ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ ĐỨC ANH

QUẢN TRỊ
HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘIi - 2019


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ ĐỨC ANH

QUẢN TRỊ
HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ TRƢỜNG HỌC
Mã số: Thí điểm

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TS Nguyễn Đức Chính

HÀ NỘI - 2019
ii


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ
“Quản trị hoạt đánh giá trong dạy học tại các trường trung học phổ thông
huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh” em đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy, cô
giảng viên, các bạn bè và đồng nghiệp. Em xin được gửi lời cảm ơn tới Ban
giám hiệu, các thầy, cô giảng viên trường Đại học giáo dục - Đại học Quốc
gia Hà Nội, đã tận tâm giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ, tạo điều kiện cho thuận
lợi cho em trong quá trình học tập, nghiên cứu.
Em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới GS.TS Nguyễn
Đức Chính đã dành thời gian quý báu tận tâm, trực tiếp giúp đỡ, hướng dẫn
một cách chi tiết, cụ thể, khoa học, cung cấp tài liệu, phương pháp nghiên cứu
để em hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin được cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, giáo viên các trường
trung học phổ thông huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh đã tạo điều kiện cho tôi về
mặt thời gian và cung cấp dữ liệu phục vụ nghiên cứu. Xin cảm ơn các bạn
bè, gia đình, đồng nghiệp đã cổ vũ, động viên, khích lệ tôi trong suốt thời gian
qua.
Tuy có nhiều cố gắng nhưng trong đề tài nghiên cứu khoa học này
không thể tránh được thiếu sót. Em kính mong quý thầy cô, các chuyên gia,
những người quan tâm đến đề tài này, các đồng nghiệp, bạn bè tiếp tục có ý
kiến đóng góp để đề tài được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa em xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2019
Tác giả

Lê Đức Anh


i


DANH MỤC CÁC KÝ KIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GDĐT

Giáo dục và Đào tạo

ĐG

Đánh giá

GV

Giáo viên


HS

Học sinh

KTXH

Kinh tế Xã hội

KT

Kiểm tra

KQ

Kết quả

TN

Trắc nghiệm

TL

Tự luận

THPT

Trung học phổ thông

UBND


Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ..................................................................2
3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................. 2
3.2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 2
4. Câu hỏi nghiên cứu ..............................................................................................3
5. Giả thuyết khoa học.............................................................................................3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................3
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu .......................................................................4
8. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................4
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận.................................................. 4
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn .............................................. 4
8.3. Phương pháp thống kê ............................................................................ 4
9. Những đóng góp của đề tài .................................................................................4
10. Cấu trúc luận văn ..............................................................................................5
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH
GIÁ TRONG DẠY HỌC TẠI TRƢỜNG THPT......................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................6
1.1.1. Vấn đề hoạt động đánh giá trong dạy học......................................................6
1.1.2. Vấn đề quản lý/quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học ..........................8
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài.........................................................10
1.2.1. Quản trị .............................................................................................. 10
1.2.1.1. Quản trị là gì? Một số định nghĩa về Quản trị? ........................... 10

1.2.1.2. Bản chất của Quản trị là gì? ......................................................... 12
1.2.1.3. Chức năng của Quản trị? ............................................................. 12
1.2.1.4. Phân biệt Quản trị và Quản lý...................................................... 13

iii


1.2.2. Đánh giá trong dạy học ...................................................................... 14
1.2.3. Quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học........................................ 16
1.3. Một số vấn đề lý luận về đánh giá trong dạy học ......................................16
1.3.1. Những yêu cầu của đánh giá trong dạy học ....................................... 16
1.3.1.1. Tính quy chuẩn ............................................................................ 16
1.3.1.2. Tính khách quan........................................................................... 17
1.3.1.3. Tính xác nhận và phát triển ......................................................... 17
1.3.1.4. Tính toàn diện .............................................................................. 17
1.3.2. Chức năng của đánh giá trong dạy học ............................................. 17
1.3.2.1. Chức năng định hướng................................................................. 17
1.3.2.2. Chức năng chẩn đoán, dự đoán .................................................... 18
1.3.2.3. Chức năng hành chính ................................................................. 18
1.3.2.4. Chức năng tạo động lực, phát triển .............................................. 18
1.3.2.5. Chức năng nghiên cứu, giao tiếp ................................................. 18
1.3.3. Vị trí, vai trò đánh giá trong dạy học ................................................. 19
1.3.3.1. Vị trí của đánh giá trong dạy học................................................. 19
1.3.3.2. Vai trò của ĐG trong dạy học ...................................................... 20
1.3.4. Các hình thức đánh giá trong dạy học ............................................... 21
1.3.4.1. Đánh giá vị trí (sơ khởi)............................................................... 21
1.3.4.2. Đánh giá chuẩn đoán.................................................................... 21
1.3.4.3. Đánh giá quá trình........................................................................ 22
1.3.4.4. Đánh giá tổng kết ......................................................................... 23
1.3.4.5. Đánh giá theo tiêu chí và tham chiếu theo tiêu chuẩn ................. 23

1.3.4.6. Đánh giá năng lực (toàn diện)...................................................... 24
1.4. Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới và vai trò của đánh giá trong
việc hình thành và phát triển năng lực học sinh ...............................................24
1.4.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................... 24
1.4.1.1. Mục tiêu ....................................................................................... 24

iv


1.4.1.2. Nội dung....................................................................................... 25
1.4.1.3. Hình thức tổ chức dạy học, phương pháp, phương tiện dạy học .. 26
1.4.1.4. Các hình thức đánh giá năng lực ................................................. 27
1.4.2. Vai trò của đánh giá trong việc hình thành và phát triển năng lực học
sinh ............................................................................................................... 28
1.4.2.1. Về mặt giáo dưỡng....................................................................... 29
1.4.2.2. Về mặt phát triển.......................................................................... 29
1.4.2.3. Về mặt giáo dục ........................................................................... 29
1.5. Nội dung quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học...............................30
1.5.1. Xác định các hình thức đánh giá trong dạy học ở bậc THPT ............ 30
1.5.1.1. Đánh giá chuẩn đoán.................................................................... 30
1.5.1.2. Đánh giá quá trình........................................................................ 30
1.5.1.3. Đánh giá tổng kết ......................................................................... 30
1.5.2. Xác định mục đích quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học ......... 31
1.5.3. Xây dựng các tiêu chí quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học .... 31
1.5.4. Xây dựng hệ thống quy trình hướng dẫn và kiểm soát hoạt động đánh
giá trong dạy học .......................................................................................... 32
1.5.5. Tổ chức xây dựng, thể chế hóa, công khai hóa kế hoạch đánh giá
trong dạy học cho từng tổ chuyên môn ........................................................ 33
1.5.6. Kỹ năng thiết kế các hình thức đánh giá, kỹ năng sử dụng CNTT
trong đánh giá hoạt động dạy học ................................................................ 34

1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học 34
1.6.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................... 34
1.6.1.1. Năng lực nhà quản trị................................................................... 34
1.6.1.2. Quy trình đánh giá trong dạy học của nhà trường ....................... 35
1.6.1.3. Cơ sở vật chất và trang thiết bị .................................................... 35
1.6.1.4. Trình độ học sinh ......................................................................... 35
1.6.1.5. Uy tín, thương hiệu của nhà trường ............................................. 36

v


1.6.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................... 36
1.6.2.1. Quy định của Bộ giáo dục và đào tạo; quan điểm chỉ đạo của nhà
trường ........................................................................................................ 36
1.6.2.2. Tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin ......................... 36
1.6.2.3. Công tác thanh tra, đánh giá chất lượng nhà quản trị .................. 37
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.............................................................................. 38
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN QUẾ VÕ,
TỈNH BẮC NINH.......................................................................................... 39
2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội và giáo dục huyện Quế Võ .........................39
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội .................................................. 39
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục ............................................................. 41
2.2. Giới thiệu về khảo sát.....................................................................................45
2.2.1. Mục đích khảo sát .............................................................................. 45
2.2.2. Đối tượng khảo sát ............................................................................. 45
2.2.3. Nội dung khảo sát .............................................................................. 45
2.2.4. Phương pháp khảo sát ........................................................................ 46
2.2.5. Xử lí kết quả khảo sát ........................................................................ 46
2.2.6. Tổng kết đánh giá thực trạng ............................................................. 47

2.3. Thực trạng về hoạt động đánh giá trong dạy học tại các trƣờng THPT
huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ..............................................................................48
2.3.1. Thực trạng nhận thức về đánh giá trong dạy học tại các trường THPT
huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ...................................................................... 48
2.3.2. Thực trạng nhận thức về vai trò, mục đích đánh giá trong dạy học tại
các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh......................................... 48
2.3.3. Thực trạng sử dụng các hình thức đánh giá trong dạy học tại các
trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ............................................... 49

vi


2.3.4. Thực trạng xây dựng nội dung đánh giá trong dạy học tại các trường
THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ........................................................... 51
2.3.5. Thực trạng sử dụng kết quả đánh giá trong dạy học tại các trường
THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ........................................................... 52
2.4. Thực trạng quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các trƣờng
THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ..................................................................53
2.4.1. Thực trạng tổ chức để người dạy xác định mục tiêu môn học .......... 53
2.4.2. Thực trạng các tiêu chí quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học .. 55
2.4.3. Thực trạng tổ chức xây dựng thể chế hóa, công khai hóa hoạt động
đánh giá trong dạy học cho từng tổ chuyên môn ......................................... 56
2.4.4. Thực trạng tổ chức tập huấn kỹ năng thiết kế các hình thức đánh giá
trong dạy học, kỹ năng sử dụng CNTT trong đánh giá ............................... 58
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động đánh giá trong dạy học
tại các trƣờng THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ........................................60
2.6. Đánh giá thực trạng quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các
trƣờng THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ....................................................61
2.6.1. Ưu điểm.............................................................................................. 61
2.6.2. Nhược điểm ........................................................................................ 62

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................. 63
CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN QUẾ VÕ,
TỈNH BẮC NINH.......................................................................................... 64
3.1. Cơ sở để xây dựng các biện pháp .................................................................64
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .................................................... 64
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ................................................... 64
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính công khai................................................... 64
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển năng lực người học ................... 65

vii


3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã
hội. ................................................................................................................ 65
3.2. Đề xuất biện pháp quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các
trƣờng THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ....................................................66
3.2.1. Biện pháp 1: Tập huấn nâng cao nhận thức hoạt động đánh giá trong
dạy học cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh...................................... 66
3.2.1.1. Mục đích biện pháp...................................................................... 66
3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 66
3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ..................................................... 69
3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức tập huấn kỹ năng xây dựng kế hoạch đánh giá
cho mỗi môn học trong cả năm học ............................................................. 69
3.2.2.1. Mục đích biện pháp...................................................................... 69
3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 69
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ..................................................... 72
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá chi tiết phù hợp
với hoạt động đánh giá trong dạy học. ......................................................... 72
3.2.3.1. Mục đích biện pháp...................................................................... 72

3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 72
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện các biện pháp ............................................... 79
3.2.4. Biện pháp 4: Xây dựng quy trình tổ chức một kỳ kiểm tra đánh giá
người học của từng môn học ........................................................................ 80
3.2.4.1. Mục đích biện pháp...................................................................... 80
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 80
3.2.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ..................................................... 85
3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức tập huấn thiết kế hình thức kiểm tra đánh giá
bằng máy tính ............................................................................................... 86
3.2.5.1. Mục đích biện pháp...................................................................... 86
3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện ................................................. 86

viii


3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp ..................................................... 88
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................88
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết xây dựng quy trình đánh giá trong dạy học89
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.............................................................................. 91
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 92
1. Kết luận ...............................................................................................................92
2. Khuyến nghị........................................................................................................92
2.1. Đối với UBND tỉnh ............................................................................... 92
2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo ........................................................... 92
2.3. Đối với BGH các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh ........... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94

ix



DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, BẢNG BIỂU
Sơ đồ 1. Quy trình dạy học......................................................................................19
Sơ đồ 2. Quy trình tổ chức một kỳ kiểm tra đánh giá người học..........................80
Biểu đồ 2.1. Tỷ lệ % thực trạng nghe, biết về ĐG trong dạy học .........................48
Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ % thực trạng nhận thức về vai trò, mục đích của đánh giá
trong dạy học ............................................................................................................49
Bảng 2.1. Thống kê số lượng học sinh các trường THPT công lập tỉnh Bắc Ninh
năm học 2018-2019 .................................................................................................43
Bảng 2.2. Thống kê số lượng đội ngũ, cán bộ, GV các trường THPT huyện Quế
Võ, tỉnh Bắc Ninh ....................................................................................................45
Bảng 2.3. Ý nghĩa giá trị trung bình .......................................................................47
Bảng 2.4. Thống kê thực trạng sử dụng các hình thức đánh giá trong dạy học
tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .............................................50
Bảng 2.5. Thống kê thực trạng sử dụng nội dung đánh giá trong dạy học
tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .............................................51
Bảng 2.6. Thống kê thực trạng sử dụng kết quả đánh giá trong dạy học
tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .............................................52
Bảng 2.7. Thống kê thực trạng tổ chức để người dạy xác định được mục tiêu
môn học ....................................................................................................................53
Bảng 2.8. Thống kê thực trạng tổ chức xây dựng thể chế hóa, công khai hóa hoạt
động đánh giá trong dạy học cho từng tổ chuyên môn..........................................57
Bảng 2.9. Thống kê thực trạng kỹ năng thiết kế các hình thức đánh giá trong dạy
học, kỹ năng sử dụng CNTT trong đánh giá ..........................................................58
Bảng 2.10. Thống kê thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đánh giá
trong dạy học ............................................................................................................60
Bảng 2.11. Khảo nghiệm tính cần thiết xây dựng quy trình đánh giá trong dạy
học .............................................................................................................................89

x



MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đảng và Nhà nước ta hết sức chú trọng đến công tác giáo dục và đào
tạo, coi "Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng,
Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu
tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, chú
trọng đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu,
nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi
mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị
của các cơ sở giáo dục đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã
hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Phát triển
giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển
toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn
với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục
xã hội. Chuyển phát triển giáo dục và đào tạo từ chủ yếu theo số lượng sang
chú trọng chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu số lượng." - NQ
29 NQ/TW ngày 04/11/2013.
Đánh giá trong giáo dục nói chung, đánh giá trong dạy học nói riêng là
một trong những hoạt động quan trọng, có vai trò quyết định đến chất lượng,
hiệu quả của quá trình giáo dục. Bất kỳ hình thức đánh giá nào trong giáo dục
cũng nhằm một mục đích cao nhất là vì sự tiến bộ của người được đánh giá.
Người học đi học không phải để bị đánh giá, nhưng người học có quyền được
đánh giá để ngày càng tiến bộ hơn.
Đánh giá trong giáo dục có thể có những hình thức khác nhau về chủ
thể đánh giá, đối tượng đánh giá, quy mô đánh giá, phạm vi sử dụng kết quả
đánh giá... Tuy nhiên, các hoạt động đều có bản chất giống nhau ở chỗ đều là


1


quá trình thu thập và xử lí các nguồn thông tin một cách có hệ thống, khoa
học làm cơ sở cho những quyết định quản lý tương ứng giúp đối tượng đánh
giá ngày càng hoàn thiện.
Trong một cơ sở giáo dục nói chung, trong mỗi hoạt động giáo dục nói
riêng, quản trị luôn có vai trò quyết định tới chất lượng, hiệu quả của cả cơ sở
giáo dục cũng như từng hoạt động giáo dục.
Với ý nghĩa như vậy là lý do tôi lựa chọn đề tài: “Quản trị hoạt động
đánh giá trong dạy học tại các trường trung học phổ thông huyện Quế Võ,
tỉnh Bắc Ninh”, làm hướng nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện cả về chất lượng và số lượng trong các trường THPT tỉnh Bắc Ninh
nói chung và huyện Quế Võ nói riêng.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các hình thức đánh
giá và từ đó xây dựng hệ thống các quy trình quản trị hoạt động đánh giá
trong dạy học tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh nhằm giúp
người học tiến bộ trong suốt quá trình học tập đồng thời giúp các nhà quản trị
đánh giá chất lượng của quá trình dạy học tại các trường THPT huyện Quế
Võ, tỉnh Bắc Ninh.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động đánh giá trong dạy học tại các trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các trường THPT huyện
Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.

2



4. Câu hỏi nghiên cứu
Trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông khi quá trình
dạy học chuyển từ truyền thụ kiến thức sang rèn luyện phẩm chất, năng lực
HS, hoạt động ĐG trong dạy học đang đặt ra cho các nhà quản lý vấn đề gì?
Có thể nghiên cứu vị trí, vai trò, các hình thức đánh giá trong dạy học
định hướng năng lực làm cơ sở xây dựng một hệ thống quản trị bao gồm các
quy trình, hướng dẫn và kiểm soát các hoạt động đó, nhằm đảm bảo và nâng
cao chất lượng quá trình dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục để giải
quyết những vấn đề đó không?
5. Giả thuyết khoa học
Đánh giá là hoạt động quyết định chất lượng quá trình dạy học. Trong
bối cảnh đổi mới căn bản toàn diện giáo dục phổ thông, khi quá trình dạy học
chủ yếu nhằm rèn luyện phẩm chất, năng lực nguời học thì đánh giá lại càng
có ý nghĩa quyết định.
Nếu nghiên cứu những yêu cầu mới của quá trình dạy học tiếp cận năng
lực, các hình thức tổ chức dạy học, các phương pháp dạy học, các hình thức
đánh giá trong quá trình này, đặc biệt vai trò quyết định của đánh giá trong
việc hình thành và phát triển năng lực HS, có thể đề xuất các biện pháp quản
trị hoạt động đánh giá HS trong suốt quá trình dạy học, mà cụ thể là đề xuất
một hệ thống các quy trình hướng dẫn và kiểm soát từng hoạt động đánh giá,
thì hoàn toàn có thể đảm bảo và không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động
dạy học, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học
tại trường THPT.
Nghiên cứu thực trạng quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các
trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.

3



Nghiên cứu, đề xuất hệ thống các quy trình quản trị hoạt động đánh giá
trong dạy học tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản trị
hoạt động ĐG trong dạy học tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc
Ninh.
Việc khảo sát được tiến hành đối với CBQL, GV và HS tại 03 trường
THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.
Số liệu thu thập trong phạm vi nghiên cứu từ năm 2016 đến 2019.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa những vấn
đề lý luận trong các văn bản, tài liệu, sách báo có liên quan đến vấn đề nghiên
cứu, từ đó xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Quan sát, tìm hiểu, thu thập dữ liệu từ thực tế, từ đó phân tích tổng hợp
nêu vấn đề và đề xuất biện pháp cụ thể:
- Phương pháp điều tra, phiếu khảo sát: tìm hiểu thực trạng hoạt động
đánh giá tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.
- Phương pháp quan sát, phân tích, tổng hợp kinh nghiệm của các nhà
quản lý đã tiến hành.
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
8.3. Phương pháp thống kê
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý thông tin thu thập
trong quá trình nghiên cứu.
9. Những đóng góp của đề tài
Hệ thống các vấn đề cốt lõi để đánh giá và quản trị hoạt động đánh giá
trong dạy học tại các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.


4


10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ
lục, luận văn có 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học
tại trường THPT.
Chƣơng 2: Thực trạng quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại
các trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.
Chƣơng 3: Biện pháp quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học tại các
trường THPT huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
TRONG DẠY HỌC TẠI TRƢỜNG THPT
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Vấn đề hoạt động đánh giá trong dạy học
Trong hoạt động giáo dục có một động từ quan trọng nhất, đó là HỌC.
Hỗ trợ cho việc học là hoạt động DẠY. Có nhiều mối tương tác lên việc dạy
và học, trong đó mối tương tác quan trọng nhất là ĐG. Do đó phương pháp
học, phương pháp dạy, phương pháp ĐG là các vấn đề hàng đầu mà hệ thống
giáo dục phải quan tâm nghiên cứu.
Bất kỳ một quá trình giáo dục nào tác động lên một con người cũng
nhằm tạo ra những biến đổi nhất định trong con người đó. Muốn biết những
biến đổi đó xảy ra ở mức độ nào, phải ĐG hành vi của người đó trong một

tình huống nhất định. Sự ĐG cho phép chúng ta xác định, một là mục tiêu
giáo dục được đặt ra có phù hợp hay không và có đạt được hay không, hai là
việc giảng dạy có hiệu quả hay không, người học có tiến bộ hay không. Như
vậy ĐG phải được xem là một khâu quan trọng và một bộ phận hợp thành quá
trình giáo dục đào tạo. Không có ĐG thì không thể biết việc học và việc dạy
xảy ra như thế nào, thậm chí có thực sự xảy ra không (dù rằng về bên ngoài
có thể vẫn có các hình thức tổ chức dường như là để dạy và học), và kết quả
đạt được như thế nào. [14]
Đánh giá sự phát triển của người học được coi là trọng tâm bởi vì mục
tiêu cao nhất của giáo dục là vì sự phát triển của người học. Sự phát triển của
người học là thước đo chất lượng của mỗi nền giáo dục. Đánh giá sự phát
triển của người học chính là đánh giá sự phát triển toàn diện nhận cách người
học, bao gồm cả sự phát triển thể chất. Nhân cách là một thể thống nhất gồm:
năng lực tinh thần, hứng thú, thái độ, khí chất, suy nghĩ, cảm xúc và hành vi...
Chính vì vậy, phương pháp đánh giá nhân cách gồm tất cả phương pháp đo

6


các khía cạnh của nhận thức và những yếu tố ảnh hưởng khác nhau như cảm
xúc, tính cách, định hướng giá trị, khí chất, hứng thú... Thông qua các phép đo
này cho phép xác định đặc điểm của nhân cách. [15]
Theo nghiên cứu trong và ngoài nước, có hai loại đánh giá là: đánh giá
để quyết định giá trị dựa trên các thông tin, các số đo mang tính chuẩn mực và
đánh giá không xem xét đến giá trị. Đây là đánh giá có tính xem xét dự báo để
điều chỉnh nội dung, cách thức tổ chức việc học.
Ở các trường đại học, đánh giá được chia thành 2 loại: đánh giá quá
trình (Formative Evaluation) và đánh giá tổng kết (Summative Evaluation).[6]
Đánh giá trong giáo dục là bộ phận quan trọng của quản lý giáo dục và
dạy học giúp xác định mục tiêu giáo dục đạt ở mức nào, định hướng cho

quyết định quản lý, khuyến khích, động viên các cá nhân và tập thể phấn đấu
đạt các mục tiêu giáo dục. ĐG trong giáo dục cũng giúp xác định điểm mạnh,
lợi thế để phát huy, tìm ra các điểm yếu để có biện pháp khắc phục, giải
quyết. [8]
Trong quá trình dạy học, ĐG được thực hiện ở các giai đoạn khác nhau,
với nhiều hình thức khác nhau. ĐG quá trình được tích hợp vào mọi hoạt
động dạy và học, vừa có mục đích kích thích tạo động lực để người học chủ
động chiếm lĩnh mục tiêu học tập vừa giúp người học biết mình đang ở đâu,
cần đi đến đâu, còn thiếu những gì để đi đến đó. ĐG tổng kết ngoài việc xác
định người đỗ, người trượt, có mục đích giúp nhà quản lý ĐG chất lượng quá
trình dạy học và điều chỉnh các biện pháp cho các năm sau. [8]
Năm 1956, Benjamin S. Bloom và các cộng sự của mình đã tiến hành
phân loại mục tiêu giáo dục trong lĩnh vực nhận thức và có tác dụng trong lý
luận ĐG giáo dục và hoàn thiện việc học tập. Bloom đã trình bày chi tiết về 6
cấp độ nhận thức: Kiến thức, Lĩnh hội, Áp dụng, Phân tích, Tổng hợp và ĐG
Cuốn sách này như là kim chỉ nam trong việc phân loại mục tiêu giáo dục để
xây dựng quy trình ĐG giáo dục cho đến tận bây giờ.

7


1.1.2. Vấn đề quản lý/quản trị hoạt động đánh giá trong dạy học
Có nhiều tài liệu nghiên cứu về công tác quản lý hoạt động ĐG giáo
dục như: cuốn Monitoring Educational Achivement (giám sát kết quả giáo
dục) của Robert L. Ebel;…Đối với trong nước, Những công trình nghiên cứu,
các hội thảo khoa học, hội nghị về lĩnh vực kiểm tra ĐG trong dạy học ở nước
ta như: Cuốn Đo lường và ĐG hoạt động học tập trong nhà trường (2012) của
Lâm Quang Thiệp [7]; cuốn Đánh giá và quản lý hoạt động ĐG trong giáo
dục của Nguyễn Đức Chính (chủ biên) [8]; cuốn Giáo trình kiểm tra ĐG trong
Giáo dục của Nguyễn Công Khanh (chủ biên) [14]; cuốn Giáo trình kiểm tra

ĐG trong dạy học (2017) của Sái Công Hồng, Lê Thái Hưng, Lê Thị Hoàng
Hà, Lê Đức Ngọc [15]; Tài liệu các kỹ thuật đánh giá trong lớp học, kinh
nghiệm quốc tế và đề xuất áp dụng cho bậc học phổ thông ở Việt Nam
[19]….Các tài liệu này đã chỉ cho ta thấy được các nghiệp vụ quản lý cần
thực hiện như thế nào để quản lý hoạt động ĐG đạt kết quả cao nhất.
Có nhiều nhà giáo dục, đặc biệt là ở các trường phổ thông vẫn tiếp tục
những phương pháp “truyền thống” và thực hiện quá trình ĐG một cách kém
hiệu quả, điều này đi ngược lại với các mục tiêu của giáo dục hiện đại. Dưới
đây là 6 nhận định sai lầm thường gặp về sự đánh giá trong dạy học mà chúng
ta cần phải suy xét lại.
+ “Đánh giá” và “định giá” là hai khái niệm tương đương: Rất nhiều
người, đặc biệt là những người không làm việc trong lĩnh vực giáo dục, đồng
nhất hai khái niệm trên và thậm chí, trong lĩnh vực giáo dục, chúng ta cũng
thường xuyên định giá những gì học sinh làm rồi tự nhủ là đã ĐG xong. Sự
ĐG đòi hỏi thời gian và những phản hồi chi tiết dựa trên các kết quả học tập
được xác định rõ ràng. Sự định giá tức là “gán một mức độ hoàn thành” cho
một phần của công việc, thường căn cứ vào những tiêu chuẩn có tính quy
phạm, nhưng phần lớn lại được đúc rút thông qua đối sánh với công việc của
các học sinh khác.

8


+ Hầu hết những đánh giá đều mang tính tổng kết: Như chúng ta đã
biết ĐG có thể là một công cụ vô cùng quyền năng. Như Dylan William nhiều
năm qua vẫn nói, chúng ta cần ĐG thường xuyên cả việc học của học sinh lẫn
việc dạy của chính chúng ta và điều chỉnh trong tiến trình dạy học, như thế thì
khi chúng ta dạy hết một đơn vị kiến thức, học sinh có cơ hội suy nghĩ lại và
ôn tập. Vẫn còn rất nhiều giáo viên vô cùng tin tưởng vào sự ĐG tổng kết một
chiều ở cuối mỗi đơn vị bài học và sau đó, chuyển sang chủ đề khác, bất chấp

kết quả ra sao.
+ Đánh giá là quá trình giao tiếp một chiều, giáo viên đưa ra phản hồi
với công việc của học sinh: Sự ĐG hiệu quả nhất nên diễn ra dưới hình thức
một cuộc đối thoại. Trong các mô hình ĐG và định giá truyền thống, học sinh
hoàn thành một nhiệm vụ, giáo viên ĐG công việc và cho học sinh biết họ đã
hoàn thành như thế nào, trong những trường hợp mang tính xây dựng, giáo
viên gợi ý cách cải thiện công việc. Tuy nhiên, khi học sinh cùng giáo viên
tranh luận về công việc, chia sẻ những gì họ đã làm và lý giải vì sao, cả học
sinh lẫn giáo viên đều học được nhiều hơn từ sự trải nghiệm. Công nghệ hiện
đại khiến cho sự giao tiếp hai chiều giữa giáo viên và học sinh trở nên dễ
dàng hơn và phổ biến hơn. Hãy sử dụng nó một cách có hiệu quả!
+ Sự đánh giá là để phục vụ mục đích phân loại: Đây là một trong
những tư tưởng gây ảnh hưởng xấu và lan rộng nhất còn sót lại của những nền
giáo dục “truyền thống”. Đúng vậy, những cấp độ cuối cùng lẽ ra nên phản
ánh quá trình làm việc giữa học sinh và giáo viên thông qua sự ĐG. Tuy
nhiên, “bộ sưu tập điểm số” cần có để đến được cấp độ cuối cùng lại phản tác
dụng, theo cách nào đó.
+ Nhiệm vụ của học sinh nên được đánh giá bằng mức độ hoặc điểm
số: Trong những buổi tổng kết, hoặc nơi mà những mức độ/điểm số là cần
thiết, sự khẳng định này là đúng. Tuy nhiên, việc chúng ta thường xuyên cho
điểm học sinh khi chúng ta hi vọng nhiệm vụ học tập được sử dụng một cách

9


hiệu quả, điều đó là sai lầm. Chừng nào mà học sinh thấy một mức độ ĐG đối
với một phần công việc, dù là chữ cái hay con số, sự tập trung ngay lập tức
rời khỏi bất kì phản hồi ý nghĩa nào và trong suy nghĩ của học sinh, như vậy
là công việc đã xong. Bây giờ là lúc tiếp tục phần việc mới. Dù cho giáo viên
có kết luận điều gì qua mức độ ĐG, điều đó khó mà vào đầu học sinh.

+ Nếu học sinh nộp bài muộn, giáo viên nên trừ điểm: Không có một lí
do nào về mặt giáo dục có thể bào chữa được cho điều này; nó đơn giản là cố
gắng để điều chỉnh hành vi bằng cách gây áp lực điểm số. Không sai khi đưa
ra vài kết luận cho việc nộp bài muộn, nhưng mức độ ĐG (nếu cần thiết) nên
phản ánh việc học của học sinh, ngoài ra không có gì hơn. Nói cách khác, nếu
một học sinh nộp một bài đánh giá điểm A hôm nay thì bài đấy có khác gì nếu
được nộp vào ngày mai? [18]
Một trong những mối quan tâm cho nghiên cứu này là kiểm tra cách
GV và lãnh đạo nhà trường tạo hoặc củng cố văn hóa ĐG. Trong một nền văn
hóa ĐG, GV và lãnh đạo nhà trường sử dụng thông tin về HS để tạo ra kiến
thức mới về những gì hoạt động và tại sao, chia sẻ kiến thức của họ với đồng
nghiệp và xây dựng khả năng của họ để giải quyết nhiều nhu cầu học tập của
HS hơn. Văn hóa ĐG đề cập đến sự phát triển của một ngôn ngữ được chia sẻ
liên quan đến mục tiêu học tập và giảng dạy, cũng như sự hiểu biết chung về
các mục đích ĐG trong việc đáp ứng các mục tiêu này.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.2.1. Quản trị
1.2.1.1. Quản trị là gì? Một số định nghĩa về Quản trị?
Thuật ngữ quản trị dùng ở đây có nghĩa là một phương thức hoạt động
hướng đến mục tiêu được hoàn thành với hiệu quả cao, bằng và thông qua
những người khác. Hoạt động quản trị là những hoạt động tất yếu phát sinh
khi con người kết hợp với nhau để cùng hoàn thành mục tiêu. Trong bộ tư
bản, Mác có đưa ra một hình ảnh về hoạt động quản trị, đó là hoạt động của

10


con người chỉ huy dàn nhạc, người này không chơi một thứ nhạc cụ nào mà
chỉ đứng chỉ huy các nhạc công tạo nên bản giao hưởng.
Về nội dung, thuật ngữ quản trị có nhiều cách hiểu khác nhau, sau đây

là một vài cách hiểu:
Theo Harold Koontz và Cyril O’Donnell: “Quản trị là thiết lập và duy
trì một môi trường mà các cá nhân làm việc với nhau trong từng nhóm có thể
hoạt động hữu hiệu và có kết quả.”
Theo Robert Albanese: “Quản trị là một quá trình kỹ thuật và xã hội
nhằm sử dụng các nguồn, tác động tới hoạt động của con người và tạo điều
kiện thay đổi để đạt được mục tiêu của tổ chức.”
Theo James Stoner và Stephen Robbins: “Quản trị là tiến trình hoạch
định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát những hoạt động của các thành viên
trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt được
mục tiêu đã đề ra”. Một định nghĩa khác nêu lên rằng “Quản trị là sự tác
động có hướng đích của chủ thể quản trị lên đối tượng quản trị nhằm đạt được
những kết quả cao nhất với mục tiêu đã định trước”. Với cách hiểu này, quản
trị là một quá trình, trong đó chủ thể quản trị là tác nhân tạo ra các tác động
quản trị; đối tượng quản trị tiếp nhận các tác động của chủ thể quản trị tạo ra;
mục tiêu của quản trị phải được đặt ra cho cả chủ thể quản trị và đối tượng
quản trị, được xác định trước khi thực hiện sự tác động quản trị.
Hoặc “Quản trị là một quá trình do một hay nhiều người thực hiện
nhằm phối hợp các hoạt động của những người khác để đạt được những kết
quả mà một người hoạt động riêng rẽ không thể nào đạt được”. Với cách hiểu
này, hoạt động quản trị chỉ phát sinh khi con người kết hợp với nhau thành tổ
chức. ([16],[17])
Từ các khái niệm nêu trên và trong phạm vi nghiên cứu của đề tài ta có
thể hiểu “Quản trị là xây dựng và vận hành một hệ thống các quy trình hướng
dẫn và kiểm soát các hoạt động nhằm đạt hiệu quả cao nhất”.

11


1.2.1.2. Bản chất của Quản trị là gì?

Quản trị là việc xây dựng hệ thống các quy trình. Quản trị giúp vận
hành và kiểm soát các công việc đạt hiệu quả cao nhất, chi phí ít nhất. Tuy có
nhiều khái niệm khác nhau về quản trị là gì nhưng bản chất của quản trị chỉ có
một. Quản trị cần ba yếu tố điều kiện cơ bản sau. Phải có chủ thể quản trị. Đó
là các nhân tố tạo ra các tác động quản trị, đối tượng quản trị tiếp. Phải có
mục tiêu đặt ra cho chủ thể quản trị và đối tượng. Đây là căn cứ để chủ thể tạo
ra các nhân tố tác động. Chủ thể quản trị gồm một hoặc nhiều người. Đối
tượng là hệ thống quy trình hướng dẫn và kiểm soát hoạt động cùng với các
thiết bị, máy móc. Phải có một nguồn lực. Nguồn lực giúp chủ thể quản trị
khai thác trong quá trình quản trị.
1.2.1.3. Chức năng của Quản trị?
(1) Hoạch định: Xác định rõ mục tiêu, phương pháp, nội dung; Đề ra
biện pháp kiểm soát, cải tiến.
(2) Tổ chức: Xác lập ra sơ đồ tổ chức; Mô tả nhiệm vụ của các bộ phận;
Xây dựng các quy trình hướng dẫn, quy trình kiểm soát đạt hiệu quả .
(3) Điều khiển: Là chức năng thực hiện sự kích thích, động viên, thi
hành đúng theo quy trình đã xây đựng đưa tổ chức đi theo đúng quỹ đạo dự
kiến của tổ chức.
(4) Kiểm soát: Quản trị phải cố gắng đảm bảo tổ chức đang vận hành
đúng theo mục tiêu, phương hướng đề ra. Hoạt động kiểm soát thường là việc
thu thập thông tin về kết quả thực hiện thực tế, so sánh kết quả thực hiện thực
tế với các mục tiêu đã đặt ra và tiến hành các điều chỉnh nếu có sai lệch, nhằm
đưa tổ chức đi đúng quỹ đạo đến mục tiêu.
Ngoài 4 chức năng trên, quản trị còn có chức năng tư duy. Bởi vì việc
xây dựng hệ thống các quy trình hướng dẫn và kiểm soát phải dựa theo các tư
duy này. Từ xa xưa, quản trị đã có vai trò quan trọng với toàn thể xã hội. Dù ở
các cái tên khác nhau nhưng chức năng của quản trị là không thể phủ nhận.

12



1.2.1.4. Phân biệt Quản trị và Quản lý
Quản trị và Quản lý là hai khái niệm dễ gây nhầm lẫn hiện nay. Quản
trị và quản lý đều nói về công việc của người lãnh đạo khi vận hành một cơ
cấu tổ chức nào đó. Ở nhiều nơi, hai thuật ngữ này được tráo đổi và dùng với
ý nghĩa giống nhau. Trong Tiếng Anh, với người Mỹ, người Úc hiểu là quản
lý thì họ dùng từ “administration”, còn với người Anh lại dùng từ
“management”. Còn chuyển sang tiếng Việt các tác giả Việt Nam gọi
management là quản lý, gọi administration là quản trị. Vậy quản lý là quá
trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức
năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra [13]. Quản trị
(Administration) là xây dựng và vận hành một hệ thống các quy trình hướng
dẫn và kiểm soát các hoạt động nhằm đạt hiệu quả cao nhất hay nói khác đi
quản trị liên quan đến những vấn đề tác nghiệp cụ thể, chi tiết.
Về đối tượng: Quản lý coi trọng mối quan hệ giữa con người và sự phối
hợp con người khi thực hiện công việc tức là Quản lý đặt trọng số vào làm
thỏa mãn nhu cầu con người trong tổ chức khi thực hiện công việc. Quản trị
coi trọng tính hiệu quả trong thực hiện công việc và yêu cầu phải thực hiện
đúng quy trình thủ tục để hoàn thành công việc một cách có chất lượng, hiệu
quả. Trong trường hợp Quản trị nhấn mạnh nội dung Giám sát điều hành thì
coi trọng tính hành chính trong thực hiện công việc. Trong trường hợp Quản
trị nhấn mạnh nội dung phân bổ quyền lực thì đặt trọng số vào tính tuân thủ
pháp luật của quá trình hoạt động.
Về bản chất: Quản lý thành lập ra mục tiêu, chính sách cho tổ chức.
Quản trị là hành động để vận hành chính sách đã được đề ra.
Về chức năng: Quản trị có chức năng thi hành. Người quản trị hoàn
thành công việc của mình dưới sự giám sát nhất định. Chức năng quan trọng
nhất của quản trị là thực hiện đúng quy trình và kiểm soát. Quản lý có chức

13