LEP TÔNXTÔI
I.CUỘC ÐỜI VÀ QUÁ TRÌNH SÁNG TÁC:
Lep Tônxtôi sinh ngày 28 tháng 8 năm 1828 , tại điền trang Iaxnaia Pôliana.
Mẹ của nhà văn là Maria Vônkônxki rất giàu có, mất khi Lep Tônxtôi chỉ mới được
23 tháng tuổi.
Cha của Lep Tônxtôi, ông Nicôlai Ilich Tônxtôi cũng mất khi Lep Tônxtôi lên chín
tuổi. Vì thế Lep Tônxtôi sớm mồ côi, phải sống với người cô họ Tachiana, người yêu cũ
của cha Tônxtôi, người hy sinh cả đời cho gia đình Tônxtôi.
Cũng như nhiều thiếu niên quý tộc khác, thuở nhỏ Lep Tônxtôi học tại nhà với các
gia sư cho đến năm 16 tuổi.
Lep Tônxtôi tự học rất nhiều. Ông không chỉ đọc các tác phẩm của Hôme, Gớt,
Puskin, Lecmôntôp.. .mà còn đọc cả những công trình nghiên cứu triết học.
Năm 16 tuổi Lep Tônxtôi thi vào khoa triết trường đại học tổng hợp Cadan nhưng
trượt. Ông phải thi chuyển tiếp lần nữa và được nhận vào học ở ban ngôn ngữ phương
Ðông.
Lep Tônxtôi không thích công việc học tập ở trường đại học và luôn bị trượt môn
Sử. Năm 1845, ông chuyển sang học khoa Luật nhưng chỉ hai năm sau, khi ông 19 tuổi,
ông đã bỏ học về quê. Lep Tônxtôi kể lại: Tôi về quê, đọc Môngtexkiơ, việc đọc sách ấy
đã mở ra cho tôi thấy chân trời vô tận, tôi bắt đầu đọc Ruxô và bỏ trường đại học, chính vì
tôi muốn học .
Trở về Iaxnaia Pôliana, Lep Tônxtôi co ï330 nông nô. Ông thấy mình phải có trách
nhiệm với họ. Ông tiến hành một số cải cách: mua máy đập lúa để giảm công sức nông nô,
nâng mức sống của bần nông, giúp trung nông dựa vào phú nông để phát triển kinh tế.
Nhưng mọi dự định của Lep Tônxtôi đều không thực hiện được. Nông dân tỏ thái độ
không tin cậy đối với địa chủ.
Lep Tônxtôi tiếp tục trăn trở tìm đường. Ông không ở yên tại Iaxnaia Pôliana. Có
lúc ông định đi Xibia rồi lại thôi; có lúc ông lại đi Matxcơva sống cuộc sống buông thả vài
tháng; rồi đi Pêtecbua trả thi tốt nghiệp; có lúc định gia nhập quân khinh kỵ; có lúc định
nhận thầu một trạm bưu điện.
Lep Tônxtôi bắt đầu ghi nhật ký từ năm 1847. Ông xem nhật ký như là nơi để phân
tích và đấu tranh với chính bản thân mình. Ðó chính là trường học, nơi hình thành phong

cách, tích tụ kinh nghiệm văn chương chuẩn bị cho các sáng tác sau này.
Những trang nhật ký đã mở đường cho phác thảo văn học đầu tiên của Lep
Tônxtôi. Năm 1851 phác thảo Câu chuyện ngày hôm qua ra đưòi đánh dấu một bước tiến
quan trọng trên con đường văn nghiệp của ông. Tác phẩm này được Victơ Sclôpxki đánh
giá là tác phẩm mở đầu cho thủ pháp dòng ý thức trong văn học, có ảnh hưởng lớn đến văn
học phương Tây thế kỷ XX.
Năm 1852, Lep Tônxtôi gia nhập quân đội và tham gia chiến đấu ở vùng núi
Capcaz. Sau đó ông được điều đến thành phố Xêvaxtôpôn. Chính tại đây Lep Tônxtôi đã
thấy được tinh thần chiến đấu dũng cảm của người lính Nga bình thường, đồng thời ông
cũng thấy được bọn sĩ quan bất tài bạo ngược và hám danh, sự bất lực của nước Nga
chuyên chế trong chiến tranh Crưm.
Năm 1854, truyện ngắn Xêvaxtôpôn tháng chạp ra đời. Trong tác phẩm, cuộc sống
trong thành phố được miêu tả dường như bình thường trên nền của một hoàn cảnh bất
thường. Thành phố Xêvaxtôpôn dường như toát lên một sức mạnh tinh thần kỳ diệu- sức
mạnh của tình yêu tổ quốc. Tuôcghênhep đã khen Thật là tuyệt. Ðọc bài đó tôi đã khóc,
còn Nga hoàng thì rất thích thú và ra lệnh dịch ngay ra tiếng Pháp để đăng trên nhật báo
Phương Bắc.
Năm 1855, truyện ngắn Xêvaxôpôn tháng năm tiếp tục ra đời. Trong tác phẩm này,
với giọng văn bình tĩnh trang trọng Lep Tônxtôi đã chỉ ra những nỗi đau của chiến tranh và
phán xét chính quyền chuyên chế. Lep Tônxtôi không đưa ra những nhận xét riêng của
mình mà khách quan ghi chép những cảm xúc, ngôn ngữ có khi trái ngược nahu của mỗi
giới từ dân chíng đến nhà cầm quyền, từ hạ cấp đến thượng cấp, vì vậy mà truyện rất linh
động xác thực.
Cũng vào năm 1855, tryện Xêvaxtôpôn tháng tám ra đời. Nó đưọc xem như là
khúc ca về Xêvaxtôpôn thất thủ, là tang khúc dành cho những anh hùng bình dị trực tiếp
chiến đấu và hy sinh, đồng thời cũng là đối khúc với thể chế đã trở thành nguyên nhân của
thất bại trong chiến tranh.
Với truyện Xêvaxtôpôn, Lep Tônxtôi lần đầu tiên kết hợp được tính tâm lý với tính
sử thi trong sáng tác của mình. Ðó là những bước chuẩn bị tích cực cho sự ra đời của tiểu
thuyết Chiến tranh và hòa bình .

Cuối năm 1855, Lep Tônxtôi rời Xêvaxtôpôn về Pêtecbua, rồi về Iaxnaia Pôliana.
Cuối những năm 50 Lep Tônxtôi viết Buổi sáng của một địa chủ, Thời thanh niên, Hạnh
phúc gia đình, Ba cái chết.
Năm 1857, Lep Tônxtôi ra nước ngoài, đến Pháp, Anh, Thụy Sĩ, Ý, Ðức.
Thế giới tư bản phát triển ở phương Tây làm Lep Tônxtôi đau lòng bởi những mâu
thuẫn xã hội gay gắt, truyện ngắn Luyxernơ ra đời trong thời gian này đã thể hiện độ chính
của quan điểm Tônxtôi về lịch sử. Quan điểm này thực chất không phải là biện chứng triệt
để nhưng nó làm nên cảm hứng nhân đạo tràn ngập trong các sáng tác của ông.
Sau cuộc cải cách nông nô 1861, Lep Tônxtôi quay trở lại nước Nga và nhận chức
thẩm phán hòa giải. Ông cố gắng bênh vực quyền lợi nông dân, nhưng điều đó lại đụng
chạm đến quyền lợi của tầng lớp quý tộc. Kết quả ông không được sự ủng hộ từ hai phía.
Ông chán nản, ông quyết định lấy vợ và quay lại sáng tác văn chương.
Ðầu năm 1863, truyện Dân Côdắc được đăng báo. Trong tác phẩm Lep Tônxtôi đã
sử dụng nhiều hồi ký ở Capcaz. Tác phẩm giống như tự truyện: Một thanh niên quý tộc,
chán cuộc sống nhàn tản, đến miền Capcaz sống với những người Côdắc chất phác rồi yêu
một thiếu nữ Côdắc. ..
Một số người, trong đó có Tuôcghênhep, nhận định được giá trị tác phẩm và không
tiếc lời ca ngợi. Tônxtôi cảm thấy hứng khởi. Ông muốn viết một tác phẩm lớn hơn về
những người tháng Chạp.
Từ giữa những năm 50, Lep Tônxtôi nung nấu ý đồ viết một cuốn sách về con
đường phát triển của nước Nga, về số phận và vai trò của nhân dân trong lịch sử, về mối
quan hệ của những người quý tộc và nhân dân. Ông nghiên cứu lại những sự kiện lịch sử
lớn nhất đàu thế kỷ XIX, lựa chọn xem sự kiện anò có thể thể hiện được tinh thần ấy. Trên
cơ sở đó, tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình ra đời.
Ý đồ sáng tác Chiến tranh và hòa bình của Lep Tônxtôi trăn trở chuyển hóa từ
những phác thảo Ba thời kỳ, Những người tháng chạp, Những gì kết thúc đều tốt, Năm
1805 rồi trở thành tiên đề cho quyển tiểu thuyết bất hủ.
Tháng 12 năm 1869, Lep Tônxtôi viết xong phần chung cuộc, ông bảo bạn thân là
Fet Những cái tôi viết đây, không phải là tôi bịa ra đâu, tôi đã đau đớn rút từ trong ruột tôi
ra đấy .

Sống sáu năm với các nhân vật trong truyện, khi hạ bút xuống, ông thấy bàng
hoàng, lạc lõng, bơ vơ. Ông nghĩ rằng mình cần phải có một thời gian nghĩ ngơi và đọc
sách.
Tháng 4 năm 1870, ý tưởng đầu tiên của Lep Tônxtôi về tiểu thuyết Anna
Karênina ra đời. Trong nhật ký vợ của Lep Tônxtôi viết :hôm qua buổi tối anh ấy nói với
tôi rằng anh ấy đang hình dung ra một mẫu người phụ nữ đã có chồng xuất thân từ xã hội
thượng lưu mà lại đánh mất chính mình. Anh ấy nói rằng nhiệm vụ của anh ấy là miêu tả
người phụ nữ này chỉ đáng thương mà không có lỗi . Tuy nhiên phải ba năm sau, Lep
Tônxtôi mới quay trở lại thực hiện ý đồ nghệ thuật ấy.
Phác thảo đầu tiên của Anna Karênina được viết xong trong vòng 50 ngày năm
1873, bốn năm sau, năm 1877 Anna Krênina ra mắt bạn đọc.
Lep Tônxtôi xác định tư tưởng chủ yếu của Anna Karênina là tư tưởng gia đình. Và
thông qua tư tưởng gia đình đó, ông muốn phản ánh bản chất xã hội.
Anna Karênina ra đời thể hiện những ý tưởng chủ quan lẫn khách quan của Lep
Tônxtôi. Ðó là một sự đột phá cách tân táo bạo hình thức tiểu thuyết, đi sâu vào miêu tả
tâm lý và kết hợp với triết lý. Tất cả những điều đó một lần nữa khẳng định tài năng và vị
trí của Lep Tônxtôi trên văn đàn văn học Nga và thế giới.
Ana Karênina thể hiện không chỉ cái nhục của của Lep Tônxtôi đối với thực tại
nước Nga đương thời, nó đồng thời là sự bộc lộ cao nhất những suy tư, dằn vặt và khát
vọng của ông về một xã hội tốt đẹp. Tiểu thuyết Ana Karênina kết thúc bằng những câu
hỏi không lời đáp vốn dằn vặt Lep Tônxtôi suốt đời: Con đường đến với nhân dân phải
như rhế nào ? Phải thay đổi xã hội và gia đình ra sao ?
Sau khi khi viết xong Ana Karênina, Lep Tônxtôi chuyển sang viết những tác phẩm
chính luận : Nghiên cứu thần học giáo điều ( 1879-1880 ), Phúc âm giản yếu (1880-
1881 ), Lời tự thú ( 1879-1882 ).
Năm 1881, Lep Tônxtôi chuyển về Matxcơva. Ở đây ông tiếp xúc trực tiếp với cuộc
sống đô thị. Ông thấy rõ cuộc sống xa hoa lộng lẫy của giới quý tộc thủ đô và cuộc sống
nghèo khổ của những con người dưới đáy xã hội. Mâu thuẫn trong con người ông ngày
càng gay gắt. Trong Lời tự thú Lep Tônxtôi viết : Ý tưởng tự sát đến với tôi cũng tự nhiên
như ý tưởng làm cho cuộc đời mình tốt hơn trước đây. Yï tưởng đó lôi cuốn tôi tới mức tôi

buột phải thực hiện một số biện pháp với tôi để tránh tiến hành nó quá vội vã . Lep Tônxtôi
ngày càng nổi loạn. Ông chống lại tất cả những gì từng là máu thịt của mình, ông chống lại
Puskin, Tuôcghênhep, cả bản thân mình. Ông phủ nhận cả Chiến tranh và hòa bình và
Anna Karênina.
Từ giữa những năm 80, Lep Tônxtôi thoát dần ra khỏi khủng hoảng tư tưởng và
vươn đến những đỉnh cao mới trong nghệ thuật. Năm 1886, vở kịch Quyền lực của bóng
tối ra đời, phản ánh bi kịch đồng tiền đang phá hủy mọi nền tảng đạo đức xã hội.
Cũng năm 1886, truyện vừa Cái chết của Ivan Ilich ra đời. Trong tác phẩm này
Lep Tônxtôi đặt ra vấn đề ý nghĩa cuộc sống và cái chết. Nó được viết với một văn phong
mới mẻ, giản dị và rạch ròi: Nhiều mối quan hệ dường như được đơn giản đi, phân rõ trắng
đen.
Trong 10 năm, từ 1889 đến 1899, Lep Tônxtôi tập trung vào tiểu thuyết Phục sinh.
Nhận xét về tác phẩm này, nhà thơ Blôc đánh giá nó là Lời di huấn của thế kỷ đang qua
với thế kỷ mới .
Tác phẩm Phục sinh ra đời đã phá vỡ khuôn khổ tiểu thuyết truyền thống vốn dựa
trên tình yêu và những vấn đề gia đình. Phục sinh được xây dựng như một tiểu thuyết xã
hội phản ánh những vấn đề bức thiết của thời đại, nhân loại. Nó không chỉ là tòa án đối với
cuộc sống của một hay một số người mà là tòa án đối với cả chế độ hiện hành, đồng thời là
bài ca về sự phục sinh của con người.
Những năm đầu thế kỷ XX, Lep Tônxtôi vẫn tiếp tục viết không biết mệt mỏi.
Những tác phẩm cuối đời của ông là: Ðừng giết, Và ánh sáng soi rọi trong bóng tối,
Khatgi Murat, Sau lễ hội, Tôi không thể im lặng.. .
Lep Tônxtôi đạt đến đỉnh cao vinh quang, nhưng những mâu thuẫn trong lòng ông
cũng không được giải quyết, bi kịch gia đình trở nên ngày một nặng nề.
Vào lúc 5 giờ sáng đêm 27 rạng 28 tháng 10 năm 1910, Lep Tônxtôi bỏ nhà ra đi
cùng với người bác sĩ thân tín của mình là Ðusan Macôvixki. Dọc đường ông bị cảm nặng.
Ngày 7 tháng 11 năm 1910, Lep Tônxtôi qua đời.

II. TÁC PHẨM CỦA LEP TÔNXTÔI:
1. Chiến tranh và hòa bình: TOP

Từ nửa sau những năm 50 Tônxtôi nung nấu ý đồ viết một tác phẩm văn học về
con đường phát triển của nước Nga, về số phận và vai trò của nhân dân trong lịch sử, về
mối quan hệ giữa những người quý tộc và nhân dân. Ông bỏ nhiều công sức để nghiên cứu
lại những sự kiện lịch sử lớn nhất đầu thế kỉ XIX, chọn lọc xem sự kiện nào có thể thể
hiện được tinh thần ấy.
Ý đồ sáng tác cuốn sách Chiến tranh và hoà bình của Tônxtôi trăn trở chuyển hoá
từ những phác thảo Ba thời kì, Những người tháng Chạp, Những gì kết thúc tốt đều tốt,
Năm 1805. Trong 6 năm, Tônxtôi viết đi viết lại cuốn tiểu thuyết này đến bảy lần. Ông dồn
hết tâm huyết để nghiên cứu những chuyên luận lịch sử, quân sự, thư từ, hồi kí của những
người chứng kiến sự kiện, trò chuyện trực tiếp với họ. Tônxtôi suy ngẫm, đắm mình trong
những sự kiện của quá khứ, dùng quá khứ để giải thích hiện tại và từ tầm cao của suy ngẫm
hiện tại phân tích lại quá khứ. Tônxtôi không ngừng làm việc, viết rồi xoá, xoá rồi viết,
chọn lựa hàng trăm phương án, hàng nghìn cách kết hợp. Năm 1869 tiểu thuyết vĩ đại
Chiến tranh và hoà bình ra đời.
Chiến tranh và hoà bình thực sự là tác phẩm có một không hai trong văn học thế
giới. TônxTôi tuyên bố: Ðây không phải là tiểu thuyết, cũng không phải trường ca, càng
không phải là biên niên sử . Chiến tranh và hòa bình là điều mà tác giả muốn nói và đã có
thể diễn đạt được trong hình thức diễn đạt của nó.
Tư tưởng chủ đạo của Chiến tranh và hoà bình được thể hiện tập trung qua biến cố
lịch sử 1812 chống quân xâm lược Pháp, đó là chủ đề nhân dân và nhân dân tính. Nhân
dân và nhân dân tính là chủ đề trung tâm, quán xuyến toàn bộ tác phẩm. Bên cạnh chủ đề
trung tâm, Chiến tranh và hoà bình còn có chủ đề về giai cấp quí tộc Nga cùng với đời
sống sinh hoạt của họ trong thời kì chiến tranh và hoà bình từ 1805- 1820. Nhưng đó
không phải là chủ đề tách rời chủ đề trung tâm mà bổ sung và là những khía cạnh biểu
hiện chủ đề trung tâm.
Chủ đề thứ ba của tác phẩm, đó là cách giải thích và đánh giá lịch sử. Theo Lep
Tônxtôi, là một tác phẩm viết về quá khứ, thì mỗi sự kiện lịch sử cần thiết phải thông qua
con người để giải thích, và cần tránh biểu hiện lịch sử theo kiểu cổ xưa. Thông qua việc tái
hiện số phận và bước đường đời của các nhân vật chính mà lịch sử nước Nga xa xưa được
tái hiện và giải thích thông qua tất cả những con người tham gia những biến cố lịch sử của

nó.
Trong tác phẩm, giai cấp quý tộc đương thời được chia làm hai loại: Loại quý tộc
kinh đô, từ nhà vua đến bọn quan lại cao cấp nhất đều là những nhân vật phản diện, mất hết
bản sắc dân tộc, thờ ơ với vận mệnh mất còn của đất nước, mà phòng khách của bà Anna
Sêre là bức tranh tiêu biểu, nổi bật nhất là gia đình công tước đại thần Valixi Kuraghin,
tổng trấn Raxtôpsin...
Loại quý tộc trại ấp tương đối tiến bộ còn quan tâm đến số phận của đất nước, nêu cao ý
thức trách nhiệm là nghĩa vụ đối với đất nước trước họa xâm lăng. Ðại diện cho họ là gia
đình công tước Nicôlai Bônkônxki, lão bá tước Ilia Rôxtôp và các tướng lĩnh hết lòng phục
vụ tổ quốc, nêu cao truyền thống yêu nước.
Nhân vật trung tâm của toàn bộ tiểu thuyết anh hùng ca Chiến tranh và hòa bình
chính là nhân dân. Ở đây, chúng ta chưa thấy Tônxtôi xây dựng được những nhân vật điển
hình xuất thân từ nhân dân. Song hình tượng nhân dân được nhà văn thể hiện một cách
sinh động phong phú ở nhiều cung bật khác nhau. Trong số 559 nhân vật có thể đếm được
trong tác phẩm có đến 200 nhân vật xuất thân từ nhân dân. Hình tượng nhân dân ở đây
hiện lên những con người yêu nước một cách thiết tha nhưng giản dị, bình thường. Họ
không hề nghĩ đến gươm giáo nhưng khi giặc đến thì họ bất chấp tất cả để bảo vệ nơi chôn
nhau cắt rốn, tiêu diệt kẻ thù bằng bất cứ hình thức nào có thể.
Có thể nói, trong khi miêu tả các chiến sự, các trận đánh đẫm máu, những cảnh sinh
hoạt trong quân đội, trong các đội du kích nhân dân, thông qua bút pháp hiện thực và tôn
trọng hiện thực, thông qua phân tích tâm lí và tôn trọng bản chất sâu xa của con người khi
miêu tả, Tônxtôi đã sáng tạo được những bức tranh thấm nhuộm màu sắc dân tộc Nga, đã
vẽ nên những nét sắc sảo về tinh thần nhân dân Nga, nông dân Nga, giản dị, nhân hậu, yêu
nước, biểu lộ trong những nét tâm lý cá nhân rất khác nhau của quần chúng tham gia chiến
đấu.
Lấy một ví dụ, đêm trước trận Bôrôđinô, viên đại úy Timôkhin đã nói với Andrây
và Pie Bây giờ còn sợ chết hay sao? Binh sĩ trong tiểu đoàn tôi không chịu uống rượu
Vôtka. Họ nói bây giờ không phải là lúc chè chén (Chiến tranh và hòa bình, III 1329). Còn
đối với những tân binh phục vụ chiến trường, họ đã quyết tâm" để chuẩn bị đương đầu với
cái chết ngày mai, họ đã mặc áo sơ mi trắng" (Chiến tranh và hòa bình,III 1309 )

Trên chiến trường Bôrôđinô " Quân đội đã chiến đấu với một tinh thần anh dũng không
thể tưởng tượng được. Các trận địa pháo chuyển từ tay này sang tay khác và kết quả là
không có nơi nào quân địch giành được thắng lợi, chúng cũng không tiến được bước nào
mặc dầu lực lượng chúng mạnh hơn". Chính Kutudôp đã nhận định về quân đội, những
người lính bình thường - của mình như vậy.
Nhân dân trong Chiến tranh và hòa bình đã thật sự trở thành hình tượng cơ sở trong
toàn bộ tác phẩm đồng thời nhân dân cũng là nguồn cảm hứng chủ đạo trong lí tưởng thẩm
mĩ của Tônxtôi. Dưới mắt Tônxtôi, nhân dân chính là thước đo cơ bản nhằm đánh giá tình
cảm, tư tưởng, phẩm chất đạo đức cũng như ngôn ngữ và hành động của mỗi người trong
hệ thống 559 nhân vật. Ðối vơí Tônxtôi, sức mạnh cách mạng là ở nhân dân chứ không
phải ở giai cấp quý tộc.
Tuy nhiên, tính nhân dân ở Chiến tranh và hòa bình thuộc về tính dân tộc chứ
không phải mang tính giai cấp.
Trong các nhân vật lịch sử được Tônxtôi thể hiện, nổi bật nhất là Napôlêông và
Kutudôp. Ðó là hai danh tướng đã đối đầu nhau trong hai cuộc chiến tranh lớn, làm thành
hai hình tượng tương phản gay gắt .
Napôlêông được Tônxtôi xây dựng thành một hình tượng văn học có tính cách ổn
định. Ðầu tiên, Napôlêông hiện lên như một nhà chỉ huy tài ba lỗi lạc. Và từ vinh quang
của tài năng và quyền lực, Napôlêông trở thành một con người ham quyền lực, ham danh
vọng, nuôi một giấc mơ điên rồ là thống trị toàn bộ thế giới, gom cả nhân loại vào trong tay
mình, tưởng rằng tài ba uy tín của cá nhân mình có thể tha hồ chi phối vận mệnh các dân
tộc. Napôlêông từ một thiên tài đã trở thành một con người nhỏ bé, ti tiện vì chính lòng
kiêu ngạo ích kỉ không bờ bến của mình.
Trong tác phẩm, Napôlêông được miêu tả như một tên hề đang diễn trên sân khấu, hắn
luôn luôn đóng kịch, luôn luôn lấy điệu bộ này, làm cử chỉ kia, không bao giờ đi đứng nói
năng một cách tự nhiên. Hắn xem quân lính như những công cụ riêng của mình, như những
kẻ có bổn phận lao vào chỗ chết theo một cái vẫy tay, một cử chỉ nhỏ nhặt của mình. Hắn
khinh miệt họ, tàn nhẫn với họ và luôn luôn dùng những thủ đoạn để lừa bịp họ. Sau khi
miêu tả và phản ánh bản chất bên trong con người này, Tônxtôi cho rằng Napôlêông chẳng
phải là thiên tài mà chỉ là một công cụ vô nghĩa trong tay lịch sử.

Ðối với Lep Tônxtôi, Kutulôp không phải là một nhân vật lý tưởng. Những nét
Tônxtôi đã gắn cho nhân vật này từ khi mới xây dựng dàn ý vẫn tiếp tục tồn tại trong tác
phẩm. Ðó là những nét tính cách như háu sắc, láo cá và không trung thành. Tuy nhiên
những nét ấy chỉ trở thành một phần của tính cách Kutulôp. Tính cách Kutulôp được tổng
hợp lại ở một điểm là vị tướng này biết phục tùng ý chí của nhân dân, nhận thức được tình
cảm của nhân dân và đi sâu vào tinh thần của quân đội.
Kutulôp vốn tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, nên đã không dựa vào những
lý thuyết quân sự cổ điển, mà dựa vào nhân dân, dựa vào thiên thời địa lợi, cũng như tinh
thần của binh sĩ. Mặt dù Tônxtôi có một quan niệm chưa chín về lịch sử, cho nên ông đã ít