ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
HOÀNG THỊ BÍCH PHƯỢNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN BẢO THẮNG, TỈNH LÀO CAI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
HOÀNG THỊ BÍCH PHƯỢNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN BẢO THẮNG, TỈNH LÀO CAI
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. HÀ THỊ KIM LINH
THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, mọi số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và chưa hề được sử dụng trong bất cứ một công trình nào, các
thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019
Tác giả luận văn
Hoàng Thị Bích Phượng
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và kính trọng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
tới: Các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái
Nguyên và
các thầy, cô giáo ngoài trường tham gia giảng dạy các chuyên đề cao học quản
lý giáo dục cho học viên cao học khóa K25.
Các đồng chí lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Bảo Thắng, các
đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trường trung học cơ sở trên địa
bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai; gia đình và bạn bè đã hỗ trợ động viên tôi
về chuyên môn trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học này.
Cuối cùng tôi xin được dành trọn tình cảm kính trọng và lòng biết ơn sâu
sắc nhất với TS. Hà Thị Kim Linh người trực tiếp hướng dẫn, đã tận tình giúp
đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn và tiếp thu những ý kiến đóng góp của các nhà
khoa học để đề tài này được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019
Tác giả
Hoàng Thị Bích Phượng
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ...........................................................iv
DANH MỤC BẢNG ...........................................................................................v
MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4
8. Cấu trúc luận văn .............................................................................................5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI
NGHIỆM Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ..............................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới.................................................................6
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam .................................................................9
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................11
1.2.1. Quản lý.....................................................................................................11
1.2.2. Hoạt động trải nghiệm, hoạt động trải nghiệm ở trường THCS .............13
1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS......................................16
1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động trải nghiệm ở trường THCS ..............17
1.3.1. Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS ở trường THCS.........................17
1.3.2. Mục tiêu hoạt động trải nghiệm ở trường THCS ....................................20
1.3.3. Nội dung hoạt động trải nghiệm ở trường THCS....................................21
1.3.4. Hình thức trải nghiệm của học sinh ở trường THCS ..............................22
1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường THCS....................27
1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường
THCS .................................................................................................................27
1.4.2. Tổ chức triển khai hoạt động trải nghiệm ở trường THCS .....................30
1.4.3. Chỉ đạo triển khai các hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trường
THCS .................................................................................................................31
1.4.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường
THCS .................................................................................................................33
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
ở trường THCS ..................................................................................................35
1.5.1. Các yếu tố chủ quan.................................................................................35
1.5.2. Các yếu tố khách quan.............................................................................36
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BẢO THẮNG, TỈNH
LÀO CAI ...............................................................................................40
2.1. Khát quát về tình hình giáo dục Trung học cơ sở của huyện Bảo Thắng,
tỉnh Lào Cai .......................................................................................................40
2.2. Khái quát về tổ chức khảo sát thực trạng ...................................................41
2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................41
2.2.2. Đối tượng khảo sát...................................................................................41
2.2.3. Nội dung khảo sát ....................................................................................41
2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................41
2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu .......................................................................42
2.3. Thực trạng hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS huyện Bảo
Thắng, tỉnh Lào Cai ...........................................................................................43
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và HS hoạt động trải nghiệm
ở các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ........................................43
2.3.2. Thực trạng các nội dung hoạt động trải nghiệm đã được tổ chức ở các
trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai..................................................48
2.3.3. Thực trạng các hình thức hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS
trên địa bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.....................................................50
2.3.4. Đánh giá của CBQL và GV về tính hiệu quả các hình thức tổ chức
HĐTN cho HS tại các trường THCS huyện Bảo Thắng ...................................53
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS trên địa
bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai..................................................................56
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải cho nghiệm cho học
sinh THCS tại huyện Bảo Thắng.......................................................................56
2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh
THCS tại huyện Bảo Thắng...............................................................................60
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo triển khai các hoạt động trải nghiệm cho học sinh
ở trường THCS tại huyện Bảo Thắng................................................................62
2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở
trường THCS tại huyện Bảo Thắng...................................................................66
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh THCS tại huyện Bảo Thắng .........................................................68
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học
sinh THCS tại huyện Bảo Thắng.......................................................................70
2.6.1. Những kết quả đạt được ..........................................................................70
2.6.2. Những hạn chế.........................................................................................71
2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế........................................................................72
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................74
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BẢO THẮNG, TỈNH
LÀO CAI ..........................................................................................................75
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học
sinh ở các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ................................75
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ..........................................................75
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, hệ thống của biện phán đề xuất .....75
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả .........................................76
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường THCS huyện Bảo
Thắng, tỉnh Lào Cai ...........................................................................................77
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và các lực lượng tham
gia về hoạt động trải nghiệm ở trường THCS về HĐTN và quản lý HĐTN ....77
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho GV
THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai .............................................................79
3.2.3. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS huyện
Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai....................................................................................82
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới nội dung và đa dạng hình thức tổ chức HĐTN ngoài
giờ học ở các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ...........................85
3.2.5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS
huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.........................................................................87
3.2.6. Tổ chức huy động nguồn lực tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm
ở các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. .......................................88
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học
sinh THCS tại huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.................................................91
3.4. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất........91
3.4.2. Cách thức tiến hành khảo sát...................................................................92
3.4.3. Mục đích, nội dung khảo sát....................................................................92
3.4.4. Kết quả khảo sát ......................................................................................93
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................96
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................97
1. Kết luận..........................................................................................................97
2. Khuyến nghị...................................................................................................98
2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Bảo Thắng .............................98
2.2. Đối với Ban giám hiệu trường THCS.........................................................98
2.3. Đối với giáo viên các trường THCS huyện Bảo Thắng .............................99
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................100
PHẦN PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
CBQL
: Cán bộ quản lý
CLB
: Câu lạc bộ
CM
: Chuyên môn
CSVC
: Cơ sở vật chất
GRDP
: Hiện tổng sản phẩm
GV
: Giáo viên
GVBM
: Giáo viên bộ môn
GVCN
: Giáo viên chủ nhiệm
HĐTN
: Hoạt động trải nghiệm
HS
: Học sinh
HT
: Hiệu trưởng
PHHS
: Phụ huynh học sinh
QL
: Quản lý
TH
: Tiểu học
THPT
: Trung học phổ thông
TN
: Trải nghiệm
TNCS
: Thanh niên cộng sản
TNTP
: Thanh niên thành phố
TP
: Thành phố
XHH
: Xã hội hóa
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô CBQL và GV các trường THCS trên địa bàn huyện Bảo
Thắng giai đoạn 2016-2018.............................................................40
Bảng 2.2. Ý nghĩa của điểm số bình quân (thang 5 mức độ) ............................42
Bảng 2.3. Ý nghĩa của điểm số bình quân (thang 3 mức độ) ............................43
Bảng 2.4: Nhận thức của CBQL, GV các trường THCS trên địa bàn huyện
Bảo Thắng về ý nghĩa, tầm quan trọng của HĐTN ........................44
Bảng 2.5: Nhận thức của học sinh các trường THCS trên địa bàn huyện Bảo
Thắng về ý nghĩa, tầm quan trọng của HĐTN ................................45
Bảng 2.6: Đánh giá CBQL, GV về thực trạng nội dung HĐTN tại các trường
THCS...............................................................................................48
Bảng 2.7: Thực trạng hình thức HĐTN cho HS ở các trường THCS huyện
Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai .................................................................50
Bảng 2.8: Đánh giá của GV về hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho
học sinh các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ..........54
Bảng 2.9: Thực trạng lập kế hoạch HĐTN ở các trường THCS huyện Bảo
Thắng, tỉnh Lào Cai.........................................................................57
Bảng 2.10: Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch HĐTN cho học sinh các
trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ...............................60
Bảng 2.11: Thực trạng chỉ đạo triển khai HĐTN cho học sinh THCS trên địa
bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai................................................63
Bảng 2.12: Thực trạng kiểm tra đánh giá HĐTN cho học sinh THCS trên địa
bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai................................................66
Bảng 2.13: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐTN cho học sinh THCS tại
huyện Bảo Thắng.............................................................................68
Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý HĐTN
của HS ở các trường THCS trên địa bàn huyện Bảo Thắng ...........93
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐTN của
HS ở các trường THCS trên địa bàn huyện Bảo Thắng .................94
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Hội nghị số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của
Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chỉ ra
rằng "Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát
triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học" (dẫn theo [10]). Trong đó
các phẩm chất và năng lực của học sinh (bao gồm năng lực chung và năng lực
chuyên biệt) sẽ dần được hình thành và phát triển thông qua các môn học và
hoạt động giáo dục trải nghiệm. Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày
28/11/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục
phổ thông đã đề cập: “Mục tiêu giáo dục phổ thông là tập trung phát triển trí
tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi
dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống văn hóa,
lịch sử, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành,
vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học,
khuyến khích học tập suốt đời”; “Tiếp tục đổi mới phương pháp giáo dục theo
hướng: phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo, bồi dưỡng phương pháp tự học, hứng thú học
tập, kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm và khả năng tư duy độc lập: đa dạng hóa
hình thức tổ chức học tập, tăng cường hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy
học, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông; giáo dục ở nhà trường
kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội” (dẫn theo [9]).
Giáo dục phổ thông nhằm trang bị cho mỗi cá nhân kiến thức của nhiều
lĩnh vực và các kỹ năng thái độ sống cần có để họ có thể bước vào cuộc sống xã
hội sau này. Những nội dung giáo dục này được thực hiện thông qua các hoạt
động dạy học và hoạt động giáo dục (nghĩa hẹp). Theo định hướng chương
trình giáo dục phổ thông mới, các mục têu của hoạt động giáo dục (nghĩa
hẹp) nói
trên sẽ được thực hiện thông qua hoạt động trải nghiệm. Như vậy, HĐTN sẽ
thực hiện tất cả các mục têu và nhiệm vụ của các HĐGDNGLL trước đây, hoạt
động tập thể, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp… và thêm vào đó là những mục
tiêu và nhiệm vụ giáo dục của giai đoạn mới. Giai đoạn giáo dục cơ bản kéo
dài từ lớp
1 đến lớp 9. Ở giai đoạn giáo dục cơ bản, chương trình HĐTN tập trung vào
việc hình thành các phẩm chất nhân cách, những thói quen, kỹ năng sống cơ
bản: tích cực tham gia, kiến thiết và tổ chức các hoạt động; biết cách sống tch
cực, khám phá bản thân, điều chỉnh bản thân; biết cách tổ chức cuộc sống và
biết làm việc có kế hoạch, có trách nhiệm. Đặc biệt, ở giai đoạn này, mỗi học
sinh cũng bắt đầu xác định được năng lực, sở trường và chuẩn bị một số năng
lực cơ bản cho người lao động tương lai và người công dân có trách nhiệm. Khi
học sinh được tự hoạt động, tự trải nghiệm khám phá các em sẽ tự chiếm lĩnh
các kỹ năng sống hết sức quan trọng trong học tập và trong cuộc sống của bản
thân học sinh. HĐTN đối với học sinh THCS có nhiều thú vị nhưng cũng không ít
phức tạp, đòi hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời, đúng đắn, lôi cuốn các em hoạt
động, nhằm phát huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức
tổ chức kỷ luật. Vì vậy, có thể nói HĐTN giữ vi trí đặc biệt quan trọng trong
quá trình rèn luyện nhân cách, hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh;
HĐTN góp phần định hướng, điều chỉnh hoạt động giáo dục đạt hiệu quả cao.
Xuất phát từ thực tế hiện nay, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh
các trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai cũng đã được diễn ra khá
phong phú và đa dạng dưới nhiều hình thức tổ chức khác nhau. Đa số các nhà
trường đều thực hiện tổ chức trải nghiệm ngoài giờ học chính khóa, với việc
lên kế hoạch, lịch trình và nội dung hoạt động cụ thể. Nhờ vậy, mỗi chuyến
trải nghiệm đều diễn ra hiệu quả, nhanh gọn. Trước đây, để tổ chức trải
nghiệm cho học sinh là một việc làm rất khó khăn đối với các nhà trường vì
liên quan đến nhiều yếu tố như kinh phí, thời gian, lực lượng. Những năm gần
đây, nhờ cách làm linh hoạt và mục đích trải nghiệm nên các nhà trường đã tổ
chức khá hiệu quả. Các nhà trường kết hợp với phụ huynh tổ chức các chuyến
trải nghiệm gắn với đặc thù vùng miền, nhằm
đưa học sinh về với những giá trị thực tễn ngay trên mảnh đất mà các em
sống. Nhờ đó, mỗi chuyến trải nghiệm đã mang lại kết quả thiết thực, bổ ích.
Tuy nhiên việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS là công việc không dễ
thực hiện như thời gian tổ chức, chương trình học chính khóa của HS kín về
thời lượng, một số trường ở xa so với nơi trải nghiệm, kinh phí huy động thực
hiện chưa nhiều,….
Bên cạnh đó, công tác quản lý tổ chức các hoạt động trải nghiệm vẫn
còn là chủ đề khá mới mẻ ở Việt Nam, nhất là các vùng kinh tế chậm phát
triển, vùng dân tộc miền núi còn nhiều khó khăn. Thực tế cho thấy trong
những năm qua, giáo dục phổ thông nói chung, giáo dục THCS nói riêng chủ
yếu quan tâm đến hoạt động dạy học, ít quan tâm đến hoạt động trải
nghiệm của học sinh. Hoạt động này chưa được đầu tư cả về trí tuệ, thời gian
và nguồn lực để tổ chức cho học sinh, vì vậy dẫn tới tình trạng học sinh học
gạo, giỏi lý thuyết, hạn chế về kĩ năng thực hành, kĩ năng sống, năng lực thích
ứng chưa cao. Đặc biệt là đối với huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai - một địa
phương dân trí còn thấp, đời sống kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, việc
quản lý tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS còn nhiều hạn
chế, vì vậy tác giả chọn đề tài “Quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường
Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai” có ý nghĩa sâu sắc về mặt lý
luận và thực tiễn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
giáo dục trải nghiệm ở các trường Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào
Cai, tác giả luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh Trung học cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các
nhà trường Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động trải nghiệm ở trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường Trung
học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
4. Giả thuyết khoa học
Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS ở trường THCS có vai trò quan
trọng đối với quá trình phát triển nhân cách học sinh. Quản lý hoạt động trải
nghiệm trong các nhà trường đã được cán bộ quản lý nhà trường quan tâm
thực hiện, tuy nhiên còn những tồn tại và hạn chế, nếu nghiên cứu được cơ sở
lý luận và khảo sát được thực trạng về quản lý hoạt động trải nghiệm ở các
trường THCS huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai sẽ đề xuất được biện pháp quản lý
hoạt động trải nghiệm trong trường THCS phù hợp với điều kiện các trường
THCS huyện Bảo Thắng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh trong
các trường Trung học cơ sở ở huyện.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường
Trung học cơ sở;
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở các
trường Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai;
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường
Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động trải nghiệm ngoài giờ
học các môn văn hóa.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm được tiến hành tại
22 trường THCS của huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
Việc tiến hành nghiên cứu đề tài được thực hiện từ tháng 8 năm 2018
đến tháng 8 năm 2019.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp,
so sánh, hệ thống hóa, khái quát hóa... những vấn đề có liên quan trong các tài
liệu, văn bản, công trình khoa học, sách, giáo trình, ... phục vụ quá trình thực
hiện đề tài luận văn.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tễn:
7.2.1. Phương pháp quan sát: Quan sát các quá trình tổ chức hoạt động
trải nghiệm trong các nhà trường THCS nhằm thu nhập thông tin phục vụ quá
trình nghiên cứu đề tài;
7.2.2. Phương pháp điều tra giáo dục: Sử dụng bảng hỏi để khảo sát trên
CBQL, GV,và HS các trường Trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai
nhằm thu thông tin về thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS, quản
lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường THCS huyện Bảo Thắng,
tỉnh Lao Cai;
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một CBQL, GV và HS nhằm
thu thông tin phục vụ quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu;
7.2.4. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia là lãnh đạo,
chuyên viên phòng Giáo dục và những nhà QLGD, GV thu thông tin phục vụ
quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu;
7.2.5. Tổng kết kinh nghiệm giáo dục: sử dụng phương pháp quan sát
thực tế các đơn vị, trao đổi kinh nghiệm với Hiệu trưởng các trường THCS về
cách thức tổ chức, quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh.
7.3. Nhóm phương pháp bổ trợ: Sử dụng các công thức thống kê toán
học trong khoa học giáo dục để xử lý kết quả nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo
và phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm ở trường trung
học
cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường trung
học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường
trung học cơ sở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
* Những nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm và tổ chức hoạt động trải
nghiệm trong nhà trường:
Những năm 80 - 90 của thế kỉ XX, Lý thuyết Kiến tạo ra đời và phát triển,
các tác giả của Lý thuyết Kiến tạo quan niệm hoạt động học là quá trình người
học tự kiến tạo, tự xây dựng tri thức cho chính mình. Người học tự xây dựng
những cấu trúc trí tuệ riêng về nội dung học, lựa chọn những thông tin phù
hợp, giải nghĩa thông tn trên cơ sở vốn kinh nghiệm (dựa trên tri thức đã có)
và nhu cầu hiện tại, bổ sung những thông tin mới để tìm ra ý nghĩa của tài liệu
mới. Như vậy, hoạt động học là quá trình người học tự kiến tạo tri thức cho
chính mình chứ không phải giáo viên mang sẵn lời giải đến cho họ, ngoài ra, Lý
thuyết Kiến tạo còn cho rằng: hoạt động học được hiểu không phải là hoạt
động nhận thức cá nhân thuần túy mà là hoạt động cá nhân trong sự tương
tác, giao lưu với các cá nhân khác, chịu ảnh hưởng của hoàn cảnh cụ thể. Từ
quan niệm trên về hoạt động học, lý thuyết Kiến tạo quan niệm hoạt động dạy
là hoạt động của giáo viên nhằm tổ chức và hướng dẫn hoạt động học người
học.
Trong lý thuyết học từ trải nghiệm, David A Kolb đã chỉ ra rằng “Học từ
trải nghiệm là quá trình học theo đó kiến thức, năng lực được tạo ra thông
qua việc chuyển hóa kinh nghiệm. Học từ trải nghiệm gần giống với học thông
qua làm những khác ở chỗ là nó gắn với kinh nghiệm và cảm xúc cá nhân”
[33]. Lý thuyết “Học từ trải nghiệm” là cách tiếp cận về phương pháp học đối
với các lĩnh vực nhận thức. Nếu như mục đích của việc dạy học chủ yếu là hình
thành và phát triển hệ thống tri thức khoa học, năng lực và hành động khoa
học cho mỗi cá nhân thì mục đích hoạt động giáo dục là hình thành và phát
triển những phẩm
chất tư tưởng, ý chí, tình cảm, sự đam mê, các giá trị, kĩ năng sống và những
năng lực chung khác cần có ở con người trong xã hội hiện đại. Để phát triển sự
hiểu biết khoa học, chúng ta có thể tác động vào nhận thức của người học;
nhưng để phát triển và hình thành phẩm chất thì người học phải được trải
nghiệm. Như vậy, trong lý thuyết của Kolb, trải nghiệm sẽ làm cho việc học trở
nên hiệu quả bởi trải nghiệm ở đây là sự trải nghiệm có định hướng, có dẫn
dắt chứ không phải sự trải nghiệm tự do, thiếu định hướng. Theo Carl Rges chỉ
có cách học tập dựa trên sự khám phá bản thân hoặc tự lĩnh hội thì mới giúp
con người thay đổi hành vi của chính mình. Bản chất của nó chính là trải
nghiệm.
Richard Ponzio và Sally Stanly thì cho rằng giáo dục trải nghiệm không
đơn thuần là phải thực hiện một hoạt động từ đó rút ra những kết luận và vận
dụng vào những tnh huống khác nhau. Mà thông qua việc kết hợp nhiều cảm
giác trong quá trình chia sẻ kinh nghiệm tất cả người học đều được mở rộng
hiểu biết của mình.
Như vậy trên thế giới quan niệm về hoạt động trải nghiệm đã được nhắc
đến từ lâu. Mặc dù có nhiều quan điểm nhưng đều đề cập đến cách học thông
qua hoạt động trải nghiệm sẽ giúp học sinh ghi nhớ lâu và kết hợp giữa lí
thuyết và thực hành trong thực tế.
* Những nghiên cứu về quản lý hoạt động trải nghiệm trong nhà
trường: Năm 1984, trên cơ sở những nghiên cứu của Dewey, Lewin, Piaget,
Lev Vygotsky và các nhà nghiên cứu khác về kinh nghiệm và học tập dựa vào
kinh nghiệm, David Kolb (sinh năm 1939), nhà lý luận giáo dục Hoa Kỳ, đã
nghiên cứu và cho xuất bản một công trình về học tập dựa vào trải nghiệm:
Trải nghiệm học tập: Kinh nghiệm là nguồn học tập và phát triển (Study
experience: Experience is the source of Learning and Development)[33].
David Kolb đã chính thức giới thiệu lý thuyết học tập dựa vào trải nghiệm,
cung cấp một mô hình học tập dựa vào trải nghiệm để ứng dụng trong trường
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
học, tổ chức kinh tế và hầu như bất cứ nơi nào con người được tập hợp với
nhau. Ông đã liệt kê các đặc điểm của học tập dựa vào trải nghiệm và xác
định các giai đoạn trong học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
tập dựa vào trải nghiệm. Đối với Kolb, “Học tập là quá trình mà trong đó kiến
thức được tạo ra thông qua việc chuyển đổi kinh nghiệm” [32]. Các kinh
nghiệm học tập liên quan đến việc áp dụng các thông tin nhận được từ giáo
dục đến kinh nghiệm của người học. Các HS không tiếp thu kiến thức của mình
chỉ từ các GV, mà thay vào đó, người học thông qua quá trình trải nghiệm dựa
trên các kinh nghiệm hiện có của bản thân để thu nhận thông tin mới trong
môi trường học tập thực tễn và kiểm tra nó lại bằng kinh nghiệm của mình.
Bài báo “Các vấn đề về quản lý và quản trị ở các trường trung học Hy
Lạp: Tự đánh giá vai trò của giáo viên chủ nhiệm” (Management and
Administration Issues in Greek Secondary Schools: Self-Evaluation of the Head
Teacher Role” (2014) của nhóm tác giả Argyrios Argyriou, George Iordanidis
[31]. Nghiên cứu này điều tra các hiệu trưởng trường quan trọng gắn liền với
một số hoạt động liên quan đến việc thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của họ,
trong đó có triển khai hoạt động trải nghiệm. Ghi chép này nhằm mục đích
kiểm tra tềm năng của các hiệu trưởng trường này để thực hiện vai trò và
công việc của họ trong hệ thống giáo dục Hy Lạp rất quan liêu và phân cấp.
Những hoạt động này bao gồm (a) thiết lập và hiện thực hóa tầm nhìn và sứ
mệnh chung của đơn vị trường học cũng như nhận dạng và hình thành văn hóa
của nó, (b) giảng dạy và dạy kèm học sinh, (c) quản lý và phát triển nhân viên
giáo dục, (d ) tiến hành các công việc hành chính và quản lý tài nguyên, và (e)
quan hệ tốt với phụ huynh, các thực thể của môi trường bên ngoài của đơn vị
trường học và cộng đồng địa phương. Nghiên cứu cho thấy các hiệu trưởng
xem xét các hoạt động liên quan đến vai trò quan liêu / dẫn điện của họ cũng
như hành vi hàng đầu của họ với tỷ lệ quan trọng chiếm rất cao (hơn 70,0%).
Tuy nhiên, theo họ, các nhiệm vụ liên quan trong các vấn đề hành chính thể
hiện ở mức tối thiểu quan trọng nhất để vai trò của họ được thực hiện một
cách hiệu quả. Bằng phương thức đa dạng hóa có ý nghĩa thống kê đã được
quan sát thấy trong các hoạt động nhất định liên quan đến việc thực hiện hiệu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN
quả nhiệm vụ liên quan đến giới tnh, kinh nghiệm ở vị trí lãnh đạo và quy mô
của đơn vị trường học.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN