BÀI 15
VĂN BẢN : SÀI GÒN TÔI YÊU
- Minh Hương –
A. Mục tiêu cần đạt:
- Cho học sinh thấy được đây là một bài tuỳ bút. Cảm nhận được những nét đẹp riêng của
Sài Gòn với thiên nhiên, khí hậu nhiệt đới và nhất là phong cách con người Sài Gòn. Nắm
được nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua những hiểu biết nhiều mặt, cụ thể của tác
giả về Sài Gòn.
- Tích hợp với tiếng việt ở bài luyện tập sử dụng từ, với tập làm văn ở trả bài tập làm văn số
3.
- Luyện kỹ năng đọc và phân tích bó cục một bài tuỳ bút (vừa theo vấn đề vừa theo mạch
cảm xúc, liên tưởng).
- Đồ dùng dạy học: Một số hình ảnh và đoạn thơ nói về Sài Gòn – thành phố Hồ Chí
Minh.
B.Phương pháp và phương tiện:
GV: Nghiên cứu, soạn giáo án.
HS: Đọc và tìm hiểu văn bản.
PP : Đọc và phân tích.
C. Tiến trình lên lớp :
1. Ổn định.
2.Khám phá
? Đọc diễn cảm đoạn văn em yêu thích trong bài “Một thứ quà của lúa non Cốm” ? Tại
sao em chọn đoạn văn đó. Em thích đoạn văn đã chọn ở những điểm nào?
3.Kết nối.


Nói đến thành phố Sài Gòn là nói đến thành phố HCM – thành phố mang tên Bác. Đó là
một trong nhứng thành phố lớn nhất của nước ta. Hơn thế nữa ai cũng biết Bác Hò là
người đặt chân ra đi để tìm đường cứu nước tại cảng Sài Gòn. Vì vậy nơi đấy đã đánh
dấu một mốc son lịch sử. Vì lẽ đó mà không ít các nhà thơ, nhà văn và cả nhạc sĩ đã viết
về Sài Gòn. Với tình cảm chân thành sâu đậm tác giả đã viết về Sài Gòn qua bài tuỳ bút

“Sài Gòn tôi yêu”.
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm.
1. Tác giả.
GV: Minh Hương quê gốc chính quê ở Quảng Nam - Đà Nẵng nhưng đã vào sống ở Sài Gòn
trên 50 năm. Song Minh Hương viết trong tuỳ bút, bút kí, tập văn, phóng sự đều có những
nhận xét tinh tế, di dỏm mà sâu sắc với nhiều bài viết: Sài Gòn tôi yêu – Sài Gòn dậy sớm - ăn
sáng.
2. Tác phẩm.
? Văn bản này được viết thoe biểu đạt chính nào?
- Biểu cảm.
GV: Ngay trong nhan đề bài viết tác giả đã bày tỏ tình cảm, cảm xúc về Sài Gòn. Mà
trong văn bản tuỳ bút cũng là thể loại văn học. Văn bản Sài Gòn tôi yêu là tuỳ bút được
trích trong tập “ Tuỳ bút – bút ký” với nhan đề “ Nhớ Sài Gòn viết vào cuối tháng 121940.
II. Đọc và tìm hiểu văn bản.
1. Đọc tìm hiểu chú thích, bố cục văn bản.
GV: Nêu cầu đọc:
Đây là bài tuỳ bút ghi lại tình cảm, cảm xúc của tác giả về Sài Gòn cho nên khi đọc cần
phải đọc thật diễn cảm để thể hiện cảm xúc chân thành và sâu sắc nhất của tác giả.
GV: Đọc mẫu từ đâu -> họ hàng.
HS: Đọc tiếp.
? Một em đọc phần chú thích?


? Tác giả cảm nhận Sài Gòn từ những phương diện nào? Dựa vào mạch cảm xúc của tác
giả, em hãy tìm bố cục của bài văn?
- Tác giả đã cảm nhận Sài Gòn về nhiều phương diện: Thiên nhiên, khí hậu, thời tiết –
cuộc sống sinh hoặt và phong cách sống của người Sài Gòn.
? Bài viết chia làm mấy đoạn? Từ đầu -> đâu? Nêu nội dung của mỗi đoạn?
- Ba đoạn:
+ Đoạn 1: từ đầu-> chị họ hàng => ấn tượng chung về Sài Gòn và về tình yêu của tác giả về vùng

đất ấy.
+ Đoạn 2: tiếp -> hơn năm triệu => Cảm nhận của tác giả và lời bình luận về phong cách con người Sài
Gòn.
+ Đoạn 3: còn lại => Tác giả khẳng định lại tình yêu của mình về vùng đất ấy.
GV: Như vậy chúng ta vừa đọc và tìm hiểu bố cục. Bây giờ chúng ta sẽ sang phần 2.
2. Tìm hiểu văn bản.
a. Vùng đất Sài Gòn.
? Đọc lại đoạn 1?
? Em hãy cho biết từ nào được nhắc lại nhiều lần?
- Điệp từ “ tôi yêu”.
? Tác giả nhắc lại “Tôi yêu” nhiều lần như vậy để nhấn mạnh điều gì?
- Nhấn mạnh tình cảm mến yêu Sài Gòn, yêu tha thiết Sài Gòn như máu thịt.
? Cảm xúc của tác giả về thiên nhiên được thể hiện qua những mặt nào?
- Khí hậu, thời tiết.
? Em hãy tìm những từ ngữ biểu hiện điều đó?
- Tôi yêu trong nắng sớm một thứ nắng ngọt ngào.
- Tôi yêu thời tiết trái chứng với trời đang vi vu buồn bã hông trong vắt như thuỷ tinh.


? Em có nhận xét gì về những chi tiết mà tác giả cảm nhận? Để có được cảm nhận sâu
sắc về Sài Gòn, tác giả đã sử dụng lớp tu từ nào?
- Từ láy gợi tả, so sánh nhân hoá điệp từ “yêu”.
GV: Cảm nhận của tác giả cũng hiện lên thật đáng yêu. Bởi đó là cái nắng ngọt ngào của buổi
chiều lộng gió nhớ tg và cả nhứng cơn mưa nhiệt đới ào ào mau dứt, và cả sự thay đổi ngọt
ngào của thời tiết “trái chứng” với trời đang ui ui buồn bã bỗng nhiên trong vắt tựa như thuỷ
tinh.
? Ngoài cảm nhận về thiên nhiên, khí hậu, thời tiết, tác giả còn cảm nhận về mặt nào nữa?
- Không khí cuộc sống.
? Nhịp điệu cuộc sống Sài Gòn được thể hiện như thế nào? Qua từ ngữ nào?
- Tôi yêu cả đêm khuya thưa thớt tiếng ồn.

- Tôi yêu cả phố phường náo động.
- Yêu cả cái yên tĩnh của buổi sớm.
? Em có nhận xét gì về nhịp điệu cuộc sống?
- Không khí, nhịp điệu cuốc sống thật đa dạng.
? Qua cảm nhận về thiên nhiên khí hậu, không khí cuộc sống em thấy tình cảm của tác
giả với thành phố Sài Gòn như thế nào?
- Tình cảm của tác giả với vùng đất đó thật nông nhiệt, đắm say và nó cũng thật sâu sắc.
? Em hãy đọc lại đoạn vừa phân tích và có nhận xét gì về cách cấu trúc cảm, cách sử
dụng lặp lại như vậy có tác dụng gì?
- Cách sử dụng điệp từ và cấu trúc câu lặp lại “ tôi yêu” nhiều lần như vậy nhằm bộc lộ
tình cảm của tác giả với Sài Gòn.
? Qua ngòi bút của tác giả, em có nhận xét gì về vùng đất ấy?
=> Sài Gòn hiện lên là một thành phố trẻ trung, năng động, có nét đẹp phong phú và cũng
rất riêng về thiên nhiên và khí hậu.


GV: Khái quát: Với điệp từ ở đầu câu và điệp cấu trúc câu, tác giả bộc lộ tình cảm yêu mến da
diết, tình cảm máu thịt của mình về vùng đất Sài Gòn. Chính vì tình yêu găn bó đắm say đó mà
tác giả đã cảm nhận được nhiều vẻ đẹp riêng của thiên nhiên, khí hậu và K 2,, cuộc sống năng
động, trẻ trung của thành phố Sài Gòn. Tất cả mọi thứ đối với tác giả đều trở nên đáng yêu, đáng
nhớ. Tự biết điều đó mà tác giả đã tự biện minh cho mình bằng câu ca dao nói về quy luật tâm lý
thông thường của con người.
“ Yêu nhau yêu cả đường đi,
Ghét nhau, ghét cả tông ti họ hàng”.
GV: Chuyển ý.
Sự cảm nhận của tác giả không chỉ với vùng đất đó mà với con người họ còn để lại trong
lòng tác giả còn những cảm xúc gì nữa, chúng ta hãy chuyển sang phần hai.
b. Cảm nhận con người Sài Gòn.
? Một em đọc đoạn “ở trên đất này….. người khác”.
? Tác giả đã cảm nhận được gì về con người Sài Gòn.

- Đặc điểm dân cư.
? Em có nhận xét gì về đặc điểm dân cư Sài Gòn? Em hãy tìm một câu nói thật tóm tắt đặc điểm dân
cư?
HS: Trả lời.
GV: Sài Gòn bào giờ cũng dang hai cách tay mở rộng mà đón những người từ trăm nẻo đất nưới kéo
đến.
? Hãy đọc thầm bằng mắt và đọc nhỏ tiếp theo từ chỗ “ Cách ngày nay….1975”.
? Trong đoạn em vừa đọc thầm, hãy nêu nội dung chính?
- Phong cách của con người Sài Gòn.
? Phong cách của con người Sài Gòn được tác giả nhận xét như thế nào?
- Họ ăn nói tự nhiên, nhiều lúc hề hà dễ dãi.
- ít dàn dựng tính toán, chân thành, bộc trực.


? Em hiểu từ “ chân thành, bộc trực” là như thế nào?
- Chân thành, thẳng thắn.
GV: Sau lời nhận xét chung về phong cách của người Sài Gòn tác giả đã miêu tả phong
cách tự nhiên của các cô gái.
? Phong cách của các cô gái được tác giả miêu tả như thế nào? Tác giả đã dùng biện pháp nghệ
thuật gì?
- HS đọc diễn cảm đoạn hai.
+ Dáng đi khoẻ khoắn mạnh dạn, yểu điệu thướt tha.
+ Phong cách e thẹn, ngưỡng ngự như vầng trăng mới lộ.
+ Nụ cười tươi tắn thơ ngây.
GV: Miêu tả phong cách của các cô gái, tác giả sự dụng một số từ láy: yểu điệu, thướt tha,
tươi tắn và biện pháp so sánh. Đó là cách miêu tả mà các em đã được học văn miêu tả ở lớp
6.
? Phong cách của các cô gái được giữ nguyên hay cũng bị thay đổi theo thời gian?
Gợi ý? Trước năm 1945 tác giả nhận xét phong cách ấy như thế nào?
- Khi chào người lớn: Cúi đầu chắp hai bàn tay lại.

- Gặp bạn bè cùng trang lứa thi hơi cúi đầu cười.
- Tiếp cận người quen hay khách lạ hơi cổ xưa nhưng lại dân chủ.
? Đến năm 1975 thì phong cách của các cô gái đã thay đổi như thế nào? Em nhận xét gì
về sự thay đổi đó?
- Bất khuất và dấn thân vào chỗ nguy hiểm và có khi hy sinh cả tính mạng.
GV: Bình.
? Học sinh đọc thầm đoạn cuối từ chỗ “ Miền Nam… hơn trăm triệu”.
? Trong đoạn văn này có hai tiếng “ đất lành” in nghiêng của thành ngữ? Em hãy tìm
thành ngữ có hai từ đó?


- Thành ngữ: Đất lành chim đậu.
GV: người ta vẫn thường nói “ Đất lành chim đậu”, thế mà theo lời của tác giả Miền Nam
là nơi “ đất lành” thế mà Sài Gòn ngày nay lại ít chim.
? Vậy nguyên nhân nào dẫn đến sự ít chim ấy? Em hãy tìm một số câu nói về nguyên
nhân?
- Những kẻ vô trách nhiệm với môi trường sống và chẳng thèm đếm xỉa đến luật bảo vệ
thiên nhiên với những lòng súng hơi ác độc dang tay bắn chết giết chim và dơi của thành
phố và chim chóc cũng hiếm hoi dần.
Câu nói đó phản ánh điều gì và chúng ta phải có trách nhiệm gì?
- Tố cáo chiến tranh.
? Em có nhận xét gì về phong cách sống của con người Sài Gòn?
- Người Sài Gòn có phong cách cởi mở, bộc trực, chân tình và trọng đạo nghĩa.
? Một em đọc diễn cảm ba câu cuối.
? Em hãy đặt tên cho đoạn?
c. Tác giả khẳng định lại tình yêu của mình về thành phố ấy.
? Tình yêu của tác giả thể hiện qua từ ngữ nào? Từ nào được lặp lại, sự lặp lại như vậy có tác
dụng gì?
- Tôi yêu Sài Gòn và yêu cả con người ở đây.
- Điệp từ “ Yêu – tôi” được lặp lại nhiều lần như vậy muốn khẳng định lại tình yêu của

tác giả là một tình yêu đắm say, hiếm ai có được tình yêu tha thiết, tình yêu cháy bỏng như
tác giả.
? Qua bài tuỳ bút, em học được gì về biện pháp nghệ thuật của tác giả? Biện pháp nghệ thuật ấy
co tác dụng gì trong việc biểu cảm. Từ đó giúp em hiểu gì về thiên nhiên khí hậu và con người
Sài Gòn?
? Tình cảm của tác giả với vùng đất và con người Sài Gòn như thế nào?
III. Tổng kết – ghi nhớ.


? Nêu những biện pháp nghệ thuật chủ yếu trong bài?
a. Nghệ thuật: Với cách dùng điệp từ - điệp cấu trúc câu và một số từ láy và phép so sánh
kết hợp với nhân hoá. Với cái nhìn tinh tế sắc sảo.
b. Nội dung.
? Qua bài viết, em thấy nhà văn gửi gắm tình cảm gì với Sài Gòn? Và cảm nhận của tác
giả về Sài Gòn như thế nào?
* Ghi nhớ SGK.
? Một em đọc mục ghi nhớ trong SGK?
IV. Luyện tập
1. Bài tập 1.
GV: Treo bảng phụ.
Câu nào dưới đây thể hiện rõ nhất tình cảm yêu mến của tác giả đối với thành phố Sài
Gòn? Em hãy khoanh tròn vào câu đúng.
A. Sài Gòn vẫn trẻ.
B. Sài Gòn vẫn trẻ hoài như một cây tơ đương độ nõn nà.
C. Ba trăm năm so với năm ngàn năm tuổi của đất nước thì các đô thị này còn xuân chán.
D. Tôi yêu Sài Gòn đến da diết như người đàn ông vẫn ôm ấp bóng dáng mối tình đầu
chứa nhiều ngang trái.
2. Bài tập 2.
Ngoài Sài Gòn trên đất nước ta còn có nhiều vùng đất đặc điểm thiên nhiên khí hậu con
người, giọng nói, phong cách khác nhau. Em hãy chỉ ra sự khác nhau đó.

4. Củng cố.
? Nêu nội dung và nghệ thuật của văn bản “ Sài Gòn tôi yêu”.
5. Dặn dò.
- Học thuộc phần ghi nhớ.


- Soạn bài “ luyện tập sử dụng từ”.
6. Đánh giá: