Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Tn 1_bµi 1
Tiết 1-2
Ngày soạn: 24/8/2008
V¨n b¶n:
-Thanh Tònh-
I. Mục tiêu cần đạt.
-Hiểu và phân tích được những cảm giác êm dòu,trong sáng,man mác buồn của nhân vật tôi ở buổi
tựu trường đầu tiên trong đời qua áng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tònh.
-Tích hợp ngang với phần TV ở bài “Các cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ”,
phần TLV ở bài “Tính thống nhất về chủ đề của VB”.Tích hợp dọc với bài “Cổng trường mở ra”(Văn bản
nhật dụng-Ngữ văn 7-Tập I).
-Rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức-biểu cảm,phát hiện và phân tích nhân vật tôi –người kể
chuyện;Liên tưởng đến những kỷ niệm tựu trường của bản thân.
II. Chuẩn bò.
-Tích hợp ngang với phần TV ở bài “Các cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ”,
phần TLV ở bài “Tính thống nhất về chủ đề của VB”.Tích hợp dọc với bài “Cổng trường mở ra”(Văn bản
nhật dụng-Ngữ văn 7-Tập I).
-B¶ng phơ: T liƯu tham kh¶o.
III. Nội dung lên lớp.
1. Ổn đònh: Kiểm tra só số của HS.
2. Bài cũ: GV kiểm tra sách vở của HS.
3. Bài mới: GV giới thiệu bài:
Trong cuộc đời của mỗi con người,những kỷ niệm thời học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí
nhớ.Đặc biệt là buổi đến trường đầu tiên. “Ngày đầu tiên đi học ………….Mẹ dỗ dành yêu thương”(Viễn
Phương).Truyện ngắn “Tôi đi học”đã diễn tả những kỷ niệm mơn man,bâng khuâng một thời ấy.
Ho¹t ®éng cđa gv vµ hs Néi dung
Tiết 1:
Hoạt động I: Hướng dẫn HS tìm hiểu về tác giả,tác phẩm.
+Về tác giả GV lưu ý:Thanh Tònh(1911-1988) quê ở Huế,từng
dạy học,viết báo, làm văn.

Sáng tác của ông:Đậm chất trữ tình,toát lên vẻ đằm thắm,nhẹ
nhàng mà lắng sâu,tình cảm êm
dòu,trong trẻo.
Hoạt động II: Hướng dẫn HS đọc,giải thích từ khó,tìm hiểu
thể loại và bố cục.
+Đọc: Giọng chậm,hơi buồn,lắng sâu,chú ý lời
đối thoại của các nhân vật.
GV gọi 3-4 HS nối nhau đọc toàn bài,sau đó nhận xét cách
đọc.
+HS đọc chú thích sgk/8-9, yêu cầu HS giải thích lại,GV hỏi
thêm “Ông đốc” là danh từ chung hay danh từ riêng?
I. Giới thiệu chung.
1. Tác giả:
Chú thích * SGK/8
2. Tác phẩm: In trong tập truyện
ngắn “Quê mẹ” xuất bản 1941.
II. Đọc-Giải thích từ khó, tìm
hiểu thể loại và bố cục.
1. Đọc.
2. Giải thích từ khó.
SGK/8-9.
Ngữ văn 8
1
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
-Xét về thể loại VB có thể xếp bài này vào kiểu loại VB nào?
Vì sao?(VBBC-Vì toàn truyện là cảm xúc,tâm trạng của nhân
vật trong buổi tựu trường đầu tiên)
-Mạch truyện được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi
theo trình tự thời gian của buổi tựu trường đầu tiên.Vậy ta có
thể tạm ngắt thành những đoạn ntn? Nêu nội dung từng đoạn? (

5 đoạn:Đoạn 1: Từ đầu …… “tưng bừng rộn rã”: Khơi nguồn nỗi
nhớ.
Đoạn 2: Tiếp……. “trên ngọn núi”:Tâm trạng và cảm giác của
nhân vật tôi trên đường cùng mẹ tựu trường.
Đoạn 3:……. “các lớp”:Tâm trạng và cảm giác của nhân vật tôi
khi đứng giữa sân trường nhìn mọi người,các bạn.
Đoạn 4:….. “chút nào hết”:Tâm trạng của tôi khi nghe gọi tên
và bước vào lớp.
Đoạn 5: Còn lại: Tâm trạng tôi khi ngồi vào chỗ ngồi của mình
và đón nhận tiết học đầu tiên)
Hoạt động III: Hướng dẫn HS tìm hiểu VB
-HS đọc lại đoạn 1.
-Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả được khơi nguồn từ thời
điểm nào?Vì sao?(Thời gian và không gian cụ thể:tg:buổi sáng
cuối thu,kg:trên đường làng dài và hẹp.Đây là thời điểm khai
trường⇒Sự liên tưởng tương đồng,tự nhiên giữa hiện tại và quá
khứ của bản thân)
-Tâm trạng của nhân vật tôi khi nhớ lại kỷ niệm cũ ntn?(Tôi
cảm thấy nao nức,mơn man,tưng bừng,rộn rã.)
Tích hợp phần TV: Phân tích giá trò biểu cảm của 4 từ láy tả
cảm xúc ở trên?(Những từ láy được dùng để tả tâm trạng,cảm
xúc của tôi khi nhớ lại kỷ niệm tựu trường.Đó là những cảm
giác trong sáng nảy nở trong lòng.Các từ láy đó góp phần rút
ngắn khoảng cách thời gian giữa quá khứ và hiện tại.Chuyện dã
xảy ra từ bao năm rồi mà như mới xảy ra hôm qua….)
H S đọc diễn cảm toàn đoạn 2.
*HS thảo luận nhóm 3 phút:Tác giả viết: “Con đường này tôi
đã quen đi lại lắm lần,nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.Cảnh
vật xung quanh tôi đều thay đổi,vì chính lòng tôi đang có sự
thay đổi lớn:Hôm nay tôi đi học.

Tâm trạng thay đổi đó cụ thể ntn?Những chi tiết nào trong cử
chỉ ,trong hành động và lời nói nhân vật tôi khiến em chú ý?Vì
sao?(cầm có 2 quyển vở mà tôi cảm thấy nặng,phải cố băm
tay ghì chặt,phải xóc lên,nắm lại cẩn thận.Đó cũng là tâm
trạng và cảm giác rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu được
đến trường.Những động từ thèm, bặm, ghì, xệch, chúi, muốn….
Được sử dụng đúng chỗ đã khiến người đọc hình dung dễ dàng
tư thế ngộ nghónh,ngây thơ,đáng yêu của chú bé.)
3. Thể loại.
VB biểu cảm
4. Bố cục: 5 đoạn.
III. Tìm hiểu văn bản.
1. Khơi nguồn kỷ niệm.
-Cuối thu-thời điểm khai trường.
-Lá rụng nhiều,mây bàng bạc.
-Mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến
trường.
→ Sự liên tưởng tương đồng tự
nhiên giữa hiện tại và quá khứ của
bản thân.
2. Tâm trạng và cảm giác của
“tôi” khi đi cùng mẹ đến trường
buổi đầu tiên.
-Tôi cảm thấy trang trọng và đứng
đắn.
-Cầm có 2 quyển vở mà cảm thấy
nặng.
→Tâm trạng và cảm giác rất tự
nhiên của một đứa bé khi lần đầu
đến trường.

Ngữ văn 8
2
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Tiết 2: * Ổn đònh
* GV khái quát lại T1- Chuyển ý.
GV đọc đoạn văn.
-Khi đi đến trường,đứng giữa sân trường,nhất là khi
nhìn cảnh các học trò cũ vào lớp lúc này nhân vật
tôi có tâm trạng ntn?(lo sợ vẩn vơ,vừa bỡ ngỡ vừa
ước ao thầm vụng,lại cảm thấy chơ vơ,vụng về,lúng
túng)
*HS thảo luận 3 phút: Chúng ta có nhận xét gì về
cách kể,tả như vậy?Em hãy nêu ý kiến của mình?
( Ý kiến có thể không hoàn toàn giống như tâm
trạng của nhân vật tôi.Bởi lẽ không phải ai lần đầu
đến trường cũng có tâm trạng như vậy)(Cách kể,tả
tinh tế,hay .Từ tâm trạng háo hức,hăm hở tới trường
chuyển sang tâm trạng lo sợ vẩn vơ,bỡ ngỡ,…. Đây là
sự chuyển biến rất phù hợp với quy luật tâm lý trẻ)
HS đọc đoạn 4.
-Khi nghe ông đốc đọc bản danh sách HS mới tâm
trạng của tôi lúc này ntn?(Tôi giật mình và lúng túng
vì chưa bao giờ tôi được hoặc bò chú ý như thế này?
Và khi phải rời vòng tay mẹ để bước vào lớp thì các
cậu lại oà khóc vì mới lạ vì sợ hãi.Và nước mắt thật
hay lây,nhân vật tôi cũng bất giác bật khóc,khóc theo
trong lòng mẹ.)
*HS thảo luận 3 phút:Vì sao khi chuẩn bò bước vào
lớp tôi lại giúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc?Có thể
nói chú bé này tinh thần yếu đuối hay không?

-Qua tìm hiểu các đoạn trên,em có nhận xét gì về
thái độ cử chỉ của người lớn(ông đốc,phụ huynh)đối
với các em bé lần đầu đi học?(Các phụ huynh đều
chuẩn bò chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đầu
tiên.Ông đốc là một người thầy,một người lãnh đạo
nhà trường rất từ tốn, bao dung)
*Tích hợp VB Cổng trường mở ra(sgk ngữ văn7 tập
1)
*GV liên hệ giáo dục HS về tình cảm,lòng biết ơn
đối với cha mẹ,thầy cô.
HS đọc đoạn cuối
-Tâm trạng và cảm giác của tôi khi bước vào chỗ
ngồi lạ lùng ntn?
-Tại sao tôi lại có tâm trạng như vậy?(Vì chỗ này
mình sẽ ngồi suốt năm học,người bạn này sẽ là người
gần gũi,gắn bó cới mình cả năm .Đây là sự biến đổi
3. Tâm trạng và cảm giác của “tôi” khi đến
trường.
-Lo sợ vẩn vơ,bỡ ngỡ,ước ao thầm vụng,chơ
vơ,vụng về,
lúng túng.
→ Kể,tả tinh tế,hay.Phù hợp với quy luật tâm
lý trẻ.
4.Tâm trạng của tôi khi nghe gọi tên và rời tay
mẹ vào lớp
-Giật mình và lúng túng.
-Giúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc.
→Cảm giác nhất thời của đứa bé nông thôn rụt
rè ít khi được tiếp xúc với đám đông và lần
đầu tiên xa mẹ,xa nhà.

5.Tâm trạng của tôi khi ngồi vào chỗ của
mình và đón nhận tiết học đầu tiên.
-Nhìn cái gì cũng thấy mới lạ và hay hay.
-Lạm nhận chỗ ngồi.
-Nhìn bạn mới chưa quen mà thấy quyến
luyến.
→Sự biến đổi tự nhiên của tâm lý nhân vật.
Ngữ văn 8
3
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
tự nhiên của tâm lý nhân vật)
-Hình ảnh một con chim con liệng đến đứng trên bờ
cửa sổ,hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao có
phải đơn thuần chỉ có nghóa thực hay không?Vì sao?
(không,mà nó có dụng ý nghệ thuật,gợi nhớ,nhớ tiếc
những ngày trẻ thơ chơi bời tự do dã chấm dứt để
bước vào giai đoạn mới trong cuộc đời-giai đoạn làm
HS )
*Thảo luận 3 phút: Dòng chữ tôi đi học kết thúc
truyện có ý nghóa gì?(Khép lại bài văn và mở ra một
thế giới mới,một bầu trời mới,một giai đoạn mới
trong cuộc đời đứa trẻ.Dòng chữ thể hiện chủ đề của
truyện ngắn này.)
-Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn?
-Tìm những hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng
trong bài?
Hoạt độngIV:4.Củng cố: Hướng dẫn HS luyện tập.
Bài 1:Tổng hợp khái quát dòng cảm xúc,tâm trạng
của nhân vật tôi thành các bước theo trình tự thời
gian.Đó cũng là căn cứ để nhỉn ra tính thống nhất

của VB.Khi làm bài cần kết hợp biểu cảm với miêu
tả và kể.
Bài 2:HS viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của
mình ở buổi tựu trường đầu tiên.Chú ý trình bày có
cảm xúc.
GV khái quát nội dung mục ghi nhớ sgk/9- HS đọc
ghi nhớ.
5.Dặn dò:Học bài,làm BT vào vở,soạn bài Cấp độ
khái quát của nghóa từ ngữ.
6.Nghệ thuật.
- Bố cục theo dòng hồi tưởng,cảm nghó của
nhân vật tôi theo trình tự thời gian.
-Kết hợp hài hoà giữa kể,tả và bộc lộ tâm
trạng,cảm xúc.
IV. Luyện tập:
1.Phát biểu cảm nghó của em về dòng cảm xúc
của nhân vật tôi trong truyện ngắn tôi đi học
2. Viết bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em
trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên.
Ngữ văn 8
4
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn: 31/8/2008
Tiết 3
TiÕng ViƯt:
I. Mục tiêu cần đạt .
-Giúp HS hiểu rõ cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ.
-Tích hợp với văn ở văn bản Tôi đi học,với tập làm văn qua bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản..
-Rèn luyện kỹ năng sử dụng từ trong mối quan hệ so sánh về phạm vi nghóa rộng và hẹp.
II. Chuẩn bò

- Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : TiÕng ViƯt 7 _ Tõ ®ång nghÜa, Tõ tr¸i nghÜa.
- Bảng phụ
III. Nội dung lên lớp.
1. Ổn đònh: Kiểm tra só số HS
2. Bài cũ: Kiểm tra vở soạn bài ỡ nhà.
3. Bài mới: GV giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng cđa gv vµ hs Néi dung
Hoạt động I: Ôn tập từ đồng nghóa,trái nghóa.
-Ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghóa,từ trái nghóa.Bây giờ
em nào có thể nhắc lại thế nào là từ đồng nghóa?Từ trái nghóa?
Cho ví dụ.(ví dụ:Từ đồng nghóa:Nhà thương-bệnh viện; Đèn
biển-hải đăng.Từ trái nghóa:Sống-chết; Nóng-lạnh.)
-Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghóa giữa các từ ngữ
trong hai nhóm trên?(Các từ có mối quan hệ bình đẳng về ngữ
nghóa,cụ thể:
+Các từ đồng nghóa trong nhóm có thể thay thế cho nhau trong
một câu văn cụ thể.
+Các từ trái nghóa trong nhóm có thể loại trừ nhau khi lựa
chọn để đặt câu.)
GV Chuyển ý
Hoạt động II: Hình thành khái niệm từ ngữ nghóa rộng và từ
ngữ nghóa hẹp.
GV vẽ sơ đồ sgk/10 vào bảng phụ.
-Nghóa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của các từ
thú,chim, cá?Tại sao?(Nghóa của từ động vật rộng hơn nghóa
của các từ thú,chim,cá.Vì phạm vi nghóa của từ động vật bao
hàm nghóa của cả ba từ thú,chim,cá)
-Nghóa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của các từ voi,
hươu?Của chim rộng hơn hay hẹp hơn tu hú,sáo?Của cá rộng
hơn hay hẹp hơn cá rô,cá thu?Tại sao?

-Nghóa của các từ thú, chim, cá rộng hơn nghóa của những từ
nào?Đồng thời hẹp hơn nghóa của từ nào?(Các từ thú,chim,cá
I.Bài học: từ ngữ nghóa rộng,từ ngữ
nghóa hẹp.

Ví dụ:
VD1:-Động vật (thú,chim,cá)
↓ ↓
Nghóa rộng Nghóa hẹp
VD2: -Thú ( voi,hươu )
↓ ↓
Nghóa rộng Nghóa hẹp
Ngữ văn 8
5
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
có phạm vi nghóa rộng hơn các từ voi, hươu,tu hú,sáo,cá rô,cá
thu và có phạm vi hẹp hơn từ động vật)
*HS thảo luận 5 phút:Thế nào là một từ ngữ có nghóa rộng và
nghóa hẹp?Một từ ngữ có thể vừa có nghóa rộng,vừa có nghóa
hẹp được không?Tại sao?(Một từ ngữ có nghóa rộng khi phạm
vi nghóa của nó bao hàm phạm vi nghóa của một số từ ngữ
khác.Một từ có nghóa hẹp khi phạm vi nghóa của nó được bao
hàm trong phạm vi nghóa của một từ ngữ khác.Một từ có thể
vừa có nghóa rộng,vừa có nghóa hẹp vì tính chất rộng –hẹp của
nghóa từ ngữ chỉ là tương đối.)
GV khái quát lại khái niệm – Ghi nhớ sgk/10
Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động III: Hướng dẫn luyện tập.
Bài 1/10:Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghóa từ
ngữ .GV hướng dẫn HS lập sơ đồ-GV làm mẫu.

Bài 2/11:Tìm từ ngữ có nghóa rộng so với nghóa của các từ ngữ
ở mỗi nhóm sau:
a. Xăng,dầu hoả,(khí)ga,ma dút,củi,than.
b. Hội hoạ,âm nhạc,văn học,điêu khắc.
c. Canh,nem,rau xào,thòt luộc,tôm rang,cá rán.
d. Liếc,ngắm,nhòm,ngó.
e. Đấm đá,thụi,bòch,tát.
Bài 3/11:HS thảo luận nhóm 3 phút:Tìm các từ ngữ có nghóa
được bao hàm trong phạm vi nghóa của mỗi từ ngữ sau: a. Xe
cộ b.Kim loại c.Hoa quả
d.(Người)họ hàng e.Mang
→Thi làm bài tập nhanh giữa các nhóm.
Bài 4/11: GV hướng dẫn HS về nhà làm
Bài 5/11:HS thảo luận nhóm 5 phút.
Nhóm 3 động từ: Chạy,vẫy,đuổi(chạy có phạm vi nghóa
rộng);hoặc khóc,nức nở,sụt sùi(khóc nghóa rộng)
Bài tập bổ trợ(về nhà làm):Cho các từ ngữ:Sống,chết,
tươi,xanh.Hãy đặt câu cho mỗi từ ngữ khi được dùng với nghóa
rộng và nghóa hẹp.
Gợi ý:Từ sống:
-Sống đâu có đơn giản như anh tưởng?(nghóa rộng)
-Cho chúng tôi xin thêm đóa rau sống.(nghóa hẹp)
Hoạt động IV: Củng cố-Dặn dò
4.Củng cố: Cho các từ cây,cỏ hoa.Tìm từ ngữ có phạm vi nghóa
hẹp và nghóa rộng hơn ba từ đó.
5.Dặn dò:Học bài,làm BT-Soạn bài “Tính thống nhất …”

*Ghi nhớ: sgk/10
II. Luyện tập.
Bài 1/10.

Bài 2/11.
a.Chất đốt.
b.Nghệ thuật.
c. Thức ăn.
d. Nhìn.
e. Đánh.
Bài 3/11.
a.Xe cộ(xe đạp,xe máy,xe hơi)
b.Kim loại(sắt,đồng,nhôm)
c.Hoa quả(chanh cam chuối)
d.Họ hàng(họ nội,họ ngoại,chú… )
e.Mang(xách,khiêng,ghánh)
Ngữ văn 8
6
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn: 24/8/2008
Tiết 4.
TËp Lµm V¨n:
I.Mục tiêu cần đạt.
-Nắm được tính thống nhất về chủ đề của văn bản trên cả hai phương diện về hình thức và nội dung.
-Tích hợp với Văn ở văn bản Tôi đi học,với Tiếng Việt qua bài Cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ.
-Vận dụng được kiến thức vào việc xây dựng các văn bản nói,viết đảm bảo tính thống nhất về chủ đề.
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học: VB T«i ®i häc.
- T liƯu: C¸c ®o¹n v¨n.
II.Nội dung lên lớp.
1.Ổn đònh:Kiểm tra só số của HS
2.Bài cũ: Kiểm tra vở soạn bài của HS
3.Bài mới: GV giới thiệu bài
Ho¹t ®éng cđa gv vµ hs Néi dung

Hoạt động I:Hình thành khái niệm chủ đề của văn bản
GV yêu cầu HS đọc thầm văn bản Tôi đi học của Thanh
Tònh,sau đó trả lời các câu hỏi:
-Tác giả nhớ lại những kỷ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu
của mình?(Nhớ lại ngày đầu tiên đi học)
-Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?
(Bộc lộ cảm xúc của mình về một kỷ niệm sâu sắc thû thiếu
thời)
-Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản
Tôi đi học.Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này?
*Học sinh thảo luận 3 phút:Từ các nhận thức trên,em hãy cho
biết:Chủ đề của văn bản là gì?
Hoạt động II:Hình thành khái niệm tính thống nhất về chủ đề
của văn bản
-Để tái hiện những kỷ niệm về ngày đầu tiên đi học,tác giả đã
đặt nhan đề của văn bản và sử dụng từ ngữ,câu ntn?(+Nhan đề
Tôi đi học có ý nghóa tường minh,giúp chúng ta hiểu ngay nội
dung của văn bản là nói về chuyện đi học.
+Các từ ngữ:Những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường,lần
đầu tiên đến trường,đi học,hai quyển vở mới …..
+Các câu:Hôm nay tôi đi học.Hằng năm cứ vào cuối thu,lòng tôi
lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.Tôi
quyên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy. …..)
-Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân vật tôi trong ngày đầu
tiên đi học,tác giả đã sử dụng các từ ngữ và các chi tiết nghệ
I. Bài học
1.Chủ đề của văn bản
Ví dụ: Văn bản Tôi đi học
* Chủ đề: Sự hồi tưởng của tác giả
về ngày đầu tiên đi học, qua đó bộc

lộ cảm xúc của mình về kỷ niệm sâu
sắc ấy.
*Ghi nhớ: mục 1 sgk/12
2.Tính thống nhất về chủ đề của
văn bản.
VD: Văn bản Tôi đi học
-Nhan đề:Tôi đi học.
-Các từ ngữ:những kỷ niệm mơn
man của buổi tựu trường,lần đầu tiên
đến trường,đ học …….
-Các câu : Hôm nay tôi đi học.
Hằng năm cứ vào cuối thu lòng tôi
lại nao nức những kỷ niệm mơn man
của buổi tựu trường. ……
Ngữ văn 8
7
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
thuật nào?(a.Trên đường đi học:con đường quen nay thấy
lạ;hành động lội qua sông thả diều,đi ra đồng thả diều nay đi
học,cố làm như một học trò thực sự.
b.Trên sân trường:nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà
trong làng.Cảm giác bỡ ngỡ khi xếp hàng,đứng nép bên người
thân,chỉ dám nhìn một nửa,dám đi từng bước nhẹ,tự nhiên thấy
nặng nề một cách lạ,nức nở khóc theo.
c.Trong lớp học:Cảm thấy xa mẹ,trước đây có thể đi chơi cả
ngày mà không thấy xa mẹ,xa nhà chút nào mà giờ đây mới bước
váo lớp đã thấy xa mẹ,xa nhà.)
*Thảo luận 5 phút:Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của
văn bản?làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó?
Hoạt động III: Hướng dẫn luyện tập.

Bài 1/13:Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản Rừng
cọ quê tôi
Bài 2/14:Thảo luận nhóm 3 phút:Ý nào trong bài tập sẽ làm
cho bài viết lạc đề.
Ý câu b và câu d sẽ làm cho bài viết lạc đề.
Bài 3/14:Thảo luận nhóm 5 phút:Bổ sung,lựa chọn,điều chỉnh
lại các từ,các ý cho thật sát với yêu cầu của đề bài.
a.Giư õnguyên
b.Con đường đi lại quen thuộc mọi ngày dường như trở nên mới
lạ
c.Bỏ d. giữ nguyên
(Tuỳ theo cách sửa lại của HS)
4.Củng cố: HS đọc lại ghi nhớ sgk/12
5.Dặn dò: Học bài,làm bài tập còn lại vào vở
Soạn bài Trong lòng mẹ và học bài Tôi đi học.
→Nhan đề,các từ ngữ,các câu đều
hướng về chủ đề của văn bản.
*Ghi nhớ: mục 2,3 sgk/12
II. Luyện tập.
Bài 1/13
a.Căn cứ vào:
-Nhan đề của văn bản:Rừng cọ quê
tôi
-Các đoạn:Giới thiệu cây cọ,tác
dụng của cây cọ,tình cảm gắn bó với
cây cọ.
b.Các ý lớn của phần thân bài được
sắp xếp hợp lý,không nên thay đổi.
c.Hai câu trực tiếp nói tới tình cảm
gắn bó giữa người dân sông Thao

với rừng cọ.
Ngữ văn 8
8
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Tn 2_bµi 2
Tiết 5-6
Ngày soạn: 31/8/2008
V¨n b¶n :
(TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu)
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs:
- Tình cảm đáng thương và nổi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng , cảm nhận được tình yêu
thương mãnh liệt của chú đối với mẹ
- Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng: Thấm đượm
chất trữ tình , lời văn tự truyện chân thành , giàu sức truyền cảm
- Rèn kó năng phân tích nhân vật , khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói , nét mặt tâm trạng .
II, Chuẩn bò
- Tập truyện những ngày thơ ấu ; Chân dung nhà văn Nguyên Hồng
- Bức tranh phóng ta tranh minh hoạ cảnh bé Hồng nằm trong lòng mẹ
- Dự kiến tích hợp với phần tiếng việt ở bài Trường từ vựng , phần tập làm văn bài bố cục của vb, đặc
biệt là sự sắp xếp của phần thân bài
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ:
- Vb Tôi đi học được viết theo thể loại nào ? Vì sao em biết ?
- Một trong những thành công của việc thể hiện cảm xúc , tâm trạng của tác giả Trong vb Tôi đi học
là phép so sánh . Em hãy nhắc lại 3 so sánh hay trong bài và phân tích hiệu quả nghệ thuật của nó.
3, Bài mới : Trong tâm hồn mỗi chúng ta , tình mẫu tử luôn là nhu cầu chính đáng , trong sáng và
thiêng liêng nhất . Một lần nữa chúng ta sẽ được sống lại tình cảm ấy khi đọc hồi kí của nhà văn
Nguyên Hồng , ở đó trong tâm hồn của một em bé cô đơn luôn bò hắt hủi vẫn luôn tha thiết và ấm áp

tình yêu q dành cho người mẹ khốn khổ của mình . Một đoạn của hồi kí ấy mang tên Trong lòng mẹ
và đó là nhan đề của bài học hôm nay .
Gọi hs đọc phần chú thích dấu sao
(?) Em hãy nêu vài nét về Nguyên Hồng và tác phẩm Những
ngày thơ ấu ? (sgk)
Gv đọc mẫu sau đó hướng dẫn cho hs đọc ( Giọng chậm tình
cảm , chú ý các hình ảnh , từ ngữ thể hiện cảm xúc thay đổi
của nhân vật tôi , nhất là đoạn cuối cuộc trò chuyện với bà
cô …)
(?) Em hãy so sánh , mạch truyện và cách kể chuyện bài
trong lòng mẹ có gì giống và khác vb Tôi đi học ?
- Giống nhau : kể và tả theo trình tự thời gian , trong hồi
tưởng , nhớ lại kí ức thuổi thơ
Khác nhau :+ ở bài tôi đi học :chuyện liền mạch trong một
thời gian ngắn , không ngắt quãng : Buổi sáng đầu tiên đến
I. §äc vµ t×m hiĨu chung.
1, §äc VB:
2,Tìm hiểu tác giả – tác phẩm
Sgk
3, Đọc – Tìm hiểu chú thích
Ngữ văn 8
9
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
trường
+ Trong lòng mẹ: chuyện không thật liền : có một gạch nối
nhỏ , ngắn về thời gian vài ngày khi chưa gặp mẹ và khi gặp
mẹ
(?) Vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung từng phần
- Phần 1; từ đầu đến … người ta hỏi đến chứ : Cuộc trò
chuyện với bà cô

- Phần 2 : Còn lại Cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con bé Hồng
(?) Hãy tái hiện nội dung thứ nhất của vb bằng giọng đọc
diễn cảm của em ?
(?) Cảnh ngộ của chú bé Hồng có gì đặc biệt ?
- Mồ côi cha , mẹ tha phương cầu thực . Hồng sống nhờ nhà
người cô , không được yêu thương , còn bò hắt hủi
(?) Từ đó bé Hồng có thân phận như thế nào ?
- cô độc, tuổi cực , luôn khao khát tình yêu thương
(?) Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng , cho
biết nhân vật người cô có quan hệ ntn với chú bé Hồng ?
( Quan hệ cô – cháu ruột )
(?) Nhân vật người cô hiện lên qua những, cử chỉ , lời nói
điển hình nào với cháu ?
- cô tôi gọi tôi đến cười bảo : Mày có muốn vào Thanh Hoá
chơi với mẹ mày không ?
- Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm , có như dạo trước
đâu !
- Mày dại quá, cứ vào đi , tao chạy cho tiền tàu . Vào mà bắt
mợ mày may vá sắm sửa cho thăm em bé chứ
(?) Vì sao bé Hồng cảm nhận trong lời đó những ý nghó cay
độc , những rắp tâm tanh bẩn ?
- Vì trong những lời nói của người cô chứa đựng sự giả dối ,
mỉa mai , hắt hủi thậm chí độc ác dành cho người mẹ đáng
thương của bé Hồng
(?) Những lời lẽ đó bộc lộ tính cách nào của người cô ?
- Hẹp hòi , tàn nhẫn
* Trong cuộc đối thoại này , bé Hồng đã bộc lộ những cảm
xúc và suy nghó của mình .
(?) Hãy tìm những chi tiết bộc lộ cảm nghó của bé Hồng đối
với người cô?

(?)Trong đó , cảm xúc nào của bé Hồng gây ấn tượng mạnh
nhất cho người đọc ? ( Hs bộc lộ
GV bình : Mỗi xcảm xúc của bé Hồng có thể gợi lên ở mội
người những cảm nghó riêng về nổi cay đắng , tủi cực mà bé
Hồng phải chòu đựng . Có điều trong những đắng cay của bé
Hồng đâu chỉ có nổi đau mà còn có niềm căm hờn cái xấu ,
cái ác đang trà đạm lên tình mẫu tử của con người
4, Bố cucï : 2 phần
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản
a, Cuộc đối thoại giữa bà cô và
chú bé Hồng, cảm xúc của chú về
người mẹ bất hạnh.
+ Người cô : là một con người cay
độc , tàn nhẫn thể hiện qua lời nói ,
cử chỉ
+ Những ý nghó , cảm xúc của chú
bé Hồng khi trả lời người cô :
-Nhận ra những ý nghó cay độc trong
giọng nói và trên nét mặt khi cười rất
kòch của cô
- Nhắc đến mẹ tôi , cô tôi chỉ có ý reo
rắt vào đầu óc tôi những hoài nghi để
tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi
- Hai tiếng em bé mà cô tôi ngân dài
ra thật ngọt , thất rõ , quả nhiên đã
xoán chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi
muốn
-Gía những cổ tục đã đày đoạ me tôi
là một vật như hòn đá hay cục thuỷ
tinh , đầu mẫu gỗ , tôi quyết vồ ngay

lấy mà cắn , mà nhai , mà nghiến cho
kì nát vụn mới thôi
Tương phản để làm nổi bật tính
Ngữ văn 8
10
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
(?) ở đây phương thức biểu đạt nào được vận dụng ? nêu tác
dụng của phương thức biểu đạt ấy ?
- Biểu cảm , thể hiện trực tiếp và gợi trạng thái tâm
hồn đau đớn của bé Hồng
(?) Cảm xúc của em khi đọc những cảm xúc của bé Hồng ?
(?) Khi kể về cuộc đối thoại của người cô với bé Hồng , tác
giả đã sử dụng nghệ thuật gì ? ( Tương phản )
(?) Hãy chỉ ra phép tương phản này ? nhận xét về ý nghóa của
phép tương phản đó ?
- §ặt hai tính cách trái ngược nhau : Tính cách hẹp hòi , tàn
nhẫn của người cô >< Tính cách trong sáng giàu tình yêu
thương của bé Hồng
- Làm nổi bật lên tính cách của người cô và khẳng đònh tình
mẫu tử , cao cả của bé Hồng
Gọi hs đọc phần 2
(?) Hình ảnh người mẹ của bé Hồng hiện lên qua những chi
tiết nào ?
+ Mẹ tôi về một mình đem rất nhiều quà bánh cho tôi và em
Quế tôi
+ Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi …vừa kéo tay tôi , xoa đầu tôi …, lấy
vạt áo nây thấm nước mắt cho tôi
+ Mẹ tôi không còm cõi xơ xác … gương mặt mẹ tôi vẫn tươi
sáng với đôi mắt trong và nước da mòn , làm nổi bật màu
hồng của 2 gò má . Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn

miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường
(?) Cacùh gọi mẹ tôi trong tÊt cả các chi tiết ấy có ý nghóa gì ?
(Khẳng đònh đó là người mẹ của riêng bé Hồng . Tình mẹ con
gắn bó )
(?) Từ đó bé Hồng cómột người mẹ ntn?
- đẹp đẽ, cao quý , vô cùng yêu con
(?)Trong phần vb này , tình yêu thương của bé Hồng được
trực tiếp bộc lộ đâu là những biểu hiện cụ thể của tình yêu
thương đó ?
+Tiếng gọi : Mợ ơi! Mợ ơi!Mợ ơi !…
+Hành động : Tôi thở hồng hộc trán đẩm mồ hôi và khi trèo
lên xe , tôi ríu cả chân lại . Tôi ngồi trên đệm xe , đùi áp đùi
mẹ tôi , đầu ngã vào cách tay mẹ tôi , tôi thấy những cảm
giác ấm áp đã bao lâu mất đi bổng lại mơn man khắp da thòt
+Xúc cảm : phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ , để
bàn tay người mẹ vuột ve từ trán xuống cằm , và gãi rôm ở
sống lưng cho , mới thấy người mẹ có một êm dòu vô cùng
(?)Tiếng mẹ luôn vang lên trong mọi hành động và cảm nghó
của bé Hồng điều đó có ý nghóa gì ?
-Với bé Hồng , người mẹ là tất cả
cách của người cô, khẳng đònh tình
mẫu tử , cao cả của bé Hồng
b, Bé Hồng yêu thương mẹ.
-+ Tiếng gọi : Mợ ơi ! Mợ ơi! Mợ
ơi !..
+ Hành động :Tôi thở hång hộc trán
đẩm mồ hôi và khi trèo lên xe tôi ríu
cả chân lại ….mơn man khắp da thòt
+ Xúc cảm : phải bé lại và lăn vào
lòng một người mẹ , để bàn tay người

mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm ….vô
cùng

Biểu cảm trực tiếp, yêu mẹ
mãnh liệt , người mẹ không thể thiếu
được trong cuộc sống
Ngữ văn 8
11
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
- Ngươì mẹ không thể thiếu được trong cuộc sống của người
con Bé Hồng vô cùng yêu q mẹ
(?) Với em biểu hiện nào ở bé Hồng thấm thía nhất tình mẫu
tử ? ( HS bộc lộ)
(?) Nhận xét về phương thức biểu đạt của những đoạn văn
trên . tác dụng của phương thức biểu đạt đó ?
- Biểu cảm trực tiếp
- Tác dụng : thể hiện xúc động của lòng người , khơi
gợi cảm xúc ở người đọc
(?) Cảm nghó của em về nhân vật bé Hồng từ những biểu
hiện tình cảm đó ?
+ Nội tâm sâu sắc, Yêu mẹ mãnh liệt , Khao khát yêu
thương
III, Tổng kết
Ghi nhớ sgk
4, Củng cố :Viết một đoạn văn ghi lại những ấn tượng , cảm nhận rõ nhất , nổi bật nhất của bản thân về
người mẹ của mình ?
- Vì sao xếp Tôi đi học và trong lòng mẹ là hồi kí tự truyện ?
5, Dặn dò : - Học thuộc ghi nhớ và chỉ ra được 2 nội dung chính cần nhớ trong bài học
- Soạn bài “ Tức nước vở bờ”
Ngữ văn 8

12
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn: 31/8/2008
Tiết 7
TiÕng ViƯt:
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Hiểu được thế nào là trường từ vựng , biết xác lập các trường tự vựng đơn giản
- Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như
đồng nghóa , trái nghóa , ẩn dụ , hoán dụ , nhân hoá …giúp ích cho việc học văn và làm văn
- Rèn kó năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói , viết
II , Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : VB Trong lòng mẹ , với tập làm văn Bố cucï của văn bản
- Bảng phụ
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : Thế nào là từ nghóa rộng , từ nghóa hẹp ? Cho vb minh hoạ
3, Bài mới :
Gọi hs đọc đoạn văn trong sgk
(?) Các từ in đậm dùng để chỉ đối tượng là người , động
vật hay sự vật ?Tại sao em biết được điều đó ? (chỉ
người . biết được điều đó vì các từ đó đều nằm trong
câu văn cụ thể , có ý nghóa xác đònh )
(?) Nét nghóa chung của nhóm từ trên là gì ?
- Chỉ bộ phận cơ thể người
(?) Nếu tập hợp các từ in đậm ấy thành một nhóm từ thì
chúng ta có một trường từ vựng . Vậy theo em Trường từ
vựng là gì ? ( Ghi nhớ sgk)
Bài tập nhanh :
- Cho các từ sau : cao , thấp , lùn , lòng khòng , lêu khêu

, gầy , béo , xác ve , bò thòt , cá rô đực …
- Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả người thì Trường từ
vựng của nhóm từ là gì ?
Chỉ hình dáng con người
GV yêu cầu HS đọc phần 2 trong sgk
(?) Trường từ vựng mắt bao gồm những trường từ vựng
nhỏ nào ? cho vd
+ Các trường từ vựng mắt :
- Bộ phận của mắt : lòng đen , con ngươi , lông
mày …
- Hoạt động của mắt : ngó , trông , liếc
(?) Trong một trường từ vựng có thể tập hợp những từ có
từ loại khác nhau không ? Tại sao?
+ Có thể tập hợp những từ có từ loại khác nhau vì
I, Bài học
1, Thế nào là trường từ vựng ?
- Trường từ vựng là tập hợp của
những từ ngữ có ít nhất một nét
chung về nghóa
2, Lưu ý
- Thường có hai bậc trường từ vựng là lớn
và nhỏ
- Các từ trong một trường từ vựng có thể
khác nhau về từ loại
- Một từ nhiều nghóa có thể thuộc nhiều
trường từ vựng khác nhau
- Các chuyển trường từ vựng có tác dụng
làm tăng sức gợi cảm
Ngữ văn 8
13

Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
:Danh từ chỉ sự vật : con ngươi , lông mày ;
- Động từ chỉ hoạt động : ngo,ù liếc …
- Tính từ chỉ tính chất : lờ đờ, tinh anh …
(?) Do hiện tượng nhiều nghóa , một từ có thể thuộc
nhiều trường từ vựng khác nhau không ? Cho vd
+ Một từ nhiều nghóa có thể thuộc nhiều trường từ vựng
khác nhau
- trường mùi vò : chát , thơm ..
- trường âm thanh : the thé , êm dòu ..
- trường thời tiết : hanh , ẩm
(?) Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong thơ
văn và trong cuộc sống hàng ngày ? Cho vd
+ Từ trường từ vựng về người chuyển sang trường từ
vựng về động vật :
- suy nghó của con người : tưởng , ngỡ , nghó …
- Hành động của con ngøi : mừng , vui , buồn …
- Các xưng hô của con người : cô , cậu , tớ..
(?) Bài tập 1 yêu cầu chúng ta điều gì ?
(?) Nêu yêu cầu bài tập 2?
(?) Em hãy nêu yêu cầu bài tập 4 ,5 ?
Gọi hs đọc bài tập 6
II, Luyện tập
Bài tập 1 :Tìm các trường từ vựng : tôi ,
thầy tôi , mẹ , cô tôi , anh em tôi
Bài tập 2 :đặt tên trường từ vựng
- dụng cụ đánh bắt thuỷ sản
- dụng cụ để đựng
- hoạt động của chân
- trạng thái tâm lí

- tính cách
- dụng cụ để viết
Bài tập 3 :trường từ vựng thái độ
Bài tập 4 :
- khứu giác : mũi , thơ , điếc , thính
- thính giác : tai , nghe , điếc , rõ , thính
Bài tập 5 :
-trường từ vựng từ lười : dụng cụ đánh bắt
thuỷ sản động vật ( lưới , nơm , câu ..)
-trường từ vựng của từ lạnh : chỉ thời tiết
( lạnh , nóng , ẩm , giá , buốt ..)
Bài tập 6 :
- Tác giả đã chuyển các từ in ậm trong các
câu thơ từ trường từ vựng “ quân sự” sang
trường từ vựng “ nông nghiệp”
4, Củng cố : Thế nào là trường từ vựng ? Chúng ta cần chú ý điều gì khi tìm hiểu về trường từ vựng ? cho
vd minh họa
5, Dặn dò : học thuộc phần ghi nhớ
- Làm hết bài tập còn lại
- Soạn bài tiếp theo “ từ tượng hình , từ tượng thanh”
Ngữ văn 8
14
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn: 31/8/2008
Tiết 8
TËp Lµm V¨n:
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Nắm được bố cục vb , đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài
- Biết xây dựng vbmạch lạc , phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc

- Rèn kó năng xây dựng bố cục vb trong nói viết
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học: vb Trong lòng mẹ , Tiếng việt với bài Trường từ vựng
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :Chủ đề của văn bản là gì ?
- Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó
3, Bài mới :Ở lớp 7 các em đã học bố cục và mạch lạc của vb . Các em đã nắm được bố cục của một vb
gồm 3 phần và chức năng nhiệm vụ của chúng . Bởi vậy, bài học này ôn lại kiến thức đã học , đồng thời
chúng ta đi sâu vào tìm hiểu cách sắp xếp, tổ chức nội dung phần thân bài – phần chính của vb như thế
nào ?
Gọi hs đọc vb ở mục I sgk
(?) Văn bản trên có thể chia làm mấy phần ? Chỉ ra các
phần đó ?
+ Chia làm ba phần : phần 1 : từ đầu đến danh lợi
phần 2 ; tiếp theo đến vào thăm ; phần 3 : còn lại
(?) Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần của văn bản
- phần 1 : có nhiệm vụ nêu ra chủ đề được nói tới trong vb
- Giới thiệu ông Chu Văn An
- Phần 2 : Trình bày các nội dung chủ yếu làm sáng tỏ chủ
đề của vb - Công lao , uy tín và tính cách của ông CVA
-- phần 3 : tổng kết chủ đề của vb - Tình cảm của mọi
người đối với ông CVA
(?) Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong vb ? (Luôn
gắn bó chặt chẽ với nhau , phần trước là tiền đề cho phần
sau , còn phần sau là sự tiếp nối phần trước . Các phần đầu
tập trung làm rõ cho chủ đề của vb là ngøi thầy đạo cao
đức trọng
(?) Từ việc phân tích trên , hãy cho biết một cách khái
quát : Bố cục của vb gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của từng

phần ? Các phần của vb quan hệ với nhau ntn?
( Hs đọc ghi nhớ sgk)
(?) Phần thân bài vb Tôi đi học của Thanh Tònh kể về
những sự kiện nào ? Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ
tự nào ?
I, Bài học
1, Bố cục của văn bản
- Vb thường có bố cục 3 phần : Mở bài ,
thân bài , kết bài
- Phần Mở bài có nhiệm vụ nêu ra chủ
đề của vb
- Phần Thân bài thường có một số đoạn
nhỏ trình bày các khía cạch của chủ đề
- Phần Kết bài tổng kết chủ đề của vb
2, Cách bố trí , sắp xếp nội dung
phần thân bài của vb
- Nội dung phần thân bài thường được
sắp xếp theo một thứ tự tuỳ thuộc vào
kiểu vb , chủ đề vb , ý đồ giao tiếp của
người viết
Ngữ văn 8
15
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
- sắp xếp theo hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường
đầu tiên của tác giả . Các cảm xúc lại được sắp xếp theo
thứ tự thời gian : Những cảm xúc trên đường đến trường ,
những cảm xúc khi bước vào lớp học - Sắp xếp theo sự liên
tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng trước
đây và buổi tựu trường đầu tiên
(?) Phân tích những diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng ở

vb trong lòng mẹ của Nguyên Hồng ?
- Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục
đã đày đoạ mẹ của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bòa
chuyện nói xấu mẹ em ; Niềm vui sướng cực độ của cậu bé
Hồng khi khi được ở trong lòng mẹ
(?) Khi tả người ,vật , con vật , phong cảnh …, em sẽ lần lượt
miêu tả theo trình tự nào ? Hãy kể một số trình tự thường
gặp mà em biét ? ( HSTLN)
- Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian ( phong cảnh )
Chỉnh thể bộ phận ( tả người , vật , con vật ) hoặc tình cảm ,
cảm xúc ( tả người)
(?) Phân tích trình tự sắp xếp các sự việc ở phần thân bài
trong vb Người thầy đạo cao đức trọng ?( Các sự việc nói
về Chu Văn An là người tài cao .Các sự việc nói về CVA là
người đạo đức , được học trò kính trọng
(?)Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc vào
những yếu tố nào ? Các ý trong phần thân bài thường được
sắp xếp theo trình tự nào ? (HSTLN)
(Hs đọc ghi nhớ sgk)
(?) Nêu yêu cầu của bài tập 1 ?
- Các ý trong phần thân bài thường
được sắp xếp theo trình tự thời gian ,
không gian , sự phát triển của sự việc
hay một mạch suy luận , dòng tình cảm
cốt sao cho phù hợp với sự triển khai
chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc
II, Ghi nhớ : sgk / 25
III, Luyện tập
Bài tập 1:
a, Trình bày thoe thứ tự không gian :

nhìn từ xa – đến gần – đến tận nơi – đi
xa dần b, Trình bày ý theo thứ tự thời
gian : về cgiều , lúc hoàng hôn
Các ý trong đoạn trích được sắp xếp
theo cách diễn giải , ý sau làm rõ bổ
sung cho ý trước
4, Củng cố : Phần mở bài có nhiệm vụ gì ? Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc vào những yếu
tố nào ? Các ý trong phần thân bài trường được sắp xếp theo trình tự nào ?
5, Dặn dò : - Học thuộc phần ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- soạn bài mới “Xây dựng đoạn văn trong vb”
Ngữ văn 8
16
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Tn 3_bµi 3
Ngày soạn: 7/9/2008
Tiết 9
V¨n b¶n :

(TrÝch T¾t §Ìn)
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs:
- Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đáng
thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy ; cảm nhận được cái quy luật của hiện thực ; có
áp bức có đấu tranh ; thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân
- Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả
- Rèn kó năng phân tích nhân vật qua đối thoại , cử chỉ và hành động ; qua biện pháp đối lập tương
phản ; Kó năng đọc sáng tạo vb tự sự nhiều đối thoại , giàu kòch tính
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : phần tiếng việt trong bài trường tõ vựng ( tiếp theo) , với
tập làm văn trong bài Xây dựng đoạn văn trong vb

- nh chân dung Ngô Tất Tố , tác phẩm tắt đèn
- Dự kiến các hình thức dạy học tích cực : đọc , giảng , bình , phát phiếu học tập , thảo luận nhóm
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ: - Phân tích tâm trạng của bé Hồng khi nằm trong lòng mẹ ?
3, Bài mới: Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát thành câu tục ngữ : Tức nước vở bờ . Trong xh,
đó là quy luật : Có áp bức , có đấu tranh . quy luật ấy đã được chứng minh rất hùng hồn trong chương XVIII
tiểu thuyết tắt đèn của Ngô Tất Tố .
(?) Hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi 1 vài em đọc tiếp ( yêu cầu : đọc
chính xác , có sắc thái biểu cảm , nhất là khi đọc ngôn ngữ đối thoại
của các nhân vật )
Giải thích từ khó
 VB tức nước vở bờ lá đoạn trích trong tiểu thuyết Tắt đèn nổi
tiếng của vh hiện thực phê phán Việt Nam giai đoạn 30 – 45
(?) Hãy dựa vào lí thuyết về sự thống nhất chủ đề trong vb để
chứng minh cho sự chính xác của tiêu đề Tức nước vở bờ ?
+Các phần nội dung liên quan trong vb : chò Dậu bò áp bức cùng
quẫn , buộc phải phản ứng chống lại cai lệ và người nhà lí trưởng ;
Thể hiện đúng tư tưởng của vb : Tức nước vỡ bờ
(?) Từ tân gọi của vb , có thể xác đònh nhân vật trung tâm của đoạn
trích này ntn? ( Chò Dậu)
(?) Có thể chia đoạn trích này thành mấy phần , nêu nội dung từng
phần ? ( 2 phần )
+ Từ đầu đến ngon miệng hay không – cảnh buổi sáng ở nhà chò
Dậu ;
I, Tìm hiểu chung
1, Tác giả : sgk
2, tác phẩm : vò trí đoạn
trích : nằm trong chương XVIII

của tác phẩm
II, Đọc – tìm hiểu văn bản
1, Đọc – tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 2 phần
3, Phân tích
a,Chò Dậu chăm sóc chồng
Ngữ văn 8
17
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
+ đoạn còn lại – Cuộc đối mặt với bọn cai lệ – người nhà Lí Trưởng
Gọi hs đọc lại đoạn 1
(?) Chò Dậu chăm sóc anh Dậu trong hoàn cảnh nào ?
-Giữa vụ sưu thuế căng thẳng , nhà nghèo , chò Dậu phải bán cả con,ø
đàn chó mới đẻ và gánh khoai cuối cùng mới đủ suất sưu cho anh
dậu để cứu chồng đang ốm yếu , bò đánh đập từ đình về . Nhưng có
nguy cơ anh Dậu lại bò bắt nữa vì chưa có tiền nộp siêu cho người
em
(?) Cách chò Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu diễn ra như thế nào
? +Cháo chín , chò Dậu chò Dậu bắc mang ra giữa nhà , ngả mâm bát
múc ra la liệt . Rồi chò lấy quạt quạt cho nguội ;Chò Dậu rón rén
bưng một bát lớn đến chỗ chồng nắm : Thầy em hãy cố ngồi dậy
húp ít cháo cho đỡ xót ruột” . Rồi chò đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống
đó như xem có ý chờ xem chồng chò ăn có ngon miệng hay không
(?) Hình dung của em về con người chò Dậu từ những lời nói và cử
chỉ đó ?(là một phụ nữ đảng đang , hết lòng yêu thương chồng con ,
tính tình vốn dòu dàng , tình cảm )
(?) Việc chò Dậu chỉ có bát gạo hàng xóm để chăm sóc anh Dậu ốm
yếu bò hành hạ giữa vụ sưu thuế gợi cho em những cảm nghó gì về
tính cảnh của người nông dân nghèo trong xã hội cũ và phẩm chất
tốt đẹp của họ?( cực kì nghèo khổ , trong cuộc sống không có lối

thoát . sức chòu đựng dẻo dai , không gục ngã trước hoàn cảnh khốn
khó , giàu tình nghóa )
(?) Khi kể về sự việc chò Dậu chăm sóc chồng giữa vụ sưu thuế ,
tác giả đã dùng biện pháp tương phản . Hãy chỉ ra phép tương phản
này và tác dụng của biện pháp đó ?
Gọi hs đọc phần 2
(?) Trong phần hai của vb xuất hiện nhân vật nào đối lập với chò
Dậu ? ( cai lệ )
(?) Từ chú thích của sgk , em hiểu gì về nhân vật này ?
- cai lệ là viện cai chỉ huy một tốp lính lệ
(?) Gia đình chò Dậu buộc phải đóng suất thuế sưu cho người em
chồng đã chết từ năm ngoái . Điều đó cho thấy thực trạng xh thời đó
ntn? ( tàn nhẫn , bất công , không có luật lệ )
(?) Theo dõi nhân vật cai lệ . Ngòi bút hiện thực Ngô Tất Tố đã
khắc hoạ hình ảnh cai lệ bằng những chi tiết điển hình nào ?
+Gõ đầu roi xuống đất , cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người
hút nhiều sái cũ : thắng kia ….Nộp tiền sưu! Mau !
+ Trợn ngược hai mắt …. Dám mỡ mồm xin khất ; Vẫn gòong hầm hè
: nếu không có tiền nộp sưu …điệu ra đình kia
- Đùng đùng cai lệ giật phắt cái thừng .. để trói anh Dậu .
(?) Qua đó nhận xét nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả ? -
Kết hợp các chi tiết điển hình về bộ dạng , lời nói , hành động để
khắc hoạ nhân vật
- Cháo chín , chò Dậu bắc mang
…Rồi chò quạt cho chóng nguội
- Chò Dậu rón rén bưng một bát
…. Ngon miệng không
Chò Dậu là một phụ nữ
đảm đang , hết lòng yêu thương
chồng con , tính tình hiền lành

b, Chò Dậu đương đầu với
bọn cai lệ và người nhà lí
trưởng
+ Cai lệ: Hống hách, thô bạo,
không nhân tính, đồng thời tố
cáo xh đầy rẫy bất công, tàn
ác, một xh có thể gieo hoạ
xuống đầu người dân lương
thiện
+ Chò Dậu :
- Lúc đầu cố van xin tha thiết
nhưng tên cai lệ không thèm
trả lời mà nó vẫn cố ép chò
Dậu vào bước đường cùng .
- Sau đó chò túm lấy cổ hắn, ấn
dúi ra cử … túm tíc lẳng cho
một cái , ngã nhào ra thềm
Tương phản, thể hiện sự
dòu dàng mà cứng cõi trong
ứng xử , giàu tình yêu thương ,
Ngữ văn 8
18
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
(?) Từ đó một tính cách ntn được bộc lộ ở tên cai lệ ?
- Hống hách , thô bạo , không còn nhân tính
(?) Trước sự tàn bạo , hống hách , không còn nhân tính của tên cai
lệ như thế thì chò Dậu đối phó với bọn tay sai để bảo vệ chồng bằng
cách nào ?
(?) Do đâu mà chò Dậu có sức mạnh lạ lùng khi quật ngã 2 tên tay
sai như vậy ? ( đó là lòng căm hờn mà cái gốc của nó chính là lòng

yêu thương )
(?) Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ? ( Tương phản )
(?) Từ đó , những đặc điểm nổi bật nào trong tính cách chò Dậu
được bộc lộ ? - dòu dàng mà cứng cỏi trong ứng xử , giàu tình yêu
thương , tiềm tàng tinh thần phan kháng áp bức
(?) Học qua vb này em hiều gì về số phận và phẩm chất của người
phụ nữ nông dân trong xh cũ , bản chất của chế độ xh đó ; chân lí
được khẳng đònh ? ( HS tìm ý trong phần ghi nhớ để trả lời )
(?) Nhà văn Nguuyễn Tuân cho rằng : với tác phẩm Tắt đèn , Ngô
Tất Tố đã xui người nông dân nổi loạn . Nên hiểu thế nào về nhận
đònh này ?(HSTLN)
(?) Từ đó , có thể nhận ra thái độ nào của nhà văn đối với thực
trạng xh và đối với phẩm chất của người nông dân trong xh cũ ?
(HSTLN)
+ lên án xh thống trò áp bức vô nhân đạo , cảm thông với cuộc sống
thống khổ của người nông dân nghèo
tiềm tàng tinh thần phản kháng
áp bức
III, Ghi nhớ
Néi dung: Sgk
4, Củng cố : Em hiểu như thế nào về nhan đề Tức nước vở bờ đặc cho đoạn trích ? Theo em đặt như vậy có
thoả đáng không ? Vì sao.
Em học tập được gì từ nghệ thuật kể chuyện của NTT qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ
5, Dặn dò :
- Học thuộc ghi nhớ , tóm tắt đoạn trích
- Soạn bài mới “ Lão Hạc”.
Ngữ văn 8
19
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn: 7/9/2008

Tiết 10 TËp lµm v¨n:
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs:
- Hiểu được khái niệm đoạn văn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề , quan hệå giữa các câu trong đoạn văn
và cách trình bày nội dung đoạn văn
- Viết được các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất đònh
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : ở vb Tức nước vở bờ , ở tiếng việt qua bài trường từ vựng
- Bảng phụ
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : - Phần mở bài và phần thân bài có nhiệm vụ gì ?
- Nội dung phần thân bài thường được trình bày ntn?
3, Bài mới :
Hs đọc thầm vb về Ngô Tất Tố và trả lời câu hỏi :
(?) Văn bản trân gồm mấy ý ? mỗi ý được viết thành
mấy đoạn văn ?
- 2 ý , mỗi ý viết thành một đoạn văn
(?) Dấu hiệu hình thức nào có thể giúp em nhận biết
đoạn văn ?
- viết hoa lùi đầu dòng và dấu chấm xuống dòng
(?) Vậy theo em đoạn văn là gì ?
- Đơn vò trực tiếp tạo nên vb ; Về hình thức : viết
hoa lùi đầu dòng và có dấu chấm xuống dòng
- Về nội dung : thường biểu đạt một ý tương đối
hoàn chỉnh
 GV chốt : đoạn văn là đơn vò trên câu , có vai trò
quan trong việc tạo lập vb
(?) Đọc thầm vb trên và tìm các từ ngữ chủ đề
cho mỗi đoạn ?(đoạn 1 : Ngô Tất Tố ; đoạn 2 : Tác

phẩm Tắt đèn )
Đọc thầm đoạn văn 2 và trả lời câu hỏi :
(?) ý khái quát bao trùm cả đoạn văn là gì ?
(?)Câu nào trong đoạn văn chứa ý khái quát ấy ?
(?) Câu chứa đựng ý khái quát của đoạn văn được
gọi là câu chủ đề . Em có nhận xét gì về câu chủ
đề ?
-đoạn văn đánh giá thành công xuất sắc của NTT
trong việc tái hiện thực trạng nông thôn VN trước
cách mạnh tháng tám và khẳng đònh phẩm chất tốt
I, Bài học
1, Thế nào là đoạn văn ?
- Đoạn văn là đơn vò trực tiếp tạo nên vb , bắt
đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng , kết thúc
bằng dấu chấm xuống dòng và thường biểu đạt
một ý tương đối hoàn chỉnh . Đoạn văn thường
do nhiều câu tạo thành
2, Từ ngữ và câu trong đoạn văn
a, Từ ngữ chủ đề vả câu chủ đề của đoạn
văn
SGK


b Cách trình bày nội dung đoạn văn
Ngữ văn 8
20
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
đẹp của những người lao động chân chính
- Câu chứa ý khái quát : Tắt đèn là tác phẩm tiêu
biểu nhất của Ngô Tất Tố

* Nhận xét :
+ Về nội dung : câu chủ đề thường mang ý khái
quát của cả đoạn văn
+ Về hình thức : lời lẽ ngắn gọn , thường có đủ 2
thành phần chính ( C-V)
+ Về vò trí : có thể đứng ở đầu hoặc ở cuối đoạn
(?) Qua đó em hiểu từ chủ đề và câu chủ đề là gì ?
Chúng đóng vai trò gì trong vb ? (Ghi nhớ sgk)
* GV yêu cầu hs tìm hiểu 2 đoạn văn trong vb ở
mục I.sgk và đoạn văn ở mục II,2 sgk , sau đó trả lời
các câu hỏi :
(?) Cho biết đoạn văn nào có câu chủ đề và đoạn
văn nào không có câu chủ đề . Vò trí của câu chủ đề
trong mỗi đoạn văn ?
- đoạn 1 , mục I : không có câu chủ đề
- đoạn 2 , mục I và đoạn 2 II : có câu chủ đề
+ Vò trí của câu chủ đề :
- đoạn 2 mục I : câu chủ đề nằm ở đầu đoạn
- đoạn 2 mục II : câu chủ đề nằm ở cuối đoạn
(?) Cho biết cách trình bày ý ở mỗi đoạn văn ?
+ Đoạn 1 : theo cách song hành
+ Đoạn 2, mục I ,: theo kiểu diễn dòch
+ Đoạn II, 2 , theo cách quy nạp
(?) Em hãy nêu yêu cầu bài tập 1 ?
(?) Nêu yêu cầu của bài tập 2 ? ( HSTLN)
(?) Bài tập 3 yêu cầu chúng ta điều gì ? (HSTLN)
- Các câu trong đoạn văn có nhiệm vụ triển
khai và làm sáng tỏ chủ đề của đoạn văn bằng
phép diễn dòch , quy nạp , song hành …
II, Luyện tập

Bài tập 1 : Văn bản có 2 ý , mỗi ý được diễn
đạt thành một đoạn văn
Bài tập 2 : phân tích cách trình bày nội dung
trong đoạn văn
- đoạn a : diễn dòch ; đoạn b: song hành ; đoạn
c : song hành
Bài tập 3 : + đoạn văn diễn dòch : Lòch sử ta
đã có nhiều cuộc kháng chiến vó đại chứng tỏ
tinh thần yêu nước của dân ta , đó là những
cuộc đấu tranh vó đại chống giặc nga xâm
như : khởi nghóa bà trưng , khởi nghóa nông dân
Tây Sơn … và gần đây nhất là hai cuộc kháng
chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mó của
dân tộc ta
4, Củng cố : đoạn văn là gì ? các câu trong đoạn văn có nhiệm vụ gì ?
5, Dặn dò :- Học thuộc ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- Học bài để tiết sau kiểm tra : viết bài TLV 2 tiết.
Ngữ văn 8
21
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Ngày soạn : 7/9/2008
Tiết 11, 12
A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp hs
- ôn lại kiểu bài tự sự đã học lớp 6 , có kết hợp với kiểu bài biểu cảm đã học ở lớp 7.
Chó ý:T¶ ngêi, kĨ viƯc, kĨ nh÷ng c¶m xóc trong t©m hån m×nh.
- Luyện tập viết bài văn và đoạn văn.
B, CHUẨN BỊ
- §ề bài
- HS: ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thóc ®· häc vỊ kiĨu bµi Tù sù(Chđ ®Ị, bè cơc, c¸ch lµm bµi v¨n Tù sù)
C, TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ: KiĨm tra sù chn bÞ cđa HS
3, Bài mới
I, Đề bài : Ngêi Êy (b¹n, thÇy, ngêi th©n,…) sèng m·i trong lßng t«i.
II, Yêu cầu:
1. T×m hiĨu ®Ị bµi:
- KiĨu ®Ị cha trän vĐn
- “Ngêi Êy”: mét nh©n vËt cơ thĨ mµ HS sÏ chän
- “Sèng m·i trong lßng t«i”: Lêi v¨n kĨ theo ng«i thø nhÊt – nhÊn m¹nh mét kØ niƯm khã phai vỊ ngêi Êy.
2. C¸ch viÕt:
- X¸c ®Þnh ng«i kĨ: Thø nhÊt, xng “T«i”
- Xác đònh trình tự kể: Theo thời gian,không gian,Theo diễn biến của sự việc,Theo diễn biến của tâm trạng
- Xác đònh cấu trúc của vb ( 3 phần ) dự đònh phân đoạn ( số lượng đoạn văn cho mỗi phần ) và cách trình
bày các đoạn văn.
- Thực hiện 4 bước tạo lập vb đã học ở lớp 7 , chú trọng bước lập đề cương.
III, BiĨu ®iĨm chÊm :
* Bµi viÕt ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau:
- X¸c ®Þnh ®ỵc chđ ®Ị cã ý nghÜa t tëng s©u s¾c.
- Cèt trun cã nhiỊu t×nh tiÕt phong phó, ®ỵc ph¸t triĨn hỵp lÝ.
- Bè cơc cã sù s¸ng t¹o linh ho¹t.
* M« h×nh chung:
+ Më bµi: Cã t×nh hng dÉn trun tù nhiªn, hÊp dÉn.
+ Th©n bµi: Chän ®ỵc mét thø tù kĨ chun hỵp lÝ, KĨ sao cho sù viƯc vµ nh©n vËt tù nã to¸t lªn chđ ®Ị.
+ KÕt bµi: Chän ®ỵc t×nh tiÕt kÕt thóc c©u chun ®Ĩ kh¾c s©u ®ỵc chđ ®Ị (ngêi kĨ kh«ng ph¶i trùc tiÕp thut
lÝ).
* BiĨu ®iĨm:
- §iĨm 9-10: Bµi viÕt ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu c¬ b¶n
DiƠn ®¹t hay, viÕt c©u ®óng ng÷ ph¸p, dïng tõ ®óng, kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶.
Ch÷ viÕt râ rµng, tr×nh bµy bµi viÕt s¹ch sÏ.
- T theo møc ®é sai sãt vỊ ý, vỊ diƠn ®¹t, vỊ bè cơc, vỊ ch÷ viÕt … ®Ĩ chÊm c¸c møc ®iĨm ®Õn 0.5

- §iĨm 0: HS bá giÊy tr¾ng, l¹c ®Ị, viÕt lung tung.
Bµi viÕt kh«ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cđa ®Ị bµi …
4, Củng cố : GV nhận xét giờ lµm bµi cđa HS (vỊ tinh thÇn chn bÞ, ý thøc kØ lt, ý thøc häc tËp …)
5, H íng dÉn häc tËp :
- Về nhà viết lại bài tập làm văn này để nắm chắc hơn về kiến thức văn tự sự , biểu cảm đã học .
- Chn bÞ bµi míi: so¹n vb “L·o H¹c”
Ngữ văn 8
22
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
Tn 4_bµi 4
Tiết 13, 14
Ngày soạn: 14/9/2008
V¨n b¶n :
(Nam Cao)
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Thấy được tình cánh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc , qua đó hiểu thêm về
số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của người nông dân Việt Nam trước cách mạng
tháng tám .
- Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao ( thể hiện chủ yếu qua nhân vật ông giáo ) ;
thương cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đối với người nông dân nghèo khổ
- Bước đầu hiểu được đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao : khắc hoạ nhân vật tài tình , cách dẫn
truyện tự nhiên , hấp dẫn ,sự kết hợp giữa tự sự , triết lí với trữ tình
- Rèn kó năng : tìm hiểu và phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại , độc thoại , qua hình dáng , cử
chỉ , hành động ; Kó năng đọc diễn cảm , thay đổi giọng điệu thể hiện tâm trạng các nhận vật khác
trong truyện
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp ngang : phần tiếng việt bài Từ láy , từ tượng hình , từ tượng thanh ; phần
tập làm văn ở bài Chuyển đoạn trong vb
- Tích hợp dọc : qua các bài Trong lòng mẹ , Tức nước vở bờ đã học

- nh chân dung Nam Cao , Nam Cao tác phẩm tập 1
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : Từ các nhân vật chò Dậu , anh Dậu và bà lão hàng xóm , em có thể khái quát
điều gì về số phận và phẩm cách của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám ?
- Từ các nhân vật cai lệ và người nhà lí trưởng , có thể khái quát điều gì về bản chất và chế độ thực
dân nữa phong kiến Việt Nam trước đây ?
3, Bài mới :
(?) Em hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
Gv đọc sau đó hướng dẫn hs đọc theo yêu cầu ( Giọng điệu
biến hoá đa dạng của tác phẩm , tâm trạng , tình cảm của
nhân vật trong truyện được biểu hiện qua ngôn ngữ đọc thoại
, đối thoại ..)
Giải thích từ khó
(?) vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung từng phần ?
- tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu vàng
- Cái chết của lão Hạc
- Thái độ , tình cảm của nhân vật “tôi” đối với Lão Hạc
(?) Nhận xét chung về các phương thức biểu đạt được sử
dụng trong vb này ? ( tự sự kết hợp miêu tả )
I, Tìm hiểu tác giả – tác phẩm
Sgk
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 3 phần
3, Phân tích

Ngữ văn 8
23
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào

Theo dõi phần đầu cho biết
(?) Tại sao một con chó lại được lão Hạc gọi là cậu vàng ?
- Lão Hạc nghèo , sống cô độc , chỉ có con chó lão nuôi làm
bạn , được gọi thân mật là cậu vàng .
(?) Lí do gì khiến lão Hạc phải bán cậu vàng ?
- Sau khi bò ốm , cuộc sống của lão Hạc quá khó khăn , lại
gặp kì thóc cao gạo kém , lão nuôi thân không nổi
(?) Cuộc bán cậu vàng , đã lưu lại trong tâm trí lão Hạc ntn?
- nó có biết gì đâu … thế mà lão xử với tôi như thế à?
(?) Bộ dạng của lão Hạc khi nhớ lại sự việc này ?
- lão cười như mếu và đôi mắt ầng ậng nước … mặt lão đột
nhiên co rúm lại . Những vết nhăn xô lại với nhau , ép cho
nước mắt chảy ra . Cái đầu lão ngoẹo lại một bên và c
miệng móm mém của lão mếu như con nít . Lão hu hu khóc
… đánh lừa con chó
(?) Động từ ép trong câu văn Những nếp nhăn xô lại với
nhau , ép cho nước mắt chảy ra có sức gợi ta ntn?
- Gợi lên khuôn mặt cũ kó , già nua , khô héo ; một tâm hồn
đau khổ đến cản kiệt cả nước mắt , một hình hài rất đáng
thương …
(?) Những từ ngữ tượng hình tượng thanh nào được sử dụng
để tạo hình ảnh cụ thể , sinh động cho lão Hạc ?
- ầng ậng nước , miệng móm mém , khóc hu hu
(?) Từ đó , lão Hạc có tâm trạng như thế nào ? (tâm trạng
đau khổ , day dứt , ăn năn , vô cùng yêu thương loài vật )
* Theo dõi đoạn truyện kể việc lão Hạc nhờ cậy ông giáo
, hãy cho biết :
(?) Mãnh vườn và món tiền gửi ông giáo có ý nghóa ntn đối
với lão Hạc ?
- Mãnh vườn là tài sản duy nhất lão Hạc có thể dành cho con

trai .mãnh vườn ấy gắn với danh dự , bổn phận của kẻ làm
cha, .món tiền 30 đồng bạc do cả đời dành dụm sẽ được
dùng phòng khi lão chết có tiền ma chay . Món tiền ấy mang
danh dự của kẻ làm người .
(?) Em nghó gì về lão Hạc từ chối mọi sự giúp đỡ trong cảnh
ngộ gần như khống kiếm được gì để ăn ngoài rau má , sung
luộc ?( lão Hạc là người tự trọng , không để người đời thương
hại và xem thường )
(?) Từ đó , phẩm chất nào của lão Hạc được bộc lộ ?
- Coi trọng bổn phận làm cha , coi trọng danh giá làm người
(?) Cũng từ đó hiện lên một số phận con người LH ntn?
- nghèo khổ và cô độc trong sự trong sạch
* Bằng những việc làm cụ thể , lão Hạc đã chuẩn bò cái chết
cho mình . Tác giả đã dành đoạn văn cuối cùng để đặc tả cái
chết của lão Hạc .
a , Tâm trạng của lão Hạc sau khi
bán cậu vàng
- Lão cười như mếu , đôi mắt ầng ậng
nước , mặt co rúm lại , những vết
nhăn co lại với nhau , ép cho nước
mắt chảy ra .
- Cái đầu ngoẹo qua một bên , cái
miệng móm mém của lão mếu như
con nít , lão khóc hu hu
Tâm trạng đau khổ , day dứt,
ăn năn , vô cùng yêu thương loài vật
- lão Hạc còn là một người coi trọng
danh dự và coi trọng bổn phận làm
cha
b, Cái chết của lão Hạc

- Lão Hạc vật vã trên giường , đầu
tóc rũ rượi , khắp người chốc chốc lại
giật mạnh một cái , nảy lên.
Một cái chết dữ dội, thê thảm ,
kinh hoàng
- Nó góp phần bộc lộ rõ số phận và
tình cách của lạo Hạc , cũng là tính
cách của nhiều người nông dân nghèo
Ngữ văn 8
24
Trường THCS Đại Xun GV: Lê Xn Đào
4, Củng cố : - Qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc , em hiểu thế nào về cuộc đời và
tính cách người nông dân trong xh cũ ?
5, Dặn dò :- Học thuộc ghi nhớ
- Tóm tắt đoạn trích
- Soạn bài mới “ Cô bé bán diêm”
Ngữ văn 8
25