Châu Á
Bản đồ thế giới chỉ ra châu Á về mặt địa lý
Châu Á, hay Á Châu, là phần trung tâm và phần phía đông của đại lục Á-Âu và là
châu lục lớn nhất thế giới. Nếu được định nghĩa bằng cách loại bỏ phần châu Âu ra
khỏi đại lục Á-Âu thì châu Á hoặc được nói đến như là phần đất của chính nó hoặc
như là một bộ phận của đại lục Á-Âu.
Sự phân chia ranh giới giữa châu Á và châu Phi là eo đất Suez (mặc dù bán đảo Sinai,
một phần của Ai Cập, nằm về phía đông của kênh đào này thông thường về mặt địa lý-
chính trị được coi là một phần của châu Phi). Ranh giới giữa châu Á và châu Âu chạy
qua eo biển Dardanelles, biển Marmara, eo biển Bosphorus, tới Biển Đen, dãy núi
Caucasus, Biển Caspi, dọc theo dãy núi Ural tới Biển Kara ở Kara, Nga. Khoảng 60%
của dân số thế giới sinh sống ở châu Á.
Châu Á, khi được xem xét theo khía cạnh chính trị, bao gồm một phần của đại lục Á-
Âu và các quần đảo gần kề trong Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, và thông thường
không bao gồm Nga.
Như đã nói trên, châu Á là một bộ phận khu vực của đại lục Á-Âu. Để phân chia xa
hơn nữa dựa theo thuật ngữ này, xem Bắc đại lục Á-Âu và Trung đại lục Á-Âu.
Một số quốc gia châu Á kéo dài ra ngoài châu Á. Xem Nước hai lục địa để có thêm chi
tiết về các trường hợp đường ranh giới giữa châu Á và châu Âu, châu Á và châu Phi
cũng như giữa châu Á và châu Đại Dương (châu Úc).
Tên gọi
Trong tiếng Việt, châu Á có nguồn gốc từ Hán-Việt 亞 Á, hay đầy đủ hơn là 亞細亞 Á
Tế Á, được phiên âm từ tiếng Latinh Asia, và chính Asia lại có nguồn gốc từ tiếng Hy
Lạp cổ đại Ασία (Asia; xem thêm Danh sách các địa chỉ truyền thống của người Hy
Lạp), lần đầu tiên được chứng thực ở Herodotus, ở đó nó được nói đến như là Tiểu Á,
hoặc trong các kết quả của các cuộc chiến tranh Ba Tư, đối với đế chế Ba Tư như là sự
tương phản với Hy Lạp và Ai Cập. Homer đã biết đồng minh của người Troia (Tờ roa)
có tên gọi là Asios, con trai của Hyrtacus, một người cai trị nhiều thành thị.
Thuật ngữ Hy Lạp có lẽ có từ Assuwa, liên minh của nhiều quốc gia vào thế kỷ 14
TCN ở Anatolia cổ đại. Trong tiếng Hittite assu- "tốt" có lẽ là một thành phần trong
tên gọi này. Ngoài ra, ngôn từ cơ bản của thuật ngữ này có thể có nguồn gốc từ chữ

asu trong tiếng Akkadian, nó có nghĩa là "đi ra ngoài" hay "mọc", ám chỉ tới hướng
của Mặt Trời khi nó mọc ở Trung Đông. So sánh giả thiết này với giả thiết về ngôn từ
học của châu Âu trong tiếng Semit erebu "lặn" có thể thấy lý do đặt tên của châu Á và
châu Âu là sự tương phản với nhau, tương tự như các thuật ngữ orient và occident (tên
gọi của Anatolia và Levant cũng là dấu hiệu của "mặt trời mọc"). Giả thiết này được
viện dẫn nhiều, nhưng nó bị phản đối do thực tế là Anatolia ở Akkadian hoặc Semit
nói chung không nằm ở phía đông.
Vị trí địa lý
Địa lý châu Á
Châu Á tự nó được phân chia thành các bộ phận khu vực như sau:
• Bắc Á
• Trung Á
• Đông Á (hay Viễn Đông)
• Đông Nam Á
• Nam Á (hay tiểu lục địa Ấn Độ)
• Tây Nam Á (hay Tây Á)
Bắc Á
Thuật ngữ này ít được các nhà địa lý sử dụng, và thông thường nó được nhắc đến để
chỉ phần châu Á lớn hơn của Nga, còn được biết đến như là Siberi. Đôi khi các phần
miền bắc của các quốc gia châu Á khác, như Kazakhstan cũng được tính vào Bắc Á.
Trung Á
Không có sự nhất trí tuyệt đối trong sử dụng thuật ngữ này. Thông thường, Trung Á
bao gồm:
• Các nước cộng hòa Trung Á như Kazakhstan (trừ phần nhỏ lãnh thổ thuộc
châu Âu), Uzbekistan, Tajikistan, Turkmenistan và Kyrgyzstan.
• Afghanistan , Mông Cổ và các khu vực phía tây của Trung Quốc đôi khi
cũng được tính trong khu vực này.
• Các nước cộng hòa Xô viết cũ nằm trong khu vực Caucasus.
Trung Á hiện nay là quan trọng về địa lý chính trị do các tranh chấp và mâu thuẫn
quốc tế về các ống dẫn dầu, Nagorno-Karabakh và Chechnya cũng như là sự có mặt

của quân đội Mỹ tại Afghanistan.
Đông Á (Viễn Đông)
Khu vực này bao gồm:
• Các quần đảo trên Thái Bình Dương của Đài Loan và Nhật Bản.
• Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc trên bán đảo Triều Tiên.
• Trung Quốc , nhưng đôi khi chỉ tính các khu vực miền đông.
Đôi khi các quốc gia như Mông Cổ và Việt Nam cũng được tính là nằm ở Đông Á.
Hình thức hơn nữa thì Đông Nam Á cũng được bao gồm trong Đông Á trong một số
trường hợp.
Đông Nam Á
Khu vực này bao gồm bán đảo Mã Lai, Bán đảo Trung-Ấn và các đảo trong Ấn Độ
Dương và Thái Bình Dương. Các quốc gia nằm ở đây bao gồm:
• Ở Đông Nam Á đại lục có các quốc gia Myanma, Thái Lan, Lào,
Campuchia và Việt Nam.
• Ở Đông Nam Á đại dương có các quốc gia Malaysia, Brunei, Philippines,
Singapore, Brunei và Indonesia (một phần của quần đảo Indonesia cũng
nằm trong khu vực Melanesia của châu Đại Dương). Đông Timor (cũng
thuộc Melanesia) đôi khi cũng được tính vào đây.
Nước Malaysia bị chia thành hai phần bởi biển Đông (biển Nam Trung Hoa) và vì thế
có cả hai phần: lục địa và đảo.
Nam Á (tiểu lục địa Ấn Độ)
Nam Á còn được nói đến như là tiểu lục địa Ấn Độ. Nó bao gồm:
• Các quốc gia Himalaya gồm Ấn Độ, Pakistan, Nepal, Bhutan và
Bangladesh.
• Các quốc gia Ấn Độ Dương gồm Sri Lanka và Maldives.
Tây Nam Á (Tây Á)
Nó cũng được gọi là Trung Đông hay Trung Cận Đông. Trung Đông thông thường
cũng được sử dụng để chỉ một số quốc gia ở Bắc Phi (trong một số diễn giải). Tây
Nam Á có thể chia nhỏ thành:
• Anatolia (tức Tiểu Á), bao gồm phần châu Á của Thổ Nhĩ Kỳ.

• Quốc gia quần đảo Cyprus trong Địa Trung Hải.
• Levant hay Cận Đông bao gồm Syria, Israel, Jordan, Liban, Iraq và phần
châu Á của Ai Cập.
• Bán đảo Ả Rập bao gồm Ả Rập Saudi, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống
nhất, Bahrain, Qatar, Oman, Yemen và thỉnh thoảng là cả Kuwait.
• Khu vực Caucasus bao gồm Armenia, một phần nhỏ của Nga và gần như
toàn bộ Gruzia và Azerbaijan.
• Cao nguyên Iran bao gồm Iran và các phần của các quốc gia khác.
Xem thêm Các quốc gia vùng Vịnh để biết thêm về các cách nhóm khác nhau của các
quốc gia này.
Kinh tế
Bài chính: Kinh tế châu Á
Kinh tế châu Á
Năm 2003 nếu không có thông báo khác
Dân số: 4.001 tỷ (2002)
GDP (PPP): US$ 18.077 tỷ
GDP (tiền tệ): $8.782 tỷ
GDP/đầu người (PPP): $4.518
GDP/đầu người (tiền
tệ):
$2.195
Tăng trưởng hàng
năm
GDP theo đầu người:
Không rõ
Thu nhập của tốp
10%:
Không rõ
Triệu phú: 2,0 triệu (0,05%)
Thất nghiệp Không rõ

Thu nhập của nữ
(ước tính)
Không rõ
Phần lớn số liệu là của UNDP năm 2002, một số số liệu đã loại bỏ một
số quốc gia nào đó vì thiếu thông tin.
Xem thêm: Kinh tế thế giới - Kinh tế châu Phi - Kinh tế châu Á - Kinh
tế châu Âu - Kinh tế Bắc Mỹ - Kinh tế Nam Mỹ - Kinh tế châu Đại
Dương
Trong thuật ngữ của GDP theo PPP thì nền kinh tế lớn nhất châu Á là Cộng hòa nhân
dân Trung Hoa, tuy nhiên nền kinh tế của Liên minh châu Âu (viết tắt EU, với một
quốc gia của nó nằm ở châu Á là Cyprus), mới là nền kinh tế lớn nhất thế giới. Địa vị
của EU như là một thể chế siêu quốc gia, chứ không phải là một quốc gia thông
thường, làm cho điều này nằm dưới câu hỏi; đặc biệt là khi so sánh đơn lẻ thì nền kinh
tế của Cyprus là một trong những nền kinh tế nhỏ nhất ở cả EU và châu Á, và nó
không lớn hơn nhiều lần so với nền kinh tế của Đông Timor, một quốc gia châu Á với
nền kinh tế nhỏ nhất (mặc dù vào năm 2005 đã không có số liệu tin cậy cho cả Iraq và
Bắc Triều Tiên). Trong những thập niên gần đây thì kinh tế Trung Quốc và Ấn Độ đã
phát triển nhanh chóng, cả hai có tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm trên 6%.
Theo GDP (PPP) thì Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ ba trên thế giới sau nền kinh tế
của EU và Mỹ, tiếp theo là Nhật Bản và Ấn Độ với vị trí thứ tư và thứ năm (sau đó là
các quốc gia trong EU: Đức, Anh, Pháp và Ý). Theo thuật ngữ của tỷ giá hối đoái thì
Nhật Bản lại là nền kinh tế lớn nhất ở châu Á và là thứ ba trên thế giới. Hàn Quốc
cũng là một trong những nền kinh tế lớn của châu Á, trong khi Bắc Triều Tiên lại là
một trong những nước nghèo nhất.
Các khối thương mại: