Chính sách tiền tệ của Liên minh châu Âu
Nhiệm vụ chính của EMU là tạo ra một đồng tiền chung và một chính sách
kinh tế chung thống nhất. Trước khi tìm hiểu về chính sách tiền tệ của EMU
chúng ta sẽ đề cập tới các tiêu chuẩn để gia nhập EMU.
1. Tiêu chuẩn gia nhập EMU
Theo hiệp ước Maastrich để gia nhập EMU các thành viên phải thỏa mãn
các điều kiện sau:
- Tiêu chuẩn lạm phát: tỷ lệ lạm phát không vượt quá mức 1,5% mức lạm
phát bình quân của 3 nước có chỉ số lạm phát thấp nhất.
- Tiêu chuẩn về lãi suất dài hạn: Mức lãi suất dài hạn không được vượt quá
2% mức lãi suất dài hạn trung bình của ba nước có mức lãi suất dài hạn thấp
nhất.
- Tiêu chuẩn về thâm hụt ngân sách: mức bội chi ngân sách không được
vượt quá 3% GDP( có tính đến các trường hợp sau đây: mứ thâm hụt đang ở
trong xu hướng được cải thiện để đạt tới tỷ lệ quy định, mức thâm hụt vượt
quá 3% GDp chỉ mang tính tạm thời và không pahir mức bội chi cơ cấu)
- Tiêu chuẩn tỷ giá: đồng tiền quốc gia phải là thành viên của cơ chế tỷ giá
ERM , hai năm trước khi gia nhập lien minh tiền tệ không được phá giá tiền
tệ so với các đồng tiền khác.
2. Ngân hàng trung ương Châu Âu
Ngân hàng trung ương Châu Âu( EBC) ra đời ngày 1/1/1998, có trụ sở tại
Frankfut, Đức. Là một trong những ngân hàng trung ương quan trọng nhất
trên thế giới, chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ của các quốc gia thuộc
khu vực đồng Euro bắt đầu từ 1/1/1999 theo hiệp ước Maastrich và các văn
bản có giá trị pháp lý khác của EU. EBC có vị trí độc lập với các nước thành
viên và Ủy ban Châu Âu trong việc hoạch định chính sách tiền tệ thống nhất,
điều này ngăn ngừa việc lam dụng tiền tệ để tài trợ cho các mục tiêu quân
sự, chính trị, nguồn gốc của lạm phát, bất ổn tiền tệ vừa đảm bảo cho đồng
EURO mạnh và ổn định.
Cơ cấu của ECB gồm có hội đồng thống đốc, dưới hội đồng thống đốc là
ban giám đốc gồm 1 chủ tịch, 1 phó chủ tịch và 4 thành viên. Hội đồng

thống đốc có trách nhiệm xây dựng chính sách tiền tệ thống nhất. Ban giám
đốc điều hành được trao quyền thực thi chính sách tiền tệ và các hướng dẫn
được vạch ra bởi hội đồng thống đốc.
Mục tiêu của chính sách tiền tệ là ổn định giá cả , qua đó góp phần thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, giảm thất nghiệp…
Các công cụ chủ yếu ECb sử dụng để đạt được mục tiêu chính sách tiền tệ là
nghiệp vụ thị trường mở, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ cho vay bù đắ thâm hụt
thường xuyên.
ECB điều hành chính sách tiền tệ thông qua hệ thống ngân hàng trung ương
Châu Âu.
3. Các quy định cơ bản
- Tỷ giá chuyển đổi: tỷ giá đồng tiền chính thức được xác định theo cơ chế
ERM I được sủ dụng như ty giá chuyển đổi song phương cho các nước tham
gia từ 1/1/1999.
- Tuần lễ chuyển đổi: kéo dài 3,5 ngày tính từ đầu giời chiều ngày
31-12-1998 sau khi tỷ giá chuyển đổi chính tức EURO/ ECU và
EURO/NCU được thong báo, đến trước thời gian mở cửa của các thị trường
tài chính ngày 4-1-1999. Các đối tượng sủ dụng đồng EURO ngay trong uần
lễ chyển đổi là các công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán, thị
trường lên ngân hàng, mọi hoạt động của ngân hang trung ương châu Auu về
các chính sách tiền tệ và giao dịch ngoại hối được sử dụng đồng EURO.
- Nguyên tắc làm tròn số trong quá trình chuyển đổi: tỷ giá chuyển đổi có 5
chữ số thập phân, số iền phải trả tính trên cơ sở tỷ lệ chuyển đổi sẽ dược làm
tròn 2 chữ số thập phân theo nguyên tắc 5 thêm, 4 bỏ: áp dụng cho các giao
dịch chuyển đổi tiền mặt, giao dịch mua bán, các giao dịch chứng khoán và
các khoản nợ.
- Nguyên tắc không – không: việc sử dụng đồng EURO trong giai đoạn quá
độ theo nguyên tắc không bắt buộc, không ngưng cấm các nước trong và
ngoài khối sử dụng đồng EURO.
- Cơ chế tỷ giá mới EMRII: Hệ thống tiền tệ châu Âu EMS hiện hành được

Hội đồng châu Âu quyết định thay thế bằng cơ chế giá mới từ 6/1997. Viện
tiền tệ châu Âu đã cho ra đời thỏa ước cơ chế tỷ giá mới EMR II, việc tham
gia cơ chế này là tự nguyện đối với các thành viên nhưng quy định với các
ngân hang của các nước thành viên phải báo cáo các hoạt động can thiệp hối
đoái và cá hoạt động hối đoái khác, cần có sự chấp thuận của ECB và các
ngân hang nhà nước của các thành viên không tham gia khác về cá hoạt
động can thiệp hoặc ccs giao dịch lớn bằng các đồng tiền quốc gia vượt quá
mức độ đã được thỏa thuận và có thể ảnh hưởng tới họat động của thị trường
hối đoái.
- Hệ thống thanh toán: mỗi quốc gia thành viên phải có ít nhất 1 hệ thống
thanh toán đồng EURO để thực hiện các giao dịch nội địa, một số nước có
hai hình thức thanh toán: hệ thống thanh toán theo thời gian thực tế, hệ
thống thanh toán bù trừ.
4. Các biên pháp EMU đã thực hiện
Ngay từ trước khi ra đời, đồng EURO đã được tiên lượng rằng đồng tiền này
sẽ hạ bệ được USD, vì cậy ác nhà đẩu tư đổ xô vào đồng tiền này, các ngân
hàng cũng chuyển một phần dự trữ của mình sang EURO, những hành động
đó đã làm cho EURO lên giá trong ngày giao dịch đầu tiên tăng 20 điểm so
với USD và đạt mức 1,1906USD vào ngay 4-1-1999. Song không lâu sau
tình hình bị đảo chiều và kéo dài trong vòng 2 năm. Chỉ sau 1 tháng, vào
ngày 1-2-1999, tỷ giá của EURO giảm 6% so với USD ( EURO/USD=
1,0964) , đến cuối năm 1999 tỷ giá này là EURO/USD= 1,001. Sang năm
tiếp theo giá trị của EURO biến động không ngừng nhưng xu hướng giảm
vẫn là chủ yếu, trong 9 tháng đầu năm EURO đã giảm giá 12% giá trị so với
đầu năm tương đương với giảm 27% so với giá trị ban đầu. Đến cuối năm đó
EURO có xu hướng tăng nhẹ và ổn định hơn. Trước tình hinh biến động
đồng tiền như vậy với mục tiêu ổn định giá cả các nhà hoạch định ECB đã
can thiệp để vực dậy đồng tiền của mình. Tuy nhiên Thống đốc ECB đã
tuyên bố chỉ can thiệp trực tiếp vào giá trị đông EURO khi nó dao động
ngoài mức tự điều chỉnh hay 1EURO nhỏ hơn 0,85USD. Lần đầu tiên ECB

tăng lãi suất vào tháng 9 năm 1999 khi tỷ giá EURO/ USD giảm dưới 1 đơn
vị. ECB tăng tổng mức lãi suất là 0,75% đưa lãi suất trần 4,5%, mở rộng
mức trần sàn từ 2,5% - 3,5% lên 2% - 4,5%. Mục đích tăng lãi suất một mặt
nhừm vực dậy đông EURO mặt khác nhằm tránh ựu phát triển quá mức của
nền kinh tế EU vào thời điểm bấy giờ ở tốc độ cao hơn dự tính. Ngoài ra do
áp lực của việc giá dầu thế giới tăng cao có thể gây ra lạm phát do giá cả
nhập khẩu tăng. Ngoài biện pháp tăng lãi suất thì ECB đã phải can thiệp
bằng cách mua EURO và bán USD khi mà tỷ giá của EURO giảm xuống
0,8228USD.
Với quan điểm chung thống nhất giữa các nước thành viên là ổn định ghía trị
đồng tiền chung thì ngoài các biện pháp của ECB mỗi nước lại có những
biện pháp riêng của mình. Các nước hầu hết đều tham gia việc tái cơ cấu của
quốc gia đồng thời đẩy mạnh cải cách cơ cấu toàn khối thong qua việc hỗ trợ
các nước thành viên khác cải cách cơ cấu đặc biệt là các nước lem phát triển
trong khu vực để duy trì các tiêu chuẩn hội nhập rút ngắn khoảng cách chênh
lệch giữa các nước, tạo sự đồng nhất trong toàn khối. Đức cà Pháp là hai
quốc gia đóng vai trò chủ yếu tham gia xây dựng và thực hiện dự án đồng
tiền chung và cũng có những hành động tich cực để vực dậy đồng EURO
như phát hành nhiều đợt trái phiếu quốc gia.
Trong cuộc khủng hoảng tài chính diễn ra mới đây đặc biệt là cuộc khủng
hoảng tại Hy Lạp đã ảnh huởng không nhỏ đến cộng đồng kinh tế sử dụng
đồng EURO, Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) đã mua vào trái phiếu
chính phủ giao dịch trên thị trường thứ cấp nhằm tăng cường tính thanh
khoản cho thị trường, để góp phần ngăn chặn sự lan rộng của khủng hoảng
nợ công tại khu vực. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử của ECB, ngân hàng
trung ương này thực hiện việc can thiệp vào thị trường.