Phân tích bài ca nhà tranh bị gió thu phá của đỗ phủ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (28.5 KB, 6 trang )
Phân tích Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ
Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị là ba nhà trơ lớn trong văn học đời Đường. Nếu Lí
Bạch là nhà thơ lãng mạng vĩ đại – ông tiên làm thơ thì Đỗ Phủ là nhà thơ hiện
thực vĩ đại “Thi sĩ thi thánh” – ông thánh làm thơ. Ông đã để lại cho đời gần 1500
bài thơ trầm uất, buồn đau, nuốt tiếng khóc nhưng lại sáng ngời tinh thần nhân đạo
…
I. TÌM HIỂU CHUNG:
Tác giả, tác phẩm:
Xem chú thích (*) Sgk/132.
Bố cục:
– Phần (1): 18 câu đầu – Nỗi khổ nghèo và lời than thở vì mái nhà tranh bị gió thu
phá nát.
– Phần (2): Khổ thơ cuối – Mơ ước cao cả của nhà thơ.
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
1. Ba khổ thơ đầu: Những nỗi khổ của nhà thơ:
Tháng tám, thu cao, gió thét gào
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
Quay về, chống gậy lòng ấm ức.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?
Khổ thơ đầu, nhà thơ tả hay kể?
– Vừa tả, vừa kể. Gió thu mạnh phút chốc cuộn mất ba lớp tranh, …)
Thử hình dung cảnh căn nhà Đỗ Phủ sau trận gió thu như thế nào?
*Cảnh tranh bay tung tóe, mảnh cao, mảnh thấp, mảnh xa mảnh gần, rải khắp bờ,
… Đã bao năm xuôi ngược mưu sinh, nhờ bạn bè dựng được ngôi nhà tranh nho
nhỏ. Vậy mà thiên nhiên đã cướp nó đi.
Ngoài nỗi khổ vì mái nhà tranh bị tốc mái, nhà thơ còn khổ vì lí do gì nữa qua khổ
thơ thứ hai?
– Lũ trẻ thừa gió bẻ măng cướp giật tranh mang đi. Đỗ Phủ già yếu, chậm chân,
gào thét, đòi mãi đến khô môi, … chống gậy lòng ấm ức.
Ta có nên trách lũ trẻ thôn Nam không? Vì sao?
Ta không nên trách vì lũ trẻ nghèo, nghịch, thất học. Đây là tình trạng phổ biến
khắp đất nước Trung Hoa lúc bấy giờ.
Khổ thơ thứ hai, tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào?
– Tác giả sử dụng phương thức tự sự (kể) kết hợp biểu cảm.
Khổ thơ thứ ba, tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào?
Nêu cảm nhận của em về khổ thơ này? (Thảo luận bàn bạc).
* Bằng việc miêu tả kết hợp biểu cảm, ta thấy nỗi khổ của nhà thơ càng tăng. Hai
khổ thơ đầu nhà thơ đã giận lắm rồi. Giờ lại đến cảnh đêm mưa dai dẳng, nhà dột,
… Suốt đêm mệt mỏi, thương con, thương mình nhưng đành bất lực theo thời gian.
Ý nghĩa: Ba khổ thơ đầu nói về nỗi khổ nghèo và lời than thở vì mái nhà tranh bị
gió thu phá nát, bị trẻ nhỏ cướp tranh còn nhà thì dột, đêm lạnh không ngủ được
của nhà thơ Đỗ Phủ.
Khổ thơ cuối: Ước mở cao cả của Đỗ Phủ
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan
Gió mưa chẳng núng, vững như thạch bàn!
Than ôi! bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Khổ thơ cuối nói lên điều gì? (Nó có gì khác các khổ thơ trên)?
– Ba khổ thơ trên ai oán, bất lực còn khổ thơ này giọng hân hoan, phấn chấn, thể
hiện ước mơ cao cả chan chứa lòng vị tha (nghĩ đến người khác) và tinh thần nhân
đạo (ước mong mọi người được vui sướng), được hạnh phúc … Liên hệ giáo dục.
Có người nói, ước mơ của Đỗ Phủ thật viễn vong. Em tán thành ý kiến đó không?
– Tuy có ảo tưởng nhưng rất đẹp, mang đậm lòng vị tha cao cả, bắt nguồn từ cuộc
sống thực tế.
Em có nhận xét gì về Đỗ Phủ qua hai câu thơ cuối?
– Ước mơ kém phần cao cả nếu thiếu hai câu cuối. Lòng vị tha đạt đến độ xả thân
(sẵn sàng hi sinh hạnh phúc riêng), đặt nỗi khổ chung lên trên nỗi khổ của riêng
mình “Riêng lều ta rách … chết rét được”.
Ý nghĩa : Khổ thơ thể hiện ước mơ cao cả chứa chan lòng vị tha và tinh thần nhân
đạo cao cả. Sẵn sàng hi sinh vì hạnh phúc chung của nhà thơ.
Nêu giá trị chung của bài thơ?
Ghi nhớ Sgk/134.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1: Em hãy nêu hoàn cành sáng tác của bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
để lí giải vì sao “bài thơ được coi là chuyện thật của chính cuộc đời nhà thơ”.
Câu 2: Những nỗi khổ của nhà thơ đã dược cập trong bài thơ? Qua đó, bức tranh
hiộn thực về đời sống cùa nhân dân Trung Quốc dược phản ánh như thế nào?
Câu 3: “Điều đáng quí hơn là vượt lên trên nỗi bất hạnh cá nhân, nhà thơ đã bộc lộ
khát vọng cao cả: ước sao có dược ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chờ
cho tất cả mọi người nghèo trong thiên hạ” (Sgk). Em hãy chép những câu thơ nói
lên khát vọng cao cả của nhà thơ và nêu cảm nghĩ của mình về khất vọng đó?
Câu 4: Có bạn cho rằng bố cục bài thơ có thể chia làm 2 phần: phần 1 gồm 18 câu
đầu và phần 2 là 5 câu cuối. Theo em có thể chia như vậy được không? Vì sao?
Câu 5: Đọc lại đoạn dịch thơ bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá từ “Giây lát, gió
lặng, mây tối mực” cho đến “Đêm dài ướt át sao cho trót”, hãy tìm từ đổng âm với
các từ sau: mực, thu, sắt, đạp, nhà.
Câu 6: Cảm nghĩ về Bài thơ nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ
