GLUCOZƠ
Tiết 6 Tuần 3
Ngày soạn:01 /9/2010 Ngày dạy:
I-Mục tiêu dạy học
KiÕn thøc :
BiÕt ®ỵc :
- Kh¸i niƯm, ph©n lo¹i cacbohi®rat.
- TÝnh chÊt vËt lÝ, tr¹ng th¸i tù nhiªn, øng dơng cđa glucoz¬.
- CÊu tróc ph©n tư d¹ng m¹ch hë, d¹ng m¹ch vßng.
HiĨu ®ỵc : TÝnh chÊt ho¸ häc cđa glucoz¬ :
+ TÝnh chÊt cđa ancol ®a chøc.
+ TÝnh chÊt cđa an®ehit ®¬n chøc.
+ Ph¶n øng lªn men rỵu.
KÜ n¨ng :
- ViÕt ®ỵc c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng m¹ch hë, d¹ng m¹ch vßng cđa glucoz¬, fructoz¬.
- Dù ®o¸n ®ỵc tÝnh chÊt ho¸ häc dùa vµo cÊu tróc ph©n tư.
- ViÕt ®ỵc c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cđa glucoz¬.
- Ph©n biƯt dung dÞch glucoz¬ víi glixerol b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
- Gi¶i ®ỵc bµi tËp : TÝnh khèi lỵng glucoz¬ tham gia hc t¹o thµnh trong ph¶n øng vµ mét sè bµi
tËp kh¸c cã néi dung liªn quan.
II-Phương tiện dạy học
1. Giáo viên:
- SGK, giáo án
2. Học sinh:
SGK
III-Hoạt động dạy học
1- ổn đònh lớp
2- kiểm tra bài cũ
3- bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài dạy Bổ sung
Hoạt động 1

 GV cho HS quan sát mẫu glucozơ. Nhận
xét về trạng thái màu sắc ?
 HS tham khảo thêm SGK để biết được
một số tính chất vật lí khác của glucozơ
cũng như trạng thái thiên nhiên của
glucozơ.
I – TÍNH CHẤT VẬT LÍ – TRẠNG THÁI
TỰ NHIÊN
- Chất rắn, tinh thể không màu, dễ tan
trong nước, có vò ngọt nhưng không ngọt
bằng đường mía.
- Có trong hầu hết các bộ phận của cơ thể
thực vật như hoa, lá, rễ,… và nhất là trong
quả chín (quả nho), trong máu người
(0,1%).
Hoạt động 2
 HS nghiên cứu SGK và cho biết: Để xác
II – CẤU TẠO PHÂN TỬ
CTPT: C
6
H
12
O
6
đònh CTCT của glucozơ, người ta căn cứ
vào kết quả thực nghiệm nào ?
 Từ các kết quả thí nghiệm trên, HS rút
ra những đặc điểm cấu tạo của glucozơ.
 HS nên CTCT của glucozơ: cách đánh
số mạch cacbon.

- Glucozơ có phản ứng tráng bạc, bò oxi
hoá bởi nước brom tạo thành axit gluconic
→ Phân tử glucozơ có nhóm -CHO.
- Glucozơ tác dụng với Cu(OH)
2
→ dung
dòch màu xanh lam → Phân tử glucozơ có
nhiều nhóm -OH kề nhau.
- Glucozơ tạo este chứa 5 gốc axit
CH
3
COO → Phân tử glucozơ có 5 nhóm –
OH.
- Khử hoàn toàn glucozơ thu được hexan
→ Trong phân tử glucozơ có 6 nguyên tử C
và có mạch C không phân nhánh.
Kết luận: Glucozơ là hợp chất tạp chức, ở
dạng mạch hở phân tử có cấu tạo của
anđehit đơn chức và ancol 5 chức.
CTCT:
CH
2
OH CHOH CHOH CHOH CHOH CH O
6 5 4 3 2 1
Hay CH
2
OH[CHOH]
4
CHO
Hoạt động 3

 GV ?: Từ đặc điểm cấu tạo của glucozơ,
em hãy cho biết glucozơ có thể tham gia
được những phản ứng hoá học nào ?
 GV biểu diễn thí nghiệm dung dòch
glucozơ + Cu(OH)
2
. Hs quan sát hiện
tượng, giải thích và kết luận về phản ứng
của glucozơ với Cu(OH)
2
.
 HS nghiên cứu SGK và cho biét công
thức este của glucozơ mà phân tử cho chứa
5 gốc axetat. Từ CTCT này rút ra kết luận
gì về glucozơ ?
III – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
1. Tính chất của ancol đa chức
a) Tác dụng với Cu(OH)
2
→ dung dòch màu
xanh lam.
2C
6
H
12
O
6
+ Cu(OH)
2
 (C

6
H
12
O)
2
Cu + 2 H
2
O
b) Phản ứng tạo este
Glucozơ + (CH
3
CO)
2
O Este chứa 5 gốc CH
3
COO
piriđin
Hoạt động 4
 GV biểu diễn thí nghiệm dung dòch
glucozơ + dd AgNO
3
/NH
3
, với Cu(OH)
2
đun
nóng. Hs quan sát hiện tượng, giải thích và
viết PTHH của phản ứng.
 HS viết PTTT của phản ứng khử
glucozơ bằng H

2
.
2. Tính chất của anđehit đơn chức
a) Oxi hoá glucozơ bằng dung dòch
AgNO
3
/NH
3
CH
2
OH[CHOH]
4
CHO + 2AgNO
3
+ 3NH
3
+ H
2
O
t
0
CH
2
OH[CHOH]
4
COONH
4
+ 2Ag + NH
4
NO

3
amoni gluconat
b) Oxi hoá bằng Cu(OH)
2
CH
2
OH[CHOH]
4
CHO + 2Cu(OH)
2
+ NaOH
t
0
CH
2
OH[CHOH]
4
COONa + 2Cu
2
O
(đỏ gạch)
+ 3H
2
O
natri gluconat
c) Khử glucozơ bằng hiđro
CH
2
OH[CHOH]
4

CHO + H
2
Ni, t
0
CH
2
OH[CHOH]
4
CH
2
OH
sobitol
 GV giới thiệu phản ứng lên men.
3. Phản ứng lên men
C
6
H
12
O
6
2C
2
H
5
OH + 2CO
2
enzim
30-35
0
C

Hoạt động 5
 HS nghiên cứu SGK và cho biết phương
pháp điều chế glucozơ trong công nghiệp.
IV – ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG
1. Điều chế
Thuỷ phân tinh bột nhờ xúc tác axit HCl
loãng hoặc enzim.
Thuỷ phân xenlulozơ (vỏ bào, mùn cưa)
nhờ xúc tác axit HCl đặc.
 HS nghiên cứu SGK đ biết những ứng
dụng của glucozơ.
2. Ứng dụng: Dùng làm thuốc tăng lực,
tráng gương ruột phích, là sản phẩm trung
gian đ sản xuất etanol từ các nguyên liệu
có chứa tinh bột hoặc xenlulozơ.
Hoạt động 6
 HS nghiên cứu SGK và cho biết: CTCT
của fructozơ và những đặc điển cấu tạo
của nó.
 HS nghiên cứu SGK và cho biết những
tính chất lí học, hoá học đặc trưng của
fructozơ.
 GV yêu cầu HS giải thích nguyên nhân
fructozơ tham gia phản ứng oxi hoá bới dd
AgNO
3
/NH
3
, mặc dù không có nhóm chức
anđehit.

CHO
OHH
HHO
OHH
OHH
CH
2
OH
CH
C
OH
HHO
OHH
OHH
CH
2
OH
CH
2
OH
C O
HHO
OHH
OHH
CH
2
OH
OH
OH
-

OH
-
glucozơ enđiol fructozơ
V – ĐỒNG PHÂN CỦA GLUCOZƠ –
FRUCTOZƠ
CTCT dạng mạch hở
CH
2
OH CHOH CHOH CHOH CO
6 5 4 3 2 1
CH
2
OH
Hay CH
2
OH[CHOH]
3
COCH
2
OH
Là chất kết tinh, không màu, dễ tan trong
nước, có vò ngọt hơn đường mía, có nhiều
trong quả ngọt như dứa, xoài,..Đặc biệt
trong mật ong có tới 40% fructozơ.
Tính chất hoá học:
- Tính chất của ancol đa chức: Tương tự
glucozơ.
- Phản ứng cộng H
2
CH

2
OH[CHOH]
3
COCH
2
OH + H
2
Ni, t
0
CH
2
OH[CHOH]
4
CH
2
OH
sobitol
Trong môi trường bazơ fructozơ bò oxi
hoá bởi dung dòch AgNO
3
/NH
3
do trong môi
trường bazơ fructozơ chuyển thành glucozơ.
Fructozơ Glucozơ
OH
-
4. Củng cố:
1. Phát biểu nào sau đây không đúng ?
A. Glucozơ và fructozơ là đồng phân cấu tạo của nhau.

B. Có thể phân biệt glucozơ và fructozơ bằng phản ứng tráng bạc.
C. Trong dung dòch, glucozơ tồn tại ở dạng mạch vòng ưu tiên hơn dạng mạch hở.
D. Metyl α-glicozit không thể chuyển sang dạng mạch hở.
2. a) Hãy cho biết công thức dạng mạch hở của glucozơ và nhận xét về các nhóm chức của nó (tên
nhóm chức, số lượng , bậc nếu có). Những thí nghiệm nào chứng minh được glucozơ tồn tại ở dạng
mạch vòng ?
b) Hãy cho biết công thức dạng mạch vòng của glucozơ và nhận xét về các nhóm chức của nó
(tên, số lượng, bậc và vò trí tương đối trong không gian). Những thí nghiệm nào chứng minh được
glucozơ tồn tại ở dạng mạch vòng ?
c) Trong dung dòch, glucozơ tồn tại ở những dạng nào (viết công thức và gọi tên) ?
5. Dặn dò:
1. Bài tập về nhà: 1 → 8 trang 32 - 33 (SGK).
2. Xem trước bài SACCAROZƠ
SACCAROZƠ
Tiết 7 Tuần 4
Ngày soạn:08 /9/2010 Ngày dạy:
I-Mục tiêu dạy học
KiÕn thøc:
BiÕt ®ỵc :
 CÊu tróc ph©n tư, tÝnh chÊt vËt lÝ ; Quy tr×nh s¶n xt ®êng kÝnh (saccaroz¬) trong c«ng nghiƯp.
 CÊu tróc ph©n tư cđa mantoz¬.
HiĨu ®ỵc :
 TÝnh chÊt ho¸ häc cđa saccaroz¬ (ph¶n øng cđa ancol ®a chøc, thủ ph©n trong m«i trêng axit).
 TÝnh chÊt ho¸ häc cđa mantoz¬ (tÝnh chÊt cđa poliol, tÝnh khư t¬ng tù glucoz¬, thủ ph©n trong
m«i trêng axit t¹o glucoz¬).
KÜ n¨ng :
 Quan s¸t mÉu vËt thËt, m« h×nh ph©n tư, lµm thÝ nghiƯm rót ra nhËn xÐt.
 ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh chÊt ho¸ häc.
 Ph©n biƯt c¸c dung dÞch : Saccaroz¬, glucoz¬, glixerol b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
 Gi¶i ®ỵc bµi tËp : TÝnh khèi lỵng glucoz¬ thu ®ỵc tõ ph¶n øng thủ ph©n vµ bµi tËp kh¸c cã néi

dung liªn quan.
II-Phương tiện dạy học
1. Giáo viên:
- SGK, giáo án
2. Học sinh:
SGK
III-Hoạt động dạy học
1- ổn đònh lớp
2- kiểm tra bài cũ
3- bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài dạy Bổ sung
Hoạt động 1
 HS nghiên cứu SGK để biết được tính
chất vật lí, trạnh thái thiên nhiên của được
saccarozơ.
I – SACCAROZƠ
Saccarozơ là loại đường phổ biến nhất, có
trong nhiều loài thực vật, có nhiều nhất
trong cây mía, củ cải đường, hoa thốt nốt.
1. Tính chất vật lí
- Chất rắn, kết tinh, không màu, không
mùi, có vò ngọt, nóng chảy ở 185
0
C.
- Tan tốt trong nước, độ tan tăng nhanh
theo nhiệt độ.
Hoạt động 2
 HS nghiên cứu SGK vàcho biết để xác
đònh CTCT của saccarozơ, người ta căn cứ
2. Công thức cấu tạo

- Saccarozơ không có phản ứng tráng bạc,
không làm mất màu nước Br
2
 phân tử
saccarozơ không có nhóm –CHO.
vào những kết quả thí nghiệm nào ?
 HS nghiên cứu SGK và cho biết CTCT
của saccarozơ, phân tích và rút ra đặc điểm
cấu tạo đó.
- Đun nóng dd saccarozơ với H
2
SO
4
loãng
thu được dd có phản ứng tráng bạc (dd này
có chứa glucozơ và fructozơ).
Kết luận: Saccarozơ là một đisaccarit được
cấu tạo từ một gốc glucozơ và một gốc
fructozơ liên kết với nhau qua nguyên tử oxi.
O
H
OH
H
H
OHH
OH
CH
2
OH
H

O
CH
2
OH
H
CH
2
OH
OH
H
H OH
O
1
6
5
4
3
2
5
43
2
1
6
Gäúc Â-glucozå
Gäúc Ã-fructozå
 Trong phân tử saccarozơ không có nhóm
anđehit, chỉ có các nhóm OH ancol.
Hoạt động 3
 HS nghiên cứu SGK vàcho biết hiện
tượng phản ứng khi cho dung dòch

saccarozơ tác dụng với Cu(OH)
2
. Giải thích
hiện tượng trên.
 HS nghiên cứu SGK và viết PTHH của
phản ứng thuỷ phân dung dòch saccarozơ
và điều kiện của phản ứng này.
3. Tính chất hoá học
a. Phản ứng với Cu(OH)
2

Dung dòch saccarozơ + Cu(OH)
2
→ dung
dòch đồng saccarat màu xanh lam.
b. Phản ứng thuỷ phân
C
12
H
22
O
11
+ H
2
O C
6
H
12
O
6

+ C
6
H
12
O
6
glucozơ fructozơ
H
+
, t
0
Hoạt động 4
 HS xem SGK và nghiên cứu các công
đoạn của quá trình sản xuất đường
saccarozơ.
4. Sản xuất và ứng dụng
a. Sản xuất saccarozơ
Sản xuất từ cây mía, củ cải đường hoặc hoa
thốt nốt
Quy trình sản xuất đường saccarozơ từ
cây mía
Cây mía
Ép (hoặc ngâm, chiết)
Nước mía (12-15% đường)
(2) + Vôi sữa, lọc bỏ tạp chất
Dung dòch đường có canxi saccarat
(3) + CO
2
, lọc bỏ CO
2

Dung dòch đường (có màu)
(4) + SO
2
(tẩy màu)
Dung dòch đường (không màu)
(5) Cô đặc để kết tinh, lọc
Đường kính Nước rỉ đường
(1)
 HS tìm hiểu SGK và cho biết những ứng
dụng của saccarozơ.
b. Ứng dụng
- Là thực phẩm quan trọng cho người.
- Trong công nghiệp thực phẩm, saccarozơ
là nguyên liệu để sản xuất bánh kẹo, nước
gải khát, đồ hộp.
- Trong công nghiệp dược phẩm,
saccarozơ là nguyên liệu dùng để pha
thuốc. Saccarozơ còn là nguyên liệu để
thuỷ phân thành glucozơ và fructozơ dùng
trong kó thuật tráng gương, tráng ruột
phích.
4. Củng cố:
1. Đặc điểm cấu tạo của saccarozơ ?
2. Tính chất hoá học của saccarozơ ?
5. Dặn dò:
- Các bài tập trong SGK có liên quan đến phần glucozơ và fructozơ.
- Xem trước phần
TINH BỘT VÀ XENLULOZƠ
Tiết 8 Tuần 4
Ngày soạn:08 /9/2010 Ngày dạy:

I-Mục tiêu dạy học
KiÕn thøc:
BiÕt ®ỵc :
- CÊu tróc ph©n tư, tÝnh chÊt vËt lÝ, øng dơng cđa tinh bét vµ xenluloz¬.
- Sù chun ho¸ tinh bét trong c¬ thĨ sù t¹o thµnh tinh bét trong c©y xanh.
HiĨu ®ỵc :
- TÝnh chÊt ho¸ häc cđa tinh bét vµ xenluloz¬ : TÝnh chÊt chung (thủ ph©n), tÝnh chÊt riªng
(ph¶n øng cđa hå tinh bét víi iot, ph¶n øng cđa xenluloz¬ víi níc Svayde, víi axit HNO
3
).
KÜ n¨ng :
- So sánh nhận dạng saccarozơ, tinh bột và xenlulozơ.
- Viết các PTHH minh hoạ cho tính chất hoá học của các hợp chất trên.
- Giải các bài tập về saccarozơ, tinh bột và xenlulozơ.
II-Phương tiện dạy học
1. Giáo viên:
- SGK, giáo án
2. Học sinh:
SGK
III-Hoạt động dạy học
1- ổn đònh lớp
2- kiểm tra bài cũ
3- bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài dạy Bổ sung
Hoạt động 1
 GV cho HS quan sát mẫu tinh bột.
 HS quan sát, liên hệ thực tế, nghiên cứu
SGK cho biết tính chất vật lí của tinh bột.
II – TINH BỘT
1. Tính chất vật lí: Chất rắn, ở dạng bột,

vô đònh hình, màu trắng, không tan trong
nước lanh. Trong nước nóng, hạt tinh bột sẽ
ngậm nước và trương phồng lên tạo thành
dung dòch keo, gọi là hồ tinh bột.
Hoạt động 2
 HS nghiên cứu SGK và cho biết cấu trúc
phân tử của tinh bột.
2. Cấu tạo phân tử
Thuộc loại polisaccarit, phân tử gồm
nhiều mắt xích C
6
H
10
O
5
liên kết với nhau.
CTPT : (C
6
H
10
O
5
)
n
Các mắt xích liên kết với nhau tạo thành
2 dạng:
- Amilozơ: Gồm các gốc α-glucozơ liên kết
với nhau tạo thành mạch dài, xoắn lại có
phân tử khối lớn (~200.000).
- Amilopectin: Gồm các gốc α-glucozơ liên