2 3
© Richard Koch 1997. Tấc phêím “The 80/20 Principle: The Secret of
Achieving More With Less” xët bẫn lêìn àêìu búãi Nicholas Brealey
Publishing, London, 1997. Bẫn dõch àûúåc xët bẫn theo thỗa thån
vúái Nicholas Brealey Publishing.
NHÂ XËT BẪN TRỄ
NGUN L
RICHARD KOCH
4 5
Mc lc
Phêìn 1
MÚÃ ÀÊÌU
1. Dêỵn nhêåp vïì Ngun l 80/20 11
2. Tû duy theo Ngun l 80/20 nhû thïë nâo? 40
Phêìn 2
THÂNH CƯNG TRONG KINH DOANH KHƯNG
NHÊËT THIÏËT LÂ MƯÅT ÀIÏÌU HUÌN BĐ
3. Ngêëm ngêìm mưåt lân sống 69
4. Tẩi sao chiïën lûúåc
ca bẩn sai lêìm? 92
5. Àún giẫn lâ tưët àểp 130
6. Cêu àng àưëi tûúång khấch hâng 159
7. Mûúâi ûáng dng hâng àêìu trong
kinh doanh ca Ngun l 80/20 185
8. Q hưì tinh! “Sưë đt quan ëu”
àem lẩi thânh cưng cho bẩn 204
6 7
Phêìn

1
Múã àêìu

Phêìn 3
LÂM ĐT, THU VÂ “TH” NHIÏÌU HÚN
9. Tûå Do 221
10. Cấch mẩng thúâi gian 237
11. Bao giúâ bẩn cng cố thïí àẩt àûúåc
nhûäng gò mònh mën 267
12. Vúái mưåt đt hưỵ trúå tûâ bùçng hûäu 285
13. Thưng minh vâ lûúâi nhấc 303
14. Tiïìn, tiïìn, tiïìn 333
15. Bẫy thối quen mang àïën hẩnh phc 353
Phêìn 4
MÚÃ RƯÅNG ẤP DNG NGUN L 80/20
TRONG CÅC SƯËNG
16. “Lêëy lẩi phong àưå” 381
8 9
Lïåch chïnh, v tr nây lâ thïë!
Ngun l 80/20 lâ gò? Ngun l 80/20 cho chng ta
biïët rùçng trong bêët cûá mưåt nhốm nâo cng àïìu cố mưåt
sưë àưëi tûúång cố mưåt vai trô quan trổng hún nhûäng àưëi
tûúång khấc rêët nhiïìu. Mưåt mûác chín hóåc giẫ thuët
ph húåp lâ 80% nhûäng kïët quẫ hóåc sẫn phêím àûúåc
sẫn sinh ra tûâ 20% nhûäng ngun nhên, vâ nhiïìu khi
tûâ mưåt t lïå nhỗ hún nhiïìu nhûäng àưång lûåc cố sûác tấc
àưång lúán.
Lúâi ùn tiïëng nối thûúâng nhêåt lâ mưåt minh hổa rêët rộ
cho thûåc tïë nây. Ngâi Issac Pitman, ngûúâi phất minh
ra tưëc k, khấm phấ ra rùçng chó cố 700 tûâ thưng dng
mâ àậ chiïëm àïën 2/3 cấc tûâ ngûä dng trong nhûäng
cåc nối chuån trao àưíi qua lẩi giûäa chng ta vúái
nhau. Pitman nhêån thêëy rùçng, nhûäng tûâ ngûä nây, kïí

cẫ nhûäng tûâ ngûä phấi sinh ca chng, chiïëm 80% trong
lúâi ùn tiïëng nối thưng thûúâng. Trong trûúâng húåp nây,
khưng túái 1% tûâ ngûä (bưå tûâ àiïín New Oxford Shorter
Oxford English Dictionary têåp húåp nûãa triïåu tûâ) àûúåc
sûã dng trong 80% lûúång thúâi gian. Chng ta cố thïí
gổi àêy lâ ngun l 80/1. Tûúng tûå, trïn 99% nhûäng
trao àưíi, chuån trô sûã dng khưng túái 20% vưën tûâ:
chng ta cố thïí gổi àêy lâ ngun l 99/20.
Àiïån ẫnh cng cố thïí sûã dng àïí lâm mưåt minh hổa
cho ngun l 80/20. Mưåt nghiïn cûáu múái àêy cho
thêëy rùçng 1,3% cấc bưå phim àem vïì 80% tưíng doanh
10 11
1
Dêỵn nhêåp vïì
Ngun l 80/20
Trong mưåt thúâi gian dâi, àõnh låt Pareto
[Ngun l 80/20] cûá lûâng lûäng tưìn tẩi trong
lơnh vûåc kinh tïë nhû mưåt tẫng àấ bêët trõ khưng
múâi mâ àïën trïn mưåt khoẫng sên àậ ngùn nùỉp
àêu vâo àố, mưåt àõnh låt thûåc chûáng khưng ai
cố thïí giẫi thđch nưíi.
Josef Steindl
1
N
gun l 80/20 cố thïí vâ nïn àûúåc ấp dng búãi
mổi con ngûúâi thưng minh trong cåc sưëng thûúâng
nhêåt ca hổ, búãi mổi tưí chûác, àún võ, vâ búãi mổi nhốm vâ hònh
thấi xậ hưåi. Ngun l nây cố thïí gip cấc cấ nhên vâ tưí chûác
àẩt àûúåc nhiïìu kïët quẫ hún nhiïìu vúái lûúång cưng sûác đt hún
nhiïìu. Ngun l 80/20 cố thïí lâm cho con ngûúâi ta hiïåu quẫ

thu tûâ vế xem phim úã rẩp, vâ ta cố thïí xem àêy lâ quy
låt 80/1 (xem mc “Ngun l 80/20 phên loẩi phim
– gâ ra gâ, cưng ra cưng, trang...).
Ngun l 80/20 khưng phẫi lâ mưåt cưng thûác huìn
bđ gò. Nhiïìu khi mưëi quan hïå giûäa kïët quẫ vâ ngun
nhên gêìn t lïå 70/30 hún lâ 80/20 hay 80/1. Nhûng
cố mưåt thûåc tïë lâ đt khi nâo xẫy ra trûúâng húåp 50% cấc
ngun nhên dêỵn àïën 50% kïët quẫ. Chng ta cố thïí
thêëy àûúåc v tr nây khưng cên àưëi, khưng bùçng cên.
Mưåt thiïíu sưë lẩi àống mưåt vai trô quan ëu.
Nhûäng con ngûúâi vâ tưí chûác thêåt sûå cố hiïåu quẫ àïìu
biïët bấm sất, têån dng mưåt sưë đt nhûäng àưång lûåc quan
trổng cố thïí phất huy hiïåu quẫ trong lơnh vûåc, thïë giúái
ca hổ vâ chuín chng thânh nhûäng lúåi thïë ca hổ.
Cấc bẩn hậy tiïëp tc àổc nhûäng trang sấch sau àêy àïí
tòm hiïíu xem cấc bẩn cng cố thïí hổc hỗi vâ lâm nhû
thïë nâo àïí cng àûúåc nhû nhûäng ngûúâi êëy...
12 13
20: cưng thûác àiïín hònh sệ cho thêëy rùçng 80% nhûäng “sẫn
phêím àêìu ra” kïët tûåu tûâ 20% nhûäng “ngun liïåu àêìu vâo”;
rùçng 80% cấc kïët quẫ xët phất tûâ 20% cấc ngun nhên; hóåc
rùçng 80% nhûäng thânh quẫ cố àûúåc tûâ 20% cưng sûác àậ àêìu
tû. Hònh 1 minh hổa cho mưëi quan hïå nây.
Trong kinh doanh, nhiïìu vđ d minh hổa cho Ngun l 80/
20 àậ àûúåc kiïím chûáng. 20% cấc sẫn phêím thûúâng chiïëm 80%
doanh sưë tđnh theo àư-la M; vâ 20% cấc khấch hâng cng cố
mưåt têìm quan trổng tûúng tûå. 20% cấc sẫn phêím hóåc khấch
hâng thûúâng chiïëm khoẫng 80% lúåi nhån ca àún võ.
Trong xậ hưåi, 20% cấc tưåi phẩm chiïëm 80% giấ trõ ca têët cẫ
cấc tưåi phẩm. 20% ngûúâi lấi xe gêy ra 80% sưë tai nẩn. 20% sưë

ngûúâi kïët hưn cêëu thânh 80% sưë ngûúâi ly dõ (nhûäng kễ cûá tấi
hưn rưìi lẩi ly dõ àậ lâm mếo lïåch cấc con sưë thưëng kï, gêy ra
mưåt cẫm giấc bi quan sai lïåch vïì mûác àưå chung thy trong
hưn nhên). 20% cấc hổc sinh sinh viïn nùỉm giûä 80% nhûäng
bùçng cêëp, chûáng chó àûúåc phất ra.
Trong cåc sưëng gia àònh, 20% nhûäng têëm thẫm trẫi trong
nhâ thûúâng xun cố nhûäng bûúác chên giêỵm lïn. 20% sưë qìn
ấo àûúåc àem ra mùåc trong 80% lûúång thúâi gian. Vâ nïëu cấc
bẩn cố gùỉn mưåt chng bấo trưåm, 80% nhûäng v bấo trưåm
nhêìm lâ do 20% nhûäng ngun nhên khẫ hûäu.
Àưång cú àưët trong lâ mưåt minh hổa tuåt vúâi cho Ngun l
80/20. 80% lûúång nùng lûúång bõ bỗ phđ trong quấ trònh àưët
nhiïn liïåu vâ chó cố 20% lâ àûúåc chuín thânh nùng lûúång àêíy
cho bấnh xe chẩy; sưë 20% “ngun liïåu àêìu vâo” nây tẩo ra
100% “sẫn phêím àêìu ra”!
3
hún vâ hẩnh phc hún. Nố cố thïí nhên lïn gêëp bưåi mûác àưå
lúåi nhån ca cấc cưng ty vâ tđnh hiïåu quẫ ca bêët cûá tưí chûác
nâo. Thêåm chđ nố côn àống mưåt vai trô quan ëu trong viïåc
nêng cao chêët lûúång vâ sưë lûúång nhûäng dõch v cưng đch trong
khi cùỉt giẫm chi phđ. Cën sấch nây, cưng trònh àêìu tiïn bân
vïì Ngun l 80/20,
2
àûúåc viïët ra tûâ mưåt niïìm xấc tđn chấy
bỗng, àậ àûúåc kiïím nghiïåm vâ thûåc chûáng qua kinh nghiïåm
kinh doanh vâ cấ nhên, rùçng ngun l nây lâ mưåt trong
nhûäng phûúng cấch tưët nhêët àïí giẫi quët vâ vûúåt qua àûúåc
nhûäng ấp lûåc ca cåc sưëng hiïån àẩi.
Ngun l 80/20 lâ gò?
Ngun l 80/20 khùèng àõnh rùçng mưåt thiïíu sưë ngun

nhên, “ngun liïåu àêìu vâo”, hóåc cưng sûác thûúâng dêỵn àïën
mưåt àa sưë nhûäng kïët quẫ, “sẫn phêím àêìu ra”, hóåc nhûäng
thânh quẫ. Hiïíu theo nghơa àen, àiïìu nây cố nghơa lâ, chùèng
hẩn, 80% nhûäng gò cấc bẩn àẩt àûúåc trong cưng viïåc ca mònh
lâ kïët quẫ ca 20% lûúång thúâi gian cấc bẩn àậ bỗ ra. Nhû vêåy,
cố thïí nối 4/5 nhûäng nưỵ lûåc mâ cấc bẩn àậ bỗ ra – chiïëm mưåt
t lïå rêët lúán – àïìu ch ëu lâ khưng àem lẩi hiïåu quẫ mong
àúåi. Thûåc tïë nây trấi ngûúåc vúái nhûäng gò ngûúâi ta thûúâng nghơ.
Nhû vêåy Ngun l 80/20 khùèng àõnh rùçng tûå trong nưåi tẩi
quan hïå giûäa ngun nhên vâ kïët quẫ, “ngun liïåu àêìu vâo”
vâ “sẫn phêím àêìu ra”, vâ giûäa cưng sûác vâ thânh quẫ thu
àûúåc àậ cố mưåt tònh trẩng mêët cên àưëi. Mưåt chín mûác rêët rộ
cho tònh trẩng mêët cên àưëi nây cố thïí thêëy qua quan hïå 80/
14 15
“Ngun liïåu àêìu vâo” “Sẫn phêím àêìu ra”
Cưng sûác àêìu tû Thânh quẫ
Ngun nhên Kïët quẫ
Hònh 1: Ngun l 80/20
Khấm phấ ca Pareto: thiïëu cên àưëi, mưåt tònh trẩng
xẫy ra mưåt cấch cố hïå thưëng vâ cố thïí àoấn trûúác
àûúåc
Cú súã nïìn tẫng ca Ngun l 80/20 àûúåc Vilfredo Pareto
(1848-1923) – nhâ kinh tïë hổc ngûúâi – khấm phấ ra nùm
1897, cấch àêy àng 100 nùm. Khấm phấ ca ưng cho àïën
nay àậ cố nhiïìu tïn gổi khấc nhau, nhû Ngun l Pareto
(Pareto Principle), Àõnh låt Pareto (Pareto Law), Qui tùỉc 80/20
(80/20 Rule), Ngun l thiïíu cưng (Principle of Least Effort),
vâ Ngun l bêët cên bùçng (Principle of Imbalance); trong bưå
sấch nây chng ta sệ thưëng nhêët gổi lâ Ngun l 80/20. Qua
cẫ mưåt quấ trònh ẫnh hûúãng ngêëm ngêìm àưëi vúái nhiïìu ngûúâi

thânh àẩt quan trổng, nhêët lâ nhûäng ngûúâi lâm kinh doanh,
nhûäng ngûúâi say mï mấy tđnh, vâ nhûäng k sû ph trấch vïì
chêët lûúång, Ngun l 80/20 àậ gốp phêìn tấc àưång àïën thïë
giúái hiïån àẩi. Tuy nhiïn, nố hậy côn lâ mưåt trong nhûäng bđ êín
lúán nhêët trong thúâi àẩi chng ta – vâ ngay cẫ mưåt sưë đt ngûúâi
biïët vâ sûã dng Ngun l 80/20 cng chó khai thấc àûúåc mưåt
phêìn nhỗ nhoi sûác mẩnh ca nố.
Nhû vêåy Vildredo Pareto àậ khấm phấ ra cấi gò? Ưng àậ
tònh cúâ nghiïn cûáu nhûäng quy låt vïì ca cẫi vâ thu nhêåp úã
nûúác Anh thïë k XIX. Ưng nhêån thêëy rùçng, theo mêỵu nghiïn
cûáu ca ưng, hêìu hïët lûúång thu nhêåp vâ ca cẫi vïì tay mưåt
nhốm ngûúâi thiïíu sưë. Cố lệ chuån nây cng khưng cố gò àấng
ngẩc nhiïn cho lùỉm. Nhûng ưng cng khấm phấ ra hai àiïìu
khấc mâ ưng cho lâ rêët cố nghơa. Mưåt lâ, cố mưåt mưëi quan
hïå nhêët quấn, cố tđnh toấn hổc giûäa t lïå ngûúâi (lûúång phêìn
trùm trong tưíng sưë àưëi tûúång nghiïn cûáu àang xết) vâ lûúång
16 17
Mùåc d Pareto àậ nhêån thêëy têìm quan trổng vâ phẩm vi ấp
dng rưång lúán ca khấm phấ ca ưng nhûng, thêåt àấng tiïëc,
ưng lẩi rêët kếm trong viïåc giẫi thđch nố. Sau àố ưng tiïëp tc
àûa ra hâng loẩt nhûäng l thuët xậ hưåi hổc k th nhûng lan
man, chùèng àêu vâo àêu, têåp trung vâo vai trô ca bưå phêån
tinh hoa ca xậ hưåi, àïí rưìi cëi àúâi ưng, nhûäng tû tûúãng êëy
àậ bõ nhûäng tïn phất xđt theo phe Mussolini lẩm dng vâ bốp
mếo. nghơa ca Ngun l 80/20 àậ bõ “trm mïìn” cẫ mưåt
thïë hïå. Trong khi mưåt vâi nhâ kinh tïë hổc, àùåc biïåt lâ úã Hoa
K,
6
àậ nhêån thêëy têìm quan trổng ca nố nhûng mậi àïën sau
Chiïën tranh Thïë giúái Thûá hai múái cố hai ngûúâi ài tiïn phong

cng lc nhûng hoân toân khấc nhau bùỉt àêìu tẩo ra àûúåc
nhûäng àúåt sống gêy ch dû lån vúái Ngun l 80/20.
1949: Ngun l Thiïíu Cưng ca Zipf
Mưåt trong nhûäng ngûúâi ài tiïn phong lâ giấo sû ngûä vùn dẩy
úã Àẩi hổc Harvard, George K. Zipf. Nùm 1949, giấo sû Zipf
khấm phấ ra “Ngun l thiïíu cưng” vưën thêåt ra lâ mưåt tấi
khấm phấ vâ c thïí hốa ngun l ca Pareto. Ngun l ca
Pareto phất biïíu rùçng ngìn lûåc (con ngûúâi, hâng hốa, thúâi
gian, k nùng, hóåc bêët cûá thûá gò khấc cố khẫ nùng sẫn sinh
thïm giấ trõ múái) thûúâng cố khuynh hûúáng tûå sùỉp xïëp chđnh
mònh àïí giẫm thiïíu cưng viïåc, àïí rưìi chûâng 20-30% ca bêët cûá
ngìn lûåc nâo chiïëm 70-80% hoẩt àưång liïn quan àïën ngìn
lûåc êëy.
7
Giấo sû Zipf sûã dng nhûäng con sưë thưëng kï vïì dên sưë, sấch
vúã, tû liïåu ngûä vùn, vâ nhûäng hânh vi cấ nhên àïí chó ra sûå lùåp
ài lùåp lẩi rêët ưín àõnh ca quy låt bêët cên àưëi êëy. Chùèng hẩn,
thu nhêåp hóåc ca cẫi mâ nhốm nây àûúåc hûúãng.
4
Nối àún
giẫn hún, nïëu 20% ca nhốm àưëi tûúång nghiïn cûáu hûúãng 80%
lûúång ca cẫi,
5
thò cấc bẩn cố thïí àoấn chùỉc rùçng 10% sệ
hûúãng, chùèng hẩn nhû, 65% lûúång ca cẫi, vâ 5% sệ hûúãng
50%. Àiïím mêëu chưët khưng phẫi úã chưỵ cấc con sưë phêìn trùm,
mâ lâ úã chưỵ viïåc phên bưë ca cẫi trong mưåt nhốm àưëi tûúång
cố thïí tiïn àoấn lâ khưng cên àưëi.
Khấm phấ thûá hai ca Pareto, mưåt khấm phấ thêåt sûå lâm
ưng phêën khđch, lâ quy låt bêët cên àưëi nây lùåp ài lùåp lẩi mưåt

cấch ưín àõnh bêët cûá khi nâo ưng xem xết nhûäng dûä liïåu liïn
quan àïën nhûäng giai àoẩn lõch sûã khấc nhau hóåc nhûäng
qëc gia khấc nhau. D nghiïn cûáu nûúác Anh trong nhûäng
giai àoẩn àêìu, hóåc bêët cûá dûä liïåu nâo cố thïí cố àûúåc vïì
nhûäng nûúác khấc trong thúâi àẩi ca ưng hóåc trûúác àố, ưng
àïìu thêëy cố mưåt quy låt chung lùåp ài lùåp lẩi, nhiïìu lêìn, vúái
mưåt sûå chđnh xấc toấn hổc.
Àêy lâ mưåt sûå trng húåp lẩ k, hay lâ mưåt àiïìu gò àố cố mưåt
têìm quan trổng lúán lao àưëi vúái kinh tïë hổc vâ xậ hưåi? Quy låt
nây cố côn àng khưng nïëu ấp dng vâo nhûäng têåp húåp dûä
liïåu cố liïn quan àïën nhûäng vêën àïì khấc ngoâi ca cẫi hóåc
thu nhêåp? Pareto lâ mưåt nhâ cấch tên àẩi tâi, vò trûúác ưng ta
chûa cố ai tûâng xem xết hai têåp húåp dûä liïåu cố liïn quan vúái
nhau – trong trûúâng húåp nây lâ so sấnh phên phưëi thu nhêåp
hóåc ca cẫi vúái sưë ngûúâi cố thu nhêåp hóåc ch súã hûäu tâi sẫn
– vâ so sấnh t lïå phêìn trùm giûäa hai têåp húåp dûä liïåu nây.
(Ngây nay phûúng phấp nây àậ trúã nïn bònh thûúâng, vâ àậ
dêỵn àïën nhûäng bûúác nhẫy vổt lúán trong cấc hoẩt àưång doanh
thûúng vâ kinh tïë.)
18 19
tûúãng tuåt vúâi ca ưng lâ sûã dng Ngun l 80/20,
cng vúái nhûäng phûúng phấp thưëng kï khấc, àïí tòm vâ khùỉc
phc nhûäng lưỵi chêët lûúång vâ cẫi thiïån àưå tin cêåy vâ giấ trõ ca
cấc hâng hốa cưng nghiïåp vâ tiïu dng. Sưí tay kiïím soất chêët
lûúång, tấc phêím cố tđnh múã àûúâng ca Juran, àûúåc xët bẫn
lêìn àêìu tiïn vâo nùm 1951 vâ àậ tấn dûúng Ngun l 80/
20 bùçng nhûäng lúâi lệ rêët hâo phống:
Nhâ kinh tïë hổc Pareto àậ phất hiïån ra rùçng ca cẫi
cng àûúåc phên phưëi mưåt cấch thiïn lïåch [nhû nhûäng
quan sất ca Juran vïì mêët tưín thêët chêët lûúång]. Ta

cố thïí tòm thêëy nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå – sûå
phên bưë tưåi phẩm giûäa nhûäng tưåi nhên, sûå phên bưë
tai nẩn giûäa nhûäng qui trònh tiïìm êín nguy cú, v.v...
Ngun l ca Pareto vïì sûå phên bưë khưng àưìng àïìu
ấp dng cho sûå phên bưë ca cẫi vâ cho sûå phên bưë
tưín thêët chêët lûúång.
8
Khưng cố nhâ cưng nghiïåp tai to mùåt lúán nâo úã M quan
têm àïën nhûäng l thuët ca Juran. Nùm 1953 ưng àûúåc múâi
àïën Nhêåt Bẫn àïí thuët giẫng, vâ àậ àûúåc nhiïìu ngûúâi àốn
nhêån tûúãng ca ưng. Ưng àậ úã lẩi lâm viïåc vúái mêëy têåp àoân
ca Nhêåt, lâm biïën chuín giấ trõ vâ chêët lûúång nhûäng hâng
hốa tiïu dng ca hổ. Mậi cho àïën khi mưëi àe dổa ca ngûúâi
Nhêåt àưëi vúái nïìn cưng nghiïåp Hoa K àậ hiïín hiïån, thúâi gian
sau nùm 1970, thò úã phûúng Têy ngûúâi ta múái xem trổng
Juran. Ưng vïì nûúác àïí lâm cho nïìn cưng nghiïåp Hoa K nhûäng
gò ưng àậ lâm cho ngûúâi Nhêåt. Ngun l 80/20 chđnh lâ linh
hưìn ca cåc cấch mẩng chêët lûúång toân cêìu.
ưng phên tđch têët cẫ nhûäng túâ hưn th àûúåc cêëp búãi chđnh
quìn Philadelphia trong nùm 1931 úã mưåt khu vûåc gưìm 20
dậy nhâ, qua àố cho thêëy rùçng 70% nhûäng v kïët hưn lâ giûäa
nhûäng ngûúâi sưëng trong vông 30% ca khoẫng cấch.
Rêët tònh cúâ, Zipf cng cung cêëp àûúåc nhûäng giẫi thđch khoa
hổc cho mưåt bân lâm viïåc bûâa bưån bùçng cấch “bâo chûäa” cho
sûå bûâa bưån êëy vúái mưåt quy låt khấc: têìn sët sûã dng àem
nhûäng thûá thûúâng xun àûúåc sûã dng lẩi gêìn vúái chng ta.
Nhûäng thû k thưng minh tûâ lêu àậ biïët khưng nïn sùỉp xïëp
quấ àêu vâo àêëy àưëi vúái nhûäng tâi liïåu, giêëy túâ thûúâng cêìn
tham khẫo.
1951: Quy låt vïì sưë đt quan ëu ca Juran vâ sûå

hûng phất ca Nhêåt Bẫn
Mưåt nhên vêåt tiïn phong khấc ca Ngun l 80/20 lâ mưåt
ngûúâi àûúåc xem lâ tưí sû vïì chêët lûúång, k sû Joseph Juran
(sinh nùm 1904), mưåt ngûúâi M gưëc Ru-ma-ni, mưåt nhên vêåt
quan trổng àûáng sau cåc Cấch mẩng Chêët lûúång trong giai
àoẩn 1950-1990. Ưng àậ lâm cho cấi mâ ưng gổi lâ “Ngun
l Pareto” hóåc “Quy låt vïì sưë đt quan ëu” (Rule of the Vital
Few) hêìu nhû àưìng nghơa vúái cåc ài tòm chêët lûúång cao cho
sẫn phêím.
Nùm 1924, Juran vâo lâm viïåc úã Western Electric, bưå phêån
chïë tẩo sẫn xët ca Bell Telephone System, khúãi àêìu sûå nghiïåp
lâ mưåt k sû trong mưåt cưng ty vâ vïì sau àậ thânh danh nhû
lâ mưåt trong nhûäng chun gia tû vêën vïì chêët lûúång hâng àêìu
ca thïë giúái.
20 21
nhên rêët thiïíu sưë àêìu ngânh úã ngây mưåt nhiïìu cấc ngânh
nghïì. Àẩo diïỵn phim Steven Spielberg kiïëm àûúåc 165 triïåu
àư-la trong nùm 1994. Joseph Jamial, låt sû tưë tng àûúåc
trẫ th lao hêåu hơ nhêët, 90 triïåu àư-la. Lệ àûúng nhiïn,
nhûäng àẩo diïỵn phim hay låt sû thûúâng thûúâng bêåc trung
chó cố àûúåc mưåt mûác thu nhêåp bế tễo teo so vúái nhûäng mốn
tiïìn cúä àố.
Thïë k XX àậ cố nhûäng nưỵ lûåc to lúán nhùçm cên bùçng cấc
mûác thu nhêåp, nhûng tònh trẩng bêët àưìng àïìu vûâa múái àûúåc
san phùèng chưỵ nây lẩi cûá nưíi lïn chưỵ khấc. ÚÃ Hoa K, tûâ
1973 àïën 1995, thu nhêåp thûåc trung bònh tùng 36%, nhûng
con sưë tûúng ûáng ca cấc cưng nhên khưng cố mưåt chûác v
quẫn l gò lẩi giẫm 14%. Trong thêåp niïn 1980, têët cẫ ca cẫi
àậ vïì tay 20% nhûäng ngûúâi thu nhêåp cao nhêët, vâ 64% ca
tưíng mûác tùng – mưåt àiïìu khưng thïí khưng àïí – lẩi vâo tay

1% nhûäng ngûúâi thu nhêåp cao nhêët. Quìn súã hûäu cấc cưí
phêìn úã Hoa K cng têåp trung ch ëu trong mưåt thiïíu sưë
cấc hưå gia àònh: 5% sưë hưå gia àònh Hoa K súã hûäu chûâng 75%
giấ trõ trong ngânh hâng tiïu dng. Chng ta cng cố thïí
thêëy mưåt tấc àưång tûúng tûå trong vai trô ca àưìng àư-la:
chûâng 50% cấc giao dõch thûúng mẩi ca thïë giúái àûúåc tđnh
bùçng àư-la, vûúåt xa con sưë 13% lâ t lïå xët khêíu Hoa K so
vúái thïë giúái. Vâ, trong khi t lïå ca àưìng àư-la so vúái mûác dûå
trûä ngoẩi hưëi lâ 64%, t sët ca GDP Hoa K vúái tưíng sẫn
lûúång toân cêìu cng chó vûâa qua 20%. Ngun l 80/20 lc
nâo cng tûå khùèng àõnh giấ trõ ca mònh, trûâ phi con ngûúâi
cố nhûäng nưỵ lûåc lúán, tûå giấc, vâ nhêët quấn, duy trò qua mưåt
thúâi gian dâi àïí ph àõnh nố.
Cấc thêåp niïn 1960-1990: nhûäng tiïën bưå tûâ viïåc ấp
dng Ngun l 80/20
IBM lâ mưåt trong nhûäng têåp àoân àêìu tiïn vâ thânh cưng
nhêët àậ phất hiïån vâ àûa vâo ấp dng Ngun l 80/20, mưåt
àiïìu gip giẫi thđch tẩi sao hêìu hïët cấc chun gia hïå thưëng
mấy tđnh àûúåc àâo tẩo úã hai thêåp niïn 1960 vâ 1970 àïìu biïët
àïën tûúãng nây.
Nùm 1963, IBM phất hiïån ra rùçng chûâng 80% thúâi gian ca
mưåt mấy tđnh àûúåc dânh àïí thûåc hiïån chûâng 20% mậ àiïìu
hânh. Cưng ty ngay lêåp tûác viïët lẩi phêìn mïìm àiïìu hânh àïí
20% mậ àiïìu hânh sûã dng thûúâng xun nhêët êëy dïỵ tiïëp cêån
vâ thên thiïån vúái ngûúâi sûã dng nhêët, qua àố lâm cho nhûäng
chiïëc mấy tđnh IBM trúã nïn hiïåu quẫ hún vâ nhanh hún nhûäng
chiïëc mấy tđnh ca cấc cưng ty àưëi th cẩnh tranh trong àa
sưë nhûäng chûúng trònh ûáng dng.
Nhûäng têåp àoân chïë tẩo mấy tđnh cấ nhên (PC) vâ viïët phêìn
mïìm sûã dng cho chng úã thïë hïå kïë tiïëp, nhû Apple, Lotus,

vâ Microsoft, côn sưët sùỉng hún trong viïåc ấp dng Ngun l
80/20 àïí lâm cho nhûäng chiïëc mấy tđnh ca mònh rễ hún vâ
dïỵ sûã dng hún cho mưåt lúáp ngûúâi sûã dng múái, trong àố cố
nhûäng ngûúâi “dưët mấy tđnh” hiïån àûúåc ca ngúåi, o bïë mâ trûúác
àêy nhấc thêëy chiïëc mấy chó dấm “kđnh nhi viïỵn chi”.
Kễ thùỉng gom têët
Sau Pareto mưåt thïë k, nghơa ca Ngun l 80/20 lẩi hưìi
sinh trong nhûäng tranh lån gêìn àêy vïì mûác thu nhêåp cao
ngêët trúâi vâ ln tùng cao ca nhûäng siïu sao vâ nhûäng cấ
22 23
nhên vâ kïët quẫ, cố thïí àûúåc xem xết vâ phên tđch thò kïët quẫ
khẫ hûäu nhêët lâ sệ cố mưåt mư hònh, quy låt chung vïì sûå mêët
cên bùçng. Sûå mêët cên bùçng êëy cố thïí lâ 65/35, 70/30, 75/25,
80/20, 95/5, hóåc 99,1/0,1, hay bêët cûá mưåt t lïå nâo nùçm
trong khoẫng êëy. Tuy nhiïn, tưíng hai con sưë àûúåc àem ra so
sấnh khưng nhêët thiïët phẫi lâ 100 (xem trang 43).
Ngun l 80/20 cng khùèng àõnh rùçng khi chng ta biïët
mưëi quan hïå thêåt sûå thò thûúâng chng ta lêëy lâm ngẩc nhiïn
trûúác tònh trẩng mêët cên bùçng giûäa hai bïn. D mûác chïnh
lïåch lâ gò thò thưng thûúâng sûå mêët cên bùçng êëy cng vûúåt ra
khỗi nhûäng ûúác àõnh ca chng ta trûúác àố. Cấc nhâ quẫn l
cố thïí àậ ngúâ ngúå thêëy rùçng mưåt sưë khấch hâng vâ mưåt sưë sẫn
phêím cố khẫ nùng sinh lúåi nhån cao hún nhûäng khấch hâng
vâ sẫn phêím khấc, nhûng khi àậ àûúåc chûáng minh cho thêëy
mûác àưå khấc biïåt thò hổ thûúâng lêëy lâm rêët ngẩc nhiïn vâ cố
khi ngú ngêín trûúác kïët quẫ êëy. Cấc giấo viïn cố thïí àậ biïët
rùçng àa sưë nhûäng vêën àïì vi phẩm k låt hóåc hêìu hïët cấc
v trưën hổc àïìu xët phất tûâ mưåt thiïíu sưë cấc hổc sinh, nhûng
nïëu phên tđch sưí sấch ghi chếp lẩi cấc v viïåc êëy thò sûå khấc
biïåt giûäa hai con sưë cố lệ sệ lúán hún mûác ngûúâi ta vêỵn hùçng

tûúãng. Cố thïí chng ta cng thêëy àûúåc rùçng mưåt phêìn qu
thúâi gian ca chng ta cố giấ trõ hún phêìn côn lẩi, nhûng nïëu
chng ta ào lûúâng hai phêìn thúâi gian àêìu tû vâ kïët quẫ thu
àûúåc thò sûå khấc biïåt giûäa cấc con sưë cng sệ lâm cho chng
ta sûäng súâ.
Tẩi sao bẩn lẩi phẫi quan têm àïën Ngun l 80/20? Cho
d bẩn cố nhêån ra hay khưng thò ngun l nây vêỵn ấp dng
vúái cåc àúâi ca bẩn, cho giúái xậ hưåi ca bẩn, vâ cho núi lâm
viïåc ca bẩn. Hiïíu àûúåc Ngun l 80/20 sệ cho phếp bẩn cố
Tẩi sao Ngun l 80/20
lẩi quan trổng àïën thïë
L do lâm cho Ngun l 80/20 cố giấ trõ àïën thïë lâ do nố
ài ngûúåc lẩi vúái nhûäng gò chó cẫm nhêån bùçng trûåc giấc. Chng
ta thûúâng cûá hay nghơ rùçng têët cẫ cấc ngun nhên sệ dêỵn
àïën nhûäng kïët quẫ vúái mưåt têìm quan trổng gêìn nhû nhau.
Rùçng têët cẫ cấc khấch hâng àïìu cố giấ trõ nhû nhau. Rùçng
mưỵi doanh nghiïåp, mưỵi sẫn phêím, vâ mưỵi àưìng tiïìn kiïëm
àûúåc tûâ lúåi nhån doanh sưë àïìu cố giấ trõ ngang nhau. Rùçng,
vúái chng ta, têët cẫ cấc nhên viïn àïìu cố giấ trõ gêìn nhû nhau.
Rùçng têët cẫ cấc cêu hỗi vâ c àiïån thoẩi àïìu cêìn àûúåc àưëi xûã
nhû nhau. Rùçng trûúâng àẩi hổc nâo cng tưët nhû trûúâng àẩi
hổc nâo. Rùçng têët cẫ mổi vêën àïì àïìu cố mưåt sưë lûúång lúán
nhûäng ngun nhên, do vêåy khưng àấng phẫi khu biïåt riïng
mưåt sưë ngun nhên quan ëu. Rùçng têët cẫ mổi cú hưåi àïìu
cố giấ trõ gêìn nhû nhau, do vêåy chng ta àïìu xûã l chng
nhû nhau.
Chng ta cố khuynh hûúáng cho rùçng 50% cấc ngun nhên
hóåc tấc àưång àêìu vâo tẩo ra 50% kïët quẫ hóåc sẫn phêím àêìu
ra. Dûúâng nhû cố mưåt tû tûúãng tûå nhiïn, hêìu nhû dên ch, cho
rùçng ngun nhên vâ kïët quẫ nối chung cên bùçng nhau. Nhûng

ẫo tûúãng vïì quan hïå 50/50 nây lâ mưåt trong nhûäng àiïìu sai
lẩc nhêët, cố hẩi nhêët, àưìng thúâi lâ nïëp nghơ thêm cùn cưë àïë
nhêët, trong bẫn àưì tû duy ca chng ta. Ngun l 80/20
khùèng àõnh rùçng khi hai têåp húåp dûä liïåu, liïn quan àïën ngun
24 25
Ngun l 80/20 lâ, cấc doanh nghiïåp vâ thõ trûúâng vêỵn côn
phẫi vûúåt qua mưåt khoẫng cấch bao xa nûäa múái àûa ra àûúåc
nhûäng giẫi phấp tưëi ûu. Vđ d, Ngun l 80/20 khùèng àõnh
rùçng 20% sẫn phêím, hóåc khấch hâng, hóåc nhên viïn, múái
thêåt sûå tẩo ra 80% lúåi nhån. Nïëu àiïìu nây lâ àng – vâ
nhûäng nghiïn cûáu thûúâng khùèng àõnh nhûäng t lïå bêët tûúng
xûáng nhû thïë quẫ cố tưìn tẩi – thò côn lêu hiïån tònh êëy múái àẩt
àïën mûác cố hiïåu quẫ hóåc tưëi ûu. Àiïìu cố nghơa úã àêy lâ 80%
cấc sẫn phêím, hóåc khấch hâng, hóåc nhên viïn, chó àống
gốp 20% lúåi nhån. Lâ àang cố mưåt sûå lậng phđ lúán. Lâ nhûäng
ngìn lûåc mẩnh mệ nhêët ca cưng ty àang bõ nđu lẩi búãi mưåt
àa sưë nhûäng ngìn lûåc kếm hiïåu quẫ hún rêët nhiïìu. Lâ lúåi
nhån cố thïí àûúåc nhên lïn nïëu nhiïìu hún nhûäng sẫn phêím
tưët nhêët cố thïí àûúåc àem bấn ra, nhûäng nhên viïn “xõn” nhêët
àûúåc tuín dng, hóåc nhûäng khấch hâng “ngon” àûúåc thu
ht (hóåc àûúåc thuët phc hậy mua thïm nhiïìu hâng nûäa
ca cưng ty).
Trong trûúâng húåp nây ngûúâi ta cố thïí àùåt mưåt cêu hỗi rêët
xấc àấng: tẩi sao lẩi tiïëp tc lâm ra múá sẫn phêím chiïëm 80%
mâ chó àem vïì 20% lúåi nhån kia? Cấc cưng ty đt khi àùåt ra cêu
hỗi nây, búãi vò trẫ lúâi cêu hỗi êëy sệ cố nghơa lâ phẫi hânh àưång
mưåt cấch quët liïåt: ngûng lâm 4/5 nhûäng gò bẩn àang lâm
khưng phẫi lâ mưåt thay àưíi nhỗ nhùåt.
Àiïìu J-B Say gổi lâ cưng viïåc ca nhûäng nhâ doanh nghiïåp
thò nhûäng nhâ tâi chđnh hiïån àẩi gổi lâ “nghiïåp v ấc-bđt”

(kinh doanh chïnh lïåch t giấ). Thõ trûúâng tâi chđnh qëc tïë
rêët nhanh nhẩy trong viïåc àiïìu chónh nhûäng hiïån tûúång bêët
thûúâng trong viïåc àõnh giấ trõ, chùèng hẩn giûäa cấc t giấ hưëi
àoấi. Nhûng cấc tưí chûác doanh thûúng vâ cấc cấ nhên nối
àûúåc nhûäng cấi nhòn sêu sùỉc vïì nhûäng gò àang thêåt sûå diïỵn
ra trong thïë giúái chung quanh chng ta.
Thưng àiïåp ch àẩo ca cën sấch nây lâ, cåc sưëng thûúâng
nhêåt ca chng ta cố thïí àûúåc cẫi thiïån rêët nhiïìu bùçng cấch
sûã dng Ngun l 80/20. Mưỵi cấ nhên cố thïí hiïåu quẫ hún
vâ hẩnh phc hún. Mưỵi àún võ mong mën cố lúåi nhån cố thïí
kiïëm àûúåc nhiïìu lúåi nhån hún. Mưỵi tưí chûác phi lúåi nhån
cng cố thïí cố àûúåc nhûäng kïët quẫ hûäu đch hún. Mưỵi chđnh
ph àïìu cố thïí àẫm bẫo rùçng mưỵi cưng dên ca mònh àïìu
àûúåc hûúãng nhiïìu quìn lúåi hún khi cố chđnh ph êëy cai
quẫn. Tûâng ngûúâi vâ tûâng tưí chûác àïìu cố thïí àẩt àûúåc nhiïìu
àiïìu hún – têët cẫ àïìu cố giấ trõ, vâ nế trấnh nhûäng giấ trõ tiïu
cûåc, vúái đt cưng sûác hún, đt chi phđ hún, vâ đt vưën àêìu tû hún.
Têm àiïím ca nhûäng tiïën bưå êëy lâ mưåt quy trònh thay thïë.
Nhûäng ngìn lûåc cố tấc àưång ëu trong bêët cûá cưng dng nâo
àïìu khưng nïn sûã dng, hóåc chó sûã dng dê dùåt. Nhûäng
ngìn lûåc cố tấc àưång mẩnh mệ phẫi àûúåc sûã dng câng
nhiïìu câng tưët. Mưåt cấch l tûúãng, mưỵi ngìn lûåc phẫi àûúåc
sûã dng vâo nhûäng chưỵ cố thïí phất huy vâ àem lẩi giấ trõ cao
nhêët. ÚÃ bêët k chưỵ nâo cố thïí, nhûäng ngìn lûåc ëu kếm cêìn
àûúåc bưìi dûúäng vâ phất triïín àïí chng cố thïí bùỉt chûúác hânh
vi ca nhûäng ngìn lûåc hiïåu quẫ hún.
Sẫn xët kinh doanh vâ thõ trûúâng àậ sûã dng qui trònh
nây, vâ àậ thu àûúåc nhûäng tấc dng lúán lao, tûâ hâng trùm
nùm nay. Nhâ kinh tïë hổc ngûúâi Phấp J-B Say, ngûúâi àậ tẩo
ra tûâ entrepreneur (nhâ doanh nghiïåp) vâo khoẫng nùm 1800,

àậ nối rùçng “nhâ doanh nghiïåp chuín vêån ngìn lûåc kinh tïë
ra khỗi khu vûåc cố nùng sët thêëp àïí bûúác lïn mưåt khu vûåc
cố nùng sët vâ sẫn lûúång cao”. Nhûng mưåt nghơa th võ ca
26 27
thuët cố thïí vệ nïn àûúåc bûác tranh ca nhûäng kïët quẫ tûâ
kinh nghiïåm hóåc quan sất”, nhûäng mêỵu hònh lùåp ài lùåp lẩi,
nhûäng quy låt xậ hưåi, hóåc nhûäng “àưìng dẩng” cố thïí giẫi
thđch àûúåc hânh vi ca cấ nhên vâ xậ hưåi.
Cấch lâm cố tđnh xậ hưåi hổc ca Pareto khưng tòm ra àûúåc
mưåt chòa khốa cố sûác thuët phc. Ưng qua àúâi àậ lêu thò
thuët hưỵn àưån – vưën cố nhiïìu tûúng àưìng rêët lúán vúái Ngun
l 80/20 vâ gốp phêìn giẫi thđch Ngun l nây – múái ra àúâi.
Trong ba mûúi nùm cëi ca thïë k XX àậ diïỵn ra mưåt cåc
cấch mẩng vïì tû duy ca cấc nhâ khoa hổc vïì v tr, lâm àẫo
lưån nhûäng tri thûác thưëng lơnh cẫ 350 nùm trûúác àố. Tû tûúãng
àậ tûâng thưëng lơnh êëy lâ nhûäng tû tûúãng dûåa trïn mấy mốc
vâ cố tđnh duy l, tûå thên àậ lâ mưåt bûúác tiïën vơ àẩi so vúái
nhûäng quan àiïím huìn bđ vâ ty tiïån vïì thïë giúái mâ ngûúâi
ta àậ tûâng tin trong thúâi Trung Cưí. Quan àiïím cú hổc àậ
chuín Thûúång àïë tûâ mưåt thïë lûåc khưng thïí hiïíu nưíi vâ thêët
thûúâng thânh mưåt k sû chïë tẩo àưìng hưì thên thiïån vúái ngûúâi
sûã dng hún.
Quan àiïím êëy vïì thïë giúái ca con ngûúâi úã thïë k XVII, vâ
vêỵn côn rêët phưí biïën trong xậ hưåi ngây nay, ngoẩi trûâ trong
nhûäng têìng lúáp khoa hổc àậ tiïën bưå, thêåt dïỵ chõu vâ hûäu đch
vư cng. Têët cẫ cấc hiïån tûúång àïìu àûúåc giẫn lûúåc quy vïì
nhûäng mưëi quan hïå “cố quy tùỉc”, cố thïí àoấn trûúác, tuën
tđnh. Vđ d, a tẩo ra b, b tẩo ra c, vâ a + c thò tẩo ra d. Mưåt
thïë giúái quan nhû thïë cho phếp bêët cûá thânh phêìn cấ nhên
nâo ca v tr – sûå vêån hânh ca trấi tim con ngûúâi chùèng

hẩn, hóåc ca bêët cûá thõ trûúâng riïng rệ nâo – cố thïí àûúåc
phên tđch riïng biïåt, búãi vò tưíng thïí lâ tưíng cưång ca cấc thânh
phêìn vâ ngûúåc lẩi.
chung thûúâng rêët kếm vïì nghiïåp v ấc-bđt hóåc nghïå thåt
lâm nhâ doanh nghiïåp, trong viïåc chuín dõch ngìn lûåc tûâ
chưỵ chng cố giấ trõ kếm àïën chưỵ chng cố thïí àem lẩi nhûäng
kïët quẫ tưët, hóåc trong viïåc cùỉt bỗ nhûäng ngìn lûåc giấ trõ
thêëp vâ mua vâo nhûäng ngìn lûåc cố giấ trõ cao hún. Trong
hêìu hïët cấc trûúâng húåp, chng ta khưng nhêån ra mûác àưå mâ
mưåt sưë ngìn lûåc, d chó lâ mưåt thiïíu sưë nhỗ, lẩi cố mưåt nùng
sët siïu cao – cấi mâ Joseph Juran gổi lâ “sưë đt quan ëu” –
trong khi nhûäng cấi àa sưë – “sưë nhiïìu tâo lao” – lẩi àem lẩi rêët
đt nùng sët hóåc cố thïí gêy ra nhûäng tấc àưång tiïu cûåc. Nïëu
chng ta quẫ cố nhêån ra sûå khấc biïåt giûäa “sưë đt quan ëu”
vâ “sưë nhiïìu tâo lao” trong têët cẫ cấc bònh diïån ca àúâi sưëng
chng ta, vâ nïëu chng ta cố lâm mưåt cấi gò àố trûúác hiïån
tûúång êëy thò chng ta cố thïí nhên rưång nhûäng gò chng ta
xem lâ quan trổng lïn mưåt giấ trõ gêëp bưåi.
Ngun l 80/20
vâ thuët hưỵn àưån
L thuët xấc sët cho ta biïët rùçng hêìu nhû khưng thïí cố
chuån têët cẫ cấc ûáng dng ca Ngun l 80/20 àïìu xẫy
ra mưåt cấch ngêỵu nhiïn, do mưåt thoấng cú may nâo àố.
Chng ta chó cố thïí giẫi thđch ngun l nây khi tòm àûúåc
nhûäng têìng nghơa hóåc ngun nhên sêu xa hún côn nùçm
êín khët bïn dûúái.
Bẫn thên Pareto cng àậ tûâng vêåt lưån vúái vêën àïì nây, ưng
ln cưë ấp dng mưåt phûúng phấp lån nhêët quấn cho viïåc
nghiïn cûáu xậ hưåi. Ưng àậ sc sẩo àïí tòm cho ra “nhûäng l
28 29


Ngun l khưng cên bùçng
Súåi chó chung giûäa thuët hưỵn àưån vâ Ngun l 80/20 lâ
vêën àïì cên bùçng – hóåc, nối cho chđnh xấc lâ, tònh trẩng
khưng cên bùçng. Cẫ thuët hưỵn àưån lêỵn Ngun l 80/20 àïìu
khùèng àõnh (vúái rêët nhiïìu cú súã thûåc chûáng) rùçng v tr nây
lâ khưng cên bùçng. Cẫ hai àïìu cho rùçng thïë giúái nây khưng
hoẩt àưång theo tuën tđnh; ngun nhên vâ kïët quẫ đt khi cố
mưåt mưëi liïn hïå cên bùçng. Cẫ hai àïìu nhêën mẩnh àïën ngun
l tûå tưí chûác: mưåt sưë àưång lûåc lc nâo cng mẩnh hún nhûäng
àưång lûåc khấc vâ sệ cưë chiïëm phêìn chia ngìn lûåc lúán hún
phêìn theo lệ cưng bùçng. Thuët hưỵn àưån, dûåa vâo mưåt sưë nhûäng
sûå kiïån àậ xẫy ra trong lõch sûã, gốp phêìn giẫi thđch tẩi sao cố
sûå mêët cên bùçng nây vâ tònh trẩng êëy diïỵn ra nhû thïë nâo.

V tr khưng vêån àưång theo mưåt àûúâng thùèng àåt
Ngun l 80/20, cng nhû thuët hưỵn àưån, àûúåc dûåa trïn
tûúãng phi tuën tđnh. Rêët nhiïìu nhûäng àiïìu àậ xẫy ra khưng
cố mưåt têìm quan trổng vâ cố thïí bỗ qua. Tuy nhiïn, lc nâo
cng cố mưåt sưë àưång lûåc cố mưåt têìm ẫnh hûúãng vûúåt hùèn trïn
sưë lûúång ca chng. Àêy lâ nhûäng àưång lûåc phẫi àûúåc xấc
àõnh vâ àïí . Nïëu àố lâ nhûäng àưång lûåc cố giấ trõ tđch cûåc,
chng ta phẫi nhên chng lïn. Nïëu àố lâ nhûäng àưång lûåc
chng ta khưng thđch, chng ta cêìn phẫi suy nghơ cêín thêån àïí
tòm cấch vư hiïåu hốa chng. Ngun l 80/20 cung cêëp mưåt
phếp thûã thûåc chûáng rêët hiïåu nghiïåm vïì tđnh phi tuën tđnh
trong bêët cûá hïå thưëng nâo: chng ta cố thïí àùåt cêu hỗi, cố
phẫi 20% ngun nhên dêỵn àïën 80% kïët quẫ? Cố phẫi 80% bêët
cûá hiïån tûúång nâo àïìu chó cố liïn hïå vúái 20% ca hiïån tûúång
hûäu quan? Àêy lâ mưåt phûúng phấp hûäu đch àïí lâm lưå ra tđnh

Nhûng trong nûãa sau ca thïë k XX thò dûúâng nhû sệ àng
hún nhiïìu nïëu nhòn thïë giúái nhû mưåt sinh vêåt àang vêån àưång,
tiïën hốa trong àố toân bưå hïå thưëng lúán hún tưíng cấc thânh
phêìn, vâ trong àố quan hïå giûäa cấc thânh phêìn lâ phi tuën
tđnh. Ngun nhên khưng dïỵ xấc àõnh ngay, cố nhûäng quan
hïå liïn lêåp phûác tẩp giûäa cấc ngun nhên, vâ ranh giúái phên
àõnh ngun nhên vâ kïët quẫ cố thïí múâ nhẩt, khưng rộ. Vêën
àïì vúái lưëi tû duy mưåt chiïìu lâ khưng phẫi lc nâo nố cng
àng àûúåc, nhiïìu khi chó lâ mưåt sûå àún giẫn hốa quấ mûác
thûåc tïë. Cên bùçng lâ chuån viïỵn ẫo, mong manh. V tr nây
vưën rêët khêåp khiïỵng, trông trânh.
Tuy nhiïn, thuët hưỵn àưån, mùåc d tïn gổi lâ thïë, khưng nối
rùçng mổi thûá chó lâ mưåt múá hưí lưën khưng thïí hiïíu nưíi vâ vư
vổng. Àng hún lâ, cố mưåt lư-gđch nưåi tẩi êín mònh dûúái mưåt
vễ ngoâi mêët trêåt tûå, mưåt tđnh chêët phi tuën tđnh khẫ àoấn
– àiïìu mâ nhâ kinh tïë hổc Paul Krugman àậ gổi lâ “chđnh xấc”
àïën “k quấi”, “àấng súå”, vâ “khiïëp àẫm”.
9
Lư-gđch êëy thò
nhêån biïët dïỵ hún lâ mư tẫ, vâ khưng hoân toân khấc biïåt vúái
sûå lùåp ài lùåp lẩi ca mưåt ch àïì trong mưåt nhẩc phêím. Mưåt sưë
quy låt àùåc th vêỵn thûúâng lùåp ài lùåp lẩi, nhûng vúái mưåt vễ
mn hònh vẩn trẩng vư cng vâ khưn lûúâng.
Thuët hưỵn àưån vâ Ngun l 80/20 soi sấng minh
chûáng cho nhau
Thuët hưỵn àưån vâ nhûäng khấi niïåm khoa hổc hûäu quan cố
liïn hïå nhû thïë nâo vúái Ngun l 80/20? Mùåc d xem ra chûa
cố ai khấc xấc lêåp mưëi liïn hïå nây nhûng tưi nghơ cêu trẫ lúâi
lâ: rêët nhiïìu.
30 31

dânh vâ nët àûúåc nhûäng lûúång thûác ùn vûúåt trưåi hún nhûäng
con kia.

Ngûúäng chuín àưíi
Liïn quan àïën tûúãng nt vông phẫn hưìi lâ khấi niïåm
ngûúäng chuín àưíi. Àïën mưåt ngûúäng nâo àố, mưåt àưång lûåc
múái – àố cố thïí lâ mưåt sẫn phêím múái, mưåt cùn bïånh, hay mưåt
nhốm nhẩc rock múái, hay mưåt thối quen xậ hưåi múái nhû ài bưå
têåp thïí dc hóåc trûúåt vấn dểt – sệ thêëy khố cố thïí phất triïín
hún àûúåc nûäa. Mùåc d rêët cưë cưng nhûng kïët quẫ chùèng thu
àûúåc gò. ÚÃ ngûúäng nây nhiïìu kễ hâo hûáng tiïn phong sệ bỗ
cåc. Nhûng nïëu àưång lûåc múái êëy vêỵn kiïn trò vâ cố thïí vûúåt
qua mưåt àûúâng mûác vư hònh nâo àố thò chó cêìn mưåt cht nưỵ
lûåc thïm nûäa thưi sệ gùåt hấi àûúåc nhûäng kïët quẫ hïët sûác to
lúán. Àûúâng mûác vư hònh nây chđnh lâ ngûúäng chuín àưíi êëy.
Khấi niïåm nây xët phất tûâ nhûäng ngun l trong l thuët
dõch tïỵ. Ngûúäng chuín àưíi lâ “àiïím úã àố mưåt hiïån tûúång bònh
thûúâng vâ ưín àõnh – àúåt bưåt phất cm khưng cố gò nghiïm
trổng – cố thïí biïën thânh mưåt cåc khng hoẫng y tïë trong
mưåt cưång àưìng”,
10
do sưë ngûúâi àậ nhiïỵm bïånh vâ nhûäng ngûúâi
nây, do vêåy, cố thïí lêy sang ngûúâi khấc. Vâ do hânh vi ca
nhûäng àúåt dõch bïånh khưng ài theo tuën tđnh vâ khưng diïỵn
ra nhû chng ta nghơ, “nhûäng thay àưíi nhỗ – chùèng hẩn nhû
àûa sưë nhiïỵm bïånh múái xëng côn 30.000 tûâ con sưë 40.000
– cố thïí cố nhûäng tấc àưång to lúán... Têët cẫ àïìu ty thåc
chuån cấc thay àưíi xẫy ra khi nâo vâ nhû thïë nâo”.
11


Trêu chêåm ëng nûúác àc
Thuët hưỵn àưån ng hưå quan àiïím “lïå thåc nhẩy cẫm vâo
nhûäng àiïìu kiïån àêìu tiïn”
12
– theo àố, nhûäng gò xẫy ra trûúác
phi tuën tđnh, nhûng nố côn hûäu đch hún búãi vò nố hûúáng ta
àïën viïåc xấc àõnh nhûäng àưång lûåc mẩnh mệ khấc thûúâng
àang hoẩt àưång.

Nt vông phẫn hưìi bốp mếo vâ xấo trưån sûå cên bùçng
Ngun l 80/20 cng nhêët quấn vúái, vâ cố thïí àûúåc giẫi
thđch nhúâ quy vïì, nhûäng cấi nt vông phẫn hưìi àûúåc xấc àõnh
búãi thuët hưỵn àưån, theo àố nhûäng ẫnh hûúãng nhỗ ban àêìu
cố thïí àûúåc nhên lïn gêëp nhiïìu lêìn vâ sinh ra nhûäng kïët quẫ
rêët khố lûúâng tđnh trûúác, mùåc d khi “hêåu xết” thò cố thïí giẫi
thđch àûúåc. Khi khưng cố nhûäng nt vông phẫn hưìi, t lïå phên
bưí tûå nhiïn ca cấc hiïån tûúång lâ 50/50 – nhûäng ngun
nhên àêìu vâo vúái mưåt têìn sët àậ cho sệ dêỵn àïën nhûäng kïët
quẫ tûúng xûáng. Chó vò cấc nt vông phẫn hưìi tđch cûåc vâ tiïu
cûåc mâ ngun nhên gêy ra nhûäng kïët quẫ bêët tûúng xûáng.
Tuy nhiïn, xem ra cng àng khi nối cấc nt vông phẫn hưìi
mẩnh mệ chó tấc àưång àïën mưåt thiïíu sưë nhỗ nhûäng ngun
nhên àêìu vâo. Àiïìu nây gip giẫi thđch tẩi sao nhûäng ngun
nhên àêìu vâo thiïíu sưë êëy cố thïí ẫnh hûúãng nhiïìu àïën thïë.
Chng ta cố thïí thêëy cấc nt phẫn hưìi vêån hânh trong
nhiïìu lơnh vûåc, giẫi thđch tẩi sao thưng thûúâng chng ta rưët
cåc cố àûúåc quan hïå 80/20 thay vò 50/50 giûäa nhûäng nhốm
àưëi tûúång khấc nhau. Vđ d, kễ giâu thò cûá giâu lïn, khưng
phẫi chó (hay ch ëu) lâ vò hổ cố nùng lûåc vûúåt trưåi gò, mâ lâ
vò ca cûá àễ ra ca. Mưåt hiïån tûúång tûúng tûå cng xẫy ra vúái

nhûäng ch cấ vâng trong ao. Cho d ban àêìu thẫ cấ bẩn chó
cố nhûäng con cấ kđch cúä xêëp xó nhau thò nhûäng con lúán hún
mưåt t sau nây sệ lúán hún rêët nhiïìu, búãi vò, cho d chó cố mưåt
thån lúåi ban àêìu chó húi cấch biïåt vïì kđch cúä, chng àậ cố thïí
32 33
lâ nùm ngưi thấnh àûúâng nây àûúåc xêy dûång, nhâ cêìm quìn
vâ nhâ lâm àưìng hưì àậ “chín hốa” cho chiïëc àưìng hưì êëy thïí
hiïån 12 giúâ, cho kim quay lẩi theo chiïìu kim àưìng hưì, búãi vò
àa sưë àưìng hưì thúâi êëy àïìu cố nhûäng tđnh chêët chung nhû thïë.
Nhûng giẫ thûã thúâi êëy 51% àưìng hưì cng giưëng nhû chiïëc
àưìng hưì trïn nhâ thúâ Florence thò ngây nay chng ta sệ cố
mưåt chiïëc àưìng hưì thïí hiïån 24 giúâ vâ cố kim chẩy ngûúåc lẩi.
Nhûäng quan sất liïn quan àïën sûå lïå thåc nhẩy cẫm vâo
nhûäng àiïìu kiïån àêìu tiïn nhû thïë nây khưng hùèn lâ minh hổa
cho Ngun l 80/20. Nhûäng vđ d àûúåc àûa ra nối àïën nhûäng
thay àưíi theo thúâi gian, trong khi Ngun l 80/20 nối àïën
mưåt mư tẫ chi tiïët tơnh nhûäng ngun nhên úã bêët k mưåt thúâi
àiïím àậ cho. Tuy nhiïn, cố mưåt mưëi liïn hïå giûäa hai bïn. Cẫ
hai hiïån tûúång àïìu cng gốp phêìn minh chûáng mưåt àiïìu lâ v
tr nây rêët ghết sûå cên bùçng. ÚÃ trûúâng húåp ca thuët hưỵn
àưån, chng ta thêëy tûå nhiïn khưng chõu dûâng lẩi úã sûå phên
chia 50/50 àưëi vúái cấc hiïån tûúång cẩnh tranh nhau. Mưåt sûå
phên chia 51/49 tûâ trong nưåi tẩi nố àậ lâ khưng ưín àõnh vâ
cố khuynh hûúáng bõ ht vïì nhûäng t lïå 95/5, 99/1, hóåc
thêåm chđ 100/0. Sûå cên bùçng rưët cåc sệ chuín thânh mưåt
thïë mâ úã àố cố mưåt thïë lûåc vûúåt trưåi hún hùèn, àố lâ mưåt trong
nhûäng nưåi dung chđnh ca thuët hưỵn àưån. Nưåi dung ca
Ngun l 80/20 thò khấc thïë nhûng cố tấc dng bưí sung.
Ngun l nây cho ta biïët rùçng, úã bêët k thúâi àiïím nâo, mưåt
àa sưë ca mưåt hiïån tûúång sệ àûúåc giẫi thđch hóåc tẩo ra búãi

mưåt thiïíu sưë nhûäng tấc nhên tham gia vâo hiïån tûúång êëy. 80%
kïët quẫ lâ tûâ 20% ngun nhên. Mưåt sưë cấi cố mưåt têìm quan
trổng àùåc biïåt; àa sưë côn lẩi thò khưng.
hïët, ngay cẫ nhûäng gò nhòn bïì ngoâi chó lâ nhỗ nhùåt, cố thïí
cố mưåt tấc àưång bêët cên xûáng. Àiïìu nây ph ûáng, vâ gốp
phêìn giẫi thđch Ngun l 80/20. Ngun l 80/20 khùèng
àõnh rùçng mưåt thiïíu sưë ngun nhên tấc àưång gêy ra mưåt àa
sưë kïët quẫ. Mưåt giúái hẩn ca Ngun l 80/20 lâ, nïëu xết
riïng rệ, nố lc nâo cng lâ mưåt têëm ẫnh chp nhûäng gò
àang àng úã hiïån tẩi (hay, nối cho chđnh xấc hún, ngay tẩi
thúâi àiïím quấ khûá vûâa múái chp bûác hònh). Àêy chđnh lâ chưỵ
mâ hổc thuët ca thuët hưỵn àưån vïì sûå lïå thåc nhẩy cẫm
vâo nhûäng àiïìu kiïån àêìu tiïn tỗ ra hûäu đch. Mưåt cấch biïåt nhỗ
tûâ ban àêìu cố thïí chuín thânh mưåt cấch biïåt lúán hún hóåc
mưåt võ thïë thûúång phong vïì sau, cho àïën khi thïë qn bònh
bõ xấo trưån vâ mưåt àưång lûåc nhỗ múái lẩi cố mưåt têìm ẫnh
hûúãng bêët tûúng xûáng khấc.
Mưåt cưng ty trong giai àoẩn àêìu tiïn ra thõ trûúâng cố àûúåc
mưåt sẫn phêím 10% tưët hún nhûäng àưëi th ca mònh thò rưët
cåc cố thïí chiïëm àûúåc mưåt thõ phêìn lúán hún 100-200%, cho
d vïì sau nhûäng àưëi th êëy cố àûa ra àûúåc mưåt sẫn phêím tưët
hún. Trong nhûäng ngây àêìu ca cưng nghiïåp sẫn xët xe, nïëu
51% cấc tâi xïë hóåc cấc nûúác quët àõnh lấi xe bïn phẫi thay
vò bïn trấi thò àiïìu nây sệ cố khuynh hûúáng trúã thânh mưåt
chín mûåc cho hêìu nhû 100% nhûäng ngûúâi tham gia giao
thưng. Trong nhûäng ngây àêìu ca nhûäng chiïëc àưìng hưì kim,
nïëu 51% nhûäng chiïëc àưìng hưì cố kim chẩy theo chiïìu mâ bêy
giúâ ta gổi lâ “thån chiïìu kim àưìng hưì” thay vò “ngûúåc chiïìu
kim àưìng hưì” thò quy ûúác nây sệ trúã nïn thưëng lơnh, mùåc d
àưìng hưì cố chẩy theo hûúáng qua trấi thò cng lư-gđch khưng

kếm. Quẫ thêåt, chiïëc àưìng hưì trïn nhâ thúâ Florence chẩy ngûúåc
chiïìu kim àưìng hưì vâ thïí hiïån 24 giúâ.
13
Khưng lêu sau 1442
34 35
lâ trûúâng húåp mâ trong àố Ngun l 80/20 vêån hânh tưëi àa
cưng sët ca mònh.
Hûúáng dêỵn sûã dng
cën sấch nây
Chûúng 2 giẫi thđch tẩi sao bẩn cố thïí ấp dng Ngun l
80/20 vâo thûåc tïë vâ bân àïën sûå phên biïåt giûäa phûúng phấp
Phên tđch 80/20 vâ lưëi Tû duy 80/20, cẫ hai àïìu lâ nhûäng
phûúng phấp suy ra tûâ Ngun l 80/20. Phên tđch 80/20 lâ
mưåt phûúng phấp, cố tđnh àõnh lûúång àïí so sấnh ngun
nhên vâ kïët quẫ. Tû duy 80/20 lâ mưåt qui trònh múã hún, đt
chđnh xấc hún, vâ cẫm tđnh hún, bao gưìm nhûäng mư hònh vâ
thối quen trđ tụå cho phếp chng ta àûa ra giẫ thuët vïì
nhûäng gò lâ ngun nhên quan trổng ca bêët cûá thûá gò quan
trổng trong àúâi sưëng ca chng ta, xấc àõnh nhûäng ngun
nhên êëy, vâ tẩo nïn nhûäng cẫi thiïån rộ nết trong võ thïë ca
chng ta bùçng cấch tấi triïín khai vâ bưë trđ nhûäng ngìn lûåc
ca mònh mưåt cấch ph húåp.
Phêìn 2: Thânh cưng trong kinh doanh khưng nhêët thiïët lâ
mưåt àiïìu huìn bđ sệ tốm tùỉt nhûäng ûáng dng vâo doanh
nghiïåp cố sûác tấc àưång mẩnh mệ nhêët ca Ngun l 80/20.
Nhûäng àiïìu nây àậ àûúåc thûã nghiïåm vâ cho thêëy cố mưåt giấ
trõ vư cng lúán lao, nhûng, lẩ lng thay, vêỵn côn chûa àûúåc
cưång àưìng doanh nghiïåp khai thấc. Trong phêìn tốm tùỉt nây
ca tưi hêìu nhû khưng cố gò lâ àưåc àấo, nhûng nhûäng ai àang
ài tòm àûúâng àïí cố nhûäng cẫi thiïån lúåi nhån lúán lao, cho mưåt

doanh nghiïåp lúán hay nhỗ, sệ thêëy àêy lâ mưåt cën sấch vúä
Ngun l 80/20 phên loẩi phim – gâ ra gâ,
cưng ra cưng
Mưåt trong nhûäng vđ d êën tûúång nhêët cho sûå ấp dng Ngun
l 80/20 lâ úã lơnh vûåc àiïån ẫnh. Hai nhâ kinh tïë hổc
14
vûâa tiïën
hânh mưåt nghiïn cûáu vïì doanh thu vâ vông àúâi ca 300 cën
phim àûúåc tung ra trong mưåt giai àoẩn lâ 18 thấng. Hổ thêëy
rùçng bưën phim – chó chiïëm 1,3% so vúái tưíng sưë – thu vïì àûúåc
80% doanh thu vế bấn rẩp; 296 hay 98,7% sưë phim côn lẩi chó
kiïëm àûúåc 20% tưíng doanh thu. Nhû vêåy, àiïån ẫnh, àêy lâ mưåt
vđ d àiïín hònh cho nhûäng thõ trûúâng khưng giúái hẩn, cố thïí
nối àậ tẩo nïn mưåt quy låt 80/1, mưåt minh chûáng rêët rộ cho
ngun l vïì sûå mêët cên bùçng.
Vêën àïì côn k th hún nûäa lâ cêu hỗi tẩi sao. Xem ra nhûäng
ngûúâi ài xem phim cng hânh xûã giưëng nhû nhûäng hẩt khđ
àang chuín àưång hưỵn àưån. Nhû àậ àûúåc xấc àõnh qua thuët
hưỵn àưån, nhûäng hẩt khđ, nhûäng quẫ bống bân, hay nhûäng
ngûúâi ài xem phim, têët cẫ àïìu “hânh xûã” khưng theo mưåt trònh
tûå hay quy låt nâo, nhûng àïìu tẩo ra mưåt kïët quẫ khưng cên
bùçng cố thïí thêëy trûúác àûúåc. Nhûäng lúâi àưìn thưíi, tûâ nhûäng bâi
àiïím phim hay khấn giẫ àêìu tiïn, quët àõnh nhốm khấn giẫ
thûá hai sệ àưng àc hay lêo têo, vâ sưë nây lẩi quët àõnh
nhốm kïë tiïëp, vâ cûá thïë. Nhûäng cën phim nhû Ngây àưåc lêåp
(Independence Day) hóåc Àiïåp v bêët khẫ thi (Mission
Impossible) tiïëp tc àûúåc chiïëu trong nhûäng rẩp phim àưng
nghểt khấn giẫ, trong khi nhûäng phim kinh phđ àùỉt àỗ vâ
nhiïìu sao, nhû Thïë giúái nûúác (Waterworld) hay Ấnh sấng ban
ngây (Daylight), lẩi nhanh chống chó côn lẩi mưåt sưë lûúång nhỗ

nhoi khấn giẫ, rưìi sau àố thò chùèng côn ai àïën xem nûäa. Àêy
36 37
Tẩi sao Ngun l 80/20
àem lẩi tin mûâng
Tưi mën kïët thc chûúng giúái thiïåu nây bùçng mưåt cẫm
nhêån cấ nhên hún lâ mêëy cêu chûä cố tđnh th tc. Tưi tin rùçng
Ngun l 80/20 àem lẩi mưåt niïìm hy vổng vư cng to lúán.
Lệ àûúng nhiïn, ngun l nây àậ nïu ra nhûäng àiïìu cố thïí
àậ hùèn nhiïn rưìi: rùçng àậ cố mưåt khưëi lûúång lậng phđ vư cng
lúán úã mổi núi, trong cấch vêån hânh ca tûå nhiïn, trong sẫn
xët kinh doanh, trong xậ hưåi, vâ trong chđnh àúâi sưëng ca
tûâng cấ nhên chng ta. Nïëu cưng thûác àiïín hònh chung lâ 80%
kïët quẫ sinh ra tûâ 20% ngun nhên thò têët ëu cng cố mưåt
thûåc tïë hiïín nhiïn lâ 80%, àa sưë ch àẩo, nhûäng ngun nhên
àêìu vâo àang chó tẩo ra mưåt kïët quẫ nhỗ bế – 20% – nhûäng
ẫnh hûúãng, tấc àưång.
Àiïìu nghõch l lâ mưåt sûå lậng phđ nhû thïë cố thïí lâ mưåt tin
tuåt vúâi, nïëu chng ta cố thïí sûã dng Ngun l 80/20 mưåt
cấch sấng tẩo, khưng chó àïí xấc àõnh vâ cùỉt tóa nhûäng ëu tưë
nùng sët kếm cỗi mâ côn àïí cố nhûäng àưång thấi tđch cûåc
nûäa. Trûúác mùỉt chng ta àang sùén cố mưåt “vng àêët” bao la
àïí cố thïí thûåc hiïån nhûäng cẫi tiïën, bùçng cấch sùỉp xïëp lẩi vâ
àiïìu chónh lẩi cẫ tûå nhiïn lêỵn cåc sưëng ca chđnh chng ta.
Cẫi tiïën tûå nhiïn, khưng chõu chêëp nhêån hiïån tònh, lâ lưå trònh
cho têët cẫ mổi tiïën bưå: vïì mùåt tiïën hốa, vïì mùåt khoa hổc, vïì
mùåt xậ hưåi, vâ vúái mưỵi cấ nhên. George Bernard Shaw àậ diïỵn
tẫ nây rêët hay: “Ngûúâi biïët thò thđch ûáng mònh vúái thïë giúái.
lông rêët hûäu đch vâ lâ nưåi dung àêìu tiïn xët hiïån trong mưåt
cën sấch.
Phêìn 3: Lâm đt, thu vâ “th” nhiïìu hún cho thêëy Ngun l

80/20 cố thïí sûã dng nhû thïë nâo àïí nêng cao têìm mûác cưng
viïåc cng nhû àúâi sưëng cấ nhên hiïån tẩi ca bẩn. Àêy lâ mưåt
cưë gùỉng tiïn phong nhùçm ấp dng Ngun l 80/20 theo
nhûäng àûúâng hûúáng thûã nghiïåm; vâ cưë gùỉng nây, mùåc d tưi
biïët chùỉc côn nhiïìu khiïëm khuët, nhiïìu chưỵ chûa hoân chónh,
chùỉc chùỉn sệ àûa àïën nhûäng cấi nhòn sêu sùỉc àêìy ngẩc nhiïn.
Vđ d, 80% hẩnh phc hóåc thânh tđch trong cåc àúâi ca mưåt
ngûúâi bònh thûúâng xẫy ra trong mưåt t lïå phêìn trùm nhỗ ca
cåc àúâi êëy. Nhûäng àónh àiïím ca giấ trõ to lúán ca con ngûúâi
thûúâng cố thïí múã rưång rêët nhiïìu. Thưng thûúâng ngûúâi ta vêỵn
thûúâng than phiïìn lâ hổ khưng cố à thúâi gian. Sûå ấp dng
Ngun l 80/20 ca tưi cho thêëy àiïìu ngûúåc lẩi: thêåt ra
chng ta thûâa thậi thúâi gian vâ àậ “trấc tấng” trong viïåc sûã
dng nố.
Phêìn 4: Múã rưång ấp dng Ngun l 80/20 trong cåc sưëng
tưíng kïët cấc ch àïì lẩi vúái nhau vâ àùåt Ngun l 80/20 vâo
võ trđ ca mưåt àêìu tâu bđ mêåt lúán nhêët dêỵn dùỉt nhûäng tiïën bưå
mâ chng ta cố thïí cố àûúåc. Phêìn nây sệ gúåi nhûäng triïín
khai ûáng dng tûâ Ngun l 80/20 cho quìn lúåi ca cưng
chng cng nhû viïåc tẩo ra ca cẫi lúåi nhån cho cấc doanh
nghiïåp vâ sûå thùng tiïën ca tûâng cấ nhên.
38 39
mệ hún; bùỉt chûúác, nïëu cêìn thiïët thò hổc thåc lông thêåt tó mó,
tûâng ngốc ngấch vi tïë, nhûäng ngìn lûåc cố hiïåu quẫ cao.
Nhûäng cấi thåc sưë đt cố hiïåu quẫ cao cêìn àûúåc xấc àõnh,
chùm bốn, ni dûúäng, vâ nhên rưång. Àưìng thúâi, nhûäng cấi
lậng phđ – lâ àa sưë nhûäng cấi lc nâo cng chó dûâng úã mûác giấ
trõ thêëp – cêìn phẫi loẩi bỗ hóåc mẩnh tay cùỉt giẫm.
Trong quấ trònh viïët cën sấch nây vâ quan sất hâng ngân
vđ d cho Ngun l 80/20, tưi câng thïm xấc tđn lông tin ca

mònh: lông tin vâo tiïën bưå, vâo nhûäng bûúác nhẫy vổt vïì phđa
trûúác, vâ vâo khẫ nùng ca nhên loẩi, vïì phûúng diïån cấ nhên
cng nhû têåp thïí, trong viïåc cẫi thiïån nhûäng qn bâi mâ tûå
nhiïn àậ “chia” cho chng ta. Joseph Ford àậ cố lúâi bònh lån
thïë nây: “Thûúång àïë chúi trô gieo sc sùỉc vúái v tr. Nhûng
àố lâ mưåt cc sc sùỉc khưng àưìng àïìu. Vâ mc tiïu chđnh ëu
lâ tòm ra quy låt ca sûå ‘khưng àưìng àïìu’ êëy lâ gò vâ chng
ta cố thïí vêån dng nhû thïë nâo quy låt êëy àïí phc v cho
mc àđch cëi cng ca mònh”.
16
Ngun l 80/20 cố thïí gip chng ta àẩt àûúåc àng mc
tiïu êëy.
Ngûúâi khưng biïët thò cûá nhêët nhêët mưåt mûåc cưë gô ếp thïë giúái
thđch ûáng vúái bẫn thên mònh. Do vêåy, têët cẫ cấc tiïën bưå lâ ty
úã ngûúâi khưng biïët”.
15
nghơa ca Ngun l 80/20 lâ nhûäng kïët quẫ àûúåc sẫn
sinh ra khưng chó cố thïí àûúåc nêng lïn mâ côn cố thïí àûúåc
nhên lïn gêëp nhiïìu lêìn, nïëu chng ta cố thïí lâm cho nhûäng
ngun nhên àêìu vâo vưën cố nùng sët, hiïåu quẫ kếm kia trúã
nïn cố nùng sët vâ hiïåu quẫ nhû nhûäng ngun nhên àêìu
vâo hûäu hiïåu. Nhûäng thûã nghiïåm thânh cưng vúái Ngun l
80/20 trong àêëu trûúâng sẫn xët kinh doanh cho thêëy rùçng,
nïëu cố ốc sấng tẩo vâ lông quët têm, sûå nhẫy vổt vïì giấ trõ
nây thûúâng lâ àiïìu khẫ dơ.
Cố hai con àûúâng ài àïën mc tiïu nây. Mưåt lâ tấi phên bưí
nhûäng ngìn lûåc tûâ nhûäng ấp dng kếm hiïåu quẫ qua nhûäng
ấp dng hiïåu quẫ cao, mưåt bđ quët ca têët cẫ mổi nhâ doanh
nghiïåp qua mổi thúâi àẩi. Hậy tòm mưåt cấi lưỵ trôn cho mưåt cêy
àinh trôn, mưåt lưỵ vng cho mưåt cêy àinh vng, vâ mưåt hònh

dẩng ph khúáp cho têët cẫ nhûäng cấi khấc ty theo hònh dẩng
ca chng. Kinh nghiïåm cho thêëy rùçng mưỵi ngìn lûåc àïìu cố
“àêëu trûúâng” l tûúãng ca nố, úã àố ngìn lûåc êëy cố thïí trúã nïn
hiïåu quẫ gêëp mûúâi, gêëp trùm lêìn nïëu so vúái nhûäng “àêëu
trûúâng” khấc.
Con àûúâng thûá hai – lâ phûúng phấp ca cấc nhâ khoa hổc,
bấc sơ, nhûäng ngûúâi thuët giẫng, nhûäng chun viïn thiïët kïë
hïå thưëng mấy tđnh, nhûäng nhâ giấo dc vâ nhûäng ngûúâi lâm
cưng tấc hën luån vâ àâo tẩo – lâ tòm kiïëm nhûäng phûúng
cấch àïí lâm cho nhûäng ngìn lûåc khưng hiïåu quẫ trúã nïn cố
hiïåu quẫ hún, ngay cẫ trong chđnh nhûäng ấp dng hiïån tẩi
ca chng; lâm cho nhûäng ngìn lûåc ëu kếm trúã nïn mẩnh
40 41

Loẩi àa sưë, cố ẫnh hûúãng rêët nhỗ

Loẩi thiïíu sưë, cố tấc àưång rêët lúán
Cng cố thïí nối thânh quẫ hay thu hoẩch xët phất tûâ mưåt
t lïå nhỗ nhûäng ngun nhên, tấc àưång hay nưỵ lûåc nhùỉm vâo
nhûäng kïët quẫ hay thu hoẩch êëy.
Mưëi quan hïå giûäa ngun nhên, tấc àưång vâ nưỵ lûåc úã mưåt
vïë vâ kïët quẫ thu hoẩch hay thânh quẫ úã vïë kia àûúåc xem lâ
khưng cên bùçng.
Khi sûå chïnh lïåch nây cố thïí ào lûúâng bùçng sưë hổc thò mưåt
t lïå phưí quất cho tònh trẩng mêët qn bònh lâ t lïå 80/20.
80% kïët quẫ thu hoẩch hay thânh quẫ xët phất chó tûâ 20%
ngun nhên tấc àưång, hay nưỵ lûåc. Chùèng hẩn chûâng 15% dên
sưë thïë giúái lẩi tiïu th khoẫng 80% nùng lûúång ca thïë giúái.
1
80% tâi sẫn ca thïë giúái lâ do 25% dên sưë thïë giúái nùỉm giûä.

2
ÚÃ
lơnh vûåc chùm sốc sûác khỗe, 20% dên sưë thïë giúái vâ/hóåc 20%
cấc ëu tưë bïånh têåt sệ ngưën túái 80% ngìn lûåc ca chng ta.
3
Hònh 2 vâ 3 cho thêëy dẩng thûác 80/20 nây. Thûã tûúãng tûúång
mưåt cưng ty cố 100 sẫn phêím vâ hổ khấm phấ ra lâ 20 sẫn
phêím sinh lúåi nhiïìu nhêët chiïëm túái 80% tưíng lúåi nhån ca hổ.
ÚÃ Hònh 2 hònh tr phđa bïn trấi chûáa 100 sẫn phêím, mưỵi sẫn
phêím chiïëm mưåt khoẫng khưng gian bùçng nhau lâ 1%.
2
Tû duy theo Ngun l
80/20 nhû thïë nâo?
C
hûúng 1 àậ giẫi thđch khấi niïåm 80/20, chûúng nây
sệ bân vïì phûúng thûác vêån hânh ca Ngun l
80/20 vâ nhûäng gò nố cố thïí àem lẩi cho bẩn. Hai ûáng dng
ca Ngun l nây, Phên tđch 80/20 vâ Tû duy 80/20, sệ cung
cêëp mưåt quan niïåm thûåc tiïỵn, gip bẩn hiïíu biïët vâ cẫi tiïën cåc
sưëng ca mònh.
Àõnh nghơa Ngun l 80/20
Theo Ngun l 80/20, ln sùén cố mưåt sûå chïnh lïåch nưåi
tẩi giûäa nhên vâ quẫ, gieo vâ gùåt cng nhû nưỵ lûåc vâ thânh
quẫ. Thưng thûúâng nhêët, nhûäng ngun nhên vâ nưỵ lûåc nây
cố thïí chia thânh hai loẩi:
42 43
20 sẫn phêím
(20% tưíng
sẫn phêím)
80%

lúåi nhån
Sưë lûúång/t lïå
phêìn trùm sẫn phêím
T lïå phêìn trùm
lúåi nhån
chng ta sệ thêëy (trong vđ d tûúãng tûúång ca chng ta) lâ 20
sẫn phêím nây, tûác 20% sưë sẫn phêím, tẩo ra 80% tưíng lúåi
nhån (trong vng àûúåc tư múâ). Ngûúåc lẩi trong vng àïí trùỉng
ta cng thêëy àûúåc mùåt trấi ca mưëi quan hïå nây: 80% sưë sẫn
phêím côn lẩi tđnh chung chó tẩo ra àûúåc 20% lúåi nhån.
20 sẫn phêím – tûác 20% tưíng sẫn phêím – tẩo ra 80% tưíng sưë lúåi nhån
Hònh 3
Con sưë 80/20 chó lâ mưåt t lïå khấi quất, vâ t lïå chïnh lïåch
nây cố thïí nhiïìu hún hóåc đt hún 80/20. Tuy nhiïn Ngun
l 80/20 khùèng àõnh rùçng trong hêìu hïët cấc trûúâng húåp mưëi
quan hïå nây cố chiïìu hûúáng gêìn vúái 80/20 hún lâ 50/50. Nïëu
têët cẫ cấc sẫn phêím trong vđ d nối trïn àïìu tẩo ra cng mûác
lúåi nhån nhû nhau thò mưëi quan hïå nây sệ àûúåc thïí hiïån nhû
trong Hònh 4.
1 sẫn phêím
(1% sẫn phêím)
Sưë lûúång/t lïå
phêìn trùm sẫn phêím
T lïå phêìn trùm
lúåi nhån
20%
lúåi nhån
1 sẫn phêím – 1% tưíng sưë – tẩo ra 20% tưíng lúåi nhån
Hònh 2
ÚÃ hònh tr bïn phẫi lâ tưíng lúåi nhån ca cưng ty thu àûúåc

tûâ 100 sẫn phêím. Thûã tûúãng tûúång lúåi nhån tûâ mưåt sẫn
phêím thu lúåi nhiïìu nhêët àûúåc thïí hiïån (tư múâ) tûâ àónh ca
hònh tr bïn phẫi trúã xëng. Sẫn phêím sinh lúåi nhiïìu nhêët tẩo
ra 20% tưíng lúåi nhån. Do àố Hònh 2 cho thêëy mưåt sẫn phêím,
hay 1% ca sẫn phêím, chiïëm 1% khưng gian ca hònh tr bïn
trấi, tẩo ra 20% lúåi nhån. Khoẫng khưng gian àûúåc tư múâ thïí
hiïån mưëi quan hïå nây.
Nïëu chng ta tiïëp tc tđnh àïën sẫn phêím sinh lúåi kïë tiïëp vâ
tìn tûå nhû thïë tûâ trïn xëng dûúái hònh tr cho àïën khi cố
àûúåc sưë lúåi nhån tûâ 20 sẫn phêím sinh lúåi nhiïìu nhêët, ta cố
thïí tư múâ hònh tr bïn phẫi dûåa vâo tưíng lúåi nhån mâ 20
sẫn phêím nây tẩo ra. Hònh 3 sệ thïí hiïån àiïìu nây, qua àố
44 45
thïë) vâ hùèn nhiïn rêët dïỵ nhúá, nhûng àiïìu nây khiïën nhiïìu
ngûúâi cho rùçng chng ta chó xûã l mưåt nhốm dûä liïåu, àố lâ
nhốm dûä liïåu àûúåc qui sang dẩng phêìn trùm. Sûå thêåt khưng
phẫi nhû thïë. Nïëu 80% con ngûúâi thån tay phẫi vâ 20%
thån tay trấi thò àêy khưng phẫi lâ mưåt quan sất kiïíu 80/20.
Àïí ấp dng Ngun l 80/20 bẩn phẫi cố hai nhốm dûä liïåu,
cẫ hai qui thânh 100 phêìn trùm, vâ trong àố mưåt nhốm ào
lûúâng mưåt biïën lûúång àûúåc súã hûäu, àûúåc nïu ra hay gêy ra búãi
sưë ngûúâi hay vêåt tấc àưång cêëu thânh nhốm 10% kia.
Ngun l 80/20 hûäu đch ra sao?
Mổi ngûúâi mâ tưi biïët cố ấp dng Ngun l 80/20 mưåt cấch
nghiïm tc thò àậ cố àûúåc nhûäng nhêån thûác hûäu đch vâ, trong
mưåt vâi trûúâng húåp, àậ thay àưíi cåc sưëng ca hổ. Bẩn phẫi
tòm ra cấch sûã dng ngun l nây ca riïng bẩn. Nïëu nhòn
vêën àïì mưåt cấch sấng tẩo bẩn sệ phất hiïån ra chng. Phêìn 3
(Chûúng 9 àïën Chûúng 15) sệ hûúáng dêỵn bẩn tòm kiïëm nhû
thïë nâo, nhûng tưi cng cố thïí minh hổa vêën àïì nây bùçng mưåt

vâi vđ d tûâ chđnh cåc àúâi mònh.
Ngun l 80/20 àậ gip tưi ra sao?
Khi tưi côn lâ mưåt sinh viïn non choểt tẩi Àẩi hổc Oxford,
giấo sû hûúáng dêỵn bẫo tưi àûâng bao giúâ àïën giẫng àûúâng lâm
gò. Ưng giẫi thđch “Àổc sấch gip lơnh hưåi kiïën thûác nhanh hún
nhiïìu. Nhûng àûâng bao giúâ àổc mưåt cën sấch tûâ àêìu chđ
cëi, trûâ trûúâng húåp thêëy vui thđch. Khi anh hổc, hậy tòm ra
nhûäng gò cën sấch àïì cêåp thò nhanh hún cấch anh àổc toân
50%
sẫn phêím
50%
lúåi nhån
T lïå phêìn trùm
sẫn phêím
T lïå phêìn trùm
lúåi nhån
Hònh 4 Dẩng thûác 50/50 bêët thûúâng
Mưåt àiïím k lẩ nhûng quan ëu lâ khi nhûäng khẫo sất nây
àûúåc tiïën hânh thò Hònh 3 lẩi lâ hònh mêỵu phưí biïën hún Hònh
4 nhiïìu. Mưåt t lïå nhỗ ca tưíng sẫn phêím gêìn nhû ln ln
tẩo ra mưåt t lïå lúán hún lúåi nhån.
Têët nhiïn con sưë chđnh xấc cố thïí khưng phẫi lâ 80/20. 80/
20 lâ mưåt lưëi vđ von ph húåp vâ lâ mưåt giẫ thiïët hûäu đch nhûng
khưng phẫi lâ dẩng thûác duy nhêët. Àưi khi 80% lúåi nhån lẩi
xët phất tûâ 30% sẫn phêím, cố khi 80% lúåi nhån lẩi do 15%
hay thêåm chđ 10% sẫn phêím tẩo ra. Nhûäng con sưë àưëi sấnh
nây khưng nhêët thiïët cưång lẩi phẫi bùçng 100, nhûng dẩng
thûác nây thûúâng rêët chïnh lïåch, nghiïng vïì Hònh 3 hún lâ
Hònh 4.
Cố lệ khưng hay ho gò nïëu nhûäng con sưë 80 vâ 20 cưång lẩi

thânh 100. Àiïìu nây tẩo ra kïët quẫ trưng quấ àểp (chùèng hẩn
kïët quẫ lâ 50/50, 70/30, 99/1 hay nhiïìu kïët quẫ khấc nhû
46 47
hổc Wharton mâ khưng phẫi nhổc nhùçn gò (coi thûúâng phûúng
thûác di mâi kinh sûã mïånh danh lâ kinh nghiïåm hổc têåp tẩi
Àẩi hổc Harvard). Tưi gia nhêåp mưåt cưng ty tû vêën hâng àêìu
ca M mâ ngay ngây àêìu tiïn trẫ lûúng tưi gêëp bưën lêìn hậng
Shell àậ trẫ khi tưi chia tay hổ. Rộ râng 80% sưë tiïìn do nhûäng
ngûúâi úã àưå tíi côn non nhû tưi kiïëm àûúåc thò xët phất tûâ
20% sưë viïåc lâm mâ thưi.
Vò cố quấ nhiïìu àưìng nghiïåp thưng minh hún tưi trong cưng
ty nây, tưi chuín qua mưåt cưng ty chiïën lûúåc khấc ca M.
Tưi “chêëm” àûúåc nố vò cưng ty nây phất triïín nhanh hún cưng
ty c ca tưi mâ lẩi cố t lïå sưë ngûúâi thêåt sûå thưng minh đt hún
nhiïìu.
Bẩn lâm cho ai quan trổng hún bẩn lâm gò
Tẩi àêy tưi tònh cúâ khấm phấ ra nhiïìu nghõch l ca Ngun
l 80/20. 80% tùng trûúãng trong cưng nghïå tû vêën chiïën lûúåc
– lc bêëy giúâ, cng nhû hiïån tẩi phất triïín rêët hiïåu quẫ – diïỵn
ra tẩi nhûäng cưng ty vâo lc êëy tđnh tưíng cưång chiïëm chûa àêìy
20% chun viïn trong ngânh nây. 80% sûå tùng trûúãng nhanh
chống cng chó diïỵn ra trong mưåt nhốm cưng ty nhỗ. Hậy tin
tưi ài, tâi nùng chùèng liïn quan gò àïën vêën àïì nây. Khi rúâi
cưng ty thûá nhêët vâ gia nhêåp cưng ty thûá hai lâ tưi àậ nêng
cao mûác àưå thưng minh trung bònh úã cẫ hai núi nây.
Tuy nhiïn, cố àiïìu lẩ lâ tẩi sao nhûäng àưìng nghiïåp múái lẩi
tỗ ra hiïåu quẫ hún nhûäng ngûúâi c? Hổ cng chùèng lâm viïåc
vêët vẫ gò hún nhûng hổ àậ theo àíi Ngun l 80/20 theo hai
cấch ch ëu. Trûúác tiïn hổ nhêån ra rùçng àưëi vúái hêìu hïët cấc
cưng ty, 80% lúåi nhån xët phất tûâ 20% khấch hâng. Trong

bưå cën sấch. Hậy àổc kïët lån, rưìi nhêåp àïì, rưìi kïët lån mưåt
lêìn nûäa vâ rưìi àïí mùỉt àïën nhûäng àoẩn th võ”. Àiïìu giấo sû
nây thûåc sûå mën nối lâ 80% giấ trõ ca cën sấch cố thïí àûúåc
tòm thêëy úã 20% sưë trang sấch hay thêåm chđ côn đt hún, vâ tiïëp
thu nưåi dung ca sấch chó trong 20% tưíng thúâi gian mâ hêìu
hïët mổi ngûúâi phẫi bỗ ra àïí àổc trổn cën sấch.
Tưi lâm theo vâ múã rưång phûúng phấp hổc têåp nây ra. Tẩi
Àẩi hổc Oxford khưng cố hïå thưëng àấnh giấ liïn tc vâ kïët
quẫ àûúåc bùçng cêëp loẩi gò lâ ty thåc vâo k thi cëi hổc
phêìn. Tưi khấm phấ tûâ nhûäng àïì thi c, tûác lâ bùçng cấch
phên tđch cấc bâi thi trûúác àêy, đt nhêët 80% (àưi khi 100%) cấc
bâi thi cố thïí lâm tưët bùçng cấch nùỉm vûäng 20% hóåc đt hún
khưëi lûúång kiïën thûác ca cấc mưn hổc nùçm trong nưåi dung ca
bâi thi. Qu võ giấm khẫo vò thïë cố thïí cố êën tûúång tưët vïì mưåt
sinh viïn hiïíu biïët nhiïìu vïì mưåt sưë đt vêën àïì hún lâ mưåt ngûúâi
chó nùỉm cú bẫn vïì nhiïìu lơnh vûåc. Nhêån thûác nây khiïën tưi
hổc têåp rêët hiïåu quẫ. Kïí cng lẩ, tưi nhêån àûúåc têëm bùçng
danh dûå ca lúáp àêìu tiïn mâ khưng phẫi hổc hânh vêët vẫ gò
lùỉm. Tưi tûâng cho rùçng àiïìu nây chûáng tỗ qu võ giẫng viïn
Àẩi hổc Oxford thêåt lâ cẫ tin. Nhûng giúâ àêy tưi lẩi suy nghơ,
chûa chùỉc àậ àng, lâ qu võ giấo sû lc êëy àang mën dẩy
cho tưi biïët thïë giúái nây vêån hânh theo ngun l nâo rưìi.
Rưìi tưi ài lâm viïåc cho hậng Shell, phc v tẩi mưåt xûúãng
lổc dêìu quấ û tưìi tïå. Àiïìu nây cố thïí rên luån chđ khđ cho tưi,
nhûng tưi nhanh chống nhêån ra rùçng nhûäng cưng viïåc àûúåc
trẫ lûúng cao nhêët cho nhûäng ngûúâi trễ non núát kinh nghiïåm
nhû tưi àïìu nùçm úã lơnh vûåc tû vêën. Vò thïë tưi àïën bang
Philadelphia vâ ung dung lêëy àûúåc mẫnh bùçng MBA tẩi Àẩi
48 49
Bẩn àang lâm giâu cho ngûúâi khấc hay cho

chđnh mònh?
Chùèng bao lêu tưi àêm ra xấc tđn rùçng àưëi vúái nhûäng nhâ
tû vêën vâ vúái cẫ khấch hâng thò nưỵ lûåc vâ thânh quẫ cố chùng
thò cng chó lâ mưåt mưëi liïn hïå lỗng lễo. Lâm viïåc àng núi,
àng chưỵ ca mònh thò tưët hún lâ thưng minh vâ lâm viïåc cêåt
lûåc. Tưët nhêët lâ cêìn tinh tûúâng vâ têåp trung vâo thânh quẫ
hún lâ tấc nhên. Hânh àưång theo nhûäng hiïíu biïët cú bẫn sệ
dêỵn àïën kïët quẫ tưët, côn thưng minh vâ cêìn c lâm viïåc thò
lẩi khưng. Àấng bìn thay trong nhiïìu nùm nưỵi ấy nấy cng
nhû ấp lûåc lâm viïåc chung quanh àậ cẫn ngùn tưi ấp dng bâi
hổc nây: tưi àậ lâm viïåc quấ cêìn c.
Bêëy giúâ cưng ty tû vêën àậ cố ban nhên viïn chun nghiïåp
àïën vâi trùm ngûúâi vâ chûâng ba mûúi ngûúâi kïí cẫ tưi gổi lâ àưëi
tấc, nhûng 80% lúåi nhån rúi vâo tay mưåt ngûúâi, àố lâ nhâ
sấng lêåp, mùåc d qui ra sưë ưng ta chó chiïëm chûa àêìy 4%
nhốm ngûúâi àưëi tấc vâ chó 1% lûåc lûúång tû vêën.
Thay vò tiïëp tc lâm giâu cho nhâ sấng lêåp, tưi vâ hai àưëi
tấc trễ tíi tấch ra àïí lêåp cưng ty riïng hoẩt àưång trong cng
lơnh vûåc. Lêìn lûúåt cưng ty chng tưi phất triïín lïn àïën hâng
trùm nhâ tû vêën. Chùèng bao lêu mùåc d ba ngûúâi chng tưi
xết cho cng chó thûåc hiïån chûa àêìy 20% khưëi lûúång cưng viïåc
cố giấ trõ ca cưng ty, chng tưi lẩi hûúãng hún 80% lúåi nhån.
Àiïìu nây cng khiïën tưi ấy nấy. Sau sấu nùm tưi tûâ giậ cưng
viïåc nây vâ bấn cưí phêìn lẩi cho nhûäng àưëi tấc khấc. Vâo lc
êëy chng tưi àậ tùng gêëp àưi thu nhêåp vâ lúåi nhån hâng
nùm, vâ ưín àõnh mûác giấ cao cho cưí phêìn ca mònh. Khưng
lêu sau àố cåc suy thoấi kinh tïë nùm 1990 cng ẫnh hûúãng
ngânh cưng nghiïåp tû vêën àêy cố nghơa lâ hai loẩi khấch
hâng. Khấch hâng lúán vâ khấch hâng lêu dâi. Nhốm khấch
hâng lúán thûúâng cố mưåt khưëi lûúång cưng viïåc lúán vâ nhû thïë

bẩn cố thïí sûã dng mưåt t lïå rêët cao cấc nhên viïn tû vêën trễ
tíi hún, lûúng thêëp hún. Cấc mưëi quan hïå vúái khấch hâng
lêu dâi thûúâng tẩo ra sûå tin tûúãng vâ nïëu khấch hâng chuín
sang mưåt cưng ty tû vêën khấc thò chi phđ sệ cao hún nhiïìu,
khấch hâng lêu dâi thûúâng khưng quan têm gò àïën giấ cẫ.
Tẩi hêìu hïët cấc cưng ty tû vêën, cấi mang lẩi niïìm phêën
khđch thûåc sûå lâ viïåc giânh thïm àûúåc nhûäng khấch hâng múái.
Trong cưng ty múái ca tưi thò nhûäng ngûúâi hng thêåt sûå lâ
nhûäng ngûúâi lâm viïåc vúái nhûäng khấch hâng lúán nhêët hiïån cố
vâ trong thúâi gian dâi nhêët cố thïí àûúåc. Hổ lâm àûúåc nhû vêåy
bùçng cấch cng cưë mưëi quan hïå vúái nhûäng lậnh àẩo chốp bu
ca nhûäng cưng ty khấch hâng nây.
Vêën àïì cưët lội thûá hai mâ cưng ty nhêån thûác àûúåc lâ úã bêët
k khấch hâng nâo, 80% kïët quẫ sệ xët phất tûâ viïåc têåp trung
vâo 20% nhûäng vêën àïì quan trổng nhêët. Khưng nhêët thiïët àêy
lâ nhûäng vêën àïì th võ nhêët theo quan àiïím ca nhûäng nhâ
tû vêën hiïëu k. Nhûng trong khi àưëi th cẩnh tranh ca chng
ta nhòn toân bưå cấc vêën àïì mưåt cấch cûúäi ngûåa xem hoa vâ
rưìi phố mùåc cho ngûúâi khấch hâng quët àõnh hânh àưång
(hay khưng hânh àưång) dûåa vâo lúâi khun ca hổ thò chng
tưi tiïëp tc àûúng àêìu vúái nhûäng vêën àïì quan trổng nhêët cho
àïën khi àêíy àûúåc khấch hâng vâo thïë phẫi hânh àưång sao
cho thânh cưng múái àûúåc. Lúåi nhån ca khấch hâng vâ
ngên sấch ca cưng ty tû vêën ca chng tưi do àố mâ tùng
cao àưåt biïën.
50 51
Ngun l 80/20
Phûúng phấp
phên tđch 80/20
Lưëi tû duy 80/20

Chđnh xấc
Àõnh lûúång
Àôi hỗi àiïìu tra
Cung cêëp dûä liïåu
Rêët giấ trõ
Múâ
Àõnh tđnh
Àôi hỗi tû duy
Cung cêëp mưåt cấi nhòn
sêu hún vïì vêën àïì
Rêët giấ trõ
cẫ nhûäng quẫ trûáng ca mònh vâo mưåt giỗ (phên tấn ri ro),
nhûng Ngun l 80/20 thò lẩi ch trûúng rùçng hậy chổn mưåt
cấi giỗ cêín thêån, cho têët cẫ cấc quẫ trûáng vâo àố, rưìi chùm
bùèm toân têm toân vúái giỗ trûáng êëy.
Cấch sûã dng Ngun l 80/20
Cố hai cấch sûã dng Ngun l 80/20, nhû úã Hònh 5.
Hònh 5 Hai phûúng cấch sûã dng Ngun l 80/20
àïën ngânh nây. Mùåc dêìu sệ khun bẩn sau nây nïëu cố lâm
hậy gẩt qua nưỵi ấy nấy êëy nhûng tưi lẩi may mùỉn nhúâ mònh
àậ ray rûát ấy nấy nhû thïë. Ngay cẫ nhûäng ngûúâi theo Ngun
l 80/20 cng cêìn mưåt cht may mùỉn mâ tưi thò khi nâo cng
àûúåc sưë àỗ.
Tiïìn kiïëm àûúåc tûâ sûác lao àưång cố thïí chùèng lâ gò
nïëu so vúái lúåi nhån tûâ àêìu tû
Vúái 20% sưë tiïìn nhêån àûúåc tưi àêìu tû rêët “mẩnh tay” vâo cưí
phêìn ca mưåt tưíng cưng ty, àố lâ Filofax. Cấc nhâ tû vêën àêìu
tû àïìu lêëy lâm sûãng sưët. Vâo lc êëy tưi súã hûäu chûâng 20 cưí
phêìn trong nhûäng cưng ty àẩi chng cố niïm ët, nhûng cố
mưåt loẩi cưí phiïëu, 5% sưë cưí phêìn mâ tưi súã hûäu, lẩi chiïëm túái

80% danh mc àêìu tû ca tưi. Thêåt may mùỉn t lïå nây tiïëp tc
phất triïín vò ba nùm sau cưí phêìn Filofax àậ tùng giấ trõ lïn
nhiïìu lêìn. Khi tưi bấn mưåt sưë cưí phêìn vâo nùm 1995 thò
chng trõ giấ gêìn 18 lêìn trõ giấ ban àêìu.
Tưi cng thûåc hiïån hai v àêìu tû lúán khấc vâo mưåt nhâ
hâng múái thânh lêåp tïn lâ Belgo vâ MSI, mưåt cưng ty kinh
doanh khấch sẩn lc êëy chûa súã hûäu khấch sẩn nâo cẫ. Ba v
àêìu tû nây cưång lẩi chiïëm hïët 20% giấ trõ rông ca tâi sẫn ca
tưi. Nhûng chng lẩi chiïëm hún 80% lúåi tûác àêìu tû sau àố ca
tưi vâ hiïån nay chiïëm hún 80% giấ trõ rông lúán hún nhiïìu.
Nhû sệ trònh bây trong chûúng 14, 80% khoẫn tiïìn gia tùng
trong tâi sẫn tûâ nhûäng gối àêìu tû dâi hẩn nhêët lẩi xët phất
tûâ chûa àêìy 20% tiïìn àêìu tû. Àiïìu quan trổng lâ cêìn sûã dng
20% nây hiïåu quẫ vâ têåp trung àêìu tû vâo àố câng nhiïìu câng
tưët. Theo cấch nối dên gian thưng thûúâng thò khưng nïn bỗ têët