Thành tế bào
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (231.4 KB, 4 trang )
Thành tế bào :
Thành tế bào (cell wall) giúp duy trì hình thái của tế bào, hỗ trợ sự chuyển
động của tiên mao (flagellum) , giúp tế bào đề kháng với áp suất thẩm thấu, hỗ trợ
quá trình phân cắt tế bào , cản trở sự xâm nhập của một số chất có phân tử lớn, liên
quan đến tính kháng nguyên , tính gây bệnh, tính mẫn cảm với Thực khuẩn thể
(bacteriophage).
Năm 1884 H.Christian Gram đã nghĩ ra phương pháp nhuộm phân biệt để
phân chia vi khuẩn thành 2 nhóm khác nhau : vi khuẩn Gram dương (G+) và vi
khuẩn Gram âm (G-). Phương pháp nhuộm Gram về sau được sử dụng rộng rãi khi
định loại vi sinh vật
Thành tế bào chiếm khoảng 20-30% trọng lượng khô của tế bào, đặc biệt ở
Corynebacterium diphtheria thành tế bào chiếm 78% trọng lượng khô tế bào. Thành
vi khuẩn gram + dày 150-800A
o
, còn vi khuẩn Gram – lớp thành muries mỏn hơn :
50-180A
o
.
Hợp chất cơ bản của thành tế bào vi khuẩn là hai chất dị cao phân tử
(heteropolime): glucopeptid và acid teicoic. Glucopeptid (hay còn gọi là
peptidoglican, mucopeptid , mureini) là khung rắn chắc và giữ vững hình dạng vi
khuẩn, khi thủy phân glucopeptid ta sẽ được hai hợp chất với số phân tử Gram như
nhau là N.acetyl glucosamin và acid N-aceti muramic, chúng liên kết với nhau qua
liên kết 1,4 β glucozid
Enzym lyzozym cắt liên kết cắt glucozid giữa C1 còn lại của acid .N-acetyl
muramic và C4 còn lại của N- acetilglucozamin. Các gốc acetil muramic liên kết
với nhau qua dây nối peptid, tạo ra mạng lưới chằng chịt như tổ ong, trong thành
phần của acid N-acetilmuramic có mặt của các aa với trọng lượng của phân tử
Gram:2D.L.alanin,1D.glutamic và 1 acid diamin. Acid diamin này ở aureus là lizin,
ở E.coli là acid L-diaminpimelic(ADP), các acid diamin này có thể kết hợp với
mạch peptid của chuỗi bên, o đó mà hình thành một mạng murein chắc chắn.
Ta thấy đơn phân murien lặp đi lặp lại nhiều lần có tỉ lệ phân tử Gram như sau:
N-acetilglucozamin:acid N-acetilmuramic:L.ala:D.glu:acid diamin:L.ala=1:1:1:1:1:1
Đây chính là nét đ85c trưng của thành tế bào vi khuẩn.
Sự khác biệt về thành tế bào vi khuẩn và vi sinh vật cổ ở vị trí acid N-acetilmuramic
trong thành phần vi khuẩn được thay thế bằng hợp chất acid-N acetil talozaminuronic
trong thành các vi sinh vật cổ.
Đối với nhóm vi khuẩn tiêu giảm thành tế
bào(Mycoplasmatales,Mollicutes,tenericutes)Người ta không tìm thấy các chất
murein, những vi khuẩn này không có thành rắn chắc cho nên chúng có thể biến đổi
hình dạng, phần lớn chúng là cơ thể đa hình như các dạng đổi hình dạng, phần lớn
chúng là cơ thể đa hình như các dạng PPLO,Mycoplasma( vi khuẩn nhỏ nhất có thể
nuôi cấy trong môi trường), trong màng thường có sterol chống chịu áp suất thẩm
thấu.
Trong thành tế bào vi khuẩn còn có một loại hợp chất đặc biệt đó là acid tecoid, hợp
chất này thấy nhiều ở vi khuẩn Gram+(có thể chiếm tới 50% trọng lượng khô của
thành), ở vi khuản Gram- hiện chưa tìm thấy hợp chất này. Acid teicoic liên kết với
acid muramic qua mạng phosphodieste. Acid teicoid có hai loại là ribiteicoic và
gluxerin teicoic
Các thành phần cấu tạo bổ sung bên ngoài lớp murein có một vai trò quan trọng về
tính kháng nguyên của vi khuẩn. ở Staphylococus các hợp chất acid teicoic cùng với
thành phần poliholosid(các đường phức) là những yếu tố quyết định kháng nguyên
của tụ cầu khuẩn. Ở các vi khuẩn khác, các chất protein quyết địnhbản chất kháng
nguyên”o”, kháng nguyên “M”…trong đó protein Mla2 một loại kháng nguyên
quan trọng về miễn dịch học và bệnh học. Phầ lớn các vi khuẩn thuộc họ entero
bacteriacea, như salmonella có hai loại kháng nguyên chủ yếu lá “O” và “H”
Mặt dù cấu trúc của thành tế bào (bao gồm cả lớp S) rất phức tạp như đã trình bày,
nhưng ở thành tế bào vi khuẩn có một lớp chất đặc trưng là glucopeptid. Những cơ
thể không có hợp chất này thì không thể gọi là vi khuẩn.
Thành tế bào là một chỉ tiêu sinh hóa quan trọng dùng trong phân loại loài và giống
Việc phân tích aa dạng L có thể thực hiện dễ dàng nhờ dùng HCl6N, đun nóng 15ph
ở 120
o+
C, sau đó sắc kí trong hệ dung môi methanol, sau khi sắc kí lặp lại, làm khô
và hiện hình bằng cách phun dung dịch acid acetic 0,1% với ninhyrin và sấy 5 phút
ở 100
o
C.
Thành tế bào có chức năng quan trọng là giữ hình dạng ổn định của tế bào, tham gia
vào việc duy trì áp suất thẩm thấu, sự phân bào, nhuộm Gram..
