KINH TẾ QUỐC TẾ (NÂNG CAO)
Chương 1: Giới thiệu

TS NGUYỄN MINH ĐỨC

1

Giới thiệu
l

Kinh tế là gì?

l

Khái niệm về Kinh tế quốc tế?

TS Nguyễn Minh Đức 2009

2

Khái niệm về kinh tế quốc tế
l
l

Là một môn khoa học kinh tế
Các vấn đề nghiên cứu:
l

l

l

Mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia, các
nền kinh tế, các khu vực kinh tế
Phân phối và sử dụng tài nguyên giữa các
quốc gia, các nền kinh tế thông qua thương
mại
Sự cân bằng cung cầu hàng hóa, dịch vụ,
tiền tệ trên toàn thế giới
TS Nguyễn Minh Đức 2009

3

1


Khái niệm về kinh tế quốc tế
“Kinh tế quốc tế nghiên cứu tính quy luật
của mối quan hệ kinh tế giữa các quốc
gia thông qua trao đổi hàng hóa, dịch vụ,
sự lưu thông của các yếu tố sản xuất, sự
chuyển đổi tiền tệ và thanh khoản giữa
các quốc gia.”

l

TS Nguyễn Minh Đức 2009

4

Nội dung môn học – Phần 1

I. Thị trường quốc tế (International markets)
l
Giới thiệu
l
l
l

Khái niệm về kinh tế quốc tế
Những thay đổi hiện nay của nền kinh tế thế giới
Những vấn đề tồn tại của môi trường vĩ mô liên quan đến
kinh tế quốc tế

Thị trường quốc tế (International markets)

l
l

l
l
l

Cơ sở của thị trường quốc tế và giá ở mỗi thị trường
(International markets and prices)
Dư cung và dư cầu (Excess supply and demand)
Cân bằng thương mại (The balance of trade)
Lợi thế so sánh và thương mại hóa (Comparative
advantage and specialization)
TS Nguyễn Minh Đức 2009

5


Nội dung môn học – Phần 2
II. Lý thuyết thương mại tân cổ điển (Neoclassical Trade theory)
l

Thương mại với chi phí bằng nhau (Trade with Constant
Costs)
l
l
l

l

Chi phí cơ hội của sản xuất bằng nhau (Constant opportunity cost of
production)
Sự chuyên môn hóa và lợi ích của thương mại (Specialization and
gains from trade)
Ứng dụng của lý thuyết thương mại với chi phí cơ hội như nhau
(Applications of constant cost trade theory)

Lợi ích của thương mại (The Gains from Trade)
l
l
l
l

Đường giới hạn sản xuất và thu nhập thực tế (The production
possibilities frontier and real income)
Sự chuyên mốn hóa với chi phí gia tăng (Specialization with increasing
costs)

Thương mại và Phát triển kinh tế (Economic development and trade)
Chính sách công nghiệp hóa (Industrial trade policy)

TS Nguyễn Minh Đức 2009

6

2


Nội dung môn học – Phần 2 (tt)
II. Lý thuyết thương mại tân cổ điển (Neoclassical Trade theory)
l

Tỷ lệ thương mại (Terms of Trade)
l
l
l

l

Đường cong ngoại thương (Offer curves)
Thuế quan và tỷ lệ thương mại (Tariffs and the terms of trade)
Các phản ứng thuế quan (Tariff games)

Chủ nghĩa bảo hộ thương mại (Protectionism)
l
l
l
l


Thuế nhập khẩu (Taxes on imports)
Quatas và các rào cản phi thuế quan khác (Quotas and other nontariff
barriers)
Bảo hộ và sản xuất (Protection and production)
Cơ sở kinh tế chính trị của bảo hộ thương mại (Political economy of
protection)

TS Nguyễn Minh Đức 2009

7

Nội dung môn học – Phần 3
III. Sự di chuyển của các yếu tố sản xuất và hội nhập kinh tế
thế giới (International Factors & Economic Integration)
- Sự di chuyển lao động và vốn tư bản (International Labor &
Capital)
l
l
l
l

Sự di dân quốc tế (International migration)
Đầu tư quốc tế (International investment)
Di dân, đầu tư nước ngoài và tái phân phối thu nhập (Migration,
foreign investment, and income redistribution)
Di dân, đầu tư nước ngoài và thương mại (Migration, foreign
investment, and trade)

- Hội nhập kinh tế quốc tế (International Economic Integration)

l
l
l

Công ty đa quốc gia (Multinational firms)
Cơ sở kinh tế chính trị quốc tế (International political economy)
Các bước hội nhập kinh tế (Steps of economic integration)

TS Nguyễn Minh Đức 2009

8

Nội dung môn học – Phần 4
IV. Tài chính quốc tế (International Finance)
1. Cán cân thanh toán (Balance of Payments)
l
l
l
l

2.

Trao đổi tiền tệ
l
l
l

3.

Cân bằng thương mại (Price elasticities and the trade balance)

Tài khoản quốc gia (Current and capital accounts)
Thiếu hụt và thặng dư (Deficits and surpluses)
Chính sách tài khóa và tiền tệ (International fiscal and monetary
policy)
Tỷ giá hối đoái (Foreign exchange rates)
Tỷ giá hối đoái có kiểm soát (Managed exchange rates)
Trao đổi và rủi ro trong trao đổi tiền tệ (Foreign exchange trading
and risk)

Tài chính quốc tế (International Financial Markets)
l
l
l

Thị trường nợ quốc tế (International markets for loans)
Giao dịch tài chính nước ngoài (Foreign exchange and finance)
Tiền tệ và tài chính quốc tế (Money and international finance)

TS Nguyễn Minh Đức 2009

9

3


Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới
hiện nay
l
l


l
l

Sự tăng trưởng nhanh chóng của giao thương
quốc tế
Outsourcing (Sự di chuyển các nguồn lực sản
xuất công nghiệp sang các nước có chi phí thấp
hơn).
Sự gia tăng sức mạnh kinh tế của châu Á
Sự hình thành các khối thương mại khu vực
như EU, NAFTA, AFTA.

TS Nguyễn Minh Đức 2009

10

Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới
hiện nay
l
l

l
l

Nợ nần ở nhiều quốc gia cùng với khả năng dễ
đổ vỡ của hệ thống tài chính thế giới
Sự chuyển đổi mạnh mẽ của các nền kinh tế
XHCN trước đây sang kinh tế thị trường cùng
với quá trình tư nhân hóa
Sự truyền bá nhanh chóng của các lối sống toàn

cầu
Tiến trình mở cửa thị trường của các nước lớn
như China, India, eastern Europe, khối Arab và
Latin America.

TS Nguyễn Minh Đức 2009

11

Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới
hiện nay
l
l
l
l

Các công ty đa quốc gia
Các liên kết hợp tác xuyên biên giới
Mâu thuẫn giữa các giá trị văn hóa và tôn
giáo giữa các quốc gia và khu vực
Sự phát triển của các nhãn hiệu toàn cầu
trong các ngành công nghiệp xe hơi, thực
phẩm, quần áo và điện tử.

TS Nguyễn Minh Đức 2009

12

4



Những thay đổi trong môi trường vĩ mô
l

Môi trường xã hội
l
l
l
l

Dân số gia tăng
Cấu trúc gia đình
Di dân
Từ đại chúng đến cá nhân

TS Nguyễn Minh Đức 2009

13

Những thay đổi trong môi trường vĩ mô
l

Môi trường kinh tế
l

l

Phân bố thu nhập
(bất bình đẳng)
Tiết kiệm và nợ nần


TS Nguyễn Minh Đức 2009

14

Những thay đổi trong môi trường vĩ mô
l

Môi trường tự nhiên
l
l
l

Thiếu hụt nguyên liệu
Giá năng lượng tăng
Áp lực chống ô nhiễm

TS Nguyễn Minh Đức 2009

15

5


Những thay đổi trong môi trường vĩ mô
l

Môi trường kỹ thuật
l
l

l

Cơ hội cho các sáng kiến
Ngân sách R&D
Luật lệ qui định kỹ thuật

TS Nguyễn Minh Đức 2009

16

Những thay đổi trong môi trường vĩ mô
l

Môi trường luật pháp
l
l
l

l

Doanh nghiệp tham gia xây dựng luật pháp
Sự lớn mạnh của các nhóm lợi ích
Phong trào bảo vệ người tiêu dùng

Môi trường văn hóa xã hội
l
l

Phục hồi giá trị văn hóa truyền thống
Sự tồn tại của các nhóm văn hóa


TS Nguyễn Minh Đức 2009

l

17

Những thay đổi hiện
nay của nền kinh tế
thế giới tác động
như thế nào đến
kinh tế Việt Nam và
những phản ứng của
các doanh nghiệp
Việt Nam đối với các
thay đổi đó?

TS Nguyễn Minh Đức 2009

18

6