Tiểu luận môn:
Kinh tế báo chí – Truyền thông
Đề tài:
HOẠT ĐỘNG KINH TẾ CỦA BÁO LAO ĐỘNG: THỰC TRẠNG VÀ MỘT
SỐ GIẢI PHÁP
1. Sơ lược quá trình ra đời và phát triển
2. Vài nét về báo Lao Động, sản phẩm báo chí và thực trạng hoạt động quan
hệ công chúng của các tờ báo thuộc diện khảo sát
2.1.1. Vài nét về báo Lao Động
Trong làng báo chí Việt Nam, Lao Động là một trong những tờ báo cách
mạng sớm nhất, được xuất bản số đầu tiên vào ngày 14/8/1929. Đây là tờ báo của
giai cấp công nhân và lao động Việt Nam, là cơ quan ngôn luận của Tổng Công hội
đỏ, Hội Công nhân cứu quốc và của Tổng Liên đoàn Lao Động Việt Nam hiện nay.
Bối cảnh lịch sử ra đời của báo Lao động là vào ngày 28/7/1929, Ban Chấp
hành Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng triệu tập Đại hội thành lập
Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ tại số nhà 15 hàng Nón - Hà Nội. Tổng Công hội Đỏ
Bắc kỳ được thành lập có ý nghĩa lịch sử to lớn đối với phong trào công nhân Việt
Nam. Ngay sau ngày 28/7/1929, Ban chấp hành Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ đã
quyết định thành lập cơ quan ngôn luận là báo Lao Động và tạp chí Công hội Đỏ.
Báo Lao Động có nhiệm vụ tuyên truyền, khuếch trương ảnh hưởng và phổ biến
đường lối của Tổng Công hội ra khắp cả nước, tạp chí Công hội đỏ làm nhiệm vụ
trao đổi nghiên cứu lý luận trong tổ chức Tổng Công hội. Tờ số 1 ra ngày
14/8/1929, các số 2, 3, 4 ra tiếp trong tháng 9, 10, 11 và ngày ra báo có xê dịch so
với ngày ra số đầu tiên. Báo Lao Động được in bằng phương pháp thủ công (bản
đất sét), khổ 22 x 30cm trên nền giấy Đáp Cầu màu vàng nhờ, có mặt ráp và mịn
có 2 trang, là loại giấy dân gian thường hay dùng để gói thuốc lào. Do thiếu
nguyên liệu và việc vận chuyển rất khó khăn nên mỗi số chỉ in từ 300 đến 400 tờ,
được phát hành đến công hội các tỉnh và các nhà máy, xí nghiệp lớn... Với 4 số báo
ra liên tục từ tháng 8 đến tháng 11 năm 1929, báo Lao động đã được truyền bá
khắp cả 3 kỳ. Bằng nhiều con đường, Lao động đã có mặt ở các địa bàn kinh tế
chính trị, các trung tâm công nghiệp cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định,
Vinh - Bến Thuỷ, Đà Nẵng, Sài Gòn - Chợ Lớn, các đồn điền caosu ở miền Đông
Nam kỳ…
Trải qua các thời kỳ lịch sử, trong quá trình phát triển, báo Lao Động luôn
được coi là một trong những tờ báo chính trị - xã hội tiêu biểu của cả nước. Trong
những năm cuối thập niên 80 và đầu 90 của thế kỷ XX, báo Lao động trở thành
diễn đàn tin cậy hơn của người lao động cả nước. Với phong cách nói thẳng, nói
thật, gần gũi với bạn đọc, thông tin phong phú, hấp dẫn và chất lượng, năm 1986,
Lao động được đánh giá là một trong những tờ báo tiên phong trong đấu tranh
chống tiêu cực trong làng báo chí Việt Nam. Từ năm 1990, Báo Lao Động có 8
trang với gần 50 chuyên mục, phản ánh đầy đủ các mặt đời sống, kinh tế, xã hội
trên phạm vi toàn quốc bằng phong cách riêng của tờ báo giai cấp công nhân. Báo
có 10 văn phòng đại diện ở khắp mọi miền đất nước. Báo Lao Động từ chỗ phát
hành 1 kỳ/tuần đã tăng lên 7 kỳ/tuần, in và phát hành đồng thời cả ở 3 miền cùng
với báo ngày. Ngoài ra, báo Lao Động còn có báo Lao động điện tử
(), tổ chức nhiều chuyên trang chuyên đề theo địa bàn vùng
miền (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Miền Trung – Tây Nguyên,
Đồng bằng sông Cửu Long…), theo lĩnh vực chuyên ngành (Tiền tệ & Đầu tư,
Việc làm, Giao thông vận tải…), tùy từng thời điểm khác nhau.
Hiện nay, tòa soạn báo Lao động đặt tại 51 Hàng Bồ, Hà Nội, chi nhánh tại
167/15, Tây Sơn, Hà Nội. Đồng thời có các cơ quan thường trú, văn phòng đại diện
tại các địa phương, cụ thể là: Cơ quan thường trú Thành phố Hồ Chí Minh, Văn
phòng Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, miền Trung, Thừa thiên-Huế, Đắc Lắc,
Khánh Hòa, Đồng bằng sông Cửu Long. Tổng số cán bộ công nhân viên của tòa
soạn là hơn 300 người.
3.1.2. Các sản phẩm báo chí của báo Lao động hiện nay
3.1.2.1. Báo Lao động hàng ngày
Báo gồm 8 trang, khổ A2, trong đó có 7 trang nội dung, trừ trang 8 là quảng cáo.
Ngoài trang 1 là thời sự, giới thiệu các trang nội dung bên trong, các trang còn lại
được phân chia theo lĩnh vực, chủ đề, thể loại phản ánh cố định như sau:
- Trang 2: Thời sự,
- Trang 3: Kinh tế - Xã hội,
- Trang 4: Công đoàn – Bạn đọc,
- Trang 5: Văn hóa – Thể thao,
- Trang 6: Việt Nam và thế giới, Phóng sự - Ghi chép,
- Trang 7: Thời sự.
3.1.2.2. Báo Lao động cuối tuần
Gồm 24 trang, khổ 29X42, trong đó ngoài trang 24 là trang quảng cáo, còn lại là
các trang nội dung. Ngoài trang 1 là bìa, giới thiệu bài chính ở các trang trong, các
trang còn lại là được phân chia cụ thể như sau:
- Trang 2: Không ghi tên đầu trang, thường gồm chuyên mục “Nói hay đừng”,
tranh biếm và 1 bài cố định của tác giả Nguyễn Quang A, thường là bình luận về
một vấn đề nổi bật trong tuần, thu hút sự quan tâm của bạn đọc,
- Trang 3: Gặp gỡ cuối tuần,
- Trang 4: Gương mặt nghệ sĩ,
- Trang 5: Tác phẩm & Dư luận,
- Trang 6 + 7: Điểm nhấn trong tuần (chuyên đề),
- Trang 8: Đi & Thấy,
- Trang 9: Khoa học & Công nghệ,
- Trang 10: Xã hội & Đời sống,
- Trang 11: Nghỉ ngơi cuối tuần,
- Trang 12 + 13: Văn chương, chuyên mục “Góc nhìn bát quái” và các phần tiếp
theo của bài ở trang khác,
- Trang 14: Phụ nữ & Gia đình,
- Trang 15: Ký & Phóng sự,
- Trang 16: Văn hóa văn nghệ thế giới,
- Trang 17: Người Việt xa xứ,
- Trang 18 + 19: Thể thao,
- Trang 20: Cuộc đời qua ảnh,
- Trang 21 + 22: Xã hội & Đời sống
- Trang 23: Thế giới phẳng.
Đáng chú ý, trong các trang nội dung này, có một số trang mang dáng dấp của
những thông tin PR, cụ thể là: Trang 8, Đi & Thấy với chuyên mục “Nhịp cầu du
học” ở chân trang; trang 14, Phụ nữ & Gia đình, với chuyên mục “Sức khỏe của
bạn”, thậm chí cả các trang Gặp gỡ cuối tuần, Điểm nhấn trong tuần… cũng có thể
“lồng” các bài dạng PR một cách khéo léo vào.
Thậm chí, các trang 21, 22, phần cuối các trang khác cũng được dùng để đăng
quảng cáo, những bài dạng PR…
3.1.2.3. Báo Lao động điện tử
Đến ngày 19/5/1999, báo Lao Động online ra đời, là tờ báo điện tử đầu tiên ở Việt
Nam. Tuy nhiên, do chỉ là “cánh tay nối dài” của báo in, ít cập nhật tin tức thời sự,
tổ chức như một tòa soạn báo điện tử thực sự, nên trong suốt thời gian dài và cho
đến hiện nay, Lao động online chưa khẳng định được vị thế của mình trong làng
báo mạng điện tử, mặc dù xuất phát điểm là rất thuận lợi.
Hiện nay, báo Lao động điện tử gồm các chuyên mục chính là: Chính trị, Công
đoàn, Thế giới, Xã hội, Kinh doanh, Pháp luật, Thể thao, Văn hóa, Sci – Tech,
Bạn đọc, Lao động – Việc làm, Phóng sự, Photo-video-audio. Dưới các nhánh của
các chuyên mục trên có chia thành những tiểu mục như: Nóng nhất, Vấn đề, Dư
luận, Sự kiện&Bình luận… Bên cạnh đó, là các “trang” thông tin theo vùng địa lý:
Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Miền Trung, ĐBSCL. Lao động điện tử ngoài
phần nội dung được cập nhật thường xuyên, còn mở những chuyên trang, chuyên
mục mang tính chất thông tin PR, như: Thông tin doanh nghiệp, cùng các dịch vụ
online khác như: Thông tin chỉ dẫn, E-paper, Lao Động mobile…
3.1.2.4. Các trang thông tin chuyên đề
Ngoài các trang nội dung mang tính toàn quốc, có lịch sử lâu đời, báo Lao động đã
tổ chức các trang thông tin chuyên đề, theo địa lý, lĩnh vực phản ánh. Ra đời sớm
nhất là Trang thông tin Hà Nội, sau đó là các trang: Tiền tệ & Đầu tư, Việc làm,
Miền Trung – Tây Nguyên, Quảng Ninh, Đồng bằng sông Cửu Long, Giao thông
vận tải…
Tùy vào từng thời điểm, các trang chuyên đề xuất hiện, tạm ngừng; duy chỉ có
Trang thông tin Hà Nội (hằng ngày), trang Tiền tệ & Đầu tư (2 kỳ/tuần), trang Việc
làm (1 kỳ/tuần) là duy trì đều đặn kể từ khi ra đời.
3.1.3. Thực trạng hoạt động quan hệ công chúng của báo Lao động hiện nay
Ngay từ khi xuất hiện, báo Lao động, bằng nhiều hình thức, phương pháp khác
nhau đã quan tâm tới hoạt động quan hệ công chúng. Đặc biệt vào thời kỳ đổi mới,
báo Lao động luôn quan tâm tới việc
Nói một cách ngắn gọn nhất, nhiệm vụ của Marketing là làm sao biến được nhu
cầu muốn thay đổi của khách hàng trở thành các cơ hội thu được lợi nhuận cho
doanh nghiệp. Do vậy, người làm marketing phải có khả năng xác định và vạch ra
các nhu cầu/ước muốn của khách hàng tiềm năng, xác định khả năng thu lợi từ thị
trường, xác định các mặt hàng/dịch vụ cần sản xuất/cung cấp và cuối cùng là kêu
gọi tất cả mọi người trong doanh nghiệp cùng hướng tới việc phục vụ/thỏa mãn
khách hàng.
Quảng cáo (Advertising) và Quan hệ công chúng (Public Relation – PR) chỉ là hai
trong số nhiều công cụ mà người làm Marketing cần chú ý. Có rất nhiều người
nhập nhằng ba khái niệm này với nhau. Ngoài quảng cáo và quan hệ công chúng,
người làm Marketing còn phải làm các công việc khác như nghiên cứu thị trường,
xác định chính sách giá, xác định chính sách hậu mãi …
John Wanamaker đã từng có một câu nói nổi tiếng như sau “I know that half the
money I spend on advertising is wasted; but I can never find out which half.” (Tôi
biết rằng một nửa chi phí quảng cáo tôi bỏ ra là lãng phí, có điều tôi không sao biết
được đó là nửa nào). Quảng cáo thường chỉ được dùng để tạo ra sự nhận thức ngắn
gọn về mặt hàng mới hoặc sự thay đổi khi tái tung (relaunch) lại mặt hàng cũ.
Quảng cáo không thể đứng yên một mình vì nó không thực hiện nhiệm vụ bán
hàng mà phải có người bán hàng chuyên nghiệp làm việc này. Một sản phẩm càng
tốt, có tỷ lệ khách hàng trung thành càng cao thì càng ít phải quảng cáo.
Nói đến một chiến dịch quảng cáo tốt thì cần nói tới 5 chữ M khi làm quảng cáo :
Mission : nhiệm vụ cần làm của quảng cáo trước một quyết định mua của khách
hàng
Inform : thông báo tới khách hàng thông tin về sản phẩm
Persuade : thuyết phục khách hàng tới mua hàng
Remind : nhắc nhở khách hàng về các thông tin trên (do vậy quảng cáo
thường được lặp lại nhiều lần)
Reinforce : tăng cường cho sự thuyết phục về sản phẩm
Message : thông điệp bằng lời, bằng hình ảnh gắn liền với đặc điểm khác biệt
của sản phẩm nhằm mô tả rõ và cuốn hút về đặc điểm này
Media : môi trường tốt nhất để có thể tiếp cận được nhiều khách hàng với chi
phí rẻ nhất. Có rất nhiều môi trường để quảng cáo như báo chí, TV, radio, quảng
cáo ngoài trời, email, banner, Social Ads… nhưng bạn phải xác định rõ đâu là môi
trường mà ở đó bạn có thể tiếp cận với khách hàng một cách dễ nhất trước khi thực
hiện quảng cáo
Money : số tiền cần thiết để đạt được mục tiêu. Một chiến dịch quảng cáo không
có mục tiêu là chiến dịch quảng cáo thất bại và lãng phí ngay từ đầu.
Measurement : bao gồm việc đo đếm trước khi quảng cáo và sau khi quảng cáo.
Để thực hiện quảng cáo tốt, bạn cần chạy thử quảng cáo cho một nhóm nhỏ khách
hàng hoặc một vài nhóm nhỏ khách hàng để tối ưu quảng cáo. Sau khi chạy chiến
dịch quảng cáo xong, bạn cần phải đo lường hiệu quả dựa trên các mục tiêu đã đặt
ra trước đó để xem chiến dịch này thành công hay thất bại.
Quảng cáo và PR rất hay bị nhầm với nhau. Nói nôm na về sự khác biệt của quảng
cáo và PR thì có thể nói như sau “Tôi có một cái bánh ngon, tôi đi nói với tất cả
các bạn tôi về chiếc bánh này, đó là quảng cáo. Nếu bạn tôi tự đi nói với nhau về
chiếc bánh thì đó là PR”. Nói cách khác nếu quảng cáo là việc bạn cố gắng nhồi
nhét thông tin sản phẩm của bạn vào đầu người tiêu dùng (bằng cách trả tiền) thì
PR là việc bạn phải cung cấp thông tin đó đủ hay, đủ sáng tạo để người tiêu dùng
tự nói chuyện, tự giới thiệu cho nhau bằng các thông tin mà bạn cung cấp. Ngắn
gọn như Kotler nói thì quảng cáo là cái bạn “pay for” (trả tiền) còn PR là cái bạn
làm để “pray for” (với hy vọng rằng mọi người sẽ nhận ra điểm tốt của bạn và nói
với nhau).
Một trong những cách để tóm gọn về PR là sử dụng các công cụ được gọi tắt là
PENCILS nhằm thu hút sự chú ý của khách hàng, cung cấp thông tin chính xác về
sản phẩm và giúp họ tự nói chuyện với nhau. PENCILS bao gồm :
Publications : Chế bản được phát hành như báo chí, sách vở… Nếu bạn không
trả tiền nhưng vẫn được các phóng viên đánh giá tốt hoặc được các tác giả viết
sách đánh giá tốt về sản phẩm thì đó là thước đo tốt nhất cho việc bạn làm PR tốt.
Events : Tổ chức các sự kiện để nói rõ thêm về sản phẩm. Sự kiện này là các sự
kiện tự nguyện (bạn không thể ép người ta đến như ép người ta xem quảng cáo ở
giữa phim được).
News : Các thông tin tốt được các phóng viên nhắc tới trong bản tin hàng ngày
một cách tự nguyện.
Community Affairs : Quan hệ cộng đồng bao gồm cộng đồng online và cộng
đồng offline. Quan hệ cộng đồng cần một chính sách lâu dài, bền vững và chân
thành. Không ai muốn làm bạn với một người chỉ xuất hiện dồn dập khi người đó
có tiền và chỉ nói những điều người đó muốn nói (như quảng cáo). Quan hệ cộng
đồng tốt giúp cho việc nghiên cứu sản phẩm, thị trường cũng như việc giới thiệu,
hậu mãi về sản phẩm tốt hơn rất nhiều.
Identity Media : Các vật phẩm có liên quan tới công ty như business card, phong
bì, áo mưa … Các vật phẩm này giúp cho người có được chúng nhận diện rõ nét về
công ty bạn qua logo, màu sắc, hình ảnh quen thuộc.
Lobbying : Các chiến dịch vận động hành lang một cách bài bản, chuyên nghiệp
và đúng luật.
Social Investment : Đầu tư để cải thiện xã hội. Mục tiêu của các hạng mục đầu
tư này là để đóng góp vào việc cải thiện môi trường xã hội nơi bạn đang kinh
doanh và sẽ rất tốt nếu khía cạnh đầu tư của bạn có liên quan tới mặt hàng của bạn.
Như vậy, trước khi thực hiện chiến dịch PR hoặc Advertising và rộng hơn là
Marketing, bạn cần phân biệt rõ ràng sự khác nhau, mục tiêu và cách thức hành
động để có thể đạt được hiệu quả tốt nhất cho doanh nghiệp của mình. Để biết rõ
hơn, bạn có thể tìm đọc cuốn Marketing Insights from AtoZ của Philip Kotler.
Read more: Marketing, quảng cáo và quan hệ công chúng (PR) khác nhau như thế
nào? — Có thể bạn chưa biết...
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial
Tại sao cần PR ?
Ngày nay, PR (Public Relation) – quan hệ công chúng, đang chiếm một vai trò
quan trọng trong các hoạt động kinh doanh của chúng ta. PR là các phương pháp
và hoạt động giao tiếp do một cá nhân, tổ chức hoặc chính phủ sử dụng để nâng
cao sự hiểu biết và xây dựng mối quan hệ tích cực với các đối tượng bên ngoài.
Các công cụ PR hay sử dụng chính là các phương tiện truyền thông (báo chí,
truyền hình, phát thanh, Internet…), tổ chức sự kiện thu hút sự chú ý của cộng
đồng, tham gia tài trợ các hoạt động xã hội…
PR chính là chiếc cầu nối giữa các doanh nghiệp và nhóm công chúng mục tiêu.
Chuyên viên PR là người có khả năng sử dụng những công cụ truyền thông khác
nhau để nói lên thông điệp của DN và xây dựng, phát triển thương hiệu. NGày
nay , các DN không chỉ sử dụng kênh PR truyền thống mà còn tận dụng tối đa
kênh PR online ngày càng cần thiết hơn”.
Có thể hiểu hoạt động quan hệ công chúng trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ quan hệ
đối nội, đối ngoại, từ hoạt động của doanh nghiệp đến hoạt động của các chính
phủ. PR còn có vai trò đặc biệt trong quản trị khủng hoảng, đối phó với rủi ro luôn
có thể xảy ra trong hoạt động, kinh doanh.
“Bản thân từ PR đã nói lên vai trò của nó rất rõ ràng. P = Public (công chúng)
trong khi R = Relation (quan hệ). Do đó, PR chính là việc xây dựng, thiết lập quan
hệ với công chúng, mang lại thông điệp cần thiết tới nhóm công chúng mà mình
muốn hướng tới. Nếu doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng tốt PR thì lợi ích do nó
mang lại sẽ rất lớn và hiệu quả của PR thường kéo dài rất lâu. Nhưng các công ty
vừa và nhỏ đầu tư rất ít cho hoạt động PR.
Các DN đang PR thế nào ?
Hiện nay, các DN trong nước chủ yếu sử dụng 2 nhóm PR. Thứ nhất là thuê các
công ty chuyên về PR (PR Agency). Thứ hai là tuyển dụng những người có khả
năng về PR và những người này sẽ chịu trách nhiệm các hoạt động PR tại công ty
(PR in house).
Phần lớn các công ty vừa và nhỏ với ngân sách hạn chế đang chú trọng nhiều đến
hình thức PR in house để tiết kiệm chi phí và chủ động với các chiến dịch PR quy
mô nhỏ. Chỉ khi có những sự kiến lớn vượt quá tầm của PR in house thì họ mới
tìm đến các PR Agency. Thông thường, tuỳ theo ngân sách và mục tiêu, các công
ty sẽ kết hợp cả 2 nhóm PR để thực hiện mục tiêu truyền thông của mình.
Do những khó khăn về tài chính, cùng với nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của
PR, thực tế nhiều doanh nghiệp chưa có được một chiến lược PR rõ ràng cho đơn
vị mình. Điều này là do cách nghĩ và cách làm chưa đúng.