10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThường
NhậtConNgười
Osho
Chàomừngcácbạnđónđọcđầusáchtừdựánsáchchothiếtbịdiđộng
Nguồn:
Pháthành:NguyễnKimVỹ.


Mụclục
LờiGiớiThiệu
TiểusửTácGiả:OSHO
Câutruyệnthiềnsố1
Câutruyệnthiềnsố2
Câutruyệnthiềnsố3
Câutruyệnthiềnsố4
Câutruyệnthiềnsố5
Câutruyệnthiềnsố6
Câutruyệnthiềnsố7
Câutruyệnthiềnsố8
Câutruyệnthiềnsố9
Câutruyệnthiềnsố10


Osho
10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThườngNhậtConNgười
DịchgiảThíchNữMinhTâm
LờiGiớiThiệu

"Thiềnkhônghứahẹnvớibạnmộtđiềugìcả,
Thiềnchỉđơnthuầnhướngdẫnbạnsốngvàýthứcngayphútgiâyhiệntạivàởđây".
Quyểnsáchnàythậtquígiá;nólàmộtkhotàng.Nócóthểtrởthànhmộtcuộcđốithoạigiữabạnvà

đạosưOshọNócóthểtrởthànhmộthiệntượnghiếmcó,vàsốngđộng.
Trong niềm an tịnh và sùng kính, Osho đã khai phóng toàn thể nét đẹp, bí mật và cốt tủy Thiền
tông.Chắcchắnbạnsẽtìmthấyniềmtịchnhiênanlạcvàbấtngờphalẫnthíchthútrong"Không
NướcKhôngTrăng".Nhữngcúđấm,lahét,haycườiphálêncủacácThiềnsưchỉlànhữngcáimẹo
đểtấncông,bắtbuộcngườiđệtửphảivậndụngtậncùngkhảnăngphávỡthànhtrìcủaBảnNgã,
hầuđạttớicửangõGiácNgộ.
Qua những ngôn từ vay mượn hữu hạn của loài người, Osho đã phơi bày trọn vẹn thế giới nội tâm
củaôngcũngnhưsựsángtỏvềýnghĩaTìnhYêu,CuộcSống,CáiChết,ThiềnĐịnhvàGiácNgộtrên
từngnétchữcâuvăn.Bạnchắcchắnsẽtìmthấy"chínhmình"khisoibóngtrênchiếcgươngcủaTư
DuyvàThầmLặng.
NhữngmẫuđốithoạitrongmườicâutruyệnThiềndướiđâylànhữngviênđáđầutiêngiúpbạnđặt
chântớivùngđấttâmlinhbởivìchúngnóđangnóivềbạn,ámchỉtớibạn;chúngnóchínhlà"bạn"
đấy!Bạnchínhlàkhotàngđangbịchedấusaucáivỏcủachínhmình.
"Thiềnlàkhaimởmắttríhuệ,
Thiềnlànhìnsâuthẳmvàotrongta"
Quyểnsáchnàythậtqúigiá;nólàmộtkhotàng.NólàmộtmónquàcủaChânLýhiệnhữuđangkêu
gọibạnquayvềquêhương,quayvềtổấm.
MaYogaRabiya


Osho
10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThườngNhậtConNgười
DịchgiảThíchNữMinhTâm
TiểusửTácGiả:OSHO
Hầunhưtấtcảchúngtađềusốngtronghoàiniệmquákhứvàkỳvọngtươnglai.Cóthểnóirấtít,
rấtítaichạmđếnđượccáiPhiThờiGiancủaHiệnTại-khoảnhkhắckhámpháracáiĐẹpbấtngờ,
hayđốidiệnvớisựHiểmNguybấtngờ.RấtítngườicóthểbướcrakhỏithếgiớicủaThờiGianvà
TriThức,củaĐamMêvàTranhĐấu,đểsốngtrongthếgiớiPhiThờiGian,PhiKhôngGian.

Trongsốnhữngngườirấtítđó,chỉcónhữngThánhnhânđãđạtđượctớicáisiêuviệt"Không-Thời

Gian"đólàĐứcPhật,TổBồĐềĐạtMa,LãoTử,v.v...vàgầnđâynhấtlàGeorgeGurdjieff,Ramana
Maharshi,J.Krishnamurti,v.v...Khiđươngthời,nhữngbậcvĩnhânnàybịmọingườidèmphacholà
kỳdịhayđiênkhùng,nhưngsaukhihọchếtđithìhọđượctônxưnglàthánhnhânhaytriếtgiavĩ
đại.
OsholàmộttrongnhữngngườirấthiếmcóđãmởrađượccánhcửacủaphithờigiancủaHiệnTại.
Ông ta tự xưng là "người theo thuyết hiện sinh thực sự" và ông đã dành trọn cuộc đời để khuyến
khích những người khác hãy tự khám phá lấy chính mình, và bước ra khỏi vòng kềm tỏa của Qúa
KhứvàTươngLaiđểsốngtrongthếgiớiHiệnTạibấtdiệt,vĩnhcửu.
Oshosanhvàongày11tháng12năm1931tạilàngKuchwada,MadhyaPradesh,ẤnĐộ.Từlúccòn
là cậu bé con, Osho đã chứng tỏ cho mọi người thấy ông là một người có cá tánh độc lập, cương
quyếtvànổiloạn,khăngkhăngbảovệchínhkiếncủamìnhbằngkinhnghiệmtưduy,sốngthựcthụ
chứkhôngphảiđihọcmótlạihaylầnmòtheotínngưỡngcủangườikhác.
Saukhiđạtngộvàonăm21tuổi,OshođãhoàntấtvănbằngTiếnSĩvàdạytriếtvàinămởĐạiHọc
Jabalpur, Ấn Độ. Cùng thời gian đó, ông đã đi du thuyết khắp nơi ở Ấn tranh luận công khai với
nhiềuđạosưcáctôngpháichínhthốngkhác,cậtvấnhọvềnhữngtínngưỡngtruyềnthốngđương
thời,vàgặpmặtnhiềungườitừmọitầnglớp,chứcvụthượnglưuđếnbìnhdânhạtiện.
Cuốinhữngnăm60,Oshođãtungraphươngpháphọcthiềncủachínhông.Ôngchorằngngàynay
ngườitabịchènépvàchấtnặngtrênvainhữngtruyềnthốngtậptục,tínngưỡngcủaquákhứvà
nhữngbấtancủađờisốngvănminhhiệnđại;vìthếngườitacầnphảigộtrửatríócđểcóthểđivào
trạngtháiannhiênvôniệmcủaThiềnĐịnh.
Oshonói"Chỉcómộtsốrấtítngườicanđảmthôimớisẵnsàngchếtđiđểsốnglạithànhconngười
mới.Chỉcónhữngngườicanđảmđómớiliềumạngđểnghetôinói,nóiSựThật".
Oshotừgiãcõiđờivàongày19thánggiêngnăm1990.CộngđồngnhữngmônđệcủaOshoởẤnvẫn
tiếptụcduytrìtheođườnglốicủaôngvàngàynaynóđãtrởthànhmộttrungtâmtuhọcpháttriển
tâmlinhlớnmạnhnhấtthếgiớihấpdẫnhàngngànngườikhắpnơivềẤnthựctậpthiềnđịnh,điều
trị tâm lý, chữa tật bịnh, đề xuất ra những chương trình sáng tạo hay trao đổi những kinh nghiệm
tâmlinh.
Oshokhôngđếnkhôngđi.
OshochỉghélạihànhtinhĐịaCầunàytừnăm1931đến1990.



Osho
10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThườngNhậtConNgười
DịchgiảThíchNữMinhTâm
Câutruyệnthiềnsố1
KHÔNGNƯỚCKHÔNGTRĂNG
"NiCôChiyonođãtuhọcnhiềunăm,nhưngvẫnchưađạtđượcgìcả.Mộtđêm,côquãyđôithùng
xuốngsuốimúcnước.Khicôgánhnướctrởvềtuviện,côvừađivừangắmánhtrăngsoirọixuống
mặt nước trong thùng. Bất thình lình, đòn gánh gãy đôi, giây thùng đứt và thùng nước rơi xuống.
Nướcđổàora,bóngtrăngtanbiến-khôngcòn-vàChiyonohoátnhiêngiácngộ.Côđãviếtbàithơ:

"Bằngcáchnàyhaycáchkhác,tôiđãkềmgiữđôithùngnước,
Mongrằngchiếcđòngánhdònyếukiasẽkhônggãy
Bấtchợt,giâyđứtthùngvăng,
Khôngcònnướctrongthùng,khôngcòntrăngtrongnước,
Taytôirỗngkhông,chẳngcóvậtgì,
Tâmtôirỗngkhông,chẳngcóvậtgì".
Giácngộkhônghẹnmàđến,thậtbấtngờ,thậtđộtngột.Khôngcósựtuầntựtiếntrìnhtìmtớisự
GiácNgộ,bởivìsựtuầntựthuộcvềtríóc,vàGiácNgộkhôngphảilàsảnphẩmcủatríóc.GiácNgộ
vượt qua hàng rào tư duy và nhận thức lô gích của trí óc. Vì thế, chúng ta không thể tiến dần về
GiácNgộ,màđơnthuầnchúngtanhảymộtbướcvọtvàotrongGiácNgộ.Chúngtakhôngđitừng
bướctừngbước;không,khôngcónhữngtừngbướcđó.Mộtlàchúngtađạingộ,hailàkhông.Không
cósựchứngđắctừngphần,từngmảnh.ChânLýlàChânLýhoàntoàn,làviênmãn,trònđầy.Chứng
đắc là chứng đắc toàn diện. Hãy nhớ kỹ một điều cơ bản là:" trí óc không thể nào suy lường hiểu
thấuđượcChânLý.Tríóccóthểlàmcôngviệcphântích,suyluận,cânnhắc,v.v...nhữnggìchúng
ta có thể chia chẻ ra được. Trí óc có thể hiểu tất cả những gì mà chúng ta đem ra cân đong, đo
lường,tínhđếm.Vìthế,nếuchúngtanghetheotríóc,chúngtakhôngbaogiờđạttớiChânLýviên
mãnđược.
Đó chính là điều mà ni cô Chiyono đã sai lầm. Chiyono đã tu học, đã tư duy nhiều năm và đã bao
nămtrôiqua,côvẫnchưagặtháiđượcđiềugì.Khôngcómộtsựcốgìxảyrachocôcả.

TríócconngườicóthểnghiêncứuvềThượngĐế,vềGiácNgộ,vềTuyệtĐối.Nócũngcóthểlừabịp
chúngtalàtấtcảmọisựviệctrênđờinàyđềuđãđượcgiảithíchtườngtận,đãchoramộtđápsố
trọnvẹnrồi.Ngaycảkhichúngtanóichúngtađãhiểurõràngtấtcả"về"ThượngĐế,vềChânLý,
vềPhật,vềChúa,chúngtađãtựlừadốimìnhvậy.
Trí thức viên mãn là trí thức không phải "về" một cái gì. Khi chúng ta nói "về", thí dụ như tôi suy
nghĩ"về"anh,suynghĩ"về"cuộcđời,suynghĩ"về"tìnhyêu,v.v...chúngtađãtựđặtmìnhtrongthế
nhịnguyênđốiđãi.Vìcócáinàynêncócáikia,vìcóanhnêncótôi,vìcóđốitượngnêncóngười
suynghĩ;chúngtađangxoayvòngtheomộtvòngtrònnhưconkiếnbòtheomiệngchén;chúngta
khôngbaogiờnhảyvàođượcbêntrongvòngtrònđó.Vìthế,khimộtngườinàođónóirằng:"tôiđã
hiểuđượcchânlý,tôiđãhiểuđược"ThượngĐế",hắntathựcrachẳnghiểuđượcmộttígìcả.


Phật Tánh, Chân Lý, Thượng Đế, Chúa v.v... là trung tâm điểm; không phải là chu vi, ngoại giới,
không phải là cái bên ngoài. Chúng ta phải thể nhập vào Chân Lý, chúng ta với Phật, với Chúa là
một;đólàconđườngduynhất,khôngcóconđườngnàokhác.
Đó là lý do Chúa Giê Su đã nói :" Chúa là Tình Yêu - Tình Yêu viết hoa - chứ không phải là sự ái
nhiễm của nam nữ. Bạn không định nghĩa được Tình Yêu, bởi vì bạn chưa hội nhập được vào tình
yêu;bạnchưalàmộtvớitìnhyêu.Bạncóthểlàmộtnhànghiêncứu,mộtnhàtâmlý,bạncóthểtrở
thànhmộthọcgiảvĩđại,nhưngbạnchưabaogiờthểnhậpvàoTìnhYêu,vàoChânLýTuyệtĐối.
TìnhYêuchỉthựcsựhiệndiệnkhibạntrởthànhtìnhyêu.Ngaycảkhingườiyêubạnbiếnmấtđi,
tìnhyêuvẫncònđó,bởivìtìnhyêuđơnthuầnlàtìnhyêu,khôngcóchủthể,khôngcóđốitượng.Cả
haichữ"chủthể"và"đốitượng"đềulàcáibênngoài,làđốiđãi."Cócáinàynêncócáikia","vìcó
anhnêntôicómặt";nếucòncósựđốiđãi,thìbạnđangđánhmấtthựctại.
Khihaitìnhnhânđứngbênnhau,cảhaiđềuvắngbóng.ChỉcóTìnhYêuhiệndiện,chỉcógiaiđiệu
TìnhYêuphátratiếttấu.TìnhYêucómặtkhibảnngãconngườivắngbóng;TriThứccómặtkhiđầu
ócconngườichứađầyýniệm.TriThứcthìthuộcvềbảnngã,vềcáitôi,vàcáitôiđókhôngthểnào
xâmnhậpđượcvàotrungtâmđiểmcả;nóchỉlàchuvi,làvòngtrònngoạigiới.VớicáiTôiđầyắp
nhữngquanniệm,KinhThánh,KinhVệĐà,ÁoNghĩaThưhayKinhKoran,bạnmãimãilàmộtkẻxa
lạ.
"NicôChiyonođãtuhọcnhiềunăm..."

Nicôđóđãtuhọcnhiềunămhaynhiềukiếprồi.Bạncũngđãtuhọcnhiềunămhaynhiềukiếprồi.
Bạn đang chạy trên một vòng tròn. Bạn tưởng rằng bạn đã tới đích, nhưng không, bạn đang di
chuyểntrênmộtvòngtrònlậpđilậplại.Vòngtrònđó,ngườitínđồẤnđộgiáogọilà"Samsara",có
nghĩa là bánh xe, là vòng tròn. Bạn di chuyển, di chuyển mãi và không bao giờ tới đích cả. Bạn
khôngbaogiờthấyđượccáivòngtrònđóvìbạnchỉbiếtmộtphầncủavòngtrònđómàthôi.Nómãi
mãilàmộtconđường,mộtconđườngvôtận.Đólànhữnggìđãxẩyrachobaokiếpnhânsinh.
"Chiyonođãtutậpvàtutập,nhưngvẫnchưađạtđượcchânlý".Vìsao?Khôngphảivìchânlý,giác
ngộkhókhăn,hócbuá,màchínhvìkhibạnnỗlựctìmhiểunghiêncứuchânlý,bạnđãđilạchướng
rồi. Bạn đã đi trật đường rầy rồi. Điều đó cũng giống như khi một người nào đó muốn đi vào căn
phònglạiđâmđầuvàobứctườngvậy.Vàocănphòngkhôngphảikhó,nhưngphảivàoquacánhcửa,
chứkhôngphảiquabứctường.Nhiềungười,rấtnhiềungười,khihọbắtđầucuộchànhtrình,họbắt
đầubằnghọchỏi,nghiêncứu,bằngkiếnthức,thôngtin,triếtlý,hệthốnghaylýthuyết.Họbắtđầu
từ"cái...vềmộtcái...gìđó"chonênhọđãvamặtvàobứctườngvậy.
"HãylàChânLý,hãylàTìnhYêu".NếubạnmuốnbiếtTìnhYêu.NếubạnmuốnbiếtThượngĐế,hãy
thiền định. Nếu bạn muốn thể nhập vào vô tận, hãy lắng lòng cầu nguyện. Phải tự chính mình là
ChânLý,làTìnhYêu;chứkhôngphảilàngườiđangcầunguyện,khôngphảilàngườiđangthugóp
lạinhữnggìngườikhácnhảravànhailại.Hãybuôngbỏtấtcảchữnghĩa,kinhđiển.Chúngnóchỉ
lànhữnghàngrào,nhữngbứctườngngăncảnbạnnhảyvọtvàoBảnThểTuyệtĐối.CánhcửaChân
LýsẽkhôngbaogiờmởranếubạnômđồmmộtmớKinhThánh,KinhVệĐà,KinhKoran,v.v...cũng
nhưnicôChiyonođãtuhọcnhiềunămnhưngvẫnchưađạtđượcgì.
GiácNgộlàgì?Đóchínhlàsựtỉnhgiác"TalàAi?.GiácNgộkhôngcógìliênquanvớithếgiớibên
ngoài.GiácNgộkhôngcógìliênquanđếnnhữnggìngườitanóivềnó.Nhữnggìngườitanóiđều
lạchướnghaychỉdiễn tảđượcmộtphầncủaGiác Ngộ."Bạnđangcómặt tạiđây,ngayphútgiây
này".TạisaobạnphảiđitìmcầunơiKinhThánhhayKinhVệĐà?Hãynhắmmắtlạivàbạnđangở
đây,trongniềmhoanlạcthiêngliêngvôtận.Hãynhắmmắtlạivàcánhcửađãmở.Bạnđangcómặt


tạiđây,ngayphútgiâynày.Khôngcầnphảihỏiaihết,khôngcầnmộttấmbảnđồchỉdẫn.Trongthế
giớinộitại,khôngcóbảnđồ,khôngcầncóbảnđồ,bỏivìbạnkhôngđivềmộthướngvôđịnh.
Bạnđangcósẵntrongtâmmột"nẻovềcủaý".

Thựcra,bạncũngkhôngdichuyểngìcả.Bạnđangởđây;bạnlàmụcđích.Bạnkhôngphảilàkẻ
tìmkiếm.Bạnchínhlà"GiácNgộ";bạnchínhlà"GiảiThoát";bạnchínhlà"ChânLý".Khibạnchạy
rongtìmkiếmcáibênngoài,bạnlàkẻvôminh.Khibạnquayngượcvềbêntrongmình,bạnchínhlà
sựGiácNgộ.Điềukhácbiệtduynhấtchínhlàsựchútâm,sựquayngượcvề.
Trong Kinh Thánh, danh từ "cải hoá" rất đẹp rất hay; nhưng nhiều người vì đã hiểu sai nên đã sử
dụngnókhôngđúng.Sự"cảihoá"khôngcónghĩalàthayđổimộtngườiẤnĐộgiáothànhmộttínđồ
ThiênChúa,cũngkhôngphảibiếnmộtngườiCôngGiáothànhmộttínđồẤnĐộgiáo."CảiHóa"có
nghĩalàquaylại."CảiHóa"cónghĩalàquayvềnguồn,quayvềbêntrong,quayvềtâmlinh.
Tâmthứccủabạnnhưmộtdòngsông,cóthểtrôivềhaiphiá,bênngoàihaybêntrong;chỉcóhai
phiámàthôi,địnhhướngchomộtdòngsôngtâmthức.Nếutâmthứcbạnquayrabênngoàithìnó
sẽtrôiquanhiềuđời,nhiềukiếp,vàsẽkhôngbaogiờđạttớimụcđích;bởivìmụcđíchchínhlàcội
nguồnmàbạnđãquayđi,bỏlạisaulưng.Cộinguồnđókhôngphảitrướcmặt,khôngphảilànơimà
bạnsẽhướngtìmtới.Cộinguồnchínhlànơimàbạnđãquaylưng.Nếubạncóthểquayngượcvề
điểmđầutiênmàbạnđãxuấtphát,bạnđãtìmthấycộinguồntâmlinhrồivậy.
Đó,đólàvìsaomàChiyonođãtuhọcnhiềunămmàvẫnchưađạtđượcgì,bởivìcôđãchạyvềphía
trướctìmchânlý.
Cònmộtđiềunàynữatôimuốnnóivớibạn:"ĐừngtìmkiếmChânLýtrongkinhđiển".Kinhđiểnchỉ
lànhữngxácchết,nhữngthâymạĐờisốnglàmộtđònglinhđộng,pháttriển.Đihỏinhữngxácchết
vềsựsốngthìthựcđángbuồncườithay,phảikhông?(ghichúcủangườidịch:Câunóinàycónghĩa
làchúngtakhôngnênchấptrướcvàovăntựchữnghĩa,dùđólàkinhđiển,màhãythựcnghiệmtâm
linhđểthểchứng;SựvàLýphảiđiđôi,viêndungvớinhauthìmớicóthểđạtđượcgiácngộ;nếu
chấpvàomộtbênthìsẽrơivàokiếnchấp,sơcứngtâmlinh).ThầnKrishnahayChúaGiêSucũng
khôngthểgiúpgìchobạn-trừphichínhbạnlàKrishnahayChúaGiêSụNếubạnnghĩrằngbạnsẽ
tìmthấycâutrảlờitrongkinhđiểnthìbạnđãsailầmlớnrồivậy.Câutrảlờisẽkhôngbaogiờtìm
thấy đâu, bạn ạ. Đó là lý do vì sao các triết gia, các học giả cứ lẩn quẩn, loanh quanh với mớ chủ
nghĩa,lýthuyết,hệthốngv.v...Họđãlạchướngquáxarồi.
Không, không có ai trả lời bạn được đâu. Đừng đi đến bất cứ ai để mong được câu trả lời về giác
ngộ,giảithoát.Nếubạntìmđếnvịđạosưthìtấtcảnhữnggìôngtalàmlàgiúpbạntìmrachính
bạn,tìmraconngườithậtcủabạn.Khôngcómộtvịđạosưnàogiúpbạncócâutrảlờisẵn;không
cóaichobạncáichìakhóađâu.Vịđạosưchỉgiúpbạnquayvềbêntrong,nhìnvàobêntrongbạn.

Tấtcảlàởđó;khotànglàởđó;chìakhóalàởđó-bêntrongconngườibạn.
"Chiyonoquãyđôithùngcũđầynước..."
Chúngtacũngvậy.Chúngtacũnggánhcáiđầuóccũkỹđầyắpnhữnghọcthuyết,quanniệm,chủ
nghĩacủachúngtangàynayquangàykhác.Cáiđầuócđóđãcũkỹrồi,đãsơcứngrồi,đãchếtrồi.
Các thiền sư đã nói: "Qúa khứ không truy tìm, tương lai chưa kịp đến, an trú trong hiện tại, giây
phútđẹptuyệtvời".Thựctạilàđây,bạnđangcómặttạiđây-nhưnggiữabạnvàthựctạilàbứcmàn
trithức.Nhữnggìbạn thấy,bạnthấyquabứcmàn trithứcđó.Nhữnggì bạnnghe,bạnnghequa
bứcmàntrithứcđó.ChúaGiêSuđãnóivớicáctôngđồrằng:"Nếucácngườicótaiđểnghe,hãy
nghetạNếucácngườicómắtđểnhìn,hãythấyta".NhưngchúaGiêSuđãbiếtlàcáctôngđồđã


mùvàđãđiếcrồivậy.
Nhữnggìbạnnghequatrithức,nhữnggìbạnthấyquatrithức,nhữnggìbạnthấyquatrithứcđãbị
trithứctômầu,thayđổihayphatrộn.Trithứcđãđánhlừabạn,đãđưabạnvàovùngảogiác,mê
hồntrận.
Chúng ta không thể nào đổi mới được với tri thức. Đừng tự lừa dối mình hay người qua lớp vỏ tri
thức. Vì thế, nếu bạn muốn làm một cuộc cách mạng tư tưởng, trước hết phải nhìn lại rõ mình.
Những người Cộng Sản không thể nào làm cách mạng được, vì họ không bao giờ định tâm thiền
định.ChủnghĩaCôngSảnmàhọđangtônthờđólàsảnphẩmcủatrithức.Họkhôngtinvàobấtcứ
mộtđấngthầnlinhnào,họtinvàoKarlMarxhayhọtinvàoMaotrạchĐông(bảnsaocuốicùngcủa
Marx); nhưng họ tin. Những người Cộng Sản hay những tín đồ Ấn Độ giáo, Công giáo và Hồi giáo
thựcgiốngnhau,bởivìnhữngngườinàyđềunhắmmắttintheonhữngchủnghĩa,giáođiềuhayhệ
thốngthiếtlậptrênnềntảngkhôngvữngchắccủatưduyvàkháiluận.Vìthế,trênthếgiannày,chỉ
cótôngiáonàodámlậtđổmọigiáođiềucũrích,hệthốngtưduysailạcđểđưaconngườiquaytrở
vềvớibảnthể,chânnhư,giácngộ;tôngiáođómớithựcsựlàmcuộccáchmạngvĩđạinhất;tôngiáo
đómớicóthểlàmmộtcuộccáchmạngchínhxác,đúngđắnvàtoàndiệnnhất.Mộtkhibạnphávỡ
được thành trì kiến chấp, giáo điều, hệ thống, buông xả được tri thức, bản ngã, thì lúc đó, bạn sẽ
nhìnvạnvậtvạnsựtrêncõiđờinàykháchơn,xuyênsuốthơn,mớimẻhơn.Vạnvậtsẽtrởnêntươi
thắm,linhđộng.Bạnsẽtrởthànhtrẻthơtrởlại.Mắtbạnngâythơhơn,trongsánghơn,vôtưhơn.
Bạnsẽnhìnvạnvậtkhôngxuyênquamộtbứcmànchephủnào.Câycốixanhtươivàtiếngchimhót

dudươngtrêncànhcâykiasẽlàđiệunhạcđờimuônthưở.
Cảmgiáckhinhanđórấtkhácvớicảmgiácmêlycủanhữngngườisaymatúy.AldousHuslley(một
triết gia, tiểu thuyết gia, phê bình gia, nghị luận gia người Anh) đã sai lầm khi sử dụng ma túy,
tưởngrằngsẽtìmđượccảmgiáckhinhanthoáttục.Thếhệtrẻbâygiờnghiệncầnsamatúycũng
vì tưởng rằng sẽ tìm được an nhiên giải thoát cho những bế tắc khủng hoảng tâm linh. Dược tánh
trongcầnsaáphiệnlàđộcdược.Nólàmtêliệttrungkhunãobộ,vàgâyranhữngảogiácmờmịt,
khoáicảmbệnhhoạnchongườisửdụngnó.Hệthầnkinhcủangườisửdụngmatúykhôngcònhoạt
độngnhạybénđượcnữa,vàdầndầnnếucòndùngmatúynhiềuthìđộctốtrongngườicàngtăng,
mứcđộkhoáicảmcàngbịkíchthíchcao.Matúyđãđẩytríócquamộtbênvàchiếmchỗ,vànhững
gìngườisửdụngmatúythấyvàcảmgiáchọkinhquađềusailạcvàbệnhhoạn.
Trithứcconngườicũngđộchạinhưmatúyvậy.Nóngănchekhôngchochúngtanhìnrõlạichính
mình.Nócũngtạoranhữngảogiácmêlầm,đưađếnbệnhNgã-Kiếnchấpchochúngta.
ChỉcóThiềnĐịnhmớicóthểgiếtchếtbịnhNgã-Kiếnchấpđó.ChỉcóThiềnĐịnhmớilàliềuthuốc
giảiđộctốtrithức củaconngười.Thiềnđịnh giúpngườitakhaiphóngmắt trítuệ.Thiềnđịnhcó
nghĩalànhìn-nhìnsâuvàobêntrong.
Danhtừ"Darshan"trongẤnĐộgiáocónghĩalà"Nhìn"(lookingat)-vìthế,tínđồẤnĐộgiáođịnh
nghĩa"Thiền"là"Nhìn"-nhìnsâuvàobêntrongtađểtìmraconngườithậtcủachínhmình.
Bạnhãythửlàmmộtthínghiệmnhỏnày.Bạnvàophòng,đóngcửalại,vàbắtđầulấygiấybútviết
ratấtcảnhữngýtưởngnàochợtđến,chợtđi,chợtthoángquatrongđầuócbạn.Hãyviếttấtcả,bất
cứmộtýnghĩnàovụtđến.Bạnđừngthayđổichúng,đừngbiếndạngchúng,vìbạnkhôngcầnphải
đưamảnhgiấyđóchoaixemcả.Bạncứviếtnhưvậytrongvòngmườiphútthôivàsauđónhìnlại:
đólànhữnggìbạntưtưởng,nhữnggìbạnsuynghĩ.Nếubạnnhìnkỹ,thìbạnsẽnghĩđólàtácphẩm
của một kẻ điên loạn, mắc bịnh thần kinh. Những ý tưởng lăng xăng lộn xộn, không ăn nhập vào
nhau,cócáithánhthiện,cócáighêtởm,cócáithuầnlương,cócáiqủysứ,v.v...Đó,tríócconngười
làthếđó,làmộtcáihộpsốchứađầynhữngbíẩnvàphứctạp,vàchúngtalạiđichedấusựđiên
loạnrốirenđóđằngsaucáimặtnạconngười.Chúngtaluônluônẩnnấp,chedấu,khôngdámlộ


diệnconngườithậtcủachúngtạĐằngsaucáibộmặtngườiđó,chúngtachỉlàmộtkẻđiên,một
người mắc bịnh thần kinh. Nhưng tại sao chúng ta lại đánh giá "tư tưởng" quá cao như vậy? Phải

chăngchúngtađãsaymênó,đãnghiệnphảinó.Trithứclàmatúy,làmộtchấthóahọcđầuđộccon
người.Trongsựmêloạnđó,conngườitưởngrằngcóthểquênhếtsựđời,buôngbỏloâu,bổnphận
trách nhiệm, hoặc trở thành một mẫu anh hùng lý tưởng nào đó. Đã ngủ quên trong mộng, con
ngườilạichồngchấtthêmnhữngcơnmộnghuyễnhoặcphùdụBanđêmhọđãngủmợBanngày,họ
cũngnằmmợNhữngcơnmơđóphủvâyconngườivàhọđắmchìmtrongđó,khôngthểthoátravà
cólẽhọcũngkhôngmuốnthoátra.Conngườiđãtựgiamhãmmìnhtrongcáitùchậthẹpđó,đểrồi
thốngtráchbithương,đểrồiđaukhổ.Nhưng,mặcdùđãbiếtrõnhưvậy,họcũngđãởtrongnhàtù
tưtưởngđóquálâuđếnnỗihọđâmraquenthuộcvớinó,ômấpnónhưômtìnhnhân,cũnggiống
nhưnhữngtêntộiphạmvìởtùquálâunênđâmrasợhãithếgiớibênngoài,sợhãiđượctrảlạitự
dọThậtmâuthuẫnvàchuachát,phảikhông?Biếtởtùlàđaukhổ,làsợhãinhưngvẫncantâmchịu
đựngkhôngmuốngiảithoát.Cáisợ"đượctrảlạitựdo"đóbắtnguồntừnỗisợhãiphảiđốidiệnvới
cáimới,tráchnhiệmmới,nếpsốngmới,conngườimới,xãhộimớiv.v...Sựlộtxáctoàndiệnkhiến
ngườitađâmrasợhãiphảiđốidiện,phảichuiđầurakhỏicáivỏsò,chuiđầurakhỏinhàtùquen
thuộc.
Conngườiđãbámvíulấytrithứcnhưcáibóngcủamình;mộtkhiđánhmấtnóđi,conngườicảm
thấymấtthăngbằng,khôngđứngvững.Krishnamurtiđãnói:"Conngườicảmthấynhưmấtthăng
bằng nếu không suy nghĩ". Có lẽ con người cảm nhận là nếu không suy nghĩ thì họ sẽ làm gì bây
giờ?
MộtbộÓcbìnhthườngcóthểchứađựngtấtcảthưviệntrênthếgiới.Trongcáiđầubénhỏcủabạn,
có70triệutếbàothầnkinh,mỗimộttếbàocóthểchứađựngítnhấtlàmộttriệuthôngtin.Không
cómộtcáimáyvitínhnàocóthểsosánhnổivớibộÓcconngười.Bạnmangcảmộtthếgiớicồng
kềnhtrongcáiđầunhỏbécủabạn,vàlẽdĩnhiên,sứcchuyênchởcóhạn,ngàynàođóbộÓcbịquá
tảisẽnổtungra,vănghết.
NicôChiyonođãtuhọc,đãtuhọcnhiềunăm.Côđãcốchếđầythêmnướcvàothùngcũngnhưcô
đã cố nhồi nhét tri thức vào đầu óc cô, và vừa quẩy đôi thùng đầy nước, Chiyono vừa ngắm ánh
trăng phản chiếu xuống mặt nước trong thùng. Đó không phải là chuyện lạ. Không phải chỉ riêng
Chiyonomàchúngtađâycũngvậy.Chúngtakhôngbaogiờnhìnmặttrăng.Chúngtaluônnhìncái
bóngcủamặttrăngphảnchiếuxuốngnước,phảnchiếutrongtưtưởng,trongđầuócchúngta.
Danh từ Ấn Độ "Maya" có nghĩa là "Ảo Giác". Tất cả những gì ta thấy, ta nghe đều là ảo giác; có
nghĩalàchúngtachỉthấybóngcủamặttrăngchứkhôngphảilàmặttrăngthật.Nhữnggìchúngta

thấy,chúngtanghe;chúngtathấynghequasựphảnchiếu.Mắtchúngtaphảnchiếu,taichúngta
phảnchiếu.Tấtcảgiácquan,mắt,tai,mũi,lưỡi,thân,đềulànhữngcáigươngphảnchiếusựvật,
đưađếnsựsailầm,ảogiác.
ChânLýkhôngbaogiờxảyrakhichúngtachỉbiếtnhìncáibóngphảnchiếutronggương;ChânLý
chỉđếnkhitấmgươngbịđậpnátđi,thùngnướcvỡđi,nướckhôngcòn,sựphảnchiếubiếnmất.
Giác Ngộ đến thật đột ngột, bất thình lình. Giác Ngộ có thể ví như một tai nạn xảy đến đột ngột.
Chúngtakhôngthểđoántrướctainạnsẽxảyralúcnào.Nếuchúngtacóthểbiếtchắctainạnsẽ
xảyra,thìđólàsựsắpđặt,khôngphảilàtaihọa.Giácngộcũngvậy.Chúngtakhôngthểsắpđặt
chờ đón giác ngộ sẽ đến thế này thế kia. Không, không bao giờ có chuyện như thế cả. Đột nhiên,
chúngtatỉnhthức;độtnhiên,chúngtagiácngộ.Thếthôi.KhiBồTátSĩđạtTachứngđắcquảPhật,
cóphảingàivẫnlàconngườicũkhông?Không,conngườicũkhôngthểchứngđắc.Conngườicũđã
hoàntoànchếtđi,thànhconngườimới,mộtconngườihoàntoànmới.TháitửSĩđạtTa,ngườiđãtừ
bỏ cung vàng điện ngọc, từ bỏ vợ đẹp con thơ, không còn nữa. Cái "Tự Ngã" của thái tử Sĩ đạt Ta
khôngcònnữa.Cái"TriThức"củaSĩđạtTakhôngcònnữa.Conngườicũđãchết,cáithùngnướccũ


đãvỡ.Bâygiờ,làhoàntoànmộtconngườimới,mộtcáitênmới,chúngtagọiNgàimộtcáitênmớiĐứcPhật-BậcGiácNgộ.Cáitêncũ"SĩđạtTa"khôngcònthuộcvềngườinàynữa.
Nhưnghãycẩnthậncoichừng!Khitôivídụgiácngộcũnggiốngnhưmộttaihọabấtngờ,tôikhông
cóýnóilàbạnkhôngnênlàmgìcả.Đókhôngphảilàýnghĩaxácthựccủalờitôinói.Nếubạnngồi
yênkhônglàmgìcả,lẽdĩnhiêntainạnkhôngxảyra,giácngộkhôngxảyra.Vídụtainạnchỉxảyra
chonhữngngườichạyxenhanhquáhayẩuquá;cũngvậygiácngộchỉxảyrachonhữngngườicông
phutinhtấnnhất.Nhưngđiểmkhácbiệtlàthếnày:cáihànhđộngchạyxenhanhkhôngphảilàcái
NhâncủatainạnmàđólàcáiDuyênđưađếntainạn;côngphuthamthiềnmiênmậtkhôngphảilà
cái Nhân của giác ngộ. Vì thế, Đức Phật không thể nói khi nào giác ngộ sẽ đến với bạn. Có nhiều
ngườiđếnhỏitôinhưvậy,vàtôitrảlờihọ"sắptớirồi".Câutrảlờiđóchẳngcóýnghĩagì;"sắptới"
cóthểsẽlàphúttới,cóthểsẽlàngàymai,cóthểsẽxảyratrongnhiềukiếpsau,vôhạn.Bạnkhông
thể đoán trước được. Bạn cứ việc làm, cứ việc tham thiền, cứ việc tu học. Đừng mong cầu, đừng
ngóngđợi,đừngtrôngchờ.Cáigìđếnsẽđến.Bạncứannhiênsẵnsàngtrongtỉnhthứcđónnhận
cáigìđếnvớibạn.Vìnếubạnkhôngởtrongtưthếsẵnsàng,nếubạnmơngủthìcóthểđiềukỳdiệu
sẽtớivàvụttới,mấtdấu.Ngaycảkhibạnsẵnsàng,bạnvẫnphảichờđón.Bạnkhôngthểbắtbuộc

giácngộphảixảyra,bạncũngkhôngthểmonggiácngộtới.Nếubạncóthểbắtbuộc,thìtôngiáo
sẽchẳngkhácgìmộtmônkhoahọc.Đólàđiểmkhácnhaucơbảngiữatôngiáovàkhoahọc.Khoa
họccóthểtạoranhữngphảnứnghóahọc,nhữngkếtquảvìnótùythuộcvàonguyênnhân.Khoa
họccóthểtạorasựvậtvìnótìmrađượccáinhân,vídụnhư:nếubạnđunsôinướclên100độthì
nướcbốchơi.Bạnbiếtchắcchắnrằngkhinướcđunsôitới100độthìnướctựnhiênsẽbốchơihay
nếubạnphatrộnhainguyêntửoxyvàhydrothìbạnsẽtạoranước(H20).Bạncóthểtạoranhững
phảnứnghóahọcbạnmuốn.Khoahọclàmônhọcnghiêncứutìmranguyênnhânvạnvật.
Tôn giáo thì khác, cơ bản rất khác, và tôn giáo không bao giờ trở thành một môn khoa học theo
nghĩađơnthuầncủadanhtừ"khoahọc",bởivìtôngiáođitìmcáikhôngcùng,cáikhôngnhân,tôn
giáođitìmsựChuyểnHóaTuyệtĐối.
Bạn có thể hỏi ngược lại tôi rằng :"Nếu giác ngộ xảy ra đột ngột, không biết trước được lúc nào
giốngnhưtainạnxảyđếnđộtngộtnhưlờiôngnóithìcầngìphảithiền?cầngìphảithamcứu?Cứ
đơngiảnngồichờnótới!"Không,sựchờđợicủabạnkhôngphảilàsựchờđợibiếnglườinhưvậy.Sự
chờđợicủabạnphảilàsựchờđợitíchcực,tươimát,sốngđộng.Bạnkhôngnênngồichờthụđộng
nhưmộtxácchếtđược;luônluônbạnchờđợitrongtỉnhthức,trongchánhniệm,sốngđộngvàtươi
thắm.Chỉcótrongtrạngtháihồnnhiêntỉnhthứcđó,điềukỳdiệunhiệmmầusẽxảyrachobạn.Có
bao giờ bạn quan sát cuộc đời và nhận xét rằng vạn sự vạn vật trên thế gian này đều vô thường,
khôngchắcchắn,duychỉcócáichếtchắcchắnsẽđếnvớitấtcảchúngsanhhữutìnhkhông?Tấtcả
sựsựvậtvậtđềuvôthường,khôngchắcthật!Tìnhyêucũngvậy,khôngcócáitìnhyêubấttử.Chỉ
cómộtđiềuchắcchắn:đólàcáiChết,vàsựchắcchắnthuộcvềcáiChết,khôngphảithuộcvềsự
sốngđâu,bạnạ.NếubạnđangđitìmSựSốngVĩnhCửu,hãysốngcởimở,annhiên,bìnhdịngaytừ
phútgiâytỉnhthứcnày.
TôimuốnkểchobạnnghevềnicôChyonọTrướckhixuấtgia,Chiyonolàmộtgiainhântuyệtsắc.
Sắcđẹpdiễmlệcủacôquyếnrũđếnnỗikhicômuốnđitu,đếnnơinàocôcũngbịtừchốivìcácđại
sưengạisắcđẹpcủacôsẽlàmcácvịsưkhácđắmnhiễmmêsaỵCuốicùng,Chiyonoquyếtđịnhtáo
bạolàđốtphỏnggươngmặtcôthànhsẹođểkhôngmộtaimơtưởngnữa.Từđó,Chiyonosốngyên
trongmộttuviện.Côđãtinhtấnchiếnđấukhôngngừngvớibảnthân.Côđãtuhọcthamthiền10
năm, 20 năm, 30 năm, 40 năm liên tục không mệt mỏi, và đột ngột, một đêm kia, "kẻ lạ mặt" mà
Chiyonođãcốcôngtìmkiếmđếngõcửanhàcô.
"Bấtthìnhlình,giâythừngđứt,thùngnướcrơi,

Nướcđổàora,bóngtrăngbiếnmất-vàChiyonohoátnhiênđạingộ".


Chiyonođangngắmbóngtrăng-bóngtrăngthậtđẹp,vìchúngphảnchiếucáiĐẹpTuyệtĐối.Thế
gian này cũng rất đẹp vì nó là cái bóng phản chiếu Thượng Đế, phản chiếu cái Đẹp Thiêng Liêng.
Ngoàithếgian,chúngtakhôngthểnàotìmracáiĐẹpTuyệtĐối.NhữngngườiđitìmcáiĐẹpTuyệt
ĐốihayChânLýkhôngbaogiờnhầmlẫncáiThậtvàcáibóngphảnchiếu.Anhtakhôngphủnhận
cái bóng, không chối bỏ nó, nhưng anh ta không đắm nhiễm nó, không nhầm lẫn nó với cái Thật.
AnhtamượnnóđểtìmđếncáiThật,tìmthấycáiThật.
"Chiyono ngắm bóng trăng phản chiếu trong thùng nước. Bỗng nhiên, giây đứt, thùng rơi, bóng
trăngbiếnmất".
Chiyonongướcmắtnhìnlêntrời-vànhtrăngtrònthựcsựđangởtrêncao.HoátnhiênChiyonotrực
nhậnrằngtấtcảnhữnggìcôtathấyngheđềulàảoảnh,sailầm-vìcôtathấynghequatrithức.
Nhưng,hãycoichừng.ĐừngđitheoChiyonọChiyonokhôngphảilàbạn.BạnkhôngphảilàChiyonọ
Cáihoátnhiênđốnngộđósẽkhôngxảyrachobạnđâu.ChiyonolàChiyono;bạnlàbạn.Mụctiêu
giải thoát vẫn là một, nhưng không có phương cách nào giống phương cách nào; không có sự đốn
ngộnàogiốngvớisựđốnngộnào.KhôngaicóthểlàChiyonothứhaiđược.Thếgiớikhôngbaogiờ
lập lại. Chiyono chỉ sanh ra một lần, và không bao giờ có một Chiyono nữa. Bạn không thể lập lại
hay bắt chước, vì bạn không phải là Chiyonọ Mỗi người tu tập một pháp môn; mỗi người tự thân
chứnglấymộtcách.
NgayhìnhtượngĐứcPhậtcũngvậy.BạncóthểngồikiếtgiàthiềnđịnhnhưĐứcPhật,dướicộicây
Bồđề,ynhưPhậtđãngồi,màthậmchícóthểbạnngồihayhơnPhậtnữakìa,nhưngmãimãibạn
khôngbaogiờtrởthànhmộtĐứcPhậtThíchCaMâuNithứhai.(bạncóthểthànhĐứcPhậtX,Đức
PhậtY...nhưngkhôngthểlàPhậtThíchCaMâuNi).
SựkiệnĐứcPhậtThíchCangồidướicộicâybồđềlàmộtsựkiệnngẫunhiên.NếuPhậtkhôngngồi
ởđómàđithiềnhànhhoặcngồiởcộicâykhácthìPhậtvẫnđạtngộnhưthường.Chỉlàmộtsựtrùng
hợpngẫunhiênĐứcPhậtđếndướicộicâybồđềvàthiềnđịnh.Hìnhtướngkhôngquantrọng;cây
bồđềkhôngphảilànguyênnhângiácngộ,cáidángngồikiếtgiàkhôngphảilànguyênnhângiác
ngộ-đóchẳngquachỉlànhữngduyênđưađẩyđếnsựgiácngộcủaPhậtThíchCa.
Đừngbaogiờmùquángchạytheobắtchướcmộtai,dùngườiđólàĐứcPhật.Khôngphảibạnngồi

kiếtgiànhưPhậtmàbạnmàbạncóthểthànhPhật.Thựcsựlàchúngtanêntutậptheonhữnglời
dạycủaPhậtnhưngchúngtavẫnphảitựmìnhchứngđạt,tựmìnhtìmratựtánhchânthậttựxưa
củamình.Mỗingườichứngnghiệmmộtcách.ĐứcPhật,LãoTử,Mahavira,KrishnahayZarathustra
- không có ai gánh nước như Chiyono mà giác ngộ. Trước và sau Đức Phật Thích Ca, không có ai
ngồidướicâybồđềmàgiácngộ.
Vìthế,đừngđóngkhungtronglềthói,trongkinhđiển,v.v...Hãytỉnhthứcvàsuynghiệm!Đólàcon
đườngduynhấtđểthựchành,đểchứngđạt.Tỉnhthứctrongtừngsátna,tỉnhthứctrongtừnghành
động,ýnghĩ.
"Bấtthìnhlìnhgiâythừngđứt,
Khôngcònnước,khôngcòntrăngtrongnước,
Taytôirỗngkhông,chẳngcóvậtgì,
Tâmtôirỗngkhông,chẳngcóvậtgì".


ĐóchínhlànhữnggìmàĐứcPhậtchứngngộ;đóchínhlàđịnhnghĩamộtvịPhậtlàgì.
"Không-vạnvậtgiaikhông".
"Không" không có nghĩa là không có gì, phủ định. "Không" có nghĩa là "Có" - "Có" có nghĩa là
"Không". "Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc, Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc" (Sắc chẳng
khácKhông,KhôngchẳngkhácSắc,SắctứclàKhông,KhôngtứclàSắc)...(BátNhãTâmKinh)
"Không"trongtaycónghĩalàsuốinguồngiácngộtrongtaỵVạnvậtgiaikhông,khôngcócáitướng
của ta, không có cái tướng của người, không có tướng chúng sanh, không có tướng lãnh thọ của
chúngsanh(KinhKimCang).
VàmộtkhibốntướngđóđềulàKhôngthìbạnchạmtớibộmặtthậtcủaThiềnrồivậy.
VàChiyonođãtìmra:"KhôngNước-KhôngTrăng"
"Taytôirỗngkhông
Tâmtôirỗngkhông..."


Osho
10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThườngNhậtConNgười

DịchgiảThíchNữMinhTâm
Câutruyệnthiềnsố2
TRANHLUẬNTÌMMỘTCHỖTRỌQUAĐÊM
TheotruyềnthốngThiềnNhậtBảnngàyxưa,nhữngtăngsĩđivândukhắpnơi,nếumuốnngủtrọ
quađêmởmộtngôichùahaytịnhxánào,đềuphảithắngcuộctranhluậntayđôivớivịsưthường
trụỞđó.Nếukhôngthắngđược,vịdutăngđóphảiđi,khôngđượcphépởlại,dùchỉcómộtđêm.

CâutruyệnxảyratạimộtngôicổtựphíabắcNhậtBản.Trụtrìngôichùađólàhaianhemmộtnhà
sựNgườianhrấtthôngthái,biệnluậnvôcùngthiệnxảo,cònngườiemlạingớngẩn,lùkhùvàcòn
chộtmộtmắt.
Mộtđêmnọ,cómộtvịdutăngđingangqua,muốnxinvàonghỉtạmquađêm.Nhàsưanh,quámệt
mỏi vì đã học hành suốt ngày, nên sai nhà sư em ra tiếp khách và tranh luận với vị du tăng theo
truyềnthống.Trướckhinhàsưemđirangoài,Sưanhdặndò:
"Này,đệđòihỏilàphảitranhluậntrongimlặngđónhé.Đừngcónói,kẻođấukhônglạingườita
đó."
"Huynhyêntâmđi,đểđóchoem!"
Độmộtthờigianngắnsau,vịdutăngxingặpnhàSưanh,váichàovàxinrađi.Ôngtađãbịkhuất
phụcvàhếtsứctánthántàihùngbiệncủanhàSưem.
NhàSưanhnói:
"Trướckhiđi,xinNgàithuậtlạichotôinghecuộctranhluậnthếnào?"
"Rất hay, tuyệt, vị du tăng trả lời, này nhé, trước hết tôi giơ một ngón tay lên ý tượng trưng Đức
Phật.Sưđệcủangàiđưa2ngóntaylêncónghĩalàĐứcPhậtvàPhậtpháp.Tôilạiđưa3ngóntay
lêncóýnóiTamBảo(Phật,Pháp,Tăng)sốmột.Sưđệthôngminhcủangàiđưanắmtaylêndứvào
mặttôicóýnóilàcả3(TamBảo)đềuquivềmột.Mộtlàtấtcả,tấtcảlàmột.Tuyệt,tuyệt,sâuxa,
sâuxa,ĐạiThừa,lýrốtráođạithừađấy.Tôicamlòngbáiphục."
Vịdutăngrađi,rấthểhảnhưđãhọcđượcmộtđiềugìtuyệtdiệu.
Látsau,nhàsưemvàogặpanh,dángđiệucòncóvẻbựcbộivôcùng.
VịSưanhnói:
"Tabiếtlàđệđãthắngcuộctranhluậnnày."
"Thắngcáigì,cáitêndutăngđóthậtlàthôlỗhếtsức,nếuđệkhôngnhớlờisưhuynhdặnbảolà

phảicốgắngnhẫnnại,nhãnhặnvàlễđộvớikháchthìemđãchohắnmộtbàihọcthíchđángrồi."
"Sao,đệthuậtlạichotanghesựviệcnhưthếnào?"


"Nàynhé,khihắntavừathấyem,hắnliềnđưamộtngóntaylêncóýchếdiễuemchộthếtmộtmắt;
emcốdằncơngiận,đưa2ngóntaylênkhenlàhắncóphước,đầyđủ2conmắt.Thếmàhắnlạicóý
trêungươiemnữachứ,hắnđưa3ngóntaylên,cóýnóilàemvàhắnta,haingườinhưngchỉcó3
conmắtthôi.Embựcquá,dơnắmtayđấmlêndứvàomặthắncóýchohắnbiếtlà"Này,vừaphải
thôinghen,lộnxộnlàănđấmđó."Hắnchộtdạ,cóvẻngánnênváichàorútluicótrậttự.Thiệtlà
tăngsĩgìmàthôlỗhếtsức!"
NhàSưanhtrợnmắt,lắcđầuvàômbụnglănracườingất.
"Hahaha!Hahaha!"

Quacâuchuyệnvuitrên,tathấytấtcảnhữngcuộctranhluậnthựcrađềusailệch,kệchcỡm,bởivì
không một ai có thể đạt tới chân lý qua tranh luận cả. Những vị tăng sĩ Nhật Bản tranh cãi nhau,
hơn thua nhau chỉ để khoa trương tự ngã và cái giải thắng là "ngủ trọ qua đêm". Chỉ có một đêm
ngủtrọthôimàngườitahănghái,hùnghổtranhchấpvớinhau.Nhưngđólàtruyềnthốngvàngười
tanhắmmắttuântheotruyềnthống.Hàngngànnămqua,tạibấtcứmộtthiềnviệnNhậtnào,nếu
bạnmuốnngủtrọquađêm,bạnphảithắngcuộc-vàsauđêmđó,sángmai,bạnlạikhăngóirađinhưngnhiềungườiđãtựlừadốimìnhrằngđãđạttớichânlý,giácngộquacuộctranhluận.Họlấy
sựhơnthuatrongcuộctranhluậnđólàmcáimốcđotrithứcvàmứcđộtutậpcủahọ.
Không,hoàntoànkhông.Chânlýlàmsaohiểnhiệnrakhiđầuócbạnchứađầytưtưởngphảiđánh
gụcđốiphương,phảithắngcuộctranhluậnđểchứngtỏsởtrườngsởđắccủamình.Mộtkhibạntìm
cáchlàmsaođểthắngđốiphương,bạnđãlàmộtkẻbạolực,dùlàbạolựctưtưởng.
Tranhluậnlàbạolực.Bạncóthểgiếthoặcbịgiếtquaphươngcáchđó,bạnkhôngthểsốngcòn,và
sựthựccũngbịgiếtchếtquaphươngcáchđó.Quảthực,bạnkhôngđitìmsựthực,bạnđitìmchiến
thắngdướibấtcứhìnhthứcnào.Khichiếnthắnglàmụcđích,Chânlýphảihysinh.KhiChânlýlà
mụcđích,chiếnthắnghayvinhquangphảidẹpbỏ-vàchânlýphảilàmụcđích,khôngphảilàchiến
thắngbởivìnếuchiếnthắnglàmụcđíchthìbạnlàmộtchínhtrịgiarồi,khôngphảilàmộtngười
tôngiáo.Bạnlàmộtkẻbạohành,đangtìmcáchthốngtrịđànápngườikhác.Bạncũngchẳngkhác
gìnhữngkẻđigieorắcchiếntranh;mộtlàtachết,hailàđốiphươngphảichết.Dùdướidạngđấu

tranhtưtưởng,thìcơbảnvẫnlàtranhđấu.
Chân lý không bao giờ trở thành một sự thống trị cả; Chân lý không bao giờ hủy diệt một cái gì.
Chân lý đưa đến "Tình Thương, Xả Kỷ, Khiêm Tốn" chứ không đưa đến thất bại, vinh nhục hay bẽ
bàng.
Những người đi tìm Chân lý thực sự sẽ không chấp nhận hình thức đấu tranh. Họ không bao giờ
mongmuốnchiếnthắngvinhquangphảithuộcvềhọ,chứkhôngthuộcvềngườikhác.Trongchân
lý,conngườigặpnhauvàtrởthànhmột.Khôngcóngườichiếnthắng,khôngcókẻthấtbại.Trong
chân lý, không có một ai bị đánh ngã. Trong chân lý, chân lý là người thắng và chúng ta là người
thua cuộc, mất mát. Mất cái gì? Thua cái gì? Mất cái "tự ngã nhỏ hẹp, ích kỷ, mê mờ." Thua sự
"ThươngYêuChânThật".Nhưngnếutrongcuộctranhluận,tôilàtôi,anhlàanh,khôngcómộtnhịp
cầuthôngcảmbắcngang.
Làmsaobạncóthểhiểubiếtvàthươngyêungườikháckhibạnđangchốngđốihọ?
"HiểuBiết"và"ThươngYêu"cầncósựđồngcảm,cầnsựchiaxẻvớinhau.HiểuBiếtcónghĩalàchịu


lắngnghengườikhác,tôntrọngýkiếncủahọ,vàchỉkhinàobạnlắngnghetưtưởngngườikhác,
bạnsẽngheđượcâmthanhcủagió,củachim,củavạnvậtvũtrụ.Vìthế,khibạnđangbànthảomột
vấnđềgì,đanglýluậnmộtvấnđềgì,bạnthựcsựkhôngcókhảnănglắngnghengườikhác,bạnchỉ
giảvờnghenhưngthựcrakhôngthểnghetrọnvẹnnhữnggìngườikhácnói,vìsao?Vìlúcđó,đầu
ócbạnđangquaycuồnglàmviệcđểđấutrảlạingườikhác,khikẻđóngưngnóilàbạnnhẩytớitấn
côngngaỵBạnđãchuẩnbịvàsẵnsàngănmiếngtrảmiếngvớihọ.
Đúngvậy,bấtcứmộtcuộctranhluậnnàocũngkhôngbaogiờmanglạimộtsựthôngcảmđoànkết.
Càngtranhcãi,bạncàngđixadầnchânlý.Bạnđãbịchiacắtlàmđôi.Đólàlýdomàcáctriếtgia,
các luận sư không thể nào đạt tới chân lý hoàn toàn. Họ chỉ chạm tới những mạnh vỏ rời rạc của
chânlý.
Ngàyxưa,ChúaGiêSuđãđiduthuyếtkhắpnơi,nhưngtấtcảnhữngngườitrọnvẹnđitheoChúalại
là những người rất bình thường, tầm thường, không có đến một người trí thức, không có đến một
ngườihọcgiảnào.Khôngphảivìthờiđókhôngcócácnhàbáchọctríthức,màtráilại,cácvịhọc
giảlừngdanhthờiđókhôngchấpnhậnđườnglốigiáohóacủaChúa.Họphảnứngdữdội,họmuốn
giếtChúa.Vìsao?VìChúaraogiảngTìnhThương,raogiảngHòaBình.ChúanóivềĐứcTintrong

sáng,vềTìnhYêuNhânLoại;Chúadạyconngườilàmcáchnàonốikếthaitráitimlạivớinhauđể
chungsốnghạnhphúc.NhữnggìChúaraogiảngđãđingượclạitruyềnthốngxãhộithờiđó.Các
nhà học giả cảm thấy khó chịu bất mãn, vì sao? Vì họ quen sống trong đấu tranh, trong tư tưởng
thắngbại,tronghàoquanghãnhdiệnphỉnhphờlườnggạttâmthứchọ.Tựáibảnngãđượcvuốtve
mỗi khi họ tranh luận và thắng đối phương. Vì thế, không làm sao họ chấp nhận được những lời
giảngcủaChúa,vàđểbảovệ"cáitôi"củahọ,nhữngkẻhọcthứcđóđãliênkếttìmcáchgiếtChúavàhọđãtìmđượckẻphảnbội,Judas.
NhữngmônđồcủaChúađềulànhữngngườibìnhthường;họlànhữngngườithợlàmgiầy,thợsăn,
câucá,đốncủi,côthợmay,chịlàmbếp,v.v...ChỉcóJudaslàkẻcóhọc,mộtkẻthôngminh.Vàkẻ
thôngminhhọcthứcđóđãphảnbội,đãbánrẻChúavớigiá30đồngbạc.Chúabiếtlànếucóphản
đồthìchỉcóJudas,vìsao?Vìtráitimchỉcóthểbịphảnbộibởiđầuóc.ChỉcóLýTríphảnbộiTình
Thươngmàthôi.
Đólàđiểmthứhaitôimuốnnóivớibạn,muốnnhắcchobạnnhớtrướckhitôiđivàocâutruyệnlà
quabứcmànlôgích,quamạnglướitrithức,quatranhluận,bạnđãtrởthànhmộtkẻxalạvớimọi
người;nhịpcầuthôngcảmgiữaconngườivàconngườiđãgẫy.LàmsaobạncóthểđạttớiChânLý
khibạnkhôngthểhiểungườikhác,khiđầuócbạnchứađầytưtưởngđấutranh,bạolực?Chínhcái
tưtưởngbạohànhđóđãhạibạnrồivậy.
Vìthếnhữngcuộctranhluậnđềuphùphiếm;chúngkhônghướngdẫnbạnđivềđâucả.Ngaycảkhi
bạnđãthắngvàkếtthúccuộctranhbiệnthìkếtquảthắngcuộcđócũngchỉlàgượngépmàthôi.
Bạn có thể bịt miệng người khác, làm cho đối phương im tiếng, không thể tranh cãi gì được thêm
nửa ngày hôm nay, nhưng chưa chắc kẻ đó đã chịu thua, chịu khuất phục hoàn toàn. Trong thâm
tâm, hắn ta sẽ nghĩ thầm rằng: "Ngày hôm nay ta tạm thua ngươi, nhưng một ngày nào đó, ta sẽ
đánhbạingươi."Hắnbịđánhbạingàyhômnaynhưngkhôngphảilàsẽbịthuamãimãi.Tuynhiên,
có hai việc khác nhau là nếu bạn thắng đối phương bằng trái tim thì người đó sẽ chịu thua trong
hoanhỷ,anlạcvàcảmphục(nênnhớ"CảmPhục"khácnghĩavới"Khuấtphục").Ngườiđóhoanhỷ
trongvinhquangcủabạn;ngườiđóchiaxẻvớibạnsựhãnhdiệnsungsướng;vìđókhôngphảilà
chiếnthắngtrongtranhđấu,khôngphảibạnchiếnthắngaimàchânlýthắng;cảhaichiếnsĩtrên
mặttrậntưtưởngđềucùngsansẻkhúckhảihoàncaChânLý.Khôngcóngườithắngkẻbại.Biên
giớiđãxóamất,nhịpcầuđãbắcngang,bạnvàtôituyhaimàmột,tuymộtmàhai.
Vìthế,mộtvịđạosư,khôngbaogiờtranhbiệnvớiaicả.Nếuthỉnhthoảng,vịđạosưấytỏvẻnhư
tranhluậnvớibạn,thìchớtưởnglầmnhé-Ôngtachẳngquachỉlàđangchơichữvớibạnđóthôi!



Ôngtađangthửbạnđó.Nếubạnnóngmặt,phảnứngliền,sợbịthuathìbạntựbiếnmìnhthành
nạnnhâncủatròchơichữcủaôngtarồivậy.
Cónhiềuvịthiềnsưtỏrathíchbiệnluận.Rấtkhómàđánhbạiđượchọ,cũngkhôngthểchơichữlại
họ-nhưngthựcra,cácvịthiềnsưđóchỉmượntròchơichữđóđểgiúpbạnhâmnónglạitâmthức,
giúpbạntỉnhcơnmê,giúpbạnrútchânrakhỏivùnglầychữnghĩa.
Junnaid,mộtngườiSufi,mộtthờihọcđạovớiSưPhụ,vàvịthầyđórấtưlàkỳquặc,chuyênmônnói
ngượclạinhữnggìngườikhácnói,thídụnhưbạnnói"banngày"thìôngtanói"banđêm",mặcdù
tronglúcđóđanglàbanngày.Tuynhiên,JunnaidkhôngmàngcảichínhlạilờiSưPhụ.Junnaidchỉ
giảndị,bìnhthảncúiđầutrảlời:"Dạvâng,SưPhụ,đólàbanđêm."
Mộtngàykia,SưPhụJunnaidgọiJunnaidlạivàbảo:
"NàyJunnaid,ngươiđãthắng.Takhôngthểchâmngòimộtcuộctranhluậnnàovớingươi.Đứctin
củangươithậtsâuchắc,khônglayđộng,kiêncố.Vàbâygiờ,tacóthểbắtđầuthuyếtgiảngchânlý
chongươi,vìngươiđãsẵnsàngtiếpnhận."
Một khi con tim nói lên tiếng nói chân thật của nó, bạn đã có đầy đủ khả năng lắng nghe và tiếp
nhậnSựThậtTuyệtĐối.
Tôilạikểchobạnnghemộtcâutruyệnnữa:
"Ngày kia tại một tiểu quốc nọ, vị Tể Tướng đương triều đột nhiên bị bạo bệnh và từ trần. Vị Tể
Tướng này rất tài ba lỗi lạc, khó ai sánh bằng. Cả vương quốc bàng hoàng và lo lắng. Nhà Vua
truyềnlệnhphảitìmgấpchobằngđượcmộtngườitàigiỏikhácđểtrámvàochỗtrốngcủaquanTể
Tướngchokịpxửlýmọicôngvụquốcgia.
Lịnhbantruyềnra,mọingườitừcácquanđếnthầndânđềuđỏmắttìmkiếmkhắpnơi.Khôngcó
mộthangcùngngõhẻmnàobịbỏsót,vàcuốicùnghọkiếmđượcbangườiđểtrìnhkiếnnhàVua.
Ngườithứnhấtlàmộtnhàtântoánhọc,mộtkhoahọcgialỗilạcnhấtnước.Ôngtacóthểgiảiđáp
tấtcảcácbàitoánhócbúanhấttrongnháymắt,chiachẽngọnngànhcácphươngtrìnhhệthống
khoahọctânkỳmàkhócóngườinàohiểuthấuđược.
Ngườithứhailàmộtnhàtriếthọcxuấtchúng.Ôngtacóthểbẻgẫymọiluậnthuyết,giảiđápnhững
vấnđềsiêuhìnhcủathếgiankhôngmộtchútkhónhọcnào.Ônglàngườilỗilạcnhấttrongsốcác
triếtgiađươngthời.Từnglờinói,câuvăncủaôngđượcmọingườikhenthưởngvàtrântrọngcấtgiữ

nhưmộtbáuvậtthiêngliêng.Ồ,TạoHóacònđượccáctriếtgiavẽvờirahuốngchinhữngchuyện
khác. Họ ngụy tạo ra Thượng Đế, họ tạo ra ngày mặc khải, họ tạo ra đủ thứ hệ thống, lý thuyết nhưngsuychocùng,tấtcảchỉlàbánhvẽ,họchẳngcógìtrongtayhọcả.Họlànhữngngườithợsắp
chữ rất tài tình khéo léo, kỹ xảo; họ là những người chơi trò chơi chữ vô cùng độc đáo, đến nỗi
chúngtacócảmtưởnglàmọiđiềuhọnóiđềucănbản,chắcchắn-nhưngthựctếlànhữnglâuđài
xâytrêncátmàthôi.
Ngườithứbalàmộtngườitôngiáo,mộtngườicóđầyđủđứctin,sùngbáivàdânghiến.
Bangườiđượctuyểnchọnnàytượngtrưngchobagócđộtưtưởngvàtrithức.
Nhàbáchọcquantâmđếnnhữngthửnghiệm,nghiêncứu,phântích.Tấtcảmọivấnđềphảiđược
ôngtanghiêncứutườngtận,nếukhông,ôngkhôngchấpthuận.Sựthậttheoônglàsựthựcđãđược
kiểmchứng.


Vịtriếtgialàngườitưduylôgích.Nhàtriếthọclàmviệcbằngđầuóc,chứkhôngphảitrongphòng
thửnghiệm.Bộnãocủacáctriếtgiachínhlàphòngthínghiệm.
Ngườitôngiáothìkhôngnhìncuộcđờinhưmộtbàitoánhaymộtvấnđềcầnphảimổxẻ,phântích
haylậpluận.Đốivớinhàtôngiáo,cuộcđờikhôngphảilàmộtbàitoánhayvấnđề;cuộcđờikhông
cógìvàcũngkhôngcầnphảigiảiquyết;chỉgiảndịthôi,cuộcđờilàđể"sống,sốngthựcthụvàthể
nghiệm"trongđó.
Theoquanđiểmtôngiáo,cuộcđờikhôngphảilàmộtvậtthể.Khibạnthửnghiệmmộtvậtgì,bạn
hoàntoànkhácvớivậtđó,bạnlàngườilàmcôngcuộcthửnghiệm,vàđốitượngcủabạnlàvậtđược
thửnghiệm.Nhưngkhibạnsốngvớicuộcđời,hòamìnhnhậpthểvàocuộcđời,bạnlàmộtvớinó.
Thếchonên,nhàtôngiáođãnói:"Trừphibạnphảihòanhậplàmmộtvớicuộcđời,bạnmớicóthể
hiểuýnghĩacuộcsống,nếukhông,bạnsẽkhôngbaogiờbiếtđượcsốnglàgì?"
BangườiđóđượcdẫnđếntrìnhdiệnnhàVuạNgàinói:
"Đượcrồi,cácngườicứtựnhiênnghỉngơi3ngàyvàđếnngàythứ4sẽlàngàythửthách,chỉmột
cuộcthimàthôi.AithắngsẽđượcchọnphonglàmTểTướng,cậnthầncủatavìkẻđóthôngminh
tàitrínhất."
Bangườihọluiravàbắtđầusuynghĩlàmviệctheocáchriêngcủahọ.Bangàythôiquảlàkhông
đủđâuvàođâucả!Nhàkhoahọcbắtđầunghiêncứunhữngphátminhthửnghiệmmớiđểsauba
ngàysẽtrìnhlênĐứcVuạAimàbiếtnhàVuasẽchọnthửnghiệmnào,vìthếôngtakhôngtàinào

ngủđược,vàcũngnhấtquyếtkhônglãngphíthờigianchongủnghỉ.Nếuôngtathắng,ôngtacócả
mộtcuộcđờiđểngủ,tộigìmàngủlúcnày?Ôngtakhôngngủ,khôngănvìnhiềuviệcphảilàmquá
trướcngàythiđấu.
Vịtriếtgianhàtacũngthế;ôngtangồitrầmtưmặctưởngđếnnhiềuvấnđề.Ôngtacũngkhông
ăn,khôngngủ,điđilạilại,ngồiđứngkhôngyên.Baonhiêuvấnđềtrêntrờidướiđấtgìgìđềuđược
báctriếtgianhàtalôiramổxẻ,nghiềnngẫm,phântíchhết.
Chỉ có nhà tôn giáo là an nhiên tự tại. Đến giờ ăn, ông ta ăn uống thoải mái. Đến lúc ngủ, ông ta
đánh một giấc an lành. Khi cần cầu nguyện tụng kinh hay tham thiền, ông ta đều thực hành cẩn
mật,đànghoàng,nghiêmtúc.Ôngtathảnhthơidạochơi,ngắmhoalá,trờimây,vàcámơntrờiđất
đã ân sủng che chở cho ông; vì đối với một người tôn giáo, không cần nghĩ tới tương lai và cũng
chẳng có cuộc thi cuối cùng. Từng giây phút hiện tại là cuộc thử thách, ta phải đối diện nó, chứ
khôngphảisửasoạnchờđónthửtháchởtươnglai.
Thấynhưthế,nhàkhoahọcvàvịtriếtgialêntiếng:"Này,ngườilàmgìthế?Chỉbiếtăn,ngủ,cầu
nguyệnthôisao?Phíthìgiờvôích,hãylotìmphươngphápgiảiquyếtvấnđềđichớ,saunàycócầu
nguyệnbaolâumàchẳngđược."
Nhàtôngiáochỉcười,khôngtrảlời;ôngtakhôngphảilàhạngngườithíchtranhcãi.
NgàythứbachầmchậmtrôiquạNgàythứtưđến.Bathísinhđượcmờiđếntrìnhdiện.Nhưngnhà
khoahọckhôngcònđủsứcđứngvữngnữa.Ôngtamệtquá,haimắtcứdíulại,khôngmởranổi,hai
chânrãrời,bướckhôngvững.Cònnhàtriếthọclỗilạckiathìmơmơmàngmàngởđâuđâu.Ôngta
khôngmệtlắmnhưngđầuócnhưlãngđãngphiêubồngchốnnào,khôngtậptrungđược.Cáiđầu
như mớ bòng bong, rối tung mù mịt lên, câu hỏi này chồng lên câu hỏi kia, vấn đề kia chẳng biết
nguyênnhânkếtquảởđâu,thếnào.Đãmấylầnôngtamuốntháoluivìcảmthấykhôngchắcăn,
bốirốihẳnlên,nhưngnhàkhoahọckhuyếnkhích:"Ấy,tacứthửxem,cósaođâu;nếuthắng,càng


tốt, còn lỡ bị thua, cũng chẳng sao, nhưng dẹp bộ mặt đưa đám của đằng ấy đi chớ, cứ mạnh dạn
lên."
Duychỉcónhàtôngiáolàbướctớivuivẻ,thoảimái,annhiên.Ôngtacahát,tiếnbướcvữngchãi
trướcnhàVua.
Nhà Vua là một người túc trí đa mưu. Ông đã sắp xếp một cuộc thi tài trí cho ba thí sinh. Vua sai

ngườidẫnbathísinhvàomộtcănphòng,khóalại.Ổkhóacănphòngđólàmộtcáiổkhóasốđậc
biệt,khôngcóchìa-vàngườinàomởđượccánhcửathìthắngcuộc.
Nhà khoa học bắt đầu loay hoay tìm và viết ra hàng trăm bài toán để mở khóa; ông triết gia thì
nhắmmắtlạitưduy:"Chà,vấnđềnàyhócbúathật,chẳngphảichơiđâu,consốnàolàconsốmở
khóađây,"vvvàvv...
Nhàtôngiáothìtựnhiênnhưkhông.Ôngtachẳngmàngđếnnhìncáiổkhóa,cũngchẳngbópđầu
bức tóc suy tư gì cả. Ông đâu phải nhà toán học nên chẳng biết toán mà làm, cũng không phải là
triếtgiađểtìmhiểuphânchia.Ôngchỉngồiyên,cầunguyện,hátlênmộtbàivinhdanhThượngĐế
vàđứnglênđi.
ThờigiantrôiquạMộtlátsau,nhàVuabướcvàophòng:
"Ôhay,haingườicònởđâyà?Ngườithứbađãđirangoàitừlâurồi."
"Nhưngsaohắntarakhỏiđâyđược?Cửakhóamà..."Hainhàtoánhọcvàtriếtgiangạcnhiên,lắp
bắphỏi.
"Nhưngcửađâucókhóa,"nhàVuatủmtỉmcườihómhỉnhtrảlời.
Nhàtoánhọcvùngchạyratúmlấyáonhàtôngiáogặnhỏi.Ôngnàytừtốntrảlời:
"Tôichỉngồiyênvàlắnglòngcầunguyện.Chợttôinghemộttiếngnóivanglêntrongtôi:"Người
đúnglàmộtthằngkhờ.Hãyđiđivàsẽthấy.Cửakhôngcókhóa."Tôiđứnglênđivềphíacửavàquả
thực,cửakhôngcókhóa."
Cuộcđờikhôngphảilàmộtbàitoánđố.Nếubạntìmcáchđểgiảiđápbàitoánthìbạnđãđánhmất
cuộc đời rồi vậy. Cánh cửa cuộc đời luôn mở rộng, không bao giờ khóa lại. Nếu cánh cửa bị khóa
chốtthìnhàkhoahọcđãtìmrađápsốrồi.Nếucánhcửabịkhóachốtthìnhữngnhàtriếthọccũng
lậprahệthốngnàođóđểmởcửararồi.Nhưngcánhcửacuộcđờikhônghềbịgàichốt,vìthếchỉcó
NiềmTinmớicóthểđẩycánhcửaramàthôi.
"CóanhemmộtnhàsưtrụtrìmộtngôichùaphíabắcnướcNhật.Nhàsưanhrấtthôngthái,nhưng
nhàsưemthìlạingớngẩn,cònchộthếtmộtmắt..."
Để hình thành một ngôi chùa, đền tháp, hay thánh đường, v.v... người ta cần đến hai hạng người:
mộthạngthôngtháivàmộtloạingớngẩn.Hạngthôngtháilàmtusĩđểdẫndắtsaikhiếnđámngớ
ngẩnđitheohọ.Nếutrênđờinàykhôngcóđámngườingớngẩnthìcầngìcótusĩ,cầngìxâyđền
tháp,thánhđường?Vànếuhạngtusĩthôngtháikiabiếnmấtđithìsẽkhôngcònnhữngtuviệnnữa.
Mộttựviện,đềntháp,chùachiềnhaythánhđườngluôncầncóhaibộmặtđểtồntại.Vìthế,bạn

không thể nào tìm thấy Phật hay Chúa nơi thánh đường hay chùa tháp đâu, bởi vì Phật hay Chúa
khôngbaogiờhiệnhữuởnhữngnơicóhaibộmặtđốiđãi.
Nhữngngôituviện,đềntháphaythánhđườnglànhữngphátminhcủabọnngườithôngtháitạora


đểkhuynhloátlừabịpnhữngkẻlùkhù,ngớngẩn,dễtin.Tusĩlànhữngngườikhônkhéotinhma
nhất;họtạoranhiềugiáođiều,hệthốngtínngưỡng,cấmkỵđểhùdọatínđồ;họsửdụngnhững
danhtừngônngữkhóhiểuđểloènhữngkẻíthọcngâythơ;họđưaranhữngchươngtrìnhdựáncó
vẻnhưbảovệsănsócđờisốngtâmlinhconngườinhưngthựcralàlợidụngvơvéttiềnbạccủatín
đồvàotúihọ.Họlànhữngkẻthốngtrịnguyhiểmnhất,vànhữngtínđồtộinghiệpkialàbọnngười
bị sai sử lợi dụng; tuy nhiên, với chiếc áo thầy tu, với hàng rào kinh điển, tín điều, bạn không thể
nào chạm đến chéo áo của mấy lão thầy tu này được đâu. Bạn khó lòng lật tẩy họ được vì chính
những tín đồ ngây thơ mù quáng lại là người bênh vực bảo vệ mấy thầy tu nầy*. (nếu bạn là một
thầytuchânchínhthìsợquáigìnhữnglờichâmchíchnày,phảikhông?)
Nên nhớ kỹ điều này: Đức Phật không bao giờ sử dụng những ngôn từ khó hiểu. Ngôn ngữ Ngài
dùngđểthuyếtpháphóađộlàngônngữPàli(mộtngônngữbìnhdâncủaẤn)đểchotấtcảmọitầng
lớpchúngsanhđềucóthểhiểuđược.Phậtnóirấtgiảndị,trongsáng;đưaranhữngthídụdễhiểu,
dễthâmnhập,thựctiễntrongđờisốnghàngngàycủaconngười.Ngàigạtbỏnhữnghìnhthứccầu
kỳ,nhữngngôntừlậpdị,nhữngphươngthứcrườmrà,đểmọingườitrởvềvớibảnthểchântâm,với
vũ trụ hàm linh thật mau chóng, xác thực và đúng đắn. Chúa Giê Su cũng vậy, Ngài cũng dùng
nhữnghìnhảnhvídụđơngiản,dễhiểu.Chúakhôngbaogiờdùngbấtcứmộtbiệtngữtôngiáonào.
Mahavira,mộtđạosưcủaẤn,khigiảngphápchotínđồ,cũngnóibằngngônngữbìnhdân,thông
thường.
ĐứcPhậtvàMahavirakhôngbaogiờsửdụngngônngữSanskrist,vìSanskristlàngônngữcủagiáo
sĩBàlamôn.Sanskristlàngônngữkhóhiểunhất,cổxưanhấtcủaẤn.NghĩachínhcủaSanskristlà
"đánh bóng lại, trau chuốt lại". Bọn giáo sĩ đã cố ý sử dụng ngôn ngữ khó hiểu, cầu kỳ đó để loè
nhữngkẻíthọc;vìnếubạnkhônghiểuthìbạnmớithánphụcnhữngngườithôngthái,hiểubiếthơn
bạnchứ!Mộtkhibạnkhônghiểu,bạnsẽcholànhữngýnghĩ,nhữngvấnđềcácgiáosĩđưarasâu
xa,mầunhiệm,linhthiêng,ngườithườngkhôngtàinàothấutriệtđược-vàtừsựthánphụcđó,bạn
dễdàngthầntượnghóavàthầnthánhhóanhững"tusĩthôngtháibáchọc"đó.Tráilại,ĐứcPhật,

mộtĐạiĐạoSưcủatrờingười,mộtđấnggiáochủcủamộttôngiáorộnglớnkhắpthếgiới,mộtĐại
Thánh Nhân, lại sử dụng ngôn ngữ bình dân của Ấn (ngôn ngữ Pàli). Và Mahavira, một đạo sư nổi
tiếngcủaẤn,thìdùngngônngữPrakrit,mộthìnhthứcngônngữcònphôithaicủaSanskrit,không
cóvănphạmrắcrối,khôngcótừvựngnhiều.
Tôikểchobạnnghemộtcâuchuyệnvui:
"Ngàykia,MullaNasruđinđikhámbịnh.ÔngBácSĩviếttoathuốcbằngtiếngLaTinhvàHyLạp.
ÔngtaviếttháuđếnđộMullađọckhôngđượcmộtchữnàocả(BácSĩnàocũngvậy!)
MullahỏiBácSĩ:
"NàyBácSĩ,thôithẳngthắnvớinhauđi.Ôngcứnóibệnhcủatôi,đừngviếtchữLaTinhhayHyLạp
gìcả,đọcchẳngđượcmộtchữnào."
"Nếuôngkhăngkhăngmuốnbiết,thìtôinóichoôngrõlàôngchẳngcóbịnhgìcả;ôngchỉcóbịnh
lườimàthôi"bácsĩđiềmnhiêntrảlời.
Mullanói:
"Được rồi, cám ơn. Thôi, bây giờ ông viết toa thuốc lại bằng tiếng La Tinh hay Hy Lạp gì gì cũng
được,đểtôiđưachogiađìnhtôixem."
Quacâuchuyệnvuitrên,tathấynhữngbọnthôngtháiluôntìmcáchlừaphỉnhmọingười.Đócũng
làlýdobọnnàyphảnbội,quaylưnglàmngơhaychốngtráilạiĐứcPhật,ChúahayMahavirạNếu


bọngiáosĩnàycũngdùngnhữngphươngphápgiảngdạydễhiểu,bìnhdịvàsốngtrungthựcchân
chánhnhưcácThánhNhânthìhọđâucònchỗđứngnữa.Họđâucònđượcngườikháctônsùngve
vuốt nữa? Bọn giáo sĩ tự cho mình là người có đủ khả năng hiểu được ngôn ngữ của Thượng Đế;
mìnhlàngườiduynhấtlàmgạchnốigiữaconngườivàThượngĐế."Này,anhmuốngì?Muốncầu
xinhaythanthởvớiThượngĐếhả?Cótađây,tasẽnóitiếngSanskristvớiNgài,tasẽphúctrìnhlên
ThượngĐếnhữnggìanhmongmuốn,vàanhphải"biếtđiều"đấynhé.Chỉcómìnhtagiúpanhđược
thôi;chỉcómìnhtanóitiếngSanskrist;ThượngĐếchỉhiểuSanskristmàthôi!"(vàlẽdĩnhiên,"biết
điều"cónghĩalàphảitrảtiềnđấy,nhiềuhayíttùytheolờicầuxincủabạndàihayngắnnữađấy.)
"CóhaianhemnhàsưnọtrụtrìmộtngôichùaởphíabắcNhậtBản.Nhàsưanhrấtthôngthái,còn
nhàsưemthìlạingớngẩnlùkhùcònchộtmộtmắtnữa..."


Cáihìnhảnh"mộtmắt"trongcâutruyệnbiểutrưngchocáigìnhỉ?Cóphảichănglànhữngkẻdễ
tin,ngâythơthìluônluônchỉcómộthướng,mộtbộmặtmàthôi.Họkhôngbaogiờdodự,đắnđo,
suytư,thắcmắchaynghikỵ.Đốivớibấtcứmộtvấnđềgì,nhữngkẻtàitríthôngminhluônluôn
chiachẽ,phântích,mổxẻnghiêncứu.Trongthâmtâmnhữnghạngngườinầy,luônluôncósựdằng
co,mâuthuẫn,xâuxénhau.Cáinàosai?Cáinàophải?Cáinàocólợi,cáinàokhông?
Nhữngkẻthôngtháicóhọclànhữngkẻcóhaibộmặt-haimắt.Vàkhitanhìnkỹnhữngkẻngây
thơ lù khù kia, ta lại thấy họ thánh thiện, trong sáng hơn bọn bác học thông thái nhiều. Cái nét
trongsáng,giảndị,hồn nhiênđótoátratừtấm lòngchânthậtthẳngthắn khôngđắnđonghikỵ.
Cònhạngtàitrílịchlãmkiathìđãmấtsựthánhthiệnđótựlâurồi.
Họ là người đứng giữa trí tuệ và vô minh. Họ tưởng là họ tài trí hơn người, song thực ra, họ lại là
những kẻ ngu xuẩn và thua thiệt nhiều nhất. Vì thế, đầu óc bọn thông thái bác học luôn bị căng
thẳng,khôngbaogiờđượcthưgiãnanlạc.
ThánhFrancis ngàyxưa thườngbị chếdiễu làmột thằng khờ,"một tênkhờ củaChúa". Song,nếu
được là thằng khờ của Chúa còn diễm phúc hơn là cái tiếng bác học của thế nhân. Vì sao? Vì cái
"Ngã" kệch cỡm, cái "Ngã" ích kỷ, đáng ghét của Francis không còn nữa, và Thánh Francis được
phongThánhvìđãdiệttrừđượccái"tôi"hợmhĩnhđó.
"TênKhờcủaChúa!"NếubạnđãđọcnhữngtácphẩmvănhọclớncủaDostoevsky,bạnsẽhiểuhàm
nghĩacủa cácchữ "TênKhờ củaChúa". Hầuhết trong cáctác phẩmDostoevsky đềucó mộtnhân
vậtmangdángdấpmột"thằngkhờcủaChúa".Trongtácphẩm"NhữngAnhEmNhàKaramazov",
tênkhờcủaChúacómặt.Tênkhờđórấtngâythơ,bạncóthểkhuynhloátlừabịphắn.Ngaycảkhi
bạnlừabịphắn,hắnvẫntinbạnnhưthường.Tuynhiên,bạnphảinhớkỹđiềunày:"Bạncóthểhủy
diệtconngườihắnnhưngbạnkhôngthểhủydiệtNiềmTincủahắn-đóchínhlàNétĐẹpTuyệtĐối
NhânBản."
Riêngbạn,bạnsẽphảnứngrasaokhicókẻlừabịpbạn?Nếubạnbịkẻnàođólừadốimộtlần,bạn
cóthểđâmranghingờtấtcảmọingười.Cũngnhưconchimbịtênbắnmộtlần,nósợcảgiâycung
vàbụirậm.Nếubạnbịlừadốihailần,balần,bạnsẽhoàntoàntuyệtvọng,mấthẳnniềmtinvào
nhânloại.
"Mộtngàykia,cómộtdutăngđingangquachùa,muốnxinvàongủtrọ.Nhàsưanhquámệtdohọc
hành..."



Nhữngngườithôngtháiluônluônmệtmỏibởichữnghĩa.Nhữngngườilaođộngcũngmệtvìcông
việcnặngnhọcnhưngxongviệcrồi,họcảmthấythoảimái,khoẻkhoắnhơn-cònmộtkhibạnlàm
việc với chữ nghĩa - những thứ chữ nghĩa rỗng tuếch - bạn sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi. Dòng sống
luôn chảy về phía trước, dòng sống luôn linh động, tươi trẻ, tràn đầy sinh lực. Nếu bạn làm việc
trongvườn,tiếpxúcvớicỏcâyhoalá,bạnsẽđónnhậnthêmluồngsinhlựcmới,bạnkhôngmấtgì
cả.Bạnđitảnbộdọctheoconđườngxanhmát,bạnhấpthụthêmtinhkhítrờiđất,bạnđangsống
từngphútgiây;nhưngnếubạnđóngcửaphòng,gầmđầuvàochữnghĩa,suynghĩvàsuynghĩ;dòng
sốngđãngưngchảy,đãchết,vàbạnchẳngcòngìngoàisựlaonhọctinhthần.Mộtngườithôngthái
luôn mệt mỏi. Một tên khờ luôn tươi trẻ, một thánh nhân cũng luôn tươi trẻ. Tên khờ và vị thánh
nhânthậtcónhiềuđặctánhgiốngnhau.
"Nhàsưanhnóivớisưđệhãyrangoàitranhluậnvớivịsưkhách,nhưngdặndòsưđệlàphảitranh
luậntrongimlặng..."
Vìsao?Vìsưhuynhbiếtchắcrằngsưđệmìnhlàngườiíthọc,khôngbiếtnóigì,vìthếphảitranh
luậnbằngcửchỉtrongimlặngđểkhôngaicóthểđoánbiếtđượcýnghĩ.Đodó,imlặnglàvàng;nếu
bạnlàmộtkẻngốc,nênimlặng-nhưngnếubạnlàbậcThánh,bạncũngnênimlặngluôn.
Mộtngười"TríTuệ"sẽimlặngvìhắntabiếtrằngsẽkhôngthểdiễntảsựhiểubiếtbằngngônngữ.
Kẻ ngu cũng im lặng vì nếu lỡ nói ra điều gì sẽ bị chê cười ngaỵ Kẻ ngu có thể lừa bịp mọi người
bằngcáchimlặng,nhưngnếuhắnhámiệngrathìsẽbịlậttẩyngaỵNhàsưAnhbiếtsưđệmình
ngớngẩnnênđãdặnphảiđòitranhluậntrongimlặngđểkhôngbịngườikhácbiếtcáitẩyngudốt
củamình.Dođó,vịdutăngthôngtháikiađãbịđánhbạiphảiđinơikhácvìđãlọtvàocáibẫycủa
nhàsưAnh.
Nhữngngườithôngtháibáchọcđềumắcphảicáibịnhhaynói-nóirấtnhiềuđểphôtrươngcáigiỏi
cái hay của mình; cho nên khi không được nói; họ không biết xoay sở thế nào? Đột nhiên, tất cả
nhữngnăngkỹsởtrường đócủahọbiếnmất.Trong imlặng,họtrởthành nhữngconcừu,condê
ngớngẩn,ngờnghệch;ngớngẩnhơncảnhữngkẻnguthựcsự.Ngaycảkẻngốccũngcóthểđánh
bạihọ.Họđãbịtáchrakhỏicáithếgiớichuyênmôncủamìnhnênđâmralúngtúng,khóxử.Thực
tế,thậtkhókhănchomộtngườihọcthứcphảigiữimlặng,khôngđượcnóigìcả.Vịdutăngkiacũng
vậy, ông ta phải đi tìm chỗ trọ khác, phải tìm một nhà sư chịu tranh luận qua ngôn ngữ, qua học
thức.

Nhữngđộngtác,cửchỉcủachúngtarấtsốngđộng.Khichúngtađưataylênhayngóngoáycáiđầu,
cảconngườichúngtacửđộngtheođó.Khichúngtanhìnmộtngườihaymộtvậtnào,cảconngười
chúngtachúmụcđếnđốitượngđó.Khichúngtabướcđi,chúngtabướcđivớicảthânngườichứ
khôngphảichỉcóđôichândiđộng.Nhưngđầuócthìkhác,nócóthểhoạtđộngliêntụckhichúng
tangồiyênhaynằmngủ.Vìthế,nếuchúngtamuốntìmhiểumộtngườinào,đừngnghenhữnggì
hắn nói mà hãy nhìn kỹ những hành động của hắn: cách hắn ta vào phòng thế nào, đóng cửa thế
nào, ngồi ra sao, đi đứng, ăn uống, nhìn ngó, v.v thế nào. Có nghĩa là chúng ta hãy quan sát mọi
hànhđộngcủahắn.Nhữngcửchỉcủahắnsẽnóirõchochúngtabiếtbảnchấtcủahắn,tưcáchcủa
hắn.Quađó,chúngtabiếtrõsựthậtconngườicủahắnkhôngbịtômầuhayphủlênlớpvỏtrithức
nào.
Tôi đã thử nhiều người qua phương thức đó. Tôi nhìn hành động của họ chứ không quan tâm đến
những lời họ nói. Những người đó có thể cúi đầu xuống chạm chân tôi để tỏ lòng kính ngưỡng,
nhưng cả con người họ toát ra cái mùi Bản Ngã to lớn đậm nét vô cùng, vì thế cái cử chỉ cúi đầu
chạmtránđórõthậtvôdụng,giảtrá.Nhữngconngườiđócốdấucáibảnngãcủahọnhưngrõràng
họđangtựlừadốimình,lừadốingười.Họkhôngcósựthànhthậtnênkhônglàmrungcảmđượcai
cả.


Soren Kierkegaard từng nói: "Trước kia, khi tôi bước vào nhà thờ, tôi hay nói lắm. Tôi luôn nói
chuyệnvớingườinày,haythanthởcầuxinviệcnọviệckia.Nhưngrồi,tôicảmthấythậtkhờkhạo
làmsaokhicứlêthêdàidòngthanvắnthởdàinóiđủthứchuyệntrêntrờidướiđấtvớiThượngĐế.
Conngườicócốtậtlàthíchnóinhiềuvềmìnhhơnlàlắngnghengườikhácnói,chonênkhiđếnvới
Chúa,vớiThượngĐế,conngườicũngđemcáitậtxấuđóramàkểlể,hắnkhôngchoChúacómộtcơ
hộinóichuyệnvớihắn;chonênkhicódịptađứngtrướcChúa,tốthơnhếtlàtanênlắngngheChúa
nói."
Và Kierkegaard không kể lể nữa, rồi dần dần ông ta không cầu nguyện nữa. Ông ta chỉ vào thánh
đường,ngồiyênlặng,ngồithậtyênlặng;nhưngtrongsựTuyệtĐốiImLặngkia,TiếngNóiNộiTâm
bắtđầulêntiếng.
Khibạnthựcsựquayvềlắngnghe"TiếngNóiNộiTâm",bạnsẽđivàomộtthếgiớihoàntoànkhác
lạcáithếgiớimàbạnđangsống.

Kierkegaardkhôngcònđinhàthờnữa.Cóngườiđãhỏi:"Saoôngkhôngđilễnữavậy?"Kierkegaard
đãtrảlời:"Bâygiờtôiđãhiểunhàthờlàgì;nócónghĩalàImLặngvàLắngNghẹVàkhitôiđãlàm
đượchaiviệcđórồi,nhàthờđốivớitôikhôngcòncầnthiếtnữa.Tôicóthểimlặngvàlắngnghebất
cứ ở đâu, bất cứ lúc nào. Những nơi cầu nguyện luôn đông người quá, họ đến để phô trương bề
ngoài,đếnđểtándóc,gặpgỡnhauhơnlàcầunguyện.Họlàmphiền,quấyrầytôiquá.Vìthế,tốt
hơnhếtlàhãyngồidướigốccây,dướibầutrời,độcthoạivàlắngnghẹ"
Thượng Đế có mặt khắp mọi nơi, không phải chỉ ở tại thánh đường hay đền thờ. Một khi tâm hồn
chúngtaantĩnh,khônglăngxăngvọngđộngthìThượngĐếvàchúngtađãgặpnhaurồivậy;không
cầnphảiđếnnhàthờthấytượngChúahayvàochùathấytượngPhậtmớilàgặpPhật,gặpChúa.Tuy
nhiên,khôngphảiaicũngcókhảnăngthấutriệtđượcđiềuđó;cái"TựNgã"rườmràđãchedầnđi
néthồnnhiênthánhthiệncủatâmhồnchúngtạĐểrồitừđó,chúngtaluônsuydiễnhànhđộnglời
nóingườikhácquasựứcđoáncủamình;nếulệchlạcsailầmítthìdẫnđếnnghikỵ,mấtđoànkết,
không hòa hợp; nếu sai lệch nhiều thì đưa đến xung đột va chạm nhau từ người và người rồi đến
đoàn thể, xã hội, quốc gia; cũng như vị du tăng và nhà sư chột mắt đã suy diễn cử chỉ của đối
phươngquatrìnhđộtưduyvàóctưởngtượngcủamình.Vịdutăngđưamộtngóntaylêncóýnói
tượngtrưngchoĐứcPhật,nhưngnhàsưchộtmắtlạinghĩlàngườikiađangchếdiễusựkhuyếttật
củamình.Ôngtađưahaingóntaylêntỏvẻlịchsựkhenvịdutăngcònđủhaimắt,nhưngvịdutăng
vớitrìnhđộPhậtphápcaolạicholàhaingóntaytượngtrưngchoĐứcPhậtvàPhậtpháp...vàcứ
thếmàhaingườisuyđoánqualại.
Khitanhìnmộtđóahoa,tạisaotakhôngnhìntrựcdiệnvàođóahoađểthấynụhoa,sắchoa,màta
lạilanmansuydiễn"Ồ,đóahoanàyđẹpnhưmộtngườicongáixuântrinh",haynhìntrăngtròn,ta
lạitưởngtượngthấygiốngnhưgươngmặtsángrỡcủangườiyêu...Đóahoalàđóahoa.Mặttrănglà
mặttrăng.NgóntaylàngóntaỵĐóahoakhôngphảilàngườiđẹp.Mặttrăngkhôngtìnhnhưngười
yêu,vàngóntaykhôngphảilàĐứcPhật.
Không có ai tượng trưng cho ai và cũng không có vật gì tượng trưng cho một người nào đó. Mỗi
người là hình ảnh của chính mình. Không có ai là bản sao của ai cả. Khi bạn nói ngón tay tượng
trưng cho Đức Phật thì Phật là bản chính, còn ngón tay là bản sao của Phật rồi. Đức Phật không
chấpnhậncáihiểusailệchđóvàtôi,tôicũngkhôngđồngýtưkiếnđócủabạn.
Đểtôikểchobạnnghemộtcâutruyện:"Ngàykia,cómộtngườiđànôngtìmtớiBayazid,mộtđạosĩ
Sifivàhỏiôngtamộtcâuhỏi.Bayazidtrảlời:"Hãyvềđivàmộtnămsauônghãytrởlại,bởivìlúc

này đây, ông đang bị bịnh. Tâm hồn ông, đầu óc ông như là một mớ bòng bong rối mù lên và tôi
khôngthểtrìnhbàydiễngiảigìchoôngngheđượccả.Ôngsẽkhônglãnhhộigìđâuvớiđầuóchổ
lốnnhưvậy.Vìthế,hãyvềđivàtậpngồiyênlặng,tĩnhtâm,thưthái.Mộtnămsau,hãytrởlạitìm


tôi;lúcđónếutôithấyôngcóthểnghetôinói,tôisẽnói-nếukhông,ônghãyđitìmngườikhác."
Ngườiđànôngđónghelời,ravềvàtậpthựchànhtheolờidạycủaBayazid-nhưngrồi,anhtacũng
khôngtrởlạitìmBayazidnữa.
Cóngườithắcmắcnênhỏi:"SaoanhkhôngtìmBayazid?Anhtatrảlời:"Bâygiờtôikhôngcầntìm
hỏiBayazidnữa;tôiđãhiểunhữnggìBayazidnói."
Đólàmộtnghịchlý,phảikhông?Chúngtaphảinhậnthứcrõràngrằngkhinộitâmchúngtachưa
vữngvàngthìdùchúngtacóchạyrongcốtìmkiếmhaycầuxin,vanlạythìchúngtacũngkhông
thấutriệtđượcgì;nhưngmộtkhichúngtađãvữngchắcsẵnsàng,nộitâmđãantĩnhthìdùchúng
takhônghỏi,khôngcầuthìcâutrảlờiđãanbàysẵnrồivậy.
Buồn thay! Hầu hết chúng ta đều không có khả năng sống trong hiện tại. Chỉ có chư Phật mới có
khảnăngsốngtronghiệntạivàantrútrongchánhniệm.Khôngcómộtaihayrấtít,rấtítngườicó
khảnăngđó.Chúngtahayquayvềtruytìmquákhứ,mởrộngtươnglaivàbỏquênhiệntại.Vìthế,
chúngtađãđánhmấtmìnhmàkhônghaykhôngbiết.
..."Hắnđưa3ngóntaylêncóýnóilàđệvàhắn,haingườicó3mắt.Lúcnàyđệbựcquá,khônglịch
sựnổinữanêngiơnắmđấmlênđedọa"nè,nếulộnxộnnữathìtasẽđấmvỡmặtđó."Hắnsợquá,
bỏđiluôn."
"NhàsưAnhphálêncười."
CáicườicủanhàsưAnhcóthểlànụcườigiácngộ.Cáicườiđócóthểlàsựchuyểnhóa,làmộtsự
thứctỉnhsâuxamầunhiệm.
NhàsưAnhđãthấycảhaiphíarằngvịdutăngđókhônghềcóýnghĩgìđốivớisưđệmình,vàsưđệ
dốtđặccánmaicủamìnhcũngkhôngtàinàohiểunổinhữnggìsưdutăngkiangụý.Cảhaingườilà
haiconđườngngượcchiều,mỗikẻmộthướng.Họkhôngbaogiờgặpnhaucả.NhàsưAnhcườivì
đãthấyrõtâmthứcconngườihoạtđộngmạnhmẽcỡnào,nócóthểlèoláiconngườihướngthượng
hayhướnghạ,cóthểthànhbậcThánh,vĩnhânhaythànhmộttêncùngđinhhènhạ,mộttênđạo
đứcgiả,độilốt;cóthểsốngđúngđắnhaytráiphạmđềudonócả.

"Tâmlàchủ.TấtcảđềudoTâmtạo."
NhàsưAnhcười.
Nụcườigiácngộ,nụcườitrọnvẹn.
Giâythừngđứt,thùngnướcrơi.
Khôngcònnướctrongthùng.
Khôngcòntrăngtrongnước.
"Taytarỗngkhông,chẳngcóvậtgì.
Tâmtarỗngkhông,chẳngcóvậtgì."


Osho
10MẩuTruyệnThiềnchoĐờiSốngThườngNhậtConNgười
DịchgiảThíchNữMinhTâm
Câutruyệnthiềnsố3
THẾÀ!
"ThiềnsưHakuinrấtđượcmọingườitrọngvọngkínhnểvìphongcáchđạođứcthánhthiệncủaông.

Mộtngàykia,cómộtngườicongáitrẻđẹpnhàgầnchùacủathiềnsưbỗngbịchửahoang.Ngườita
khôngbiếtchađứabélàai.Bốmẹcôgáivôcùngtứcgiậnvàxấuhổnênđánhđậptrakhảocôcon
gáivềlailịchtìnhnhâncủacộBanđầucôcongáikhôngchịunóigìcả,nhưngsaucùngvìbịđánh
đậpdữdội,côtiếtlộđólàthiềnsưHakuin.
Tinxấuđồnranhanhchóng.Chamẹcôgáigiậndữ,đùngđùnglênchùavàmắngxốixảvàomặt
Hakuin.Khihọdứtlời,Hakuinchỉthốthaitiếng"Thếà!"
Sau khi đứa bé chào đời, gia đình cô gái mang đứa bé quẳng cho Hakuin nuôi. Trong thời này,
Hakuinđãbịtaitiếngvànhiềungườichêbaitráchmócôngđủđiều;nhưngHakuinvẫnthảnnhiên
nhưkhông,dườngnhưcâuchuyệnkiachẳngcódínhlíugìđếnôngcả.
Hakuinchămsócđứabéthậttửtếvàbồngnóđixinsữakhắpnơi.
Một năm sau, cô gái vì cảm thấy ray rứt hối hận nên đã thú thực với cha mẹ là người cha đứa bé
khôngphảilàHakuinmàlàmộtchàngthanhniênlàmviệcởchợcá.Chamẹcôtavộichạylênchùa
dậpđầutạlỗivớiHakuinvàxinmangđứabévề.

ThiềnsưHakuinvẫnthảnnhiênnhưkhông,thốtlênhaitiếng"Thếà!"
Đời sống thánh thiện là gì? Bạn định nghĩa trong sạch như thế nào? Thực ra, những gì bạn định
nghĩa"đạođức,trongsạch,v.v...đềukhôngphảilàsựtrongsạch,đạođứcthựcsự.Vìsao?Vì"Đạo
Đức,TrongSạch"màđặttrênmộttiêuchuẩnnàothìkhôngphảilàĐạoĐứchayTrongSạchđúng
nghĩa.Cáithứđạođứcmàbạnđangnóiđóchỉlàmộtsựtínhtoán,đolường,địnhmức-mộtsựtính
toán luân lý mà thôi. Cái thứ đạo đức đó không phải là đạo đức của bậc Thánh Nhân. Cái thứ đạo
đứccótiêuchuẩn,cótínhtóanđólàthứ"đạođứcgiảhiệu",làthứ"đạođứctốinghĩa".
Chúng ta cần phải luận bàn rõ ràng điểm này. Nếu bạn chịu khó suy nghĩ sâu xa hơn nữa với Trí
Tuệ,bạnsẽhiểumộtvịThánhthếnào,mộtngườithôngminhthếnào,mộtngườicókiếnthứcthế
nào.Nếubạnhiểuđúngđắnthìtấtcảsựviệcsẽdiễnbiếnđúng;nếubạnhiểusaithìvạnsựđềusai.
Sự Thánh Thiện chân xác, vô tư như đứa bé con. Đầu óc một đứa bé con thật trong sáng. Đứa bé
khôngbiếtphântích,chiachẽ.Đứabékhôngbaogiờtáchrờivàđánhgiásựkiện:đâylàChúa,đây
làquỉsứ;cáinàytốt,cáikiaxấu,cáinàyđúng,cáikiasai,v.vvàv.v-nhưngsựthánhthiệnđạođức
theoýbạnlàsựlựachọn,đánhgiá.BạnđãlàmmộtsựphânchiaranhgiớiThiệnÁcrõràng,bạnđã
chiacắtthựctạivàsựchiacắtđókhôngbaogiờdẫnđườngbạntớiChânLý.
SựVôTưThánhThiệnchỉnẩymầmđơmbôngkhihiệnhữukhôngbịchiacắt.Bạnđónnhậnnóy
nhưnólà.Bạnkhôngchọnlựa,khôngchiachẽ,khôngđánhgiámộtsựkiệnnào.Bạnphảivượtlên
trênranhgiớichiahaiđó,bạnphảivượtlêntrênnhữngđịnhmức,tiêuchuẩnđặtrabởiđầuóchẹp
hòi thiên kiến của người đời thì bạn mới hy vọng nắm bắt được Chân Lý Tuyệt Đối. Lẽ dĩ nhiên,


chúngtaphảidùngtrítuệphânbiệtđúngsainhưngđừngđểbịdínhmắcvàotưkiếnphânbiệtđó
đểtâmtư,tầmnhìnchúngtakhôngbịđóngkhungvàonhữngtiêuchuẩnđịnhmứcgiảtạm.Sựviệc
này"đúng","phải"làđúngphảinhưthếnào?Conngườikiahànhđộng"sai","trái"làsựsaitráira
sao?Cóphảichănglàdomộtsốđôngngườichấpnhậnđồngýđólàgiátrịluânlýxãhộithìchúng
tachohànhđộngnàylàđúngtheogócđộđạođứcnày,việclàmkiasaitheogócđộluânlýkiav.v.và
v.v...NhữngbảnggiátrịđịnhmứcđạođứcluânlýđótừđâuphátsinhrảCóphảichăngcùngtừtư
kiếnchủquancủamộtvàingườinàođóđềxướngravàgặpmayđượcmọingườihoannghinhcông
bố.
Đểtôikểchobạnnghemộtnghịchlýnhưsau:

"KhalilGibranđãviếtmộtcâutruyệnthậthay,thậttuyệt:"Cómộtvịtusĩđangvộivãđivềphíanhà
thờ. Ngay trên đường đi, ông ta bỗng thấy một người đàn ông sắp chết. Người này bị mất máu
nhiều,đanghấphối;cólẽhắnbịkẻnàođótấncôngquánặng-hắnbịthươngnhiềunơi,máume
trànlan.
Vị tu sĩ này đang gấp đi, ông ta phải đến nhà cầu nguyện đúng giờ, nhiều tín đồ đang đợi ông ta
giảngđạo.Nhưngôngtalàmộtconngườiđạođức(tôinóiôngta"đạođức"chứkhôngnóiôngta
"thánhthiện").Ôngtatựnghĩmìnhsẽlàmgìtrongtrườnghợpnày.Ôngtasuytính:"Tốthơnhếtlà
phảicứukẻsắpchếtnày.ĐólànhữnggìChúaGiêSuđãdạy.Nênquênnhàthờđi,nhữngconchiên
đi;họcóthểđợimộtchútmà-nhưngkẻnàyphảiđượcgiúpđỡliền,nếukhônghắnsẽchếtmất."
Vàrồiôngtusĩnàytiếnđếngầnngườiđànônghấphốiđó,nhưngngayphútôngtanhìntậnmặtkẻ
sắpchết,ôngtabỗnggiậtthótngườilại,bànghoàng.Bộmặtnàynhìncóvẻrấtquenthuộc,cóvẻ
rấtư làtội lỗi.Và ôngtu sĩ nàychợt nhớlà ởnhà thờông tacó một bứctranh vẽtên TộiLỗi -và
đúngrồi,đúnglàngườinàyrồi.ĐúnglàtênTộiLỗi,chẳngcóaikhácđâu.Ôngtusĩhốthoảngchạy
vềphíanhàthờ.
TênTộiLỗingóccổdậygọilớn:
"Nètênlinhmụckia!Hãyngheđây.Nếutachết,ngươisẽhốihậnmãimãiđónghen.Vìnếutachết
đi,nếutộilỗikhôngcòn,thìChúanhàngươisẽởđâu?NếucáiXấumấthết,thìcáiTốtcũngkhông
cònđấtđứngnữa!NhàngươicómặtbởivìcóTa,cáiTốtđượcnêulênvìcócáiXấuđốilập,Chúa
hayThượngĐế,ThánhThầnhiệnhữuvìcóTộiLỗiđứngkềbên!Hãynghĩkỹđi!"
Ônglinhmụcdừnglại.TênTộiLỗikianóiđúng,đúngthật."Nếutộilỗikhôngcònthìđịangụccũng
đâucó.VànếukhôngcósựsợhãithìaisẽtônthờChúanữa?Tấtcảnhữnglờicầunguyện,vanxin
thốngthiếtkiađềubắtnguồntừsựSợHãi.Bạnsợhãi,tìnhyêucủabạnđốivớiThiênChúacũng
dựatrênsựsợhãitộilỗivàtrừngphạt.Cáitốtđẹpcủabạncũngđượcđolườngquasựtộilỗi.Chúa,
ThượngĐếhayThánhThầngìgìđinữađềucầncótêntộilỗinày."
TênTộiLỗilạilảinhảitiếp:
"Chúacầntađó!Tintađi,ChúakhôngthểnàokhôngcótạTấtcảthánhđường,đềnthờsẽsụpđổ
và sẽ không còn một con chiên, một tín đồ nào nếu không có tạ Và ngươi sẽ không tìm thấy một
ngườitôngiáonàonếutakhôngcòncómặttrênđờinày.Tadụdỗbọnchúng,tamêhoặcconngười;
quasựdụdỗmêhoặccủata,cácngươitrởthànhnhữngtênđạođức.Ngươicóbaogiờnghelàcó
một tên đạo đức nào lại không bị lọt vào cạm bẫy của tội lỗi không? Tất cả đều bị ta dụ dẫn hết.

Chínhtatạorabọnchúng;chínhtatạorabọnđạođứcđó.Hãyquaylạiđây!"
Ônglinhmụcdodựmộtchút,nhưngquảthựctênTộiLỗiranhmanàycólý-vàhắncólýmộtcách
rất"người".Ôngtalắpbắp:"Ôngnóicólýthật.Quảthựcôngrấtcólý.Chúngtôisẽrasao,sẽvề