Bài giảng Ngữ văn lớp 6
Tuần : 20
Tiết : 77

SÔNG NƯỚC CÀ MAU
Đoàn Giỏi
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Kiến Thức: Giúp học sinh :
Cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên sông nước
Cà Mau.
Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước.
Rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm thụ những nét đặc sắc của một
đoạn văn miêu tả với ngôn ngữ bình dị mà phong phú.
Giáo dục lòng yêu mến những con người lao động bình dị ở mọi miền
của tổ quốc.
B.CHUẨN BỊ
GV : Tham khảo tài liệu SGK, SGV, thiết kế giáo án mẫu.
HS : Đọc – trả lời câu hỏi SGK.
C.KIỂM TRA
+ Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra cho mình là bài học gì ?
Theo em đó có phải là bài học cho mọi người không ? (8 điểm )
- Bài học: hung hăng, bậy bạ thì sẽ mang vạ vào thân.
- Đây là bài học cần thiết cho mọi người.
+ “ Bài học đường đời đầu tiên ” là sáng tác của nhà văn nào ?
A. Tạ Duy Anh

C. Đoàn Giỏi

 B. Tô Hoài

D. Vũ Tú Nam

1


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
D.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
Giới thiệu bài : “ Đẹp vô cùng Tổ Quốc ta ơi … !”
Thật vậy đất nước ta đâu đâu cũng đẹp, cũng xinh. Đó là niềm tự hào
của dân tộc ta. Có không biết bao nhiêu nhà văn, nhà thơ viết nên những
trang viết đầy tự hào về đất nước như Nguyễn Tuân, Tô Hoài … Hôm nay
chúng ta sẽ tìm hiểu một vùng cực nam của đất nước qua ngòi bút của Đoàn
Giỏi trong đoạn trích “ Sông nước Cà Mau”.

Hoạt động giáo viên

Hoạt động học sinh
2

NỘI DUNG GHI


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
BẢNG
+ Hoạt động 1: Tìm hiểu
chung về bài văn ..

I.Tìm hiểu chung:

- Đọc, tìm hiểu chú thích, bố


1. Tác giả:

cục.

- Đoàn Giỏi (1925

- Cho HS đọc chú thích dấu

– 1989), quê ở

sao

Tiền Giang. Nhà

- GV giới thiệu tác giả, tác

văn trưởng thành

phẩm “ Đất rừng Phương

trong kháng chiến

Nam “ và đoạn trích “ Sông

chống Pháp.

nước Cà Mau “.

2. Đoạn trích:


- GV hướng dẫn cách đọc ->

- Bài văn tả cảnh

đọc mẫu 1 đoạn -> gọi 2 HS

“Sông Nước Cà

đọc tiếp.

Mau”; theo một

- Lưu ý HS 1 số từ khó.

trình tự từ khái

- GV nêu câu 1 SGK

quát đến cụ thể

Hỏi: Bài văn miêu tả cảnh

qua sự quan sát

gì ? Theo trình tự như thế

của nhà văn .

nào ? Dựa vào trình tự miêu


-Nằm ở chương

tả, em hãy tìm bố cục bài văn

XVIII

của

tác

?

phẩm “Đất rừng

GV chốt :

phương Nam”.

+ Cảnh SNCM.
+Trình tự miêu tả :Khái quát

- Bố cục : 3 đoạn

-> cụ thể: Chung về thiên

+ Ấn tượng ban

nhiên, miêu tả và thuyết minh

đầu về thiên nhiên


các

vùng Cà Mau.

kênh

rạch+sông
3


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
ngòi+cảnh

vật

hai

bên

+ Cảnh kênh

sông+chợ Năm Căn .

rạch và sông Năm

Gv chốt

Căn


Đoạn 1: Từ đầu ->màu xanh

hùng vĩ

đơn điệu

rộng

lớn,

+ Cảnh chợ Năm

Đoạn 2: Từ khi qua Chà Là-

Căn đông vui, trù

>khói sóng ban mai .

phú và nhiều màu

Đoạn 3 : còn lại

sắc độc đáo .

Gv giảng: Tp”Đất rừng
phương Nam” là TP xuất
sắc nhất của VH thiếu nhi
nước ta .
+ Em hãy hình dung vị trí
quan sát của người miêu tả ?

Vị trí ấy có thuận lợi gì trong
việc quan sát và miêu tả ?
GV chốt :
Vị trí : Trên thuyền quan sát,
người kể xưng “tôi”(Chú bé
An)
Thuận lợi miêu tả Tự nhiên,
như một cuốn phim để cho
người đọc dễ nhận biết cảnh
vật .
+ Hoạt động 2: Ấn tượng
chung ban đầu về cảnh thiên

II. Phân tích :

nhiên vùng Cà Mau .

1. Ấn tượng ban
4


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
- Cho HS đọc thầm lại đoạn

đầu

1.

nhiên vùng Cà


Hỏi: Ấn tượng ban đầu về

về

thiên

Mau :

cảnh Sông nước Cà Mau

- Không gian rộng

được thể hiện qua những

lớn.

hình ảnh nào ? Hình ảnh cụ

- Tác giả miêu tả

thể hay khái quát ?

qua các cảm nhận

- GV nhận xét, giới thiệu Hs

bằng:

phép so sánh, điệp từ “xanh”


-Thị giác ( nhìn ) :

trong đoạn trích.

màu

Hỏi: Em hình dung thế nào

trùm.

về vùng sông nước Cà Mau

-

Thính

giác

qua ấn tượng ban đầu của

( nghe ) :

tiếng

tác giả ?

gió, tiếng sóng,

GV chốt :


hơi gió muối…

Miêu tả khái quát -> không

- Sử dụng biện

gian rộng lớn .Bằng thị giác

pháp nghệ thuật :

và tính giác và cảm giác tinh

Kể, liệt kê, điệp từ

tế để miêu tả . Nghệ thuật :

và một số từ chỉ

Tả xen với kể, liệt kê, điệp từ

màu sắc và trạng

và mốt số từ chỉ màu sắc và

thái cảm giác .

trạng thái cảm giác

xanh


bao

=> vùng thiên

 vùng sông nước Cà Mau

nhiên nguyên sơ,

thiên nhiên nguyên sơ, rộng

rộng lớn, hấp dẫn.

lớn, hấp dẫn .

5


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
+ Hoạt động 3 : Tìm hiểu về
dòng sông Năm Căn .

2.Sông ngòi kênh

-Cho HS đọc thầm đoạn 2.

rạch Cà Mau:

Hỏi: Cách gọi tên địa danh

- Tên gọi các con


như thế nào? Nhận xét gì về

sông, địa danh :

cách đặt tên ấy? Các địa

Không mỹ lệ mà

danh này gợi ra đặc điểm gì

dựa theo đặc điểm

về thiên nhiên vùng Cà Mau?

riêng

của

-GV nhận xét, diễn giảng về

sông

nước

cách đặt tên hết sức mộc mạc

Mau  Tự nhiên,

của người dân Nam Bộ.


hoang dã, phong

Hỏi: Dòng sông và rừng

phú

đước Năm Căn được miêu tả

nhiên và giản dị

bằng những chi tiết nào? Sử

chất phát .

gần

vùng
Cà

thiên

dụng nghệ thuật gì để tả?
Tác dụng?dùng từ-ngữ như
thế nào để miêu tả ?
Gv chốt :

- Hình ảnh sông

Rộng lớn, hùng vĩ của sông


Năm

Năm Căn

lớn, hùng vĩ, màu

động từ, cụm động từ : không

xanh trãi dài vô

thể thay đổi theo trình tự

tận .

khác được .
- GV nhận xét, nhấn mạnh vẻ
đẹp hùng vĩ, rộng lớn của
cảnh: Cách đặt tên các địa
danh cho thấy tự nhiên,
6

Căn

rộng


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
hoang dã, phong phú, giản dị
chất phát con người hòa

cùng thiên nhiên.
- Động từ, cụm
Hỏi: Tìm những từ miêu tả

động từ : Trình tự,

màu sắc của rừng đước và

tinh tế và chính

nhận xét cách miêu tả màu

xác .

sắc của tác giả?
GV chốt : Con sông rộng lớn,
nước đổ ra biên như thác, cá
nước bơi như con người,
rừng đước cao ngất như dãy
tường thành vô tận => các
động từ và cụm động từ diễn
tả trạng thái hoạt động của
cảnh vật sông Năm Căn .
Hỏi:Màu sắc miêu tả trong
miêu tả các loại thực - động
vật là màu gì ? và có nhận
xét gì về cách miêu tả màu
sắc của tác giả ?
Gv chốt : Màu sắc miêu tả là
màu xanh sắc thái tình cảm .


2.Cảnh chợ Năm

+ Hoạt động 4 : Tìm hiểu về

Căn:

cảnh chợ Năm Căn

- Cảnh đông vui,
tấp nập, trù phú,
độc đáo.
7


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
- Nghệ thuật so
sánh, liệt kê miêu
tả, quan sát tinh tế
khắc họa rõ nét
chợ Năm Căn.

+ Hoạt động 5 : Hình dung

III.Tổng kết:

và cảm nhận về vùng đất Cà

(Ghi nhớ SGK/23


Mau qua bài văn .

T2)
*Cảnh sông nước
- Thảo luận nhanh tìm Cà Mau có vẻ đẹp
nội dung và nghệ thuật rộng lớn, hùng vĩ,
đoạn trích (Hs tự nêu đầy
những cảm nhận thú vị hoang
hay sâu sắc của mình )

sức
dã.

sống
Chợ

Năm Căn là hình
ảnh cuộc sống tấp

- Đọc ghi nhớ SGK.

nập, trù phú, độc
đáo ở vùng đất tận
cùng phía nam Tổ
quốc .
*Bức tranh thiên
nhiên

và


cuộc

sống ở vùng Cà
8


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
Mau hiện lên vừa
cụ thể, vừa bao
quát thông qua sự
cảm nhận trực tiếp
và vốn hiểu biết
phong phú của tác
giả.
+ Hoạt động 6 : Hướng dẫn

III. LUYỆN TẬP

luyện tập .

( Vở BTNV )

GV hướng dẫn HS sử dụng

Hs xem và thực

Vở

hiện


BTNV , làm bài tập ở

phần luyện tập.
- Hướng dẫn HS luyện tập :

- Đọc, xác định yêu cầu

+Yêu cầu HS đọc và xác bài tập.
định yêu cầu bài tập 1, 2 - Cá nhân nêu cảm nghĩ.
SGK.
Hỏi: Nêu cảm nghĩ của em về
vùng Cà Mau ?

E.CỦNG CỐ – DẶN DÒ
Củng cố:Thực hiện ở Hoạt động 2
Dặn dò:
Bài vừa học : Ấn tượng ban đầu về thiên nhiên vùng Cà Mau, Sông
ngòi kênh rạch Cà Mau , Cảnh chợ Năm Căn và nghệ thuật miêu tả
của bài .
9


Bài giảng Ngữ văn lớp 6
Soạn bài: Bức tranh của em gái tôi (trang 30->35,sgk) cho tuần tới
(văn học) cần :
- Đọc và nắm cốt truyện .
- Nắm được các từ khó .
- Đọc chú thích (*) nắm về tác giả, tác phẩm .
- Trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản .
- Chú ý soạn bài cho tiết tới trong tuần : Môn tiếng Việt “So

sánh”
Trả bài: Tuần tới (Sông nước Cà Mau) . Tiết tới : Phó từ .

10