MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU...................................................................................................1
CHƯƠNG 1

TỔNG QUAN HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA TRÊN Ô TÔ...........3

1.1. Giới thiệu chung.........................................................................................3
1.2. Cơ sở lý thuyết chung về điều hòa không khí............................................4
1.3. Mục đích của hệ thống điều hòa không khí................................................6
1.4. Chức năng của hệ thống điều hòa không khí.............................................7
1.4.1. Làm mát không khí..........................................................................7
1.4.2. Sưởi ấm...........................................................................................7
1.4.3. Điều hòa không khí tuần hoàn.........................................................8
1.4.4. Hút ẩm.............................................................................................9
1.4.5. Lọc và làm sạch không khí............................................................10
1.5. Phân loại hệ thống điều hòa không khí trên ô tô......................................10
1.5.1. Phân loại theo vị trí.......................................................................10
1.5.2. Phân loại theo phương thức điều khiển.........................................12
1.5.3. Phân loại theo chức năng...............................................................13
1.6. Hệ thống điều hòa không khí tự động trên ô tô........................................15
1.6.1. Khái quát về hệ thống điều hoà không khí tự động.......................15
1.6.2. Cảm biến........................................................................................16
1.6.3. ECU điều khiển A/C......................................................................17
CHƯƠNG 2 CẤU TẠO, NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG ĐIỀU
HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN XE TOYOTA VIOS............................................19
2.1.2. Hệ thống sưởi ấm..........................................................................21
CHƯƠNG 3 KẾT CẤU CÁC BỘ PHẬN CHÍNH TRANG BỊ TRÊN XE
TOYOTA VIOS ..............................................................................................24
3.1. Máy nén....................................................................................................24
3.1.1. Chức năng......................................................................................24

3.1.2. Nguyên lý hoạt động chung của máy nén.....................................24
3.1.3. Phân loại........................................................................................25
3.2. Ly hợp từ..................................................................................................30
3.2.1. Chức năng......................................................................................30
3.2.2. Cấu tạo...........................................................................................30
3.2.3. Nguyên lý hoạt động.....................................................................30
3.3. Bộ ngưng tụ ( giàn nóng).........................................................................31
3.3.1. Chức năng......................................................................................31
3.3.2. Cấu tạo...........................................................................................31
3.3.3. Nguyên lý hoạt động.....................................................................32
3.4. Bình lọc và hút ẩm....................................................................................32
3.4.1. Chức năng......................................................................................32
3.4.2. Cấu tạo...........................................................................................32
3.4.3. Nguyên lý hoạt động.....................................................................33
3.5. Giàn lạnh..................................................................................................33
3.5.1. Chức năng......................................................................................33
3.5.2. Cấu tạo...........................................................................................33
3.5.3. Nguyên lý hoạt động.....................................................................34
3.6. Van tiết lưu ( van giãn nở)........................................................................34
3.6.1. Chức năng......................................................................................34
3.6.2. Cấu tạo van tiết lưu dạng hộp........................................................35
3.6.3. Nguyên lý hoạt động.....................................................................35
3.7. Các bộ phận phụ.......................................................................................37
3.7.1. Ống nối..........................................................................................37
3.7.2. Cửa sổ kính (Mắt ga).....................................................................37
3.7.3. Máy quạt........................................................................................38
3.7.4. Van nước................................................................................................39



CHƯƠNG 4 QUY TRÌNH KIỂM TRA, BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA HỆ
THỐNG ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN XE TOYOTA VIOS...................40
4.1. Một số dụng cụ và thiết bị thông thường khi sửa chữa, bảo trì hệ thống
điện lạnh ô tô...................................................................................................40
4.1.1. Bộ đồng hồ đo áp suất...................................................................40
4.1.2. Bơm rút chân không......................................................................42
4.2. Kiểm tra, chẩn đoán hệ thống điều hòa....................................................43
4.2.1. Kiểm tra thông thường..................................................................43
4.2.2. Kiểm tra áp suất.............................................................................44
4.3. Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống điều hòa trên ô tô................................49
4.3.1. Bảo dưỡng.....................................................................................49
4.3.2. Sửa chữa........................................................................................51
KẾT LUẬN.....................................................................................................63
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................64


DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1.1. Hệ thống làm mát..............................................................................7
Hình 1.2. Nguyên lý làm việc bộ sưởi ấm.........................................................8
Hình 1.3. thông gió tự nhiên..............................................................................9
Hình 1.4. thông gió cưỡng bức..........................................................................9
Hình 1.5. Hệ thống lạnh kiểu đặt phía trước...................................................10
Hình 1.6. Hệ thống lạnh kiểu đặt phía sau......................................................11
Hình 1.7. Hệ thống lạnh kiểu kép....................................................................11
Hình 1.8. Hệ thống lạnh kiểu đặt trên trần......................................................12
Hình 1.9. Hệ thống lạnh điều chỉnh nhiệt độ bằng tay....................................12
Hình 1.10. Hệ thống lạnh điều chỉnh nhiệt độ tự động...................................13
Hình 1.11. hệ thống điều hòa không khí loại đơn...........................................13
Hình 1.12. hệ thống điều hòa bốn mùa............................................................14

Hình 1.13. Bộ lọc không khí...........................................................................14
Hình 1.14. Bộ làm sạch không khí..................................................................15
Hình 1.15. Các bộ phận điều hòa không khí tự động......................................16
Hình 1.16. Vị trí các cảm biến trên xe.............................................................17
Hình 1.17. Sơ đồ điều khiển tự động A/C.......................................................18
Hình 2.1. cấu tạo hệ thống làm mát không khí trên ô tô.................................19
Hình 2.2. Sơ đồ nguyên lý hoạt động hệ thống làm mát.................................21
Hình 2.3.vị trí các bộ phận hệ thống làm mát.................................................21
3.1. Máy nén....................................................................................................24
Hình 3.1. Cấu tao máy nén loại đĩa chéo.........................................................25
Hình 3.2. Nguyên lý hoạt động máy nén loại đĩa chéo...................................26
Hình 3.3. Máy nén kiểu đĩa lắc.......................................................................26
Hình 3.4. Hoạt động máy nén loại đĩa lắc.......................................................27
Hình 3.5. Cấu tạo máy nén loại hai cánh gạt...................................................28


Hình 3.6. Sơ đồ nguyên lý hoạt động..............................................................28
Hình 3.7. Cấu tạo của máy nén kiểu xoắn ốc..................................................29
Hình 3.8. Nguyên lý làm việc của máy nén kiểu xoắn ốc...............................29
Hình 3.10. Cấu tạo của giàn nóng...................................................................31
Hình 3.11. bình lọc..........................................................................................32
Hình 3.12. Cấu tạo giàn lạnh...........................................................................33
Hình 3.13. Vị trí van........................................................................................34
Hình 3.14. Cấu tạo van tiết lưu kiểu hộp.........................................................35
Hình 3.15. Sơ đồ nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải cao)......................36
Hình 3.16. Sơ đồ nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải thấp).....................36
Hình 3.17. Cấu tạo mắt gas.............................................................................37
Hình 3.18. Cấu tạo quạt làm mát giàn nóng....................................................38
Hình 3.19. Cấu tạo quạt làm mát giàn lạnh (kiểu lồng sóc)............................39
Hình 3.20. Cấu tạo van nước...........................................................................39

4.1. Một số dụng cụ và thiết bị thông thường khi sửa chữa, bảo trì hệ thống
điện lạnh ô tô...................................................................................................40
Bảng 4.1. Giới thiệu một số dụng cụ thông thường phục vụ công việc..........40
Hình 4.1. Bộ đồng hồ đo kiểm tra áp suất.......................................................41
Hình 4.3. Lượng môi chất đủ..........................................................................45
Hình 4.4. Lượng môi chất không đủ...............................................................45
Hình 4.5. Thừa môi chất hoặc việc làm mát giàn nóng không đủ...................46
Hình 4.6. Hơi ẩm trong hệ thống lạnh.............................................................46
Hình 4.7. Sụt áp trong máy nén.......................................................................47
Hình 4.8. Tắc nghẽn trong chu trình làm lạnh.................................................47
Hình 4.10. Độ mở của van giãn nở quá lớn.....................................................48
Hình 4. 11. Giới thiệu các tình trang khác nhau của dòng môi chất lạnh khi
quan sát qua cửa sổ kính..................................................................................49
Hình 4.12. Kỹ thuật lắp ráp bộ áp kế vào hệ thống điện lạnh ô tô để phục vụ
cho việc đo kiểm..............................................................................................52


Hình 4.13. Kỹ thuật xả và không thu lại môi chất lạnh...................................54
Hình 4.14. Rút chân không..............................................................................56
Hình 4.15. Nạp môi chất trong lúc máy nén đang bơm..................................58
Hình 4.16. Kỹ thuật nạp môi chất...................................................................60


1

LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay ô tô trở thành một phương tiện đi lại rất phổ biến của con
người. Vì vậy ngành sản xuất ô tô ngày càng phát triển, cùng với những cải
tiến về mặt kĩ thuật, kết cấu, kiểu dáng của sản phẩm. Những nhà thiết kế đã
không ngừng phát triển nâng cao các hệ thống tiện nghi nhằm đáp ứng tối đa

nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Hệ thống tiện nghi được sử dụng
trên các loại ô tô hiện đại ngày càng được hoàn thiện và giữ vai trò hết sức
quan trọng đối với người sử dụng. Một trong những tiện nghi phổ biến nhất
đó là “ Hệ thống điều hòa không khí trên ô tô”
Những năm gần đây có rất nhiều những hãng xe lớn đầu tư vào thị
trường Việt Nam như: toyota, honda, audi, huyndai, mercedes... Nhất là khi
tập đoàn VinGroup đang đầu tư, xây dựng dây truyền sản xuất ô tô ở Hải
phòng để sản xuất ô tô nội địa .Hầu hết các loại xe này đều được trang bị hệ
thống điều hòa không khí, đồng nghĩa với nó là nhu cầu sửa chữa bảo dưỡng
nó ngày càng cao. Do vậy yêu cầu kĩ thuật viên, kĩ sư ô tô phải được trang bị
tốt những kiến thức chuyên môn để rèn luyện nâng cao hiểu biết và tay nghề
sửa chữa.
Xuất phát từ nhu cầu đó, là một sinh viên được học tập và rèn luyện tại
trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội em đã được các thầy cô giáo trang bị rất
nhiều các kiến thức chuyên môn. Đến nay đã kết thúc khóa học, để tổng kết
đánh giá quá trình học tập rèn luyện tại trường. Em đã được nhà trường và
khoa ô tô giao cho đề tài tốt nghiệp “ NGHIÊN CỨU HỆ THỐNG ĐIỀU
HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN XE TOYOTA VIOS ”.
Trang bị hệ thống điều hòa trên ô tô là rất quan trọng nó giúp con
người cảm thấy thoải mái dễ chịu khi sử dụng. Nhận thức được tính cấp thiết
của đề tài em đã tìm tim hiểu, nghiên cứu và thu thập tài liệu. Trong quá trình
thực hiện em đã gặp không ít khó khăn. Nhưng với sự hướng dẫn tận tình của


2

thầy hướng dẫn Trịnh Đắc Phong cùng các thầy trong khoa và các bạn cùng
lớp đến nay em đã hoàn thành đề tài đúng thời gian quy định.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày…tháng…năm 2019

Sinh viên thực hiện

Trần Huy Đức


3

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA TRÊN Ô TÔ
1.1. Giới thiệu chung
Kĩ thuật điều hòa không khí là ngành khoa học nghiên cứu các
phương pháp công nghệ và thiết bị để tạo ra và duy trì một môi trường không
khí phù hợp với công nghệ sản xuất chế biến hoặc thuận tiện cho sinh hoạt
con người. Các đại lượng tạo ra duy trì và khống chế trong hệ thống điều hòa
bao gồm: nhiệt độ, độ ẩm, sự lưu thông và tuần hoàn không khí, khí bụi tiếng
ồn vi khuẩn và khí độc hại.
Một hệ thống điều hòa theo đúng nghĩa là một hệ thống có thể duy trì
trạng thái của không khí trong không gian cần điều hòa trong vùng quy định
nào đó. Nó không chịu ảnh hưởng bởi sự thay đổi của khí hậu bên ngoài hoặc
sự thay dổi của phụ tải bên trong. Khi xét đến ảnh hưởng của môi trường
không khí tác động đến con người thì qua thực nghiệm cho thấy con người sẽ
có cảm giác dễ chịu thoải mái trong vùng nhiệt độ khoảng từ 22 - 27◦C tương
ứng với độ ẩm tương đối của không khí xung quanh.
Về mặt thiết bị hệ thống điều hòa không khí là một tổ hợp bao gồm
nhiều thành phần sau:
- Máy lạnh: là một bộ phận cơ bản của hệ thông đóng vai trò chủ yếu
trong viêc không chế trạng thái của không khí trong không gian cần điều hòa
ở vùng qui định
- Bộ phận gia nhiệt và hâm nóng là bộ phận hỗ trợ với máy lạnh trong
việc điều chỉnh các thông số của không khí. Bộ phận này không nhất thiết

phải có mặt trong tất cả các hệ thống điều hòa không khí. Ở những vùng miền
thường xuyên nóng bức sự biến động của phụ tải không nhiều và các yêu cầu
kĩ thuật không quá cao thì có thể không cần dùng đến


4

- Hệ thống vận tải chất lạnh: là hệ thống dùng để vận chuyển chất tải
lạnh từ nguồn sinh lạnh dến không gian cần thực hiện kĩ thuật lạnh. Ở đây
chất tải lạnh có thể là nước, không khí hoặc kết hợp giữa nước và không khí,
ở các hệ thống nhỏ chất tải lạnh thường chính là tác nhân lạnh.
- Hệ thống phun ẩm: thường dùng cho những nơi có nhu cầu gia tăng
nhiệt độ chứa hơi không khí trong không gian điều hòa. Hệ thống thải không
khí trong không gian cần điều hòa ra ngoài trời hoặc tuần hoàn trở lại vào hệ
thống.
- Bộ điều chỉnh và khống chế tự động để theo dõi duy trì và ổn định tự
động các thông số chính của hệ thống
- Hệ thống giảm ồn chống cháy lọc bụi khử mùi
- Hệ thống phân phối không khí trong không gian điều hòa
Tuy nhiên không phải bất kì hệ thống điều hòa không khí nào cũng phải
có đày đủ các thiết bị nêu trên. Ở một số trường hợp có thể thêm các bộ phận
phụ khác giúp cho hệ thống làm việc ổn định và thích ứng hơn. Hệ thống điều
hòa không khí có thể ứng dụng cho các không gian đúng yên nhu: nhà ở, hội
trường, phòng làm việc…Ngoài ra còn ứng dụng cho các không gian di động
như ô tô, tàu thuyền, máy bay…
1.2. Cơ sở lý thuyết chung về điều hòa không khí
Chúng ta muốn biết và hiểu hết về nguyên lý làm việc, đặc điểm cấu tạo
của hệ thống điều hòa không khí trên ô tô thì ta cần phải tìm hiểu kĩ hơn về cơ
sở lý thuyết căn bản của hệ thống điều hòa không khí.
Quy trình làm lạnh được mô tả như một quá trình tách nhiệt ra khỏi vật

thể đây cũng là mục đích chính của hệ thông làm lạnh và điêu hòa không khí
do vậy điều hòa không khí hoạt động dựa trên những nguyên lý cơ bản sau:
+ Dòng nhiệt luôn truyền từ nơi có nhiệt độ cao đến nơi có nhiệt độ thấp
+ Khi bị nén chất khí sẽ làm tăng nhiệt độ


5

+ Sự giãn nở thể tích của chất khí sẽ phân bố năng lượng nhiệt ra một
vùng rộng lớn và nhiệt độ của chất khí sẽ bị giảm xuống
+ Để làm lạnh bất kì một vật nào ta phải lấy nhiệt ra khỏi vật thể đó
+ Một số lượng lớn nhiệt lượng được hấp thụ khi chât lỏng thay đổi
trạng thái biến thành hơi
Tất cả các hệ thống điều hòa không khí trên ô tô đều được thiết kế dựa
trên cơ sở lý thyết của ba đặc tinh căn bản sau: Dòng nhiệt, sự hấp thụ, áp suất
và điểm sôi
- Dòng nhiệt: Truyền từ nơi có nhiệt độ cao đến nơi có nhiệt độ thấp hơn.
Sự chênh lệch nhiệt độ càng lớn thì dòng nhiệt lưu thông càng mạnh sự truyền
nhiệt có thể được truyền bằng: Dẫn nhiệt, đối lưu, bức xạ hay kết hợp giữa ba
cách trên
+ Dẫn nhiệt: Là sự truyền có hướng của nhiệt trong một vật hay sự dẫn
nhiệt xảy ra giữa hai vật thể khi chúng tiếp xúc trực tiếp vói nhau
+ Sự đối lưu: Là sự dẫn nhiệt qua sự di chuyển chất lỏng hay chất khí đã
được hâm nóng hay đó là sự truyền nhiệt từ vật thể này sang vật thể khác nhờ
khối không khí trung gian bao quanh nó. Khi khối không khí được nung nong
bởi một nguồn nhiệt, không khí nóng sẽ bốc lên phía trên tiếp xúc với vật thể
nguội hơn và làm nóng vật thể này. Trong một phòng không khí nóng bay lên
trên, không khí lạnh di chuyển xuống dưới tạo thành vòng luân chuyển khép
kín, nhờ vậy các vật thể trong phòng được nung nóng đều. Đó là hiện tượng
của sự đối lưu.

+ Sự bức xạ: Là sự phát và truyền nhiệt dưới dạng các tia hồng ngoại
mặc dù giữa các vật không có không khí hoặc không tiếp xúc với nhau. Ta
cảm thấy ấm khi đứng dưới ánh nắng mặt trời hay cả dưới ánh sáng đèn pha
khi ta đứng gần nó. Đó là bởi nhiêt của ánh sáng mặt trời hay ánh đèn pha
được biến thành các tia hồng ngoại và khi các tia này chạm vào một vật nào


6

đó nó sẽ làm cho các phần tử vật này chuyển động gây cho ta cảm giác nóng.
Tác dụng truyền nhiệt này gọi là bức xạ.
+ Sự hấp thụ nhiệt: Vật chất có thể tồn tại ở một trong ba dạng: thể rắn,
thể lỏng, thể khí. Muốn thay đổi trạng thái của một vật thể cần phải truyền
cho nó một lượng nhiệt nhất định. Ví dụ khi ta hạ nhiệt độ của nước xuống
32°F (0°C) thì nước đóng băng thành đá. Nó đã thay đổi trạng thái từ lỏng
sang thể rắn. Nếu nước đun sôi tới 212°F (100°C) nước sẽ sôi và bốc hơi
thành thể khí. Ở đây đặc biệt thú vị khi thay đổi nước đá ở thể rắn thàn nước
đá ở thể lỏng và nước thành hơi ở thể khí. Trong quá trình thay đổi trạng thái
của nước ta phải tác động nhiệt vào. Ví dụ khối nước đá đang ở nhiệt độ 32°F
ta nung nóng cho nó tan ra nhưng nước đá đang tan vẫn giữ ở nhiệt độ 32°F.
Đun nước nóng đến nhiệt độ 212°F thì nước sôi nhưng ta tiếp tục đun nữa
nước sẽ bôc hơi và nhiệt độ đo được vẫn lá 212°F (100°C) chứ không nóng
hơn được nữa. Lượng nhiệt được hấp thụ trong nước sôi, nước đá để làm thay
đổi trạng thái của nước gọi là ẩn nhiệt.
+ Áp suất và điểm sôi: Áp suất giữ vai trò quan trọng trong hệ thống
điều hòa không khí khi tác động áp suất nên mặt chất lỏng thi sẽ làm thay đổi
điểm sôi của chât lỏng này. Áp suất càng lớn điểm sôi càng cao nghĩa là nhiệt
độ lúc chất lỏng sôi cao hơn so với mức bình thường. Ngược lại nếu giảm áp
suất tác động nên một vật chất thì điểm sôi của vật chất đó giảm xuống. Trong
hệ thống điều hòa không khí cũng như trong hệ thống điện lạnh ô tô đã áp

dụng hiện tượng này của áp suất đối với sự bốc hơi và ngưng tụ của một số
loại chất lỏng đặc biệt tham gia vào quá trình sinh lạnh và điều hòa của hệ
thống.
1.3. Mục đích của hệ thống điều hòa không khí
Hệ thống điều hòa không khí có tác dụng điều khiển nhiệt độ và tuần
hoàn không khí trong xe giúp người ngồi trong xe cảm thấy dễ chịu thoải mái.
Hệ thống cũng giúp giữ ẩm lọc sạch không khí loại bỏ các chất độc hại và các


7

chất cản trở tầm nhìn như sương mù, băng đọng trên kính. Giúp người lái xe
dễ quan sát trong điều kiện thời tiết xấu và điều khiển xe an toàn. Tóm lại
mục đích của hệ thống điều hòa không khí ô tô bao gồm:
♦ Điều khiển nhiệt độ và thay đổi độ ẩm trong xe
♦ Điều khiển dòng không khí tuần hoàn trong xe.
♦ Lọc và làm sạch không khí.
1.4. Chức năng của hệ thống điều hòa không khí
Chức năng của hệ thống điều hòa không khí bao gồm:
● Làm mát không khí
● Sưởi ấm
● Điều khiển tuần hoàn không khí
● Hút ẩm
● Lọc và làm sạch không khí
1.4.1. Làm mát không khí
Giàn lạnh làm việc như là một bộ trao đổi nhiệt để làm mát không khí
trước khi đưa vào trong xe. Giàn lạnh được làm mát nhờ chất làm lạnh và sau
đó nó làm mát không khí được thổi vào trong xe từ quạt gió. Việc làm nóng
không khí phụ thuộc vào nhiệt độ làm mát động cơ .Nhưng việc làm mát
không khí là hoàn toàn độc lập với nhiệt độ nước làm mát động cơ.



8

Hình 1.1. Hệ thống làm mát
1.4.2. Sưởi ấm
Trong hệ thống đều hòa ô tô người ta dùng một két sưởi như một bộ
trao đổi nhiệt để làm nóng không khí. Két sưởi lấy nước làm mát động cơ đã
được hâm nóng bởi động cơ và dòng nhiệt này để làm nóng không khí nhờ
một quạt thổi vào xe . Do vậy ngay sau khi động cơ khởi động két sưởi không
làm việc như là một bộ sưởi .

Hình 1.2. Nguyên lý làm việc bộ sưởi ấm
1.4.3. Điều hòa không khí tuần hoàn
- Thông gió tự nhiên
Thông gió tự nhiên là việc lấy không khí từ bên ngoài đưa vào trong xe
nhờ chênh áp được tạo ra do chuyển động của xe. Sự phân bố áp suất không
khí trên bề mặt của xe được tạo ra do chuyển động được chỉ ra trên hình vẽ.


9

Một số nơi có áp suất dương, một số nơi có áp suất âm. Do vậy của hút
được bố trí nơi có áp suất dương, cửa xả được bố trí nơi có áp suất âm.
Thông gió tự nhiên có tác dụng tiết kiệm nhiên liệu , tạo cảm giác thoải
mái cho người ngồi trong xe . Ngoài ra , việc thông gió tự nhiên còn ngăn
chặn sức cản của không khí , triệt tiêu đi lực cản không khí khiến xe chuyển
động êm dịu và tiết kiệm nhiên liệu .
Đa phần chúng ta sử dụng nhiều đó là thông gió tự nhiên .


Hình 1.3. Thông gió tự nhiên
- Thông gió cưỡng bức.
Trong hệ thống này người ta sử dụng một quạt điện hút không khí đưa
vào trong xe. Các của hút cửa xả được bố trí như trong hệ thống thông gió tự
nhiên. Thông thường hệ thống này được dùng chung với các hệ thống khác
(hệ thống làm lạnh, hệ thống sưởi ấm)


10

Hình 1.4. Thông gió cưỡng bức.
1.4.4. Hút ẩm
Lượng hơi nước trong không khí tăng lên khi nhiệt độ không khí cao hơn
và giảm xuống khi nhiệt độ không khí giảm xuống .
Không khí được làm mát khi đi qua giàn lạnh. Nước trong không khí
ngưng tụ và bám vào các cánh tản nhiệt của giàn lạnh. Kết quả là độ ẩm trong
xe bị giảm xuống.
Nước dính vào các cánh tản nhiệt đọng lại thành sương và được
chứa trong các khay xả nước. Cuối cùng nước này được tháo ra khỏi khay của
xe bằng một vòi .
1.4.5. Lọc và làm sạch không khí
- Một bộ lọc được đặt ở cửa hút của điều hòa không khí để làm sạch
không khi đưa vào trong xe. Khi bộ lọc bị tắc do bẩn sẽ rất khó đưa không khí
vào xe điều này làm cho hiệu suất của điều hòa kém. Để ngăn ngừa hiện
tượng này cần phải kiểm tra và thay thế lọc gió định kì.
1.5. Phân loại hệ thống điều hòa không khí trên ô tô
Hệ thống điều hòa không khí trên ô tô được phân loại theo.
- Vị trí lắp đặt
- Phương thức điều khiển.
- Theo chức năng

1.5.1. Phân loại theo vị trí.
- Kiểu đặt phía trước:giàn lạnh được đặt gần bảng đồng hồ, bảng điều
khiển của xe. Đặc điểm loại này là không khí lạnh hoặc nóng được thổi đến
mặt trước người lái nên hiệu quả của hệ thống tốt hơn, người lái có thể cảm
nhận tốt hơn sự thay đổi nhiệt độ trong xe.


11

Hình 1.5. Hệ thống lạnh kiểu đặt phía trước
- Kiểu phía sau
Cụm điều hòa không khí được đặt ở cốp sau xe cửa ra, cửa vào được đặt
ở lưng ghế sau. Do cụm điều hòa được đặt ở cốp sau, có không gian lớn nên
có thể đặt một hệ thống điều hòa có công suất giàn lạnh lớn hơn.

Hình 1.6. Hệ thống lạnh kiểu đặt phía sau
- Kiểu kép
Giàn lạnh được đặt ở phía trước và phía sau của xe.
Đặc điểm của loại này là cho năng suất lạnh cao hơn và nhiệt độ đồng
đều ở mọi nơi trong xe vì không khí lạnh được thổi từ phía trước ra phía sau
xe.


12

Hình 1.7. Hệ thống lạnh kiểu kép
- Kiểu treo trần
Kiểu này thường sử dụng cho xe khách. Hệ thống lạnh được đặt phía
trước kết hợp với giàn lạnh treo trên trần, kiểu này cũng cho năng suất lạnh
cao và không khí lạnh đồng đều.


Hình 1.8. Hệ thống lạnh kiểu đặt trên trần
1.5.2. Phân loại theo phương thức điều khiển
Theo phương thức điều khiển có 2 loại:
- Hệ thống lạnh với phương pháp điều khiển bằng tay.


13

Hình 1.9. Hệ thống lạnh điều chỉnh nhiệt độ bằng tay
Với phương pháp này cho phép điều khiển bằng tay các công tắc nhiệt
và nhiệt độ ngõ ra bằng cần gạt. Ngoài ra còn có cần gạt hoặc công tắc điều
khiển tốc độ quạt, điều khiển lượng gió và hướng gió.
- Hệ thống điều hòa không khí với phương pháp điều khiển tự động.
Phương pháp này cho phép điều khiển nhiệt độ như mong muốn bằng
cách trang bị các thiết bị điện tử như bộ điều khiển và ECU điều hòa để tự
động điều khiển nhiệt độ dòng khí ra. Tốc độ quạt gió phụ thuộc vào nhiệt độ
bên trong xe bên ngoài xe và bức xạ mặt trời báo về hộp điều khiển ECU
thông qua các cảm biến tương ứng nhằm điều khiển nhiệt độ xe như mong
muốn mọt cách tự động.

Hình 1.10. Hệ thống lạnh điều chỉnh nhiệt độ tự động


14

1.5.3. Phân loại theo chức năng
Theo chức năng hệ thông điều hòa không khí có 2 loại:
- Loại đơn: Loại này bao gồm một bộ thông gió nối với bộ sưởi hoặc
với hệ thống làm lạnh chỉ được dùng để sưởi ấm hoặc làm


Hình 1.11. Hệ thống điều hòa không khí loại đơn

- Loại dùng cho tất cả các mùa trong năm
Loại này kết hợp một bộ thông gió với két sưởi và giàn lạnh. Loại này
chỉ dùng để sưởi ấm làm lạnh hoặc kết hợp cả hai nó có thể điều hòa không
khí 4 mùa.

Hình 1.12. Hệ thống điều hòa bốn mùa


15

Hình 1.13. Bộ lọc không khí
- Bộ làm sạch không khí có tác dụng loại bỏ khói thuốc lá, bụi, mùi
hôi…để làm sạch không khí trong xe. Nó bao gồm một môtơ quạt giàn lạnh
quạt giàn lạnh cảm biến khói, bộ khuyếch đại điện trở và một bộ lọc cacbon
hoạt tính.

Hình 1.14. Bộ làm sạch không khí
1.6. Hệ thống điều hòa không khí tự động trên ô tô
1.6.1. Khái quát về hệ thống điều hoà không khí tự động
Những hệ thống điều hòa không khí của các ôtô đời cũ luôn hoạt động
tại một nhiệt độ khí thổi vào và tốc độ thổi khí do tài xế đặt trước. Tuy nhiên,


16

những yếu tố như sự tỏa nhiệt của mặt trời, nhiệt của động cơ, nhiệt từ ống xả,
nhiệt do hành khách tạo ra v.v. sẽ ảnh hưởng đến nhiệt độ trong xe theo thời

gian. Vì vậy hệ thống phải điều chỉnh lại nhiệt độ, tốc độ thổi khí hay cả hai
khi cần thiết. Hệ thống điều hòa không khí tự động đã được phát triển để loại
bỏ những thao tác không thuận tiện này.
Hệ thống điều hòa không khí tự động phát hiện nhiệt độ bên trong xe và
nhiệt độ môi trường, bức xạ mặt trời…từ đó điều chỉnh nhiệt độ khí thổi cũng
như tốc độ quạt một cách tự động theo nhiệt độ đặt trước một cách tự động.
Ngoài các bộ phận chính trong hệ thống điều hòa không khí, hệ thống
điều hòa không khí tự động còn lắp thêm các bộ phận:
- Cảm biến. Các cảm biến sẽ phát hiện sự thay đổi nhiệt độ và sự tỏa
nhiệt của mặt trời.
- Các bộ điều khiển. Để xác định các chế độ làm việc dựa trên các tín
hiệu từ cảm biến.
- Bộ phận chấp hành. được điều khiển bởi các bộ điều khiển để làm dịch
chuyển các cánh gió và các bộ phận khác.

Hình 1.15. Các bộ phận điều hòa không khí tự động
1.6.2. Cảm biến


17

Các cảm biến loại nhiệt điện trở âm (nhiệt độ càng tăng điện trở càng
giảm) cảm nhận sự thay đổi nhiệt độ.
Cảm biến nhiệt độ không khí trong xe hay cảm biến khoang: cảm biến
được đặt tại ngõ vào của motor hút khí trong khoang hành khách để xác định
nhiệt độ trong khoang hành khách.
Cảm biến nhiệt độ không khí môi trường: cảm biến được đặt kín trong
một vỏ nhựa đúc nhằm không cho phản ứng với những thay đổi đột ngột về
nhiệt độ, nó cho phép nhận biết chính xác nhiệt độ môi trường.
Cảm biến giàn lạnh: phát hiện nhiệt độ của khí đi qua giàn lạnh.

Cảm biến nhiệt độ nước hoặc công tắt nhiệt độ nước: Phát hiện nhiệt độ
nước làm mát. Cảm biến này dùng để ngăn chặn hoạt động của hệ thống cho
đến khi nhiệt độ nước làm mát đủ cao.
Cảm biến mặt trời hay cảm biến bức xạ: Dùng diode quang học
(photodiode). Ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào photodiode để nhận biết
sự thay đổi về sự tỏa nhiệt của mặt trời.

Hình 1.16. Vị trí các cảm biến trên xe


18

1.6.3. ECU điều khiển A/C
Hệ thống điều hòa không khí được kích hoạt bằng cách chọn nhiệt độ
mong muốn và ấn vào công tắc AUTO. Hệ thống sẽ điều chỉnh ngay lập tức
và duy trì nhiệt độ ở mức đã thiết lập nhờ chức năng điêu khiển tự động của
ECU.
Khi hệ thống điều hòa được kích hoạt các cảm biến sẽ truyền thông tin
về tình trạng hoạt động về ECU. ECU sẽ tính toán nhiệt độ và lượng không
khí được hút vào và quyết định xem chớp thông gió nào được sử dụng dựa
trên nhiệt độ được xác định bởi mỗi cảm biến và nhiệt độ mong muốn xác lập
ban đầu. Những giá trị này được sử dụng để điều chỉnh cánh trộn khí tốc độ
mô tơ quạt gió và cánh điều tiết thổi khí.
Ở một số kiểu xe hiện đại thông tin đa chiều (MPX) được sử dụng để
truyền tín hiệu điều khiển từ bảng điêu khiển tới ECU để điều khiển A/C.

Hình 1.17. Sơ đồ điều khiển tự động A/C


19


CHƯƠNG 2
CẤU TẠO, NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA
KHÔNG KHÍ TRÊN XE TOYOTA VIOS
2.1. Cấu tạo, nguyên lý hoạt động hệ thống điều hòa trên ô tô
2.1.1. Hệ thống làm mát.
a) Cấu tạo
Hệ thống làm mát không khí trên ô tô nói chung là một hệ thống hoạt
động theo một chu trình khép kín bao gồm các bộ phận và thiết bị nhằm thực
hiện một chu trình lấy nhiệt từ môi trường cần làm lạnh và thải nhiệt ra môi
trường bên ngoài. Hệ thống bao gồm các bộ phận cơ bản như hình vẽ.