Ch­¬ng­3
ThiÕt kÕ s¶n phÈm, lùa chän
c«ng NghÖ & ho¹ch ®Þnh c«ng suÊt

1


II. Lựa chọn quá trình công
nghệ
2.1.ưKháiưniệm
ưQuáưtrìnhưcôngưnghệưưlàưtấtưcảư
nhữngưphươngưthức,ưnhữngưquáưtrìnhư
đượcưưsửưdụngưđểưchuyểnưhoáưcácư
nguồnưlựcưthànhưsảnưphẩmưvàưdịchư
vụ.

2


II. Lùa chän qu¸ tr×nh c«ng
nghÖ
2.2.­C¸c­lo¹i­qu¸­tr×nh­c«ng­nghÖ
• S¶n­xuÊt­theo­dù­¸n­(Project­technology)­
• Cöa­hµng­c«ng­viÖc­(Job­shop):­sè­l­îng­
nhá,­chñng­lo¹i­nhiÒu­
• Qu¸­tr×nh­c«ng­nghÖ­theo­lo¹t­(Batch­
technology)
• S¶n­xuÊt­theo­d©y­chuyÒn ­
• C«ng­nghÖ­s¶n­xuÊt­liªn­tôc­
(continuous)­
3

II. Lùa chän qu¸ tr×nh c«ng
nghÖ
2.4.­Lùa­chän­qu¸­tr×nh­c«ng­nghÖ
Lo¹i qu¸
trinh

S¶n xuÊt
theo dù ¸n
Cöa hµng
c«ng viÖc
C«ng
nghÖ theo
nhãm s¶n
phÈm
S¶n xuÊt
theo d©y

Sè

lîng Sè lîng s¶n
Ýt,
tiªu phÈm
Ýt,
chuÈn
ho¸ chñng
lo¹i
thÊp.
nhiÒu

Mét lo¹i
s¶n phÈm

Sè lîng s¶n
phÈm nhiÒu,
chñng
lo¹i
võa ph¶i

Mét lo¹i s¶n
phÈm
®îc
tiªu
chuÈn
ho¸ cao, sè l
îng lín
CL
kh«ng
hiÖu qu¶

ChiÕn lîc cã hiÖu qu¶

CL kh«ng
hiÖu

4


III. Hoạch định công suất


3.1.ưKháiưniệmưvàưcácưloạiưcôngưsuất
3.1.1.ưKháiưniệm:ưCôngưsuấtưlàưkhảư
năngưsảnưxuấtưcủaưmáyưmócưthiếtưbịư
vàưdâyưchuyềnưcôngưnghệưcủaưdoanhư
nghiệpưtrongưmộtưđơnưvịưthờiưgian.ư
nưvưoưlng:ưsảnưlượngưđầuưraưcủaư
mộtưdoanhưnghiệpưhoặcưsốưlượngưđơnư
vịưđầuưvàoưđượcưsửưdụngưđểưtiếnư
hànhưsảnưxuấtưtrongưmộtưkhoảngưthờiư
gianưnhấtưđịnh.
5


III. Hoạch định công suất

3.1.ưKháiưniệmưvàưcácưloạiưcôngưsuất
3.1.1.ưKháiưniệm
Loại hỡnh doanh nghiệp

ơn vị đo lờng công suất

o bằng sn lợng đầu ra
Chế tạo ô tô

Số lợng ô tô

Sn xuất thép

Tấn thép


Sn xuất điện

Mega oát

Sn xuất lơng thực

Tấn thóc

o bằng sn lợng đầu vào
Bệnh viện

Số giờng bệnh

Hãng hàng không

Số chỗ ngồi

Rạp hát

Số chỗ ngồi

Nhà hàng

Số chỗ ngồi hay số bàn

Trờng đại học

Số lợng sinh viên hay số lợng
khoa


Cửa hàng thơng mại

Diện tích mặt bằng cửa

6


III. Hoạch định công suất
3.1.ưKháiưniệmưvàưcácưloạiưcôngưsuất
3.1.2.ưCácưloạiưcôngưsuất
o Công suất thiết kế
o Công suất hiệu quả
o Công suất thực tế
Công suất thực tế
Mức hiệu quả
ì 100
=
(%)
Công suất hiệu quả
Mức độ sử dụng
=

Công suất thực tế
ì 100
(%)
Công suất thiết kế

7



III. Hoạch định công suất

3.1.ưKháiưniệmưvàưcácưloạiư
côngưsuất
o
o
o
o

3.1.3.ưCănưcứưhoạchưđịnhưcôngưsuất
Nhuưcầuưthịưtrường
Khảưnăngưhuyưđộngưvốnưđầuưtưưcủaư
doanhưnghiệp.
Việcưđảmưbảoưcácưnguồnưlựcưưlâuưdàiư
choưhoạtưđộngưcủaưdoanhưnghiệp.
Trìnhưđộưquảnưlý
8


III. Hoạch định công suất
3.2.ưCácưbướcưtiếnưhànhưhoạchưđịnhưcôngưsuất
Bướcư1:ưĐánhưgiáưcôngưsuấtưhiệnưcóưcủaưdoanhư
nghiệpư
Bướcư2:ưƯớcưtínhưnhuưcầuưcôngưsuất
Bướcư3:ưXácưđịnhưcácưchiếnưlượcưchoưsựưthayư
đổiưcôngưsuất
o
o

Đốiưphóưngắnưhạnư(dướiưmộtưnăm)

Đốiưphóưdàiưhạn:

Bướcư4:ưĐánhưgiáưcácưchỉưtiêuưtàiưchính,ưkinhư
tếưvàưcôngưnghệưcủaưtừngưphươngưán
Bướcư5:ưLựaưchọnưphươngưánưcôngưsuấtưthíchư
hợpưnhất
9


III. Hoạch định công suất
3.3.ưCácưmôưhìnhưhoạchưđịnhưcôngưsuất
3.3.1.ưBàiưtoánưquyưhoạchưtuyếnưtínhưápưdụngư
đểưxácưđịnhưưcôngưsuấtưngắnưhạnưtrongưtrư
ờngưhợpưdoanhưnghiệpưsảnưxuấtưnhiềuưloạiư
sảnưphẩmưvớiưmộtưnguồnưlựcưnhấtưđịnh

Các loại lao
động

Phục vụ sn

Nhu cầu về mỗi loại lao
động để sn xuất ra
1 đơn vị sn phẩm
(Giờ)

CB

PR


0,4

0,5

Số lợng
lao động
có thể
huy động
(Giờ)

316

10


3.3.1.ưBàiưtoánưquyưhoạchưtuyếnưtínhưápưdụngưđểưxácưđịnhưưcôngưsuấtưngắnưhạnưtrongưtrườngưhợpưdoanhư
nghiệpưsảnưxuấtưnhiềuưloạiưsảnưphẩmưvớiưmộtưnguồnưlựcưnhấtưđịnh
Bướcư1:
cư1:ưXácưđịnhưbiếnưquyếtưđịnh
ĐốiưvớiưcôngưtyưELG,ưcóưhaiưbiếnưquyếtưđịnhư-ưSốưlượngưmáyưCBư(kýưhiệuưX1)ưvàưsốưlượngưmáyưPRư(kýưhiệuưX2)ưsẽưđư
ợcưsảnưxuấtưtrongưthángưtới.
Bướcư2:
cư2:ưXácưđịnhưcácưchỉưtiêuưđoưlườngưtốtưnhấtưhoặcưkémưnhấtưcủaưmỗiưquyếtưđịnh.
ChỉưtiêuưđốiưvớiưcôngưtyưELGưlàưtổngưlợiưnhuậnưphảiưđạtưtốiưđa.
Tứcưlà:ưưưưưưưưưưưưưưưFư=ưLNCBưì X1ư+ưLNPRì ưX2ưưưưưưmax
ưưưưưưưưưưưưưưưưHay:ưưưưưưưưưFư=ư50X1ư+ư40ưX2ư
ưưưưưưưưưưưưưưưưHay:ưưưưưưưưưFư=ư50X1ư+ư40ưX2ưưưmax
Bướcư3:
cư3:ưXácưđịnhưcácưgiớiưhạnưvềưsốưlượngưsảnưphẩmưsẽưđượcưsảnưxuất.
Bướcư4:

cư4:ưápưdụngưthuậtưtoánưđơnưhìnhưđểưtìmưphươngưánưtốiưưu

11


B­íc­ 3:­ X¸c­ ®Þnh­ c¸c­ giíi­ h¹n­ vÒ­ sè­ l­îng­
s¶n­phÈm­sÏ­®­îc­s¶n­xuÊt.
Nguån
Phôc
xuÊt

Sö dông nguån

vô

sản

Sản xuÊt
tiÕp

trùc

Gi¸m s¸t

Giíi h¹n nguån

0,4X1 + 0,5X2

≤ 316


0,5X1 + 0,3X2

≤ 354

0,05 X1 + 0,1X2

≤ 62

12


B­íc­4:­¸p­dông­thuËt­to¸n­®¬n­h×nh­®Ó­t×m­ph­¬ng­¸n­tèi­­u­
F­=­50X1­+­40­X2­⇒­­max­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­
­­­­­­­­­­­­­­0,4X1­+­0,5X2­+­S1­=­316­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­
­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­0,5X1­+­0,3X2­+­S2­=­354 ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­0,05­X1­+­0,1X2­+­S3­=­62
X1

X2

S1

S2

S3

50

40


0

0

0

X

Cij

PA

S1

0

316

0,4

0,5

1

0

0

S2


0

354

0,5

0,3

0

1

0

S3

0

62

0,05

0,1

0

0

1


S1

0

0
32,8

-50
0

-40
0,26

0
1

0
-0,8

0
0

X1

50

708

1


0,6

0

2

0

S3

0

26,6

0

0,07

0

-0,1

1

X2

40

35.40

126,15

0
0

-10
1

0
3,8

100
-3,07

0
0

X1

50

632,3

1

0

-2,3

3,84


0

S3

0

17,7

0

0

-0,27

-0,115

1 13


3.3.2.­Sö­dông­lý­thuyÕt­quyÕt­®Þnh­trong­
lùa­chän­c«ng­suÊt

3.3.2.1.­C¸c­t×nh­huèng­trong­
viÖc­ra­quyÕt­®Þnh
o
o
o

Ra­quyÕt­®Þnh­trong­®iÒu­kiÖn­

ch¾c­ch¾n­
Ra­quyÕt­®Þnh­trong­®iÒu­kiÖn­
kh«ng­ch¾c­ch¾n­
Ra­quyÕt­®Þnh­d­íi­®iÒu­kiÖn­rñi­ro­

14


3.3.2.ưSửưdụngưlýưthuyếtưquyếtưđịnhưtrongư
lựaưchọnưcôngưsuất

3.3.2.2.ưMộtưsốưthuậtưngữưcầnưnắmư
Sựưlựaưchọn:ưCáchưthứcưhànhưđộngưhoặcư
chiếnưlượcưmàưngườiưraưquyếtưđịnhưcóư
thểưlựaưchọn.ưKhiưdùngưcâyưquyếtư
định,ưsựưlựaưchọnưnàyưđượcưbiểuưdiễnư
bằngưnútưôưvuôngư .
Trạngưtháiưtựưnhiên:ưViệcưxảyưraưtìnhư
huốngưmàưngườiưraưquyếtưđịnhưkiểmư
soátưđượcưrấtưítưhoặcưkhôngưkiểmưsoátư
được.ưNóưđượcưbiểuưdiễnưbằngưnútưtrònư .
15


3.3.2.3. Các phơng pháp sử dụng để
lựa chọn phơng án công suất tối u

a. Sử dụng bảng quyết định
ưRaưquyếtưđịnhưdướiưđiềuưkiệnưkhôngư


chắcưchắn:ưda vo mt trong 3 ch tiờu:

o
o
o

Maximax (chỉ tiêu lạc quan)
Maximin (chỉ tiêu bi quan)
May rủi ngang nhau

16


Ra quyết định dới điều kiện không chắc chắn
ưVíưdụ:ưCôngưtyưbiaưHuDaưđangưxemưxétưviệcưmởưmộtư
phânưxưởngưsảnưxuấtưbiaưđenưxuấtưkhẩu.ưCóưbaưphươngư
ánưvềưcôngưsuấtưnhưưsau:
Xâyưdựngưmộtưnhàưmáyưlớnưcóưcôngưsuấtư250.000ưlít/nămư
(S1)
Xâyưdựngưmộtưnhàưmáyưvừa,ưcóưcôngưsuấtư100.000ưlít/nămư
(S2)
Xâyưdựngưmộtưnhàưmáyưnhỏưcóưcôngưsuấtư50.000ưlít/nămư
(S3)
TìnhưhìnhưthịưtrườngưvềưsảnưphẩmưcủaưCôngưtyưcóưthểưlàư
thuậnưlợiư(nhuưcầuưngàyưcàngưcao);ưkhôngưthuậnưlợiư(nhuư
cầuưthấpưvàưngàyưcàngưgiảm).
VT:ư1000ưUSD

Phơng án công Thị trờng thuận Thị trờng không thuận
suất

lợi
lợi
Công suất lớn

100

- 90

Công suất vừa

60

- 10

Công suất nhỏ

40

-5
17


Ra quyÕt ®Þnh díi ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n

Tr¹ng th¸i thÞ trêng C¸ch lùa chän
PA c«ng
suÊt

Kh«ng
ThuËn lîi

thuËn Maximax Maximin
lîi

S1

100

- 90

S2

60

- 10

S3

40

-5

100
60
40

- 90
- 10
-5

May rñi

ngang
nhau

5
25
17,5

18


Ra quyÕt ®Þnh díi ®iÒu kiÖn rñi ro

Dựa vào gi¸ trÞ mong ®îi b»ng tiÒn
(EMV)

EMVi = ∑ EMVij Sij
Trong ®ã:
EMVi: gi¸ trÞ tiÒn tÖ mong ®îi cña ph¬ng
¸n i
EMVij : Gi¸ trÞ mong ®îi cña t×nh huèng j
cña ph¬ng ¸n i
Sij: X¸c suÊt cña t×nh huèng j cña ph¬ng
¸n i.
19


Ra quyết định dới điều kiện rủi ro
Víưdụ: Cũng ví dụ trên, nếu không điều
tra thị trờng, bộ phận Marketing của Công
ty ớc lợng xác suất xảy ra của các loại thị tr

ờng nh sau:
Phơng án
công suất

Xác suất của từng trạng thái thị
trờng
Thuận lợi

Không thuận lợi

Tổng xác
suất

S1

0,5

0,5

1.0

S2

0.5

0.5

1.0

S3


EMVS1 0.6
= 100 ì 0,5 + (- 0.4
90) ì 0,5
=5
EMVS2 = 60 ì 0,5 + (-10) ì 0,5 =
25
EMVS3 = 40 ì 0,6 + (-5) ì 0,4 =
22

1.0

20


Chuyển việc ra quyết định lựa chọn
công suất từ điều kiện không chắc
chắn sang
điều
kiệnmc
chắc
chắn
EVPI
= EMV
- EMV
1
Trong đó:
EVPI : giá trị mong đợi của thông tin hoàn
hảo
EMVmc : Giá trị mong đợi trong điều kiện

chắc chắn
EMV1: Giá trị mong đợi trong điều kiện
rủi ro
EMVmc =

Kt qu tt nht ca trng thỏi t nhiờn loi i
* Xỏc sut ca trng thỏi t nhiờn loi i
21


Chuyển việc ra quyết định lựa chọn
công suất từ điều kiện không chắc
chắn sang điều kiện chắc chắn
Víưdụ: Để thận trọng giám đốc đề nghị
xem xét thêm phơng án đặt mua thông tin
thị trờng của một công ty dịch vụ thông tin
có uy tín. Công ty dịch vụ thông tin yêu
cầu trả cho họ 4000 USD để họ tiến hành
điều tra thị trờng và tính toán các xác suất
cần thiết. Kết quả, công ty dịch vụ đã tính
đợc các loại xác suất theo 2 hớng điều tra
thị trờng:
T1: Hớng thuận lợi. Tức là tổ chức điều tra ở
nơi thị trờng thuận lợi hoặc thời gian thuận
lợi P(T1) = 0,7.
T2: Hớng không thuận lợi. Tức là tổ chức
22
điều tra ở nơi thị trờng không thuận lợi



ChuyÓn viÖc ra quyÕt ®Þnh lùa chän
c«ng suÊt tõ ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c
ch¾n sang ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n
Híng
PA c«ng TT thuËn TT kh«ng Tæng
®iÒu tra
suÊt
lîi
thuËn lîi x¸c suÊt
P(T1)
= 0,7

P(T2)
= 0,3

S1

0,6

0,4

1,0

S2

0,7

0,3

1,0


S3

0,8

0,2

1,0

S1

0,3

0,7

1,0

S2

0,4

0,6

1,0

S3

0,3

0,7


1,0
23


ChuyÓn viÖc ra quyÕt ®Þnh lùa chän
c«ng suÊt tõ ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c
ch¾n sang ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n

Híng thÞ trêng thuËn lîi :
EMV11: 100 × 0,6 + (- 90) × 0,4 = 24
EMV12: 60 × 0,7 + (- 10) × 0,3 = 39
EMV13: 40 × 0,8 + (- 5) × 0,2 = 31
EMV1 = Max {24; 39; 31} = 39
Híng thÞ trêng kh«ng thuËn lîi:
EMV21 : 100 × 0,3 + (- 90) × 0,7 = - 33
EMV22 : 60 × 0,4 + (- 10) × 0,6 = 18
EMV23 : 40 × 0,3 + (- 5) × 0,7 = 8,5
EMV2 = Max {- 33; 18; 8,5} = 18
Gi¸ trÞ mong ®îi ch¾c ch¾n: EVPI = [39 × 0,7 + 18 × 0
7.7
24


3.3.2.3. Các phơng pháp sử dụng để
lựa chọn phơng án công suất tối u

b. Sử dụng cõy quyết định

Câyưquyếtưđịnhưlàưlốiưtrìnhưbàyưbằngưsơưđồưquáưtrìnhư

xảyưraưquyếtưđịnh,ưtrongưđóưchỉưchoưtaưcáchưlựaưchọnưcácư
khảưnăngưquyếtưđịnh,ưcácưtrạngưtháiưtựưnhiênưvớiưcácưxácư
suấtưtươngưứngưvàưchiưphíưphảiưtrảưchoưmỗiưcáchưlựaưchọnư
vàưtrạngưtháiưtựưnhiên.
Việcưphânưtíchưbàiưtoánưbằngưcâyưquyếtưđịnhưgồmưcóư 5ưbướcư
nhưưsau:








Liệt kê đầy đủ các phơng án khả năng
Liệt kê đầy đủ các điều kiện khách quan ảnh hởng
đến việc ra quyết định
Xác định thu nhập, chi phí, lợi nhuận để biết rõ lời, lỗ
tơng ứng với từng phơng án kết hợp với từng tình hình
thị trờng
Xác định xác suất xảy ra của các biến cố
25
Vẽ cây quyết định.