TRUNG TÂM WTO VÀ HỘI NHẬP
PHÒNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
Báo cáo Nghiên cứu
TÍNH HỢP PHÁP CỦA SẢN PHẨM GỖ
TRONG MUA SẮM CÔNG Ở VIỆT NAM
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
Hà Nội, tháng 6 năm 2019
LỜI NÓI ĐẦU
2
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
Lời nói đầu
Hiệp định đối tác tự nguyện về thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (viết tắt
là VPA/FLEGT) giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) được kÝ ngày 19/10/2018, chính thức có hiệu
lực từ ngày 01/06/2019.
Bằng việc tham gia Hiệp định này, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện một quyết tâm lớn trong thực hiện
quản lÝ bền vững rừng cũng như phát triển bền vững ngành chế biến gỗ. Mặc dù Hiệp định được kÝ
kết chỉ với đối tác EU, Việt Nam đã đưa ra một cam kết mạnh, theo đó tất cả các sản phẩm gỗ, bao
gồm cả sản phẩm xuất khẩu và các sản phẩm tiêu thụ trên thị trường nội địa đều phải là sản phẩm
hợp pháp1. Để làm được điều này, Việt Nam cam kết sử dụng gỗ nguyên liệu đầu vào, bao gồm cả gỗ
khai thác trong nước và gỗ nhập khẩu, là gỗ hợp pháp.
Một đặc điểm khác biệt trong thực thi Hiệp định VPA/FLEGT so với bất kỳ Hiệp định nào đã kÝ trước
đây là Chính phủ Việt Nam tham gia thực thi đồng thời ở cả hai vai trò. Thứ nhất, với vai trò của nhà
quản lÝ, Chính phủ Việt Nam có nghĩa vụ xây dựng và vận hành hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của
gỗ (gọi tắt là VNTLAS) nhằm kiểm soát chặt chẽ toàn bộ chuỗi cung liên quan đến gỗ. Thứ hai, với vai
trò người sử dụng gỗ và các sản phẩm gỗ, Chính phủ Việt Nam suy đoán có trách nhiệm bảo đảm rằng
gỗ và các sản phẩm gỗ được mua sắm bằng vốn Nhà nước là gỗ hợp pháp.
Nghiên cứu này tập trung vào vai trò thứ hai của Chính phủ trong VPA/FLEGT – vai trò “người tiêu dùng
gỗ và sản phẩm gỗ có trách nhiệm”– một vai trò rất mới trong thực hiện các cam kết quốc tế.
Trên thực tế, mặc dù đến nay chưa có thống kê nào chính xác về quy mô của mua sắm công gỗ và các
sản phẩm gỗ, có thể khẳng định quy mô của thị trường này là rất đáng kể. Theo Báo cáo về mua sắm
công bền vững của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam chi trung bình 20 - 30% ngân sách hàng
năm vào mua sắm công2. Con số này có thể tăng lên tới 50% nếu bao gồm chi tiêu cho thi công. Với thị
phần như vậy, nếu “khách hàng Nhà nước” thực hiện nghiêm khắc yêu cầu gỗ hợp pháp, đây sẽ là sức
ép lớn để các doanh nghiệp nhà thầu thực hiện gỗ hợp pháp trong hoạt động sản xuất kinh doanh của
mình, từ đó thúc đẩy việc thực hiện gỗ hợp pháp trong ngành sản xuất chế biến đồ gỗ nói chung.
Vào thời điểm này, khi VPA/FLEGT chỉ vừa mới có hiệu lực, nhận thức về việc sử dụng gỗ hợp pháp
trong mua sắm công trong doanh nghiệp cũng như các cơ quan Nhà nước cũng đã bắt đầu được chú
Ý. Chỉ thị 08/CT-TTg ngày 28/3/2019 về một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển nhanh và bền vững
ngành công nghiệp chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ phục vụ xuất khẩu có nêu định hướng chính sách
mua sắm công ưu tiên sử dụng gỗ rừng trồng hợp pháp. Đây có thể xem là một bước tiến quan trọ
#
"
&)a_")uj"'W75"
"
#
:"NP7"CQ@"&)*$"
Ley7)"^2#;4L"
"
#
"
#
L)UC"'67)"^2#;4L"
:"LS"?)T?"&)UC"'67)"
NMg?"zh"Ley7)m"&)UC"
"
"'67)m"j)P"Z$>s&"HB"
"
"?k75"b)G@"^2#;4L"
:";)F"'*$"&M"
Phê<)P"
duyệt
"
"
Z$>
"
"
"
;l"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
;k75"b)G@"^2#;4L"
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
3_B7"&)@s7"39"
NMg?"8h"3_B7"&)@s7"
"
"
HB"bt"bA&")uj"'W75"
"
"
"
^t")uj"'W75"
""
:";)F"'*$"&M"HB"7)B"&)*$"&ef75"&)*$"
"
"
-"
"
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
115
Các Quy trình đấu thầu cơ bản
Phục lục 2
5#!$%&!'()*+!,+-.!+-*/!,0*+!'(1*+!(6'!/7*!
2$>"&ey7)"?)B_")B75"?`7)"&eG7)"ef&"5K7"'Mu?"&)J?")@s7"7)M"+G$h"
"
! ";)$U7"i6"Na7">P$"?*$"io_"5@oh"NOL"
0 "L)UC"'67)"Na7">P$"?*$"io_"5@oh"NOL"
. "<)P"Z$>s&"Na7">P$"?*$"io_"5@oh";9L"
- "9w75"&a@"&)k75"io_"CQ@"?)B_")B75h"NOL"
z "L@Aj"7)%7"io_"5@o"HB"I%j"i@P7"ia7"Cn"&)*$h"NOL"
8 "9o7)"5@o"?o?"io_"5@oh"L;R"
r "Ley7)"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h"NOL"
{ "L)UC"'67)"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h"LL9"
Ä "<)P"Z$>s&"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h";9L"
!1 ";k75"b)G@"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h"NOL"
!1 "3_B7"&)@s7"HB"bt"bA&")uj"'W75h";9L"HB"7)B"&)*$"&ef75"&)*$"
"
"
"
"
"
"
"
"
116
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
Các Quy trình đấu thầu cơ bản
Phục lục 2
+,-#!./$0#!E$%#+,F!#GH@#80I$#$0J#!03,#
!09:#0/$0#!0>8#80K#1L$0#!03,#!0M$%#!0
#
!" $%&!'()*+!,+8!9:*+!'+;%!'+2*/!'+34*/!!
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
:"LS"?)T?"&)UC"'67)"
"
"
"
"
"
:";)F"'*$"&M"
"
#%j"3V[;"
"
NMg?"!h";)$U7"i6"IJG"
?)K7"7)B"&)*$"
L)UC"'67)"3V[;"
^)k75"
<)P"
Z$>
Phê duyệt
"
;l"
<)o&")B7)"3V[;"?)_"7)B"&)*$"'Å"'Mu?"
]o?"'67)"
NMg?"0h"LS"?)T?"IJG"
?)K7"7)B"&)*$"
L)B7)"I%j"&S";R9L"
9o7)"5@o"3V9\"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
:"4)B"&)*$"
"
"
"
:"LS"?)$>P7"5@G""
"
4)B"&)*$"?)$U7"i6"HB"7Dj"3V9\"
&)Ç_">P$"?*$"?FG"3V[;"
NMg?".h"9o7)"5@o"
3V9\"HB"&)MX75"
&)a_"HE"?o?"'E"]$(&"
?FG"7)B"&)*$"
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
L)MX75"&)a_"HE"
?o?"'E"]$(&"?FG"
7)B"&)*$""
Ley7)"^2;9L"
L)UC"'67)"^2;9L""
NMg?"-h"Ley7)m"&)UC"
'67)m"j)P"Z$>s&"HB"
?k75"b)G@"bA&"=$a"
?)É"'67)"&)*$"
Phê<)P"
duyệt
Z$>
;l"
;k75"b)G@"^2;9L"
NMg?"z"
3_B7"&)@s7")uj"'W75"
NMg?"8"
^t")uj"'W75"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
:"LS"?)T?"&)UC"'67)"
"
"
"
"
:";)F"'*$"&M
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
:";)F"'*$"&M"HB"7)B"&)*$"&ef75"&)*$"
"
8"
"
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
117
Các Quy trình đấu thầu cơ bản
Phục lục 2
5##$%&!'()*+!,+8!9:*+!'+;%!(6'!/7*!9<=!>?=!/@=!'+;%!'(.*/!+0*!AB,!,+8!9:*+!'+;%!'+C.!
D%&!9:*+!'0=!E=F%!GH!,I1!J/+:!9:*+!K
! ! ;)$U7"i6"HB"5p@"ZJ"&)a_")uj"'W75h"NOL"
0 ! "\o?"'67)"7)B"&)*$"?l"'F"7w75"IJ?"HB"b@7)"75)@sC"'oj"T75">P$"?*$"?FG"
5l@"&)*$h";9L"
. ! L)MX75"&)a_m")_B7"&)@s7")uj"'W75h"NP7"CQ@"&)*$"HB"7)B"&)*$""
- ! L)UC"'67)"bA&"=$a"?)É"'67)"&)*$"}&Ñ>"&)Ç_"=$>"Ckm"&d7)"?)(&"5l@"&)*$"'v"
&)J?")@s7"&)UC"'67)")G>"b)k75~h"LL9"
z ! <)P"Z$>s&"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h";9L"
8 ! ;k75"b)G@"bA&"=$a"IJG"?)K7"7)B"&)*$h"NOL"
r ! ^t"bA&")uj"'W75h";9L"HB"7)B"&)*$"&ef75"&)*$"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
r"
"
118
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
Các Quy trình đấu thầu cơ bản
Phục lục 2
+,-#!./$0#!E$%#+,F!#GH@#80I$#$0J#!03,#
!09:#0/$0#!0>8#?,@#C*?#!.H8#!();"
!
#
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
#
#%j"3V[;"
NMg?"!h";)$U7"i6"IJG"
?)K7"7)B"&)*$"
"
"
"
:"LS"?)T?"&)UC"'67)"
"
"
"
"
"
:";)F"'*$"&M"
"
#
L)UC"'67)"3V[;"
#
^)k75"
#
Phê<)P"
duyệt
Z$>
#
#
"
;l"
<)o&")B7)"3V[;"?)_"7)B"&)*$"'Å"'Mu?"
#
]o?"'67)"
NMg?"0h"LS"?)T?"IJG"
?)K7"7)B"&)*$"
L)B7)"I%j"L;R"
"
#
4)B"&)*$"?)$U7"i6"HB"7Dj"3V9\"
&)Ç_">P$"?*$"?FG"3V[;"
#
9o7)"5@o"3V9\"
NMg?".h"9o7)"5@o"
3V9\"HB"&)MX75"
&)a_"HE"?o?"'E"]$(&"
?FG"7)B"&)*$"
L)MX75"&)a_"HE"
#
?o?"'E"]$(&"?FG"
7)B"&)*$""
#
Ley7)"^2#;4L"
#
L)UC"'67)"^2#;4L""
#
"
"
:"4)B"&)*$"
"
"
"
:"LS"?)$>P7"5@G""
"
#
#
NMg?"-h"Ley7)m"&)UC"
'67)m"j)P"Z$>s&"HB"
?k75"b)G@"bA&"=$a"
?)É"'67)"&)*$"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
#
#
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
#
Phê<)P"
duyệt
Z$>
;l"
;k75"b)G@"^2#;4L"
NMg?"z"
3_B7"&)@s7")uj"'W75"
NMg?"8"
^t")uj"'W75"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
:"LS"?)T?"&)UC"'67)"
"
"
"
"
:";)F"'*$"&M
"
"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
:"NP7"CQ@"&)*$"
"
"
"
:";)F"'*$"&M"HB"7)B"&)*$"&ef75"&)*$"
"
{"
"
Tính hợp pháp của sản phẩm gỗ trong mua sắm công ở Việt Nam
Thực trạng pháp luật, thực tiễn và Thách thức trong thực thi VPA/FLEGT
119