BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
TRẦN THỊ THÙY LINH
THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP CHO TRẺ 3 - 4 TUỔI
THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
TRẦN THỊ THÙY LINH
THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP CHO TRẺ 3 - 4 TUỔI
THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM
Chuyên ngành: Giáo dục mầm non
Mã số: 8 14 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHẠM QUANG TIỆP
HÀ NỘI, 2018
LỜI CẢM ƠN
Đây là luận văn tốt nghiệp và cũng là công trình nghiên cứu khoa học
của tôi. Tôi thực sự rất vui và hạnh phúc khi luận văn của mình được hoàn
thành. Tôi vô cùng cảm ơn gia đình, các Thầy Cô giáo, bạn bè, những người
luôn tạo điều kiện tốt nhất cho công việc học tập, nghiên cứu của tôi, những
người không ngừng động viên, giúp đỡ tôi để tôi có nghị lực vượt qua thử
thách này.
Bằng tấm lòng trân trọng và biết ơn sâu sắc nhất, tôi xin chân thành
cảm ơn sự giúp đỡ tận tình và chu đáo của Thầy giáo TS. Phạm Quang Tiệp
trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.
Xin cảm ơn các bạn học cùng lớp Cao học K20 (2016-2018) đã luôn
chia sẻ, động viên tôi vượt qua những lúc khó khăn nhất trong quá trình học
tập cũng như trong quá trình thực hiện luận văn.
Trong khuôn khổ thời gian cho phép, mặc dù bản thân đã rất cố gắng
xong nội dung của luận văn chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi
rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý Thầy Cô, của bạn bè và đồng
nghiệp để luận văn được hoàn thành hơn.
Hà Nội, tháng 10 năm 2018
Học viên
Trần Thị Thùy Linh
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu trong luận văn này là kết quả quá
trình nghiên cứu của bản thân, không trùng khít với bất kì công trình nghiên
cứu nào được công bố trước đó.
Trong quá trình nghiên cứu luận văn có tham khảo và sử dụng các tư
liệu tham khảo có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, nhưng tất cả chỉ đề gợi
mở cho tôi các ý tưởng nghiên cứu. Khi sử dụng các trích đoạn, tôi có chú
thích một cách cụ thể, rõ ràng.
Hà Nội, tháng 10 năm 2018
Học viên
Trần Thị Thùy Linh
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ giáo viên các trường mầm non huyện Nho
Quan, tỉnh Ninh Bình về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi...... 46
Bảng 2.2. Thực trạng phát triển các kĩ năng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4
tuổi theo hướng trải nghiệm .......................................................... 49
Bảng 2.3. Thực trạng xác định các chủ đề trong chương trình giáo dục mầm
non ............................................................................................... 51
Bảng 2.4. Thực trạng phát triển kĩ năng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ của
giáo viên ....................................................................................... 52
Bảng 2.5. Thực trạng khó khăn của giáo viên khi thực hiện thiết kế chủ đề học
tập ................................................................................................ 54
Bảng 2.6. Thực trạng tổ chức hoạt động học tập theo chủ đề ........................ 56
Bảng 2.7. Thực trạng đảm bảo chế độ sinh hoạt hợp lí trong các chủ đề học
tập ................................................................................................ 57
Bảng 2.8. Thực trạng những nội dung có liên quan nhiều đến tổ chức hoạt
động học tập theo chủ đề cho trẻ................................................... 58
Bảng 2.9. Thực trạng xác định mục tiêu ....................................................... 61
Bảng 2.10. Thực trạng khả năng đánh giá của giáo viên về xác định nội dung
thiết kế chủ đề học tập .................................................................. 61
Bảng 2.11. Thực trạng lựa chọn phương pháp .............................................. 63
Bảng 2.12. Kết quả kiểm tra đánh giá việc thực hiện thiết kế chủ đề học tập
cho trẻ theo hướng trải nghiệm ..................................................... 64
Bảng 2.13. Thực trạng điều kiện cơ sở vật chất ............................................ 68
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá về tính cần thiết các biện pháp thiết kế chủ đề học
tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng trải nghiệm ................................ 103
Bảng 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp thiết kế chủ đề học tập
cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng trải nghiệm ...................................... 105
Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng trải nghiệm ....... 106
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................ 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ......................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................ 3
6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu: ........................................................................ 4
8. Cấu trúc của đề tài ................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP CHO
TRẺ 3-4 TUỔI THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM ..................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hƣớng trải nghiệm ........................................................................................ 6
1.2. Chủ đề học tập và thiết kế chủ đề học tập .......................................... 11
1.3. Học tập trải nghiệm và giáo dục theo hƣớng trải nghiệm ................. 19
1.4. Đặc điểm học tập ................................................................................. 26
1.5. Vận dụng phƣơng pháp giáo dục trải nghiệm trong thiết kế chủ đề
học tập cho trẻ 3-4 tuổi............................................................................... 29
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................... 35
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP CHO TRẺ
3-4 TUỔI THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM ............................................ 36
2.1. Khái quát về chƣơng trình giáo dục mầm non .................................. 36
2.2. Khái quát về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi trong chƣơng
trình giáo dục mầm non hiện hành ........................................................... 39
2.3. Khảo sát thực trạng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hƣớng trải nghiệm ..................................................................................... 42
2.4. Thực trạng thực hiện chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hƣớng trải
nghiệm......................................................................................................... 45
2.5. Thực trạng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hƣớng trải
nghiệm ........................................................................................................ 59
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................... 70
Chƣơng 3. QUY TRÌNH THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP CHO TRẺ 3-4
TUỔI THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM ................................................... 71
3.1. Nguyên tắc xây dựng quy trình .......................................................... 71
3.2. Quy trình thiết kế chủ đề học tập ....................................................... 74
3.3. Thực nghiệm ...................................................................................... 102
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ......................................................................... 108
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 109
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 113
PHỤ LỤC.................................................................................................. 118
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong hệ thống Giáo dục quốc dân, Giáo dục mầm non là bậc học đầu
tiên có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển nguồn lực con người, như
mục tiêu trong Luật giáo dục 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 đã nêu: “Mục
tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức,
tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất
và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc”. Mục tiêu riêng của giáo dục mầm non đó là: “Mục tiêu của giáo
dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ,
hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học
lớp một.”
Để thực hiện mục tiêu đã đề ra, ngành giáo dục mầm non luôn chú
trọng đến chăm sóc giáo dục trẻ một cách tốt nhất, giúp trẻ phát triển toàn
diện hài hòa. Muốn làm được điều đó thì việc thiết kế chủ đề học tập cho trẻ
đóng vai trò rất quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non.
Phát triển chương trình giáo dục nói chung và thiết kế các chủ đề học
tập theo hướng trải nghiệm cho trẻ mầm non nói riêng là một phần công việc
của người giáo viên và nhà trường mầm non nhằm tạo ra những hoạt động
giáo dục đa dạng, phong phú, quá trình học qua trải nghiệm diễn ra khi trải
nghiệm được lựa chọn kỹ càng và sau khi thực hiện được tổng kết bởi quá
trình chia sẻ, phân tích, tổng quát hoá và áp dụng. Người học được sử dụng
toàn diện: trí tuệ, cảm xúc, thể chất, kỹ năng và các quan hệ xã hội trong quá
trình tham gia. Trải nghiệm được thiết kế để yêu cầu người học phải sáng
tạo, tự chủ, tự ra quyết định và thỏa mãn với kết quả đạt được. Qua “Giáo
dục trải nghiệm”, người học được tham gia tích cực vào việc: đặt câu hỏi,
2
tìm tòi, trải nghiệm, giải quyết vấn đề, tự chịu trách nhiệm. Kết quả của trải
nghiệm không quan trọng bằng quá trình thực hiện và những điều học được
từ trải nghiệm đó. Kết quả đạt được là của cá nhân, tạo cơ sở nền tảng cho
việc học và trải nghiệm của cá nhân đó trong tương lai. Các mối quan hệ
được hình thành và hoàn thiện: người học với bản thân mình, người học với
những người khác, và người học với thế giới xung quanh.
Giáo dục trải nghiệm đối với trẻ đặc biệt quan trọng bởi trẻ mầm non
“Học bằng chơi - chơi mà học” tất cả các hoạt động học của trẻ được diễn ra
dưới hình thức các trò chơi. Trẻ lĩnh hội các tiền tri thức, tiền khái niệm qua
các hoạt động do giáo viên tổ chức trong các chủ đề học tập đã được giáo viên
xây dựng. Để trẻ được phát triển toàn diện thì việc giáo dục trẻ hiện nay
thường được các trường mầm non xây dựng theo các chủ đề học tập, các chủ
đề này sẽ bao gồm tất cả các thời điểm trong ngày, thông qua các hoạt động
giáo dục trẻ được học tập, trải nghiệm với vật thật và các tình huống gắn với
cuộc sống thực. Từ đó giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức theo các lĩnh vực
phát triển trong Chương trình giáo dục mầm non.
Giáo dục qua trải nghiệm có vai trò quan trọng như vậy, tuy nhiên thực
tiễn tại các trường mầm non hiện nay chủ đề học tập đang thực hiện hầu hết
được thực hiện từ năm này qua năm khác. Yếu tố giáo dục trải nghiệm đã
được đưa vào các chủ đề nhưng mới chỉ dừng lại ở mức có thể áp dụng được
tùy vào các hoạt động, trẻ chưa được trải nghiệm theo khả năng. Kĩ năng thiết
kế chủ đề học tập cho trẻ và đặc biệt là các chủ đề học tập cho trẻ theo hướng
trải nghiệm của giáo viên còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu của trẻ.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Thiết kế chủ đề
học tập cho trẻ 3 – 4 tuổi theo hướng trải nghiệm ” làm đề tài nghiên cứu
với hi vọng tìm ra những biện pháp có hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng
các chủ đề học tập được thiết kế cho trẻ.
3
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất quy trình thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng
trải nghiệm, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục cho trẻ 3-4 tuổi nói
riêng, giáo dục trẻ mầm non nói chung.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu:
Quy trình giáo dục trẻ 3-4 tuổi theo hướng trải nghiệm
- Đối tượng nghiên cứu:
Hoạt động thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng trải nghiệm.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu các chủ đề giáo dục trẻ 3-4 tuổi được thiết kế theo hướng tăng
cường cho trẻ được hoạt động thực hành, trải nghiệm gắn với thực tế cuộc
sống của trẻ, thì có thể phát triển tính tích cực, sáng tạo của trẻ đồng thời
nâng cao được kết quả giáo dục trẻ ở trường mầm non.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lí luận thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hướng trải nghiệm.
- Khảo sát thực trạng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hướng trải nghiệm.
- Đề xuất biện pháp thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo hướng
trải nghiệm, tiến hành thực nghiệm sư phạm đối với các biện pháp đề xuất.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Thực trạng được tiến hành khảo sát tại một số trường mầm non thuộc
địa bàn các tỉnh: Ninh Bình.
- Thực nghiệm được tiến hành tại trường mầm non Phú Lộc, huyện
Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu:
- Các phương pháp nghiên cứu lí luận.
Đọc phân tích, tổng hợp các nguồn tài liệu khác nhau có liên quan đến
đề tài: sách, báo, luận án, tạp chí, trang web…
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
+ Phương pháp quan sát
Quan sát một số hoạt động của cô và trẻ ở trường mầm non: hoạt động
có chủ đích, hoạt động vui chơi, hoạt động ngoài trời để tìm hiểu rõ hơn thực
trạng biện pháp thiết kế chủ đề học tập cho trẻ mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi.
+ Phương pháp điều tra
Điều tra thực trạng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3 - 4 tuổi ở một số
trường mầm non huyện Nho Quan - tỉnh Ninh Bình bằng các bảng hỏi dành
cho đối tượng: cán bộ quản lí, giáo viên, cha mẹ trẻ.
+ Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn các đối tượng có liên quan như: giáo viên, cha mẹ trẻ,...
Qua đó tìm hiểu thêm về các nhân tố ảnh hưởng tới thực trạng thiết kế chủ
đề học tập cho trẻ mẫu giáo nhỡ 3 - 4 tuổi, những biện pháp thiết kế chủ đề
học tập theo hướng trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo nhỡ 3 - 4 tuổi ở một số
trường mầm non huyện Nho Quan - tỉnh Ninh Bình. Đồng thời những
thông tin này cũng giúp cho nhà nghiên cứu có thêm căn cứ để khẳng định
tính trung thực, độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
+ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Từ kết quả hoạt động thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3 - 4 tuổi của các
lớp thể hiện trong kế hoạch năm, tháng, tuần và hoạt động thực tế của giáo
viên phân tích làm rõ hiệu quả thiết kế chủ đề học tập cho trẻ mẫu giáo nhỡ 3
- 4 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn nghiên cứu.
+ Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
5
Tham khảo ý kiến của các lãnh đạo và chuyên viên Phòng Giáo dục và
đào tạo, các đồng chí Hiệu trưởng, giáo viên lâu năm, các nhà quản lý... để có
thêm thông tin tin cậy đảm bảo tính khoa học, khách quan cho các kết quả
nghiên cứu. Đặc biệt xin ý kiến đóng góp cho những đề xuất biện pháp nhằm
giáo dục có hiệu quả nội dung chủ đề học tập theo hướng trải nghiệm cho trẻ
mẫu giáo nhỡ 3 - 4 tuổi trên địa bàn nghiên cứu.
+ Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình điều tra thực trạng thiết
kế chủ đề học tập cho trẻ mẫu giáo nhỡ 3 - 4 tuổi dưới dạng: Bảng số liệu,
công thức toán học... giúp cho các kết quả nghiên cứu trở nên chính xác và
đảm bảo độ tin cậy.
8. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận của thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi
theo hướng trải nghiệm
Chương 2: Thực trạng thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hướng trải nghiệm
Chương 3: Đề xuất biện pháp thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi
theo hướng trải nghiệm, tiến hành thực nghiệm sư phạm đối với các biện pháp
đề xuất.
6
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ HỌC TẬP
CHO TRẺ 3-4 TUỔI THEO HƢỚNG TRẢI NGHIỆM
1.1. Tổng quan nghiên cứu về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hƣớng trải nghiệm
1.1.1. Những nghiên cứu về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ mầm non
Trẻ mầm non tiếp nhận tri thức khoa học chủ yếu trong các chủ đề học
tập ở trường mầm non qua các trò chơi, các công trình nghiên cứu khoa học
đã chỉ ra rằng trong các trò chơi thì trò chơi học tập đóng một vai trò quan
trọng, đòi hỏi sự hoạt động trí tuệ rất phức tạp, trẻ phải huy động trí tuệ của
mình ở mức tối đa để giải quyết nhiệm vụ nhận thức mà các trò chơi đã đặt ra.
Nó tạo điều kiện nâng cao khả năng nhận thức của trẻ mầm non.
Tác giả Phạm Minh Hạc trong cuốn Tuyển tập Tâm lí học Vưgốtxki:
Chính hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, trong bài giảng “Trò
chơi và vai trò của nó trong sự phát triển tâm lí của trẻ em” (1933), Vưgốtxki
cho rằng: Hoạt động của trẻ quyết định sự phát triển trí tuệ của nó, cụ thể là
hoạt động bên ngoài (trò chơi) quyết định sự phát triển tâm lí trẻ (tạo ra Vùng
phát triển gần nhất) [31; tr.50-52].
Vưgốtxki xây dựng học thuyết mới về trò chơi nói riêng và tâm lí trẻ
nói chung gắn liền với những đặc điểm sau đây: trò chơi trẻ em không nảy
sinh một cách tự phát mà do ảnh hưởng có tri thức và không có ý thức từ phía
người lớn xung quanh trẻ. Khẳng định vai trò của trò chơi đối với sự phát
triển tâm lí trẻ em. Khi nghiên cứu trò chơi trẻ em không nên chỉ dừng lại ở
quan sát mà phải tổ chức các nghiên cứu thực nghiệm về trò chơi. Từ đó cho
thấy quan điểm về Vùng phát triển gần nhất có ảnh hưởng đến cách nhìn nhận
vai trò của người lớn đối với sự hình thành và phát triển trò chơi ở trẻ em.
7
Có nhiều nhà khoa học nghiên cứu về phát triển chương trình như:
Nguyễn Vũ Bích Hiền, Nguyễn Vân Anh, Vũ Thị Mai Hương, Nguyễn Văn
Khôi, Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Phạm Ngọc Long…Nội dung mà các nhà
nghiên cứu quan tâm về: phát triển chương trình đào tạo giáo viên, phát triển
chương trình giáo dục nhà trường phổ thông. Để phù hợp với xu thế hiện nay
khi mà Chương trình giáo dục phổ thông mới đang được chuẩn bị đưa vào
thực hiện thì việc thực hiện tính thời sự của Chương trình giáo dục mầm non
hiện nay chính là phát triển các chủ đề giáo dục trong Chương trình giáo dục
mầm non để tạo ra các hoạt động giáo dục mang tính tích hợp, trải nghiệm
làm cho các hoạt động ấy vừa gần gũi với thực tế cuộc sống của trẻ vừa tạo
cho trẻ được trải nghiệm cuộc sống thực tiễn.
Chủ đề học tập trong trường mầm non được thực hiện theo Chương
trình giáo dục mầm non. Đã có một số tác giả viết về thiết kế các hoạt động
giáo dục cho trẻ mầm non, những cuốn sách đó phần nào giúp giáo viên mầm
non tham khảo để thiết kế các chủ đề học tập cho trẻ phù hợp với điều kiện
của lớp mình.
Tác giả Lê Thu Hương đã viết cuốn sách: Hướng dẫn tổ chức thực hiện
các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề trẻ 3-4 tuổi do
NXB giáo dục Việt Nam xuất bản năm 2016. Cuốn sách viết cụ thể và làm rõ
hơn việc hướng dẫn giáo viên thực hiện nội dung chương trình giáo dục mầm
non độ tuổi 3-4 tuổi theo hướng tiếp cận tích hợp chủ đề [9].
Các tác giả: Đào Hoàng Mai- Trương Hồng Phương đã xuất bản cuốn
sách: Thiết kế các hoạt động có chủ đích, hoạt động góc và hoạt động ngoài
trời trẻ 24-36 tháng tuổi. Tác giả: Lê Thị Huệ - Phạm Thị Tâm là đồng tác giả
của cuốn sách: Thiết kế các hoạt động có chủ đích hoạt động góc và hoạt động
ngoài trời trong trường mầm non trẻ 3-4 tuổi theo chủ đề [18]. Cuốn sách đã
gợi ý giáo viên dạy trẻ ở độ tuổi nhà trẻ, 3-4 tuổi một số hoạt động học, hoạt
8
động góc, hoạt động ngoài trời cụ thể để giáo viên có thể tham khảo và xây
dựng các chủ đề ở lớp học sao cho phù hợp.
Một số học viên cao học đã nghiên cứu về thiết kế chủ đề học tập liên
quan đến các lĩnh vực: trò chơi, hoạt động vui chơi, trò chơi phân vai, ngày
hội, ngày lễ…như:
- Học viên Nguyễn Thị Châu đã nghiên cứu vấn đề: “Thiết kế và sử
dụng góc thiên nhiên nhằm phát triển tính tích cực nhận thức cho trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi” đề tài này đã nghiên cứu nguyên tắc Thiết kế và sử dụng góc thiên
nhiên nhằm phát triển tính tích cực nhận thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi và đề
xuất một số biện pháp Thiết kế và sử dụng góc thiên nhiên nhằm phát triển
tính tích cực nhận thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi [33].
- Đề tài: “Thiết kế và thử nghiệm hệ thống bài tập phát triển năng lực
so sánh cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động làm quen với toán” của học viên Lê
Tú Uyên.
- Học viên Phạm Thị Bích Hoa nghiên cứu đề tài: “Thiết kế trò chơi
vận động nhằm rèn luyện kỹ năng vận động cơ bản cho trẻ 3-4 tuổi trong
hoạt động ngoài trời”.
- Tác giả Nguyễn Thị Ngọc Tâm đã nghiên cứu đề tài: “Biện pháp tổ
chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi”.
- Nguyễn Nữ Quỳnh Trâm với đề tài: “Thiết kế các bài tập giáo dục
nhận thức về bản thân cho trẻ 5-6 tuổi”.
Những công trình này đã nghiên cứu về những đề tài thiết kế các hoạt
động, tuy nhiên các tác giả mới chú ý đến thiết kế trò chơi, thiết kế các bài
tập, thiết kế hoạt động góc. Một lĩnh vực khá quen thuộc trong trường mầm
non là thiết kế chủ đề học tập tuy đã có các tác giả nghiên cứu nhưng nhìn
chung vẫn còn nhiều điều đang để ngỏ.
9
1.1.2. Những nghiên cứu về Giáo dục trẻ theo hướng trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm cho trẻ mầm non là vấn đề được rất nhiều nhà
khoa học nghiên cứu. Bản chất dạy học mầm non là trải nghiệm, trong quá
trình trẻ tiếp cận với thế giới xung quanh trẻ được học theo nguyên tắc đồng
tâm, phát triển. Để một đứa trẻ thực sự hoạt động và lĩnh hội những kiến thức
xung quanh trẻ, trẻ phải được trải nghiệm.
Có một số công trình nghiên cứu của một số tác giả đăng trên Tạp
chí Giáo dục online: Phát triển vốn từ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt
động trải nghiệm, tác giả: Lã Thị Bắc Lý, Tạp chí giáo dục, số đặt biệt
tháng 12/2017 (trang 32-35), bài viết nhấn mạnh việc phát triển vốn từ cho
trẻ thông qua các hoạt động trải nghiệm trong trường mầm non, thông qua
trải nghiệm, giao tiếp vốn từ của trẻ được phát triển.
Phát triển khả năng tiền đọc - viết cho trẻ 5-6 tuổi qua hoạt động cho
trẻ trải nghiệm với sách, tác giả: Nguyễn Thị Hải Thanh, Tạp chí giáo dục, số
đặt biệt tháng 12/2017 (trang 46-48;132). Trẻ mầm non chưa chú trọng việc
dạy đọc, dạy viết cho trẻ. Các hoạt động tổ chức để cho trẻ về chữ đều ở dạng
tiền đọc viết. Tác giả đã nghiên cứu về việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm
với sách, tiếp xúc, học thông qua trực quan là sách, với các hoạt động để trẻ
được thực hành để phát triển khả năng tiền đọc - viết cho trẻ.
Những bài báo này đã chú trọng đến việc thiết kế hoạt động giáo dục
trẻ mầm non theo hướng trải nghiệm. Tuy nhiên các tác giả chú trọng về phát
triển ngôn ngữ của trẻ thông qua hoạt động trải nghiệm, vấn đề thiết kế chủ đề
học tập cho trẻ theo hướng trải nghiệm vẫn đang để mở đặc biệt là thiết kế
chủ đề học tập theo hướng trải nghiệm cho trẻ 3-4 tuổi.
Có những học viên cao học trong quá trình nghiên cứu đã chọn đề tài
luận văn cao học nghiên cứu về giáo dục trẻ theo hướng trải nghiệm:
10
Tác giả Nguyễn Trương Hồng Loan nghiên cứu đề tài: “Giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động trải nghiệm”. Trên cơ sở
nghiên cứu lí luận về kĩ năng, kĩ năng sống, hoạt động trải nghiệm, giáo dục
kĩ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi qua hoạt động trải nghiệm, nghiên cứu về thực
trạng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi, tác giả đã nghiên cứu, đề xuất và
thực nghiệm một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi trong các hoạt động trải nghiệm [34].
Nghiên cứu của tác giả: Cao Văn Quang (2012), “Kĩ năng sống của trẻ
5-6 tuổi ở một số trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh” đã nghiên cứu
lí luận và thực trạng về kĩ năng sống của trẻ 5-6 tuổi tại một số trường mầm
non tại thành phố Hồ Chí Minh, trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp rèn
luyện kĩ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi [35].
Như vậy giáo dục trải nghiệm có vị trí vai trò quan trọng trong các hoạt
động giáo dục mầm non. Giáo dục trải nghiệm đem lại cho trẻ sự trải nghiệm
về những gì diễn ra xung quanh trẻ. Chính những trải nghiệm đó mang lại cho
trẻ những cảm nhận nhiều hơn về cuộc sống thực tiễn, gần gũi, gắn bó đời
sống của trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển các giác quan, tư duy, trí tuệ thông qua
các hoạt động trải nghiệm ở trường mầm non.
1.1.3. Những nghiên cứu về thiết kế chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi theo
hướng trải nghiệm
Trẻ mầm non học tập tốt nhất qua thực tiễn, qua vật thật, thông qua
những đồ vật, hành động, tình huống thực trong cuộc sống, thông qua những
hoạt động như vậy kích thích trẻ tự chủ động, sáng tạo, tìm tòi để lĩnh hội tri
thức cho chính bản thân mình.
Nghiên cứu về giáo dục giá trị sống, kĩ năng sống cho trẻ mầm non, tác
giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đinh Thị Kim Thoa, Phan Thị Thảo Hương (2012)
đã viết cuốn: Giáo dục giá trị sống và kĩ năng sống cho trẻ mầm non. Trong
11
cuốn sách này các tác giả đã chia làm 3 phần đặc biệt ở phần 3 và phần 4, các
tác giả đã thiết kế những hoạt động cụ thể để giáo dục giá trị sống và kĩ năng
sống cho trẻ mầm non. Trong cuốn sách không thiết kế riêng cho từng độ tuổi,
tuy nhiên có thể áp dụng cho trẻ 3-4 tuổi trải nghiệm ở mức độ đơn giản [14].
Nguyễn Thị Ánh Tuyết (2014), Xây dựng hệ thống trò chơi phát triển
hành động tri giác cho trẻ 3-4 tuổi. Tác giả đã nghiên cứu lí luận về tri giác ở
trẻ mầm non, lí luận về trò chơi, lí luận về hệ thống trò chơi phát triển tri giác
cho trẻ 3-4 tuổi, chỉ ra thực trạng sử dụng trò chơi phát triển hành động tri
giác cho trẻ 3-4 tuổi. Từ những nghiên cứu trên, tác giả đã xây dựng hệ thống
trò chơi phát triển hành động tri giác cho trẻ 3-4 tuổi. Trong luận văn trên có
thể thấy, để trẻ phát triển hành động tri giác qua trò chơi thì trẻ phải được trải
nghiệm, được thực hiện các trò chơi đó trong các hoạt động hàng ngày ở
trường mầm non được thiết kế trong các chủ đề học tập [36].
Đối với trẻ 3-4 tuổi, việc thiết kế chủ để học tập theo hướng trải
nghiệm đã được thể hiện trong chương trình Giáo dục mầm non do Bộ giáo
dục và Đào tạo ban hành năm 2016. Tuy nhiên, để trẻ thực sự học tập theo
hướng trải nghiệm thì việc nghiên cứu thiết kế các chủ đề học tập cho trẻ
mầm non đặc biệt là trẻ 3-4 tuổi là cần thiết. Một phần của chủ đề học tập
được các tác giả nghiên cứu gắn giáo dục trải nghiệm với mục đích giúp trẻ
ngày càng phát triển cho phù hợp với xu thế thực tiễn đòi hỏi ngày càng cao
của xã hội hiện nay.
1.2. Chủ đề học tập và thiết kế chủ đề học tập
1.2.1. Chủ đề học tập
1.2.1.1. Khái niệm “Chủ đề học tập”
Trẻ em ở tuổi mẫu giáo rất thích tìm tòi khám phá mọi sự vật xung
quanh trẻ. Với trẻ 3-4 tuổi, trẻ bắt đầu hình thành một nhân cách con người, ở
tuổi này quá trình tư duy của trẻ đã bắt đầu dựa vào những hình ảnh của sự
12
vật và hiện tượng đã có trong đầu, cũng có nghĩa là chuyển từ kiểu tư duy trực
quan hành động sang kiểu tư duy trực quan hình tượng.
Việc thiết kế chủ đề học tập và dạy trẻ theo chủ đề học tập ở tuổi này
đã thực hiện được do trẻ đã có tư duy trực quan hình tượng. Ở tuổi này trẻ
đang ở tuổi chuyển tiếp, một số trẻ vẫn còn ảnh hưởng của khủng hoảng tuổi
lên ba. Chính vì vậy, chủ đề học tập để dạy trẻ cần phải được thiết kế phù hợp
vì ở độ tuổi này mang những tính phức tạp riêng, và ở độ tuổi bắt đầu hình
thành, những cái chưa hình thành sẽ hình thành từ đây. Dạy trẻ theo chủ đề
học tập cần hiểu rõ về chủ đề học tập để thiết kế chủ đề cho trẻ hợp lí và phù
hợp với đối tượng trẻ 3-4 tuổi.
Theo tác giả Lê Thu Hương: Chủ đề là nội dung hoặc phần kiến thức
mà trẻ có thể tìm hiểu, khám phá và học theo nhiều cách khác nhau dưới sự tổ
chức và hướng dẫn của giáo viên, diễn ra trong một khoảng thời gian thích
hợp, thường là 1-2 tuần.
Vậy có thể hiểu chủ đề học tập là: là một phần kiến thức theo hệ thống
do giáo viên thiết kế mà trẻ có thể tìm hiểu, khám phá và học theo nhiều cách
khác nhau dưới sự tổ chức và hướng dẫn của giáo viên, được diễn ra trong
một khoảng thời gian thích hợp do sự xác định của giáo viên và theo sự hứng
thú của trẻ.
Chủ đề học tập phù hợp với trẻ mầm non, trẻ được tạo cơ hội và được
giáo viên khuyến khích tích cực tìm hiểu, khám phá thế giới tự nhiên và xã
hội tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, học tập qua trải nghiệm.
1.2.1.2. Phân loại các chủ đề học tập
Đặc điểm của cách tiếp cận theo chủ đề, khác với môn học, chỉ là đưa
ra một khung có tính chất gợi ý, nó có tính mở để từ đó giúp giáo viên tiếp tục
làm cho nó phù hợp hơn với tình hình của địa phương, của lớp mình dạy và
với các nhu cầu và hứng thú của trẻ trong lớp, nhờ vậy mà vốn kinh nghiệm
của trẻ cũng tăng dần.
13
Trong trường mầm non, giáo dục trẻ được thực hiện theo hướng tích
hợp. Những nội dung lựa chọn đưa vào chủ đề cần phù hợp và gắn với chủ đề,
xuất phát từ những nội dung cần thiết, chủ đề học tập cho trẻ 3-4 tuổi được
phân loại bao gồm các lĩnh vực giáo dục: Phát triển thể chất; Phát triển nhận
thức; Phát triển ngôn ngữ; Phát triển tình cảm và kĩ năng xã hội; Phát triển
thẩm mĩ.
Phân loại các chủ đề học tập còn dựa trên các chủ đề giáo dục phản ánh
nội dung gần gũi với trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, gồm các chủ đề: Trường mầm
non; Bản thân; Gia đình; Các nghề phổ biến; Thế giới thực vật; Thế giới động
vật; Phương tiện và luật giao thông; Nước và các hiện tượng tự nhiên; Bác Hồ
- Quê hương - Đất nước.
Để phân loại chủ đề học tập cho trẻ theo các lĩnh vực phát triển như
trên, ta căn cứ vào nội dung lựa chọn được xuất phát từ nhu cầu cuộc sống
của trẻ và hệ thống tri thức khoa học về sức khỏe, tự nhiên, xã hội, văn hóa
nghệ thuật gần gũi với trẻ, phù hợp với điều kiện địa phương nơi trẻ sinh
sống, phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của từng đứa trẻ.
Nội dung chủ đề học tập phải được thể hiện tính đồng tâm phát triển,
theo tuần tự từ gần đến xa, từ cái trẻ đã biết đến cái trẻ chưa biết, từ dễ đến
khó, từ đơn giản đến phức tạp trên cơ sở của lí thuyết “Vùng phát triển gần”
của Vưgotxki. Chủ đề học tập cần chú trọng nội dung và các hoạt động đảm
bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ.
1.2.1.3. Vai trò của chủ đề học tập
- Hoạt động vui chơi, học tập và các nhiệm vụ lao động phù hợp với trẻ
được lồng ghép với các hình thức khác nhau để triển khai khám phá chủ đề.
Logic xây dựng chủ đề không xuất phát từ sự phân chia kiến thức theo môn
học, mà xuất phát từ sự hình thành thuộc tính tâm lí, những năng lực chung
của con người, những kĩ năng sống phù hợp nhằm phát triển toàn diện nhân
14
cách của trẻ trên các mặt: thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm và kĩ năng
xã hội, thẩm mĩ.
- Nội dung giáo dục được thiết kế theo các chủ đề trọng tâm, cần xem
xét đến vấn đề xuất phát từ đâu? từ bản thân trẻ, từ mối quan hệ qua lại giữa
trẻ với môi trường văn hóa - xã hội trong chính gia đình trẻ và thế giới tự
nhiên và xã hội quen thuộc, gần gũi với trẻ, phù hợp với khả năng nhận thức
của đứa trẻ. Nội dung giáo dục qua các chủ đề được xây dựng theo nguyên tắc
đồng tâm mở rộng dần từ nhà trẻ lên mẫu giáo.
- Giáo dục theo chủ đề giúp giáo viên linh hoạt trong việc xác định, lựa
chọn và tổ chức các hình thức hoạt động phong phú đa dạng, giúp trẻ hứng
thú tìm hiểu khám phá theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào khả năng của
trẻ. Các hoạt động này được tổ chức lồng ghép, đan cài vào nhau và hoạt động
vui chơi là hoạt động chủ đạo cho trẻ ở độ tuổi này. Nó có vai trò tác động
đến sự phát triển của trẻ một cách toàn diện và phù hợp với điều kiện của lớp
học theo chế độ sinh hoạt nhất định được giáo viên định sẵn.
- Phối hợp các phương pháp dạy học, giáo dục khác nhau một cách linh
hoạt, sáng tạo. Đổi mới phương pháp dạy học bằng cách tổ chức xây dựng
môi trường giáo dục cho trẻ được tăng cường hoạt động, xây dựng các góc
phù hợp với xu hướng đổi mới về phương pháp, các hoạt động được tổ chức
nhằm tích cực hóa hoạt động tư duy của trẻ. Khuyến khích trẻ tự tìm tòi khám
phá, thực hành trải nghiệm, luyện tập quan sát và phát hiện vấn đề, khuyến
khích trẻ biểu đạt suy nghĩ, cách giải quyết vấn đề của mình qua giao tiếp
nhằm giúp trẻ phát triển nhân cách trẻ một cách toàn diện.
- Trong quá trình thực hiện chủ đề học tập cần phải chú trọng đến việc
đánh giá thường xuyên hoạt động giáo dục, đặc biệt là đánh giá trẻ hàng ngày
và đánh giá trẻ trong các hoạt động dựa vào mục tiêu đã xác định đó chính là
cơ sở để xem xét lại việc thực hiện đã phù hợp với đối tượng chưa? nếu chưa
15
phù hợp thì phải có những biện pháp điều chỉnh nội dung và phương pháp tổ
chức các hoạt động giáo dục cho phù hợp với đối tượng trẻ 3-4 tuổi.
1.2.2. Thiết kế chủ đề học tập
1.2.2.1. Khái niệm “Thiết kế chủ đề học tập”
Khi thiết kế các chủ đề học tập cho trẻ, không chỉ dạy trẻ làm quen với
thế giới tự nhiên và xã hội xung quanh trẻ, mà còn phải kết hợp các phương
pháp giáo dục để khuyến khích trẻ tự lực tìm kiếm thông tin, trải nghiệm và
đưa ra những biểu cảm, suy nghĩ của mình bằng lời nói về một vấn đề nào đó.
Thiết kế chủ đề không chỉ thực hiện riêng lẻ mà phải thực hiện có tính
hệ thống, logic các nội dung tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ. Đối với
việc dạy học ở mầm non, bản chất của việc học của trẻ là tích hợp. Các nội
dung được tích hợp một cách hợp lí thông qua một hoạt động chủ đạo được
lựa chọn.
Trong cấu trúc Chương trình giáo dục mầm non được thiết kế theo
hướng mở, linh hoạt, các hoạt động giáo dục trẻ được tích hợp sao cho phù
hợp, nội dung giáo dục trẻ phải gắn với cuộc sống thực, gần gũi với trẻ.
Tiếp cận tích hợp theo chủ đề trong giáo dục mầm non dựa trên quan
điểm giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” của Dewey, giáo dục cần dựa vào đặc
điểm cá nhân trẻ, phù hợp với nhu cầu, hứng thú và nguyện vọng, sở thích của
cá nhân trẻ trên nguyên tắc tự nguyện, chủ động tích cực tham gia vào các
hoạt động cá nhân, nhóm ở trường mầm non cũng như ở nhà.
Theo tác giả Nguyễn Thị Hoa: “Tổ chức các hoạt động giáo dục tích
hợp theo chủ đề cho trẻ được hiểu như là phương pháp đan cài, lồng ghép
đan xen các hoạt động giáo dục theo từng chủ đề một cách tự nhiên, hài hòa
dựa theo nhu cầu, hứng thú và nguyện vọng của trẻ trên cơ sở lấy hoạt động chủ
đạo của lứa tuổi làm “hoạt động công cụ” để tích hợp các hoạt động khác nhằm
thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục tích hợp ở bậc học mầm non”.
16
Từ tầm quan trọng của tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo chủ đề
như trên, thiết kế chủ đề học tập được một số tác giả nhiên cứu và đưa ra
những quan điểm như sau:
Theo tác giả: Lê Thu Hương, khi thiết kế chủ đề học tập cần:
- Xác định các mục tiêu theo chủ đề học tập của trẻ 3 - 4 tuổi
- Xác định nội dung, khái niệm và các yêu cầu kiến thức, kỹ năng và
thái độ cần thiết trong mỗi chủ đề để hướng trẻ phát triển tổng thể theo năm
lĩnh vực phát triển trong chương trình giáo dục mầm non. Bên cạnh đó còn
lựa chọn các nội dung để phù hợp với địa phương, nhà trường, lớp học và với
từng trẻ.
- Sử dụng hình thức mở trong các chủ đề để thấy sự liên kết giữa các
chủ đề.
Vậy có thể hiểu thiết kế chủ đề học tập: Là xây dựng bản kế hoạch giáo
dục trẻ theo một nội dung xác định. Các nội dung giáo dục này chính là các
sự vật, hiện tượng hay vấn đề trong thực tiễn gần gũi với đời sống của trẻ và
được gọi là chủ đề giáo dục. Các thành tố cơ bản cấu trúc nên một chủ đề
giáo dục bao gồm: tên chủ đề, mục tiêu trọng tâm của chủ đề, các nội dung
giáo dục cụ thể, phương tiện và hình thức triển khai hoạt động giáo dục trong
chủ đề, và đánh giá kết quả giáo dục.
Mỗi chủ để được thiết kế cần đảm bảo:
- Xuất phát từ nhu cầu, hứng thú của trẻ và từ thực tế địa phương, nhà
trường, lớp học.
- Thể hiện được các hoạt động hàng ngày của trẻ, các thời điểm trong
ngày ở lớp mẫu giáo 3-4 tuổi.
- Trong chủ đề học tập cần thể hiện được sự lựa chọn các đồ dùng, học
liệu trong các góc chơi, các hoạt động học của trẻ ở trong lớp.
17
- Thời gian cho một chủ đề được tiến hành tối thiểu 1 tuần/chủ đề, đảm
bảo có sự lặp lại và mở rộng các nội dung giáo dục trẻ hàng ngày dựa trên
những điều trẻ đã biết.
1.2.2.2. Phương thức thiết kế chủ đề giáo dục trẻ mầm non
Phương pháp thiết kế chủ đề học tập chính là cách thức, con đường
thực hiện để xây dựng nên chủ đề học tập cho trẻ, phù hợp với từng đối
tượng. dựa trên quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, chủ đề được thiết kế phải
đảm bảo phát huy được tính tích cực của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội
phát huy tối đa khả năng tham gia tích cực vào quá trình tìm tòi, khám phá và
kích thích sự sáng tạo của trẻ.
Thiết kế chủ đề học tập là công việc của giáo viên và thiết kế tạo ra sản
phẩm nhất định. Vậy thiết kế tạo ra bản kế hoạch chính là chủ đề học tập.
Thiết kế chủ đề học tập tạo ra chủ đề học tập.
Để thiết kế chủ đề học tập cho trẻ chúng tôi đưa ra các bước như sau:
Bước 1. Tìm kiếm ý tưởng để thiết kế chủ đề giáo dục
Ý tưởng luôn luôn là khởi đầu cho sự sáng tạo, mỗi giáo viên trong quá
trình chăm sóc giáo dục trẻ tỉ mỉ từng li từng tí ở trường mầm non sẽ thấy
được trẻ em luôn cần gì để phát triển, vận dụng lí luận và đòi hỏi của thực tiễn
để suy nghĩ, tìm tòi những ý tưởng mới, thiết kế chủ đề học tập cho trẻ.
Bước 2. Xác định mục tiêu chủ đề giáo dục
Trong các chủ đề không bao giờ thiếu được mục tiêu giáo dục. Mục
tiêu càng cụ thể, chi tiết bao nhiêu thì sẽ càng đem lại kết quả chính xác bấy
nhiêu. Mục tiêu còn cần phải phù hợp với đối tượng và với ý tưởng. Mục tiêu
luôn bắt đầu bằng các động từ để thể hiện trẻ luôn được hoạt động.
Bước 3. Xây dựng các hoạt động giáo dục
Căn cứ chính để xây dựng nội dung hoạt động là mục tiêu, mục tiêu
chính xác thì việc cụ thể hóa mục tiêu ở nội dung mới phù hợp với đối tượng.
18
Nội dung cần được xây dựng đa dạng, phong phú gắn với điều kiện sống gần
gũi với trẻ.
Bước 4. Xây dựng môi trường tổ chức hoạt động giáo dục
Môi trường giáo dục có vai trò quyết định rất lớn đối với sự thành công
của chủ đề. Do đó xây dựng môi trường tổ chức hoạt động cho trẻ cần gắn với
mục tiêu của chủ đề, nội dung của chủ đề, nguyên tắc xây dựng môi trường,
hình thức đảm bảo tính thẩm mĩ, an toàn cho trẻ.
Để giải quyết việc này cần có các phương pháp để thiết kế chủ đề học
tập sao cho khoa học, hợp lý.
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp sử dụng bài tập dành cho trẻ
- Phương pháp sử dụng chương trình Giáo dục mầm non và tài liệu
- Phương pháp phân tích sản phẩm của trẻ
- Phương pháp xử lý kết quả và phân tích sự phát triển của trẻ
- Phương pháp trải nghiệm.
Mỗi một phương pháp được sử dụng để thiết kế chủ đề học tập cho trẻ
mẫu giáo 3-4 tuổi đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Khi thiết kế
các chủ đề học tập cần phối hợp các phương pháp, ưu điểm của phương pháp
này khắc phục nhược điểm của phương pháp kia tạo hiệu quả trong quá trình
thiết kế chủ đề học tập phù hợp với trẻ.
Khi thiết kế còn cần đảm bảo các nguyên tắc:
- Đảm bảo tính mục đích, tính giáo dục
- Đảm bảo tính khoa học, phù hợp với lứa tuổi
- Đảm bảo tính khả thi
- Đảm bảo nguyên tắc cá thể hóa
- Phối hợp giữa gia đình và nhà trường.