Bài giảng Siêu âm trong sản khoa - Đại học Y Dược Tp.HCM
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (34.35 MB, 224 trang )
ĐH.Y DƯỢC Tp.HCM
LỚP BS.SIÊU ÂM KHÓA 2005
SIÊU ÂM
TRONG SẢN KHOA
1958 Ian DONALD và các cộng sự đã SÂ ca
sản phụ đầu tiên nhưng hình ảnh không rõ .
30 NĂM PHÁT TRIỂN SÂ SẢN KHOA:
Thập niên 70 : phát triển SÂ 2chiều
Thập niên 80 : phát triển SÂ Doppler,năm
1983 dùng đầu dò âm đạo
Thập niên 90 :…… SÂ 3 chiều
2000 NAY : SÂ 3 chiều hình ảnh thực
( 3D REALTIME = 4D )
THỜI KỲ NÀO KHI MANG THAI MÀ
CHÚNG TA KHÔNG NÊN SIÊU ÂM ?
Không nên siêu âm trong 3 tháng đầu của thai
kỳ ( tam cá nguyệt I )là giai đoạn thành lập
các cơ quan ( organogenesis).
Ngoại trừ trường hợp thấy có dấu hiệu bất
thường của thai cần siêu âm để biết thông tin
chính xác về thai để xử trí .
TRONG THAI KỲ CHIA 2 GIAI
ĐOẠN
EMBRYONIC PERIOD = TỪ 6 10 TUẦN
( LMA)
FETAL PERIOD = 10 – 40 TUẦN ( LMA)
TRÊN LÂM SÀNG KHI THẤY THAI TIẾN
TRIỂN BÌNH THƯỜNG THÌ CÓ LÝ DO GÌ
CẦN PHẢI SIÊU ÂM KHÔNG?
Câu trả lời này hiên nay vẫn còn đang tranh
cãi và còn tiếp tục thẩm định :
Có người cho rằng không nên siêu âm.
Nhóm khác cho rằng cần phải siêu âm; cho
dù tiến triển lâm sàng có vẽ bình thường,vì
siêu âm là phương tiện hữu hiệu nhất và
cung cấp nhiều thông tin nhất cho chúng ta
về thai;
Công trình nghiên cứu của BUCHER trên
nhóm 15.935 sản phụ:
Nhóm 7.992 theo phương pháp siêu âm tầm
soát thường quy( Routine US)
Nhóm 7.943 người theo PP siêu âm có chọn
lựa ( Selective US)
Nhận thấy nhóm Routine US cho kết quả
phát hiện ra DTBS sớm và làm giảm tỉ lệ tử
vong chu sinh hơn là US có chọn lựa và đưa
ra KL là US tầm soát thường quy rất hữu
hiệu trong việc phát hiện DTBS
TẠI SAO CẦN PHẢI SIÊU ÂM ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP
MỘT NGƯỜI MANG THAI BÌNH THƯỜNG KHÔNG CÓ
BIỂU HIỆN GÌ LẠ TRÊN LÂM SÀNG?
1)Vì 90% trường hợp DTBS không thấy có biểu
hiện ở tiền sử gia đình+ hiếm khi tìm được nguyên
nhân người mẹ tiếp xúc với yếu tố gây nguy cơ cao
DTBS
2) Có nhiều trường hợp DTBS mà trên lâm sàng
thấy thai tiến triển vẫn bình thường.
3) Trường hợp đa thai cũng khó biết được trên LS
4)Có một số trường hợp nhau tiền đạo cũng không
thấy có triệu chứng lâm sàng
5) Có trên 50% người mẹ khẵng định mình nhớ
ngày kinh cuối ,nhưng thực tế cho thấy sai số đến
2tuần lễ so với tuổi thai xác định bằng SÂ.
KHÔNG NÊN CHỈ ĐỊNH BỆNH NHÂN
PHẢI ĐI SIÊU ÂM NGAY KHI LẦN
THĂM KHÁM ĐẦU TIÊN?
Có một số BS thường cho người mẹ đi siêu
âm liền ngay lần thăm khám sản đầu tiên,
thật ra không cần phải siêu âm khi không
thấy có biểu hiện bất thường gì trên lâm
sàng như : ra huyết, đau bụng nhiều, thai
hành nhiều …
ROUTINE ANTENATAL DIAGNOSTIC
IMAGING WITH ULTRSOUND
Tại các nước như Canada, Anh quốc , Na uy Phần
Lan siêu âm lúc 16 20 tuần
Tại Pháp và Đức siêu âm 2 thời điểm là 18 22 tuần
và 31 33 tuần.
Thời gian gần đây nhiều nơi áp dụng thêm thời
điểm quan trọng là lúc thai 11 14 tuần ( đo NT)
Riêng tại USA các tổ chức như American College of
OBS and GYN (ACOG)và AIUM , the American
Colege of Radiology (ACR) không tán thành Routine
Ultrasound Sreening, chỉ nên SÂ khi có các chỉ định
cần thiết ( Selective )
SELECTIVE ULTRASOUND
SAU ĐÂY LÀ NHỮNG CHỈ ĐỊNH CẦN THIẾT
PHẢI SIÊU ÂM ĐƯỢC ĐƯA RA TRONG 1 HỘI
NGHỊ Ở USA, CÓ THỂ XEM NHƯ LÀ TIÊU
CHUẨN ĐỂ CHỈ ĐỊNH SÂ HIỆN NAY.
SELECTIVE ULTRASOUND
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
TÍNH TUỔI THAI
ĐÁNH GIÁ SỰ TĂNG TRƯỞNG THAI NHI
THAI CÓ RA HUYẾT ÂM ĐẠO
NGÔI THAI
NGHI ĐA THAI
CHỌC DÒ ỐI
BỀ CAO TỬ CUNG KHÔNG PHÙ HỢP
CÓ KHỐI U Ở VÙNG CHẬU
NGHI THAI TRỨNG
HỞ CỔ TỬ CUNG
NGHI THAI NGOÀI TỬ CUNG
SIÊU ÂM TRỢ GIÚP THỦ THUẬT CHỌC DÒ GAI
NHAU,FIV, TRUYỀN DỊCH THAI NHI…
NGHI THAI LƯU
NGHI NGỜ CÓ DỊ TẬT TỬ CUNG
SELECTIVE US .( cont.)
15.XEM CÒN VÒNG TRONG TỬ CUNG
16. THEO DÕI SỰ RỤNG TRỨNG
17. ĐO BPP
18. NGHI THIỂU ỐI HAY ĐA ỐI
19. NGHI NHAU TRÓC SỚM
20.THEO DỎI CHYỂN DẠ
21.TRỢ GIÚP CHO XOAY THAI NGOÀI
22.ƯỚC TÍNH TRỌNG LƯỢNG THAI NHI
23.CÓ α –AFP BẤT THƯỜNG
24. TẦM SOÁT DỊ TẬT THAI NHI
25.NHAU TIỀN ĐẠO
26. TIỀN SỬ CÓ SANH CON DỊ TẬT BẨM SINH
27.THAI QUÁ NGÀY
28.THEO DỎI SỰ PHÁT TRIỂN THAI TRONG ĐA THAI.
CHỈ ĐỊNH SIÊU ÂM ĐỐI VỚI
TRƯỜNG HỢP THAI < 18 TUẦN
Có thăm khám lâm sàng cẩn thận (nghi có
thai)
Có kết quả XN thai (+)
Có triệu chứng mất kinh
Có các dấu hiệu bất thườngvề thai.
Cần xác định lại tuổi thai nếu nghi ngờ bệnh
nhân nhớ ngày kinh chót không đúng.
SIÊU ÂM THAI 18 22 TUẦN
ĐÓ LÀ THỜI GIAN TỐT NHẤT :
1Xác định tuổi thai chính xác.
2Xác định số thai một hay nhiều thai .
3Chẩn đoán Dị tật thai nhi.
4Quan sát vị trí bánh nhau, báo động có nguy
cơ bị nhau tiền đạo .
5Đánh giá lượng nước ối .
6 Tìm uxơ TC hay u vùng chậu khác có ảnh
hưởng đến thai trong lúc chuyển dạ không?
SIÊU ÂM THAI 32 36 TUẦN CÓ TẦM
QUAN TRỌNG GÌ?
THEO WHO:
1 Xác định thai nhi có bị chậm tăng trưởng trong
TC (IUGR)
2 Khảo sát tìm các DTBS có thể không thấy ở các
lần SA trước.
3 Xác định ngôi thai.
4 Xác định lượng nước ối ( đo chỉ số AFI)
5 Loại trừ các biến chứng nếu có U xơ TC hay U
nang BT .
CÁCH TÍNH TUỔI THAI THEO
SIÊU ÂM
TÍNH TUỔI THAI THEO PHÔI THAI HỌC
( EMBRYOLOGIC AGE) TÍNH TỪ LÚC TRỨNG
THỤ TINH
□ TÍNH THEO SẢN KHOA VÀ CHẨN ĐOÁN HÌNH
ẢNH TỪ NGÀY KINH CUỐI (GESTATIONAL
AGE) LỚN HƠN TUỔI THAI CỦA PHÔI HỌC 2
TUẦN.
( LAST MENTRUAL AGE = LMA viết tắt là MA)
SIÊU ÂM KHẢO SÁT THAI
3 THÁNG ĐẦU
TÚI THAI
NANG NOÃN HOÀNG ( YOLK SAC)
PHÔI THAI VÀ MÀNG ỐI (AMNION)
DÂY RỐN VÀ NANG DÂY RỐN
CÁC TRƯỜNG HỢP BÌNH THƯỜNG VÀ
BẤT THƯỜNG CỦA THAI .
5 NGÀY SAU KHI THỤ TINH
QUÁ TRÌNH LÀM TỔ VÀ PHÁT
TRIỂN
YOLK SAC
