng có tác d ng đi u ti t v mô đ i v i n n kinh
t . Thu thu nh p cá nhân đi u ti t tr c ti p thu nh p nên m t m t tác đ ng tr c ti p
đ n ti t ki m, m t khác làm cho kh n ng thanh toán c a cá nhân b gi m, làm cho
c u hàng hóa, d ch v gi m và s tác đ ng đ n s n xu t. i v i n c ta, trong t ng
lai, khi mà di n đánh thu đ c m r ng, vai trò đi u ti t thu nh p c a thu thu nh p
cá nhân s đ c phát huy có hi u qu h n.
Ta có th hi u khái ni m “đi u ti t thu nh p” nh sau: “ i u ti t thu nh p là
m t d ng phân ph i l i, khi quá trình phân ph i không mang l i l i ích cho đ i s ng
c a nhân dân thì vi c đi u ti t là đi u đ ng nhiên. i u ti t giúp cho quá trình phân
ph i đ c hoàn thi n h n, tuy nhiên, các v n đ trong xã h i luôn bi n đ ng không
ng ng, chính vì v y, vi c đi u ti t l i r t quan tr ng và c n có nhi u th i gian đ vi c
đi u ti t đ c toàn dân ch p nh n, b i khi m t lu t ra đ i thì có r t nhi u ý ki n khác
nhau xung quanh v n đ đ c đ t ra và c n có th i gian đ gi i quy t. Vì th ta ph i
tìm hi u v phân ph i khi đó ta m i bi t đ c r ng phân ph i đã làm đ c nh ng gì
và đi u ti t mang l i nh ng ích l i gì khi mà vi c phân ph i không đ t hi u qu .
Phân ph i thu nh p trong th i k quá đ lên ch ngh a xã h i là m t v n đ vô
cùng quan tr ng đ t o ra đ ng l c m nh m góp ph n tích c c thúc đ y s n xu t
phát tri n, n đ nh tình hình kinh t - xã h i, nâng cao đ i s ng nhân dân, th c hi n
m c tiêu dân giàu, n c m nh, dân ch , công b ng, v n minh.
góc đ v n đ ti u lu n này, chúng ta s ch ra nh ng thành t u c a các h c
thuy t tr c C. Mác v quy lu t đi u ti t thu nh p. Nh v y, v n đ đi u ti t thu nh p
c a các h c thuy t tr c C. Mác đ c th hi n rõ các tr ng phái: kinh t chính tr
h c c đi n, kinh t chính tr t m th ng và kinh t chính tr ti u t s n. Ta s l n
l t tìm hi u v các tr ng phái này.
2. Hoàn c nh ra đ i và đ c đi m c a các h c thuy t tr
2.1. Kinh t chính tr h c c đi n:
2.1.1. L ch s ra đ i:

c C. Mác:


Kinh t chính tr c đi n (hay tr ng phái kinh t h c c đi n) là m t trong
nh ng xu h ng t t ng kinh t ti n b , đã đ l i d u n sâu s c trong l ch s phát


tri n các h c thuy t kinh t . Nhi u quan đi m ch đ o c a tr ng phái này v n còn
l u gi ý ngh a đ n t n ngày nay. Xu h ng t t ng c a tr ng phái c đi n b t
đ u xu t hi n t gi a th k XVII và phát tri n m nh m vào th k XVIII đ n n a
cu i th k XIX.
Kinh t chính tr c đi n ra đ i trong b i c nh:
V kinh t , s phát tri n c a công tr ng th công, đ c bi t là ngành d t, sau
đó là ngành công nghi p khai thác, s tr i d y c a l c l ng doanh nghi p trong l nh
v c s n xu t, đ y ho t đ ng buôn bán và cho vay xu ng hàng th y u. Khi tr ng tâm
c a kinh t đ c chuy n t l nh v c l u thông sang s n xu t tr c ti p, thì các lu n
thuy t c a ch ngh a tr ng th ng c ng b m t s c thuy t ph c. Giai c p t s n ngày
càng nh n th y mu n làm giàu, ph i s d ng lao đ ng làm thuê, lao đ ng làm thuê
là ngu n g c th t s c a s giàu có. T đó, có nhi u v n đ kinh t m i n y sinh đòi
h i ph i đ c gi i thích.
V xã h i, s th ng th c a giai c p t s n đ i v i giai c p phong ki n, cách
m ng t s n di n ra Hà Lan, Anh r i lan r ng ra các n c châu Âu khác, t o ra
tình hình m i v kinh t và chính tr . C n ph i lu n gi i c s ra đ i, t n t i và phát
tri n c a ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a.
V t t ng, nh ng thành t u khoa h c ti n b nh tri t h c duy v t, toán h c,
v t lý h c… có tác d ng đ u tranh phá b ch đ phong ki n, m đ ng cho ph ng
th c s n xu t t b n ch ngh a ra đ i, t o đi u ki n cho t t ng kinh t m i c a giai
c p t s n phát tri n, trong đó có t t ng kinh t c a tr ng phái c đi n.
Kinh t chính tr h c c đi n là h c thuy t kinh t c a giai c p t s n trong
th i k hình thành ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a, nghiên c u v ngu n g c
c a s giàu có và cách th c làm t ng c a c i trong n n kinh t th tr ng t b n ch
ngh a.

Ng i đ i di n đ u tiên và đ c xem là th y t c a tr ng phái c đi n là
William Petty (1623 – 1687), ng i Anh v i nh ng công trình khoa h c c a ông
chuyên v l nh v c thu , h i quan và th ng kê. Ông là ng i đ c Các Mác đánh giá
cao qua các phát minh khoa h c kinh t .
Nh ng tên tu i l n c a tr ng phái này g m Adam Smith (1723 – 1790),
David Ricardo (1772 – 1823), John Stuart Mill (1806 – 1873). Quan đi m c a h ,
gi ng nh các nhà nghiên c u tr c đó, là khoa h c v s giàu có và cách th c nhân
r ng c a c i lên.
2.1.2.

c đi m c a kinh t chính tr h c c đi n:


L n đ u tiên trong l ch s , các nhà kinh t c a tr ng phái c đi n chuy n đ i
t ng nghiên c u t l nh v c l u thông sang s n xu t, nghiên c u các v n đ kinh t
c a n n s n xu t t b n ch ngh a trong giai đo n đ u hay nghiên c u nh ng v n đ
c a n n kinh t th tr ng t b n ch ngh a trong giai đo n t do c nh tranh. i m
xu t phát trong n i dung nghiên c u c a h là ph m trù lao đ ng. Nh đó, các nhà
kinh t c a tr ng phái c đi n đã bi n kinh t chính tr thành m t môn khoa h c
th c s .
L n đ u tiên các nhà kinh t c a tr ng phái c đi n xây d ng h th ng ph m
trù, quy lu t c a n n kinh t th tr ng, nh : giá tr , giá c , cung, c u, l u thông, c nh
tranh, ti n công, l i nhu n, thu , đ a tô… Trong đó, ph m trù giá tr đ c xem là
m u ch t c a phân tích kinh t , là g c r đ phát sinh các ph trù kinh t khác; và
ph m trù giá tr trao đ i là trung tâm c a nghiên c u kinh t .
L n đ u tiên tr ng phái kinh t chính tr c đi n áp d ng ph ng pháp tr u
t ng hóa trong nghiên c u các hi n t ng, quá trình kinh t đ tìm ra các m i quan
h nhân qu , v ch ra b n ch t và các quy lu t v n đ ng c a quan h s n xu t t b n
ch ngh a; đ xu t áp d ng các ph ng pháp: logic, tr u t ng hóa, nguyên nhân –
k t qu , suy di n, quy n p trong nghiên c u kinh t . ây là nh ng ph ng pháp

nghiên c u khoa h c và ti n b . B ng h th ng ph m trù, quy lu t kinh t đã đ c
xây d ng, kinh t chính tr c đi n đã đ t n n móng cho khoa h c kinh t sau này.
Các nhà kinh t c a tr ng phái c đi n ng h t t ng t do kinh t . T
t ng c b n c a h là t do s n xu t, t do kinh doanh, t do c nh tranh, tôn tr ng
quy lu t kinh t và ch ng l i s can thi p c a nhà n c vào kinh t .
Nh ng quan đi m lý lu n c a các nhà kinh t chính tr c đi n ch a th t nh t
quán, còn tr n l n gi a các xu h ng t t ng, m t m t là khoa h c mu n đi sâu vào
b n ch t các hi n t ng, quá trình kinh t , m t khác l i t m th ng ch dùng vi c
li t kê, mô t h i h t các hi n t ng b ngoài r i đ a ra k t lu n thi u c n c . H c
thuy t còn mang tính ch t siêu hình, phi l ch s .
2.2. Kinh t chính tr h c t m th
2.2.1. L ch s ra đ i:

ng:

u th k XIX, cu c cách m ng công nghi p đã hoàn thành, cu c kh ng
ho ng kinh t 1825 m đ u cho các cu c kh ng ho ng có chu k . Sau n c Anh,
ph ng th c s n xu t TBCN c ng đ c xác l p các n c khác. T n m 1830, s
th ng tr v chính tr c a giai c p t s n đ c xác l p Anh và Pháp, nh ng giai c p
vô s n c ng ngày càng l n m nh, phong trào công nhân chuy n t t phát sang t
giác, nay mang tính ch t chính tr , đe d a s t n t i c a CNTB.


Vi c xu t hi n nh ng hình thái khác nhau c a CNXH không t ng tiêu bi u
là Saint Simon, M. Fourier và R. Owen đã phê phán k ch li t ch đ t b n gây ti ng
vang trong giai c p công nhân. Giai c p t s n c n có m t lý lu n đ ch ng l i CNXH
không t ng và b o v CNTB. Tr c b i c nh đó, kinh t chính tr t m th ng xã
h i đã bi u hi n s ph n ng c a giai c p t s n đ i v i phong trào cách m ng và
nh ng t t ng c a CNXH không t ng.
2.2.2.


c đi m c a kinh t chính tr h c t m th

ng:

Th nh t, n u các nhà kinh t h c t s n c đi n đã tìm toàn b hi n th c và
n i t i c a nh ng quan h s n xu t trong xã h i t s n thì KTCT t m th ng ch xem
xét h th ng hóa các hi n t ng b ngoài, không nghiên c u b n ch t bên trong c a
các hi n t ng kinh t .
Th hai, n u KTCT c đi n v i ph ng pháp duy v t (tuy còn siêu hình), xem
xét khách quan các hi n t ng nghiên c u, v ch ra quy lu t v n đ ng c a n n s n
xu t, thì KTCT h c t m th ng l i duy tâm ch quan. Xu t phát t ch b o v l i
ích cho giai c p t s n, bi n h cho CNTB m t cách có ý th c.
2.3. Kinh t chính tr ti u t s n:
2.3.1. L ch s ra đ i:
Kinh t chính tr ti u t s n ra đ i và t n t i
đ n đ u th k XIX trong b i c nh:

châu Âu vào cu i th k XVIII

Cách m ng công nghi p n ra, n n công nghi p b ng máy móc ra đ i. Giai
c p vô s n và giai c p t s n tr thành hai giai c p c b n trong xã h i t b n ch
ngh a, trong đó giai c p vô s n ngày càng ph thu c vào giai c p t s n. S b n cùng,
th t nghi p, tình tr ng s n xu t vô chính ph , phân hóa xã h i có xu h ng ngày càng
t ng lên các n c công nghi p phát tri n. các n c m i b c vào cách m ng
công nghi p, n n s n xu t nh còn chi m u th , thì nh ng mâu thu n xã h i di n ra
gay g t h n.
ây là mi ng đ t làm n y sinh kinh t chính tr ti u t s n.
2.3.2.


c đi m lý lu n:

Kinh t chính tr ti u t s n là m t tr ng phái mu n phê phán ch ngh a t
b n theo quan đi m ti u t s n. Nh ng ng i thu c tr ng phái này cho r ng ch
ngh a t b n là chèn ép, làm phá s n ng i s n xu t nh , là nguyên nhân gây ra n n
b n cùng và th t nghi p. H đ ngh chuy n n n s n xu t t b n ch ngh a v v i
s n xu t nh .


c đi m n i b t trong lý lu n c a h là đã áp d ng ph ng pháp ch quan
trong phê phán ch ngh a t b n; chuy n vi c nghiên c u vào các quan h đ o đ c,
ph m h nh, ph m giá con ng i thay cho các quy lu t kinh t khách quan đã đ c
kinh t chính tr c đi n tôn tr ng. H phê phán ch ngh a t b n theo quan đi m ti u
t s n.
i bi u c a tr

ng phái này là Sismondi (1773 – 1842) và Proudhon (1809 –

1865)
II. NH NG THÀNH T U C A CÁC H C THUY T TR
QUY LU T I U TI T THU NH P:
1. Lý lu n v ti n công:
1.1. Kinh t chính tr h c c đi n:
1.1.1. William Petty (1623 ậ 1687):

C CÁC MÁC V

Lý thuy t v ti n công c a William Petty đ c xây d ng trên c s lý thuy t
giá tr - lao đ ng. Ông coi lao đ ng là hàng hóa, ti n l ng là giá c t nhiên c a lao
đ ng.

Petty l y lý lu n giá tr làm c s cho lý lu n v ti n công. Ông không đ nh
ngh a ph m trù ti n công mà ch nêu lên quan đi m v m c ti n công. Ông cho r ng,
ti n công không th v t quá nh ng t li u sinh ho t c n thi t. M c ti n công cao
thì công nhân s u ng r u say và không mu n làm vi c. Mu n b t h làm vi c thì
ph i h m c ti n công xu ng m c t i thi u. Ông k ch li t ph n đ i nh ng tr ng h p
t ng m c ti n công quá cao. S d nh v y b i vì trong th i đ i c a Petty, nhà t b n
ch a có th b t công nhân l thu c vào công nhân (l thu c vào cung trên th tr ng
lao đ ng) mà ph i d a vào s ng h c a nhà n c. Ông là ng i lu n ch ng cho
vi c đ ngh ph i có đ o lu t c m t ng m c ti n công. William Petty là ng i đ u
tiên trong l ch s đ t n n móng cho lý thuy t “Quy lu t s t v ti n l ng”.
Ông xem xét ti n công trong m i quan h v i l i nhu n, giá c các t li u sinh
ho t v i cung – c u v lao đ ng trên th tr ng. Theo ông, n u m c ti n công cao thì
l ng l i nhu n gi m và ng c l i; n u giá c c a lúa mì t ng lên thì s b n cùng
c a công nhân c ng t ng lên (t c là ti n công t l ngh ch v i giá lúa mì); s l ng
lao đ ng t ng lên thì m c ti n công s gi m xu ng.
William Petty đã nêu đ
sinh ho t cho công nhân.

c c s khoa h c c a ti n công là giá tr các t li u

1.1.2. Adam Smith (1723 ậ 1790):
Smith có nhi u đi m đúng đ n v lý lu n. Ông cho r ng trong xã h i nguyên
th y, ti n công đ c xác đ nh b i n ng su t, vì giai đo n kh i đ u y, “khi mà ch a


có s chi m h u đ t đai và tích l y v n, toàn b s n ph m làm ra thu c v ng i lao
đ ng. H ch ng có ch đ t mà c ng ch ng có ch x ng đ chia s ph n s n ph m”.
Nh ng trong xã h i t b n ch ngh a, ti n công là thu nh p c a công nhân làm thuê,
là m t ph n giá tr mà lao đ ng c a công nhân t o ra. C s đ xác đ nh m c ti n
công là s l ng giá tr t li u sinh ho t c n thi t đ nuôi n i công nhân và gia đình

h . Ông nghiên c u m c bình th ng c a ti n l ng và ch ra gi i h n t i thi u c a
nó. Theo ông, n u ti n l ng th p h n m c t i thi u này thì th m h a cho s t n t i
c a dân t c.
Adam Smith đã ch ra các nhân t nh h ng t i ti n l ng. Tr c h t, ông
cho r ng, ti n l ng ph thu c vào trình đ phát tri n kinh t và ph n ánh trình đ
phát tri n kinh t c a m i n c. Ti n l ng th p h n m c t i thi u ch có nh ng
n c đang di n ra s suy thoái v kinh t . Ch ng h n,
n
lúc b y gi có ti n
l ng th p h n m c t i thi u, Trung Qu c ti n l ng ch cao h n m c t i thi u
không đáng k , vì đó n n kinh t đang b đình tr . Còn các n c có n n kinh t
phát tri n m nh thì ti n l ng l n h n m c t i thi u. Ph n l n h n này do đ nh m c
tiêu dùng, truy n th ng v n hóa, t p quán dân t c… quy đ nh.
Trong m t n c, nhân t nh h ng t i ti n l ng ph thu c vào đ c đi m lao
đ ng c a con ng i, đi u ki n làm vi c, tính ch t công vi c, trình đ chuyên môn,
ngh nghi p.
Ông đã th y đ c mâu thu n v l i ích kinh t gi a ch và th , mâu thu n giai
c p trong v n đ ti n công, đã phát hi n ra r ng: “Ng i th mu n có càng nhi u
ti n công càng hay, nh ng ng i ch l i mu n tr công càng ít càng t t. Th k t h p
v i nhau đ đòi t ng l ng; ch k t c ng h p v i nhau đ h ti n công lao đ ng”.
N u Petty đ ngh tr ti n công th p h n m c t i thi u, thì Smith tán thành tr
ti n công cao. Theo ông, ti n công không th h th p quá gi i h n nh t đ nh, ph i
b o đ m cho công nhân cu c s ng đ h lao đ ng. Ph i đ cho “nh ng ng i nuôi
xã h i nh n đ c m t s th c n, qu n áo và nhà kh d có th ch u đ c”. M t xã
h i không th “ph n vinh và h nh phúc n u m t b ph n r t l n nh ng thành viên
c a nó nghèo nàn và kh s ”. Ông đã ch ng minh có s c thuy t ph c r ng ti n công
cao là s c v , khuy n khích s c n cù và tính siêng n ng, và theo b n ch t c a con
ng i, s c n cù siêng n ng l i càng cao khi khuy n khích v t ch t l i càng l n. “Khi
nh n đ c ti n công cao, ng i th làm vi c tích c c, ch m ch và kh n tr ng h n
khi nh n đ c ti n công th p”.

Smith nghiên c u ti n công trong c ch th tr ng. Cho r ng, có hai y u t
quy t đ nh m c ti n công là c u v lao đ ng và giá c trung bình c a các t li u sinh
ho t thi t y u. L ng c u v lao đ ng quy t đ nh m c t li u sinh ho t, giá c quy


đ nh s ti n công mà công nhân nh n đ c. T lu n đi m này, Smith phân bi t s
khác nhau gi a ti n công danh ngh a v i ti n công th c t . S khác nhau đó là do
tính ch t d ch u hay khó ch u c a công vi c, m c đ khó kh n và đ t đ trong vi c
d y ngh , tính ch t th ng xuyên hay không th ng xuyên c a công vi c, m c đ
tín nhi m, kh n ng thành đ t và tình hình di chuy n lao đ ng. Ông ch ra m c ti n
công trung bình m i n c hay m i đ a ph ng là do trình đ phát tri n kinh t ,
trình đ v n minh và tính ch t đ c bi t c a k t h p lao đ ng và t b n.
Smith không ch nghiên c u ti n công t m vi mô (s l a ch n quy t đ nh
gi a ch và th ), mà còn nghiên c u nó c t m v mô. Ông cho r ng, m c t ng thu
nh p và v n c a m i n c là đi u ki n đ t ng quy mô ti n công, làm t ng thêm c u
thuê m n thêm lao đ ng. Nhu c u này không t ng, n u c a c i qu c dân không
t ng. M c ti n công cao trong nh ng n m ph n vinh, th p trong nh ng n m suy
thoái. Ti n công t ng t t y u làm cho giá nhi u m t hàng c ng t ng theo b ng cách
t ng ph n c u thành ti n công trong giá hàng và cho đ n nay có xu h ng làm gi m
m c tiêu th
trong n c và n c ngoài. Tuy v y, vi c t ng ti n công v n có xu
h ng làm t ng n ng su t lao đ ng khi n cho m t l ng lao đ ng ít h n có th làm
ra m t l ng s n ph m nhi u h n. i u này l i thúc đ y t ng tr ng s n l ng c a
n n kinh t . Ngoài ra, m c ti n công cao hay th p còn ph thu c vào s đi u ch nh
c a lu t pháp.
1.1.3. David Ricardo (1772 ậ 1823):
David Ricardo phát tri n quan đi m Adam Smith v nh ng thu nh p l n đ u
c a ba giai c p c b n trong xã h i. Lý thuy t thu nh p c a ông đ c xây d ng trên
c s lý thuy t giá tr - lao đ ng.
Ông cho r ng, lao đ ng là hàng hóa, ti n công là giá c c a lao đ ng. Ông vi t:

“Lao đ ng, gi ng nh các hàng hóa khác có th mua và bán, có th t ng gi m v s
l ng, c ng nh có giá t nhiên và giá th tr ng. Giá c t nhiên c a lao đ ng là
giá c n thi t cho phép ng i lao đ ng t n t i và duy trì nòi gi ng mà không gây nên
b t c s gia t ng hay suy gi m nào”. Ông phân bi t giá c t nhiên v i giá c c a
th tr ng lao đ ng. Giá c t nhiên c a lao đ ng t ng lên khi giá c l ng th c và
các t li u sinh ho t khác t ng lên, và h xu ng khi giá c nh ng th đó h xu ng.
Giá c t nhiên c a lao đ ng còn ph thu c vào phong t c t p quán tiêu dùng c a
nhân dân. Theo ti n trình phát tri n c a xã h i, giá c t nhiên c a lao đ ng có chi u
h ng t ng lên.
“Giá th tr ng c a lao đ ng là giá th c s tr cho lao đ ng trên c s ho t
đ ng bình th ng c a cung t ng x ng v i c u; lao đ ng đ t khi khan hi m và r
khi d th a”. Giá c th tr ng c a lao đ ng ch u nh h ng b i quan h cung – c u


v lao đ ng. Tuy có s bi n đ ng, nh ng giá c th tr ng c a lao đ ng s phù h p
v i giá c t nhiên c a lao đ ng. N u không k đ n s thay đ i trong giá tr c a ti n,
thì m c ti n công lên xu ng do hai nguyên nhân:
M t là, do s thay đ i trong quan h cung và c u v lao đ ng;
Hai là, do nh ng bi n đ ng trong giá c c a nh ng hàng hóa mà ng
ti n công đ mua.

i ta dùng

Theo Ricardo, vi c đánh giá m c ti n công cao hay th p ph i c n c vào s
l ng t li u sinh ho t t i thi u mà ti n công đem l i cho anh ta, ch không ph i d a
vào quy mô ti n công. Nh ng ông ch tr ng tr ti n công th p, ch đ nh ng t li u
sinh ho t m c t i thi u và cho r ng ti n công th p là quy lu t t nhiên trong m i
xã h i. Ch trong đi u ki n đ c bi t thu n l i, kh n ng t ng l c l ng s n xu t m i
v t kh n ng t ng dân s , còn trong đi u ki n bình th ng, v i đ t đai h n ch và
s gi m sút hi u qu c a đ u t b sung, s làm cho c a c i t ng ch m h n dân s .

Khi đó, c ch đi u ti t t phát s ho t đ ng. i u đó s kìm hãm t c đ t ng dân s .
Ông ng h quan đi m c a William Petty v quy lu t s t v ti n công. M t khác, ông
c ng th a nh n r ng công nhân nh n đ c m c ti n công quá ít là m t nguy c l n.
Vi c thay lao đ ng c a con ng i b ng máy móc đem l i nh ng t n th t r t l n cho
l i ích c a giai c p công nhân.
Ông ng h vi c nhà n c không can thi p vào ho t đ ng c a th tr ng lao
đ ng, phê phán s giúp đ đ i v i ng i nghèo, vì theo ông, làm nh v y s ng n
c n ho t đ ng c a quy lu t t nhiên.
1.2. Kinh t chính tr h c t m th ng:
1.2.1. Thomas Robert Malthus (1766 ậ 1844):
Malthus đã s d ng y u t t m th
là vi c quy đ nh t giá lao đ ng.

ng trong h c thuy t c a Adam Smith t c

Theo Malthus, ti n công là chi phí v lao đ ng s ng. Ti n công gi m là do dân
s t ng lên nên t ng cung v lao đ ng
1.2.2. Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832):
L i d ng y u t t m th ng c a Smith khi coi ti n công, l i nhu n và đ a tô
là ba ngu n g c c u thành giá tr hàng hóa, k t h p v i lý thuy t giá tr ích l i (tính
h u d ng) c a mình, Say đ a ra lý thuy t “Ba nhân t s n xu t” và “Ba ngu n thu
nh p”.
Theo Say, tham gia vào s n xu t có ba y u t : lao đ ng, t b n và ru ng đ t.
M i nhân t đó đ u có công ph c v , mà cái gì t o ra s ph c v đ u là s n xu t. Do


đó, không ch có lao đ ng, mà c t b n và t nhiên đ u t o ra giá tr . C ba y u t
đ u có công ph c v : lao đ ng t o ra ti n công, t b n t o ra l i nhu n, ru ng đ t t o
ra đ a tô. Vì v y, ph i có quy n nh n đ c thu nh p t ng x ng: công nhân nh n
đ c ti n công, nhà t b n h ng l i nhu n, đ a ch nh n đ c đ a tô.

T s phân tích đó, ông kh ng đ nh, ti n công c a công nhân t ng ng v i
ph n đóng góp c a công nhân vào giá tr s n ph m, lao đ ng c a công nhân gi n
đ n, thô k ch thì s thu đ c ti n l ng th p h n l i nhu n và ng c l i. T đó cho
r ng, ai c ng đ c h ng ph n thu nh p, không ai bóc l t ai. Ch có t b n cho vay
m i là bóc l t.
1.3. Kinh t chính tr ti u t s n ậ

i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842):

Sismondi theo quan đi m c a A. Smith, coi ti n công ph thu c vào tích l y
t b n và s l ng công nhân, cung – c u v lao đ ng. ng th i, ông l i theo quan
đi m c a kinh t chính tr t m th ng, khi cho r ng ti n công và s t ng dân s có
quan h tr c ti p v i nhau; t đó kh ng đ nh th t nghi p là hi n t ng th ng xuyên.
Ông ch ng l i lu n đi m cho r ng vi c dùng máy h i n c làm gi m nhu c u
lao đ ng ngành này, nh ng l i t ng nhu c u lao đ ng ngành khác.
2. Lý lu n v l i nhu n:
2.1. Kinh t chính tr h c c đi n:
2.1.1. Adam Smith (1723 ậ 1790):
Smith đã ch rõ ngu n g c và b n ch t c a l i nhu n. Theo ông, l i nhu n là
“ph n kh u tr th hai t s n ph m c a ng i lao đ ng”. Nó không ch xu t hi n
trong nông nghi p (đi u mà ch ngh a tr ng nông đã v ch ra), mà còn có c trong
ngành công nghi p. ây là phát hi n đúng và là thành t u cao nh t c a kinh t chính
tr t s n c đi n vì đã nêu lên đ c quan h kinh t c b n nh t trong xã h i t b n.
Các Mác đã đánh giá cao phát hi n này, cho r ng “Smith đã n m đ c ngu n g c
th c s c a giá tr th ng d ”.
Smith còn cho r ng m c l i nhu n t ng hay gi m tùy thu c vào nh ng nguyên
nhân làm gi m hay t ng ti n công, m c đ c nh tranh hay đ c quy n trên th tr ng
và tình tr ng t ng, gi m c a c i c a xã h i. Ông đã th y xu h ng hình thành t su t
l i nhu n bình quân do tác đ ng c nh tranh gi a các ngành và khuynh h ng t su t
l i nhu n gi m sút do kh i l ng t b n đ u t t ng lên.

T quan đi m trên, Smith cho r ng l i t c là m t ph n c a l i nhu n, đ c đ
ra t l i nhu n. L i t c c a t b n đi vay đ c tr b ng cách l y vào l i nhu n thu n
túy và do m c l i nhu n thu n túy quy t đ nh.


2.1.2. David Ricardo (1772 ậ 1823):
Ricardo không có ý đ nh truy tìm ngu n g c c a l i nhu n mà ch đi tìm các
y u t nh h ng đ n nó mà thôi. i u này d hi u, b i vì h c thuy t kinh t mà ông
xây d ng nh m b o v l i ích các nhà t b n công nghi p, nên không mu n phân
tích ngu n g c th t s c a l i nhu n t giá tr lao đ ng, mà ông l i cho r ng nó là
m t thu c tính c h u c a t b n, có tr c và n m ngoài quá trình s n xu t ra giá tr .
M c dù v y, ta có th th ng qua m t s lu n đi m c a ông v giá tr , v m i quan h
gi a các thu nh p “ti n công th p ch là m t tên g i khác đi đôi v i các l i nhu n
cao”, đ kh ng đ nh r ng ông đã hi u l i nhu n là k t qu lao đ ng, là ph n giá tr
lao đ ng do công nhân t o ra ngoài ti n công.
Ricardo gi i thích không đúng y u t nh h ng đ n l i nhu n, cho r ng do
đ màu m c a đ t đai ngày càng gi m sút, nên nhà t b n ph i chi phí m t l ng
lao đ ng ngày càng l n h n đ s n xu t ra s l ng th c c n thi t ph thêm, làm cho
ti n công t ng và l i nhu n b gi m.
Vi c tích l y t b n có nh h ng gì t i l i nhu n? Theo Ricardo, nó s không
làm gi m l i nhu n m t cách lâu dài, vì t b n cu i cùng s tìm đ c nh ng bàn tay
c n thi t cho nó. T b n t ng lên thì công vi c do t b n th c hi n c ng t ng theo
cùng m t t l .
Thành công quan tr ng trong h th ng lý lu n c a Ricardo là lu n gi i đúng
quy lu t t su t l i nhu n bình quân. Ông xu t phát t hai gi đ nh c đi n v n n
kinh t th tr ng: Các nhà t b n luôn tìm cách t i đa hóa l i nhu n và t b n có th
d ch chuy n hóa t su t l i nhu n trong đi u ki n t do c nh tranh. Trên c s đó,
Ricardo cho r ng: “Cái khát khao không cùng c a các nhà t b n là r i b ch có ít
l i nhu n sang ch có nhi u l i nhu n h n t o nên m t khuynh h ng m nh m san
b ng t su t l i nhu n m i n i, hay là c đ nh chúng m t t l nh t đ nh cho

phép, theo d tính c a các bên, lo i tr m i l i th có ho c d tính là có kh n ng
xu t hi n trong m t ngành nào đó”. V i m c t su t l i nhu n đ c san b ng, các
nhà t b n trong m i l nh v c đ u nh n đ c m c “l i nhu n thông th ng” hay “l i
nhu n bình quân”.
2.2. Kinh t chính tr t m th ng:
2.2.1. Thomas Robert Malthus (1766 ậ 1844):
Malthus cho r ng chi phí đ t o ra hàng hóa g m chi phí mua lao đ ng v t
hóa, chi phí mua lao đ ng s ng và l i nhu n t b n ng tr c. Nh v y, l i nhu n là
kho n dôi ra ngoài chi phí lao đ ng s ng, tách l i nhu n ra kh i lao đ ng s ng.


Ông kh ng đ nh l i nhu n không liên quan đ n lao đ ng c a công nhân, nó
đ c coi nh m t y u t c u thành c a giá tr . Công nhân không t o ra l i nhu n cho
nhà t b n, không b t b n bóc l t.
Theo Malthus, l i nhu n không th xu t hi n trong vi c trao đ i gi a các nhà
t b n. Malthus nh n đ nh trong ph m vi kh n ng nh ng ng i đ m nhi m s n xu t
(t c là nhà t b n và công nhân) không th tìm ra l ng c u có kh n ng thanh toán
ph n l ng cung do l i nhu n đ i bi u. Do đó, tình tr ng th a hàng hóa s xu t hi n.
Xã h i ch có nhà t b n và công nhân thì không th tránh kh i tai h a đó.
Theo Malthus, l i thoát c a CNTB là ph i t ng m c tiêu dùng c a giai c p
không s n xu t nh quý t c, t ng l , nhân viên Nhà n c… nh ng ng i ch mua,
không bán, “nh ng ng i th ba” ph i hoang phí h n đ t o nên l ng c u đ y đ
cho nhà t b n.
2.2.2. Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832):
Trong l ch s , cho đ n th i c a Say, đã có ba quan ni m v l i nhu n:
M t là, l i nhu n do l u thông t o ra, là k t qu c a vi c mua r , bán đ t;
Hai là, l i nhu n do s ti t d c, nh n n tiêu c a nhà t b n;
Ba là, l i nhu n là hi u su t đ u t do t b n mang l i.
Say ng h quan ni m th ba và cho r ng đ u t thêm t b n vào s n xu t, thì
s làm t ng thêm s n ph m, t ng thêm giá tr . Máy móc tham gia vào s n xu t c ng

làm t ng thêm giá tr , t ng l i nhu n. T đó, ông gi i thích l i nhu n d a vào hi u
su t đ u t c a t b n.
Say phân bi t nhà t b n v i nhà kinh doanh. Theo ông, nhà t b n chính là
ng i có t b n cho vay đ thu l i t c, còn nhà kinh doanh là ng i m o hi m, dám
ch p nh n nguy hi m trong cu c ch i. H vay t b n, thuê nhân công, s n xu t ra
hàng hóa bán trên th tr ng. Vì v y, h c ng lao đ ng nh công nhân, l i nhu n mà
h thu đ c c ng gi ng ti n công c a công nhân. ó là m t hình th c đ c bi t c a
ti n công mà nhà t b n t tr cho mình. Cho r ng, ch có l i t c c a k s h u t
b n m i là con đ c a b n thân t b n.
Say cho r ng, ti n b k thu t có vai trò đ c bi t. Vi c s d ng máy móc đem
l i “h u qu ” t t lành không ch cho giai c p t s n mà còn cho c giai c p công
nhân. Tuy trong th i k đ u, vi c s d ng máy móc m i gây ra “đi u b t ti n” là g t
b m t b ph n công nhân, khi n cho h “t m th i” không có vi c làm, nh ng v
sau do vi c s d ng máy móc t ng lên, vi c làm c ng t ng lên. Vi c s d ng máy
móc s làm ra s n ph m có giá r h n, công nhân là ng i “có l i nh t” và đi u này


c ng làm cho l i nhu n t ng lên. Th c ch t, Say mu n ch ng minh s hòa h p l i
ích gi a nhà t b n và ng i lao đ ng.
2.3. Kinh t chính tr ti u t s n -

i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842):

Sismondi phát tri n quan đi m c a Adam Smith, coi l i nhu n là kho n kh u
tr th t vào giá tr s n ph m và cho r ng đó là kho n thu nh p không lao đ ng, là
k t qu c a s c p bóc công nhân, là tai h a kinh t c a giai c p vô s n.
T đó cho r ng, vi c san b ng l i nhu n ch đ t đ c b ng cách phá h y nh ng
t b n c đ nh b ng s tiêu vong c a công nhân trong các ngành b suy s p.
3. Lý lu n v đ a tô:
3.1. Kinh t chính tr h c c đi n:

3.1.1. William Petty (1623 ậ 1687):
Theo ông, đ a tô là s chênh l ch gi a thu nh p bán hàng và chi phí s n xu t.
Chi phí s n xu t bao g m ti n công và ti n gi ng. Trong phân tích v đ a tô, William
Petty m t m t, đã đ ng nh t nó v i l i nhu n; m t khác, l i cho r ng đó là k t qu
c a s bóc l t. Th c ra, ông không rút ra đ c l i nhu n c a kinh doanh ru ng đ t,
không tr c ti p đ c p đ n v n đ bóc l t. Nh ng theo phân tích logic c a ông, chúng
ta có th rút ra đ c k t lu n r ng, công nhân ch nh n đ c ti n công t i thi u, s
còn l i là l i nhu n c a đ a ch . Logic bên trong c a quan ni m đó là s th a nh n
có bóc l t.
T lu n đi m này, Mác nh n xét công lao c a Petty là đã d đoán đúng b n
ch t c a giá tr th ng d , là ng i đ u tiên nêu ra m m m ng c a lý lu n v bóc l t
theo l i t b n ch ngh a.
3.1.2. Adam Smith (1723 ậ 1790):
Smith có nhi u lu n đi m đúng đ n và khoa h c v đ a tô. Theo ông, đ a tô do
ch đ đ c quy n v đ t mà có, nó là: (1) Kho n kh u tr th nh t vào s n ph m lao
đ ng, là k t qu c a vi c bóc l t ng i s n xu t tr c ti p; (2) Giá ph i tr cho vi c
s d ng đ t, nó là giá cao nh t mà ng i thuê có kh n ng tr trong nh ng đi u ki n
đ t đai hi n nay.
Hai lu n đi m đó đã ph i ánh đ c m i quan h gi a ba giai c p: đ a ch , t
b n kinh doanh nông nghi p và công nhân nông nghi p trong quan h ru ng đ t t
b n ch ngh a.
Smith đã ch ng minh quan h gi a đ a tô và giá c nông ph m. Cho r ng, quy
mô đ a tô nhi u hay ít là k t qu c a giá c nông ph m. a tô ph thu c vào tình
hình giá c nông ph m có v t quá s ti n đ đ bù l i ti n công và l i nhu n hay


không. Theo ông, dân s t ng lên kéo theo yêu c u v nông ph m t ng làm cho giá
nông ph m “bao gi c ng có m t s d nào đó dành cho đ a tô c a ng i ch ru ng”.
Vì v y, đ a tô là k t qu c a giá c nông ph m cao ch không ph i là nguyên nhân
c a giá c cao.

Smith đã phân bi t hai hình thái c a đ a tô: đ a tô trên nh ng đ t có màu m
và đ a tô do v trí c a đ t. Cho r ng m c đ a tô đ ng nhiên là giá đ c quy n. Các
y u t đ c quy n liên quan đ n vi c xác đ nh đ a tô là đ màu m và v trí c a đ t.
t thích h p v i m t s n ph m đ c bi t đ u có có đ c quy n. Nh v y, ông đã bi t
đ n đ a tô chênh l ch. Tuy nhiên, ông không ch ra đ c đ a tô chênh l ch do thâm
canh mà có m c dù đã phân bi t đ a tô v i ti n thuê ru ng, cho r ng trong ti n thuê
ru ng có đ a tô và l i t c c a t b n đã chi phí vào vi c c i thi n đ t đai.
3.1.3. David Ricardo (1772 ậ 1823):
V i quy n s h u đ t đai, đ a ch cho thuê và thu ti n s d ng đ t, g i là đ a
tô. Theo Ricardo, đ a tô là ph n s n ph m c a đ t đai đ c tr cho đ a ch v vi c
s d ng nh ng l c l ng đ u tiên và ch a b phá ho i c a đ t đai.
Khi gi i thích ngu n g c c a đ a tô, Ricardo xu t phát t lý lu n giá tr lao
đ ng. Ông phê phán J.B.Say coi đ a tô là do s ph c v có tính ch t s n xu t c a
ru ng đ t. Theo ông, đ a tô là b ph n c a s n ph m lao đ ng, là m t ph n giá tr do
lao đ ng t o ra, là m t hình th c phái sinh c a l i nhu n. Nó là k t qu c a phân
ph i l i.
S d xu t hi n đ a tô nh v y “ch vì đ t đai có gi i h n v l ng và không
đ ng đ u v ch t, vì ti n trình phát tri n dân s đã bu c ng i ta ph i canh tác trên
nh ng m nh đ t kém màu m h n, v trí giao thông b t ti n h n, ng i ta m i ph i
tr ti n cho vi c s d ng đ t”. Vi c tr lo i ti n này là do t n t i ch đ t h u v
ru ng đ t. Nh v y, ch có nh ng m nh đ t màu m và g n đ ng giao thông, đ a
ch m i thu đ c đ a tô này. Ricardo đã gi i thích đúng c s c a đ a tô chênh l ch
I và cho r ng nó là ph n l i nhu n siêu ng ch ngoài l i nhu n bình quân mà nh ng
ng i thuê ru ng ph i n p tr đ a ch .
3.2. Kinh t chính tr h c t m th

ng - Jean Baptiste Say (1767 ậ 1832):

Theo Say, đ a tô là kho n thu nh p chính đáng c a đ a ch vì ru ng đ t c ng
tham gia vào quá trình s n xu t, t o ra giá tr c a hàng hóa.

Nh v y, ru ng đ t t o ra đ a tô.
3.3. Kinh t chính tr ti u t s n -

i bi u là Sismondi (1773 ậ 1842):


Sismondi cho r ng, đ a tô là k t qu c a s c p bóc công nhân. Ông phê phán
quan đi m c a David Ricardo cho r ng ru ng đ t x u không có đ a tô và kh ng đ nh
ru ng x u c ng ph i n p đ a tô do ch đ đ c quy n s h u ru ng đ t quy đ nh. Ông
đã th a nh n đ a tô tuy t đ i.
III. Ý NGH A LÝ LU N VÀ TH C TI N:
1. Ý ngh a lỦ lu n:
Nghiên c u nh ng thành t u trong nghiên c u tr c C. Mác v quy lu t đi u
ti t thu nh p có ý ngh a ph ng pháp lu n quan tr ng trong vi c xác đ nh thu nh p
c a m i y u t s n xu t s đ c xác đ nh nh th nào. Hay nói cách khác, theo cách
ti p c n v mô, tiêu dùng và ti t ki m chi m t l bao nhiêu trong t ng thu nh p.
Các lý thuy t đi u ti t thu nh p đã lu n gi i ngu n g c c a b t bình đ ng và
s nghèo đói trong xã h i, cho r ng đó là do quy lu t t t y u c a th tr ng c nh
tranh.
M c dù có nh ng h n ch , sai l m, nh ng v i t cách là các tr ng phái khoa
h c trong l ch s , v i nh ng t t ng ti n b , các h c thuy t tr c C. Mác là c s ,
ngu n g c lý lu n c a ch ngh a Mác.
Vi c nghiên c u v quy lu t đi u ti t thu nh p giúp cho vi c m r ng và nâng
cao hi u hi u bi t v n n kinh t th tr ng, trang b nh ng ki n th c c n thi t cho
vi c nghiên c u, xây d ng đ ng l i, chi n l c phát tri n kinh t c a đ t n c,
chi n l c kinh doanh…
Tín hi u th tr ng là c s đ ng i s n xu t đ u t vào đâu thu đ c nhi u
l i nhu n, tích c c m r ng s n xu t và đ ng v ng trong c nh tranh. Nó sàng l c
đ c y u t ng i và v t trong n n kinh t .
Trong đi u ki n n c ta đang đ y m nh công cu c đ i m i và h i nh p, đ i

m i t duy kinh t có m t ý ngh a vô cùng quan tr ng đ có th nh n th c và phân
tích nh ng m t m nh, m t y u c a các chính sách kinh t đã và đang đ c th c hi n
t i nhi u qu c gia. T đó m i có th đ xu t đ ho ch đ nh, nh n th c sâu s c và v n
d ng sáng t o nh ng ch tr ng, đ ng l i, chính sách c a ng và Nhà n c trong
quá trình xây d ng, phát tri n n n kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i ch ngh a
Vi t Nam.
2. Liên h th c ti n:
Các h c thuy t c a tr ng phái kinh t chính t t s n c đi n cho r ng, phân
công lao đ ng s làm t ng hi u su t lao đ ng, t ng n ng su t lao đ ng, t đó làm
t ng l i nhu n cho các doanh nghi p. Nguyên nhân d n đ n phân công lao đ ng là


trao đ i hàng hóa trên th tr ng, m c đ phân công lao đ ng ph thu c vào quy mô
th tr ng. Ngày nay, trong n n kinh t th tr ng, v n đ phân công lao đ ng là
th c đo trình đ phát tri n c a n n kinh t đó, đâu có phân công lao đ ng thì đó
có m t n n kinh t phát tri n. Phát tri n kinh t th tr ng, đ nh h ng xã h i ch
ngh a c ng đang h ng theo quan đi m này, không ch phân công lao đ ng trong
ph m vi qu c gia, mà phân công lao đ ng đã và đang h ng ra ph m vi qu c t ,
nh m khai thác t i đa m i ngu n l c m i n i.
n

c ta, phân công lao đ ng đã di n ra m t cách r ng rãi, đ phát tri n kinh
t th tr ng không ch v chi u r ng mà còn c v chi u sâu, gi a các ngành, các
l nh v c kinh t . N c ta có đi u ki n đ phát tri n kinh t th tr ng là tài nguyên,
ngu n l c con ng i… là c s quan tr ng đ phát tri n kinh t th tr ng.
V n d ng t t ng t do kinh t c a Adam Smith có ý ngh a quan tr ng đ i
v i các ch th kinh t trong vi c c i ti n k thu t, t ng n ng su t lao đ ng. Các ch
th kinh t ph i luôn t đ i m i k thu t, trang thi t b , m u mã, ch t l ng s n
ph m… làm cho th i gian lao đ ng cá bi t c a mình th p h n th i gian lao đ ng xã
h i đ thu đ c l i nhu n nhi u, ti p t c m r ng s n xu t.

So v i các n c phát tri n trên th gi i, trình đ k thu t c a n c ta còn th p
kém, trình đ lao đ ng ch a cao, tính n ng đ ng c a các ch th kinh t còn y u. Vì
v y, phát tri n kinh t th tr ng đ th a nh n tính đ ng b c a n n kinh t : th tr ng
v n, ti n t , th tr ng s c lao đ ng, th tr ng ch ng khoán…
Chúng ta ph i th a nh n t do kinh doanh, s bình đ ng c a các ch th trong
n n kinh t , khuy n khích làm giàu h p pháp, đi đôi v i xóa đói gi m nghèo, có tích
l yn ib .
Tuy nhiên, c ng c n có cái nhìn khách quan, khoa h c v c ch th tr ng.
Không nên tuy t đ i hóa vai trò c a th tr ng trong vi c đi u ti t n n kinh t . S
đi u ti t c a nhà n c đ i v i n n kinh t là c n thi t đ ng n ng a, kh c ph c nh ng
th t b i c a th tr ng, đ th tr ng ho t đ ng có hi u qu .
N n kinh t Vi t Nam đang b c vào giai đo n phát tri n m i, Vi t Nam đã
xác đ nh đ c m c tiêu phát tri n b n v ng cho n n kinh t Vi t Nam trong giai đo n
t i. Phát tri n b n v ng là m t khái ni m không còn m i, trong đó đòi h i quá trình
phát tri n chú tr ng t i c ba tr c t: kinh t , xã h i và môi tr ng. ây m c dù là
t m nhìn chung c a nhân lo i nh ng tùy theo đi u ki n t ng qu c gia, trong t ng
giai đo n phát tri n, nhu c u và n ng l c th c hi n phát tri n b n v ng không ph i
bao gi c ng th ng nh t v i nhau.


V v n đ đi u ti t thu nh p hi n nay, chúng ta không th b qua vi c đi u ti t
thu nh p cá nhân. Nhà n c thông qua công c là thu đánh vào thu nh p cá nhân
c a ng i dân đ đi u ti t n n kinh t khi mà có nh ng cá nhân l i có m c thu nh p
cao h n r t nhi u so v i nh ng cá nhân khác. M t khác, vi c đánh thu vào các cá
nhân này t o ra cho nhà n c m t kho n thu nh p mà t đó có th chi tiêu cho nh ng
v n đ khác c n thi t cho xã h i ch ng h n nh là: tr c p, h c b ng, xây nhà tình
th ng, xóa đói gi m nghèo… Nhìn chung, hi n nay các chính ph s d ng ch y u
2 công c là tín d ng chính sách lãi su t ngân hàng và chính sách thu , nh ng đ c
bi t là công c thu .
Nh ng hình th c phân ph i, đi u ti t thu nh p Vi t nam trong th i k quá

đ lên CNXH xu t phát t yêu c u c a các quy lu t kinh t khách quan và t đ c
đi m kinh t xã h i c a đ t n c mà chúng ta v n d ng nhi u hình th c thu nh p.
N n kinh t n c ta là n n kinh t nhi u thành ph n, có nhi u hình th c xã h i khác
nhau. Nhà n c th a nh n và đ m b o b ng pháp lu t không ch s h u toàn dân,
nhà n c mà c s h u t nhân v ti n v n, c a c i đ dành và các tài s n h p pháp
khác. Phù h p v i m i thành ph n kinh t , m i hình th c s h u là m t hình th c
phân ph i thu nh p nh t đ nh. M c dù các hình th c phân ph i thu nh p c a n c ta
không t n t i bi t l p v i nhau mà đan xen v i nhau và h p thành c c u kinh t
qu c dân th ng nh t, nh ng ch a th c hi n phân ph i thu nh p theo m t hình th c
mà ph i th c hi n nhi u hình th c. Ch có v y m i gi i phóng đ c n ng l c s n
xu t, khai thác tri t đ m i ti m n ng kinh t c a đ t n c nh m phát tri n m nh m
kinh t xã h i n c ta. Trong n n kinh t n c ta còn t n t i nhi u hình th c kinh
doanh khác nhau. N n kinh t n c ta là n n kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i
ch ngh a. Trong n n kinh t này, có nhi u ch th s n xu t kinh doanh thu c nhi u
thành ph n kinh t tham gia. M i thành ph n kinh t có ph ng th c t ch c s n xu t
– kinh doanh khác nhau. Ngay trong m i th i k k c thành ph n kinh t nhà n c
c ng có các ph ng th c kinh doanh khác nhau. Vì v y, không th có m t hình th c
phân ph i thu nh p th ng nh t mà ph i có nhi u thành ph n khác.
Vi c đi u ti t thu nh p đúng đ n và phù h p v i tình hình hi n nay c a đ t
n c s là đ ng l c m nh thúc đ y s n xu t phát tri n và c i thi n đ i s ng nhân
dân. Ng c l i, đi u ti t thu nh p không đúng s không đ m b o l i ích kinh t không
công b ng, chênh l ch quá l n s nh h ng đ n s n xu t. Nh v y, đi u ti t thu
nh p nh h ng t i s phát tri n kinh t và v n đ xã h i, đ c bi t là công b ng xã
h i. ng tr c tình hình đó, nh ng thành t u c a các h c thuy t kinh t tr c C.Mác
v quy lu t đi u ti t thu nh p đ c ng và Nhà n c phát huy, bên c nh đó, tr c
nh ng h n ch c a các h c thuy t này, ng và Nhà n c ta có nhi u chính sách
nh m phát huy vai trò, đ ng l c c a phân ph i thu nh p đ i v i n n kinh t đ t n c:


M t là, Nâng cao vai trò đi u ti t c a nhà n


c đ i v i phân ph i thu nh p

Hai là, các gi i pháp ch ng ch ngh a bình quân
Ba là, hoàn thi n các chính sách ti n công, ti n l
nh p.

ng và phân ph i l i thu


DANH M C TÀI LI U THAM KH O
[1] GS.TS. Mai Ng c C ng, L ch s các h c thuy t kinh t . C u trúc h th ng. B
sung. Phân tích và nh n đ nh m i, Nhà xu t b n Lý lu n chính tr , Hà N i, 2005
[2] PGS.TS. An Nh H i, Giáo trình l ch s các h c thuy t kinh t nâng cao, Vi n
Kinh t chính tr h c, Hà N i, 2014.
[3] GS.TS. Ph m Quang Phan – PGS.TS. An Nh H i, Giáo trình l ch s các h c
thuy t kinh t , Nhà xu t b n giáo d c Vi t Nam, Hà N i, 2011
[4] PGS.TS. Tr n Bình Tr ng, Giáo trình l ch s các h c thuy t kinh t , Nhà xu t
b n th ng kê, Hà N i, 2003.