BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------

PHẠM QUỲNH NGA

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI THEO
HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Hà Nội - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------

PHẠM QUỲNH NGA

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI THEO
HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH

Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp
Mã ngành: 8620115

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. PHẠM VĂN KHÔI

Hà Nội - 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tác giả luận văn

Phạm Quỳnh Nga


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NÔNG
NGHIỆP THEO HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH.............................................7
1.1. Khái niệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch.........................7
1.2 Vai trò của phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch.........................9
1.3 Xu hướng phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch........................11
1.4 Những nội dung chủ yếu của phát triển nông nghiệp theo hướng theo hướng
khai thác du lịch......................................................................................................12
1.4.1 Quy hoạch và xây dựng các chương trình, đề án phát triển nông nghiệp
theo hướng khai thác du lịch...........................................................................12
1.4.2 Xác định sản phẩm, cung cầu các sản phẩm du lịch..............................12
1.4.3 Tổ chức phát triển nông nghiệp tạo các sản phẩm du lịch......................13
1.4.4 Tổ chức khai thác sản phẩm du lịch từ nông nghiệp..............................14
1.5 Điều kiện để phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch...................14
1.5.1 Các điều kiện khách quan......................................................................15

1.5.2. Các điều kiện chủ quan.........................................................................17
1.6. Đánh giá sự phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch....................19
1.6.1. Quan điểm đánh giá..............................................................................19
1.6.2. Chỉ tiêu đánh giá...................................................................................19
1.7. Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch ở một số
vùng địa phương và trên thế giới.............................................................................21
1.7.1 Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch trên
Thế giới...........................................................................................................21
1.7.2 Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch ở một
số địa phương trong nước...............................................................................22


1.7.3. Những bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho phát triển nông nghiệp
Hà Nội theo hướng khai thác du lịch...............................................................24
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI THEO
HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH........................................................................26
2.1. Đánh giá tiềm năng phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác du lịch......26
2.1.1. Giới thiệu khái quát về địa lí Hà Nội....................................................26
2.1.2 Giới thiệu khái quát về nông nghiệp Hà Nội..........................................27
2.1.3. Những thuận lợi và khó khăn trong phát triển nông nghiệp Hà Nội theo
hướng khai thác du lịch...................................................................................31
2.2. Thực trạng phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác du lịch.........34
2.2.1 Thực trạng phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch tại Hà Nội......34
2.3.2 Trang trại đồng quê Ba Vì......................................................................63
CHƯƠNG 3 : MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
THEO HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH............................................................70
3.1. Quan điểm phát triển........................................................................................70
3.2 Một số giải pháp phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác du lịch. 71



DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU


1

LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Việt Nam đến nay vẫn là một nước nông nghiệp và phần lớn người dân vẫn
sống ở khu vực nông thôn.Việt Nam có tỷ lệ dân số sống trong khu vực nông thôn
rất cao (năm 2018 chiếm 64,26%), trong đó có tới trên 50% lao động hoạt động
trong lĩnh vực nông nghiệp và kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ yếu.Việt Nam
là một quốc gia có bề dày lịch sử phát triển nông nghiệp dựa trên nền sinh thái thiên
nhiên, tài nguyên đa dạng sinh học thuộc 16 nước cao nhất thế giới. Đa dạng sinh
học là chiếc nôi sống, nơi sản sinh ra các thảm phủ sinh thái tự nhiên cho việc phát
triển và tồn tại bền vững một nền sinh thái nông nghiệp với các sản vật thiên nhiên
độc đáo. Mang đặc thù của một quốc gia nhiệt đới vùng Đông Nam Á, nông nghiệp
nước ta đã có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây, đi từ chỗ đơn
thuần chỉ sản xuất để cung cấp nhu cầu lương thực.
Văn hóa truyền thống Việt Nam hình thành và phát triển trên cơ sở nền nông
nghiệp và văn minh lúa nước, cùng sự đa dạng, phong phú về sản vật tự nhiên. Do
đó, Việt Nam có lợi thế lớn trong phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn, nếu biết
cách khai thác một cách có hiệu quả và sáng tạo các lợi thế này. Đó chính là cốt lõi
để đặt nền móng cho việc phát triển các sản phẩm nông nghiệp và trở thành một đất
nước có tiềm năng lớn để phát triển du lịch nông nghiệp.
Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch đang là một hướng phát
triển nông nghiệp ở nhiều quốc gia trên thế giới. Bên cạnh những lợi ích về kinh tế,
xã hội, hình thức du lịch này còn góp phần bảo tồn và phát huy những bản sắc văn
hoá độc đáo của từng địa phương.
Trong những năm vừa qua, du lịch đang là một trong những ngành kinh tế có
tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ ở nước ta, số lượng khách du lịch tăng cao, với tiềm

năng du lịch phong phú, đặc biệt sự ổn định về chính trị tạo ra môi trường an toàn
cho du khách, Việt Nam được đánh giá là một trong 10 điểm đến an toàn trên thế
giới. Du lịch Việt Nam sẽ tiếp tục có những điều kiện thuận lợi để tăng cường phát
triển trong xu thế hội nhập với khu vực và trên thế giới. Với những điều kiện như
vậy, phát triển nông nghiệp kết hợp với khai thác du lịch là một trong những
phương hướng phát triển bền vững cho cả ngành nông nghiệp và du lịch của Việt


2

Nam, mang lại hiệu quả kinh tế và xã hội cho cộng đồng dân cư.
Theo Tổng cục Du lịch, tại nhiều địa phương, các tổ chức, cá nhân đã triển
khai đầu tư, khai thác du lịch nông nghiệp. Hiện nay, cả nước có khá nhiều mô hình
du lịch nông nghiệp như: trải nghiệm vườn rau thủy canh, trồng hoa công nghệ cao
ở Đà Lạt (Lâm Đồng); trải nghiệm vườn điều ở Bình Phước; trái cây nhà vườn tại
Bình Dương, trải nghiệm trang trại nho Ninh Thuận; du lịch miệt vườn, chợ nổi ở
khu vực đồng bằng sông Cửu Long… Một số tua điển hình đã trở thành thương hiệu
thu hút du khách như tua thăm mô hình làng quê Yên Ðức (Quảng Ninh), tham quan
nông trường Mộc Châu (Sơn La), làng rau Trà Quế (Hội An, Quảng Nam), hay du
lịch miệt vườn, chợ nổi ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long… Tại tỉnh Quảng
Nam, mỗi năm du lịch nông nghiệp đón khoảng 300 nghìn lượt khách, chiếm gần
5% tổng lượng khách tham quan du lịch trên địa bàn.
Theo Tổng cục Du lịch, nhu cầu du khách muốn tham quan, trải nghiệm du
lịch nông nghiệp tăng từ 20 tới 30% mỗi năm.Từ những du khách nước ngoài,
muốn tìm hiểu văn hóa hay trải nghiệm nền nông nghiệp Việt Nam đến cả những
khách du lịch từ ngay chính trong nước.Đặc biệt là những học sinh thành phố, về
vùng quê để tránh những bụi bặm của thành phố, đồng thời tham quan, trải nghiệm,
giữ gìn truyền thống của dân tộc.
Đánh giá từ Tổng cục Du lịch cho thấy, du lịch nông nghiệp đã đem lại hiệu
quả kinh tế, xã hội cho nhiều địa phương, nhiều doanh nghiệp.Mặc dù chưa có

thống kê, điều tra đánh giá toàn diện lợi ích kinh tế - xã hội do hoạt động du lịch
nông nghiệp đem lại, nhưng theo báo cáo từ một số địa phương, doanh nghiệp,
lượng khách tham gia vào hoạt động nông nghiệp ngày một tăng.Chi tiêu, thu nhập
từ hoạt động du lịch nông nghiệp đem lại nguồn thu ổn định cho người nông dân,
doanh nghiệp và đóng góp cho kinh tế địa phương.
Với nhiều địa hình, nền văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, Hà Nội hội tụ đủ các
yếu tố để phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch.Theo Phó Giám đốc
Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường, nổi bật là khu vực Ba Vì, Sóc Sơn, Mỹ
Đức... có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp với núi non xanh thẳm cùng các thôn quê
trù phú, rất thuận lợi cho việc tổ chức hình thức du lịch nông nghiệp với nhiều loại
sản vật: Bò sữa, rau rừng, hoa quả, mật ong, gà đồi, dê, thỏ, lợn rừng, đà điểu... Gắn
với quá trình xây dựng nông thôn mới, Hà Nội đã và đang có nhiều làng quê sạch,


3

đẹp như: Song Phượng, Đan Phượng (huyện Đan Phượng); Đường Lâm (thị xã Sơn
Tây), Bát Tràng, Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm)... mở ra cơ hội phát triển du lịch làng,
xã nông thôn mới. Hiện đã có một số nơi tổ chức được các tour, tuyến du lịch hấp
dẫn như: Làng chè Ba Trại, làng thảo dược của người Dao ở xã Ba Vì (huyện Ba
Vì), làng Việt cổ đá ong Đường Lâm (thị xã Sơn Tây)... mang lại thu nhập khá ổn
định cho hàng trăm hộ dân và trải nghiệm thú vị cho du khách.
Phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác du lịch chính là cách
làm phù hợp để thúc đẩy kinh tế khu vực ngoại thành, tăng thu nhập, cải thiện đời
sống cho người nông dân nhờ tạo ra thêm giá trị cho nông sản và hoạt động sản xuất
trong nông nghiệp từ du lịch, góp phần gìn giữ và bảo tồn những giá trị truyền
thống tốt đẹp của người dân bản địa. Tuy vậy, để mô hình này phát triển bền vững
vẫn còn nhiều khó khăn. Bởi nhìn tổng thể hiện nay, tại Hà Nội đa phần các mô
hình đã hình thành đều mang tính tự phát, chưa bài bản, thiếu sự gắn kết, liên kết...
nên hiệu quả chưa cao.

Từ phân tích trên, tôi đã chọn “Phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng
theo hướng khai thác du lịch” làm đề tài luận văn cao học. Hy vọng, kết quả nghiên
cứu sẽ đáp ứng phần nào những yêu cầu cấp thiết của thực tiễn.

2. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống hóa và phân tích, làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn phát triển nông
nghiệp theo hướng theo hướng khai thác du lịch.
- Đánh giá thực trạng phát triển nông nghiệp Hà Nội, đặc biệt sự phát triển
theo hướng theo hướng du lịch nhằm nâng cao hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh
doanh trong nông nghiệp trong những năm gần đây.
- Đề xuất những giải pháp đẩy mạnh hơn nữa sự phát triển nông nghiệp Hà
Nội theo hướng khai thác du lịch.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu những vấn đề kinh tế, tổ chức của phát triển nông
nghiệp theo hướng theo hướng khai thác du lịch, trong đó tập trung vào 2 chủ thể
thực hiện sự gắn kết, đó là:


4

- Các cơ quan quản lý vĩ mô: Nghiên cứu sự gắn kết thông qua các biện
pháp, các chính sách Nhà nước và địa phương đã ban hành nhằm đẩy mạnh sự phát
triển của nông nghiệp Hà Nội theo hướng theo hướng khai thác du lịch và tạo điều
kiện cho các đơn vị sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp phát triển mạnh mẽ,
tăng nguồn thu.
- Các cơ sở kinh doanh nông nghiệp và kinh doanh du lịch: Vấn đề tổ chức
kinh doanh theo hướng gắn kết với thị trường, đáp ứng nhu cầu khách hàng, đặc
biệt các khách hàng có nhu cầu về tham quan du lịch nông nghiệp.


3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu về phát triển nông nghiệp theo
hướng khai thác du lịch trên địa bàn Thành phố Hà Nội, bao gồm nông nghiệp cả ở
nội thành và ngoại thành Thành phố.
- Phạm vi về thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng trong khoảng thời gian
từ 2010 - 2019, các giải pháp đề xuất đến năm 2025, tầm nhìn 2030.
- Phạm vi về nội dung: Xem xét sự phát triển của nông nghiệp, nhưng đi sâu
vào các hoạt động có hướng đến du lịch, tạo ra các sản phẩm du lịch trên 3 phương
diện cơ sở khoa học, đánh giá thực trạng và đề xuất phương hướng, giải pháp.

4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp nghiên cứu chung
Luận án sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của
chủ nghĩa Mác - Lê nin làm cơ sở phương pháp luận nghiên cứu.
Phương pháp luận duy vật biện chứng nhằm nghiên cứu những vấn đề phát
triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác du lịch trong mối liên hệ tác động
qua lại lẫn nhau và trạng thái vận động biến đổi không ngừng của các yếu tố cấu
thành và tác động lên sự phát triển của 2 ngành đó, của các cơ sở kinh doanh của 2
ngành với các nhân tố ảnh hưởng, đặc biệt là với các chính sách kinh tế.
Phương pháp luận duy vật lịch sử nhằm xem xét những vấn đề trên đây trong
điều kiện lịch sử cụ thể và trong quá trình biến đổi và phát triển của nông nghiệp Hà
Nội qua các giai đoạn và trong sự kết hợp với sự phát triển của du lịch.

4.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể


5

- Các phương pháp thu thập thông tin: bao gồm thu thập thông tin thứ cấp

(nghiên cứu tài liệu có sẵn) và thu thập thông tin sơ cấp (điều tra khảo sát và phỏng
vấn sâu).
Nghiên cứu tài liệu có sẵn giúp tác giả tìm hiểu lịch sử nghiên cứu, kế thừa
những thành tựu khoa học, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và cơ sở khoa học
của luận văn, tìm hiểu các kinh nghiệm trong nước và thế giới trong phát triển nông
nghiệp theo hướng gắn kết với khai thác các hoạt động du lịch..
Điều tra khảo sát và phỏng vấn sâu giúp tác giả thu thập có hệ thống những
thông tin cơ bản để đánh giá thực trạng và tiềm năng, những vấn đề khó khăn vướng
mắc trong quá trình phát triển của nông nghiệp Vạn Phúc; đặc biệt là trong sự gắn
kết các hoạt động của nông nghiệp với các hoạt động du lịch.
Đối tượng điều tra khảo sát là các mô hình phát triển nông nghiệp tại Hà Nội,
bao gồm các mô hình có sự gắn kết trực tiếp với du lịch và các mô hình không có
hoặc có ít các hoạt động liên kết.Làm rõ những khó khăn thuận lợi trong gắn kết các
hoạt động, hiệu quả của các hoạt động gắn kết.
Mẫu điều tra: Kích thước mẫu điều tra đủ lớn để đảm bảo tính đại diện của
mẫu và phân tích thống kê. Việc chọn mẫu dựa vào tiêu chí số lượng các hộ, các cơ
sở trong nông nghiệp theo 2 loại trên, trong đó lưu ý đến mỗi tương quan giữa số hộ
trong từng loại với mỗi loại cần điều tra một cách tương ứng.
Phiếu điều tra và phỏng vấn: Có hai loại bảng hỏi được thiết kế, một là bảng
hỏi dành cho hộ gia đình để khảo sát thực trạng phát triển các hoạt động dệt lụa và
các hoạt động giữa dệt lụa với du lịch.
- Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê: Nhằm tổng hợp các số liệu thu
thập được trong quá trình nghiên cứu để tiến hành phân tích so sánh nhằm làm rõ
các vấn đề thuộc về bản chất của hiện tượng. Kỹ thuật phân tích thống kê (chương
trình phần mềm SPSS) được sử dụng để xử lý số liệu.
- Ngoài ra luận văn sử dụng phương pháp đánh giá điểm mạnh, điểm yếu,
thời cơ, thách thức (SWOT).

5. Đóng góp của luận văn
- Hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn về sự phát triển của

nông nghiệp Hà Nội theo hướng gắn kết với khai thác du lịch theo mục đích nghiên


6

cứu thứ nhất của luận văn.
- Nghiên cứu và đánh giá xu hướng phát triển mới các nông nghiệp có tiềm
năng khai thác du lịch. Phân tích của luận văn góp phần cho thấy xu hướng này phù
hợp với tình hình phát triển chung, chỉ ra các lợi ích đạt được và cảnh báo một số
nguy cơ do tình trạng này.
Luận văn đóng góp trong việc phân tích thực trạng phát triển nông nghiệp Hà
Nội theo hướng khai thác du lịch nói riêng và cả nước nói chung trong giai đoạn
phát triển nông nghiệp kết hợp với khai thác du lịch có chung những khó khăn khúc
mắc cần giải quyết trong giai đoạn hiện nay.
Đề xuất hệ thống giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phát triển nông nghiệp
Hà Nội theo hướng theo hướng khai thác du lịch. Đây là một yếu tố quan trọng
nhằm đẩy mạnh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo công ăn việc làm cho
người dân, nâng cao đời sống người dân tại khu vực nông thôn.

6. Kết cấu luận văn
Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, Luận
văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn phát triển nông nghiệp Hà Nội theo
hướng theo hướng khai thác du lịch.
Chương 2: Thực trạng phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng khai thác
du lịch
Chương 3: Một số giải pháp thúc đẩy phát triển nông nghiệp Hà Nội theo
hướng theo hướng khai thác du lịch.



7

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NÔNG
NGHIỆP THEO HƯỚNG KHAI THÁC DU LỊCH
1.1. Khái niệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch
- Khái niệm về nông nghiệp: Nông nghiệp là ngành sản xuất cơ bản của xã
hội, sử dụng đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm
tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực thực phẩm và cung cấp
một số nguyên liệu cho công nghiệp. Nông nghiệp là một ngành sản xuất lớn, bao
gồm nhiều chuyên ngành: trồng trọt, chăn nuôi, sơ chế nông sản; theo nghĩa rộng,
còn bao gồm cả lâm nghiệp, thủy sản.
- Khái niệm về du lịch: Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi
của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham
quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định (Theo
Luật du lịch Việt Nam 2005 tại điều 1, chương I).
- Khái niệm về du lịch nông nghiệp: Du lịch nông nghiệp là một loại hình du
lịch tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ du khách chủ yếu dựa vào nền tảng của hoạt
động sản xuất nông nghiệp nhằm mục đích nâng cao kiến thức, thư giãn, giải trí đối
với du khách, quảng bá các sản phẩm, từ đó tăng thêm thu nhập cho nông nghiệp.
Điểm khác nhau giữa du lịch nông nghiệp với các loại hình du lịch khác:
Du lịch nông nghiệp là một hướng đi giúp xoá đói giảm nghèo và phát triển
cộng đồng ở vùng nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc
thiêu số một cách bền vững nhưng vẫn bảo tồn được văn hoá và bảo vệ môi trường
sống lẫn môi trường tự nhiên. Du khách tham gia du lịch nông nghiệp không chỉ
được chiêm ngưỡng nét đặc sắc trong cuộc sông đời thường, cảnh quan thiên nhiên
phong phú, môi trường trong lành, khí hậu mát mẻ, với những món ăn dân dã, đậm
đà, làm quen với những người dân chân chất, hiền hòa mà họ còn được thực tế khi
tham gia cuộc sống sinh hoạt thường ngày cũng như lao động sản xuất trực tiếp
cùng với người dân bản địa.

Đặc biệt, ở những bản, làng xa xôi, nơi có đông bào các dân tộc thiểu số sinh
sống, cảnh quan còn hoang sơ, những phong tục, tập quán xa xưa của đồng bào còn


8

được lưu truyền, chưa bị mai một ngày càng thu hút khách du lịch.
Du lịch nông nghiệp hoàn toàn khác với khái niệm du lịch sinh thái hay du
lịch nông thôn. Du lịch sinh thái là hình thức du lịch dựa vào tự nhiên, trong đó
động cơ chủ yếu của khách du lịch là quan sát và đánh giá tự nhiên cũng như các
truyền thống văn hóa từ những khu vực tự nhiên ấy. Du lịch sinh thái chứa đựng
tính chất giáo dục và giải thích, không chỉ nhằm mục đích tạo việc làm và thu nhập
thêm cho cộng đồng địa phương mà còn giúp nâng cao sự quan tâm của dân địa
phương và khách du lịch đối với các di sản tự nhiên và văn hóa. Trong khi đó, du
lịch nông nghiệp lại phân biệt với du lịch nông thôn ở những điểm cơ bản như
không gian của du lịch nông thôn được mở rộng bằng việc có thêm các hoạt động
tham quan cảnh quan vùng nông thôn như tận hưởng cảnh đẹp của dòng sông khi đi
thuyền trên sông, chạy xe đạp hay tản bộ trên đường làng, tham quan các di tích văn
hóa lịch sử ở địa phương, các cơ sở làm bánh kẹo, dệt thổ cầm...
Như vậy, du khách đã sử dụng tài nguyên của vùng nông thôn đó đề phục vụ
cho mục đích du lịch của mình. Thành phần tham gia tổ chức du lịch nông thôn
không chỉ là chủ hộ, nhà vườn, chủ rừng, chủ trang trại, chủ cơ sở, hợp tác xã, tô
hợp tác, chủ doanh nghiệp nông nghiệp, các chủ thể các cơ sở kinh doanh các loại
hình du lịch khác mà còn có cả cư dân và cộng đồng địa phương đó. Như vậy, trong
khi du lịch nông thôn không chỉ gói gọn trong một loại hình du lịch nhất định mà có
thể bao gồm nhiều loại hình du lịch trong một không gian lãnh thổ của một vùng
nông thôn thuộc địa phương nào đó thì du lịch nông nghiệp lại là một loại hình du
lịch theo hướng chuyên sâu nhằm khai thác tối đa hiệu quả tài nguyên từ sản xuất
nông nghiệp, cung cấp nhiều sản phẩm du lịch tốt nhất cho du khách trong một
phạm vi quản lý thuộc một đơn vị tổ chức sản xuất nông nghiệp như hộ gia đình,

trang trại, hợp tác xã hay doanh nghiệp nông nghiệp.
- Khái niệm phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch: Phát triển
nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch là một loại hình nông nghiệp tạo ra sản
phẩm và dịch vụ phục vụ khách du lịch là chủ yếu, dựa trên nền tảng của hoạt động
sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều khái niệm về phát triển
nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch, nhưng luôn có bốn nội dung chính: kết
hợp giữa du lịch và nông nghiệp; thu hút du khách đến tham quan các hoạt động
liên quan đến nông nghiệp; mục đích tăng thu nhập cho nông dân; tạo cho du khách
cơ hội giải trí, hoạt động rèn luyện thể lực và tinh thần, gần gũi với thiên nhiên và


9

trải nghiệm cuộc sống nhà nông.
Điểm đặc biệt của phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch chính
là sự kết hợp giữa các giá trị tự nhiên và giá trị văn hóa truyền thống tại khu vực
nông thôn, góp phần bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể cũng
như các ngành nghề truyền thống.
Nông nghiệp và du lịch là những ngành độc lập trong nền kinh tế và ở tùy
từng nước, từng địa phương, từng thời kỳ khác nhau mà vai trò và tỷ trọng của
chúng cũng thay đổi. Tuy nhiên, nhìn chung thì cả nông nghiệp và du lịch đều là
những ngành kinh tế quan trọng. Việc phát triển các ngành theo hướng khai thác du
lịch có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các sản
phẩm du lịch, từ đó mở rộng thị trường và tăng doanh thu.
Tất nhiên, việc kết hợp này cũng phải dựa trên quan hệ cung cầu của thị
trường Ngược lại, việc phát triển các ngành theo hướng khai thác du lịch cũng có
những tác động trực tiếp đối với bản thân ngành đó và những người lao động trong
ngành, đồng thời tác động gián tiếp lên những đối tượng có liên quan khác. Không
nằm ngoài quy luật đó, việc phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch,
hay nói cách khác là phát triển các tài nguyên, cơ sở vật chất, nhân lực, văn hóa của

hoạt động nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi theo hướng du lịch cũng dựa trên
nền tảng mối quan hệ qua lại, tương tác giữa nông nghiệp và du lịch.
Bằng việc tăng cường mối quan hệ giữa nông nghiệp và du lịch, phát triển
những sáng kiến du lịch nông nghiệp trên phạm vi lớn, các địa phương, các quốc
gia có thể tối đa hóa được cơ hội phát triển cũng như tính bền vững trong tương lai
của cả hai ngành kinh tế này.

1.2 Vai trò của phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch
Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch có ý nghĩa quan trọng
đối với sự phát triển nông nghiệp, của địa phương và đất nước, như:
- Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch góp phần đẩy mạnh
ngành kinh tế trong khu vực. Khi sản xuất gắn kết với du lịch, các sản phẩm nông
nghiệp khi đó trở thành các sản phẩm du lịch, giá trị sản phẩm tăng do được cộng
thêm các giá trị vô hình, một mặt tăng doanh thu cho người bán, một mặt cho phép
người sản xuất tiếp cận với thị trường tốt hơn, sản xuất theo nhu cầu thị trường.


10

Điều này góp phần làm tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp, tác động tích cực vào
việc làm tăng thu nhập người nông dân tham gia sản xuất, kinh doanh trong địa bàn.
- Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch là phương thức hiệu
quả nhất để xuất khẩu sản phẩm. Du lịch không chỉ được coi là ngành xuất khẩu tại
chỗ mà còn là ngành xuất khẩu vô hình hàng hoá du lịch. Đó là cảnh quan thiên
nhiên, khí hậu, di tích lịch sử, tính độc đáo trong truyền thống văn hoá mà không bị
mất đi qua mỗi lần bán sản phẩm.
- Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch góp phần hình thành
nên chuỗi giá trị từ khâu cung ứng nguyên liệu đầu vào đến khâu đưa sản phẩm trực
tiếp đến tay người tiêu dùng.
- Phát triển nông nghiệp gắn kết với khai thác du lịch không chỉ tác động đến

sự phát triển nông nghiệp mà còn góp phần quan trọng trong quá trình phát triển của
ngành du lịch địa phương và đất nước.Việc gắn kết này góp phần đa dạng hoá các
sản phẩm du lịch của đất nước, mà thế mạnh là nguồn tài nguyên du lịch là tài
nguyên du lịch văn hoá.Nông nghiệp sẽ góp phần tạo ra sản phẩm du lịch có tính
đặc trưng cao và khác biệt lớn với các điểm đến trong các tour, tăng mức độ hấp dẫn
và ấn tượng đối với du khách, đặc biệt là đối tượng khách du lịch quốc tế.
- Phát triển nông nghiệp gắn kết với du lịch cũng góp phần bảo tồn nền văn
hoá truyền thống, khôi phục và phát triển các ngành nông nghiệp truyền thống đã và
đang bị mai một trong nền kinh tế thị trường và trong quá trình công nghiệp hoá đất
nước. Đặc biệt, góp phần quảng bá những sản phẩm văn hóa của đất nước đến bạn
bè thế giới, của địa phương này với địa phương khác.
- Phát triển nông nghiệp theo hướng theo hướng khai thác du lịch làm tăng
nguồn thu ngân sách cho địa phương, tăng nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia. Hoạt
động du lịch phát triển làm tăng nguồn thu thuế, các khoản phải nộp của các doanh
nghiệp kinh doanh trên địa bàn thuộc sự quản lý trực tiếp của địa phương cũng như
nguồn thu ngoại tệ từ du khách nước ngoài.
- Phát triển nông nghiẹp gắn kết với du lịch sẽ góp phần mở mang, hoàn
thiện cơ sở hạ tầng kinh tế như mạng lưới giao thông công cộng, các phương tiện
thông tin đại chúng… Đặc biệt là ở những vùng phát triển du lịch do xuất hiện nhu
cầu đi lại, thông tin liên lạc…của khách du lịch cũng như các điều kiện cần thiết cơ
sở dinh doanh du lịch hoạt động nên các ngành này cũng sẽ phát triển.


11

- Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch góp phần tạo thêm việc
làm cho người dân địa phương. Du lịch nông nghiệp sẽ thu hút một bộ phận người
dân địa phương tham gia vào các dịch vụ, xây dựng, bán các sản phẩm du lịch. Khi
gắn kết nông nghiệp với hoạt động du lịch đã tạo ra hàng loạt sự xuất hiện của các
công ty lữ hành, nhà nghỉ, các dịch vụ ăn uống và bán đồ lưu niệm, hưỡng dẫn tại

điểm… và theo quy luật, sự xuất hiện của các dịch vụ này đã tạo điều kiện cho lao
động địa phương tìm được những công việc có nguồn thu nhập cao ngay tại địa
phương mà thông thường họ chỉ có thể tìm thấy tại các khu đô thị, khu trung tâm.
Tuy nhiên, phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch, bên cạnh
những lợi ích mang lại cho địa phương, cũng có các nguy cơ có thể xảy ra như sau:
- Đối với môi trường: Lượng khách du lịch gia tăng có thể gây nguy cơ ô
nhiễm môi trường tự nhiên, hệ thống hạ tầng ảnh hưởng và nguy cơ lây lan các loại
bênh truyền nhiễm cao hơn.
- Đối với văn hoá - xã hội: Du lịch có thể khiến thương mại hoá các giá trị
văn hóa, gia tăng nguy cơ về sự thay đổi trong phương thức sống, sự du nhập cái
mới từ khách du lịch có thể làm thay đổi các quan niệm giá trị, phong tục tập quán,
truyền thống và làm thay đổi cơ cấu xã hội của cộng đồng dân cư. Trong một số
trường hợp, sự lợi dụng của các tổ chức phản động thông qua du lịch cũng là những
nguy cơ ản hưởng đến an ninh chính trị và trật tự xã hội của địa phương và quốc
gia.

1.3 Xu hướng phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch
Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của đất nước, các hoạt động
nông nghiệp bị tác động trên nhiều phương diện do những điều kiện chủ quan và
khách quan, chủ yếu do nhu cầu thị trường về sản phẩm và biến đổi theo xu hướng
sau:
- Xu hướng áp dụng khoa học kỹ thuật mới kết hợp với yếu tố cổ truyền để
tạo ra các sản phẩm chất lượng tốt hơn, năng suất cao hơn, công nghệ sản xuất sản
phẩm và nguyên liệu cũng có sự thay đổi đáng kể để đảm bảo chất lượng sản phẩm
và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm hiện tại. Tuy nhiên song song với việc áp dụng các
tiện bộ khoa học kĩ thuật thì các phương thức sản xuất nông nghiệp truyền thống
vẫn được bảo tồn để du khách có thể được tham quan và trải nghiệm, so sánh với
các phướng thức mới hơn, hiện đại hơn.



12

- Xu hướng phát triển các cơ sở sản xuất chăn nuôi, trồng chọt kết hợp với
du lịch. Do đời sống vật chất của người dân càng nâng cao nên nhu cầu về đời sống
tinh thần của người dân được cải thiện, cùng với sự phát triển của ngành du lịch
cũng như nhu cầu tham quan du lịch nông nghiệp ngày càng gia tăng, số lượng các
cơ sở sản xuất nông nghiệp theo hướng gắn kết với phát triển du lịch ngày càng gia
tăng.
Như vậy, phát triển nông nghiệp theo hướng theo hướng khai thác du lịch là
xu hướng biến động của ngành nông nghiệp trong điều kiện mới. Đó là sự gắn kết
giữa sự phát triển của nông nghiệp với sự tham gia của ngành du lịch trong việc
khai thác tính chất đặc thù của các hoạt động nông nghiệp, tiêu thụ và quảng bá các
sản phẩm mang bản sắc văn hóa của ngành nông nghiệp ở các địa phương.

1.4 Những nội dung chủ yếu của phát triển nông nghiệp theo hướng theo
hướng khai thác du lịch
1.4.1 Quy hoạch và xây dựng các chương trình, đề án phát triển nông
nghiệp theo hướng khai thác du lịch
Mỗi vùng miền có những đặc điểm khác nhau về địa hình, khí hậu.Từ đó dẫn
đến mỗi vùng miền sẽ có những sản phẩm nông nghiệp lợi thế riêng và vào những
mùa vụ khác nhau. Phát triển nông nghiệp và nông nghiệp theo hướng khai thác du
lịch có những điểm khác nhau, trong đó sự phát triển của nông nghiệp có chú ý đến
việc tạo ra các cơ hội cho sự khai thác của du lịch là điểm khác biệt chủ yếu. Vì vậy,
để phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch, các cơ quan quản lý cần
điều tra, nghiên cứu dựa trên cơ sở những điều kiện tự nhiên, xã hội sẵn có để quy
hoạch, định hướng sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, thế mạnh cho từng vùng. Dựa
trên đó, các cơ quan quản lý có phương hướng để xây dựng các chương trình, đề án
phát triển nông nghiệp cho từng vùng theo hướng khai thác du lịch.

1.4.2 Xác định sản phẩm, cung cầu các sản phẩm du lịch

Sau khi tiến hành qui hoạch phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du
lịch, từ đó phải nghiên cứu nhu cầu du lịch nông nghiệp của thị trường. Cần gắn kết
trực tiếp giữa sản xuất của nông nghiệp với nhu cầu thị hiếu của thị trường, cụ thể là
của khách du lịch.
Xuất phát từ nhu cầu của thị trường và từ hoạt động tạo ra sản phẩm nông


13

nghiệp lợi thế sẵn có từ đó lựa chọn, khai thác sản phẩm du lịch từ hoạt động nông
nghiệp và sản phẩm trong nông nghiệp, đảm bảo tận dụng được hết lợi thế để thu
hút khách, cũng như tăng khả năng chi tiêu từ khách du lịch. Các chủng loại sản
phẩm mới của nông nghiệp được sản xuất ra nhằm đáp ứng nhu cầu khách du lịch
như nhu cầu chụp ảnh, mua quà lưu niệm, nhu cầu mua sắm, nhu cầu tham quan và
trực tiếp trải nghiệm các hoạt động nông nghiệp,.. Các đơn vị sản xuất kinh doanh
điều chỉnh sản xuất để tạo ra các sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường dựa trên
các điều kiện về lợi thế sẵn có nhưng không mất đi tính truyền thống đặc trưng của
các sản phẩm, của nông nghiệp.
Bên cạnh đó cần phát triển các sản phẩm mới đi kèm, đáp ứng nhu cầu của
du khách đến thăm quan. Đó là các sản phẩm dịch vụ bao gồm dịch vụ ăn uống, giải
khát, nghỉ ngơi, hàng hoá lưu niệm, hướng dẫn khách tham quan. Tất cả nhằm nâng
cao chất lượng, tính hấp dẫn của sản phẩm du lịch nông nghiệp.

1.4.3 Tổ chức phát triển nông nghiệp tạo các sản phẩm du lịch
Phát triển nông nghiệp và nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch có
những điểm khác nhau, trong đó sự phát triển của nông nghiệp có chú ý đến việc
tạo ra các cơ hội cho sự khai thác của du lịch là điểm khác biệt chủ yếu.
Cơ quan quản lý các cấp thực hiện chức năng quy hoạch phát triển nông
nghiệp và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phải hướng tới việc phát triển nông nghiệp
phù hợp cho phát triển các hoạt động du lịch tại địa phương. Quy hoạch kiến trúc

kết hợp với du lịch: về không gian nông nghiệp, bảo tồn tu bổ các công trình kiến
trúc cổ,di tích lịch sử,văn hoá.
Điều chỉnh hệ thống giao thông tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của
khách tham quan du lịch cũng như người dân địa phương, hình thành không gian
mang tính chất công cộng, phù hợp với nhu cầu phát triển du lịch của địa
phương.Các yếu tố khác như hệ thống cung cấp điện, nước sạch và xử lý chất
thải,phòng cháy chữa cháy,… cũng cần có sự quy hoạch và đầu tư, tạo cảnh quan và
môi trường trong sạch, đảm bảo các điều kiện về sản xuất và thu hút khách du lịch.
Xây dựng cơ sở hạ tầng gồm các khu trưng bày, giới thiệu sản phẩm nông
nghiệp, trung tâm trưng bày và bán sản phẩm, khu đón tiếp khách du lịch, các khu
dịch vụ bán hàng lưu niệm, khu phục vụ nhu cầu ăn uống, nghỉ ngơi, vui chơi của
khách du lịch, bãi đỗ xe phục vụ nhu cầu vận chuyển đi lại của khách du lịch.


14

Đào tạo con người trong lĩnh vực nông nghiệp có ý thức và kỹ năng khai
thác các hoạt động du lịch từ nông nghiệp như hoạt động hướng dẫn khách du lịch
tham quan, chụp hình và trải nghiệm hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm nông
nghiệp, hoạt động bày bán các sản phẩm nông nghiệp, hoạt động phục vụ như cầu
vui chơi, giải trí và nghỉ ngơi của khách du lịch, hoạt động quảng bá, quảng cáo,…

1.4.4 Tổ chức khai thác sản phẩm du lịch từ nông nghiệp
Phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch đòi hỏi các đơn vị sản
xuất kinh doanh tiến hành hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm nông nghiệp không
chỉ để đáp ứng nhu cầu thị trường mà cho khách du lịch trực tiếp đến tham quan có
thể thưởng thức tại chỗ và mua về làm quà.
Các cơ quan quản lý cần xây dựng các chương trình quảng bá,triển lãm, giới
thiệu các sản phẩm du lịch nông nghiệp cho khách du lịch trong nước và quốc
tế.Cần có các đề án xây dựng thương hiệu du lịch nông nghiệp, xây dựng bản đồ du

lịch nông nghiệp để để tạo ra những sản phẩm du lịch nông nghiệp có chất lượng,
tính chuyên nghiệp cao, khai thác tối đa những đặc trưng ưu việt của nền nông
nghiệp kết hợp với giá trị văn hóa bản sắc của từng vùng miền, góp phần đưa du
lịch nông nghiệp phát triển.
Các cơ sở sản xuất kinh doanh phải liên kết chặt chẽ với các công ty du lịch,
lữ hành để cùng xây dựng chương trình du lịch nông nghiệp đa dạng, phong phú,
hấp dẫn, tránh trùng lặp, khai thác đợi tối đa những lợi thế sẵn có trong nông nghiệp
của mỗi vùng.
Các cơ quản lý cần xây dựng các chính sách khuyến khích, hỗ trợ để thúc
đẩy, tạo lập môi trường hấp dẫn để đẩy mạnh các hoạt động nông nghiệp và các tổ
chức khai thác du lịch nông nghiệp có những điều kiện thuận lợi nhất để phát triển
và gắn kết cùng phát triển,các doanh nghiệp tham gia cùng kết hợp với người nông
dân để phát triển du lịch nông nghiệp bài bản, chuyên nghiệp, mở rộng qui mô...
Cùng với đó cũng phải xây dựng chính sách, cơ chế để gắn kết và đảm bảo hài hòa
mỗi quan hệ lợi ích giữu nông dân và doanh nghiệp.

1.5 Điều kiện để phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch
Sự tồn tại và phát triển của hoạt động du lịch chịu tác động của rất nhiều yếu
tố về kinh tế, xã hội, chính trị, nhân lực, tài nguyên du lịch... Các yếu tố này có thể


15

kìm hãm hoặc thúc đẩy hoạt động du lịch phát triển.

1.5.1 Các điều kiện khách quan
Các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, tài nguyên du lịch là những điều kiện
khách quan đóng vai trò tất yếu trong sự hình thành và phát triển các hoạt động du
lịch. Các yếu tố này tạo nền tảng cơ bản, cơ sở vững chắc để ngành du lịch có thể
phát triển.

- Điều kiện về kinh tế - chính trị - xã hội.
Cũng như các ngành, các hoạt động kinh tế khác trong nền kinh tế quốc dân,
sự tồn tại và phát triển của hoạt động du lịch trước hết phụ thuộc rất nhiều vào các
chính sách, chiến lược phát triển kinh tế cả nước nói chung và của từng ngành nói
riêng của Nhà nước. Các chính sách, chiến lược này tạo pháp lý thuận lợi cho các
hoạt động du lịch phát triển dù trong những điều kiện khó khăn nhất, đồng thời định
hướng cho du lịch phát triển phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế chung của cả
nước, phù hợp với những đặc điểm và điều kiện cụ thể của từng giai đoạn phát triển
của đất nước.
Yếu tố thứ hai tác động đến sự phát triển du lịch phải kể đến là thực trạng
phát triển nền kinh tế nói chung và sự phát triển của các ngành kinh tế khác như:
bưu chính, ngân hàng, tài chính, tiểu thủ công nghiệp, văn hoá... Bởi du lịch là một
ngành kinh tế tổng hợp, sự phát triển của nó lệ thuộc vào sự phát triển của các
ngành kinh tế. Sự phát triển của các ngành trong nền kinh tế quốc dân là điều kiện
đủ cho sự hình thành và phát triển ngành du lịch. Các ngành kinh tế của một đất
nước phát triển đồng nghĩa với sự chủ động trong việc lập kế hoạch sản xuất từ đó
chủ động trong việc hoạch định chiến lược phát triển du lịch của nước đó.
Sự phát triển tích cực về mặt kinh tế cả nước nói chung và ngành nông
nghiệp nói riêng trở lại đây đã tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho sự phát triển toàn
ngành du lịch nói chung và của hoạt động du lịch nông nghiệp nói riêng. Tuy nhiên,
để có thể hình thành và phát triển loại hình du lịch nông nghiệp thì điều kiện về tài
nguyên du lịch lại mang tính quyết định.
- Điều kiện về tài nguyên du lịch.
Các yếu tố lịch sử, văn hoá, điều kiện tự nhiên… trong đó quan trọng nhất là
yếu tố văn hoá đã tạo nên những giá trị đặc biệt, những nét hấp dẫn riêng trong hoạt


16

động nông nghiệp ở nước ta.

Tuy nhiên, tiềm năng du lịch lớn nhất của lĩnh vực nông nghiệp lại chủ yếu
được thể hiện ở giá trị văn hoá của hoạt động nông nghiệp. Nông nghiệp là ngành
tạo ra lương thực, thực phẩm để con người tồn tại. Nhưng quá trình ngành nông
nghiệp đã tạo ra những thứ không thể thiếu cho cuộc sống của con người như thế
nào thì không phải ai cũng được biết đến. Bằng những kinh nghiệm được truyền từ
đời này qua đời khác, kiến thức và sự khéo léo của người nông dân, các sản phẩm
nông nghiệp được tạo ra và đưa đến tay của người tiêu dùng. Những bí quyết trong
sản xuất nông nghiệp của mỗi địa phương, vùng miền còn thể hiện một nét văn hoá
độc đáo là yếu tố truyền thống, cha truyền con nối. Chính những giá trị văn hoá đó
là yếu tố chủ yếu thu hút, hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước, là yếu tố
quyết định trong việc hình thành các chương trình du lịch nông nghiệp, đáp ứng nhu
cầu tìm hiểu giá trị văn hoá của khách du lịch.
Những giá trị văn hoá đó không chỉ hấp dẫn đối với khách du lịch với mục
đích tham quan nghiên cứu, thuộc lĩnh vực khoa học mà còn thu hút những khách
du lịch với mục đích khác, thuộc lĩnh vực khác. Bởi đến các cơ sở sản xuất nông
nghiệp thủ du khách không chỉ thoả thích ngắm nhìn, sờ tận tay các sản phẩm nông
nghiệp mà còn tận mắt chứng kiến các công đoạn sản xuất, các thao tác, kĩ thuật của
người nông dân. Và du khách còn được thấy những phong tục, tập quán, nếp sống,
nếp sinh hoạt của người dân nơi đây, được nghỉ ngơi, thư giãn trong sự thanh bình,
giản dị của làng quê…
Ngoài những giá trị về lịch sử, văn hoá ra thì những thành tựu về kinh tế chính trị - xã hội của cả nước nói chung và của các địa phương nói riêng trong
những năm qua cũng là yếu tố tác động tích cực đến sự phát triển của ngành du lịch
và đặc biệt là của các chương trình du lịch nông nghiệp.
Bên cạnh đó, điều kiện tự nhiên cũng là yếu tố thu hút, hấp dẫn, khơi dậy sự
tò mò của khách du lịch. Điều kiện tự nhiên ở đây chính là vị trí địa lý, các tài
nguyên nước, đất, các nguồn nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất tạo ra các
sản phẩm nông nghiệp truyền thống… Những cơ sở sản xuất nông nghiệp để trở
thành điểm du lịch phải nằm gần nguồn gửi khách, gần những điểm du lịch khác,
gần những trung tâm thương mại, chính trị… để có thể thu hút khách du lịch. Các
nguồn nguyên liệu đầu vào giải thích tại sao nghề của làng có thể phát triển được và



17

giải thích một phần cho sự khác biệt về sản phẩm của làng này với sản phẩm của
làng khác tuy cùng loại.
Tóm lại, các điều kiện khách quan của nước ta nói chung và các nông nghiệp
nói riêng đã tạo rất nhiều thuận lợi cho sự hình thành và phát triển hoạt động du lịch
nông nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh điều kiện khách quan thì điều kiện chủ quan cũng
ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động du lịch bao gồm cả hoạt động du lịch nông
nghiệp.

1.5.2. Các điều kiện chủ quan
Nếu các điều kiện khách quan là nền tảng cơ bản cho sự hình thành và phát
triển các hoạt động nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch thì các điều kiện chủ
quan ảnh hưởng trực tiếp tới sự tồn tại và phát triển của các hoạt động đó. Các điều
kiện chủ quan không đáp ứng được yêu cầu để phát triển du lịch thì các hoạt động
du lịch dù có được hình thành cũng không thể tồn tại và phát triển lâu dài được.
- Điều kiện về nguồn nhân lực
Du lịch là một ngành yêu cầu đội ngũ lao động trẻ, có trình độ và đặc biệt là
trình độ ngoại ngữ cao. Tuy nhiên, lực lượng lao động nông nghiệp nước ta hiện nay
chỉ mới đáp ứng được về số lượng chứ chưa đáp ứng được về chất lượng lao động.
Đội ngũ lực lượng lao động trẻ nước ta hiện nay khá cao, nhưng chất lượng lao
động trí thức rất thấp, nặng về lý thuyết, kém về thực hành, tính sáng tạo, chủ động
chưa cao. Lao động thanh niên hiện nay còn yếu về ngoại ngữ và ít được tiếp cận
với công nghệ thông tin đặc biệt là lao động nông thôn.
- Vốn đầu tư phát triển du lịch và khả năng cung ứng các hàng hoá, dịch vụ
bổ trợ cho phát triển du lịch.
Nguồn vốn ảnh hưởng đến khả năng đầu tư hạ tầng cơ sở và việc cung ứng
các hàng hoá, dịch vụ bổ trợ cho hoạt động du lịch ở các cơ sở sản xuất nông

nghiệp. Trong đó vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng và các công trình công cộng chủ
yếu từ Nhà nước, vốn cho các hoạt động cung ứng hàng hóa dịch vụ bổ trợ phát
triển du lịch là từ chính các cơ sở sản xuất kinh doanh.
- Các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật
Cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch (các khách sạn, nhà hàng, cửa hàng, khu vui
chơi giải trí, công viên...) tại các cơ sở sản xuất nông nghiệp đóng vai trò quan


18

trọng trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm du lịch nhưng hiện nay nó hầu
như chưa thể giúp cho việc phục vụ để thoả mãn nhu cầu của khách du lịch cả về số
lượng, cả về chất lượng.
Tóm lại, để phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch phải có tài
nguyên du lịch hấp dẫn, phục vụ được nhu cầu tham quan, mua sắm, tìm hiểu… của
khách du lịch.Ngành nông nghiệp cần có một vài điều kiện đặc trưng về tài nguyên
du lịch, trước hết là tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn.
Các điều kiện về môi trường tự nhiên đóng vai trò là những tài nguyên thiên
nhiên về du lịch là: địa hình đa dạng, khí hậu ôn hoà, động thực vật phong phú, giàu
nguồn tài nguyên nước và vị trí địa lý thuận lợi.
Đối với nông nghiệp thì tài nguyên nhân văn có sức thu hút lớn hơn và là
điều kiện quan trọng để tiến hành phát triển khai thác du lịch. Giá trị văn hoá, lịch
sử, các thành tựu chính trị và kinh tế có ý nghĩa đặc trưng cho sự phát triển du lịch ở
một điểm, một vùng, hoặc một đất nước. Các giá trị lịch sử có sức hút đặc biệt đối
với du khách có hứng thú hiểu biết.
Các giá trị văn hoá thu hút khách du lịch với mục đích tham quan, nghiên
cứu . Điển hình là những làng mạc có kiến trúc độc đáo, có đặc điểm sống hay thói
quen sinh hoạt, các hoạt động văn hoá nghệ thuật, hoạt động sản xuất kinh doanh…
của dân cư mang nét đặc trưng khác với những vùng khác, địa phương khác. Các
đặc điểm này không chỉ thu hút khách tham quan du lịch với mục đích nghiên cứu

tham quan mà còn thu hút đa số khách du lịch với các mục đích khác, ở các lĩnh vực
khác từ các nơi. Hầu hết du khách tham quan du lịch ở trình độ văn hoá trung bình
cũng có thể thưởng thức các giá trị văn hoá của ngành nông nghiệp.
Các phong tục tập quán cổ truyền (phong tục lâu đời, cổ lạ) luôn là các tài
nguyên có sức thu hút cao đối với du khách.
Ngoài điều kiện cơ bản về tài nguyên du lịch, một vài điều kiện khác góp
phần quan trọng đến sự phát triển nông nghiệp theo hướng khai thác du lịch là điều
kiện về tổ chức bao gồm sự quản lý của Nhà nước về du lịch tại địa bàn; điều kiện
về cơ sở vật chất hạ tầng xã hội đảm bảo được nhu cầu tham quan của khách du
lịch; các điều kiện về an toàn đối với du khách như tình hình chính trị hoà bình, tình
hình an ninh trật tự xã hội, không có các loại bệnh dịch; trình độ văn hoá của người
dân bản địa.