Trường Đại học Ngoại Thương
Khoa Quản Trị Kinh Doanh



======= ======

TIỂU LUẬN
Môn Thương Mại Điện tử
Đề tài: Phân tích ứng dụng thương mại của Alibaba tại thị trường
Trung Quốc, điển hình là Taobao

Giảng viên hướng dẫn: Th.S Nguyễn Thị Hồng Vân
Sinh viên thực hiện: Lê Hải Nam
Lớp hành chính: Anh 4 – QTKD – K53
Mã SV: 1411210140
Lớp tín chỉ: TMA306.1

Hà Nội, 28/03/2017


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Mục lục
PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................................2
I/ Giới thiệu Alibaba và Taobao......................................................................................3
1. Giới thiệu về Alibaba:................................................................................................3
2. Giới thiệu về Taobao..................................................................................................4

II/ Những ứng dụng thương mại điện tử của Taobao tại thị trường Trung Quốc.......5
1. Taobao và những con số ấn tượng:.............................................................................5
2. Các ứng dụng của Taobao:.........................................................................................6
III/ Lý do thành công của Taobao tại thị trường Trung Quốc......................................9
IV/ Đề xuất cho các doanh nghiệp ứng dụng Thương mại điện tử tại Việt Nam.......11
PHẦN TỔNG KẾT........................................................................................................ 16

1


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

PHẦN MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của Internet, thương
mại điện tử đang dần trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng hàng đầu, là mục
tiêu hướng đến và phát triển của nhiều quốc gia và doanh nghiệp. Thương mại điện tử tại
Việt Nam thuộc hàng đang phát triển. Có rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang triển
khai ứng dung thương mại điện tử như Lazada, Tiki,…
Trên thế giới, sánh ngang với Amazon, với eBay còn có một ông lớn khác trong
Thương mại điện tử là Alibaba. Không chỉ lớn mạnh và được biết đến rộng rãi trên cả thế
giới, Alibaba còn phủ sóng mạnh mẽ tại cường quốc sinh ra nó – Trung Quốc. Taobao là
một ví dụ điển hình, dưới sự điều hành từ Alibaba, Taobao đã trở thành một trong những
website thương mại điện tử lớn nhất tại Trung Quốc cũng như tại Châu Á.
Sự thành công của Taobao nói riêng và của Alibaba nói chung là do rất nhiều yếu
tố. Chính vì thế, em lựa chọn đề tài “Phân tích ứng dụng Thương mại điện tử của Alibaba
tại Trung Quốc, điển hình là Taobao”. Bài phân tích của em gồm 4 phần:
- Phần 1: Giới thiệu về Alibaba và Taobao

- Phần 2: Những ứng dụng Thương mại điện tử của Taobao
- Phần 3: Lý do thành công của Taobao tại thị trường Trung Quốc
- Phần 4: Bài học cho các doanh nghiệp Việt Nam

2


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

I/ Giới thiệu Alibaba và Taobao
1. Giới thiệu về Alibaba:
Alibaba với khẩu hiệu "Global Trade starts here..." là một tập đoàn thương mại
điện tử / đấu giá trực tuyến được Jack Ma thành lập vào năm 1999, có trụ sở đặt tại Hàng
Châu, Chiết Giang, Trung Quốc.
Năm 1999, Jack Ma cùng 17 người khác đã lên kế hoạch thành lập Alibaba. Họ
thành lập trang web Alibaba.com, một cổng thông tin doanh nghiệp với doanh nghiệp để
kết nối các nhà sản xuất Trung Quốc với người mua ở nước ngoài. Năm 2002, công ty
này bắt đầu có lợi nhuận lần đầu tiên.
Website tiếng Anh alibaba.com chuyên về thương mại B2B, đặc biệt cho các
khách mua quốc tế muốn giao thương với các khách bán Trung Quốc. Từ năm 2010,
Alibaba.com bắt đầu mở rộng hoạt động kinh doanh ra toàn cầu bằng việc cho phép các
doanh nghiệp nước ngoài có thể khai thác và sử dụng như doanh nghiệp Trung Quốc.
Alibaba.com là một website dạng định hướng tìm kiếm như google nhưng chuyên về mua
bán xuất nhập khẩu (Tức là nếu cần nhập bất kỳ sản phẩm nào, chỉ cần dùng từ khóa vào
mục tìm kiếm trên web thì người dùng sẽ có được những thông tin chuyên ngành về sản
phẩm và nhà cung cấp). Website tiếng Trung Quốc chinese.alibaba.com tập trung vào thị
trường B2B nội trong Trung Quốc và www.taobao.com là một site thương mại C2C cho

các khách hàng Trung Quốc.
Ngày 11 tháng 8 năm 2005, Alibaba và Yahoo! tuyên bố một thỏa thuận về việc
thành lập một đối tác chiến lược lâu dài tại Trung Quốc. Theo đó, Yahoo! sẽ đóng góp
phần thương mại của Yahoo! Trung Quốc cho Alibaba và hai bên sẽ làm việc cùng nhau
như các đối tác độc quyền để thúc đẩy chi nhánh Yahoo! ở Trung Quốc. Thêm vào đó,
Yahoo! sẽ đầu tư 1 tỉ USD mua cổ phần của Alibaba, tương đương khoảng 40% cổ phần
với 35% quyền biểu quyết, khiến cho Yahoo! trở thành nhà đầu tư chiến lược lớn nhất của
Alibaba. Năm 2012, Alibaba chi 7 tỉ USD mua lại 20% cổ phần của Yahoo.
3


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Trong năm 2012, hai trong số các cổng thông tin của Alibaba xử lý 1,1 nghìn tỷ
nhân dân tệ (170 tỷ USD) doanh số bán hàng. Công ty chủ yếu hoạt động ở Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa.
Ngày 19 tháng 9 năm 2014, tập đoàn Alibaba chính thức phát hành cổ phiếu lần
đầu tài Sở giao dịch chứng khoán New York với vốn hóa 231 tỷ USD, cao hơn cả
Amazon và eBay cộng lại. Tính đến thời điểm tháng 9 năm 2014, tập đoàn Alibaba có
quy mô 20.000 nhân viên và 90 văn phòng trên toàn thế giới.

2. Giới thiệu về Taobao
Taobao.com là một website mua sắm trực tuyến của Trung Quốc điều hành bởi
Alibaba Group, hoạt động với mô hình tương tự eBay và Amazon. Taobao.com là trang
thương mại điện tử hoạt động theo mô hình C2C (kết nối người tiêu dùng với nhau) và
B2C (kết nối doanh nghiệp và người tiêu dùng).
Taobao cung cấp một sân chơi chung cho các doanh nghiệp nhỏ và các cá nhân có

thể mở các gian hàng bán lẻ trực tuyến chủ yếu phục vụ cho người tiêu dùng Trung Quốc,
HongKong, Ma Cao và Đài Loan, và sau đó ngày càng mở rộng ra các quốc gia Châu Á
và các nước trong khu vực khác.
Lịch sử ra đời và phát triển của Taobao
– Taobao được thanh lập ngày 10/5/2003 – là thành công tiếp theo của Jack Ma
trong việc thuyết phục thành công Softbank Corp – một đối tác Nhật Bản bỏ ra số tiền 20
triệu đô la Mỹ . Để thu hút người dùng, Taobao cho phép người sử dụng đăng tải thông
tin bán hàng trực tuyến hoàn toàn miễn phí và hỗ trợ các nhiều tiện ích khác như là
Aliwangwang giúp người bán và người mua hàng trên Taobao liên hệ với nhau, công cụ
Alipay hỗ trợ việc thanh toán cho người mua và người bán…
– Taobao đã có những bước phát triển vượt bậc trong những năm sau đó. Sau 2
năm kể từ khi thành lập, Taobao đã nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí hàng đầu Trung Quốc
4


Tiểu luận Thương mại Điện tử

Lê Hải Nam - 1411210140

với 59% thị phần thị trường thương mại điện tử. Taobao sau 18 tháng ra đời đã nhanh
chóng chiếm lĩnh được thị trường bán lẻ trực tuyến và hoàn toàn đánh bại cả tập đoàn
Ebay đang hoạt động tại Trung Quốc. Ebay rời khỏi thị trường có dân số lớn nhất thế giới
này vào năm 2006.
- Tháng 4 năm 2008, Taobao Mall (Tmall.com) ra đời theo mô hình B2C, đây là
trang chuyên cung cấp các sản phẩm có thương hiệu, đã thông qua kiểm định chất lượng.
- Tháng 10/2010, Taobao cho ra phiên bản beta của công cụ tìm kiếm độc lập cho
tất cả các sản phẩm trên các trang thương mại điện tử nổi tiếng tại Trung Quốc tại địa chỉ
eTao.com
- Tháng 11/2011, CEO vàchủticḥ HĐQT của Alibaba, ông Jack Ma đa ̃ tiết lô ̣ se ̃
chia Taobao thành 3 công ty nhỏ là eTao.com (chuyên tìm kiếm), Tmall (B2C) và

- Từ năm 2012 trở đi, Khách mua hàng trên Taobao đã có thể thanh toán qua thẻ
Visa quốc tế và thẻ MasterCard thay vì chỉ có thể chuyển tiền để thanh toán đơn hàng
taobao qua các ngân hàng trong nước được hỗ trợ bởi Alipay.

II/ Những ứng dụng thương mại điện tử của Taobao tại thị trường Trung
Quốc
1. Taobao và những con số ấn tượng:
Taobao.com hiện đang ở trong top 20 những trang đươc ̣ nhiều người xem nhất trên
toàn thếgiới, thâṃ chícòn có thứ hang ̣ cao hơn eBay và là đối thủ chính của eBay.
Taobao.com hiêṇ đứng thứ 3 taịTrung Quốc với khoảng 800 triêụ sản phẩm rao bán và
lương ̣ người dùng lên đến 370 triêụ – một con số khủng khiếp đối với bất kỳ site thương
mại điện tử nào.
Taobao cóđến 370 triêụ người đăng kýsửdung ̣ vào thời điểm cuối 2010 vàhiêṇ taị
lưu trữkhoảng 800 triêụ sản phẩm trưng bày vào thời điểm tháng 05/2011. Taobao hiêṇ
đứng thứ 13 trên Alexa toàn cầu vàđứng thứ 3 taịTrung Quốc sau Baidu.com và QQ.com
5


Tiểu luận Thương mại Điện tử

Lê Hải Nam - 1411210140

Vào tháng 5/2003, tâp ̣ đoàn Alibaba của Trung Quốc đa ̃thành lâp ̣ trang Taobao ngay
sau khi Ebay xâm nhập và mua lại 1 trang một trang bán đấu giá trực tuyến lớn nhất tại
Trung Quốc. Và để nâng cao sức cạnh tranh, Taobao đa ̃ đưa ra công cu ̣ cho phép đăng tải
thông tin bán hàng trưc ̣ tuyến hoàn toàn miễn phídành cho người tiêu dùng điạ phương nhằm
thu hút môṭsốlương ̣ lớn người sử dung ̣. Đồng thời trang này còn bổsung rất nhiều tiêṇ ichh
như công cu ̣ gửi tin nhắn tức thời giữa người mua vàngười bán, công cu ̣ Alipay hỗtrơ ̣ viêc ̣
đảm bảo giao dicḥ thanh toán cho người mua vàbán hàng (escrow services).


Chỉtrong vòng 2 năm, Taobao đa c ̃ huyển lên vi ̣tríhàng đầu ởTrung Quốc đaịluc ̣ với thi ̣
phần từ 8% của năm 2005 đến 59% vào giữa 2005, trong khi thi ̣phần eBay Trung Quốc
giảm từ 79% xuống còn có36% vàcuối cùng eBay đã phải đóng cửa trang web riêng của
mình ở Trung Quốc trong năm 2006.
Tháng 4 năm 2008, Taobao laịtiếp tuc ̣ cho ra mắt môṭứng dung ̣ mới cho người
dùng theo mô hinhh̀ B2C với tên goịlàTaobao Mall (tmall.com). Đây làtrang chuyên cung
cấp vềcác sản phẩm cóthương hiêụ vàchất lương ̣ cao. Trang này hiêṇ cókhoảng 30,000
thương hiêụ lớn quốc tếvàTrung Quốc như như P&G, adidas, UNIQLO, GAP, Nine West,
Reebok, Ray-Ban, New Balance, Umbro, Lenovo, Dell, Nokia, Philips, Samsung,
Logitech and Lipton.

2. Các ứng dụng của Taobao:
a. Taobao Marketplace - Taobao.com
Đây làtrang hoaṭđông ̣ theo mô hinhh̀ C2C. chủyếu hàng hóa trên Taobao làhàng mới
vàcóniêm yết giácốđinḥ. Tuy nhiên, trên trang này cũng cónhững món hàng cũvà người
bán cóthểđưa ra hinhh̀ thức đấu giá. Giao dicḥ theo phương thức đấu giáchiếm tỷlê ̣ rất nhỏ,
chủyếu làtùy thuôc ̣ vào uy tiń vàlicḥ sử giao dicḥ của người bán hàng.

6


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Hình 1. Giao diện Taobao.com

b. Tmall
Như đã đề cập ở trên, Tmall làtrang hoaṭđông ̣ theo mô hinhh̀ B2C chủyếu cung cấp

những măṭ hàng có thương hiêụ lớn như P&G, adidas, UNIQLO, GAP, Nine West,
Reebok, Ray-Ban, New Balance, Umbro, Lenovo, Dell, Nokia, Philips, Samsung,
Logitech and Lipton.
Tmall hoạt động dựa trên nền tảng Tаоbао nhưng mô hình thương mại này giả
định người bán phải là một thực thể pháp lý (được một tổ chức, một nhà sản xuất chính
thức hoặc một thương hiệu đã đăng ký) cung cấp hàng hoá và dịch vụ của họ đến người
tiêu dùng cuối – cá nhân.
Đối với việc mở một cửa hàng trên Tmall, các thực thể pháp lý cần phải cung cấp
tất cả các tài liệu thích hợp để xác nhận độ tin cậy, xác thực và thực tế thực sự của sự tồn
tại của tổ chức, công ty, nhà sản xuất hoặc thương hiệu. Cách tiếp cận này giúp loại bỏ
các nguy cơ mà một người bán vô đạo đức với các sản phẩm có chất lượng đáng ngờ sẽ
được giao dịch trên Tmall.

7


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Hình 2. Giao diện Tmall

c. Alipay
Sự kết hợp giữa Taobao và Alipay đã đầy mạnh sự phát triển của Taobao từng
bước chiếm lĩnh thị trường bán lẻ Trung Quốc.
Alipay cung cấp một dịch vụ thanh toán trực tuyến thân thiện với người dùng đồng
thời bảo mật và an toàn với mọi giao dịch thanh toán. Alipay ra đời, như một bên trung
gian giữa người bán và người mua. Alipay có thể hiểu đơn giản là nếu một người tên A
mua một thứ gì đó từ anh B nhưng B không chuyển hàng đến cho A, hoặc A hoàn toàn

không hài lòng với sản phẩm đặt mua từ B thì B sẽ không được trả tiền hàng thông qua
Alipay. Dịch vụ này cung cấp như một giải pháp bảo vệ người tiêu dùng trước người bán,
và bảo vệ người bán trước những rủi ro trong việc bán hàng
Hiện nay, với hơn 700 triệu tài khoản đăng ký, Alipay có thị phần lớn nhất ở Trung
Quốc. Alipay hoạt động với hơn 100 tổ chức tài chính lớn bao gồm Visa và Mastercard để
cung cấp dịch vụ thanh toán cho Taobao và Tmall cũng như hơn 460.000 doanh nghiệp
Trung Quốc và hỗ trợ giao dịch bằng 14 loại ngoại tệ lớn. Trên thế giới, có khoảng 300
thương hiệu lớn trên toàn thế giới sử dụng Alipay để bán trực tiếp cho người tiêu dùng ở
Trung Quốc.
8


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

d. Aliwangwang
Đây là ứng dụng được tạo ra để người mua liên hệ trực tiếp với người bán trên
Taobao để biết thêm về thông tin sản phẩm, mặc cả về giá sản phẩm, nhắc chủ shop kiểm
tra lại hàng về màu sắc hoặc size hàng ... trước khi giao hàng. Điều này chính là điểm
khác biệt khiến Taobao trở thành một công cụ mua hàng hàng đầu ở Trung Quốc vì nó
tích hợp các chức năng phù hợp với tâm lý tiêu dùng của người phương Đông.
e. Happy Taobao
Vào tháng 12/2009, Taobao kết hơp ̣ với đài truyền hinhh̀ HồNam cho ra môṭcông
ty riêng làHappy Taobao Inc làmôṭkênh truyền hinhh̀ chuyên vềmua sắm. Tuy nhiên,
ngay chinhh trên Taobao Marketplace cũng taọ ra kênh vàtrang web đôc ̣ lâp ̣ cho chương
trinhh̀ này. Đây làhình thức kết hơp ̣ truyền hình với thương maịđiêṇ tử.

III/ Lý do thành công của Taobao tại thị trường Trung Quốc

Ngay từ những ngày đầu xuất hiện, giữa thị trường cạnh tranh khốc liệt mà Amazon
và Ebay tạo ra tại thị trường Trung Quốc, Taobao đã phải chịu không ít áp lực cạnh tranh và
các luồng ý kiến trái chiều từ người sử dụng và các chuyên gia. Sau đó, Taobao dù xuất

9


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

hiện trong giai đoạn cạnh tranh khốc liệt nhưng lại phát triển mạnh mẽ và chiếm hơn 80% thị
phần thương mại điện tử tại Trung Quốc đến năm 2015 và vẫn đang tiếp tục tăng trưởng.

Theo Bloomberg, yếu tố khiến Taobao thành công lớn là vì am hiểu văn hóa, tâm
lý người mua hàng với những chính sách lấy lòng người dùng tài tình.
1. Đề cao tinh thần dân tộc
Người Trung Quốc nổi tiếng với tinh thần tự hào dân tộc, vì vậy, một nền tảng
mua bán trực tuyến hiện đại càng cần phải thể hiện được điều này. Nó phải khiến người
tiêu dùng cảm thấy tiện lợi, tân tiến nhưng vẫn thân thuộc, khơi gợi tinh thần dân tộc.
"Mỗi thành viên trong ban quản trị phải lựa chọn một biệt danh cho mình và cái
tên đó phải xuất phát từ các nhân vật trong tiểu thuyết Kim Dung", Sun Tongyu, chủ tịch
Taobao cho biết. Thông điệp từ quy định này rất rõ ràng - Taobao là một sản phẩm của
người Trung Quốc và họ tự hào về điều đó.
Tiếp đó, màu sắc chủ đạo của website này là đỏ và da cam, tượng trưng cho các lễ hội
và sự thịnh vượng trong văn hóa quốc gia, mang lại cảm giác vui vẻ cho người mua sắm.
Tính biểu tượng là một yếu tố rất quan trọng khi kinh doanh ở đất nước Á Đông này.

Hơn nữa, website Taobao có đủ các loại hàng hóa và thông tin, như một tạp hóa

khổng lồ. Cuộc sống ở Trung Quốc cũng vậy - đông đúc, nhiều thông tin, biển báo ở khắp
mọi nơi và hiếm có chỗ nào trống trải. Nơi đây ồn ào, tụ tập nhiều thứ, luôn chuyển động
và nhiều màu sắc.
Thiết kế của trang bán hàng này phản ánh chính xác cuộc sống thường ngày tại
quốc gia đông dân nhất thế giới. Những tiểu tiết, hàng loạt thông tin, hình ảnh chuyển
động không ngừng trước mặt người mua khiến họ cảm giác thân thuộc, sống động như
một trung tâm thương mại ngoài đời.

10


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

2. Tạo niềm tin để người tiêu dùng an tâm mua hàng online
Barney Tan, giảng viên Đại học Sydney và là người quan tâm, nghiên cứu nhiều
về thương mại điện tử Trung Quốc cho biết: "Một trong những bí quyết thành công của
Taobao chính là hiểu người dân ở đây muốn mua bán như thế nào".
Taobao đã đáp ứng sở thích mua bán của người tiêu dùng bằng việc cho phép người
mua và bán thương lượng, mặc cả. Giảm giá không thực sự ý nghĩa ở đây, điều quan trọng là
những tin nhắn trao đổi, tư vấn này khiến hai bên xây dựng lòng tin ở nhau. Hiểu được nỗi sợ
hãi bị lừa đảo trên mạng của người tiêu dùng, Taobao đã đưa vào dịch vụ bảo lãnh tự chọn
nên người mua hàng chỉ phải thanh toán sau khi họ đã nhận và kiểm hàng.

Hệ thống thanh toán Alipay cho phép người mua trả tiền trước cho món hàng
nhưng bên trung gian sẽ tạm giữ khoản tiền này chứ chưa chuyển thẳng về cho người
bán. Chỉ đến khi người mua nhận hàng thành công thì số tiền này mới thực sự đến tài
khoản người bán. Bên cạnh hình thức này, họ có thể thanh toán khi nhận hàng (COD) bởi

người dân ở đây vẫn duy trì thói quen tiêu tiền mặt. Cả hai phương thức trên đều khiến
người mua yên tâm và phù hợp với hành vi mua bán truyền thống của họ.

IV/ Đề xuất cho các doanh nghiệp ứng dụng Thương mại điện tử tại Việt Nam
1. Thực trạng
Hiện nay theo thông tin từ Cục thương mại điện tử và Công nghệ thông tin thì
ngành thương mại điện tử Việt Nam đang có mức tăng trưởng vào khoảng 25% và lượng
doanh nghiệp đầu tư và lĩnh vực này ngày càng nhiều. Hàng loạt website thương mại điện
tử được mọc ra càng nhiều. Các quỹ đầu tư và tập đoàn thương mại điện tử nước ngoài
cũng tích cực mua cổ phần, bỏ tiền đầu tư cho các sàn và các trang web thương mại điện
tử trong nước.

11


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Thị trường thương mại điện tử bắt đầu trở nên sôi động hơn khi nhiều tân binh mới
như Adayroi, SIdeal.vn,v.v… bắt bắt đầu tham gia cuộc đua cạnh tranh với các sàn thương
mại điện tử lớn như Lazada, Tiki, Sendo, Zalora…Cạnh tranh ngày càng khốc liệt vì thế các
trang web thương mại điện tử kinh doanh lâu năm như Hotdeal.vn, muabannhanh.com,
chotot.vn… cũng tăng cường mở rộng ngành hàng, dịch vụ giao – nhận, thanh toán.

Nhờ sự mở rộng kinh doanh mà các doanh nghiệp lớn mang về lượng doanh thu
tăng vọt, nhiều chương trình khuyến mãi đồng loạt ra đời và ăn theo nhau nhằm mục đích
thu hút khách hàng.


Một số chiến dịch khuyến mãi cạnh tranh với quy mô lớn của các doanh nghiệp
như Lazada, Zalora, Tiki… cũng siêng được triển khai như “Cách mạng mua sắm trực
tuyến” (Lazada), “Online Fever” (Zalora)…Và khi thực hiện chiến dịch khuyến mãi càng
lớn thì doanh thu thu về lại càng cao có khi gấp 10-20 lần so với ngày thường.
Song song với cuộc đua riêng lẻ của những doanh nghiệp đó là sự hợp tác của một số doanh
nghiệp thương mại điện tử khác để mở rộng phạm vi kinh doanh và đa dạng các mặt hàng. Ví
dụ như Lazada hợp tác với trang web bán phiếu mua hàng theo nhóm (groupon)
Nhommua.com để mở ngành hàng bán phiếu mua hàng ưu đãi (voucher), hay FPT Shop
cũng bắt đầu đưa các sản phẩm của mình bán trên sàn thương mại điện tử Lazada.vn,…

12


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

2. Bài học kinh nghiệm cho doanh nghiệp Việt Nam từ Taobao và Alibaba
a. Đừng để bị trì hoãn bởi thất bại
Mọi người đều biết đến Alibaba – hãng thương mại điện tử lớn nhất thế giới mà
Jack Ma thành lập, nhưng không nhiều người biết đến trang ChinaPages – dự án khởi
nghiệp trực tuyến đã hoàn toàn thất bại trước khi ông cho ra đời ý tưởng về Alibaba.
Ngày nay, khi đã thành công rực rỡ, cũng không còn mấy ai nhớ đến nhiều nỗ lực
bất thành của ALIBABA trong những ngày đầu bước chân vào thị trường tìm kiếm trực
tuyến. Những người thành công hoặc công ty thành công đều có thể thất bại, thậm chí là
rất thường xuyên. Jack Ma thành công rất nhiều, nhưng cũng thất bại không ít.
Và gần như mọi người đều quên rằng ông đã từng trượt đại học đến 2 lần. Thất bại
là "chướng ngại" chắc chắn phải gặp trên hành trình khởi nghiệp. Nhưng nếu muốn thành
công bền vững, nhà khởi nghiệp phải tin tưởng rằng giấc mơ của mình sẽ thành sự thật.

b. Chuẩn bị cho mùa Đông ngay từ khi còn Hè
Vào năm 2000, ALIBABA không quá cần tiền vì họ đã huy động được nguồn vốn
và cổ phiếu internet đang ở mức cao. Tuy vậy, để chắc chắn rằng Alibaba được bảo vệ tối
đa, Jack Ma vẫn quyết định huy động thêm nguồn vốn từ Softbank.
Sau đó một vài tháng, bong bóng internet bị vỡ, các nguồn đầu tư vào khởi nghiệp
cạn kiệt. Giả sử Jack Ma không huy động vốn từ Softbank vì tính “lo xa”, rất có thể
Alibaba sẽ khó thể “sống sót” trong những ngày khó khăn đó.
Các công ty khởi nghiệp không nhất thiết phải chấp nhận tất cả các nguồn đầu tư
một cách mù quáng, mà điều quan trọng là phải giữ cho doanh nghiệp luôn an toàn và tự
đặt ra giả định rằng thị trường có thể thay đổi.
c. Biến điểm mạnh của đối thủ thành điểm yếu

13


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

Khi trở thành đối thủ cạnh tranh với eBay, Alibaba gần như không thể đọ nổi với
eBay về mặt truyền thông - tiếp thị. Nhưng đổi lại, Alibaba đã thu được lợi ích từ chính
tài nguyên của đối thủ: mỗi khi eBay nói về cách thức để đánh bại Alibaba, độ nhận diện
thương hiệu của Alibaba dần gia tăng.
Dĩ nhiên, để làm được điều này, bạn cũng phải đảm bảo rằng sản phẩm/dịch vụ
của mình tốt hơn của đối thủ và có một nền tảng tốt để không bị truyền thông “bới móc”,
giống như Alibaba ở giai đoạn đó. Khi có được một đối thủ cạnh tranh sở hữu tầm ảnh
hưởng lớn, bạn hoàn toàn có thể tận dụng nguồn lực truyền thông - tiếp thị của họ để
mang về lợi ích cho mình.
d. Đội ngũ giỏi không phải là một tập hợp những sơ yếu lý lịch ấn tượng

Jack Ma thường nói nửa đùa nửa thật rằng những người xây dựng nên Alibaba vốn
không thông minh. Chính bản thân Jack Ma – một giáo viên Anh ngữ - cũng có rất ít khả
năng trở thành một CEO công nghệ giỏi. Những nhà đồng sáng lập khác của Alibaba
cũng tương tự như vậy.
Ban đầu, Jack Ma phạm sai lầm khi tuyển dụng hàng loạt nhà quản lý có sơ yếu lý
lịch cực kỳ “lung linh” và cả những người tốt nghiệp các trường đại học thuộc nhóm Ivy
League (sinh viên của nhóm trường Ivy League thường được xem là những người có
trình độ xuất sắc). Tuy nhiên, những người này lại không phối hợp làm việc tốt với nhau.
Sau khi sa thải những nhà lãnh đạo này, những người đồng sáng lập ban đầu tiếp tục quản
lý Alibaba và mọi thứ trở nên suôn sẻ hơn, bất chấp việc họ không có nhiều thành tích
hoặc bằng cấp ấn tượng.
Do đó, kinh nghiệm của Alibaba là, khi tuyển người cho dự án khởi nghiệp, hãy chọn
những người phù hợp với văn hóa công ty chứ không phải những người có thành tích xuất
chúng. Quả thật, trong nhiều trường hợp, một nhóm sinh viên vừa tốt nghiệp đại học cộng
đồng có thể làm việc với nhau hiệu quả hơn một nhóm cựu sinh viên của Ivy League

– những người khó thể tìm được tiếng nói chung khi điều hành công ty.
14


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

e. Đề cao tinh thần chia sẻ
Như mọi dự án khởi nghiệp khác, Alibaba ban đầu chỉ là một công ty nhỏ. Nhưng
vào năm 2007, khi đã sẵn sàng IPO Alibaba.com, ban lãnh đạo đã thuê cả một hội trường
lớn để có đủ chỗ ngồi cho tất cả các nhân viên đồng thời cũng là cổ đông của công ty.
Jack Ma biết rằng, nhân viên sẽ làm việc chăm chỉ hơn khi được sở hữu cổ phần của công

ty, hoặc chí ít công ty cũng nên cho họ cơ hội phấn đấu để được sở hữu cổ phần.
Sự hào phóng này không những không khiến ông nghèo đi mà thậm chí còn giàu
hơn nữa vì toàn thể nhân viên đều hết mực trung thành và làm việc với năng suất cao
hơn. Vì vậy tinh thần chia sẻ trở thành một trong những bài học khởi nghiệp đáng giá
nhất của Alibaba.

15


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

PHẦN TỔNG KẾT
Không phải ngẫu nhiên mà Taobao lại trở thành một trong những website thương mại
điện tử lớn nhất tại Trung Quốc cũng như tại Châu Á. Sự thành công của Taobao chính là
biểu hiện rõ nét nhất của việc luôn lắng nghe khách hàng để có những cải tiến toàn diện.
Ngày nay, Taobao không chỉ là một kênh mua hàng quan trọng cho người Trung Quốc mà
còn vươn tầm ảnh hưởng đến nhiều quốc gia lân cận, trong đó có Việt Nam.

Đề tài này tập trung đi nghiên cứu ứng dụng thương mại điện tử và bài học về
thành công của Taobao. Cùng với xu thế phát triển công nghệ toàn cầu hóa, các doanh
nghiệp Việt nam cũng đã học tập và triển khai các mô hình thương mại điện tử theo một
trong những mô hình thương mại điện tử thành công nhất thế giới. Tuy nhiên, việc triển
khai mô hình điện tử Việt Nam còn chưa hiểu quả về quy mô và chất lượng do hạn chế về
vốn và công nghệ tại các doanh nghiệp nói riêng cũng như những hạn chế về hạ tầng
công nghệ và kỹ thuật tại Việt Nam nói chung.

Tài liệu tham khảo:

1. Giáo trình Thương mại Điện tử (2011), Đại học Ngoại thương.
2. Bài tập và hướng dẫn thực hành Thương mại Điện tử.
3. Báo Doanh nhân Sài Gòn, bài viết “ Bí quyết thành công của Taobao”
4. Báo Quản trị mạng, bài viết “Alibaba – ông vua thương mại điện tử”

16


Tiểu luận Thương mại Điện tử
1411210140

Lê Hải Nam -

17