BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

Tiểu luận cuối kì

SỰ TÁC ĐỘNG CỦA DÒNG SÁCH TỰ TRỢ
ĐỐI VỚI GIỚI TRẺ HIỆN NAY

Người hướng dẫn: ThS. Lê Thị Gấm
Người
thực
hiện :
Nguyễn
Phúc

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 11 năm 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

Tiểu luận cuối kì
SỰ TÁC ĐỘNG CỦA DÒNG SÁCH TỰ TRỢ
ĐỐI VỚI GIỚI TRẺ HIỆN NAY

Người thực hiện: Nguyễn Phúc Thanh Hiền

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 11 năm 2018

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1.

Cùng với sự phát triển của khoa học và xã hội, văn hóa đọc nói chung và
văn hóa đọc của người trẻ nói riêng cũng có nhiều sự thay đổi. Những năm
gần đây, sau cơn sốt ngôn tình, giới trẻ đang bị thu hút bởi dòng sách “SelfHelp” (tạm dịch là sách “tự trợ”) (theo định nghĩa của Bách khoa toàn thư
mở Wikipedia thì đây là “loại sách hướng dẫn người đọc tự hoàn thiện mình

1.2.

hay tự giải quyết các vấn đề cá nhân.”)
Ngày nay, dòng sách “tự trợ” hiện đang chiếm một vị trí không nhỏ trong
thị trường sách. Ngoài việc mang lại một lợi nhuận khổng lồ cho các nhà
xuất bản và các khóa học truyền động lực, dòng sách này còn đang chiếm
ưu thế trong xu hướng đọc của giới trẻ. Quan sát chuyên mục “Sách bán
chạy” trên trạng mạng thương mại điện tử Tiki hoặc dạo quanh các nhà
sách, hội sách, không khó để tìm thấy một quyển sách tự trợ vì hầu hết
chúng đều được trưng bày ở nơi nổi bật. Ngoài việc đầu tư nhiều vào truyền
thông quảng bá sách và một bộ phận giới trẻ đọc theo phong trào thì vẫn
còn những “con nghiện” dòng sách tự trợ này. Các giá trị văn chương, giá
trị nghệ thuật được truyền tải trong sách là không thể phủ nhận, tuy nhiên,
khía cạnh cần nhận được nhiều sự quan tâm hơn đó là giá trị thực tiễn của
các lời khuyên trong sách tự trợ.

2. Mục đích nghiên cứu
Xuất phát từ thực tế vừa nêu trên, tiểu luận này đặt ra mục tiêu hệ thống các

cơ sở lý luận lý thuyết của tác giả sách tự trợ.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
4
Các thể loại sách tự trợ dạy thành công, bồi dưỡng tâm hồn.


3.2 Phạm vi nghiên cứu
Trong phạm vi tiểu luận này, chúng tôi tập trung nghiên cứu vào sự tác
động của các dòng sách tự trợ đối với giới trẻ khu vực thành phố Hồ Chí Minh.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu Sự tác động của dòng sách tự trợ đối với giới tre, chúng tôi
phối hợp sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, trong đó, các phương pháp dưới
đây có vai trò quan trọng hơn cả:
Phương pháp so sánh – đối chiếu: Phương pháp này dùng để chỉ ra những
điểm tương đồng trong hoàn cảnh xã hội được nêu ra trong sách và xã hội Việt
Nam thực tại để từ đó kiểm nghiệm tính khả thi việc ứng dụng các lời khuyên
trong sách tự trợ.
Phương pháp phân tích – tổng hợp: Phương pháp này dùng cho mục đích
phân tích những dữ liệu khoa học được đề cập trong sách, từ đó tổng hợp lại để có
cái nhìn khái quát nhất về các cơ sở lý luận của tác giả.
Phương pháp tâm lý học: Phương pháp này dùng để nghiên cứu sự ảnh
hưởng của sách tự trợ lên tâm lý người đọc trẻ, về mặt cảm xúc lẫn hành vi.
Phương pháp xã hội học: Dựa trên cơ sở xã hội, phương pháp này nghiên
cứu sự tiếp nhận của giới trẻ đối với dòng sách tự trợ.
Ngoài các phương pháp trên, chúng tôi còn sử dụng các thao tác tư duy; lý
thuyết như thống kê, giải thích, tiểu sử,…
5. Ý nghĩa nghiên cứu đề tài
5.1


Ý nghĩa thực tiễn
Tiểu luận góp phần khẳng định tính hai mặt của dòng sách này đồng thời
đóng góp vào việc định hướng sự tiếp cận dòng sách này một cách hiệu quả nhất.

5.2

Ý nghĩa lý thuyết

5


Tiểu luận này mong muốn góp phần hệ thống thêm các giá trị cơ sở lý
thuyết về những giá trị thực tế có tính ứng dụng mạnh mẽ của dòng sách Sefl Help đối với Việt Nam nói chung và giới trẻ Việt Nam nói riêng.
6. Cấu trúc tiểu luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Mục lục, nội dung tiểu
luận được cấu trúc gồm ba chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và hướng nghiên cứu đề tài.
Chương 2: Bản chất của sách tự trợ.
Chương 3: Lợi ích, tác hại và giải pháp cho dòng sách tự trợ.
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
_Xuất phát từ Mỹ, tự trợ đã có cuộc du hành vòng quanh thế giới trong khoảng
thời gian dài. Khi đến với từng quốc gia khác nhau, thể loại tự trợ này được tùy biến
tiếp nhận theo góc độ văn hóa và dân trí từng dân tộc, nhưng chung quy lại, thể loại
này vẫn giữ được những điều cốt yếu của nó. Khi đến thị trường Việt Nam, thể loại
sách này đã gây ra những tranh cãi xung quanh vấn đề lợi bất cập hại của dòng sách
tự trợ.
_Đã có nhiều bài báo, blog cá nhân viết về sách tự trợ nhưng chung quy những
bài viết này chỉ dừng lại ở việc phỏng vấn một vài cá nhân trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh cộng thêm quan điểm cá nhân chứ chưa thật sự đào sâu vào bản chất và phân

tích vấn đề.
_Chúng tôi ghi nhận các
6 thành quả nghiên cứu của những người đi trước và lấy
đó làm tài liệu tham khảo. Tuy nhiên, trong tiểu luận này, chúng tôi sẽ phân tích vấn đề


Sự tác động của dòng sách tự trợ lên giới tre từ khía cạnh bản chất của sách tự trợ đi
đến lợi ích, tác hại của dòng sách này và cuối cùng là những giải pháp khắc phục.
CHƯƠNG 2
BẢN CHẤT CỦA SÁCH TỰ TRỢ
2.1

Tình hình thực tế

Khoảng mười năm trở lại đây, dòng sách tự trợ bắt đầu du nhập ồ ạt vào thị
trường sách Việt Nam. Ban đầu là một vài tựa sách kinh điển, sau đó, với thị hiếu của
người đọc, thể loại này dần phát triển mạnh mẽ và đạt đến đỉnh cao trong những năm
gần đây. Tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh, hơn 40% đầu sách xuất hiện trong các
nhà sách, hội sách là thuộc vào dòng sách tự trợ. Các độc giả trẻ liên tục giới thiệu,
viết cảm nhận về những đầu sách tự trợ; truyền tay nhau những quyển sách được tái
bản liên tục. Một số ít trở thành con nghiện và cứ mải miết đuổi theo những lý tưởng
tác giả vẽ ra trong sách. Nhìn vào số lượng sách bán ra và sự đa dạng đầu sách hiện
nay, khó có thể phủ nhận rằng sách tự trợ đã và đang giữ một vai trò nhất định trong
thị trường sách. Người trẻ có xu hướng tiếp nhận dòng sách này nhiều hơn, đặc biệt là
khu vực Hồ Chí Minh, nơi mà sách tự trợ có sự ảnh hưởng nhất định ít nhiều lên tư
duy giới trẻ. Việc các bạn trẻ truyền tai nhau rằng, đầu sách này dạy thành công rất
hay, tựa sách kia chữa lành tâm hồn rất tốt không còn chuyện lạ của những cộng đồng
đọc sách. Chính vì vậy đã tạo nên hiện tượng “đọc sách theo phong trào” – tức là đọc
không theo nhu cầu của bản thân mà vì tựa sách ấy đang được tìm mua nhiều, hoặc
nhận được nhiều sự quan tâm từ người khác nên mua về và khi đọc thì không chắc

rằng sẽ phù hợp với hoàn cảnh chính mình. Có rất nhiều câu chuyện tranh cãi xảy ra
xung quanh sách tự trợ, thế nhưng, dù tranh cãi về mặt tích cực hay tiêu cực thì dòng
sách tự trợ vẫn sẽ giữ được sự thu hút của nó khi các vấn đề của giới trẻ hiện nay vẫn
chưa thoát khỏi được: làm sao
7 để thành công; làm sao để được người khác chú ý; làm
sao để được lắng nghe….


2.2

Bản chất của sách tự trợ

Những quyển sách tự trợ nhìn chung đều có cùng một mục đích: Bán lời khuyên.
Căn cứ vào các thể loại đang có mặt trên thị trường, có thể chia sách tự trợ thành 2
dạng:

2.2.1 Kích thích và nâng đỡ tham vọng

Thường được mở đầu bằng những câu chuyện kể, sách tự trợ dễ dàng tác động vào
cảm xúc người đọc. Bằng cách thức thân thiện và dễ phỏng theo, những quyển sách
này tìm cách tóm lại tư duy hiện thời và biến nó thành một cuốn cẩm nang phục vụ cho
việc tự cải thiện bản thân. Một điều nổi trội trong những truyện kể tiêu biểu của tự trợ
là bản chất chiếm hết tâm trí: không có sự tách biệt giữa cuộc sống công việc và cuộc
sống riêng tư. Sự thành công của dòng sách tự trợ kích thích và nâng đỡ tham vọng này
nằm ở chỗ nó sử dụng các thủ thuật ( những quyển sách thể loại này thường nhắc đến
các nghiên cứu tâm lý vì hầu hết các tác giả đưa ra những lời khuyên “pop –
psychology” - tâm lý học không dựa trên nghiên cứu). Chính vì vậy, nó có thể khiến
người đọc cảm thấy không đơn độc trong những khó khăn mình đang gặp phải, từ đó,
việc đưa ý tưởng vào đầu người khác bằng những thủ thuật thuyết phục sẽ không còn
khó khăn, dù cho phải đơn giản hóa và tuyệt đối hóa vấn đề để không ngoài mục đích

thực dụng của tác giả, đó là thu hút thêm lượt người đọc.
Kết cấu chung của thể loại sách này gồm 2 phần:
Phần một, thay đổi nhận
8 thức (“Bạn làm được”). Những câu chuyện luôn có
sức mạnh truyền cảm. Bằng việc bắt đầu kể về chuyện thành công, vượt khó của
chính mình, tác giả đã tác động lên mặt cảm xúc của người đọc, từ đó sinh ra động


lực; đồng thời, những câu chuyện này còn tác động lên mặt nhận thức, từ đó độc giả
tự sinh ra niềm tin vào bản thân. Với thông điệp quen thuộc “Nếu người khác làm
được thì tôi cũng làm được”; “Hãy cứ tin, rằng chẳng có gì mà ta không làm được”
– (John Lennon), người đọc cảm thấy hừng hực khí thế muốn chinh phục thế giới.
Một số tựa sách tiêu biểu cho cấu trúc này như Tôi tài giỏi, bạn cũng thế (Adam
Khoo), Bảy thói quen của bạn trẻ thành đạt (Sean Covey), Làm chủ tư duy thay đổi
định mệnh (Stuart Tan),... được đón nhận và tái bản rất nhiều trên thế giới, trở thành
cơ sốt được săn đuổi của giới trẻ. Độc giả sau khi đọc sách sẽ cảm thấy có niềm tin
tuyệt đối vào bản thân và sự nỗ lực của cá nhân, từ đó thay đổi nhận thức người đọc.
Trong Bảy thói quen của bạn trẻ thành đạt, tác giả Sean Covey đã viết như sau:
Thói quen thứ nhất nói : “ Bản thân tôi là ngọn nguồn sức mạnh. Tôi là người
định hướng cho đời mình. Tôi có thể thay đổi hoàn cảnh. Tôi tự chịu trách nhiệm về
hạnh phúc và bất hạnh của đời mình. Tôi là người lái con tàu số mệnh chứ không phải
là một hành khách”.
Phần hai, thay đổi hành vi (“Chỉ cần bạn kiên trì”). Một số tựa sách hình thành
và kích thích ham muốn theo kiểu tự vùi dập hoặc tự chỉ trích thậm tệ tình trạng bê
tha, nghèo khổ của tác giả ở quá khứ nhằm khiến cho người đọc cảm thấy ý chí của
mình thua kém tác giả từ đó kích thích họ thêm nỗ lực để đạt được sự vượt trội. Vì có
lòng tin vào những câu chuyện được kể trong sách, người đọc sẽ lấy đó làm cơ sở
hình thành ý chí, từ đó thay đổi hành vi của người đọc.

2.2.2 An ủi, vỗ về sự thất vọng hay tuyệt vọng


Những lời an ủi, vỗ về trong tự trợ có tác dụng an thần tức thời, làm cho người
9
đọc cảm thấy hài lòng với những
gì đang có hoặc làm cho người đọc cảm thấy những
chuyện họ đang trải qua không tồi tệ như họ đang cảm nhận. Trên thực tế, có một số
tựa sách đi sâu hơn trong việc an ủi cảm xúc độc giả, đi đến sự giải thoát của Đạo.


Sách của Wayne Dyer, Eckhart Tolle,... phảng phất âm hưởng Phật –Đạo. Giữa lúc xã
hội đang ngày càng hối hả và thờ ơ, sự xuất hiện của dòng sách tự trợ này đã khiến
cho nhiều người cảm thấy được nhẹ nhàng qua những trang sách, được lắng nghe và
không đơn độc dù cho họ có đang tuyệt vọng, bất mãn với cuộc đời.
CHƯƠNG 3
LỢI ÍCH, TÁC HẠI VÀ GIẢI PHÁP CHO SÁCH TỰ TRỢ

3.1

Lợi ích của sách tự trợ

_ Cải thiện khả năng giao tiếp.
_Hướng dẫn người đọc cách tự giải quyết những vấn đề của bản thân theo cách riêng
của mình.
_Thấy được những điều lạc quan, tư duy sống tích cực hơn, “không chỉ trích, oán
trách hay than phiền” (Đắc Nhân Tâm – Dale Carneige).
_Làm giàu tâm hồn, bổ sung vốn từ.
_Giúp người đọc biết nhìn nhận và khen ngợi thành tựu của người khác.
_Gia tăng sự cảm thông giữa người với người.
Loạt sách tổng hợp các bài viết ngắn về đời thật Chicken Soup giúp giải quyết những
vấn đề trong cuộc sống bằng cách mềm mại hơn là lý thuyết suông.

_Có ý tưởng để sắp xếp lại cuộc sống và hình thành những bậc thang nhỏ dẫn đến
đích đến của bản thân.
3.2

10
Tác hại của sách tự trợ


3.2.1 Hiện tượng ngộ độc tư duy

Theo Austin Kleon “Các lời khuyên đều mang tính tự truyện.” Nhằm mục đích
khơi dậy quyết tâm và kích thích người đọc, tác giả đưa chính cuộc đời của mình với
những thành tích phi thường vào sách làm bài học thành công cho độc giả. Nhiều lời
khuyên của tác giả tự trợ đã tuyệt đối hóa và đơn giản hóa vấn đề thành công trong
sự nghiệp, địa vị xã hội và trong cuộc sống cá nhân. Thành tựu của mỗi người sẽ
hoàn toàn thuần chất là kết quả sự nỗ lực và tài năng của người đó mà không xét đến
những yếu tố khách quan như may mắn, nhận được sự giúp đỡ, cơ hội… Với lý tưởng
chung “Bạn chịu hoàn toàn trách nhiệm với những gì xảy đến với bạn” và “ Tất cả
những gì bạn muốn đều có thể đạt được nếu bạn nỗ lực”, quan điểm này khiến nhiều
bạn trẻ hưng phấn, bị nghiện về những điều hứa hẹn trong sách. Khi cảm xúc thăng
hoa, người ta chỉ làm theo cảm xúc mà không màng đến lí trí. Trên thực tế, những
cảm hứng được truyền từ sách tự trợ nói chung và những khóa học truyền động lực
nói riêng dễ xuất hiện thì cũng dễ biến mất nhưng những lệch lạc trong tư duy thì lại
khó sửa đổi. Trên thị trường hiện nay có hàng ngàn đầu sách tự trợ với nội dung gần
giống nhau, chính vì vậy vô hình chung sẽ tạo ra một “tâm lý đám đông”, rằng quyển
sách này nếu nó không đúng và không thành công, thì vì sao nó lại được tung hô và
tái bản hàng triệu bản in. Từ tâm lý đó sẽ dẫn người đọc đi sâu vào hướng tư duy “đã
thay đổi tư duy hàng triệu người.” Và khi đã làm theo hết tất cả các phương pháp
trong sách nhưng vẫn không có được sự thành công, độc giả sẽ có xu hướng tự ngược
chính mình, có cái nhìn lạnh lùng, tàn nhẫn và khắc nghiệt hơn với bản thân về những

thất bại (theo như những gì các tác giả tự trợ đã làm để kích thích động lực). Vậy
nhưng khác với các tác giả, đa số người đọc khi ở tình trạng này sẽ dẫn đến stress,
hoặc nặng hơn là trầm cảm vì cho rằng bản thân mình thua kém người khác dù đã có
mọi thứ y hệt họ, mình vẫn không thể thành công. Dần dần khi niềm tin vào bản thân
11
không còn, họ sẽ mất phương hướng và rơi vào vòng luẩn quẩn: Áp lực → tự trợ→


kích thích động lực→ hiếu thắng → thất bại → Áp lực. Đặng Hoàng Giang, tác giả
của Bức xúc không làm ta vô can đã viết:
“Đằng sau tư duy tích cực là quan điểm nguy hiểm rằng bản thân mỗi người,
giàu có hay bần hàn, hoàn toàn chịu trách nhiệm về cuộc đời của mình, và đó là lý
do hoàn hảo nhất để người giàu tự tán dương mình và phủi tay chối bỏ trách nhiệm
xã hội. Gần đây người ta tâm đắc với câu “35 tuổi mà còn nghèo, đấy là tại bạn.”
Thông điệp ở đây là gì? Nghèo đói không thuộc về trách nhiệm của quyền lực – họ vô
can. Người nghèo nghèo vì họ không có “tư duy triệu phú” […] Quan điểm này bỏ
ra ngoài những bất bình đẳng trong xuất thân, trong tiếp cận giáo dục và y tế. Nó
không đặt câu hỏi về những bất công trong xã hội, không bàn tới công lý lẫn thể chế,
nó không có khái niệm những nhóm người dễ tổn thương. Nó bỏ qua đúc kết dân gian
“con sãi ở chùa lại quét lá đa.”
Đối với thể loại sách tự trợ xây dựng tâm hồn, những lời an ủi trong sách có tác
dụng an thần tức thì, nhưng vô hình chung lại khiến người đọc chạy trốn, tránh né hiện
thực, tự tìm hướng trấn an bản thân mà không tìm hướng giải quyết vấn đề mình gặp
phải.
3.2.2 Căn cứ khoa học trong sách tự trợ

Xu hướng dòng tự trợ hiện đại chính là những câu chuyện hấp dẫn đan xen các giới
thiệu nghiên cứu khoa học. Thế nhưng, nhằm mục đích minh họa cho ý tưởng của
mình, những số liệu khoa học được đề cập trong sách thường không được kiểm chứng
hoặc đã bị nhào nặn, thay đổi cho đúng với ý đồ của tác giả. Khi dùng những cụm từ

như “thí nghiệm xxx năm yyy” người đọc sẽ có cảm giác thôi miên và ngừng suy nghĩ
vì trong tâm thức cho rằng, các thí nghiệm khoa học được công bố ra bên ngoài là hoàn
toàn chuẩn và đúng. Điều này dẫn đến một sự ngộ nhận cho độc giả. Trên cơ sở hệ
12
thống lý thuyết lý luận không thuyết phục và các số liệu khoa học không trung thực, sẽ
vô cùng tai hại khi người đọc tin theo và áp dụng thử những điều trong sách viết.


3.3 Giải pháp cho các lỗ hổng của sách tự trợ
3.3.1 Về phía các nhà xuất bản

_Kiểm duyệt gắt gao hơn về tính chân thật và khách quan của những cơ sở khoa
học, cơ sở lý luận được tác giả đề cập trong sách.
_Chọn lọc những đầu sách có tính ứng dụng cao và phù hợp với tình hình xã hội,
văn hóa, kinh tế Việt Nam.
_Hạn chế xuất bản nhiều tựa sách có nội dung tương đương.
_Trao đổi với bạn đọc để lấy ý kiến về các tựa sách tự trợ về các vấn đề như tính
khả thi của các phương pháp được đề ra trong sách; khi làm theo sách thì bạn có thành
công không; bây giờ bạn còn sử dụng những phương pháp đó không, vì sao… để có
cái nhìn khách quan nhất về dòng sách này, từ đó có hướng xuất bản thích hợp với nhu
cầu bạn đọc chứ không chỉ đơn thuần chạy theo vấn đề lợi nhuận.
3.3.2 Về phía người đọc

_Tập thói quen tự kiểm tra độ khách quan của các số liệu được tác giả nêu ra.
_Đánh giá khách quan các vấn đề và phương pháp được nêu trong sách.
_Xem các phương pháp, cách thức được đề ra trong sách là để tham khảo chứ không
phải duy nhất một hướng giải quyết như thế.
_Tập thói quen hình thành tư duy đa chiều và tư duy phản biện.
_Không đặt nặng sự so sánh với những gì tác giả đã viết trong sách.
_Tự đánh giả tỷ lệ tính khả thi của của các phương pháp trong hoàn cảnh cá nhân.

_Đọc sách có chọn lọc.
_Ghi chép những phương án
13giải quyết bạn thấy thú vị và hợp lý.


KẾT LUẬN

-Không thể phủ nhận những giá trị mà tự trợ mang lại cho thị trường sách Việt
Nam nói chung và giới trẻ Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, vấn đề nào cũng có hai mặt.
tự trợ có thể là tốt cũng có thể là xấu, phụ thuộc vào cách sử dụng của người đọc. Đọc
sách có phản biện và rèn tư duy đa chiều để không bị cuống vào những điều tiêu cực
của tự trợ là vô cùng cần thiết.
-Tư duy tích cực, tư duy triệu phú chỉ là một trong những công cụ chỉ dẫn con
người đến thành công, nhưng nó không phải là tất cả. Điều quan trọng là phải dám thất
bại, bao dung cho sự thất bại của bản thân, rút kinh nghiệm và bước tiếp, bởi vì dù cho
có đọc cả ngàn quyển sách nhưng không thực hành thì mọi thứ vẫn là vô nghĩa. Rèn
luyện kỹ năng cho bản thân để biến những kinh nghiệm của người khác thành kinh
nghiệm chính mình, từ đó, khi đã tự đứng vững, thành công chỉ là chuyện sớm muộn.
Đừng quá khắc nghiệt với chính mình và những người xung quanh vì những chuyện
bản thân đang trải qua, hãy đặt mình vào vị trí của người khác để cảm nhận, bao dung,
và tử tế, dần dần xã hội sẽ bớt những căn bệnh tâm lý như trầm cảm, tự kỷ… Đừng
đánh mất bản ngã chính mình.

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Adam Khoo (2010), Tôi tài giỏi, bạn cũng thế, Trần Đăng Khoa (dịch), Nxb
Phụ Nữ, Hà Nội.
2. Aristotle (2007), Nghệ thuật thi ca, Nxb Lao Động, Hà Nội.

3. Bénac. H (2008), Dẫn giải ý tưởng văn chương, Nguyễn Thế Công (dịch), Nxb
4. Camilo Cruz (2016), Ngày xưa có một con bò, Nguyễn Hoàng Yến Phương
(dịch), Nxb Trẻ, TP.HCM.
5. Dale Carnegie (2016), Đắc nhân tâm, Nguyễn Văn Phước (dịch), Nxb Tổng
Hợp, TP.HCM.
6. Dale Carnegie (2016), Quẳng gánh lo đi và vui sống, Nguyễn Văn Phước
(dịch), Nxb Tri thức, Hà Nội.
Giáo dục, Hà Nội.
7. Hae Min (2017), Bước chậm lại giữa thế gian vội vã, Nguyễn Việt Tú Anh
(dịch), Nxb Hội nhà văn, Hà Nội.
8. Huỳnh Như Phương (2010), Lý luận văn học (nhập môn), Nxb Đại học Quốc
Gia TP.HCM.
9. Kant. I (2007), Phê phán lý tính thực hành, Bùi Văn Nam Sơn (dịch và chú
giải), Nxb Tri Thức, TP Hồ Chí Minh.
10. Lại Nguyên Ân (biên soạn) (2003), 150 thuật ngữ văn học, Nxb Đại học Quốc
Gia, Hà Nội.
11. Lê Minh Quốc (2017), Ngày đi trên chữ, Nxb Hội nhà văn, Hà Nội
12. Liễu Trương (2011), Phân tâm học và phê bình văn học, Nxb Phụ Nữ, Hà Nội.
13. Nguyễn Văn Dân (1998), Lý luận văn học so sánh, Nxb Khoa học Xã hội, Hà
Nội.
14. Nguyễn Văn Dân (2006), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học xã hội, Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội.
15. Rando Kim (2016), Trưởng thành sau ngàn lần tranh đấu, Kim Ngân (dịch),
Nxb Hà Nội, Hà Nội.
16. Robin Shama (2018), Ba người thầy vĩ đại, Nguyễn Xuân Hồng (dịch), Nxb
15
Lao Động, Hà Nội.
17. Spencer Johnson (2016), Ai đã lấy miếng phomat của tôi, Nguyễn Văn Phước
(dịch), Nxb Tổng Hợp, TP.HCM



18. Trịnh Bá Đỉnh (2011), Chủ nghĩa cấu trúc trong văn học, Nxb Hội nhà văn, Hà
Nội.

16