BÀI TIỂU LUẬN
MÔN : NHỮNG NGUYÊN LÍ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA
MÁC-LÊNIN
CHỦ ĐỀ: QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LEENIN VỀ
CÁCH MẠNG XHCN.LIÊN HỆ CÁCH MẠNG XHCN CỦA
NƯỚC TA
MỤC LỤC
1) Lí do chọn đề tài.
2) Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về cách mạng XHCN.
2.1 Khái niệm và nguyên nhân
2.1.1 Khái niệm
+ Nghĩa hẹp
+Nghĩa rộng
2.1.2 Nguyên nhân
-nguyên nhân khách quan
-nguyên nhân chủ quan
2.2 Mục tiêu, động lực, nội dung của cách mạng XHCN
2.2.1 Mục tiêu
2.2.2 Động lực
2.2.3 Nội dung
+ Trên lĩnh vực chính trị
+ Trên lĩnh vực kinh tế
+ Trên lĩnh vực tư tưởng- văn hóa
2.3 Tính tất yếu của cách mạng XHCN
3) Cách mạng XHCN ở nước ta.
3.1 Giai đoạn đầu giành chính quyền.
3.2 Giai đoạn sau giữ chính quyền.
4) Kết luận.
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa:
Để thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp công nhân thông qua chính
Đảng Cộng sản phải lãnh đạo quần chúng nhân dân tiến hành cách mạng xã
hội chủ nghĩa. Đó là tất yếu khách quan. Cách mạng xã hội chủ nghĩa
thường được biểu hiện theo hai nghĩa:
+ Nghĩa rộng:
Đó là quá trình cải biến cách mạng toàn diện, triệt để và lâu dài trên tất cả
các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm thay thế chế độ tư bản chủ nghĩa lỗi
thời bằng chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Qúa trình đó bắt đầu từ khi giai cấp công nhân thông qua chính đảng của
mình lãnh đạo các tầng lớp nhân dân lao động đấu tranh lật đổ chính quyền
tư sản, thiết lập nhà nước chuyên chính vô sản để tiến hành cải tạo xã hội
cũ, xây dựng xã hội mới.
Qúa trình này kết thúc khi xã hội cộng sản chủ nghĩa được tạo lập đầy đủ và
vững chắc, vận động và phát triển trên cơ sở của chính nó.
+ Nghĩa hẹp:
Đó là một cao trào đấu tranh chính trị của quần chúng nhân dân lao động
mà lực lượng tiền phong là giai cấp công nhân, dưới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản nhằm lật đổ ách thống trị của giai cấp tư sản giành lấy chính
quyền, thiết lập chuyên chính cách mạng của giai cấp công nhân.
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một tất yếu diễn ra bởi những nguyên
nhân, điều kiện khách quan và nguyên nhân chủ quan.
+ Nguyên nhân khách quan:
Về kinh tế, mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội cao với
lực lượng sản xuất dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về
tư liệu sản xuất.
Về xã hội, mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động bị áp bức
với giai cấp tư sản.
Về thời đại, mâu thuẫn giữa đế quốc với đế quốc, mâu thuẫn giữa đế quốc
với nhân dân thuộc địa và phụ thuộc chủ nghĩa đế quốc.
+ Điều kiện khách quan:
Mỗi bước phát triển của chủ nghĩa tư bản càng làm chín muồi thêm những
điều kiện vật chất (lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hóa cao) có sự
ra đời của chế độ xã hội chủ nghĩa sẽ thay thế chính nó.
Cuộc cách mạng khoa học – công nghệ hiện đại càng tạo thêm những tiền
đề vật chất kỹ thuật và thúc đẩy thêm những mâu thuẫn kinh tế, mâu thuẫn
xã hội, mâu thuẫn thời đại cho cách mạng xã hội chủ nghĩa nổ ra, và bảo
đảm cho cách mạng xã hội chủ nghĩa chắc chắn giành thắng lợi bằng những
điều kiện vật chất trước chủ nghĩa tư bản.
+ Điều kiện chủ quan:
Điều kiện chủ quan có ý nghĩa quyết định nhất của cách mạng xã hội chủ
nghĩa là: sụe lớn mạnh và trưởng thành về chính trị của giai cấp công nhân,
sự tổ chức chính đản của giai cấp này và sự hình thành phát triển của liên
minh những giai cấp, tầng lớp lao động dưới sự lãnh đạo của giai cấp công
nhân thông qua chính đảng của nó – Đảng Cộng sản.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là tất yếu diễn ra khi những nguyên nhân, điều
kiện khách quan, chủ quan hội tụ đầy đủ và khi có tình thế cách mạng.
Nắm vững và tận dụng sáng tạo quy luật đó trong điều kiện lịch sử của từng
quốc gia dân tộc sẽ làm cho cách mạng xã hội chủ nghĩa phát triển thuân
lợi.
Giải phóng xã hội, giải phóng con người là mục tiêu của giai cấp công nhân, của
cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cho nên có thể nói, chủ nghĩa xã hội mang tính nhân
văn sâu sắc. Chủ nghĩa xã hội không chỉ dừng lại ở ý thức, ở khẩu hiệu giải phóng
con người mà phải từng bước hiện thực hóa qua thực tiễn sự nghiệp giải phóng con
người khỏi chế độ áp bức, bóc lột giữa người với người và tiến tới thực hiện mục
tiêu cao cả nhất
a) Mục tiêu của cách mạng xã hội chủ nghĩa
Giải phóng xã hội, giải phóng con người là mục tiêu của giai cấp công nhân,
của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cho nên có thể nói, chủ nghĩa xã hội mang
tính nhân văn sâu sắc. Chủ nghĩa xã hội không chỉ dừng lại ở ý thức, ở khẩu
hiệu giải phóng con người mà phải từng bước hiện thực hóa qua thực tiễn sự
nghiệp giải phóng con người khỏi chế độ áp bức, bóc lột giữa người với người
và tiến tới thực hiện mục tiêu cao cả nhất: "biến con người từ vương quốc của
tất yếu sang vương quốc của tự do", tạo nên một thể liên hiệp "trong đó sự
phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả
mọi người".
Mục tiêu cao cả nhất đó phải được hiện thực hóa qua từng chặng đường, từng
bước đi, thông qua quá trình lao động đầy nhiệt huyết và sáng tạo của quần
chúng nhân dân lao động, bằng công tác tổ chức xã hội một cách khoa học trên
tất cả các lĩnh vực, dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản.
Mục tiêu giai đoạn thứ nhất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là giai cấp
công nhân phải đoàn kết với những người lao động khác thực hiện lật đổ chính
quyền của giai cấp thống trị, áp bức, bóc lột: "phải giành lấy chính quyền, phải
tự vươn lên thành giai cấp dân tộc"1.
Mục tiêu giai đoạn thứ hai của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là giai cấp
công nhân phải tập hợp các tầng lớp nhân dân lao động và công cuộc tổ chức
một xã hội mới về mọi mặt, thực hiện xóa bỏ tình trạng người bóc lột người để
không còn tình trạng dân tộc này áp bức, bóc lột dân tộc khác.
Đến giai đoạn cao là chủ nghĩa cộng sản, khi đó không còn giai cấp.Giải phóng
xã hội, giải phóng con người là mục tiêu của giai cấp công nhân, của cách
mạng xã hội chủ nghĩa.
Mục tiêu giai đoạn thứ nhất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là giai cấp
công nhân phải đoàn kết với những người lao động khác thực hiện lật đổ chính
quyền của giai cấp thống trị, áp bức, bóc lột: "phải giành lấy chính quyền, phải
tự vươn lên thành giai cấp dân tộc"1.
Mục tiêu giai đoạn thứ hai của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa là giai cấp
công nhân phải tập hợp các tầng lớp nhân dân lao động và công cuộc tổ chức
một xã hội mới về mọi mặt, thực hiện xóa bỏ
, không còn nhà nước, giai cấp vô sản tự xóa bỏ mình với tư cách là giai cấp
thống trị.
b) Động lực của cách mạng xã hội chủ nghĩa
"Tất cả những phong trào lịch sử, từ trước đến nay, đều là do thiểu số thực
hiện, hoặc đều mưu lợi ích cho thiểu số. Phong trào vô sản là phong trào độc
lập của khối đại đa số, mưu lợi ích cho khối đại đa số".
Cách mạng xã hội chủ nghĩa với mục đích giải phóng giai cấp công nhân, nhân
dân lao động ra khỏi tình trạng bị áp bức bóc lột, đưa lại cuộc sống ấm no,
hạnh phúc cho họ, do vậy thu hút được sự tham gia của quần chúng nhân dân
lao động trong suốt quá trình cách mạng.
Giai cấp công nhân vừa là giai cấp lãnh đạo, vừa là động lực chủ yếu trong
cách mạng xã hội chủ nghĩa. Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền sản xuất
đại công nghiệp, do vậy ngày càng tăng lên về số lượng, nâng cao về chất
trong xã hội hiện đại. Giai cấp công nhân là lực lượng lao động chủ yếu tạo nên
sự giàu có trong xã hội hiện đại, là lực luợng xã hội đi đầu trong cuộc đấu tranh
xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa và trong công cuộc cải tạo và xây dựng chủ
nghĩa xã hội. Vì vậy có thể khăng định: giai cấp công nhân là lực lượng hàng
đầu bảo đảm cho sự thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Giai cấp nông dân có nhiều lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của giai cấp
công nhân, giai cấp này trở thành một động lực to lớn trong cách mạng xã hội
chủ nghĩa. Trong một xã hội khi nông dân còn là lực lượng đông đảo thì trong
cuộc đấu tranh giành chính quyền, giai cấp công nhân chỉ có thể giành được
thắng lợi khi lôi kéo được giai cấp nông dân đi theo mình.
Khi nói về vai trò của giai cấp nông dân trong cuộc đấu tranh giành chính quyền
của giai cấp công nhân. C.Mác đã chỉ ra, nếu giai cấp công nhân không thực
hiện được bài đồng ca cách mạng với giai cấp nông dân thì bài đơn ca của giai
cấp công nhân sẽ trở thành bài ai điếu.
Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội cũng vậy, giai cấp công nhân chỉ có
thể hoàn thành được sứ mệnh lịch sử của mình, khi đại đa số giai cấp nông
dân đi theo giai cấp công nhân. Đứng về phương diện kinh tế, giai cấp nông
dân là một lực lượng lao động quan trọng trong xã hội. Đứng về phương diện
chính trị - xã hội, giai cấp nông dân là một lực lượng cơ bản tham gia bảo vệ
chính quyền nhà nước xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, "nguyên tắc cao nhất của
chuyên chính là duy trì khối liên minh giữa giai cấp vô sản và nông dân". Trên
cơ sở khối liên minh công - nông vững chắc mới có thể tạo ra được sức mạnh
của khối đoàn kết rộng rãi các lực lượng tiến bộ trong các tầng lớp nhân dân
lao động khác trong cách mạng xã hội chủ nghĩa.
c) Nội dung của cách mạng xã hội chủ nghĩa
Cách mạng xã hội chủ nghĩa được thực hiện trên tất cả các lĩnh vực đời sống
xã hội.
- Trên lĩnh vực chính trị: Nội dung trước tiên của cách mạng xã hội chủ nghĩa là
đập tan nhà nước của giai cấp bóc lột, giành chính quyền về tay giai cấp công
nhân, nhân dân lao động; đưa những người lao động từ địa vị nô lệ làm thuê
lên địa vị làm chủ xã hội. Bước tiếp theo là tiếp tục phát triển sâu rộng nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa. Thực chất của quá trình đó là ngày càng thu hút đông
đảo quần chúng nhân dân lao động tham gia vào công việc quản lý xã hội,
quản lý nhà nước. V.I.Lênin đã luôn luôn quan tâm tới việc thu hút quần chúng
nhân dân lao động Nga tham gia vào những công việc của Chính quyền Xôviết
ở Nga lúc đó, V.I.Lênin cho rằng: "Các Xôviết công nhân và nông dân là một
kiểu mới về nhà nước, một kiểu mới và cao nhất về dân chủ... lần đầu tiên, ở
đây, chế độ dân chủ phục vụ quần chúng, phục vụ những người lao động...".
Để nâng cao hiệu quả trong việc tập hợp, tổ chức nhân dân tham gia vào các
công việc của nhà nước xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và nhà nước xã hội
chủ nghĩa phải thường xuyên chăm lo nâng cao kiến thức về mọi mặt cho
người dân, đặc biệt là văn hóa chính trị. Bên cạnh đó, đảng và nhà nước xã hội
chủ nghĩa còn phải quan tâm tới việc xây dựng hệ thống pháp luật, hoàn thiện
cơ chế, có những biện pháp để nhân dân lao động tham gia hoạt động quản lý
xã hội, quản lý nhà nước.
- Trên lĩnh vực kinh tế: Những cuộc cách mạng trước đây, về thực chất chỉ là
cuộc cách mạng chính trị, bởi vì, về căn bản, nó được kết thúc bằng việc lật đổ
ách thống trị của giai cấp này, thay thế bằng sự thống trị của giai cấp khác.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa về thực chất là có tính chất kinh tế. Việc giành
chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động mới chỉ là bước
đầu. Nhiệm vụ trọng tâm có ý nghĩa quyết định cho sự thắng lợi của cách mạng
xã hội chủ nghĩa phải là phát triển kinh tế, không ngừng nâng cao năng suất lao
động, cải thiện đời sống nhân dân.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực kinh tế, trước hết là phải thay đổi vị
trí, vai trò của người lao động đối với tư liệu sản xuất chủ yếu, thay thế chế độ
chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất bằng chế độ sở hữu xã
hội chủ nghĩa với những hình thức thích hợp; thực hiện những biện pháp cần
thiết gắn người lao động với tư liệu sản xuất Theo C.Mác và Ph.Ăngghen, "Giai
cấp vô sản sẽ dùng sự thống trị chính trị của mình để từng bước một đoạt lấy
toàn bộ tư bản trong tay giai cấp tư sản, để tập trung tất cả những công cụ sản
xuất vào trong tay nhà nước... để tăng thật nhanh số lượng những lực lượng
sản xuất".
Cùng với cải tạo quan hệ sản xuất cũ, xây dựng quan hệ sản xuất mới xã hội
chủ nghĩa, nhà nước xã hội chủ nghĩa phải tìm mọi cách phát triển lực lượng
sản xuất, không ngừng nâng cao năng suất lao động, trên cơ sở đó, từng bước
cải thiện đời sống nhân dân.
Chủ nghĩa xã hội thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, do vậy, năng
suất lao động, hiệu quả công việc là thước đo đánh giá hiệu quả của mỗi người
đóng góp cho xã hội.
- Trên lĩnh vực tư tương - văn hóa: Trong những xã hội áp bức bóc lột trước
đây, giai cấp thống trị nắm quyền lực về kinh tế, cũng đồng thời nắm luôn công
cụ thống trị về mặt tinh thần. Dưới chủ nghĩa xã hội, giai cấp công nhân cùng
quần chúng nhân dân lao động đã trở thành những người làm chủ những tư
liệu sản xuất chủ yếu trong xã hội, do vậy, họ cũng là những người sáng tạo ra
những giá trị tinh thần.
Trong điều kiện xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân cùng
với nhân dân lao động là chủ thể sáng tạo ra các giá trị văn hóa, tinh thần của
xã hội.
Trên cơ sở kế thừa một cách có chọn lọc và nâng cao các giá trị văn hóa truyền
thống của dân tộc, tiếp thu các giá trị văn hóa tiên tiến của thời đại, cách mạng
xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa thực hiện việc giải phóng
những người lao động về mặt tinh thần thông qua xây dựng từng bước thế giới
quan và nhân sinh quan mới cho người lao dộng, hình thành những con người
mới xã hội chủ nghĩa, giàu lòng yêu nước, có bản lĩnh chính trị, nhân văn, nhân
dạo, có hiểu biết, có khả năng giải quyết một cách đúng đắn mối quan hệ gi ữa
cá nhân, gia đình và xã hội.
Như vậy, cách mạng xã hội chủ nghĩa diễn ra trên tất cả các lĩnh vực, có quan
hệ gắn kết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, thúc đẩy lẫn nhau cùng phát
triển.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một quá trình cải biến toàn diện xà hội cũ thành
xã hội mới, trong đó kết hợp chặt chẽ giữa cải tạo và xây dựng mà xây dựng là
chủ yếu.
d) Lý luận cách mạng không ngừng của chủ nghĩa Mác - Lênin
Sống trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, khi giai cấp tư sản đã trở thành lực
lượng phản động trên thế giới, giai cấp công nhân đã trưởng thành ở nhiều
nước, V.I.Lênin đã khẳng định, những nước lạc hậu về kinh tế, chủ nghĩa tư
bản còn ở trình độ kém, hoặc trung bình, giai cấp công nhân phải thực hiện
cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới, sau đó đưa đất nước đi lên chủ
nghĩa xã hội, không dừng ở chế độ tư bản chủ nghĩa. Sau thắng lợi Cách mạng
Tháng Mười, V.I.Lênin còn cho rằng, những nước thuộc địa, sau khi được giải
phóng do giai cấp công nhân lãnh đạo với sự giúp đỡ của những nước tiên tiến
có thể quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên, quá trình đi lên chủ nghĩa xã
hội của những nước này sẽ gặp nhiều khó khăn và là một quá trình lâu dài,
phức tạp.