Bài giảng Các nguyên lý y học gia đình - TS. BS. Trần Đức Sĩ, TS. BS. Nguyễn Thanh Hiệp
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (437.17 KB, 23 trang )
CÁC NGUYÊN LÝ
Y HỌC GIA ĐÌNH
TS. BS. TRẦN ĐỨC SĨ
TS. BS. NGUYỄN THANH HiỆP
1
MỤC TIÊU:
• Nêu lên một số tồn tại trong lĩnh vực chăm
sóc sức khỏe tại Việt nam,
• Nêu bật vai trò, lợi ích của mô hình YHGĐ
thông qua các nguyên lý hoạt ñộng của
YHGĐ
2
Tình huống giả ñịnh 1
• Giả sử bạn không phải là 1 BS, và
bạn có con nhỏ ñang sốt cao, bạn sẽ
ñưa con ñến khám tại ñâu?
–
–
–
–
–
–
–
Nhà thuốc tây
Phòng mạch tư
Phòng mạch tư BS CK Nhi
Trạm Y tế phường xã
Phòng khám ña khoa tư, BV tư
BV ña khoa công
Bệnh viện chuyên khoa Nhi
3
Vấn ñề
• Bất bình ñẳng trong chăm sóc y tế
• Mất cân ñối trong việc tổ chức và sử
dụng các cơ sở y tế các cấp
• Tình trạng khám bệnh vượt cấp
• Quá tải tại các BV tuyến trên
• Quyền lợi của bệnh nhân không ñược
bảo ñảm
4
Tình huống giả ñịnh 2
• Giả sử bạn không phải là 1 BS, và
bạn ñột ngột có những cơn chóng mặt
kịch phát thành từng cơn rất ngắn,
nhưng dữ dội, kèm buồn nôn, bạn sẽ
tìm ñến khám chuyên khoa nào?
– BS ña khoa,
– BS CK Tai mũi họng
– BS CK Nội thần kinh
5
Vấn ñề
• Bệnh nhân tự lựa chọn khám chuyên
khoa,
• Không có sự sàng lọc trước,
• Không ñược chuyển bệnh ñúng
chuyên khoa.
6
Tình huống giả ñịnh 3
• Giả sử bạn là BS trực cấp cứu và bạn ñang
xử trí một trường hợp ñột quỵ nhồi máu
não; một người lạ tự nhận là bác sĩ ña khoa,
ñồng thời là người thân của bệnh nhân,
muốn nắm rỏ về tình trạng bệnh lý của bệnh
nhân, bạn sẽ xử trí như thế nào?
– Khai thác thêm tiền sử, cho xem các kết quả
CLS và tích cực giải thích.
– Tranh thủ khai thác tiền sử, tránh né trả lời chi
tiết, không cho tiếp cận bệnh án cũng như các
kết quả CLS.
7
– Kiếm cớ tránh tiếp xúc.
Vấn ñề
• Quan hệ giữa bác sĩ ñiều trị và ñồng
nghiệp,
• Quan hệ giữa bác sĩ ñiều trị và bệnh
nhân/thân nhân bệnh nhân,
• Cầu nối giữa bác sĩ ñiều trị và bệnh
nhân/thân nhân bệnh nhân,
• Quyền lợi chính ñáng của bệnh nhân ñược
bảo vệ?
• Hoạt ñộng của nhân viên y tế ñược bảo
vệ?
8
Y HỌC GIA ĐÌNH LÀ GÌ?
YHGĐ là 1 CK y học cung cấp kiến thức và
thực hành cho CSSK cá nhân và gia ñình
một cách liên t c và tòan di n
YHGĐ là 1 CK rộng lồng ghép của các khoa
học sinh học, lâm sàng và hành vi.
Phạm vi thực hành của thầy thuốc YHGĐ
bao gồm mọi lứa tuổi, các giới, tất cả các cơ
quan trong cơ thể và mọi bệnh tật
9
Y HỌC GIA ĐÌNH LÀ GÌ?
CK YHGĐ là kết quả của sự tiến triển và nâng
cấp của thực hành ña khoa và ñược ñịnh nghĩa
trong bối cảnh gia ñình.
YHGĐ phục vụ chăm sóc KCB ngoại trú tại tuyến
cơ sở và có thể hiểu là CK ña khoa.
Các CK khác phát triển theo hướng ñi sâu vào
chuyên môn. YHGĐ theo hướng thực hành
ngoại trú và mang tính cá nhân, gia ñình và cộng
ñồng của mọi CK ñưa vào CK mình.
10
Sáu nguyên lý của YHGĐ
1. Chăm sóc ban ñầu, tổng quát, toàn diện
2. Chăm sóc liên tục
3. Chăm sóc phối hợp
4. Hướng phòng bệnh
5. Hướng cộng ñồng
6. Hướng gia ñình
11
Chăm sóc ban ñầu
•
•
•
•
•
•
•
•
Dễ tiếp cận
Gần gũi và luôn sẵn sàng
Xử trí cấp cứu ban ñầu
Đa chuyên khoa
Đáp ứng ña số các tình huống
Tự ñào tạo liên tục theo ñòi hỏi
Thực hành trong những môi trường khác nhau
Bị bó buộc trong ñiều kiện trang thiết bị nhất
ñịnh
12
Chăm sóc toàn diện
• Chăm sóc hướng bệnh nhân
• Sinh học – tâm lý – xã hội
• Tiếp cận hướng bệnh nhân trong gia ñình và
môi trường của họ
• Xử lý ñồng thời tất cả các vấn ñề sức khỏe
• Lượng giá những nguyên nhân và hậu quả
tâm lý, xã hội
13
• Lưu ý ñến mối tương quan lợi ích / nguy cơ
Chăm sóc liên tục
• Từ khi sinh ra ñến khi qua ñời
• Chăm sóc thường xuyên
• Bệnh sử : lịch sử liên tục về bệnh lý của bệnh
nhân
• Theo dõi lâu dài: các bệnh lý mạn tính
• Hồ sơ bệnh án YHGĐ
• Đồng hành cùng bệnh nhân
14
Phối hợp chăm sóc y tế
• Tư vấn cho bệnh nhân
• Tổng hợp thông tin ở mức ñộ cá nhân và
cộng ñồng
• Làm việc theo nhóm
• Điều phối những thành phần khác trong chăm
sóc y tế cho bệnh nhân
• Thông tin liên lạc
• Mạng lưới chăm sóc
15
Y tế cộng ñồng
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Quản lý chăm sóc người lành
Dự phòng
Giáo dục sức khỏe
Tầm soát
Nghiên cứu lâm sàng
Dịch tể học
Lượng giá
Quản lý chất lượng
Tầm quan trọng của kinh tế y tế
16
Năng lực lâm sàng của BSGĐ
•
•
•
•
•
•
•
BSCK BSGĐ phải là một BS lâm sàng giỏi
Đáp ứng ñược nhu cầu và ñòi hỏi của BN
Đa số các tình huống thường gặp
Những bệnh ít gặp nhưng nặng
Nhận biết và can thiệp ở giai ñoạn sớm của bệnh
Khả năng theo dõi lâu dài
Làm việc hiệu quả với chi phí hợp lý
17
LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG CỦA YHGĐ
Ngoại
Sản
Nội
YHGĐ
Nhi
Các
CK
khác
Cộng
ñồng
Nhiễm
18
CÁC MẶT BỆNH ĐƯỢC CHĂM SÓC BỞI BÁC SĨ GIA ĐÌNH TẠI PHÁP
16.00
14.00
Hyperlipidémies
8.00
Diabète
2,96
Angor
3.34
4.93
6.00
4.00
Asthme
Dépression
Toux
Bronchite aiguë
Jambes lourdes
Angine
19
Asthénie
Constipation
Plainte abdo
Varices
Humeur dépressive
Algie
Anxiété
Arthrose
Diabète
Lombalgie
Arthropathie
I Coronarienne
Rhinopharyn
Etat afébrile
Exam Syst
Insomnie
Hyperlipidémie
Etat fébrile
Vaccination
HTA
Société Française de Médecine Générale. 1998;58:1-84.
CNGE
HTA
13.68
12.00
10.00
2.00
0.00
BỘ MÔN YHGĐ - TĐHYKPNT
• Phổ biến khái niệm YHGĐ, mô hình
khám chữa bệnh theo YHGĐ
• Xây dựng ñội ngũ BS chuyên khoa
YHGĐ có kiến thức và năng lực phù
hợp cho hoạt ñộng khám chữa bệnh
theo mô hình YHGĐ
20
Hình thức giáo dục chủ ñộng
Sắm vai
ARC (Tự học bằng lý luận lâm sàng),
ARPc (Tự học bằng giải quyết tình huống phức hợp)
• Kiến thức
• Thái ñộ
• Hành vi
• Sinh học (sinh lý –
bệnh học)
• Tâm lý
• Môi trường – xã hội
21
Triển khai phòng khám chuyên khoa y họ
Triể
học gia ñình tạ
tại
22
BV Bình Tân, BV Q10 vớ
với sự
sự hỗ trợ
trợ của GS.Bỉ
GS.B
ỉ
CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA QUÝ VỊ
23
