Giáo án Ngữ văn 9 bài 5: Sự phát triển của từ vựng (tiếp theo)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (49.15 KB, 4 trang )
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG
(Tiếp theo)
I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Nắm được thêm hai cách quan trọng để phát triển của từ vựng tiếng Việt là tạo từ ngữ mới
và mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.
II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Việc tạo từ ngữ mới.
- Việc mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.
2. Kỹ năng:
- Nhận biết từ ngữ mới được tạo ra và những từ ngữ mượn của tiếng nước ngoài.
- Sử dụng từ ngữ mượn tiếng nước ngoài phù hợp.
III – CHUẨN BỊ
1.Gv: Bảng phụ - Từ điển T.V.
2.Hs: Đọc và chuẩn bị bài.
IV- TỔ CHỨC DẠY HỌC
1.Ổn định lớp
2.Kiểm tra bài cũ
? Có những phương thức nào thường dùng để phát triển nghĩa của từ vựng?
? Làm BT 4-5.
3.Bài mới
Hoạt động 1: Khởi động
Sự phát triển từ vựng không chỉ dừng lại ở mặt nghĩa mà còn ở sự p. triển số lượng các từ. Đó là
nội dung bài học này.
Hoạt động 2: Tìm hiểu việc I. Tạo từ ngữ mới
tạo từ mới
1.
- HS đọc ví dụ 1:
- điện thoại di động: điện thoại vô tuyến nhỏ mang
- GV ghi những từ đó lên bảng theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của
- Yêu cầu tạo từ mới (thuật cơ sở cho thuê bao.
TaiLieu.VN
Page 1
ngữ mới từ ngữ đã cho )
- Kinh tế trí thức: nền kinh tế chủ yếu dựa vào việc
- Hỏi: Hiểu nghĩa mỗi cụm từ sản xuất, lưu thông, phân phối các sản phẩm có hàm
lượng tri thức cao.
như thế nào?
- Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng để thu hút vốn
và công nghệ nước ngoài, với những chính sách ưu
đãi.
- Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản phẩm do
hoạt động trí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ
như quyền tác giả, quyền đối với sáng chế, giải pháp
hữu ích, kiểu dáng công nghiệp…..
- Trong tiếng việt có những từ
được cấu tạo theo mô hình
x+tặc như "không tặc, hải tặc".
hãy tìm những từ ngữ mới
xuất hiện cấu tạo theo mô hình
đó.
2.
- Lâm tặc: kẻ cướp tài nguyên rừng.
- Tin tặc: kẻ dùng kĩ thuật thâm nhập trái phép vào
dữ liệu trên máy tính của người khác để khai thác
hoặc phá hoại.
- Gian tặc: những kẻ gian manh, trộm cắp (bất lương)
- Gia tặc: kẻ cắp trong nhà (rất khó phòng bị kẻ cắp
trong nhà)
- Nghịch tặc: kẻ phản bội làm giặc.
3. Kết luận1: Tạo thêm từ ngữ mới làm cho vốn từ
tăng lên là một hình thức phát triển của từ vựng.
II. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài.
Hoạt động 3: GV gợi dẫn hs
thực hiện các yêu cầu của 1. Tìm những từ Hán Việt trong hai đoạn trích
SGK.
a. Thanh minh, lễ, tiết, tảo mộ, hội, đạp thanh, yến
anh,
- Xác định các từ Hán việt
trong hai đoạn trích a, b?
bộ hành, xuân, tài tử, giai nhân.
b. bạc mệnh, duyên, phận, thần linh, chứng giám,
thiếp, đoan trang, tiết trinh bạch, ngọc.
2. Tiếng Việt dùng những từ để chỉ những khái niệm
sau:
a. Bệnh mất khả năng miễn dịch, gây tử vong: AIDS,
- Tìm những từ biểu thị các
đọc là "ết"
khái niệm a, b?
b. Nghiên cứu một cách có hệ thống những điều kiện
để tiêu thụ hàng hóa (chẳng hạn nghiên cứu nhu cầu,
TaiLieu.VN
Page 2
thị hiếu của khách hàng…): Ma-két-tinh
- Gọi hs đọc phần ghi nhớ - Những từ này mượn của tiếng Anh.
trong sgk.
3. Kết luận 2: Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài
cũng là một cách để phát triển từ vựng tiếng việt. Bộ
phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng việt là từ
mượn tiếng Hán.
III. Luyện tập:
1. Bài 1:
X+ trường (chiến trường, công trường….)
Hoạt động 4:Luyện tập
X+ hóa (cơ giới hóa..)
X+ điện tử (thư điện tử, giáo dục điện tử…)
- Làm theo nhóm tại chỗ, giáo
viên tổ chức báo cáo kết
quả=> sửa chữa, kết luận.
Bài 2: 5 từ mới gần đây
- Bàn tay vàng, bàn tay tài giỏi, hiếm có trong việc
thực hiện một thao tác lao động và kinh tế nhất định.
Bài 2: Chia hai nhóm bài 2 (3- - Cầu truyền hình
4 nhóm). Mỗi nhóm từ 2 từ, - Cơm bụi: cơm giá rẻ, trong quán nhỏ
thi nhanh trong 3 phút lên - Công nghệ cao….
bảng
- Công viên nước.
GV sửa chữa cách giải nghĩa
- Đường cao tốc.
khen thưởng đội làm nhanh.
Bài 3:
Mượn từ tiếng Hán
Bài 3: Chia 2 cột cho 2 em lên
điền vào cột như bên.
Bài 4: Thảo luận: Ngôn ngữ
của một đất nước từ vựng cần
thay đổi=> phù hợp với sự
phát triển.
TaiLieu.VN
Từ mượn ngôn ngữ Âu
Mãng xà
xà phòng
Biên phòng
ô tô
Than ô, nô lệ
ra đi ô
Tô thuế, phi án
cà phê
Phê bình, ca sĩ
ca nô
Page 3
4.Củng cố:
- Đọc một đoạn văn, thơ đã học trong đó có dùng từ mượn.
5. Hướng dẫn học ở nhà:
- Sưu tầm 5 từ gốc Âu, 10 từ Hán Việt
- Nắm vững đặc điểm phát triển từ vựng Tiếng Việt. Đọc thêm.
- Chuẩn bị: Truyện Kiều của Nguyễn Du.
TaiLieu.VN
Page 4
