BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

ĐINH VĂN HOÀN

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ
PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

ĐINH VĂN HOÀN

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BANCASSURANCE TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ
PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã ngành: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN HOÀNG VĨNH LỘC

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và trong nước đang từng bước phục hồi sau
ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, sức ép cạnh tranh đối với các ngân hàng ngày
càng tăng cao. Để duy trì sự tồn tại và phát triển, đòi hỏi các ngân hàng luôn phải đổi
mới, nâng cao chất lượng dịch vụ đồng thời phát triển các sản phẩm mới nhằm thu hút
khách hàng. Đó cũng là lý do mà hiện nay việc các ngân hàng tham gia hoạt động
Bancassurance được xem như là một xu thế tất yếu. Tại các nước châu Âu, có tới hơn
70% các ngân hàng có tham gia Bancassurance, trong khi đó ở Việt Nam con số này ở
mức thấp khoảng 6% - 7%. Tại Việt Nam hiện đã có khá nhiều ngân hàng bắt tay hợp
tác cùng với các doanh nghiệp bảo hiểm hay thành lập công ty con kinh doanh bảo
hiểm. Tuy nhiên, sự liên kết mới chỉ ở bước đầu và hứa hẹn nhiều tiềm năng.
Được biết đến là một trong những ngân hàng hàng đầu của Việt Nam về thị
trường, tiềm lực hạ tầng, chất lượng dịch vụ…, Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu
tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng không nằm ngoài xu hướng chung của thị
trường. Từ năm 2006, BIDV đã mua lại phần vốn góp của Tập đoàn Bảo hiểm Quốc
tế QBE (Australia) trong Liên doanh Bảo hiểm Việt Úc và thành lập Tổng Công ty Cổ
phần Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIC) chuyên kinh doanh
bảo hiểm phi nhân thọ. Không dừng lại ở đó, năm 2014 BIDV, BIC và Tập đoàn
MetLife đã liên doanh để thành lập Công ty trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Nhân thọ
BIDV MetLife (BIDV MetLife) hoạt động chủ yếu trong mảng bảo hiểm nhân thọ.
Việc hợp tác đã bước đầu đem lại kết quả, tuy nhiên sự phát triển hoạt động
Bancassurance tại BIDV vẫn còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng.
Chính vì vậy, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển hoạt động Bancassurance tại ngân
hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam” để nghiên cứu nhằm đánh
giá đúng thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV.
Để thực hiện luận văn, đầu tiên tác giả trình bày cơ sở lý thuyết về

Bancassurance, những lợi ích của nó với nền kinh tế và các chủ thể tham gia. Đồng
thời nêu lên chỉ tiêu đánh giá sự phát triển hoạt động Bancassurance, các nhân tố tác
động đến sự phát triển này. Với việc thu thập tài liệu từ báo cáo tài chính hợp nhất đã
kiểm toán của BIDV từ năm 2012 – 2017, cũng như số liệu được công bố bởi các đơn
vị có uy tín trong lĩnh vực bảo hiểm như Cục quản lý giám sát bảo hiểm, Hiệp hội Bảo


hiểm Việt Nam… tác giả sử dụng các phương pháp phân tích tổng hợp, thống kê so
sánh để rút ra các đánh giá, nhận xét về chỉ tiêu đánh giá sự phát triển hoạt động
Bancassurance tại BIDV, từ đó đưa ra định hướng và giải pháp phát triển hoạt động
này tại ngân hàng sao cho đạt hiệu quả cao và tương xứng với tiềm năng hiện có.


LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên Đinh Văn Hoàn, học viên lớp cao học CH18B1, trường Đại học Ngân
Hàng Tp.HCM, niên khóa 2016 – 2018.
Luận văn tốt nghiệp này do tôi nghiên cứu bằng việc vận dụng những kiến thức
tích lũy trong suốt quá trình học tập của mình. Mọi trích dẫn trong luận văn này đều
được nêu rõ trong danh mục tài liệu tham khảo và trong nội dung luận văn. Tôi cam
đoan không sao chép bất cứ tài liệu của tác giả nào khác, các số liệu được chú thích rõ
ràng minh bạch.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của tôi.

Tp.HCM, ngày ….. tháng…. năm 2018
Tác giả


LỜI CẢM ƠN
Sau hơn hai năm học tập tại trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, được sự
giảng dạy nhiệt tình của Quý thầy cô, đặc biệt là các thầy cô Khoa Sau Đại học, tôi

đã được truyền đạt những kiến thức quý báu từ lý thuyết đến thực tiễn. Nay tôi có
thể hoàn thành đề tài Luận văn thạc sĩ, để tỏ lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành
cảm ơn Quý thầy cô trường Đại học Ngân hàng TP.HCM nói chung và Quý thầy cô
khoa Sau Đại học nói riêng. Mặc dù đã hết sức cố gắng, song luận văn hẳn còn
những hạn chế nhất định, rất mong Hội đồng bảo vệ luận văn thạc sĩ trường Đại học
Ngân hàng TP.HCM và những ai quan tâm đóng góp để luận văn được hoàn thiện
hơn.
Tp.HCM, ngày ….. tháng…. năm 2018
Tác giả


i

MỤC LỤC
MỤC LỤC...............................................................................................................i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................ iv
DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. v
DANH MỤC HÌNH .............................................................................................. vi
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
1. GIỚI THIỆU ................................................................................................... 1
1.1 Đặt vấn đề ..................................................................................................... 1
1.2 Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI .............................................................................. 2
2.1 Mục tiêu tổng quát: ...................................................................................... 2
2.2 Mục tiêu cụ thể: ............................................................................................ 2
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU: ............................................................................. 2
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................ 2
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................. 3
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................... 3
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................. 3

8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU............................................. 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM - KINH DOANH BẢO HIỂM
VÀ BANCASSURANCE ....................................................................................... 7
1.1 Tổng quan về Bảo hiểm và Kinh doanh bảo hiểm ......................................... 7
1.1.1 Khái niệm .................................................................................................... 7
1.1.2 Vai trò ......................................................................................................... 9
1.2 Khái quát về Bancassurance ......................................................................... 10
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm .............................................................................. 10
1.2.2 Các loại hình Bancassurance ..................................................................... 13
1.2.2.1 Phân loại theo cấu trúc ........................................................................ 13
1.2.2.2 Phân loại theo sản phẩm ...................................................................... 14
1.3 Lợi ích của Bancassurance ............................................................................ 15


ii

1.3.1 Đối với nền kinh tế ................................................................................. 15
1.3.2 Đối với Ngân hàng ................................................................................ 16
1.3.3 Đối với công ty bảo hiểm ...................................................................... 18
1.3.4 Đối với khách hàng ............................................................................... 19
1.4 Phát triển hoạt động Bancassurance ............................................................ 20
1.4.1 Khái niệm sự phát triển .......................................................................... 20
1.4.2 Phát triển hoạt động Bancassurance ....................................................... 20
1.5 Chỉ tiêu đánh giá sự phát triển Bancassurance ............................................ 21
1.5.1 Chỉ tiêu định lượng ................................................................................ 21
1.5.2 Chỉ tiêu định tính.................................................................................... 23
1.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động Bancassurance ......... 25
1.6.1 Nhân tố khách quan................................................................................ 25
1.6.2 Nhân tố chủ quan ................................................................................... 26
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 29

CHƯƠNG

2:

THỰC

TRẠNG

PHÁT

TRIỂN

HOẠT

ĐỘNG

BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ
VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ........................................................................... 30
2.1 Thị trường Bancassurance tại Việt Nam ...................................................... 30
2.2 Giới thiệu về ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và
Tổng Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) .................................................................. 32
2.2.1 Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) ........................ 32
2.2.2 Tổng Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) ........................................................ 37
2.3 Thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu
tư và Phát triển Việt Nam .................................................................................. 39
2.3.1 Kết quả hoạt động kinh doanh Bancassurance tại BIDV ......................... 39
2.3.2 Mạng lưới hoạt động Bancassurance ...................................................... 44
2.3.3 Thị phần Bancassurance ......................................................................... 45
2.3.4 Số lượng sản phẩm dịch vụ .................................................................... 46
2.3.5 Tính tiện ích, chất lượng dịch vụ Bancassurance và uy tín BIDV ........... 48



iii

2.4 Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV .......... 49
2.4.1 Kết quả đạt được ....................................................................................... 49
2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................ 51
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................... 53
CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG
BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ
VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM ........................................................................... 54
3.1 Định hướng phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV ........................ 54
3.1.1 Mục tiêu .................................................................................................... 54
3.1.2 Định hướng ............................................................................................... 55
3.2 Giải pháp ........................................................................................................ 57
3.2.1 Giải pháp từ phía BIDV............................................................................. 57
3.2.2 Giải pháp khác........................................................................................... 61
3.3 Kiến nghị đối với cơ quan quản lý và công ty con ........................................ 61
3.3.1 Cơ quan quản lý ........................................................................................ 61
3.3.2 Công ty con (BIC) ..................................................................................... 62
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................... 64
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 66


iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
BIDV

BIC
BIDV MetLife

Nguyên nghĩa
Ngân hàng Thương mại cổ phẩn Đầu tư và Phát triển Việt Nam
Tổng Công ty Cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Việt Nam
Công ty trách nhiệm hữu hạn Bảo hiểm Nhân thọ BIDV MetLife


v

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Doanh thu Bancassuracne tại BIDV 2012 - 2017 ................................... 40
Bảng 2.2: Chi phí Bancassuracne tại BIDV 2012 - 2017........................................ 42
Bảng 2.4: Mạng lưới chi nhánh – phòng giao dịch của BIDV giai đoạn 2012 – 2017
.............................................................................................................................. 44
Bảng 2.5: Thị phần của BIC giai đoạn 2012 – 2017 ............................................... 45


vi

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Sơ đồ liên kết ngân hàng và bảo hiểm .................................................... 12
Hình 1.2: Lợi ích Bancassurance với ngân hàng .................................................... 17
Hình 1.3: Phân phối bảo hiểm qua ngân hàng ........................................................ 18
Hình 1.4: Mức độ đáp ứng nhu cầu của Bancassurane với khách hàng .................. 19
Hình 2.1: Mô hình cơ cấu tổ chức BIDV ............................................................... 35
Hình 2.2: Tình hình tài chính BIDV giai đoạn 2013 - 2017 ................................... 36
Hình 2.3: Mức tăng trưởng lợi nhuận tại BIDV 2013 - 2017 .................................. 36

Hình 2.4: Tổng công ty bảo hiểm BIDV ................................................................ 37
Hình 2.5: Doanh thu phí bảo hiểm và lợi nhuận trước thuế BIC 2011 – 2017 ........ 38
Hình 2.6: Doanh thu Bancassurance so với doanh thu dịch vụ ............................... 41
Hình 2.7: Chi phí Bancassurance so với tổng chi dịch vụ....................................... 42
Hình 2.8: Thị phần BIC 2016 ................................................................................ 41
Hình 2.9: Sản phẩm bảo hiểm của BIC .................................................................. 48
Hình 3.1: Doanh thu bảo hiểm qua kênh Bancassurance ........................................ 56
Hình 3.2: Sản phẩm Bancassurance theo nhu cầu khách hàng................................ 60


vii


1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. GIỚI THIỆU
1.1 Đặt vấn đề
Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2018, Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ và đồng ý việc thực hiện tốt 8 chữ mà ngân hàng nhà
nước (NHNN) đề ra tại hội nghị: “Chủ động, an toàn, linh hoạt, hiệu quả”. Với nhu
cầu vay vốn tại các ngân hàng nhằm phục vụ cho mua sắm tiêu dùng cũng như hoạt
động sản xuất kinh doanh của các chủ thể trong nền kinh tế ngày càng tăng cao như
hiện nay, thì rủi ro tài chính xảy ra là điều khó tránh khỏi, gây thiệt hại lớn đối với
nền kinh tế nói chung và các chủ thể tham gia vào hoạt động tài chính nói riêng.
Chính vì vậy, việc liên kết hoạt động giữa Ngân hàng và công ty bảo hiểm
hiện nay là rất cần thiết để đảm bảo sự an toàn, linh hoạt trong nguồn vốn trả nợ của
chủ thể đi vay khi xảy ra rủi ro cũng như tính hiệu quả trong hoạt động tài chính của
Ngân hàng và Công ty Bảo hiểm.

Mặc dù nhận thức rõ về lợi ích của các sản phẩm Bancassurace nhưng thực
tế ở Việt Nam các ngân hàng chỉ dừng lại ở việc giới thiệu khách hàng, thu hộ phí,
chưa tư vấn cho khách hàng nhiều về Bancassurance … số Ngân hàng hoạt động
theo hướng hợp nhất sản phẩm với các công ty bảo hiểm còn quá ít. Trên thị trường
hiện nay thì BIC, HSBC Insurance (Asia-Pacific) Holdings Limited, Công ty Bảo
hiểm nhân thọ Ngân hàng Kỹ thương, Tổng Công ty cổ phần Bảo hiểm Sài Gòn –
Hà Nội (BSH) là những công ty con của các Ngân hàng đi đầu trong mô hình liên
kết sản phẩm Bancassurance.
1.2 Tính cấp thiết của đề tài
Với chiến lược phấn đấu trở thành 1 trong 20 Ngân hàng hiện đại có chất
lượng, hiệu quả và uy tín hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á vào năm 2020 thì
ngoài hoạt động chính là Ngân hàng, BIDV đã đầu tư và phát triển các sản phẩm
liên kết ngân hàng – bảo hiểm, nhằm đem tới cho khách hàng nhiều lợi ích khi sử
dụng dịch vụ tài chính.


2

Qua hơn 10 năm triển khai hoạt động Bancassurance, mặc dù đã gặt hái được
nhiều thành công nhưng BIDV vẫn chưa thật sự khai thác hết tiềm năng của mảng
kinh doanh này. Do đó, với mong muốn hoạt động Bancassurance tại BIDV sẽ được
phát triển hơn nữa trong thời gian tới, tác giả chọn đề tài: “Phát triển hoạt động
Bancassurance tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt
Nam” cho luận văn tốt nghiệp của mình.
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
2.1 Mục tiêu tổng quát:
Phân tích, đánh giá về việc phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV dựa
trên chỉ tiêu đánh giá sự phát triển.
2.2 Mục tiêu cụ thể:
-


Nêu ra thuận lợi và khó khăn trong việc phát triển hoạt động Bancassurance

tại BIDV.
-

Phân tích thực trạng phát triển Bancassurance tại BIDV, chỉ ra các nhân tố

tác động đến việc phát triển hoạt động này tại ngân hàng.
-

Đưa ra định hướng và giải pháp để phát triển hoạt động Bancassurance tại

BIDV.
3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU:
-

Thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance của BIDV thời gian qua như

thế nào và còn tồn tại những hạn chế gì?
-

BIDV cần làm gì để phát triển hoạt động Bancassurance của mình trong

thời gian tới ?
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
-

Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động kinh doanh các sản phẩm dựa vào sự liên
kết ngân hàng - công ty bảo hiểm tại BIDV.


-

Phạm vi nghiên cứu:
+ Không gian: Tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt
Nam.


3

+ Thời gian: Bài viết sử dụng số liệu về Bancassurance giai đoạn 2012 –
2017.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu đánh giá để phân tích việc phát
triển hoạt động Bancassurance tại BIDV.
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
- Cơ sở lý thuyết về bảo hiểm – kinh doanh bảo hiểm và Bancassurance.
- Xây dựng chỉ tiêu đánh giá sự phát triển, đưa ra các nhân tố tác động tới sự
phát triển Bancassurance tại BIDV.
- Nêu lên thuận lợi, khó khăn, điểm đạt được, chưa đạt được của việc phát
triển hoạt động Bancassurance tại BIDV.
- Định hướng và giải pháp phát triển hoạt động Bancassurance tại BIDV.
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Luận văn hệ thống được cơ sở lý luận về bảo hiểm – kinh doanh bảo hiểm và
Bancassurance. Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance
tại BIDV thời gian qua. Đưa ra định hướng và giải pháp về phát triển hoạt động
Bancassurance trong thời gian tới góp phần hiện thực hóa mục tiêu trở thành ngân
hàng bán lẻ uy tín nhất Việt Nam trong môi trường cạnh tranh gay gắt hiện nay giữa
các ngân hàng.
8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU

“Bancassurance : A Valuable Tool for Developing Insurance in Emerging
Markets” (Gonulal Serap O, Goulder Nick, Lester Rodney, 2012, No. 6196, World
Bank Washington. Chỉ ra rằng Bancassurance là công cụ có giá trị để phát triển bảo
hiểm tại các thị trường mới nổi.
Bancassurance là quá trình sử dụng mối quan hệ khách hàng của ngân hàng
để bán các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ. Ở một số nước phát triển,
nó đã có tác động đáng kể đến việc phát triển doanh số bán bảo hiểm qua ngân
hàng, chiếm được thị phần cao, nhưng một số nước phát triển khác thì tác động của
Bancassurance là không nhiều.


4

Bài viết này thảo luận về tiềm năng của Bancassurance đóng góp vào sự tăng
trưởng, ổn định mà cả sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ có thể mang
đến ở các nước đang phát triển. Việc thảo luận dựa trên nghiên cứu chi tiết về hoạt
động Bancassurance tại Pháp và Mexico.
Vấn đề cốt lõi quan trọng để thúc đẩy sự tăng trưởng hiệu quả của các sản
phẩm bảo hiểm ở các nước đang phát triển là môi trường xã hội, chính trị, khung
pháp lý cho các ngân hàng và công ty bảo hiểm ở mỗi quốc gia.
Các tác giả chỉ ra cơ hội, lợi thế và thách thức của hoạt động Bancassurance
ở các thị trường mới nổi. Bên cạnh đó việc bán bảo hiểm qua điện thoại, mạng viễn
thông với chi phí thấp cũng cạnh tranh với kênh Bancassurance.
Qua nghiên cứu cho thấy, việc phát triển hoạt động Bancassurance đóng vai
trò quan trọng trong việc phát triển bảo hiểm dựa trên việc hợp tác chiến lược, công
nghệ, tận dụng các lợi ích về kênh phân phối và lợi ích về chi phí trung gian. Tuy
nhiên việc tận dụng hay thay đổi các yếu tố cốt lõi tác động tới việc phát triển hoạt
động ở mỗi quốc gia là khác nhau. Luận văn sẽ phân tích sâu hơn các yếu tố này cụ
thể tại Việt Nam và BIDV.
“The Impact of Bancassurance on Efficiency and Profitability of Banks:

Evidence from the Banking Industry in Taiwan” (Jin-Lung Peng, Vivian Jeng,
Jennifer L .Wang, Yen-Chih Chen, July 10, 2015) nói về tác động của Bancassurace
tới hiệu quả và khả năng sing lời của ngân hàng dựa trên nghiên cứu từ Ngân hàng
ở Đài Loan giai đoạn 2004 - 2012.
Tác giả thực hiện cuộc điều tra xem hoạt động Bancassurance tác động như
thế nào tới lợi nhuận và hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng bằng cách sử
dụng dữ liệu được cung cấp bởi cơ sở dữ liệu của các ngân hàng kinh doanh
Bancassurance tại Đài Loan.
Thông qua phương pháp phân tích bao dữ liệu (DEA), tính toán tỷ suất sinh
lợi trên tài sản (ROA), tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) và kiểm tra chiến
lược về Bancassurance tại các ngân hàng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hiệu quả và
lợi nhuận của ngân hàng đã được cải thiện nhờ sự tham gia của họ vào hoạt động


5

Bancassurance. Tỷ lệ hoa hồng cao hơn, các ngân hàng có xu hướng hoạt động tốt
hơn khi họ chọn hợp tác với nhiều đối tác bảo hiểm. Đây thực sự là nguồn thu nhập
ngoài lãi tiềm năng cho các ngân hàng.
Không chỉ vậy, bài viết còn đóng góp thêm vào các nghiên cứu trước đây về
cách tiếp cận, chỉ ra ưu điểm của Bancassurance cả khi điều chỉnh mức độ rủi ro và
hiệu quả. Tóm lại, phát triển hoạt động Bancassurance là một chiến lược khả thi đối
với các ngân hàng.
Bài viết tập trung phân tích và đánh giá tác động của hoạt động
Bancassurance đối với ngân hàng, nhưng viêc lựa chọn hình thức hợp tác giữa ngân
hàng và công ty bảo hiểm chưa được đề cập nhiều. Luận văn sẽ bổ sung và cho thấy
ưu, nhược điểm của các loại hình Bancassurance.
“Benefits and costs of integrated financial services provision in developing
countries” (Stijn Claessens, 2002). Bài viết phân tích lợi ích và chi phí của việc
cung cấp dịch vụ tài chính tích hợp (IFSP).

Các nước đang phát triển cần có sự phát triển mô hình công ty tài chính kết
hợp nhiều sản phẩm của từng công ty riêng lẻ. IFSP có lợi cho nền kinh tế và các
công ty vì nó nâng cao hiệu quả của lĩnh vực tài chính, mở rộng khả năng tiếp cận
dịch vụ tài chính và làm giảm biến động kinh tế quốc gia và tổng thể của khu vực
tài chính.
Tuy nhiên, IFSP cũng có rủi ro của nó. Xung đột lợi ích tài chính, bất cân
xứng thông tin và quy định pháp lý của mỗi quốc gia là những rủi ro ảnh hưởng tới
việc cung cấp dịch vụ tài chính tích hợp.
Bài viết chỉ ra được lợi ích vả rủi ro IFSP, nói cụ thể hơn luận văn sẽ trình
bày giá trị và những hạn chế mà Bancassurance mang lại đối với Ngân hàng và
công ty bảo hiểm. Đưa ra định hướng để phát triển hoạt động này phù hợp với điều
kiện pháp lý tại Việt Nam.
“Contribution of Bancassurance on the Performance of Bank: A Case Study
of Acquisition of Shares in Max New York Life Insurance by Axis Bank”
(N.M.Leepsa and Ranjit Singh, 2017) chỉ ra đóng góp của Bancassurance đến hoạt


6

động của ngân hàng dựa trên việc mua cổ phần Bảo hiểm nhân thọ Max New York
của ngân hàng Axis.
Mở đầu bài viết, tác giả cho chúng ta thấy được khái niệm về Bancassurance
và giá trị tích cực mà nó mang lại đối với ngân hàng và công ty bảo hiểm. Bằng
cách sử dụng phương pháp thống kê và phân tích chỉ tiêu theo CAMEL. Tác giả cho
rằng, việc mua lại cổ phần của công ty bảo hiểm không có tác động đến hiệu suất
của ngân hàng trong ngắn hạn, nhưng dàn hạn có tác động tích cực đến chỉ số hoạt
động của ngân hàng như: lợi nhuận, khả năng thanh khoản, mức độ nhạy cảm của
thị trường..
Việc sáp nhập hay hợp nhất các công ty tài chính đều cho thấy giá trị của nó
trong dài hạn. Bancassurance cũng vậy, các ngân hàng ngoài việc bán chéo sản

phẩm bảo hiểm thì việc thành lập công ty con hoạt động Bancassurance đều mang
lại hiệu quả cao cho ngân hàng. Luận văn sẽ phân tích sâu hơn và cụ thể hơn đối với
hoạt động Bancassurance dựa trên các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển Bancassurance
tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam.


7

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM - KINH DOANH BẢO HIỂM
VÀ BANCASSURANCE

1.1 Tổng quan về Bảo hiểm và Kinh doanh bảo hiểm
1.1.1 Khái niệm
 Bảo hiểm
Mặc dù ra đời từ khá sớm từ thập niên thứ 4, thứ 5 thế kỷ XIV tại Châu âu,
tuy nhiên đến này vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về bảo hiểm, tùy thuộc
vào góc độ nghiên cứu mà các nhà nghiên cứu đưa ra những khái nhiệm khác nhau
về bảo hiểm.
Dưới góc độ tài chính bảo hiểm được định nghĩa “là một hoạt động dịch vụ
tài chính nhằm phân phối lại những chi phí mất mát không mong đợi”.
Dưới góc độ pháp lý giáo sư Hemard đưa ra khái niệm: “Bảo hiểm là một
nghiệp vụ, qua đó một bên là người được bảo hiểm chấp nhận trả một khoản tiền
cho chính mình hoặc cho bên thứ ba khác để trong trường hợp rủi ro xảy ra sẽ nhận
được một khoản tiền bồi thường từ bên khác là người bảo hiểm, người chịu trách
nhiệm đối với toàn bộ rủi ro, đền bù thiệt hại theo quy luật thống kê”.
Dưới góc độ kinh doanh bảo hiểm, các công ty, tập đoàn bảo hiểm thương
mại trên thế giới đưa ra khái niệm: “Bảo hiểm là một cơ chế, theo cơ chế này một
người, hay một doanh nghiệp hay một tổ chức chuyển nhượng rủi ro cho các công
ty bảo hiểm, công ty đó sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm các tổn thất thuộc
phạm vi bảo hiểm và phân chia giá trị thiệt hại giữa tất cả những người được bảo

hiểm”.
Mặc dù có sự khác biệt trong các khái niệm về bảo hiểm, nhưng nhìn chung
các khái niệm đều mô tả được tính chất san sẻ rủi ro của bảo hiểm, chuyển giao rủi
ro thông qua cơ chế phí bảo hiểm. Tóm tắt lại luận văn rút ra định nghĩa về bảo
hiểm như sau: “Bảo hiểm là một dịch vụ tài chính, thông qua đó một cá nhân hay tổ
chức có quyền được hưởng bồi thường hoặc được chi trả tiền bảo hiểm nếu rủi ro
hay sự kiện bảo hiểm xảy ra nhờ vào khoản đóng phí bảo hiểm cho mình hay cho


8

người thứ ba khác thông qua hợp đồng bảo hiểm. Khoản tiền bồi thường này do
một tổ chức (thường là công ty bảo hiểm) đảm nhận, tổ chức này có trách nhiệm
trước rủi ro hay sự kiện bảo hiểm và bù trừ chúng theo quy luật thống kê”.
 Kinh doanh bảo hiểm
Bảo hiểm là một lĩnh vực rất quan trọng đối với các quốc gia nói chung và
với Việt Nam nói riêng. Không chỉ là một biện pháp di chuyển rủi ro, bảo hiểm
ngày nay đã trở thành một trong những kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh
tế. Thực tế hoạt động kinh doanh bảo hiểm thời gian qua đã cho thấy sự lớn mạnh
không ngừng của ngành bảo hiểm và nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.
Vậy kinh doanh bảo hiểm là gì: Tại Điều 3, Chương 1, Luật Kinh doanh bảo
hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000 “Kinh doanh bảo hiểm là Hoạt động của
doanh nghiệp bảo hiểm nhằm mục đích sinh lợi, theo đó doanh nghiệp bảo hiểm
chấp nhận rủi ro của người được bảo hiểm, trên cơ sở bên mua bảo hiểm đóng phí
bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc
bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm”
Kinh doanh bảo hiểm là một chu trình đảo ngược, sản phẩm bảo hiểm được
bán ra trước, doanh thu phát sinh, sau đó mới phát sinh chi phí. Đặc điểm này tạo ra
tính nhàn rỗi của nguồn vốn bảo hiểm trong những thời gian nhất định, chủ thể nhận
bảo hiểm có thể sử dụng chúng để đầu tư sinh lời nhằm tăng khả năng tài chính cho

việc chi trả bồi thường và tăng thu nhập cho doanh nghiệp. Bởi vậy, đầu tư tài chính
là một hoạt động không thể tách rời với hoat động bảo hiểm. Chính điều này làm
cho bảo hiểm có tính phức tạp và ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh
nghiệp bảo hiểm, đòi hỏi phải được quản lý chặt chẽ nhằm bảo đảm lợi ích cho
người tham gia.
Thị trường bảo hiểm ở nước ta trong những năm gần đây đã rất sôi động, đa
dạng. Số lượng công ty hoạt động kinh doanh bảo hiểm ngày càng tăng, các loại
hình sở hữu đa dạng ở cả bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ thuộc cả ba lĩnh vực
bảo hiểm con người, bảo hiểm tài sản và bảo hiểm trách nhiệm dân sự. Tính cạnh


9

tranh của các công ty đã và đang từng bước thoả mãn tốt hơn nhu cầu của các khách
hàng.
Trong kinh doanh bảo hiểm, ngoài hình thức kinh doanh truyền thống, các
công ty bảo hiểm còn bắt tay với ngân hàng để phân phối các sản phẩm của mình
trên cơ sở thỏa thuận giữa hai bên, từ đó hoạt động Bancassurance ra đời.
1.1.2 Vai trò
Với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế hiện nay, thì vai trò của các tổ
chức tài chính ngày càng trở nên quan trọng. Công ty bảo hiểm ra đời không chỉ
mang lại sự bù đắp cần thiết cho các đối tượng tham gia khi gặp rủi ro mà nhờ hoạt
động kinh doanh của mình, các tổ chức này còn góp phần vào sự phát triển kinh tế.
Vai trò của bảo hiểm và kinh doanh bảo hiểm thể hiện như sau:
Giảm thiểu tổn thất, thiệt hại: Trong quá trình thực hiện các nghiệp vụ, các
công ty bảo hiểm luôn chú ý đến việc tăng cường áp dụng các biện pháp phòng
tránh cần thiết để bảo vệ đối tượng bảo hiểm, góp phần đảm bảo an toàn cho tính
mạng, sức khỏe con người, của cải và vật chất của xã hội thông qua: Việc thực hiện
hỗ trợ các công cụ phòng ngừa rủi ro, hạn chế tổn thất ở mức thấp nhất có thể; Giải
quyết hậu quả kịp thời giúp khách hàng nhanh chóng ổn định kinh doanh và cuộc

sống.
Góp phần ổn định tài chính cho người tham gia trước tổn thất do rủi ro
gây ra: Rủi ro luôn hiện diện và gây tổn thất về kinh tế, ảnh hưởng đến thu nhập,
đời sống, sản xuất kinh doanh của các cá nhân, tổ chức. Tổn thất đó sẽ được các cơ
quan hay công ty bảo hiểm trợ cấp hoặc bồi thường kịp thời để người tham gia
nhanh chóng khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống và sản xuất kinh doanh. Từ đó,
các hoạt động sẽ được khôi phục và diễn ra bình thường. Vai trò này đáp ứng được
mục tiêu kinh tế của người tham gia nên đối tượng tham gia bảo hiểm ngày càng
đông đảo.
Tạo nguồn vốn cho đầu tư tăng trưởng kinh tế: Các cơ quan và công ty bảo
hiểm thu phí bảo hiểm trước khi rủi ro và sự kiện bảo hiểm xảy ra với đối tượng bảo
hiểm. Điều đó cho phép họ có một số tiền rất lớn và cần phải quản lý chặt chẽ để


10

đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm. Ngoài ra, luôn có một khoảng thời
gian giữa thời điểm xảy ra rủi ro gây tổn thất và thời điểm chi trả hoặc bồi thường,
có thể kéo dài nhiều năm, nhất là trong bảo hiểm nhân thọ. Vì vậy, số phí thu được
có thể được sử dụng để đầu tư vào các hoạt động kinh tế để sinh lời.
Đóng góp cho ngân sách nhà nước: Với các loại quỹ bảo hiểm khác nhau,
người tham gia bảo hiểm ngày càng nhiều. Khi có tổn thất xảy ra, các cơ quan, công
ty bảo hiểm sẽ trợ cấp hoặc bồi thường kịp thời cho họ để ổn định đời sống và sản
xuất. Vì vậy, ngân sách nhà nước không phải chi tiền để trợ cấp cho các thành viên,
các doanh nghiệp khi gặp rủi ro. Mặt khác, hoạt động kinh doanh bảo hiểm còn có
trách nhiệm đóng góp vào ngân sách thông qua các loại thuế mà các công ty bảo
hiểm phải nộp, điều này góp phần làm tăng thu cho ngân sách.
1.2 Khái quát về Bancassurance
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm
Ngành ngân hàng và bảo hiểm đã thay đổi nhanh chóng trong sự biến đổi,

thách thức của môi trường kinh tế trên toàn thế giới. Trong môi trường cạnh tranh
và tự do hóa, việc phát triển sản phẩm kết hợp nhằm tạo ra tính đa dạng, an toàn
dựa trên thế mạnh của mỗi tổ chức là điều tất yếu.
Bancassurance chính thức xuất hiện đầu tiên tại Pháp và Tây Ban Nha vào
những năm đầu của thập kỷ thứ 8, 9 thế kỷ 20. Sau đó phát triển mạnh mẽ ở châu Á
và châu Âu vào những năm đầu tiên của thế kỷ 21. Bancassurance là sự kết hợp của
hai thuật ngữ “Ngân hàng” và “Bảo hiểm”. Một cách tổng quát, Bancassurance
được hiểu là việc các ngân hàng tham gia cung cấp các sản phẩm bảo hiểm cho
khách hàng thông qua mạng lưới chi nhánh và phòng giao dịch của mình. Việc tham
gia của ngân hàng có thể ở nhiều cấp độ khác nhau tuỳ theo hình thức
Bancassurance.
Qua thời gian định nghĩa về Bancassurance ngày càng phổ biến và rõ nét
hơn. Theo Swiss RE, 1992 Bancassurance có thể được mô tả như là một chiến lược
mà các ngân hàng hay công ty bảo hiểm sử dụng với mục tiêu hoạt động hợp nhất
dịch vụ ở mức độ nhất định trên thị trường tài chính.


11

Theo Elkington W., 1993 Bancassurance cơ bản là việc cung cấp và bán các
sản phẩm ngân hàng và sản phẩm bảo hiểm thông qua một kênh phân phối chung và
dưới cùng một nguồn cơ sở khách hàng.
Bancassurance là một hệ thống trong đó ngân hàng làm đại lý bán hàng cho
công ty bảo hiểm (cả bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ) nhằm kiếm một khoản thu
nhập khác ngoài lãi suất. (Shah H. A., Salim M., 2011).
Theo Gonulal S., Lester R., Goulder N., 2012, Bancassurance là quá trình sử
dụng nguồn khách hàng của ngân hàng để bán các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, phi
nhân thọ và quy trình này là con đường vô cùng hiệu quả cho sự phát triển của bảo
hiểm.
Theo định nghĩa của Center for Insurance & Financial Planning,

Bancassurance là một loạt các thỏa thuận chi tiết giữa các ngân hàng và công ty bảo
hiểm, nhưng trong tất cả các trường hợp, nó bao gồm việc cung cấp sản phẩm bảo
hiểm, ngân hàng hoặc dịch vụ ngân hàng cho cùng một cơ sở dữ liệu khách hàng.
Từ các định nghĩa trên, có thể khái quát rằng Bancassurance là việc ngân
hàng và công ty bảo hiểm cùng hợp tác để phát triển và phân phối các sản phẩm bảo
hiểm, sản phẩm ngân hàng cho cùng một nguồn cơ sở khách hàng. Hay nói cách
khác Bancassurance là việc ngân hàng tham gia cung cấp các sản phẩm bảo hiểm
cho khách hàng của mình. Việc tham gia này của Ngân hàng được phân theo nhiều
cấp độ khác nhau tùy thuộc vào hình thức Bancassurance. Tóm lại thuật ngữ
Bancassurance là sản phẩm “trọn gói qua một cửa” của ngân hàng và công ty bảo
hiểm dành cho khách hàng nhằm giúp khách hàng giảm thiểu rủi ro, tiếp cận dịch
vụ tích hợp với chi phí thấp.


12

Hình 1.1: Sơ đồ liên kết ngân hàng và bảo hiểm

Bancassurance bao gồm các sản phẩm bảo hiểm có tính thương mại với hai
nhóm sản phẩm cơ bản đó là sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ. Trong
đó, sản phẩm Bancassurance nhân thọ là các sản phẩm bảo hiểm tính mạng hoặc
tuổi thọ của con người nhằm bù đắp cho người được bảo hiểm một khoản tiền khi
hết thời hạn bảo hiểm hoặc khi người được bảo hiểm bị chết hoặc bị thương tật toàn
bộ vĩnh viễn. Sản phẩm này có thể chia thành nhiều loại như:
 Bảo hiểm trọn đời
 Bảo hiểm sinh kỳ
 Bảo hiểm tử kỳ
 Bảo hiểm hỗn hợp
 Bảo hiểm hưu trí
Sản phẩm Bancassurance phi nhân thọ: bao gồm các loại hình bảo hiểm như

bảo hiểm tài sản, trách nhiệm dân sự và các nghiệp vụ bảo hiểm khác không thuộc
bảo hiểm nhân thọ. Sản phẩm này bao gồm: Bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại;
Bảo hiểm hàng hoá vận chuyển đường bộ, đường biển, đường thủy nội địa, đường
sắt và đường hàng không; Bảo hiểm hàng không; Bảo hiểm xe cơ giới; Bảo hiểm