CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN SỬ DỤNG PHƯƠNG
PHÁP KỂ CHUYỆN TRONG DẠY HỌC MÔN TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH
1
Cơ sở lý luận sử dụng phương pháp kể chuyện trong
dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Những vấn đề lý luận về phương pháp kể chuyện
trong dạy học
Khái niệm phương pháp dạy học
Dạy học là toàn bộ các thao tác có mục đích nhằm
chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị văn hóa
mà nhân loại đã đạt được hoặc cộng đồng đã đạt được vào bên
trong một con người. Ngày nay, dạy học là một quá trình gồm
toàn bộ các thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người
học từng bước có năng lực tư duy và năng lực hành động với
mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các kỹ
năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để trên cơ
sở đó có khả năng giải quyết được các bài toán thực tế đặt ra
trong toàn bộ cuộc sống của mỗi người học.
Phương pháp trong tiếng Hy lạp là “Methos” có nghĩa là
con đường. Phương pháp là cách thức nghiên cứu, nhìn nhận
các hiện tượng của tự nhiên và đời sống xã hội. Bàn về khái
niệm phương pháp dạy học, có nhiều cách hiểu khác nhau.
2
Phương pháp dạy học là con đường làm việc chung của người
dạy và phối hợp với người học, qua đó người học nắm vững
được kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo, hình thành được thế giới quan
và năng lực. Quan niệm khác lại cho rằng, phương pháp dạy
học còn là hệ thống những hành động có chủ đích theo một
trình tự nhất định của giáo viên nhằm tổ chức hoạt động nhận
thức và hoạt động thực hành của học sinh nhằm đảm bảo cho
họ lĩnh hội nội dung dạy học và chính như vậy mà đạt được
mục đích dạy học.
Tuy quan niệm có khác nhau, song nhìn chung các ý
kiến đều cho rằng phương pháp dạy học chính là con đường,
cách thức tương tác giữa người dạy và người học thông qua
hoạt động dạy và hoạt động học. Phương pháp dạy học bao
gồm phương pháp dạy và phương pháp học với sự tác động
lẫn nhau, phát huy tính tích cực, chủ động của người học, lấy
người học làm trung tâm dưới sự tổ chức, định hướng của
người thầy. Các phương pháp thường được vận dụng tích cực
trong dạy học hiện nay phải kể đến thuyết trình, thảo luận
nhóm và hợp tác nhóm, dạy học nêu vấn đề, phương pháp tự
học…Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng nên
trong quá trình vận dụng, người dạy không thể chỉ sử dụng
3
một loại phương pháp.
Khái niệm phương pháp kể chuyện
Trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh, có rất nhiều
phương pháp, kĩ thuật dạy học truyền thống và hiện đại có ưu
thế trong việc gây hứng thú cho người học và mang lại hiệu
quả giáo dục tư tưởng, đạo đức cao như phương pháp thảo
luận nhóm, phương pháp giải quyết vấn đề, các kĩ thuật “công
não”, “trạm”, lý thuyết đa trí thông minh…Phương pháp kể
chuyện (một số quan niệm khác thì cho kể chuyện là kĩ thuật,
phương tiện) cũng được coi là một phương pháp khả thi,
mang lại hiệu quả cao trong dạy học môn Tư tưởng Hồ
Chí Minh trong nhà trường đại học, cao đẳng trong giai
đoạn hiện nay.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, “kể chuyện là một
hành động diễn ra giữa một chủ thể là người kể với đối tượng
là người nghe về một chủ đề nào đó. Những câu chuyện thuộc
về thể loại khác nhau như truyền thuyết, cổ tích hay thần
thoại…Nội dung câu chuyện nhằm giải thích về một địa danh,
một khái niệm hay giới thiệu về một nhân vật lịch sử” [4;
tr.223].
4
Dựa trên quan điểm tiếp cận coi kể chuyện dưới góc độ
là một phương pháp dạy học truyền thống diễn ra trong quá
trình dạy học, tác giả đưa ra khái niệm như sau: “Phương
pháp kể chuyện là con đường, cách thức tương tác giữa chủ
thể là người dạy với đối tượng là người học diễn ra trong quá
trình tổ chức các hoạt động giáo dục ở trên lớp hoặc ngoài giờ
lên lớp, thông qua sự phối hợp các hình thức, kĩ thuật, biện
pháp kể chuyện phong phú, đa dạng nhằm đạt được mục tiêu
môn học, bài học”. Như vậy, việc xem phương pháp kể
chuyện vừa là một phương pháp dạy học độc lập vừa có mối
liên hệ với phương pháp thuyết trình và nêu rõ được khái
niệm, đặc điểm, đề xuất được nguyên tắc và biện pháp vận
dụng phương pháp kể chuyện sẽ mang lại hiệu quả trong quá
trình đổi mới phương pháp dạy học các môn lý luận chính trị,
trong đó có môn Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đặc điểm của phương pháp kể chuyện và tính khả thi
của sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư
tưởng Hồ Chí Minh
Về ưu, nhược điểm của phương pháp kể chuyện trong
dạy học. Thứ nhất, về ưu điểm, phương pháp kể chuyện là
phương pháp dạy học có ý nghĩa quan trọng giúp cho các em
5
nhìn nhận một cách đúng đắn về thế giới, về cuộc sống đang
diễn ra thông qua các câu chuyện có thực và được tổ chức vận
dụng một cách bài bản, đúng quy trình. Vận dụng phương
pháp kể chuyện còn kích thích và nâng cao hiệu quả học tập
của sinh viên về một nội dung bài học nào đó. Ngoài ra, vận
dụng tốt phương pháp kể chuyện còn giúp người học hình
thành kinh nghiệm, vốn sống xác lập thái độ của bản thân với
cuộc sống xung quanh, hình thành thói quen gắn lý luận với
thực tiễn, nói đi đôi với làm.
Tuy nhiên, phương pháp kể chuyện cũng giống như các
phương pháp dạy học khác cũng có những nhược điểm: Vận
dụng phương pháp này đòi hỏi phải có sự chọn lọc kỹ từng
câu chuyện gắn với từng nội dung giảng dạy, vận dụng một
cách linh hoạt và khéo léo để câu chuyện có sự lôi cuốn, hấp
dẫn người học. Hơn thế nữa, khi vận dụng phương pháp này
thì cả người dạy và người học đều mất nhiều thời gian cho
nên đòi hỏi từng người dạy phân bổ hợp lý từng nội dung kể
chuyện. Bản thân sinh viên do còn ít kinh nghiệm và vốn sống
nên chưa thực sự nắm bắt hết câu chuyện mình đang kể nếu
không được thực hành đúng nguyên tắc và biện pháp.
Về vai trò,phương pháp kể chuyện trong dạy học môn
6
Tư tưởng Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng trong việc hình
thành tư tưởng lập trường theo Tư tưởng Hồ Chí Minh; Rèn
luyện khả năng tự tin khi triển khai một nội dung nào đó trước
nhiều người. Ngoài ra còn giúp cho sinh viên phát triển hoàn
thiện về nhân cách, đạo đức, bản lĩnh chính trị và rèn luyện
được khả năng giao tiếp trong môi trường lớp học và trước
đám đông.
Về đặc điểm tri thức môn học và tính khả thi của vận
dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học Tư tưởng Hồ Chí
Minh:
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn
diện và sâu sắc các vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam,
từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội
chủ nghĩa, vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa MácLênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí
Minh nhận định tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết tinh của văn
hóa dân tộc Việt Nam, tư tưởng cách mạng Pháp, tư tưởng tự
do của Hoa Kỳ, lý tưởng cộng sản Mác-Lênin, tư tưởng văn
hóa phương Đông, văn hóa phương Tây và phẩm chất cá nhân
của Hồ Chí Minh. Việc học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
góp phần giúp cho sinh viên nắm được nội dung cơ bản môn
7
học Tư tưởng Hồ Chí Minh, sự vận dụng và phát triển sáng
tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam,
được thể hiện trong đường lối, quan điểm, nghị quyết của
Đảng và Pháp luật của Nhà nước; Củng cố lòng tin vào con
đường đi lên CNXH ở nước ta, nâng cao lòng tự hào dân tộc,
về Đảng, về Bác Hồ và có ý thức trách nhiệm cống hiến, góp
phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc trên cương vị được phân
công; giúp phát triển tư duy sáng tạo, óc thẩm mỹ của sinh
viên và giáo dục tinh thần học tập và lao động. Các nội dung
môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với các vấn đề về quá
trình hình thành và phát triển gắn với các thời kì hoạt động
của Hồ Chí Minh trong phong trào cách mạng Việt Nam và
quốc tế vào đầu và giữa thế kỷ XX.
Chương trình của môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh gồm
có 7 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở, quá trình hình thành và phát triển Tư
tưởng Hồ Chí Minh
Chương 2: Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và
cách mạng giải phóng dân tộc
Chương 3: Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội
8
và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Chương 4: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản
Việt Nam
Chương 5: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân
tộc và đoàn kết quốc tế;
Chương 6: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà
nước của dân, do dân và vì dân;
Chương 7: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá, đạo đức
và xây dựng con người mới.
Về giáo trình môn học: Giáo trình môn TTHCM được
nhiều tác giả viết trên cơ sở quán triệt nội dung cơ bản của
Giáo trình quốc gia môn học TTHCM ban hành theo “Quyết
định số 52/2008/QĐ – BGDDT ngày 18/9/2008 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Chương
trình môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh dành cho SV khối
không chuyên ngành Mác –Lênin, TTHCM”. Giáo trình này
là tài liệu cơ bản trong dạy và học môn TTHCM trong các
trường đại học, cao đẳng, quán triệt mục tiêu của môn học và
cụ thể hóa được chương trình. Giáo trình thể hiện tính khoa
9
học, tính sư phạm, tính thực tiễn đồng thời cũng là cơ sở để
kiểm tra hoạt động học tập của SV. Thời lượng của môn học hiện
nay là 2 tín chỉ, tương đương với 30 tiết.
Do đặc điểm của môn học là tìm hiểu về cuộc đời, sự
nghiệp và di sản tư tưởng Hồ Chí Minh và ý nghĩa vận dụng
trong công cuộc đổi mới hiện nay nên việc vận dụng các câu
chuyện một cách có phương pháp trong môn học Tư tưởng
Hồ Chí Minh có tính khả thi cao, không chỉ có ý nghĩa về
cung cấp tri thức mà còn có vai trò quan trọng trong việc hình
thành năng lực, phẩm chất người học thông qua học tập và
làm theo tấm gương học tập, đạo đức, phong cách làm việc,
phong cách ứng xử, phong cách sống của Người.
Vận dụng phương pháp kể chuyện có vị trí quan trọng
trong dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp cho sinh viên
phát huy vốn hiểu biết thêm của mình thông qua việc tìm tòi
qua sách, báo, tham quan, nghe thầy cô, ông bà kể, từ đó kích
thích các em học tập và khả năng giao tiếp. Thông qua những
câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên
Giáp, những câu chuyện về những người thân trong gia đình,
những người đồng chí của Bác, câu chuyện về Bác Hồ trong
trái tim nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế; Những sự kiện
10
lịch sử như: Cách mạng tháng Tám năm 1945, Chiến thắng
Điện Biên Phủ năm 1954, Chiến dịch mùa xuân năm 1975…
Các câu chuyện về đức tính tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và
của chủ tịch Hồ Chí Minh như: Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí
công, Vô tư…sẽ giúp học sinh dễ hình dung về bản chất Tư
tưởng của Người và hứng thú với việc học tập, nắm chắc nội
dung bài học.
Hình thức kể chuyện: Phương pháp kể chuyện luôn được
thực hiện lồng ghép với các phương pháp và kĩ thuật dạy học
khác, được tiến hành thông qua hoạt động kể chuyện của
người thầy hoặc hoạt động kể chuyện của người học. Kể
chuyện luôn được kết hợp với phương pháp trực quan như sử
dụng tranh, ảnh trong kể chuyện làm phong phú hơn nội dung
học, từ đó giúp sinh viên nhớ và hình dung toàn bộ bài học;
hoặc thông qua sự hỗ trợ của công nghệ thông tin như trình
chiếu slide về các hình ảnh của câu chuyện kể làm sinh động
và tạo hứng thú học tập hoặc các bộ phim tư liệu về cuộc đời,
sự nghiệp của Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh.
Cơ sở thực tiễn
11
Khái quát về trường và đặc điểm sinh viên trường Cao
Đẳng Cộng đồng Hậu Giang
Trường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang là cơ sở đào tạo
công lập trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Hậu Giang và được
giao nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh Hậu Giang nói
riêng và cả vùng ĐBSCL nói chung. Trường đào tạo với nhiều
hệ khác nhau từ Trung cấp chuyên nghiệp đến trình độ Cao
đẳng, hình thức đào tạo chính quy và vừa làm vừa học.
Trường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang hiện có 03 cơ
sở tập trung ở 18 ngành đào tạo khác nhau trong đó có Y,
Dược, tiếng Anh, Tin học, giáo dục Mầm non, Giáo dục Tiểu
học đặt tại các cơ sở:
Cơ sở 1: Tại xã Vị Tân, TP. Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.
Cơ sở 2: Tại thị trấn Rạch Gòi, huyện Châu Thành A,
Hậu Giang.
Cơ sở 3: Tại phường Hiệp Thành, thị xã Ngã Bảy, tỉnh
Hậu Giang.
Tổng số cán bộ, viên chức là 118 người trong đó tỷ lệ
giảng viên, cán bộ là nư: 63. Cơ cấu tổ chức nhà trường bao
12
gồm: Ban Giám hiệu: Gồm 01 Hiệu trưởng và 01 Phó Hiệu
trưởng; Giảng viên, giáo viên cơ hữu: 69, đạt chuẩn 100%
(trên chuẩn: 51/71, tỷ lệ: 72%; trong đó có 22 giảng viên
kiêm nhiệm Quản lý phòng, khoa chức năng); Viên chức làm
việc hành chính: 47 trong đó viên chức phòng ban và tương
đương: 22, Kế toán, thủ quỹ: 07, Bảo vệ: 08, Tạp vụ: 10
Về trình độ chuyên môn toàn trường khá đang dạng,
trong đó trình độ Thạc sĩ: 57 người (07 đang học Nghiên cứu
sinh); Đại học: 36 người (Trong đó, có 13 đang học Cao học);
Cao đẳng: 01 người; Trung cấp: 6 người;Trình độ chưa qua
đào tạo: 18 người làm bảo vệ và tạp vụ.
Về các tổ chức Đảng, đoàn thể:Đảng bộ: hiện có 10 Chi
bộ trực thuộc, với 102 đảng viên. Công đoàn: Có 8 tổ công
đoàn, với 118 công đoàn viên và Đoàn Thanh niên có 24 chi
đoàn, với 577 đoàn viên
Về sứ mệnh nhiệm vụ, Trường Cao đẳng Cộng đồng
Hậu Giang được thành lập theo quyết định số 4128/QĐBGD&ĐT ngày 01/08/ 2005 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.
Trường là cơ sở đào tạo công lập, đa cấp, đa ngành nhằm đáp
ứng nhu cầu thiết yếu về đào tạo nhân lực chuyên môn kỹ
13
thuật cho một số lĩnh vực kinh tế - xã hội, một số ngành kinh
tế đặc trưng của địa phương nói riêng và của cả vùng ĐBSCL
nói chung, đồng thời từng bước đáp ứng nhu cầu đa dạng về
học tập, bồi dưỡng, nâng cao trình độ của nhân dân.
Là một trường đào tạo nguồn nhân lực đa ngành nên đặc
điểm sinh viên học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh trong nhà
trường là xuất phát điểm đa dạng về ngành nghề, nhận thức;
sinh viên các nhóm ngành Y Dược, giáo dục ngoan, chăm chỉ,
chuyên cần, ham học hỏi còn sinh viên các khối ngành quản
trị, tiếng Anh có đặc điểm năng động, sáng tạo. Do đó, khi
GV vận dụng phương pháp kể chuyện tại trường Cao đẳng
Cộng đồng Hậu Giang, nhất thiết phải nắm được đặc điểm
sinh viên từng ngành để có biện pháp, hình thức, kĩ thuật kể
chuyện phù hợp, hiệu quả.
Thực trạng sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy
học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường Cao đẳng Cộng
đồng tỉnh Hậu Giang
Thực trạng dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại
trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu Giang
Thực tế tìm hiểu và khảo sát sử dụng phương pháp kể
14
chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường
Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu Giang, cho thấy việc học môn
tư tưởng Hồ Chí Minh rất cần thiết đối với sinh viên đang
ngồi trên ghế nhà trường, các em rất hăng say và hứng thú khi
được học môn học này, vì sinh viên cho rằng môn học này
giúp nhận thức đầy đủ quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc
và con đường xây dựng một xã hội mới, xã hội tốt đẹp đó là
xã hội của dân, do dân, vì dân. Người học không chỉ nhận
thức sâu sắc về Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí
Minh, mà còn hình thành tư tưởng và nhân cách tốt đẹp cho
sinh viên khi ra trường công tác và làm việc. Việc vận dụng
phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí
Minh thường xuyên thông qua việc học tập và lao động ở nhà
trường, trên báo chí và truyền hình, thông qua các câu chuyện
kể, qua hội thi kể chuyện tại trường giúp tinh thần thoải mái
trong học tập.
Qua kết quả khảo sát cho thấy các thầy cô nhận thức
việc sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư
tưởng Hồ Chí Minh tại trường là rất cần thiết và quan trọng để
giúp các em sinh viên nhận thức và bước đầu hình thành giá
trị văn hóa tốt đẹp theo tư tưởng của Người. Hơn nữa việc sử
15
dụng những mẩu chuyện kể về Bác Hồ sẽ tăng khả năng lĩnh
hội kiến thức mới, khả năng giao tiếp cho các em…Bên cạnh
đó, các giảng viên cũng cho biết việc vận dụng phương pháp
kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng có
những hạn chế như: việc lựa chọn các mẩu chuyện sao cho
phù hợp với từng nội dung bài dạy là khó, năng lực kể
chuyện, phải luyện cử chỉ, điệu bộ và đặc biệt là giọng kể,
thời gian chuẩn bị nhiều.
Thực trạng sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy
học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại trường Cao đẳng Cộng
đồng tỉnh Hậu Giang
Trong thời gian vừa qua, tác giả đã tiến hành khảo sát
thực trạng việc sử dụng phương pháp kể chuyện môn Tư
tưởng Hồ Chí Minh tại trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu
Giang. Mục đích khảo sát nhằm đánh giá thực trạng việc sử
dụngphương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ
Chí Minh tại trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu Giang,
cũng như kết quả học tập của các em sinh viên khi vận dụng
phương pháp này. Từ đó, lựa chọn và xây dựng phương pháp
dạy học nào phong phú và lôi cuốn các em khi học tập môn tư
tưởng Hồ Chí Minh
16
Đối tượng khảo sát bao gồm khảo sát thực trạng sử dụng
phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí
Minh từ cả phía giảng viên và sinh viên, trong đó số lượng cụ
thể bao gồm 08 giảng viên môn Tư tưởng Hồ Chí Minh tại
trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu Giang và sinh viên của
2 lớp CĐ Mầm non và CĐ Tiểu học khóa 12: 101 em sinh
viên.
Nội dung khảo sát tại trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh
Hậu Giang, tập trung vào các tiêu chí về nhu cầu cần thiết sử
dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng
Hồ Chí Minh; Mục đích của việc sử dụng phương pháp kể
chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh; Đánh giá
tình hình và phạm vi sử dụng phương pháp kể chuyện trong
dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh; Ý thức, thái độ của sinh
viên khi sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn
Tư tưởng Hồ Chí Minh; Hiệu quả của việc sử dụng phương
pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh;
Những khó khăn khi sử dụng phương pháp kể chuyện trong
dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Phương pháp khảo sát được tiến hành thông qua bảng
hỏi việc sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn
17
Tư tưởng Hồ Chí Minh và phương pháp phỏng vấn sâu kết
hợp với phương pháp phân tích định lượng, định tính kết hợp
với quan sát tiến trình dạy, học trên lớp của giảng viên và sinh
viên trong giờ học môn tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thời gian, địa điểm: Thời gian khảo sát tìm hiểu việc sử
dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng
Hồ Chí Minh vào tháng 8, 9 năm 2018 đồng thời dự giờ, khảo
sát thông qua phiếu vào tháng 10 năm 2018. Địa điểm khảo
sát tại 2 lớp CĐ Mầm non và CĐ Tiểu học khóa 12 ở trường
Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang
Kết quả khảo sát việc sử dụng phương pháp kể chuyện
trong học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên ở
trường Cao đẳng Cộng đồng tỉnh Hậu Giang bước đầu cho
thấy thực trạng của vấn đề sử dụng phương pháp kể chuyện
trong dạy học Tư tưởng Hồ Chí Minh ở trường Cao đẳng
Cộng đồng tình Hậu Giang như sau:
- Mức độ cảm nhận của sinh viên khi sử dụng phương
pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
S
Cảm nhận
Tổng số
18
Đạt (%)
TT
ý kiến
1
Rất yêu thích
37
36,63
2
Khá yêu thích
41
40,59
3
Bình thường
19
18,81
4
Không yêu thích
4
3,96
5
Chán, ghét
0
0
Qua bảng trên ta có thể nhận xét được khi sử dụng
phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ
Chí Minh, đa số sinh viên yêu thích với tỉ lệ rất cao 78/101
đạt 77 % (trong đó với tỉ lệ rất yêu thích là 37/101 đạt
36,63 %, khá yêu thích là 41/101 đạt 40,59 %). Chỉ có 4 em
là không thích với tỉ lệ là 3,96 %. Như vậy, việc sử dụng
phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ
Chí Minh tại trường đối với các em sinh viên rất cần thiết.
- Mức độ của việc sử dụng các phương pháp dạy học
môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Phương pháp
dạy
Mức độ
K
19
T
Th
Rất
hông
hỉnh
ường
thường
thoảng
xuyên
xuyên
17
55
18
11
2
15
64
20
6
56
31
8
Kể chuyện
0
50
32
19
Trò chơi
65
26
7
3
8
57
27
9
áp
dụng
Thuyết trình
Đàm thoại giữa
GV-SV
Thảo luận – làm
việc nhóm
Các
phương
pháp dạy học tích cực
khác
Từ những kết quả bảng khảo sát trên nhận thấy việc sử
dụng nhiều phương pháp dạy học được giảng viên áp dụng tại
trường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang một cách thường
xuyên, trong đó đã sử dụng phương pháp kể chuyện dạy học
môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là 51/101 đạt tỉ lệ 50,49 %, tính
mức độ sử dụng thường xuyên và rất thường xuyên. Ngoài ra
20
việc sử dụng các phương pháp đàm thoại được vận dụng
nhiều với 84/101 đạt tỉ lệ 83,17 %
- Mức độ hài lòng của sinh viên về sử dụng phương
pháp kể chuyện trong học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Ý kiến của các
Sự đồng thuận của SV
bạn SV về việc sử
dụng phương pháp
Rấ
kể chuyện trong học t không
tập môn Tư tưởng
đồng ý
K
hông
đồng ý
Đ
ồng ý
Rất
đồng ý
Hồ Chí Minh
Được tham gia
với
nhiều
phương
pháp dạy học như:
Thảo
luận
nhóm,
4
6
4
3
đóng vai, kể chuyện,
8
2
9
…và các hoạt động
do giảng viên thiết kế.
Giúp chủ động
tham gia tích cực và
7
9
21
15
tăng hứng thú học tập
Từ những cốt
truyện, nội dung cũng
như ý nghĩa của câu
chuyện các bạn SV sẽ
5
4
7
1
21
tiếp thu nhanh và nhớ
lâu hơn.
Rèn luyện khả
năng trình bày và giao
tiếp trước đám đông
6
thông qua các nội
6
7
6
13
dung câu chuyện kể.
Qua bảng trên cho thấy sự đồng thuận một số ý kiến về
học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh sửdụng phương pháp kể
chuyện được các em đánh giá rất cao. Các em cho rằng được
tham gia với nhiều phương pháp dạy học khác như: Thảo luận
nhóm, đóng vai, kể chuyện,…và các hoạt động do giảng viên
thiết kế với tỉ lệ 91/101 đạt 90,09 % (trong đó đồng ý là
82/101 đạt 81,91 % và rất đồng ý là 9/101 đạt 8,91 %); Giúp
chủ động tham gia tích cực và tăng hứng thú học tập với tỉ lệ
94/101 đạt 93,06 % (trong đó đồng ý là 79/101 đạt 78,22 %
22
và rất đồng ý là 15/101 đạt 14,85 %); Từ những cốt truyện,
nội dung cũng như ý nghĩa của câu chuyện, các bạn SV sẽ
tiếp thu nhanh và nhớ lâu hơn với tỉ lệ 92/101 đạt 91,08 %
(trong đó đồng ý là 71/101 đạt 70,3 % và rất đồng ý là 21/101
đạt 20,79 %); Rèn luyện khả năng trình bày với tỉ lệ 89/101
đạt 88,11 % (trong đó đồng ý là 76/101 đạt 75,25 % và rất
đồng ý là 13/101 đạt 12,87 %)
- Hiệu quả của việc sử dụng phương pháp kể chuyện
trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Hiệu quả khi sử
dụng phương pháp
kể chuyện trong dạy
học môn Tư tưởng
Hồ Chí Minh
Tạo
sự
Nhu cầu của SV
Rấ
chắc các nội dung
nắm
Kh
ần
hỉnh
ông cần
thiết
thiết
thoảng
thiết
35
thực tiễn
và
T
t cần
thống
nhất giữa lý luận và
Hiểu
C
33
23
5
7
5
4
9
0
11
3
Ham học và tích
cực phát biểu
Rèn luyện được
nhiều kỷ năng
21
25
5
9
7
0
20
1
6
0
Qua bảng khảo sát trên cho thấy hiệu quả khi sử dụng
phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí
Minh, giúp cho các em sinh viên rất nhiều trong giờ học tập
cụ thể: Tạo sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là 92/101
đạt tỉ lệ 91,08 %; Hiểu và nắm chắc các nội dung là 87/101
đạt tỉ lệ 86,13 %; ham học và tích cực phát biểu là 80/101 đạt
tỉ lệ 79,2 %; Rèn luyện được nhiều kỹ năng là 95/101 đạt tỉ lệ
94,05 %.
- Những khó khăn khi sửdụng phương pháp kể chuyện
trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Những khó
Sự đồng thuận của SV
khăn khi sử dụng
phương pháp kể
Rấ
chuyện dạy học môn t không
Tư tưởng Hồ Chí
đồng ý
Minh
24
K
hông
đồng ý
Đ
ồng ý
Rất
đồng ý
Khả năng trình
bày còn hạn chế khi
8
kể
Tạo tính ỷ lại,
thụ động.
8
2
2
5
8
70
11
33
2
49
11
48
10
Thời gian chuẩn
bị nhiều, các câu
chuyện kể mất nhiều
4
3
7
thời gian
Chỉ một vài em
SV tham gia hoạt
8
động
3
5
Qua bảng khảo sát trên cho thấy những khó khăn, hạn
chế khi sửdụng phương pháp kể chuyện trong học tập môn Tư
tưởng Hồ Chí Minh ở những vấn đề cơ bản sau: Khả năng
trình bày còn hạn chế khi kể với tỉ lệ 81/101 đạt 80,19 %
(trong đó đồng ý là 70/101 đạt 69,31 % và rất đồng ý là
11/101 đạt 10,89 %); Thời gian chuẩn bị nhiều, các câu
chuyện kể mất nhiều thời gian với tỉ lệ 60/101 đạt 59,4 %
25