HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC IV

BÀI THU HOẠCH
MÔN: TRIẾT HỌC MAC-LENIN
VẤN ĐỀ Ý THỨC XÃ HỘI MỚI VIỆT NAM HIỆN NAY
VÀ VẬN DỤNG VÀO CUỘC ĐẤU TRANH TƯ TƯỞNG
TRONG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY

Cần Thơ 2018


í thc xó hi l mt tinh thn ca i sng xó hi, phn ỏnh nhng tn ti xó
hi trong nhng giai on lch s nht nh. S hỡnh thnh, phỏt trin ý thc xó hi
gn lin vi c im v s bin i ca tn ti xó hi. í thc xó hi nc ta hin
nay mang c trng ý thc ca thi k quỏ lờn ch ngha xó hi, b qua ch t
bn ch ngha t mt nc thuc a, na phong kin, mang nhiu du n xó hi
phng ụng v chu nh hng ca chin tran kộo di, ng thi phn ỏnh nhng
iu kin mi ca tn ti xó hi trong thi k i mi t nc theo inh hng xó
hi ch ngha.
Sự hình thành, phát triển ý thức xã hội trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở nớc ta thống nhất với tiến trình cách mạng giải
phóng dân tộc, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và kế thừa
những tinh hoa tốt đẹp của nhân loại và dân tộc. Quá trình đó rất
phức tạp, trải qua những giai đoạn, với những đặc điểm khác nhau.
Khi chủ nghĩa Mác - Lênin xâm nhập vào Việt Nam làm cho phong
trào giải phóng dân tộc phát triển theo con đờng cách mạng vô sản,
đồng thời hạt nhân ý thức xã hội xã hội chủ nghĩa cũng ny sinh,
phát triển. Trớc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chế độ xã hội chủ
nghĩa cha ra đời, ý thức xã hội chủ nghĩa cũng cha xuất hiện, nhng
một bộ phận hạt nhân của ý thức xã hội đó là chủ nghĩa Mác - Lênin
đã nảy sinh, phát triển cùng với sự lớn mạnh của phong trào cách

mạng. Bộ phận t tởng này là nhân tố mới và quyết định xu hớng
phát triển ý thức xã hội ở nớc ta theo chủ nghĩa xã hội.
Sự ra đời nhà nớc công nông ở nớc ta, nhà nớc do nhân dân
làm chủ đã tạo tiền đề chính trị xã hội cho ý thức xã hội chủ nghĩa
phát triển. Sự ra đời của chế độ xã hội mới, đánh dấu bớc ngoặt
cách mạng trong quá trình phát triển ý thức xã hội ở nớc ta từ ý thức
xã hội mang đặc trng xã hội thuộc địa, nửa phong kiến lên chủ
nghĩa xã hội. Thời kỳ này, sự phát triển ý thức xã hội gắn liền với
quá trình hình thành hợp tác xã và thực hiện kháng chiến chống
thực dân Pháp, bảo vệ thành quả cách mạng. Bên cạnh những thuận
lợi cơ bản, còn có những khó khăn và khó khăn lớn nhất là vừa kháng
chiến, vừa kiến quốc. Với đặc điểm của xã hội ta và tính chất của
nhiệm vụ cách mạng lúc đó, ý thức xã hội phản ánh quá trình cải
biến cách mạng trên lĩnh vực t tởng, ý thức khá sâu sắc. Đó là quá
trình các bộ phận, các đặc trng của ý thức xã hội chủ nghĩa từng
2


bớc lớn mạnh, phát triển ngày một vững chắc, còn những dấu ấn về
t tởng của xã hội cũ bị thu hẹp dần.
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, nhng hai
miền Nam Bắc bị chia cắt, miền Bắc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã
hội còn miền Nam vẫn nằm dới ách thống trị của đế quốc Mỹ và tay
sai. Với t tởng cách mạng không ngừng, toàn Đảng, toàn dân và toàn
quân ta tiến hành đồng thời hai chiến lợc cách mạng, cách mạng xã
hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân
dân ở miền Nam. Sự phát triển của ý thức xã hội ở nớc ta trong giai
đoạn này gắn liền với quá trình phát triển đồng thời hai nội dung t tởng về xây dựng xã hội chủ nghĩa và t tởng tiếp tục cách mạng dân
chủ nhân dân. Hai nội dung t tởng đó quan hệ hữu cơ với nhau và
cùng hớng tới thực hiện thống nhất nớc nhà, đi lên chủ nghĩa xã hội.

Thành tựu trong cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới ở miền
Bắc tạo cơ sở hiện thực cho sự phát triển ý thức xã hội chủ nghĩa ở
nớc ta. Đặc trng quá trình hình thành chế độ hợp tác xã thời chiến,
với cơ chế tập trung bao cấp ở miền Bắc quy định sự hình thành
ý thức xã hội ở nớc ta giai đoạn này. Nó biểu hiện tập trung nhất ở
sự hình thành, phát triển tinh thần làm chủ của nhân dân và t tởng về thống nhất nớc nhà. T tởng thống nhất đất nớc cũng đợc
phát triển mạnh mẽ trong cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam.
Sự phát triển t tởng về sự thống nhất đất nớc và đi lên chủ nghĩa
xã hội phản ánh tiến trình cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân
ở miền Nam. Quá trình cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân là
cơ sở để nhận thức đặc điểm phát triển ý thức xã hội chủ nghĩa
ở miền Nam. Mặc dù sự phát triển ý thức xã hội xã hội chủ nghĩa ở
miền Nam và miền Bắc với điều kiện hoàn cảnh khác nhau, nhng
cùng hớng tới t tởng cơ bản là thống nhất đất nớc, xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam .
Sau ại thắng Mùa xuân 1975, đất nớc thống nhất quá độ
lên chủ nghĩa xã hội, ý thức xã hội xã hội chủ nghĩa ở nớc ta đợc phát
triển trên nền tảng của chế độ kinh tế xã hội mới. Đây là môi trờng
xã hội u việt cho phát triển ý thức xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, việc
duy trì quá lâu cơ chế tập trung bao cấp đã tạo ra sức cản lớn từ
bên trong đối với phát triển kinh tế, xã hội và ý thức xã hội.
3


Vào những thập niên cuối của thế kỷ XX, chủ nghĩa xã hội ở
Liên Xô và Đông Âu bị khủng hoảng và tan rã, trong khi chủ nghĩa t
bản có sự thích nghi, điều chỉnh làm cho việc tuyên truyền, phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin và t tởng về chủ nghĩa xã hội gặp nhiều
khó khăn. Trong bối cảnh chung của tình hình lúc đó, cách mạng
Việt Nam cũng phải đối mặt với sự khủng hoảng về kinh tế, đời

sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn, niềm tin vào chủ nghĩa xã
hội bị suy giảm nghiêm trọng. Điều đó tác động tiêu cực đến phát
triển ý thức xã hội chủ nghĩa và quá trình phát triển quanh co, phức
tạp hơn.
Sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xớng đã mở ra điều kiện
mới cho xây dựng chủ nghĩa xã hội và phát triển ý thức xã hội chủ
nghĩa ở nớc ta. Trên cơ sở giữ vững nền tảng t tởng chủ nghĩa Mác
- Lênin, nguyên tắc mác xít, vận dụng vào điều kiện, hoàn cảnh
mới của thực tiễn, Đảng ta định ra đờng lối đổi mới đúng đắn,
sáng tạo. Thành tựu hơn hai mơi năm đổi mới làm cho ý thức xã hội
chủ nghĩa ở nớc ta phát triển trong điều kiện thuận lợi hơn, có cơ
sở hiện thực ngày càng vững chắc hơn. Phát triển ý thức xã hội chủ
nghĩa ở nớc ta hiện nay trong điều kiện phát triển kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa và giao lu, hội nhập quốc tế ngày
càng lớn. Trong điều kiện mới, tiếp thu những thành tựu tri thức
nhân loại và giải phóng tiềm năng sáng tạo của cá nhân để phát
triển ý thức xã hội thuận lợi hơn. Khi tình trạng bao cấp, đặc biệt
bao cấp về t duy đợc khắc phục thì ý thức xã hội phát triển với tốc
độ và quy mô ngày càng lớn.
Tuy vậy, sự phát triển ý thức xã hội chủ nghĩa trong điều
kiện mới đã bị cản trở bởi các yếu tố không giống nh trớc đây. T tởng phản động xâm nhập vào nớc ta bằng nhiều kênh, nhiều hình
thức khác nhau. Chiến lợc diễn biến hoà bình của chủ nghĩa đế
quốc đang tiến công mạnh mẽ và đang cố gắng tìm chỗ đứng
để làm sụp đổ ý thức xã hội chủ nghĩa ở nớc ta. Kinh tế thị trờng
định hớng xã hội chủ nghĩa phát triển, bên cạnh mặt tích cực,
cũng đang nảy sinh mặt tiêu cực. Những tàn d, tập quán, t tởng lạc
hậu, mê tín dị đoan của xã hội cũng trỗi dậy và t tởng thực dân cũ,
thực dân mới cùng t tởng cá nhân chủ nghĩa, thực dụng, lối sống
4



phơng Tây đợc dịp phát triển. Điều đó làm cho quá trình phát
triển ý thức xã hội xã hội chủ nghĩa ở nớc ta diễn ra hết sức phức tạp
và với những đặc điểm riêng biệt ở nớc ta.
Đặc điểm cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nói
chung và nớc ta nói riêng là sự đan xen các yếu tố cũ và mới trên tất
cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nội dung đó phản ánh hiện
thực xã hội với sự pha tạp, đan xen những yếu tố của xã hội chủ
nghĩa và xã hội t bản, xã hội cổ truyền rất lớn. V. I. Lênin viết: Trong
chế độ hiện nay có những thành phần, những bộ phận, những
mảnh của cả chủ nghĩa t bản lẫn chủ nghĩa xã hội.
Bộ phận chủ yếu của ý thức xã hội ở nớc ta hiện nay là chủ
nghĩa Mác - Lênin. Trong các bộ phận khác nhau của ý thức xã hội ở
nớc ta hiện nay, chủ nghĩa Mác - Lênin có ý nghĩa quyết định bản
chất và xu hớng phát triển ý thức xã hội theo chủ nghĩa xã hội. Sự
thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc và những thành tựu
trong cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới đã chứng minh chủ
nghĩa Mác - Lênin từng bớc lớn mạnh, khẳng định vai trò quyết
định đối với sự phát triển ý thức xã hội trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Trong ý thức xã hội ở nớc ta hiện nay, t tởng Hồ Chí Minh có vị
trí quan trọng đặc biệt; là một hệ thống quan điểm, t tởng về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam; là sự kế thừa, phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin, truyền thống yêu nớc Việt Nam; kế thừa,
phát triển tinh hoa văn hoá của dân tộc và nhân loại. T tởng Hồ Chí
Minh là ngọn đèn soi sáng con đờng cách mạng Việt Nam đi từ thắng
lợi này đến thắng lợi khác. Hiện nay, Đảng ta xác định chủ nghĩa
Mác- Lênin cùng với t tởng Hồ Chí Minh là nền tảng t tởng và kim chỉ
nam cho mọi hành động của Đảng và của cách mạng Việt Nam. Đây
là bớc phát triển mới trong khẳng định vai trò t tởng Hồ Chí Minh đối
với cách mạng Việt Nam và đối với phát triển ý thức xã hội ở nớc ta. Chủ

nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh là hạt nhân của ý thức xã hội
chủ nghĩa ở nớc ta hiện nay. Sự lớn mạnh của bộ phận này quyết
định xu hớng phát triển, bản chất xã hội chủ nghĩa của ý thức xã hội
ở nớc ta.
5


T tởng yêu nớc của dân tộc ta là nội dung quan trọng trong ý
thức xã hội ở nớc ta hiện nay. ý thức xã hội chủ nghĩa không chỉ là
sản phẩm của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, mà còn có
nội dung t tởng sản phẩm kế thừa di sản văn hoá, truyền thống
dân tộc. Trong các di sản văn hoá truyền thống, t tởng yêu nớc Việt
Nam là yếu tố cơ bản nhất trong ý thức xã hội chủ nghĩa ở nớc ta.
T tởng yêu nớc có từ lâu đời, là cốt cách và nền tảng t duy của
con ngời Việt Nam, trở thành truyền thống quý báu. Truyền thống
đó đợc phát triển cao nhất, hoàn bị nhất trong thời đại Hồ Chí
Minh, thời đại độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội và là
yếu tố có giá trị đối với hình thành, phát triển ý thức xã hội chủ
nghĩa ở nớc ta. Hiện nay, t tởng yêu nớc càng đợc phát triển bởi sự
chú trọng của Đảng, Nhà nớc và toàn dân ta.
Trong ý thức xã hội ở nớc ta hiện nay, tàn d t tởng của xã hội cũ
vẫn tồn tại, trong đó bộ phận t tởng của giai cấp t sản là khá lớn ; là
sản phẩm tất yếu của sự thống trị nhiều thập niên của chủ nghĩa
thực dân cũ, mới và sự tuyên truyền chống phá Việt Nam bằng
chiến lợc diễn biến hoà bình của chủ ngha đế quốc hiện nay. Hiện
nay, những t tởng trên vẫn còn cơ sở hiện thực cho sự tồn tại của
nó. Kinh tế t bản t nhân vẫn là một bộ phận của kinh tế thị trờng
định hớng xã hội chủ nghĩa, trong xu thế giao lu, hội nhập tăng lên
thì t tởng t sản vẫn tồn tại và không ngừng ảnh hởng mạnh mẽ đến
mọi mặt đời sống xã hội nớc ta hiện nay.

ý thức xã hội ở nớc ta hiện nay còn tồn tại t tởng, tâm lý, tập
quán của những ngời sản xuất nhỏ. Nó gồm những t tởng vị kỷ,
hẹp hòi thu vén cá nhân, gia trởng của ngời làm ăn manh mún; t tởng mê tín, dị đoan của một bộ phận nhân dân... Với một nớc kinh
tế sản xuất nhỏ là phổ biến, quá độ lên chủ nghĩa xã hội, t tởng
của ngời tiểu nông sẽ là phần lớn trong tinh thần xã hội và tồn tại khá
lâu dài. T tởng này rất dễ tự phát theo hớng phát triển của t tởng t
sản. Lênin đã chỉ rõ: Nền kinh tế nông dân hiện vẫn là một nền
sản xuất hàng hoá. Đó là một cơ sở vô cùng rộng lớn của chủ nghĩa
t bản, một cơ sở có những cỗi dễ rất sâu rộng và vững chắc.
Chính trên cơ sở ấy mà chủ nghĩa t bản đợc duy trì và phục hồi lại
trong cuộc đấu tranh các liệt nhất chống chủ nghĩa cộng sản.
6


Nh vậy, nội dung ý thức xã hội ở nớc ta hiện nay có sự đan xen
nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, yếu tố tiến bộ, cách mạng
mang đặc trng xã hội chủ nghĩa vẫn là chủ yếu và bộ phận này
đang từng bớc phát triển thành chủ đạo trong đời sống tinh thần
xã hội.
Tính chất cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là sự
tồn tại đan xen, pha tạp nhiều bộ phận đối lập nhau ở tất cả các
mặt kinh tế, xã hội và t tởng giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa t
bản, giữa xã hội hiện đại và xã hội cổ truyền Việt Nam. Lê nin chỉ
ra: Thời kỳ đó không thể không bao gồm những đặc điểm hoặc
đặc trng của hai kết cấu kinh tế xã hội ấy. Đặc trng về kinh tế, xã
hội của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội quy định tính chất ý
thức xã hội ở nớc ta hiện nay. ý thức đó không chỉ ở sự pha tạp
nhiều yêú tố khác nhau, mà còn ở sự biến động phức tạp, khó lờng,
tiềm ẩn nhiều xu hớng phát triển khác nhau.
Sự đan xen nhiều t tởng khác nhau trong ý thức xã hội ở nớc ta

hiện nay biểu hiện tính chất không thuần nhất trong đời sống tinh
thần và trong ý thức xã hội. ý thức xã hội ở nớc ta có yếu tố xã hội chủ
nghĩa, có yếu tố phi xã hội chủ nghĩa. Đó vừa là sản phẩm của tàn
d xã hội cũ, vừa nảy sinh trong những điều kiện kinh tế, xã hội của
thời kỳ quá độ. Mỗi t tởng đó lại có xu hớng, đặc điểm phát triển
khác nhau. Quá trình phát triển các bộ phận khác nhau của ý thức
xã hội là do đặc điểm khác nhau về nhu cầu, lợi ích, động cơ của
các chủ thể phản ánh hiện thực quy định.
Đấu tranh t tởng, lý luận luôn là một bộ phận của cuộc đấu
tranh giai cấp, đặc biệt đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản.
Nội dung, hình thức, thủ đoạn tiến hành có thể khác nhau tuỳ theo
tơng quan lực lợng, nhng cuộc đấu tranh này luôn diễn ra ở phạm
vi, trình độ khác nhau. Lịch sử phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, lý
luận về chủ nghĩa xã hội luôn phải đấu tranh với sự xuyên tạc, phủ
nhận của các thế lực thù địch.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, đấu tranh giai cấp
là tất yếu và diễn ra gay go, phức tạp. Cách mạng xã hội chủ nghĩa
giành chính quyền mới chỉ là bớc đầu, còn phải cải tạo xã hội cũ,
xây dựng xã hội mới trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị và t
7


tởng. Trong thời kỳ quá độ lên lên chủ nghĩa xã hội ở nớc ta, t tởng
của xã hội cũ vẫn nặng nề, do tính thờng lạc hậu của ý thức xã hội so
với tồn tại xã hội quy định. Những t tởng này biểu hiện ở tâm lý,
nếp nghĩ của những ngời sản xuất nhỏ vẫn còn khá phổ biến. Mặc
dù công cuộc cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới- xã hội chủ nghĩa
đã qua nhiều thập niên, nhng do sức ỳ của thói quen, tập quán, nếp
nghĩ của mỗi ngời dân mà nó vẫn tồn tại, thậm chí lâu dài. Sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội luôn đặt ra nhiệm vụ phải cải

tạo t tởng cũ để phát triển ý thức xã hội xã hội chủ nghĩa.
Sự phát triển kinh tế t nhân trong kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở nớc ta làm cho t tởng t sản vẫn có cơ sở sự
tồn tại, phát triển. Trong chiến lợc chống phá cách mạng Việt Nam,
phá hoại về t tởng luôn đợc chủ nghĩa đế quốc chú trọng và đầu t
về mọi mặt. Chiến lợc "diễn biến hoà bình" của chủ nghĩa đế
quốc là một trong bốn nguy cơ của cách mạng nớc ta.
Trên thực tế, công tác t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay đã thu
đợc nhiều thành tựu quan trọng, nhng vẫn cha ngang tầm yêu cầu
nhiệm vụ. Hiệu quả cuộc đấu tranh chống những t tởng sai trái cha
cao. Hiện tợng phai nhạt lý tởng cách mạng, sa sút phẩm chất đạo
đức, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, t tởng
cơ hội xét lại, thực dụng có chiều hớng phát triển. Tính chiến đấu
của nhiều tổ chức Đảng và đảng viên sút kém. Tình trạng không
coi trọng nguyên tắc đổi mới, dập khuôn mô hình nớc ngoài, chạy
theo lợi ích kinh tế đơn thuần diễn ra ở nhiều lĩnh vực. Tệ mê tín
có chiều hớng tăng lên. Công tác lý luận còn bộc lộ nhiều yếu kém,
một số mặt còn biểu hiện lạc hậu.
Cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay trong điều
kiện mới. Cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay trong
điều kiện chủ nghĩa xã hội và phong trào cách mạng thế giới thoái
trào, trong khi chủ nghĩa t bản có sự thích nghi, điều chỉnh, chủ
nghĩa Mác - Lênin bị xuyên tạc, tiến công từ nhiều phía với nhiều
âm mu thủ đoạn thâm độc của các thế lực phản động. Nớc ta
phát triển kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa trong điêù
kiện mở cửa, giao lu, hội nhập quốc tế ngày càng tăng, bảo vệ Tổ
quốc có những đặc điểm mới. Với những đặc trng đó, đấu
8


tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay vừa có những thuận lợi, vừa

có những khó khăn. Thuận lới và khó khăn đan xen nhau, những
khó khăn vẫn rất lớn, đe doạ trực tiếp sự tồn vong dân tộc, chế
độ.
Thuận lợi của cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay,
trớc hết là sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xớng đã giành đợc
những thành tựu quan trọng. Đây là điều kiện rất cơ bản làm hậu
thuẫn cho cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay giành
thắng lợi.
Trong điều kiện chủ nghĩa Mác - Lênin bị tiến công, xuyên tạc,
phủ nhận bản chất khoa học, cách mạng, nhng lý luận đó, vẫn đợc
Đảng ta xác định là nền tảng kim chỉ nam cho mọi hoạt động.
Thành tựu lớn nhất ở mặt này là lý luận về con đờng đi lên chủ
nghĩa xã hội đã rõ, giải đáp đợc những vấn đề bức xúc đặt ra và
đi vào cuộc sống hiện thực. Những thắng lợi đó là điểm tựa vững
chắc cho cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay.
Khi các Đảng Cộng sản ở một số nớc xã hội chủ nghĩa bị mất
vai trò lãnh đạo thì ở nớc ta, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn thể hiện
là ngời lãnh đạo duy nhất, có đủ năng lực lãnh đạo sự nghiệp xây
dựng chủ nghĩa xã hội đi đến thắng lợi cuối cùng. Những thành tựu
to lớn của sự nghiệp đổi mới vừa qua có nguyên nhân cơ bản từ sự
lãnh đạo của Đảng. Đảng đổi mới ngang tầm nhiệm vụ đợc coi nh
điêù kiện quan trọng nhất bảo đảm cho cuộc đấu tranh t tởng, lý
luận ở nớc ta có phơng hớng, nội dung và phơng pháp đúng, phù hợp.
Niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào tất thắng của sự nghiệp đổi
mới, vào chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, đờng lối, quan
điểm của Đảng ngày càng cao. Sự chống phá quyết liệt của chủ
nghĩa đế quốc bằng chiến lợc diễn biến hoà bình đối với nớc ta, nhng cách mạng vẫn từng bớc giành thắng lợi.
Tuy vậy, đấu tranh bảo vệ phát triển của chủ nghĩa Mác - Lênin,
t tởng Hồ Chí Minh trớc tiến công, xuyên tạc, phủ nhận của các thế lực
thù địch rất quyết liệt. Quá trình kế thừa, phát triển chủ nghĩa Mác

- Lênin trong điều kiện thực tiễn cách mạng phức tạp, đầy biến
động và chứa đựng những yếu tố khó lờng. Chiến lợc diến biến hoà
bình của chủ nghĩa đế quốc đã và đang tập trung mũi nhọn vào
9


cách mạng nớc ta.Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các
nớc Đông Âu, sự thoái trào của phong trào cách mạng thế giới làm cho
phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, có nhiều bất
lợi. Khi chủ nghĩa t bản có sự thích nghi, điều chỉnh và chừng mực
nào đó vẫn còn phát triển càng thúc đẩy sự chống phá của các thế
lực tù địch trên lĩnh vực t tởng.
Cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay có nội dung
toàn diện, sâu sắc, trên tất cả các mặt của ý thức xã hội. Nội
dung cuộc đấu tranh này, giải quyết những vấn đề t tởng, lý luận
của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong điều kiện mới. Nội
dung đó vẫn là ai thắng ai giữa chủ nghĩa t bản và chủ nghĩa
xã hội, nhng biểu hiện mới ở các phơng diện khác nhau. Vấn đề ai
thắng ai giữa chủ nghĩa t bản và chủ nghĩa xã hội trên lĩnh vực
t tởng cũng rất rộng lớn, không chỉ ở lĩnh vực ý thức lý luận, mà ở
cả lĩnh vực ý thức thông thờng. Nội dung đó hớng tới làm rõ con đờng đi lên chủ nghĩa xã hội, làm cho t tởng về con đờng đó
thâm nhập sâu, rộng vào các tầng lớp nhân dân và những t tởng
lạc hậu từng bớc đợc đẩy lùi.
Đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay, đặt lên hàng đầu
nội dung giải quyết vấn đề giữ vững chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng
Hồ Chí Minh là nền tảng, kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng
và của cách mạng Việt Nam hay từ bỏ nó đi theo quỹ đạo hệ t tởng
t sản. Cuộc đấu tranh này giải quyết mâu thuẫn giữa hai hệ t tởng
đối lập nhau, t sản và vô sản; giữa một bên là quá trình làm cho hệ
t tởng của giai cấp vô sản phát triển sâu, rộng trong đời sống tinh

thần nhân dân với một bên là khuynh hớng hệ t tởng t sản, đang
từng giờ, từng phút cạnh tranh địa vị chủ đạo đối với chủ nghĩa
Mác - Lênin. Để sự nghiệp đổi mới ở nớc ta giành thắng lợi, đấu tranh
t tởng, lý luận phải thực hiện kế thừa, phát triển chủ nghĩa Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh lên trình độ mới, ngang tầm thời đại, đáp
ứng đợc yêu cầu bức xúc của sự nghiệp đổi mới ở nớc ta. Sự nghiệp
đổi mới hiện nay, nảy sinh nhiều vấn đề mới, cơ bản và phức tạp,
đòi hỏi lý luận phải giải đáp nh, con đờng đi lên chủ nghĩa xã hội;
giải quyết mối quan hệ giữa giữ vững định hớng xã hội chủ nghĩa
và kinh tế thị trờng; vấn đề đấu tranh giai cấp; cách mạng xã hội;
10


bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện hiện nay... Mỗi bớc tiến của kinh tế
thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa có nội dung mới cho lý luận
phải giải đáp. Khi sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa có những đặc điểm mới, vấn đề lý luận chỉ đạo, vấn đề
nhận thức, ý chí, niềm tin trong t tởng của nhân dân cũng phải có
bổ sung, phát triển mới. Việc vạch trần bản chất phản động, phản
khoa học của t tởng t sản và đẩy lùi, làm vô hiệu hoá sự xâm nhập
của nó vào nớc ta hiện nay bằng diễn biến hoà bình cũng là nội
dung rất quan trọng của cuộc đấu tranh này. Hai nội dung đó quan
hệ hữu cơ, cùng giải đáp những vấn đề mới của thực tiễn vận
động của cách mạng nớc ta hiện nay.
Đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay còn giải quyết các
nội dung về giai cấp, dân tộc, mối quan hệ giữa giai cấp với dân
tộc và vấn đề nhân loại trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Hiện nay, các giai cấp, các dân tộc ở nớc ta vẫn có sự khác nhau về
điều kiện sinh hoạt vật chất, tinh thần, chính sách đầu t cho phát
triển t tởng, ý thức cũng có sự khác nhau về trình độ và khuynh hớng vận động. Chủ nghĩa đế quốc lợi dụng vấn đề nhân quyền,
dân chủ và dân tộc, tôn giáo để chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn

kết toàn dân tộc thì đấu tranh tạo sự đồng thuận về t tởng trong
xã hội theo định hớng xã hội chủ nghĩa là nội dung cơ bản của cuộc
đấu tranh t tởng, lý luận.
Nội dung đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay giải quyết
cả ở tầm lý luận và ở tâm lý xã hội; vừa phát triển chủ nghĩa Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, vừa làm rõ sự xuyên tạc, phản động của
các thế lực thù địch để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thấm
nhuần nội dung này và có thái độ, trách nhiệm đúng trong hoạt
động.
Một số nhiệm vụ cơ bản của đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc
ta hiện nay
Bảo vệ bản chất khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, đờng lối quan điểm của Đảng ta. Nhiệm
vụ đó hớng vào tổng kết thực tiễn đổi mới ở nớc ta, phát triển lý
luận, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh có sức
sống trên hiện thực nớc ta. Quá trình đó phải làm rõ cơ sở khoa
11


học của mục tiêu, con đờng quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nớc ta
hiện nay. Đây là nhiệm vụ hàng đầu của đấu trnh t tởng, lý luận,
trực tiếp quyết định thành bại đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta
hiện nay.
Đấu tranh với những tàn d, tập quán, thói quen, nếp nghĩ của
xã hội cũ làm cho nó từng bớc loại khỏi đời sống tinh thần nhân
dân. Nhiệm vụ cơ bản của đấu tranh t tởng, lý luận hiện nay phải
hớng tới làm cho ý thức xã hội ở nớc ta có đầy đủ những đặc trng ý
thức xã hội xã hội chủ nghĩa. Điều đó chỉ có thông qua việc cải tạo
t tởng xã hội cũ, tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin sâu rộng vào
nhân dân. Đây là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, bởi vì đối tợng
cần cải tạo lại là quần chúng nhân dân.
Làm thất bại mọi âm mu thủ đoạn của các thế lực thù địch

trên lĩnh vực t tởng, lý luận. Nếu mất cảnh giác với chiến lợc diễn
biến hoà bìnhcủa chủ nghĩa đế quốc là có thể dẫn đến sụp
đổ chế độ chính trị. Làm vô hiệu hoá chiến lợc này là nhiệm vụ
nặng nề, khó khăn và nổi nên trực tiếp, cấp bách của đấu tranh t
tởng, lý luận hiện nay.
Một số yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội trong đấu
tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hiện nay
Với chức năng của mình, quân đội có những yêu cầu, nhiệm vụ
mới đối với cuộc đấu tranh t tởng, lý luận ở nớc ta hịên nay. Trớc hết,
quân đội phải thật sự trung thành với sự lãnh đạo của Đảng, mục tiêu
chiến đấu, lợi ích dân tộc; phải trở thành tổ chức thật sự vững mạnh
về chính trị, tổ chức, t tởng; phải có bản lĩnh chính trị vững vàng
và năng lực ngang tầm trong đấu tranh t tởng, lý luận; không những
thiện chiến trong đấu tranh vũ trang, mà còn giỏi trong đấu tranh t tởng, lý luận; xứng đáng là lực lợng tiên phong, nòng cốt trong cuộc
đấu tranh này hiện nay.
Từ những yêu cầu đó, trớc hết quân đội phải tự củng cố, phát
triển về mọi mặt, đặc biệt mặt chính trị, tổ chức và t tởng để
trở thành tổ chức miễn dịch với sự chống phá về t tởng của kẻ
địch. Hiện nay, các thế lực thù địch tìm mọi thủ đoạn chống phá
quân đội để quân đội yếu kém về tổ chức, phi chính trị hoá
12


về chính trị và pha loãng về t tởng. Đó là nhiệm vụ trọng yếu của
quân đội trong cuộc đấu tranh t tởng, lý luận hiện nay.
Hiện nay, quân đội có nhiệm vụ quan trọng là tham gia
tích cực vào nghiên cứu, phát triển lý luận, giải đáp những vấn
bức xúc của thực tiễn cách mạng, quân đội có những đặc
điểm mới. Trớc đây, nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển lý luận của
quân đội chủ yếu hớng vào lĩnh vực quân sự. Hiện nay, nhiệm

vụ đó còn mở rộng vào các lĩnh vực khác. Nhiệm vụ tham m u
cho Đảng và nhà nớc về nội dung quốc phòng trong các quan
điểm phát triển kinh tế, xã hội nổi lên có tính đặc trng của
đấu tranh t tởng, lý luận hiện nay.
Trong cuộc đấu tranh t tởng, lý luận hiện nay, quân đội còn có
nhiệm vụ tích cực, chủ động tiến công làm vô hiệu hoá sự chống phá
của các thế lực thù địch. Nhiệm vụ đó thể hiện ở chủ động giải
quyết vấn đề t tởng, để quân đội luôn thống nhất về ý chí và hành
động. Phải tích cực giáo dục, tuyên truyền nâng cao phẩm chất, năng
lực đấu tranh t tởng, lý luận cho mỗi cán bộ, chiến sĩ. Phải chủ động
nắm bắt tình hình để quân đội không bị bất ngờ, bị động trong
cuộc đấu tranh này.
Để hoàn thành các nhiệm vụ trên, quân đội phải giải quyết
nhiều vấn đề, nhiều mối quan hệ, không chỉ trong nội bộ quân
đội, mà giữa quân đội với các tổ chức và xã hội . Trong đó, củng
cố mối quan hệ giữa quân đội với Đảng, xây dựng quân đội về
chính trị là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu./.

13