MỤC LỤC

1


MỞ ĐẦU
Bình luận là một thể tài báo chí xuất hiện tương đối muộn so với
những thể tài báo chí khác trên thế giới. Nửa đầu thế kỷ 19, thể tài này mới
xuất hiện trên báo chí của nước tiến bộ ở Châu Âu. Dù chỉ mới xuất hiện
chưa lâu nhưng bình luận cũng đã phát huy được sức mạnh của nó trong việc
thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá của cơ quan báo chí hay nhà báo hoặc
chuyên gia về một vấn đề, sự kiện diễn ra trong đời sống xã hội. Với các sự
kiện mang tính thời sự, bình luận nhanh chóng đưa ra cách nhìn nhằm định
hướng dư luận một cách đúng đắn.
Ở Việt Nam, thể loại bình luận xuất hiện muộn hơn. Và cũng như trên
thế giới, ở nước ta, trong những giai đoạn lịch sử nhất định, nhiều tác phẩm
bình luận báo chí đã lý giải thành công các hiện tượng xã hội, thay đổi cách
nhìn của công chúng và dự báo được các chiều hướng vận động của đời sống
xã hội. Bình luận đang ngày càng đóng vai trò quan trọng khi các tờ báo
thường dành những trang, mục có vị trí trang trọng, bắt mắt để đăng tải các
bài viết này. Thể loại bình luận cũng là xu hướng phát triển của nhiều cơ
quan báo chí hiện nay khi nó đi sâu vào các ngóc ngách của từng vấn đề, là
“vũ khí” để báo chí cạnh tranh với cách thông tin nhanh chóng của mạng xã
hội trong giai đoạn hiện nay.
Trong nội dung của Tiểu luận này, tác giả sẽ tập trung làm rõ khái
niệm, bản chất của thể loại bình luận trên báo chí.

2


NỘI DUNG

I. Khái niệm bình luận
Bình luận vừa là một phương pháp nghiệp vụ, vừa là một thể loại báo
chí (giống như phỏng vấn, điều tra...).
1. Bình luận - phương pháp nghiệp vụ
- Cũng như phỏng vấn, bình luận được sử dụng như một phương pháp
nghiệp vụ ở nhiều loại hình báo chí (báo in, báo nói, báo hình, báo mạng)
- Sử dụng ở nhiều thể loại (tin, điều tra, phản ánh, phóng sự…), bình
luận tồn tại như một yếu tố giúp người viết bước đầu phân tích, giải thích,
đánh giá sự kiện, hiện tượng của vấn đề đời sống.
- Yếu tố bình luận được đan cài trong tất cả các thể, loại báo chí khác
nhau, đó là biểu hiện của sự giao thoa trong tất cả tác phẩm báo chí, văn học.
2. Bình luận - thể loại báo chí
- Bình luận là thể loại báo chí độc lập thỏa mãn cả 2 phạm trù nội
dung và hình thức
+ Nội dung: Đạt tới mục đích phân tích, giải thích, đánh giá các sự
kiện, hiện tượng, vấn đề mà xã hội quan tâm.
Nội dung của bình luận là vai trò của cái tôi nhà bình luận. Tư tưởng
của tác giả, tòa soạn, chủ bút được thể hiện rõ trong bài bình luận.
Nội dung được trình bày theo một hệ thống lô gic, chặt chẽ, người viết
mô tả, kể chuyện các tình huống xảy ra trong đời sống xã hội; chủ yếu là giải
thích các sự kiện (các sự kiện được đề cập với tư cách là nhắc lại để dẫn dắt
độc giả vào mạch lập luận, nêu nguyên nhân, tình huống xảy ra các sự kiện,
hiện tượng. Người bình luận đưa ra 1 sự chẩn đoán, rọi ánh sáng lên các chi

3


tiết và bối cảnh của sự kiện, đưa ra các cách nhìn khác nhau, giải quyết
chúng ở những góc độ khác nhau.
+ Hình thức: Sự phân tích, giải thích, đánh giá được thể hiện theo

phong cách chính luận. Đó là ngôn từ được trình bày súc tích, ngắn gọn,
tránh dùng từ sáo mòn, bay bướm, tránh diễn đạt vòng vo, dông dài... Điểm
nổi bật của từ ngữ trong chính luận phần nhiều là đơn ngữ, với mật độ đậm
đặc của lớp từ chính trị - xã hội. Tuy nhiên, cũng không giới hạn việc người
viết chính luận sử dụng những đơn vị từ khẩu ngữ mang sắc thái ý nghĩa và
sắc thái biểu cảm, thậm chí sử dụng thành ngữ tục ngữ, những chuyện có sẵn
trong sử sách...
Nội dung, hình thức này phải hòa quyện thành một chỉnh thể thống
nhất và ổn định tương đối làm nên nét riêng của bình luận.
Bình luận là một thể loại có chức năng giải thích, đánh giá, phân tích
về những sự thật tiêu biểu của đời sống. Đối tượng phản ánh của bình luận
có thể là các sự kiện, hoàn cảnh, tình hình, hiện trạng tiêu biểu của đời sống,
đang cần được làm sáng tỏ và được định hướng. Với nghệ thuật lập luận
mềm dẻo, linh hoạt bằng cách kết hợp giữa các bằng chứng, luận cứ, luận
điểm, tác phẩm bình luận có thể thuyết phục công chúng hiểu và hành động
theo hướng mà người viết bình luận hướng tới. Bình luận là một kiểu bài
nghị luận mang tính chất tổng hợp trong đó bao gồm các yếu tố giải thích,
phân tích, có khi có cả chứng minh.
- Là một thể loại cơ bản của hoạt động báo chí, bình luận không
những mang đầy đủ những đặc điểm của loại thể chính luận, mà còn có
những đặc điểm nổi bật về thể loại của nó. Xuất phát từ tính đa dạng, phong
phú đó, từ khi ra đời đến nay đã có nhiều khái niệm nhằm đi đến một định
nghĩa về nó.
4


+ Trong cuốn sách Các thể loại báo chí, có viết: “ngôn từ” “bình
luận” dùng để xác định thể loại báo chí độc lập bắt đầu được sử dụng trong
thế kỷ XX. Những bài báo phù hợp với định nghĩa này làm nhiệm vụ "bình
luận" (giải thích, bàn luận, thuyết minh) những sự kiện quan trọng.... "Bình

luận khác với các thể loại thông tấn khác chính là sự hiện diện của phân
tích" (A.A.Chertwchơnnưi, Các thể loại báo chí). Tác giả V.V. Xmirnốp,
trong cuốn sách Các thể loại báo chí phát thanh, có đoạn nói về bình luận
chung như sau: ‘Với tư cách là một thể loại độc lập, bình luận có chức năng
đánh giá những sự việc xã hội quan trọng, những sự kiện, giải thích về
chúng, sự giải thích của một nhân vật có uy tín chuyên môn, của nhà báo,
một chuyên gia, một nhà chuyên môn trong một lĩnh vực hoạt động nào đó”.
Khái niệm này chủ yếu tập trung vào khía cạnh “giải thích”, “phân tích” hay
nói cách khác là “mổ xẻ” vấn đề của bình luận, cho rằng bình luận đánh giá
sự kiện, giải thích sự kiện mà bỏ qua khía cạnh cần phải chứng minh cho
quan điểm, sự giải thích của tác giả là đúng đắn.
+ Ở Việt Nam, đầu năm 1992, trong cuốn sách Nghề nghiệp và công
việc của nhà báo, các tác giả viết: “Bài bình luận là một thể loại của báo chí,
nhiệm vụ của nó là diễn đạt tư tuởng của tòa soạn về một vấn đề thời sự
hoặc một sự kiện, nghĩa là làm cho độc giả hiểu được mối quan hệ đó theo
một quan niệm nhất định và từ sự đánh giá đó rút ra được kết luận có tính
chất chính trị”. Thời điểm này, các bài bình luận thường thiên về vấn đề
chính trị trong nước và quốc tế nên bình luận cũng thiên về thực hiện chức
năng tư tưởng của báo chí. Quan điểm này tương đối phù hợp với thời đại
lúc bấy giờ, Việt Nam đang trên con đường đổi mới, một trong các chức
năng của báo chí lúc này vẫn là “hiệu triệu”, “kêu gọi” người dân.
+ Trong cuốn giáo trình Tác phẩm báo chí, tập 3, Nhà xuất bản Giáo
dục năm 1995, tác giả Trần Thế Phiệt cho rằng: “Bình luận với ý nghĩa một
5


phương pháp là cách đánh giá và bàn luận một sự kiện, một hiện tượng, một
vấn đề nào đó để đi đến sự nhận thức đầy đủ và sâu sắc về vấn đề đó và
những điều do vấn đề đó gợi ra. Bình luận là một kiểu bài nghị luận mang
tính chất tổng hợp trong đó bao gồm các yếu tố giải thích, phân tích và có

khi có cả chứng minh. Dĩ nhiên không nên quan niệm đơn giản nó là sự cộng
lại đơn thuần của các yếu tố đó”. Đây được xem là quan niệm về bình luận
đầy đủ nhất cho đến thời điểm năm 1995. Tác giả đã chỉ ra rằng bình luận là
đánh giá, bàn bằng các phương pháp giải thích, phân tích, chứng minh. Khái
niệm về bình luận ở giai đoạn này đã được hình thành khá đầy đủ cho thấy
vị trí của bình luận ngày càng được đánh giá cao trong sự phát triển của báo
chí, không chỉ thực hiện chức năng tư tưởng mà còn là sự đánh giá vấn đề,
sự kiện. Tuy nhiên, ở đây tác giả mới chỉ xem bình luận là một phương pháp
chứ chưa đánh giá bình luận như một thể loại báo chí độc lập.
+ Năm 2000, trong cuốn Các thể loại chính luận báo chí, tác giả Trần
Quang đã rút ra một số nhận xét như sau: “Một là, bài bình luận là một tác
phẩm đặc sắc dùng để tái hiện bức tranh toàn cảnh về một vấn đề nào đó
trong đời sống xã hội. Cơ sở chính của bài bình luận là các sự kiện, chi tiết
điển hình, tiêu biểu của hiện thực khách quan. Bài bình luận phải đòi hỏi
xem xét các sự kiện, hiện tượng đó trong mối liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau,
để rút ra kết luận chung có tính định hướng cho nhận thức và hành động của
công chúng. Tác giả có thể sử dụng nhiều hình thức và phương pháp khác
nhau như: so sánh, đối chiếu, hệ thống hóa ... để làm nổi bật chủ đề tác phẩm
và tư tưởng của tác giả hay tòa soạn. Hai là, từng mục, từng phần của tác
phẩm không đứng riêng lẻ, độc lập mà là những bộ phận cấu thành tác
phẩm. Ba là, từng phần của tác phẩm liên quan mật thiết với nhau, bổ sung
cho nhau để làm nổi bật chủ để chính”. Ngay câu đầu tiên của khái niệm này
đã có sự trùng lặp với các thể loại báo chí khác. Vì ngay cả phóng sự, điều
6


tra hay tường thuật… đều tái hiện bức tranh toàn cảnh về một vấn đề nào đó.
Cũng như vậy, 2 câu cuối của khái niệm cũng có phần trùng lặp với quan
niệm về các thể loại báo chí khác. Cái được nhất của khái niệm này đạt được
là yêu cầu tác giả “xem xét các sự kiện, hiện tượng đó trong mối liên hệ và

phụ thuộc lẫn nhau, để rút ra kết luận chung có tính định hướng cho nhận
thức và hành động của công chúng” tức là đặt sự kiện, hiện tượng trong các
mối quan hệ xã hội khác đề nhận thấy sự tương đồng, khác biệt và tìm ra
hướng phát triển đúng đắn cho sự kiện, hiện tượng.
+ Trong Từ điển Tiếng Việt, các nhà ngôn ngữ học đưa ra một khái
niệm vắn tắt: bình luận là “bàn và đánh giá về một vấn đề”. Đây đơn giản
chỉ là cách cắt nghĩa từ ngữ, không thể đại diện cho khái niệm về 1 phương
pháp hay một thể loại báo chí.
Trên cơ sở những đặc điểm và những ý kiến của các nhà nghiên cứu
như đã nêu trên, năm 2014, trong cuốn Tác phẩm Chính luận báo chí (Nhà
xuất bản Chính trị quốc gia – Sự thật), PGS.TS Trần Thế Phiệt đã đưa ra
khái niệm. “Với tư cách một thể loại báo chí độc lập, bình luận là một thể
loại tác phẩm cơ bản không những của hoạt động báo chí, mà còn của loại
thể chính luận báo chí; nó là một kiểu bài nghị luận mang tính chất tổng hợp
trong đó các yếu tố giải thích, phân tích, chứng minh được sử dụng để luận
bàn, đánh giá một sự kiện, một hiện tượng, một vấn đề nào đó mà xã hội
quan tâm nhằm thay đổi nhận thức ở công chúng để họ có những phương
pháp ứng xử hay những hoạt động thực tiễn sao cho phù hợp. Để phù hợp
nội dung đó, bình luận có kết cấu theo mạch của tư duy lôgíc, các luận điểm,
luận cứ được lập luận một cách chặt chẽ, mạch lạc, dẫn người đọc, người
nghe, người nhìn đến với một nhận thức mới.” Với các quan điểm trước đó,
tác giả đã tổng hợp được một quan điểm đầy đủ, đúng đắn về bình luận, một
thể loại báo chí độc loại thuộc nhóm chính luận báo chí.
7


Trong tất cả các quan điểm trên, đa số tác giải đều đồng ý với quan
điểm bình luận là bàn luận, đánh giá. Tuy có nhiều quan điểm khác nhau
nhưng tựu chung lại, đến nay, bình luận đã được xem như một thể loại báo
chí độc lập. Trên thực tế, bình luận xuất phát từ thông tin nói chung đã được

mọi người biết tới nhưng phải là thông tin “có vấn đề”, người viết có thể
nhắc lại, bổ sung thêm những tình tiết, những chi tiết, những diễn biến mới
rồi từ đó rọi ánh sáng phân tích lên các sự kiện, hiện tượng, vấn đề mà mình
đã quan tâm. Muốn vậy, bình luận phải xem xét những vấn đề đặt ra trong
nhiều khía cạnh, đặt nó trong mối quan hệ nhiều mặt để lần lượt lý giải cơ sở
phát sinh, diễn biến, ý nghĩa, tác dụng của nó đối với đời sống. Trên cơ sở
đó, có thể đi đến dự báo sự phát triển của tình hình. Trong bình luận có thể
lật ngược vấn đề, đặt ra những “phản đề” để tranh luận, bác bỏ nhằm khẳng
định quan điểm, thái độ người viết. Bình luận cần phải chú ý cả hai yếu tố
bình và luận. Bình là xem xét, phân tích, lý giải, chứng minh các khía cạnh,
khai thác nó ở những nội dung ý nghĩa khác nhau; còn luận tức là bàn bạc
suy rộng ra, liên hệ so sánh để nhận định khả năng, triển vọng của vấn đề mà
người viết quan tâm.
Như vậy, có thể đi đến kết luận: Bình luận là một thể loại thuộc nhóm
chính luận báo chí. Bình luận thể hiện tư tưởng, quan điểm của cơ quan báo
chí hoặc có thể là cá nhân nhà báo về một vấn đề, sự kiện thời sự có ý nghĩa
xã hội. Nhà báo giải thích, phân tích, chứng mình bàn luận vấn đề, sự kiện
để độc giả hiểu được bản chất, mối quan hệ giữa vấn đề, sự kiện đó trong
mối tương quan với bối cảnh xã hội, đồng thời rút ra đánh giá, kết luận về
vấn đề, sự kiện. Trong bài báo bình luận, quan điểm của tòa soạn, cá nhân
nhà báo được thể hiện thông qua hệ thống luận điểm, luận chứng, luận cứ
rõ ràng, mạch lạc.
II. Đặc điểm của bình luận báo chí
8


1. Trước tiên, bình luận là thể loại cơ bản của loại thể chính luận báo
chí cho nên bình luận hàm chứa trong nó đầy đủ những đặc điểm của loại thể
chính luận. Đó là đặc điểm về phương thức phản ánh hiện thực; đó là những
nội dung phản ánh và những hình thức phản ánh đặc thù khác với các loại

thể báo chí khác.
2. Ở cấp độ thể loại, bình luận có những đặc điểm riêng, nổi trội
2.1. Bình luận hướng sự chú ý của người đọc vào những sư kiện, hiện
tượng, vấn đề mới, quan trọng nổi bật trong đời sống xã hội. Đề tài của
bình luận là các vấn đề chính trị, thời sự, tư tưởng, kinh tế, xã hội, thể thao,
y học… Song tất cả các đề tài phải đáp ứng được yêu cầu tính thời sự của
báo chí, đề tài là nhữg vấn đề mà cuộc sống đang đặt ra, cần nhà bình luận
định hướng. Việc chọn đề tài phụ thuộc vào tầm hiểu biết, ý thức chính trị,
phạm vi vấn đề mà người viết quan tâm nhất. Qua sự phân tích, lý giải,
người viết phải tìm cách đánh giá chúng, đồng thời bộc lộ thái độ của mình.
Muốn vậy, người viết có thể đặt sự kiện, hiện tượng vấn đề mà mình theo
đuổi trong một mối liên hệ với các sự kiện, hiện tượng, vấn đề khác, từ đó
phát hiện ra nguyên nhân, quá trình vận động của chúng. Điều quan trọng
không kém phần của bài bình luận là việc dự báo sự phát triển của tình hình.
Trong cuốn sách Nghề nghiệp và công việc của nhà báo, khi bàn về
đặc điểm và nhiệm vụ của bình luận, các tác giả đặc biệt chú ý đến mục đích
hướng dẫn nhận thức cho công chúng. Trong bài “Bình luận trên báo chí” có
đoạn: “Thể loại bình luận là một bộ phận của công tác báo chí dùng để
hướng dẫn cách nhận định các nguồn tin tức... để đạt được mục đích trên,
nghĩa là làm cho quần chúng hiểu và nhận thức được các điều kiện và sự
phát triển về đời sống chính trị - xã hội hiện thời, bài bình luận có nhiệm vụ
tạo điều kiện cho độc giả đánh giá đúng đắn sự kiện nhất định đương thời.

9


Do đó, bài bình luận dắt dẫn độc giả rút ra được kết luận từ những sự kiện đã
xảy ra trong thực tế để họ quyết định vận mệnh chính trị của họ một cách
đúng đắn và hành động theo sự quyết định đó”. Tựu chung lại, mục đích của
bài bình luận là nhằm thuyết phục công chúng tin và làm theo những điều

người viết trình bày.
2.2. Với mục đích như vậy cho nên đối tượng được bình luận rõ ràng
là những sự kiện, hiện tượng, vấn đề mà quần chúng quan tâm qua sự phân
tích lý giải của nhà báo, của các nhà chính luận, các nhà kinh tế học, các nhà
xã hội học, các luật gia, các chuyên gia trong các lĩnh vực của đời sống.
Bình luận là thể loại linh hoạt nhất trong nhóm chính luận báo chí. Bình luận
giải thích và trình bày các ý kiến của tác giả về một sự kiện một hiện tượng
hoặc 1 vấn đề một cách nhanh chóng càng tốt, tránh vòng vo rối rắm. Với
cái làm nên nội dung của bình luận là những ý kiến của người viết được
trình bày theo một mối liên hệ lôgíc, chặt chẽ, người viết có thể mô tả hay kể
chuyện các tình huống xảy ra trong đời sống, sự tái hiện này không phải là
sự minh họa như ở trong các tác phẩm thông tấn mà nó tồn tại như những
luận cứ trong mạch lập luận của tư duy lôgíc nhằm thuyết phục người đọc,
người nghe và người xem. Chính vì vậy, nội dung trong bài bình luận chủ
yếu là: giải thích các sự kiện (các sự kiện được đề cập với tư cách là nhắc lại
để dẫn dắt độc giả vào mạch lập luận), nêu nguyên nhân, tình huống xảy ra ,
các sự việc, sự kiện. Trong trường hợp ấy người bình luận tìm cách đưa ra
một sự chẩn đoán, rọi ánh sáng lên các chi tiết và bối cảnh của sự kiện, đưa
ra những cách nhìn khác nhau giải quyết chúng ở những góc độ khác nhau,
chỉ ra khả năng phát triển của những sự kiện ấy và đối chiếu các khả năng ấy
với thực tiễn xã hội - lịch sử.
Nếu như trong các tác phẩm thông tấn chủ yếu trả lời các câu hỏi như:
Ai? Cái gì? ở đâu? Khi nào? Như thế nào?, thì trong bình luận thường trả lời
10


các câu hỏi theo dạng sau: Thực chất là cái gì? Nó xảy ra trong hoàn cảnh
nào? Tại sao? Tình hình sẽ đi đến đâu? Cần phải làm gì? Như thế nào thì tốt
hơn? Có những mâu thuẫn, khác biệt nào? Hướng phát triển ra sao.
2.3. Tác giả của bài bình luận thường là một cá nhân nên điểm nổi

bật trong nội dung bình luận là vai trò của chủ thể bình luận hay “cái tôi”
nhà bình luận. Tư tưởng của tác giả, của tòa soạn hay chủ bút được thể hiện
rõ trong bài bình luận. Tính chủ quan này thể hiện rõ ở các khía cạnh: quan
điểm, lập trường, thái độ, quá trình nhận thức các sự kiện, cách chọn lựa các
sự việc và sắp xếp chúng, giải thích và phân tích chúng... Trong bình luận,
dấu ấn của “cái tôi” người bình luận luôn luôn được bộc lộ. Đây là nơi tạo
nên bản lĩnh của nhà bình luận, tài năng người bình luận và sự đa dạng của
những nhận thức hiện thực cuộc sống. Trong bình luận, cái tôi ngôi thứ nhất,
cái tôi phân tích, thẩm định của tác giả được sử dụng hoàn toàn, ở đây, cái
tôi - nhà báo có xu hướng phấn đấu để ngày càng tiệm cận (hay bắt gặp, hơn
nữa là đại diện) cho “cái ta cộng đồng”, tức là khách quan hóa cái tôi chủ thể
của nhà báo.
2.4. Trong bình luận, vấn đề cần quan tâm nữa là đề tài. Bình luận
không giới hạn phạm vi đề tài. Tất cả những vấn đề chính trị, thời sự tư
tưởng, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao... đều có thể là đề tài
của bình luận. Song nó phải đáp ứng yêu cầu tính thời sự của báo chí, chọn
để tài để bình luận phải là những vấn đề cuộc sống đang đặt ra, cần nhà
bình luận định hướng. Vì thế, việc chọn đề tài phụ thuộc vào tầm hiểu biết, ý
thức chính trị, phạm vi vấn đề mà ngưòi viết quan tâm.
Qua việc chọn lựa các sự kiện và các khía cạnh dẫn ra những lý lẽ mà
chúng ta thấy được nhân cách và năng lực của người bình luận. Nó được bộc
lộ ở các khía cạnh như: trình độ nhận thức và sự lựa chọn các phương tiện

11


diễn đạt của người viết. Ngay ở giai đoạn khởi đầu này, nhân tố quyết định
là tác giả, là bình luận viên. Điều đó đòi hỏi ngưòi viết bình luận phải được
chuẩn bị về lĩnh vực mình viết, phải nghiên cứu thường xuyên các vấn đề
đó. Chỉ có một sự hiểu biết đầy đủ mới có thể bình luận, đưa ra được những

nhận xét, đánh giá một cách xác đáng, khách quan, đúng đắn.
2.5. So với các thể loại khác trong nhóm chính luận báo chí như xã
luận, chuyên luận... bình luận thường có dung lượng linh hoạt và tương đối
ngắn. Ngày nay, sự phát triển của xã hội đã thay đổi thói quen tiếp nhận sản
phẩm báo chí của công chúng, dung lượng các bài bình luận ngày càng ngắn.
Thông thường, một bài bình luận có dung lượng từ 700-1.000 chữ. Báo Tuổi
trẻ quy định, bài bình luận thông thường có dung lượng từ 500-800 chữ.
2.6. Chính vì chủ yếu bàn luận về những vấn đề, sự kiện thời sự, đang
được xã hội quan tâm hoặc có ý nghĩa tại thời điểm đó và nêu bật quan điểm
của tòa soạn, tác giả nên bình luận thường tạo ra hiệu ứng xã hội mạnh mẽ,
tức thì.
III. Các dạng thức của thể loại bình luận
1. Lấy lĩnh vực hoạt động đời sống xã hội làm tiêu chí
Có 2 dạng bình luận trong nước và bình luận quốc tế. Tương ứng với
các hoạt động trong xã hội có: Bình luận chính trị, triết học, bình luận kinh
tế, bình luận văn hóa, âm nhạc, bình luận văn học, nghệ thuật.

. Bình luận văn học: Dưới dạng văn nghị luận xuất hiện sớm vì được
thừa hưởng trong di sản văn hóa dân tộc. Ngày nay nó vẫn còn xuất hiện trên
mặt báo như chuyên mục “Thời đàm” trên báo Quân đội nhân dân số ra thứ
6 hàng tuần.

12


. Bình luận thể thao: Ngày nay xuất hiện nhiều trên các phương tiện
truyền thông đại chúng. Báo in, báo mạng, báo hình không ngừng khai thác
cập nhật thông tin thể thao trong nước và quốc tế, xuất hiện nhiều cây bút
bình luận bám sát mảng đề tài này. Các báo chuyển về mảng thể thao như:
Thể thao Việt Nam, Bóng đá… đều coi trọng phát triển mảng bình luận hay

sau mỗi trận bóng đá lớn, Đài Truyền hình Việt Nam đều mời các chuyên gia
về bóng đã bình luận, phân tích trận đấu

. Bình luận kinh tế: Mảng đề tài này cũng được nhiều báo quan tâm
Ví dụ: Thời báo Tài chính Việt Nam có chuyện mục “Sự kiện - nhận
định” bài Gia tăng giá trị cho lúa gạo (ra ngày 12-3-2012) hay Thời báo
Kinh tế Việt Nam có chuyên mục “Thời luận” xuất hiện hàng loạt bài của
cây bút chính luận nổi tiếng Hoàng Tùng. Những vấn đề kinh tế trong thời
đại toàn cầu hóa được ông lý giải trong các bài viết hết sức cô đúc, ngắn
gọn, dễ hiểu phù hợp với sự phát triển của báo chí hiện đại như: Suy thoái
kinh tế (số ra ngày 18-19-1-2008).
+ Bình luận quốc tế: Đi sâu bàn về các biến động lớn trong đời sống
chính trị thế giới ở buổi giao thời. Cây bút chính luận sắc sảo của làng báo
Việt Nam, Hồ Quang Lợi đã có những bài bình luận đanh thép như: Cuộc
sắp xếp lớn ở buổi giao thời (ngày 5-1-1998), Cơn xung chấn toàn cầu (ngày
30-1-2005)…
2. Lấy tính chất, phương pháp thể hiện làm tiêu chí
+ Bình luận giải thích: Thường thấy ở các báo trung ương, địa
phương, chuyên ngành. Nhiệm vụ của nó giải thích các hiện tượng tích cực,
các quá trình vận động của các lĩnh vực đời sống. Đối tượng giải thích là các
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Để viết
13


được người viết phải bám sát, nắm vững các chủ trương, đường lối đó để
giải thích, phân tích một cách hợp tình hợp lý tiếp thêm sức chiến đấu cho
đường lối chủ trương, chính sách đó…
Ví dụ: Báo Tuổi trẻ với Chuyên mục thời sự và suy nghĩ: có bài “Cả
nước nhìn vào cách ứng xử của Thủ đô” hay bài viết “Sai lầm và sự tha thứ”
trong chuyên mục Cùng suy ngẫm đăng trên báo Nhân dân…

+ Dạng bình luận bút chiến: Đấu tranh với những tư tưởng lỗi thời,
lạc hậu trong nội bộ nhân dân, những tư tưởng hành động, thủ đoạn của
những kẻ chống phá cách mạng nước ta. Tính chiến đấu của dạng bình luận
này được đề cao nhấn mạnh. Những tư tưởng chậm tiến, trì trệ, những quan
điểm sai trái chống phá nói xấu cán bộ, bôi nhọ danh dự của các vị lãnh đạo
đảng nhà nước, chống phá chính quyền thông qua ngòi bút sắc sảo của các
chuyên gia, các cây bút nhiều kinh nghiệm có quan điểm lập trường vững
vàng phân tích nêu luận cứ, luận chứng đanh thép nhằm chỉ ra, vạch rõ âm
mưu của những cơ hội chống phá nhằm từ đó giải thích thuyết phục để học
đi theo con đường chân chính mà đảng và nhân dân ta đã chọn kiện định với
mục tiêu lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ví dụ: Báo Quân đội nhân dân có chuyên mục “Phòng, chống diễn
biến hòa bình” bài “Một sự vu cáo, bịa đặt” của tác giả Kim Ngọc số ra ngày
1-10-2013
3. Lấy nội dung phản ánh làm tiêu chí:
+ Bình luận có 2 dạng: Bình luận sự kiện và bình luận vấn đề

. Bình luận sự kiện: Chớp lấy một cách kịp thời và tức thì mang rõ
tính thời sự của báo chí. Người viết phải cập nhật thường xuyên, chớp đúng
sự kiện mà cuộc sống cần “bà đỡ” trong việc mở rộng, nâng cao nhận thức…

14


góp tiếng nói đầu tiên để bản đọc định hướng điều chỉnh hoạt động thực tiễn
cho phù hợp.

.

Bình luận vấn đề: Xuất hiện khi 1 sự kiện đã hoặc sắp kết thúc,


một hiện tượng đã hình thành… Người viết xâu chuỗi nhiều sự kiện, đúc rút
từ nhiều biểu hiện của hiện tượng để hình thành một vấn đề nào đó. Nó có
cái nhìn sâu, rộng, và tầm xa hơn, có độ lùi xa hơn nhằm cho việc phân tích,
lý giải có tính thuyết phục hơn. Vì thế nó có bước tiến tới một chuyên luận
báo chí
Ví dụ: Trên báo Lao động, chuyên mục sự kiện và bình luận có bài
“Khai trí” ra số xuân Giáp Ngọ 2014.
4. Lấy thời gian làm tiêu chí:

. Bình luận trong ngày: Phù hợp với các tờ nhật báo, quan tâm tới sự
kiện xảy ra trong vòng 24h. Sự kiện nóng hổi vừa xảy ra, đang xảy ra, sự
kiện đang trong tiến trình phát triển. Người bình luận phải có cái nhìn nhạy
cảm trong chọn vấn đề vừa cụ thể vừa toàn diện để phản ánh, dự đoán, dự
báo tránh rơi vào phiến diện, võ đoán, sai lầm không đáng có.
Ví dụ: Báo Quân đội nhân dân chuyên mục Cùng bàn luận có bài:
“Coi trọng “lượng hóa” tiêu chí chấm điểm cán bộ của tác giả Anh Quân,
“Móng tay nhón” và “bàn tay mềm” của tác giải Nguyễn Anh…

. Bình luận trong tuần: Quan tâm đến các biến cố diễn ra trong thời
gian dài, đề cập đến mối quan hệ sâu hơn, tính khái quát, tổng hợp cao hơn.
Nội dung bình luận vấn đề, kết cấu hoàn chỉnh. Người viết phải vận dụng
hiểu biết, tri thức rộng và có chiều sâu. Sự tích lũy nền tảng tri thức, hiểu
biết là cả quá trình để khi sự kiện, hiện tượng xảy ra nhà bình luận mới
“cộng hưởng”, “hóa thân” rồi “thăng hoa”.
15


VD: Báo Quân đôi nhân dân có mục Diễn đàn chủ nhật bình luận về
các cấn đề nổi bật trong tuần: “Hiệu ứng vỉa hè, lòng đường” của tác giả

Nguyễn Mạnh đăng ngày 2-4-2017
5. Lấy dung lượng tác phẩm làm tiêu chí

. Bình luận có độ dài dung lượng lớn: 1.500 đến 2.000 từ, bình luận
này thấy ở những cây bút trước thể hiện. Bình giá phân tích, tổng kết 1 sự
kiện, 1 quá trình. Tiếp cận với vấn đề lớn trong nước quốc tế như một dòng
chủ lưu. Bài bình luận dài thường tập trung vào những vấn đề, sự kiện đang
gây xôn xao dư luận, cần có sự định hướng tư tưởng; hoặc từ nhiều sự kiện
có liên quan đến nhau, người viết tổng hợp, phân tích rồi đi đến kết luận về
một vấn đề.
VD: Bài “Rạng rỡ thế rồng bay”, “Sự đánh tráo giá trị nguy hại” của
tác giả Hồ Quang Lợi.

.

Bình luận ngắn: dung lượng 500-600 từ được coi là vấn đề mũi

nhọn xung kích trên công luận báo chí hiện nay. Đòi hỏi thông tin cập nhật
phong phú kịp thời, có tính chiến đấu cô đong, ngắn gọn, kết cấu có tính
thuyết phục trong lý lẽ luận bàn và trong thực tiễn chứng minh… Bài bình
luận ngắn chỉ dẫn ra một sự kiện, một lời phát biểu là người viết có thể đa ra
nhận định của mình: tán thành hoặc bác bỏ. Dạng bài này xuất hiện nhiều
trong các chuyên mục bình luận của các tờ báo như: Thanh niên (Chào buổi
sáng), Tuổi trẻ (Thời sự và Suy nghĩ), Nhân dân (Cùng suy ngẫm), Lao động
(Sự kiện và Bình luận)…
6. Bình luận trong các loại hình báo chí
- Bình luận phát thanh: Nhằm giải thích, lý giải một sự kiện, hiện
tượng nào đó mà xã hội quan tâm bằng phương pháp truyền thanh radio theo
16



quy luật thông tin bằng lời nói. Nội dung không lớn, kết cấu đơn giản, người
viết đi thẳng vào những lập luận lý giải căn bản nhất của sự kiện. Ngôn ngữ
văn nói giàu khẩu ngữ gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày của công
chúng.
Ví dụ: Đài Tiếng nói Việt Nam thường xuyên có các bài bình luận vấn
đề, bình luận sự kiện…
- Bình luận truyền hình: Xử lý mối quan hệ giữa hình ảnh và lời
bình, hình ảnh được chọn phải ăn khớp với lời bình. Hình ảnh sẽ làm cho lời
bình có thêm chứng cứ thuyết phục làm cho lời bình hùng hồn đanh thép. Sự
kiết hợp hài hòa giữa hình ảnh và âm thanh, hình ảnh được coi là chính
ngôn. Thông qua khâu trung gian là phát thanh viên họ trở thành bình luận
viên truyền hình trực tiếp. Chính giọng nói, âm lượng, thái độ tình cảm của
phát thanh viên một lần nữa giúp tác giả bộc lộ một cách toàn diện tác phẩm
đến với công chúng.
Ví dụ: Đài Truyền hình Việt Nam có chuyên mục Sự kiện và Bình
luận phát sóng trên kênh VTV1 vào 9h30 thứ 7 hàng tuần
- Bình luận trên báo mạng điện tử: Phương thức, nội dung, hình
thức phản ảnh thuộc loại nghị luận. Sức truyền tải vô cùng nhanh, tức thì.
Công nghệ mạng điện tử tích hợp được đa phương tiện (chữ viết, âm thanh,
tiếng động, hình ảnh, tĩnh). Sự tương tác cao, thông tin được gửi đi nhanh
chóng và cũng nhận được phản hồi từ độc giải nhanh hơn so với các thể loại
khác. Bình luận trên báo mạng nhân lên được vị trí vai trò tác động đến xã
hội nhờ công năng của mạng điện tử. Đối tượng viết không giới hạn. Tính
dân chủ trong phân tích đánh giá, bình luận, phản hồi cao của đông đảo quần
chúng. Hiện nay, hầu hết các tờ báo mạng đều đã quan tâm phát triển thể loại
bình luận.
17



Hiện nay, báo chí sử dụng rất nhiều hình thức bình luận và phạm vi
nghiên cứu của mỗi bài bình luận cũng rất đa dạng. Có những bài bình luận
chỉ dừng lại ở mức xem xét một sự kiện nhỏ, riêng lẻ nào đó trong đời sống
xã hội như việc đánh giá hành vi của một cá nhân cụ thể nào đó là tốt hay
không tốt. Cũng có khi nhà báo sử dụng bài bình luận để đánh giá, bàn luận
về một sự kiện nhưng sự kiện này đã được thông báo trên các phương tiện
thông tin đại chúng. Người viết trình bày quan điểm của toà soạn hay của
chính mình về sự kiện đó hoặc từ sự kiện đó liên hệ đến những sự kiện hay
vấn đề khác. Có nhiều bài bình luận thường nằm trong loạt bài đi kèm với
các bài điều tra, phóng sự, phỏng vấn… về vấn đề, sự kiện được dư luận
quan tâm. Có nhiều sự kiện, vấn đề cần được bình luận dưới nhiều góc độ,
soi chiếu bởi các lăng kính khác nhau, vào các thời điểm khác nhau. Ví dụ
như sau vụ Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas)
công bố thông tin 67% mẫu nước mắm truyền thống được kiểm tra chứa
lượng asen vượt quá ngưỡng cho phép. Nhiều tờ báo không chỉ đưa tin mà
còn bình luận quan điểm sai lệch về vấn đề gây hoang mang cho dư luận và
ảnh hưởng đến doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng.
IV. Các kỹ năng cơ bản của bình luận báo chí
1. Các yêu cầu của bình luận
1.1. Các yếu tố tạo nên nội dung:
- Luận điểm: là những ý trực tiếp cấu thành chủ đề, có sức khái quát
cao, chứa đựng những quan niệm, những tư tưởng sâu sắc. Các luận điểm
trong tác phẩm độc lập tương đối với nhau cùng có nhiệm vụ làm rõ thêm
cho chủ đề.

18


- Luận cứ: là những cứ liệu, những bằng chứng, những ch tiết để xây
dựng nên và chứng minh cho những luận điểm. Trong một luận điểm có thể

có nhiều luận cứ.
- Luận chứng: là kết cấu, toàn bộ tổ chức của việc triển khai một luận
điểm hoặc toàn bộ hệ thống luận điểm trong tác phẩm bình luận. Toàn bộ sự
triển khai, tổ chức này phải chặt chẽ, hợp lý, vừa triệt để khai thác những
luận cứ, vừa phải thuyết minh một cách nhất quán cho luận điểm, mặt khác
phải tránh cực đoan, một chiều, lật đi lật lại vấn đề cho thấu tình đạt lý.
Nội dung bài bình luận là một tổ chức của các luận điểm, luận cứ
thành một hệ thống, một cấu trúc chặt chẽ nhằm biểu đạt chủ đề chung. Có
thể mô hình hóa:
+ Đặt vấn đề: Nêu luận đề (ý khái quát hay chủ đề của tác phẩm)
+ Giải quyết vấn đề:
Luận điểm I:
Luận cứ 1
Luận cứ 2

> Làm sáng tỏ cho luận điểm 1

Luận cứ 3
Luận điểm II
Luận cứ 1
Luận cứ 2

> Làm sáng tỏ cho luận điểm 2

Luận cứ 3
...
+ Kết thúc vấn đề: Nêu ý tổng quát toàn bài.
1.2. Các thao tác tổ chức nên nội dung:
19



- Các thao tác tư duy (hay cách luận chứng):
+ Diễn dịch : đi từ cái chung, khái quát đến cái riêng. Cụ thể: vận
dụng nguyên lý chung để xem xét đến những sự vật riêng biệt. Sự suy lý sẽ
mang hình thức diễn dịch nếu ta đặt một hiện tượng riêng với nguyên tắc
chung và từ quan niệm chung rút ra kết luận về các tính chất một đối tượng,
vật thể riêng rẽ. Phương pháp này đóng vai trò to lớn trong quá trình tư duy
của con người cũng như trong thực tiễn báo chí đặc biệt là ở thể loại bình
luận.
+ Quy nạp : đi từ cái riêng đến cái chung, từ sự quan sát, nghiên cứu
các hiện tượng, đối tượng cụ thể, riêng biệt, đơn nhất tiến đến những kết
luận tổng quát; từ luận chứng riêng suy ra nguyên tắc, nguyên lý phổ biến
hay nói cách khác từ việc xem xét những hiện tượng, đối tượng riêng lẻ, tìm
ra mối liên hệ bản chất giữa chúng với nhau từ đó nâng lên thành nhận định
khái quát, trừu tượng về những dấu hiệu chung.
+ Phối hợp diễn dịch với quy nạp: Phân tích chỉ là bước đầu của sự
khám phá các yếu tố có quan hệ tương hỗ, các mối liên hệ qua lại giữa
nguyên nhân và kết quả còn kết cục của nó là sự liên kết các yếu tố được
khảo sát riêng rẽ đó thành một tổng thể toàn vẹn, có nghĩa là sự tổng hợp.
Phép tổng hợp dựa trên những dữ liệu thu nhận được từ phép phân tích.
Phương pháp này gồm có 3 phần: Nêu vấn đề, giải quyết vấn đề và kết luận
vấn đề.
Thực tế cho thấy trong các bài bình luận luôn sử dụng cân bằng 2
phương pháp quy nạp và diễn dịch. Đối với những vấn đề cần những luận
điểm mang tính tổng quát sau đó dẫn giải, phân tích giúp công chúng hiểu rõ
chi tiết thì nhà báo dùng lối viết diễn dịch. Còn những vấn đề cần nêu từng
sự kiện nhỏ rồi tập trung khái quát thành một ý lớn, mục đích chỉ ra cho
20



công chúng thấy ý nghĩa, bản chất của vấn đề thì cách hiệu quả nhất là dùng
phương pháp quy nạp.
Thông thường, 2 phương pháp này luôn đi đôi, bổ trợ cho nhau và nó
ít tồn tại như một phơng pháp duy nhất trong bài bình luận. Người viết thờng
kết hợp, vận dụng chúng với nhau để tạo hiệu quả thông tin cao nhất là
thuyết phục độc giả tin vào những quan điểm mà nhà báo định hướng.
+ Nêu phản đề : lật ngược vấn đề. Nêu luận điểm giả định và phát
triển đến tận cùng để chứng tỏ là luận điểm sai. Từ đó khẳng định luận điểm
của mình.
+ So sánh : Phương pháp này đợc sử dụng dưới 2 hình thức: so sánh
tương đồng (từ một chân lý đã biết, đã được công nhận suy ra một chân lý
tương tự có chung lôgíc bên trong) và so sánh tương phản đối chiếu các mặt
trái ngược với nhau, trắng- đen, phải- trái để làm nổi bật điều mình muốn
hướng tới). Trong bình luận, phương pháp so sánh được sử dụng rộng rãi
nhằm chỉ ra sự khác biệt và tương đồng của các đối tợng, sự vật được xác
định một cách chính xác, đầy đủ hơn.
+ Phân tích.
+ Nhân quả.
- Các thao tác nghị luận chính: chứng minh, phân tích, giải thích, bình
giá và bình luận.
1.3. Ngôn ngữ, kết cấu bài bình luận
- Ngôn ngữ
+ Ngôn ngữ trong bài bình luận thường là ngôn ngữ của tác giả, hầu
như không xuất hiện ngôn ngữ nhân vật.

21


+ Ngôn ngữ trong bình luận thường chọn lọc, mạch lạc, rõ ràng, có sự
liên kết chặt chẽ và hợp lý

- Kết cấu: một bài bình luận có thể có các dạng kết cấu sau:
+ Nếu vấn đề chi tiết hoặc câu hỏi xoay quanh sự kiện từ đó lý giải,
cắt nghĩa, đánh giá vấn đề thông qua lý lẽ, lập luận logic. Kết bài chốt lại ý
chính và đề xuất giải pháp.
+ Kết cấu theo trục thời gian: dùng lý lẽ lập luận theo tuyến tính thời
gian, vấn đề nào xay ra trước thì nêu trước, vấn đề nào diễn ra sau thì xử lý
sau.
+ Mở đầu bằng cách nêu thực tiễn nguyên nhân, phân tích nêu nội
dung, kết thúc nêu thực tiễn quan trọng.
2. Một số kỹ năng cần có khi viết bình luận
Từ những yêu cầu cơ bản trên, có thể rút ra một số kỹ năng khi viết
bình luận báo chí như sau:
-

Nhà báo cần có sự nghiên cứu, tích lũy kiến thức một cách có

hệ thống và nắm bắt được vấn đề ở tầm tương đối rõ ràng để khái quát nhanh
hệ thống các luận điểm và có hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng của
mình một cách rõ ràng.
-

Một sự kiện, vấn đề luộn có nhiều tầng ý nghĩa: ý nghĩa kinh

tế, ý nghĩa xã hội, ý nghĩa khoa học… hay ý nghĩa đối với từng nhóm người,
cộng đồng cụ thể. Vì vậy, nhà báo phải tích lũy kiến thức trong cuộc sống để
có thể soi chiếu vấn đề dưới nhiều bình diện khác nhau.
-

Nhà báo phải xác định, tiếp nhận các sự kiện, luôn phải đặt


câu hỉ về các vấn đề, sự kiện: Đằng sau nó là cái gì? Việc bình luận về sự

22


kiện, vấn đề này sẽ tác động vào các mối quan hệ nào? Các nhóm lợi ích
nào?...
-

Nhà báo phải hình thành được hệ thống luận điểm, luận cứ,

luận chứng của mình một cách rõ ràng, mạch lạc. Muốn như vậy, khâu lập
đề cương, dàn ý là không thể bỏ qua.
-

Nhà báo phải xác định và khảo sát được ngôn ngữ và giọng

điều phù hợp với tính chất vấn đề bình luận, phải phù hợp với tâm lý, tâm
trạng xã hội, phù hợp với chính nhóm công chúng của mình.
-

Khi viết xong bài bình luận, nhà báo không nên gửi bài ngay

mà nên có những khoảng dừng trong một thời gian nhất định. Sau đó, nhà
báo tiến hành đọc lại bài bình luận đề tránh trạng thái thôi thúc của tâm lý
sang tạo khiến bài viết mang tính phiến diện, kém chính xác.

23



KẾT LUẬN
Lịch sử phát triển của hệ thống thể loại báo chí cho thấy những bài
bình luận thường giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng dư luận xã
hội. Nó là thể loại không thể thiếu trong việc định hướng cách nhìn nhận và
đánh giá thông tin của công chúng. Nhận thức được ý nghĩa đó, mỗi tờ báo
thường có những chuyên mục bình luận riêng và những nhà báo làm công
tác bình luận chuyên nghiệp bình luận về từng chủ đề cụ thể phù hợp với
nhóm công chúng mục tiêu của tờ báo.
Trong xã hội bùng nổ thông tin với nhiều biến động và sự phát triển
như vũ bão của các loại hình truyền thông hiện đại như ngày nay thì thể loại
bình luận lại càng trở nên quan trọng và cần thiết. Với thể loại bình luận, cái
công chúng nhận được không chỉ là thông tin mà còn là sự thẩm định, phân
tích, đánh giá các sự kiện, vấn đề, từ đó tìm ra bản chất, tác động của chúng.
Đây cũng là đòi hỏi bức thiết của công chúng đối với báo chí hiện đại.
Tính chất và vị trí đặc biệt của bài bình luận trong hệ thống thể loại
báo chí chính luận đặt ra những yêu cầu và đòi hỏi cao đối với các nhà báo
viết loại bài này. Vì vậy, nhà báo cũng như cơ quan báo chí cần nhận thức rõ
vai trò của thể loại bình luận trong hệ thống báo chí cũng như có các giải
pháp cụ thể nâng cao chất lượng thể loại này nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu
ngày càng cao của công chúng.

24


PHẦN II: VIẾT BÀI BÌNH LUẬN
“Giải cứu nông sản” – cứu đến bao giờ?
Khoảng 2 năm trở lại đây, cộng đồng đã nhiều lần kêu gọi giải cứu
các loại nông sản giúp bà con nông dân. Từ thanh long Bình Thuận, gừng
Xín Mần, cà chua Hưng Yên hay mới đây nhất là dưa hấu Quảng Ngãi đều
được người dân cả nước giúp tiêu thụ. Đứng ở góc độ nhân văn, đây là một

hoạt động hết sức ý nghĩa. Tuy nhiên, nhìn ở góc độ kinh tế có thể thấy, bấy
lâu nay, nông sản Việt vẫn đang bế tắc trong tiêu thụ.
Quay lại câu chuyện giải cứu gừng Xín Mần. Thời điểm trước Tết
Nguyên đán Đinh Dậu, nhiều cơ quan, đơn vị đã kêu gọi cộng đồng mua
gừng tươi giúp bà con huyện Xín Mần (tỉnh Hà Giang). Khi đó, theo nguồn
tin từ chính quyền địa phương, tại các huyện Xín Mần, Vị Xuyên, Bắc
Quang đang ứ đọng hàng trăm tấn gừng tươi. Nguyên nhân là do những năm
trước, thương lái thu mua bán sang Trung Quốc với giá 10.000 - 12.000
đồng/kg khiến người dân trồng ồ ạt. Nhưng mùa vụ năm nay, phía Trung
Quốc không thu mua gừng tươi, người trồng gừng rơi vào cảnh điêu đứng
khi giá rẻ nhưng vẫn không bán được. Khi đó, dù giá gừng mua tại địa
phương chỉ khoảng 4.000 đồng/kg, vận chuyển ra khu vực trung tâm các xã
thì giá cao nhất cũng không quá 6.000 đồng/kg nhưng vẫn không bán được.
Trong khi cả tỉnh Hà Giang chỉ có một vài doanh nghiệp nhỏ thu mua gừng,
những đơn vị từng thu mua để xuất khẩu thì phải đóng cửa nhà xưởng vì
phía Trung Quốc không thu mua.
Hay câu chuyện mới đang diễn ra những ngày này, giá dưa hấu Quảng
Ngãi giảmh xuống chỉ còn 500 - 1.000 đồng/kg nhưng vẫn không thể bán.
Nguyên nhân chủ yếu là do thời tiết bất lợi và thương lái Trung Quốc không
thu mua. Đáng chú ý, đây đã là lần thứ 4 liên tiếp cộng động phải giải cứu
25