ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA QUỐC TẾ HỌC

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

Tên đề tài: TÍN NGƯỠNG TRUYỀN THỐNG CỦA ẤN ĐỘ VÀ VIỆT NAM.

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Hoàng Vũ
Mã số sinh viên: 16031080
Môn: So sánh văn hóa.

Hà Nội, 25/03/2019.
1


SO SÁNH VĂN HÓA

Đề tài: Tín ngưỡng truyền thống của Ấn Độ và Việt Nam.

Mục lục.
Mở đầu......................................................................................................................
Nội dung...................................................................................................................
1. Tín ngưỡng truyền thống của Việt Nam......................................................
2. Tín ngưỡng truyền thống của Ấn Độ...........................................................
Tổng kết....................................................................................................................
Tài liệu tham khảo...................................................................................................

Mở đầu.
Trong dòng chảy của lịch sử, hiếm có quốc gia nào lại không tự có cho mình
một tín ngưỡng dân gian (tín ngưỡng bản địa) để thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

Ấn Độ là một dân tộc không xem trọng lịch sử, nhưng lại là một nước với nền văn
minh cổ thứ gì cũng có: có truyền thống văn hóa hơn 5000 năm, các tư tưởng triết
học Đông-Tây cùng các loại tín ngưỡng tôn giáo. Việt Nam cũng là quốc gia có
4000 năm lịch sử với một bề dày văn hiến cùng các loại hình tín ngưỡng truyên
thống lâu đời. Đề tài này sẽ phần nào chi ra những nét đặc trưng tương đồng trong
văn hóa-tín ngưỡng truyền thống của hai quốc gia này.
2


Nội dung.
1. Tín ngưỡng truyền thống của Việt Nam.
1.1. Tín ngưỡng phồn thực.
Thời xa xưa, để duy trì và phát triển sự sống, ở những vùng sinh sống
bằng nghề nông cần phải có mùa màng tươi tốt và con người được sinh
sôi nảy nở. Để làm được hai điều trên, những trí tuệ sắc sảo sẽ tìm các
quy luật khoa học để lý giải hiện thực và họ đã xây dựng được triết lý
âm dương, còn những trí tuệ bình dân thì xây dựng tín ngưỡng phồn
thực (phồn nghĩa là nhiều, thực nghĩa là nảy nở). Tín ngưỡng phồn
thực ở Việt Nam được thể hiện ở hai dạng: thờ cơ quan sinh dục của cả
nam lẫn nữ (như linga, yoni) và thờ hành vi giao phố
a. Thờ sinh thực khí: (sinh = đẻ, thực = nảy nở, khí = công cụ) là
hình thái đơn giản của tín ngưỡng phồn thực. Nó phổ biến ở hầu
hết các nền văn hóa nông nghiệp trên thế giới. Nhưng khác với
hầu hết các nền văn hóa khác là chỉ thời sinh thực khí nam, tín
ngưỡng phồn thực Việt Nam thờ sinh thực khí của nam lẫn nữ.
Nó còn được đưa vào các lễ hội với tục rước cặp sinh thực khí
bằng gỗ vào ngày 6 tháng giêng, sau đó chúng được đốt đi, lấy tro
than chia cho mọi người để lấy may.
b. Thờ việc sinh đẻ: đó là một đặc điểm thể hiện việc chú trọng đến
các mối quan hệ của văn hóa nông nghiệp, nó đặc biệt phổ biến ở

vùng Đông Nam Á
1.2. Súng bái tự nhiên.
Điều đặc biệt của tín ngưỡng Việt Nam là một tín ngưỡng đa thần và
âm tính (trọng tình cảm, trọng nữ giới). Các vị thần ở Việt Nam chủ
yếu là nữ giới, do ảnh hưởng của tín ngưỡng phồn thực như đã nói ở
trên nên các vị thần đó không phải là các cô gái trẻ đẹp như trong một
3


số tôn giáo, tín ngưỡng khác mà là các bà mẹ, các Mẫu. Đây là điểm
đặc biệt dễ nhận thấy của xã hội nông nghiệp.
a. Thờ Tam, Tứ Phủ:
Tam phủ là danh từ để chỉ ba vị thánh thần:
- Bà Trời (hay Mẫu Thượng Thiên),
- Bà Chúa Thượng (hay Mẫu Thượng Ngàn),
- Bà Nước (hay Mẫu Thoải).
Tứ phủ gồm ba vị Mẫu trên cộng thêm Mẫu Địa phủ. Các Mẫu
cai quản những lĩnh vực quan trọng nhất của một xã hội nông
nghiệp. Về sau do ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa nên có
thêm Ngọc Hoàng, Thổ Công và Hà Bá. Thần Mặt Trời là vị thần
quan trọng nhất, có mặt trên tất cả các trống đồng.
b. Thờ Tứ pháp:
Chỉ các nữ thần Mây-Mưa-Sấm-Chớp, đại diện cho các hiện
tượng tự nhiên có vai trò quan trọng trong xã hội nông nghiệp.
Sau này khi Phật giáo vào Việt Nam thì nhóm các nữ thần này
được biến thành Tứ pháp với truyền thuyết về Phật Mẫu Man
Nương. Tứ pháp gồm:
- Pháp Vân
- Pháp Vũ
- Pháp Lôi

- Pháp Điện.
1.3. Thờ người.
Người Việt rất coi trọng tình cảm, vì vậy việc tôn thừo và tưởng nhớ
những người đặc biệt, những con người có ảnh hưởng tích cực, có
công với đất nước,… đã trở thành một tín ngưỡng lâu đời .
a. Thờ cúng tổ tiên: người Việt coi trọng ngày mất. Họ cho rằng
người đã mất đi về nơi chín suối. Bàn thờ tổ bao giờ cũng được
đặt ở nơi trang trọng nhất. Ngày xưa khi cúng lễ bao giờ cũng có
nước (hoặc rượu) cùng với những đồ tế lễ khác như vàng mã.
Sau khi cúng xong thì đem đốt vàng mã rồi đổ rượu hoặc nước
4


lên đống tro tàn—khói bay lên trời, nước hòa với lửa thấm xuống
đất—theo họ như thế tổ tiên mới nhận được. Hành động đó được
cho là sự hòa quyện Nước-Lửa (âm dương) và Trời - Đất - Nước
(tam tài) mang tính triết lý sâu sắc.
b. Thờ Thành Hoàng: văn hóa làng xã của người Việt là tác nhân
chính của tục lệ thờ Thành Hoàng. Tại các làng quê Bắc Bộ,
Thành Hoàng là những người có công với làng, thường là người
đầu tiên tạo dựng nên ngôi làng hoặc là người có công dạy dân
làng làm nghề,… Giống như Thổ công, Thành hoàng cai quản
và quyết định họa phúc của một làng. Không có làng nào ở Việt
Nam mà không có Thành hoàng.
c. Thờ các bậc Tiền hiền: Người Việt còn có rất nhiều đền thờ
nhằm tôn vinh các danh nhân của dân tộc, những người có công
đánh duổi giặc ngoại xâm, các vị vua,..

2. Tín ngưỡng truyền thống của Ấn Độ.
Có thể nói, Ấn Độ là quốc gia duy nhất có tôn giáo phát triển từ một hệ

thống các tín ngưỡng, đó là Ấn Độ giáo. Với nhiều nét đặc trưng riêng,
những hoạt động tín ngưỡng dân gian của người Ấn cũng trở thành các nghi
thức tôn giáo trong lịch sử phát triển của mình.
2.1. Tín ngưỡng phồn thực.
Cũng giống như đa số các nền văn hóa nông nghiệp khác, Ấn Độ cũng
có tín ngưỡng phồn thực.
- Thờ sinh thực khí: Ở Ấn Độ, nơi nào cũng thấy dấu vết của
việc thờ phụng sinh thực khí. Những sinh thực khí nam
thường xuất hiện trong các đèn ở Népal, Benares,... cùng các
tượng sinh thực khí nữ xuất hiện trong các đền thở thần Shiva.
2.2.

Bên cạnh đó là các lễ hội rước sinh thực khí diễn ra hàng năm.
Sùng bái tự nhiên.
5


Người Ấn cũng tương tự người Việt với một hệ thống các thần được
hình tượng hóa từ các hiện tượng tự nhiên như sấm, chớp, mặt trăng,
mặt trời,…
Trong Ấn Độ giáo(chiếm tới hơn 80% dân số) dược phát triển từ tín
ngưỡng bản địa của người Ấn, tạo thành một hệ thống ghi nhận tới
330 triệu vị thần khác nhau, trong
đó quan trọng nhất là 3 vị thần tối cao:
- Thần Brahma: theo thần thoại Hindu là người sáng tạo và lèo
lái vũ trụ. Brahma là cha của các thần và của loài người.
- Thần Vishnu: là một trong các vị thần quan trọng nhất của đạo
Hindu và là vị thần được thờ cúng rộng rãi nhất.
- Thần Shiva: thần hủy diệt.
Ngoài ra còn có những vị thần như nữ thần Mariamman, là tín

ngưỡng dân gian lưu truyền phổ biến trong cộng đồng người Tamil
Nadu sinh sống ở miền Nam Ấn Độ. Trong tín niệm của người
Tamil, Mariamman được xem là vị thần làng, thần Mưa, thần chữa
bệnh đậu mùa, thần hộ trì đất đai, xứ sở, vị thần Mẹ rộng lượng
chuyên ban phước lành cho dân chúng. Dân gian thường gọi bà là
Mariamman, chữ Mari mang ý nghĩa là Người Mẹ, còn Amman
mang ý nghĩa là Mưa. Trong phạm vi gia đình, phụ nữ ở miền Nam
Ấn Độ thường tôn sùng bà như một vị thần bảo trợ cho phụ nữ và
trẻ em, cho nên khi cầu nguyện họ thường đến các ngôi đền
Mariamman áp mặt vào bức tường đá phía sau lưng bà thì thầm tâm
sự…

6


Tổng kết.
Ấn Độ và Việt Nam là những quốc gia có nền hóa lâu đời, sớm phát triển tới mức
hoàn thiện trong mọi lĩnh vực như tín ngưỡng, đạo đức, tôn giáo,.. Việc hai nền văn
hóa cùng có những nét tương đồng cho thấy sự giao thoa văn hóa đã xuất hiện từ
những thời kỳ đầu. Ngay từ việc những tín ngưỡng dân gian Việt Nam đã tiếp thu,
biến đổi theo sự tác động của văn hóa Ấn Độ như tục thờ Tứ pháp giúp chúng ta
thấy được tại sao lại có sự tương đồng đến như vậy.

Tài liệu tham khảo.
1. “Ấn Độ giáo là gì và người Hindu tin gì?”,
truy cập ngày
25/03/2019.
2. “Các yếu tố ảnh hưởng đến tín ngưỡng dân gian của người Việt ở
Đồng bằng Bắc Bộ”, Bùi Văn Dũng – Nguyễn Thị Cẩm Tú, tạp chí
Khoa học xã hội Việt Nam, số 6(115)-2017.

3. “Tôn giáo của Ấn Độ”, truy cập ngày 25/03/2019.
7


8