Nhớ nhạc sĩ họ Trịnh…

Hôm qua 1/4, kỷ niệm ngày qua đời của Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, hầu hết
các quán café nhạc sống tại Sài gòn đều tổ chức đêm nhạc Trịnh để tưởng
nhớ tài năng âm nhạc hiếm có trong lich sử âm nhạc Việt. Từ trước đây vài
ngày người ta đã ra sức quảng bá bằng những băng rôn, áp phích nho
nhỏ, nhằm thu hút những người đã từng một thời say mê nhạc Trịnh. Và
quả nhiên, dân Sài gòn đã thể hiện sự ngưỡng mộ đối với TRỊNH một cách
rất nhiệt thành. Các quán hầu như đều kín chỗ, cho dù là quán có tên tuổi
hay không.
Cách đây không lâu, tôi đã có một entry viết về những cảm xúc giành cho
nhạc Trịnh “Thế đấy, nhạc Trịnh đã đi vào cuộc sống và tâm hồn tôi bằng
một sự thấm đượm tinh tế hiền hòa, mà chắc rằng mãi mãi cho đến những
ngàychập chờn lau trắng trong tay…Tôi thật sự không đủ khả năng về ngôn
ngữ đễ diễn tả những cảm xúc của mình về nhạc Trịnh, tôi chỉ muốn
ghi lại những phút giây đột nhiên tôi thấy rõ tôi đã yêu nhạc Trịnh như thể
đó là một người tình già đã cho tôi sự vỗ về mỗi khi tôi thấy mình mất mát
đớn đau, hoặc như thể đó là một tình yêu vô cùng dẫu cho cuộc đời này là
vô thủy vô chung”. Tôi đã viết một cách chân tình và mộc mạc như thế đó,
để thể hiện nhạc cảm cũng như cái tình của mình giành cho nhạc của ông.
Và tối hôm qua, nhận lời mời của những người bạn nghệ sĩ, tôi đã đến
tham dự đêm nhạc Trịnh Công Sơn tại một quán café sân vườn do các bạn
tôi biểu diễn piano và trình bày ca khúc. Quán tuy đơn sơ, nhưng không
gian thoáng đãng, và có lẽ những nghệ sĩ biểu diễn, từ nhạc công, ca sĩ cho
đến MC đều ở lứa tuổi trung niên, nên một cách rất tự nhiên họ đã thổi
vào đêm nhạc một tâm tình rất lắng đọng, mà dường như chỉ có những con
người ít nhiều đã từng thở chung với Trịnh bầu không khí của những ngày
vận nước điêu linh, những ngày mà thế hệ trẻ thấy mình bơ vơ ngơ ngác,
và từ đó nhận ra thân phận con người là vô cùng nhỏ bé, mới có thể cảm
nhận một cách sâu lắng về ca từ trong nhạc Trịnh.
Đêm nhạc bắt đầu bằng nhạc phẩm “Ru đời đi nhé”, tuy âm thanh không

pro., nhưng phần đệm của piano và guitar thùng cùng giọng hát của người
bạn thân khiến cho tôi có một cảm nhận về sự thật thà, không dối trá, một
sự đối mặt rất thực tế giữa tình cảm con người và đời sống, thân
phận… “Có khi mưa ngoài trời là giọt nước mắt em, đã nương theo vào đời
làm từng nỗi ưu phiền…Chân đi nằng nặng hoang mang, ta nghe tịch lặng
rơi nhanh, dưới khe im lìm…”. Tôi bỗng nghe một thoáng cay trong mắt. Có
thể tôi đang đối diên với chính niềm đau của mình, khi vô tình một hạt mưa
đầu mùa rất mỏng chợt chạm trên thịt da. Và hoang mang trong nỗi im lìm
tịch lặng. Cái diệu kỳ của âm nhạc TCS là ở đấy, giai điệu đã chuyển tải ý
nghĩa của ca từ đến những ngóc ngách sâu kín nhất trong hồn người và
đời người. Rất nhiều những nhạc phẩm đã được thể hiện : Phôi pha, Hạ
trắng, Diễm xưa ,Níu tay nghìn trùng, Quỳnh hương, Biết đâu nguồn cội…
Rất tiếc, có lẽ sự chuẩn bị hơi gấp rút về mặt thời gian đã khiến một số ca
từ không được chính xác trong quá trình biểu diễn của các ca sĩ. Và có lẽ,
một số ít các thính giả biết nhiều về ca khúc TCS cảm thấy hơi…không thỏa
mãn cho lắm!
Viết, cảm nhận, phân tích, và ngợi ca âm nhạc Trinh Công Sơn, cũng như
xưng tụng người nhạc sĩ tài danh này, thì đã có rất nhiều cây bút chuyên
nghiệp và những nhà chuyên môn . Và giới thưởng thức có lẽ cũng đã quá
quen thuộc với những bài viết như vậy. Từ trước đến nay Trịnh tiên sinh
vẫn được xã hội và công chúng của ông nhìn nhận là một tài năng nghệ
thuật, một phù thủy biến hóa ca từ, và đặc biệt, tư tưởng thể hiện trong âm
nhạc của ông nghiêng về mặt triết lý thân phận con người, và người ta
hiểu Trịnh không quan tâm đến chính trị. Âm nhạc của Trịnh là tiếng nói yêu
thương con người, ước mơ hòa bình và e sợ chiến tranh, chỉ đơn giản thế
thôi. Bất ngờ trong ngày hôm nay tôi có đọc được trên internet một bài viết
rất sâu sắc và chi tiết về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn , của một nhà hoạt động
nghệ thuật cũng khá nổi tiếng tại Việt Nam . Thông qua bài viết đó, người
đọc hiểu rằng, nhạc sĩ Trinh Công Sơn cũng là một người nuôi nhiều tham
vọng chính trị. Tôi không hiểu biết nhiều về chính trị, nên không có ý kiến

luận bàn về vấn đề này. Ở góc độ của một kẻ thưởng ngoạn nghệ thuật
đỉnh cao của nhân loại – âm nhạc – tôi thật sự không quan tâm nhiều đến
những tư tưởng phía sau của người sáng tác, hay nói cách khác, sự thể
hiện tư tưởng, chiều sâu tâm hồn của nhạc sĩ qua giai điệu và ca từ trong
nhạc phẩm của họ, với tôi mới là điều quan trọng. Đành rằng sẽ có ít nhiều
hụt hẫng nếu một sự thật được phơi bày, là người nghệ sĩ ấy đã viết không
trung thực lắm với quan điểm sống và tư tưởng, ước vọng của ông. Là một
con người, ít nhiều sẽ có những tham vọng, về một khía cạnh này hay khía
cạnh khác. Trịnh cũng vậy thôi. Tôi không nghĩ ông là người dối trá. Tôi yêu
tác phẩm của ông, vì thông qua đó tôi nhìn thấy chính tôi, và chiêm nghiệm
những mối quan hệ nhân duyên, tựa như “tưởng rằng đã quên cuộc tình sẽ
yên…” hay “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng..”, rất nhiều, nhưng
đại loại là như vậy. Nhạc của ông như một lời tự sự, có khi trăn trở, có khi
thản nhiên, có khi tiếc nuối, có khi phẫn nộ, và thiết tha, và đớn đau, và vỗ
về…nói chung là đủ loại cảm xúc của con người được phô diễn trong tác
phẩm của Trịnh. Tôi say mê nhạc Trịnh là vì thế. Và đơn giản hơn nữa, tôi
nghĩ ông cũng giống như tôi, có tình cảm – và có tham vọng. Tôi không thần
tượng cá nhân Trịnh, có lẽ thế hệ của tôi có những cảm nhận và nhận định
khác với thế hệ đi trước, nên bài viết về Trịnh mà tôi đang đề cập ở đây, dù
sao cũng chỉ khiến cho tôi ngạc nhiên về một “bí mật” của ông mà thôi. Còn
sự ngưỡng mộ tài năng của ông, hoặc tình yêu giành cho nhạc của ông thì
vẫn vậy, không có gì thay đổi đối với tôi. Dù sao tôi cũng muốn được gởi
một lời cảm ơn tác giả bài viết này, qua đó tôi hiểu được tâm cảm tù đày
trong một ký ức khốn đốn về sự đổ vỡ một tình cảm, thứ tình cảm đáng
được trân trọng trong cuộc đời của mỗi con người – tình bạn. Người ấy đã
viết ra những sự thật đã cố tình được vùi quên về một người bạn thân –
nhạc sĩ TCS – bằng lời lẽ xót xa và chân tình, mà có lẽ khi đọc tôi đã cảm
nhận được. Một số chi tiết về cuộc sống cá nhân Mr. Trịnh, thật tình cờ tôi
đã từng chứng kiến trong thực tế, vào những năm kinh tế và văn hóa VN có
xu hướng thay đổi, vì vậy tôi tin những điều mà tác giả đã viết là sự thật.

Như đã nói, dù tôi hết sức ngưỡng mộ tài năng Trịnh, nhưng tôi chưa bao
giờ thần tượng con người ấy, dù triết lý trong nhạc phẩm của ông rất sâu
xa, nhưng tôi hoàn toàn tin rằng chính ông cũng chưa “ngộ” hết những tư
tưởng mà ông đã viết. Vì vậy tôi không bị shock khi đọc và hiểu thêm một
số bí mật về TCS. Với tôi, nhạc Trịnh và cá nhân Trịnh là hai vấn đề có thể
tạm cho là độc lập với nhau, ít nhất là trong lúc này.
Nhân kỷ niệm ngày Trịnh Công Sơn qua đời, và một dịp ngồi lại với bè bạn,
những người có cùng một xu hướng cảm thụ âm nhạc, tôi muốn được chia
sẻ ít nhiều với mọi người, những ai đã từng một thời say mê nhạc Trịnh, về
những nhận định của riêng tôi giành cho nhạc sĩ và nhạc phẩm. “Ôm lòng
đêm nhìn vầng trăng mới về…”, bạn tôi đang hát, bằng xúc cảm thật thà
của cô ấy, và tôi ngước nhìn bầu trời thăm thẳm với một ánh trăng treo
nghiêng…. Trăng khuyết hệt như một miệng cười. “Trăng cười em đấy!”.
Hình như có lần ai đó đã nói với tôi như vậy. Ừ nhỉ, trăng vẫn cười thản
nhiên trong lòng đêm, dẫu cho “đường về quá dài” và “không còn ai”… Thế
đấy, ca từ của Trịnh luôn bật ra từ mọi hoàn cảnh, và xuyên suốt những
phận đời. Và tôi luôn thấy những bài hát Trịnh vây quanh cuộc sống và ý
nghĩ của chính tôi…từng ngày!