BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TP.HCM
KHOA MÔI TRƯỜNG
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG MÔ HÌNH ALOHA
ĐÁNH GIÁ SỰ CỐ CHÁY, NỔ HÓA CHẤT
TẠI KHO HÓA CHẤT TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
SVTH:
MSSV:
GVHD:

HUỲNH TRẦN Ý NHI
0150020126
TS. ĐỖ THỊ THU HUYỀN
Th.S NGUYỄN THỊ ĐOAN TRANG

TP.HCM, 12/2016


BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ
MÔI TRƯỜNG TPHCM
--------------KHOA MÔI TRƯỜNG
BỘ MÔN QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

---------------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
HỌ VÀ TÊN: HUỲNH TRẦN Ý NHI
MSSV: 0150020126
NGÀNH: Quản lý Môi trường
LỚP: 01ĐH – QLMT2
1. Tên Luận văn: Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ
hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
2. Nhiệm vụ Luận văn:
- Thu thập thông tin về tình hình hoạt động, sử dụng, lưu giữ và thải bỏ các loại
hóa chất có nguy cơ xảy ra sự cố cháy, nổ tại các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố
Hồ Chí Minh . Tìm hiểu nguyên nhân, diễn biến và hậu quả của một số sự cố cháy, nổ
hóa chất qui mô lớn xảy ra trên địa bàn Thành phố trong những năm gần đây.
- Ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá phạm vi và mức độ ảnh hưởng từ sự cố
cháy, nổ hóa chất, đáp ứng được trong các trường hợp sự cố khẩn cấp.
- Trường hợp nghiên cứu điển hình: Xây dựng kịch bản sự cố cháy, nổ Toluen tại
kho hóa chất thuộc quận Bình Tân.
- Đề xuất các biện pháp phòng ngừa, ứng phó đối với sự cố cháy nổ hóa chất cho
địa bàn TP.HCM và trường hợp nghiên cứu điển hình.
3. Ngày giao nhiệm vụ:
15 - 07 - 2016
4. Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 19 - 12 - 2016
5. Họ và tên người hướng dẫn: TS. ĐỖ THỊ THU HUYỀN
6. Phần hướng dẫn:
- Giúp sinh viên định hướng tên, nội dung đề tài và chỉnh sửa hoàn thành đề
cương.
- Hỗ trợ cung cấp tài liệu, thông tin về kho hóa chất nghiên cứu điển hình, kế
hoạch phòng ngừa, ứng phó với sự cố cháy, nổ hóa chất và các tài liệu khác có liên
quan

- Hướng dẫn sinh viên tìm hiểu mô hình ALOHA, hỗ trợ xây dựng kịch bản sự
cố cháy, nổ hóa chất Toluen tại kho hóa chất trên địa bàn quận Bình Tân.
- Chỉnh sửa nội dung, giúp sinh viên phân chia bố cục Luận văn hợp lý, khoa
học, phù hợp với mục tiêu đưa ra. Thường xuyên nhắc nhở, đôn đốc sinh viên hoàn
thành Luận văn đúng tiến độ đề ra.


7. Ngày bảo vệ Luận văn:
28.12.2016
8. Kết quả bảo vệ Luận văn:  Xuất sắc;  Giỏi;
Nội dung Luận văn tốt nghiệp đã được bộ môn thông qua.
Ngày

tháng

 Khá;  Đạt

năm

NGƯỜI PHẢN BIỆN

NGƯỜI HƯỚNG DẪN CHÍNH

(Ký và ghi rõ họ tên)

(Ký và ghi rõ họ tên)

PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hà

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN

(Ký và ghi rõ họ tên)

TS. Nguyễn Lữ Phương

TS. Đỗ Thị Thu Huyền

KHOA MÔI TRƯỜNG
(Ký và ghi rõ họ tên)


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được Luận văn tốt nghiệp này là nhờ vào sự giúp đỡ tận tình của các
Thầy Cô, của bạn bè và người thân.
Đầu tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn của mình tới các Thầy, Cô trong khoa Môi
Trường của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TPHCM đã hướng dẫn, dạy dỗ,
giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập tại trường và quá trình làm Luận văn tốt nghiệp.
Để hoàn thành bài Luận văn tốt nghiệp này, em xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu
sắc nhất đến Cô Đỗ Thị Thu Huyền, hiện đang công tác tại phòng Quản lý khoa học và
Quan hệ đối ngoại của Viện Môi trường và Tài nguyên TPHCM, cùng với Cô Nguyễn
Thị Đoan Trang, hai Cô đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện giúp đỡ
em trong suốt thời gian thực hiện Luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những người đã luôn giúp đỡ, động
viên em trong suốt quá trình học tập cũng như thời gian thực hiện Luận văn.
Cuối cùng, em xin chúc toàn thể các Thầy Cô, gia đình và bạn bè luôn mạnh khỏe,
hạnh phúc và thành đạt.
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!


TP.HCM, tháng 12 năm 2016
Sinh viên
HUỲNH TRẦN Ý NHI

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

i


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Hóa chất có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, được sử dụng rộng rãi ở
hầu hết các ngành kinh tế và mọi hoạt động của đời sống hàng ngày, đặc biệt là trong
công nghiệp và nông nghiệp. Các hoạt động kinh doanh, sử dụng và tồn trữ hóa chất
luôn tiềm ẩn các nguy cơ mất an toàn. Trong thực tế, đã có nhiều sự cố hóa chất xảy ra
(tràn đổ, phát thải hóa chất; cháy, nổ hóa chất...) gây tác động không nhỏ đến con người,
tài sản và môi trường xung quanh.
Luận văn “Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa
chất tại kho hóa chất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” được thực hiện với mục
đích nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất cho các
cơ sở có hoạt động hóa chất trên địa bàn TPHCM, đồng thời đề xuất một số biện pháp
phòng ngừa, ứng phó các sự cố cháy, nổ hóa chất cho Thành phố. Luận văn đã thực hiện
những nội dung chủ yếu bao gồm:
- Tổng quan về các loại hóa chất công nghiệp (đặc biệt là các hóa chất dễ cháy, nổ)

và thực trạng hoạt động hóa chất trên địa bàn TPHCM. Đồng thời liệt kê một số sự cố
cháy, nổ hóa chất xảy ra trên địa bàn Thành phố trong những năm gần đây, tìm hiểu
nguyên nhân, diễn biến và hậu quả của các sự cố này.
- Tổng quan tài liệu các phương pháp đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất đã được áp
dụng và phân tích ưu điểm, nhược điểm của các phương pháp này. Từ đó xem xét lựa
chọn mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất, trường hợp điển hình áp dụng
đánh giá kịch bản sự cố cháy, nổ Toluen tại kho hóa chất trên địa bàn quận Bình Tân.
- Luận văn đã xây dựng 16 kịch bản khí tượng bao gồm 8 kịch bản trường hợp
cháy Toluen và 8 kịch bản trường hợp nổ. Kịch bản xấu nhất trường hợp cháy hóa chất
là kịch bản số 3 (26oC; 61%; 4.5 m/s) và số 4 (26oC; 82%; 4.5 m/s), bán kính vùng thiệt
hại (đỏ, cam vàng) lớn nhất lần lượt là (29m; 37m; 52m). Kịch bản xấu nhất trường hợp
nổ hóa chất là kịch bản số 9 (26oC; 61%; 2.4 m/s), bán kính vùng thiệt hại (đỏ, cam,
vàng) lớn nhất là (231m; 327m; 510m).
- Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phòng ngừa, ứng phó
sự cố, cháy, nổ hóa chất cho kho hóa chất trường hợp nghiên cứu điển hình nói riêng và
các cơ sở, doanh nghiệp có hoạt động hóa chất nói chung trên địa bàn TPHCM.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

ii


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

ABSTRACT
Chemicals have an important role in economic growth, they have been widely used

in almost all the economic sectors and activities of daily life, especially in the industry
and agriculture. The activities such as business, using and storage chemicals have many
potential safety hazards. In fact, there have been many incidents occurring by chemicals
(accidental chemical spills, chemical releases, chemical fires ...) which cause significant
impacts on people, property and the environment.
The purpose of thesis is to assess the impacts of accidental chemical fires and
explosions for the businesses on chemicals in Ho Chi Minh City, and propose the
prevention and response plans and solutions for accidental chemical fires and explosions
in the City. The main contents of the thesis include:
- To provide an overview on the industrial chemicals (specially flammable
chemicals) and the state of the chemical activities in Ho Chi Minh City. Besides, listing
the accidental chemical fires and explosions occurred in the City in the recent years,
analyzing the causes, happenings and consequences of these incidents.
- To provide literature overview of the methods applied in assessing the accidental
chemical fires, explosions and analyse the advantages and disadvantages of these
methods. From this review, ALOHA model was selected to assess the accidental
chemical fires, explosions for a case study of evaluation accidental Toluene chemical
fire and explosion at a chemical warehouse at Binh Tan district.
- Thesis has built 16 meteorological scenarios includes: 8 scenarios in case of fire
Toluene and 8 scenarios in case of explosion. The worst scenarios in case of chemical
fire scenario are number 3 (26 oC; 61%; 4.5 m/s) and number 4 (26 oC; 82%; 4.5 m/s),
with the largest damage radius (red, orange, yellow) respectively (29m; 37m; 52m). The
worst scenario in case of chemical explosion scenario is number 9 (26 oC; 61%; 2.4 m/s),
with the largest damage radius (red, orange, yellow) respectively (231m, 327m, 510m).
- To propose the prevention and response plans and solutions for accidental
chemical fires and explosions at this chemicals warehouse in particular and the
chemicals businesses and enterprises in general in Ho Chi Minh City.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền

Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

iii


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
.............................................

TPHCM, Ngày….tháng….năm 2016
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

ĐỖ THỊ THU HUYỀN
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

iv


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
.............................................

TPHCM, Ngày….tháng….năm 2016
GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

v


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. i
TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................ ii

ABSTRACT ................................................................................................................ iii
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN .............................................. iv
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN....................................................v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. viii
DANH MỤC HÌNH.....................................................................................................x
DANH MỤC BẢNG................................................................................................. xii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1
1.

Đặt vấn đề .............................................................................................................. 1

2.

Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 2

3.

Nội dung nghiên cứu.............................................................................................. 2

4.

Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 3

5.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 4

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ SỰ CỐ CHÁY, NỔ HÓA CHẤT
.........................................................................................................................................5
1.1. Tổng quan về hóa chất công nghiệp và sự cố cháy, nổ hóa chất ........................... 5

1.2. Các phương pháp đánh giá sự cố cháy nổ hóa chất ............................................... 9
1.3. Sơ lược về điều kiện khí hậu và hiện trạng hoạt động hóa chất trên địa bàn thành
phố Hồ Chí Minh .......................................................................................................... 13
1.4. Giới thiệu kho hóa chất nghiên cứu điển hình ..................................................... 20
1.5. Đánh giá chung .................................................................................................... 23

CHƯƠNG 2 GIỚI THIỆU MÔ HÌNH ALOHA ................................................25
2.1. Khái niệm và lịch sử phát triển của ALOHA ........................................................ 25
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

vi


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

2.2. Cấu trúc, chức năng và ứng dụng của ALOHA .................................................... 26
2.3. Cơ sở dữ liệu của ALOHA .................................................................................... 27
2.4. Ưu, nhược điểm của ALOHA ............................................................................... 30
2.5. Các bước sử dụng ALOHA ................................................................................... 32

CHƯƠNG 3 TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH: XÂY DỰNG
KỊCH BẢN SỰ CỐ CHÁY, NỔ HÓA CHẤT TOLUEN TẠI KHO HÓA
CHẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BÌNH TÂN ......................................................50
3.1. Đối tượng nghiên cứu điển hình .......................................................................... 50
3.2. Xây dựng kịch bản sự cố ..................................................................................... 50
3.3. Xây dựng kịch bản khí tượng cho mô hình ......................................................... 51

3.4. Chạy mô hình ....................................................................................................... 52
3.5. Kết quả mô hình ................................................................................................... 67
3.6. Đánh giá kết quả .................................................................................................. 69

CHƯƠNG 4 ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA, ỨNG PHÓ ĐỐI VỚI
SỰ CỐ CHÁY, NỔ HÓA CHẤT CHO ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH ...........................................................................................................................79
4.1. Các biện pháp phòng ngừa sự cố cháy, nổ hóa chất ............................................ 79
4.2. Các biện pháp ứng phó với sự cố cháy, nổ hóa chất ........................................... 84

KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ .....................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................94
PHỤ LỤC 1 .................................................................................................................95
PHỤ LỤC 2 .................................................................................................................97

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

vii


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
: Atmospheric Dispersion Of Reacting Agents
Các chất phản ứng phát tán trong khí quyển
: Acute Exposure Guideline Levels

AEGLs
Hướng dẫn cấp độ phơi nhiễm cấp tính
: Areal Locations of Hazardous Atmospheres
ALOHA
Khu vực phân bố vùng không khí nguy hiểm
: Atmosphere Release Advisory Capability
ARAC
Khả năng đánh giá phát thải hóa chất vào không khí
: Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion
BLEVE
Nổ do giãn nở hơi của chất lỏng sôi
: Computer - Aided Management of Emergency Operations
CAMEO
Quản lý các hoạt động khẩn cấp bằng máy tính
: Design Institute for Physical Property Data
DIPPR
Viện nghiên cứu các tính chất vật lý
: Environmental Protection Agency
EPA
Cơ quan Bảo vệ Môi trường
: Acute Exposure Guideline Levels
ERPGs
Hướng dẫn kế hoạch ứng cứu khẩn cấp
: Greenwich Mean Time (Giờ trung bình tại Greenwich)
GMT
: Immediately Dangerous to Life and Health
IDLH
Mối nguy hiểm ảnh hưởng cấp tính đến sức khỏe và cuộc sống
: Level of Concerns (Mức độ hóa chất được quan tâm)
LOCs

MARPLOT : Mapping Application for Response, Planning, and Local
Operational Tasks (Ứng dụng bản đồ cho việc ứng phó, lập kế
hoạch và các hoặt đông của địa phương)
: MOdeling and Simulation of fire and Explosion in Chemical
MOSEC
process industries (Mô hình hóa và mô phỏng các sự cố cháy, nổ
hóa chất trong sản xuất công nghiệp)
: National Oceanic and Atmospheric Administration
NOAA
Ban Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia
: Protective Action Criteria for Chemicals
PACs
Tiêu chuẩn hành động bảo vệ
ADORA

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

viii


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT (tiếp theo)

BCH
CT - BCT

GCNĐĐK KD
HDKT
NĐ - CP
PCCC
QĐ – UBND
QH
TCVN
TM - DV
TNHH
TPHCM
TT - BCT

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

: Ban chỉ huy
: Chỉ thị - Bộ Công thương
: Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh
: Hướng dẫn kỹ thuật
: Nghị định – Chính phủ
: Phòng cháy chữa cháy
: Quyết định - Ủy ban nhân dân
: Quốc hội
: Tiêu chuẩn Việt Nam
: Thương mại – Dịch vụ
: Trách nhiệm hữu hạn
: Thành phố Hồ Chí Minh
: Thông tư – Bộ Công thương


ix


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1 Biểu đồ nhiệt độ không khí trạm Tân Sơn Hòa từ 2011 – 2015. ........... 14
Hình 1.2 Biểu đồ độ ẩm không khí trạm Tân Sơn Hòa từ 2011 – 2015. ................ 15
Hình 2.1 Các loại giá trị độc tính thể hiện các Mức độ hóa chất cần quan tâm
(LOCs). ........................................................................................................................ 29
Hình 2.2 Hộp thoại danh sách các vị trí có sẵn trong thư viện ALOHA. ............. 32
Hình 2.3 Hộp thoại thông tin địa lý của vị trí cần thêm vào ALOHA. .................. 33
Hình 2.4 Thông tin về múi giờ cho quốc gia được chọn.......................................... 34
Hình 2.5 Hộp thoại thông số tòa nhà xảy ra sự cố. .................................................. 35
Hình 2.6 Hộp thoại thông tin ngày và giờ xảy ra sự cố. .......................................... 36
Hình 2.7 Hộp thoại thông tin hóa chất gây ra sự cố. ............................................... 37
Hình 2.8 Một số dung dịch hóa chất mà ALOHA hỗ trợ tính toán. ...................... 38
Hình 2.9 Cách thêm hóa chất mới vào thư viện. ..................................................... 38
Hình 2.10 Ví dụ hóa chất Hexane được thêm vào thư viện. ................................... 39
Hình 2.11 Các thông số về điều kiện khí tượng ALOHA yêu cầu. ........................ 40
Hình 2.12 Các thông số về điều kiện khí tượng ALOHA yêu cầu (tiếp theo). ...... 42
Hình 2.13 Nhập giá trị COM để kết nối với trạm SAM.......................................... 43
Hình 2.14 Thông tin khí tượng được SAM cung cấp. ............................................. 44
Hình 2.15 Thiết lập nguồn xảy ra sự cố. ................................................................... 45
Hình 2.16 Tiến hành chạy mô hình và hiển thị kết quả. ......................................... 46
Hình 2.17 Giao diện MARPLOT. ............................................................................. 47
Hình 2.18 Nhập tọa độ để MARPLOT xác định vị trí xảy ra sự cố....................... 48
Hình 2.19 Liên kết ALOHA với MARPLOT để xuất kết quả. .............................. 49

Hình 3.1 Thêm vị trí mới (TPHCM) vào thư viện ALOHA. .................................. 53
Hình 3.2 Vị trí bồn hóa chất Toluen khi xảy ra sự cố. .............................................54
Hình 3.3 Thông tin địa lý của TPHCM. ....................................................................54
Hình 3.4 Thông tin múi giờ của Việt Nam. ...............................................................55
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

x


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

Hình 3.5 Cập nhật TPHCM vào thư viện ALOHA. .................................................55
Hình 3.6 Thông số cho tòa nhà. ..................................................................................56
Hình 3.7 Thời gian xảy ra sự cố. ................................................................................56
Hình 3.8 Hóa chất gây ra sự cố. .................................................................................57
Hình 3.9 Thông tin về điều kiện khí tượng của TPHCM. .......................................58
Hình 3.10 Thông số kích thước của bồn chứa...........................................................60
Hình 3.11 Khối lượng và thể tích hóa chất chứa trong bồn. ...................................61
Hình 3.12 Kịch bản bồn chứa bị rò rỉ, hóa chất chất và tạo thành bể lửa. ............62
Hình 3.13 Kịch bản nổ do giãn nở hơi của chất lỏng sôi, hóa chất cháy và tạo thành
quả cầu lửa. ..................................................................................................................63
Hình 3.14 Hình dạng, kích thước của hóa chất tràn đổ. ..........................................64
Hình 3.15 Chiều cao đáy bồn chứa bị rò rỉ. ..............................................................64
Hình 3.16 Bảng tóm tắt thông tin nhập vào ALOHA. .............................................65
Hình 3.17 Bảng tóm tắt thông tin nhập vào ALOHA (tiếp theo). ...........................65
Hình 3.18 Lựa chọn mô hình tính toán......................................................................66

Hình 3.19 Lựa chọn hệ đơn vị cho kết quả................................................................66
Hình 3.20 Giá trị LOC của Toluen. ...........................................................................67
Hình 3.21 Bán kính vùng thiệt hại của kịch bản số 1. ..............................................68
Hình 3.22 Kết quả của kịch bản xấu nhất trường hợp cháy (kịch bản 3). .............70
Hình 3.23 Bức xạ nhiệt dạng vùng và dạng điểm. ....................................................71
Hình 3.24 Tốc độ hóa chất bị đốt cháy. .....................................................................72
Hình 3.25 Kết quả kịch bản cháy xấu nhất được hiển thị trên MARPLOT..........73
Hình 3.26 Bán kính vùng thiệt hại của vụ nổ Toluen (kịch bản số 9).....................74
Hình 3.27 Tóm tắt kịch bản nổ hóa chất xấu nhất (kịch bản 9)..............................75
Hình 3.28 Kết quả kịch bản nổ xấu nhất được hiển thị trên MARPLOT. ............76
Hình 4.1 Quy trình ứng cứu khi xảy ra sự cố cháy, nổ hóa chất. .......................... 85
Hình 4.2 Quy trình ứng cứu sự cố cháy, nổ hóa chất cho kho hóa chất nghiên cứu
điển hình. ..................................................................................................................... 90
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

xi


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1 Phân nhóm chất dễ cháy theo nhiệt độ bùng cháy .................................... 6
Bảng 1.2 Phân nhóm chất dễ nổ theo giới hạn nổ ..................................................... 6
Bảng 1.3 Một số tiền chất công nghiệp dễ cháy có tồn trữ tại các cơ sở ................. 6
Bảng 1.4 Các khả năng phá huỷ gây ra do quá áp .................................................. 10
Bảng 1.5 Phân loại độ ổn định khí quyển ................................................................. 16

Bảng 1.6 Các địa bàn trọng điểm tập trung các cơ sở kinh doanh/kho chứa hóa
chất nguy hiểm ............................................................................................................ 17
Bảng 1.7 Một số kho chứa có quy mô lớn hoạt động tại thành phố Hồ Chí Minh
.................................................................................................................................... 17
Bảng 1.8 Các loại hóa chất dễ cháy, nổ được lưu trữ trong kho ............................. 20
Bảng 1.9 Đặc tính vật lý, hóa học của Toluen .......................................................... 22
Bảng 2.1 Các kịch bản sự cố tương ứng với nguồn mà ALOHA có thể mô hình hóa
được.............................................................................................................................. 26
Bảng 3.1 Danh sách các kịch bản khí tượng ............................................................ 52
Bảng 3.2 Kết quả bán kính vùng thiệt hại của 16 kịch bản .................................... 69
Bảng 3.3 Kết quả của 6 kịch bản nổ.......................................................................... 74
Bảng 3.4 So sánh kịch bản cháy và kịch bản nổ hóa chất ...................................... 77
Bảng 4.1 Trang thiết bị kỹ thuật phòng hộ lao động và an toàn trong sản xuất ... 89

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

xii


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

MỞ ĐẦU
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong những năm gần đây, công nghiệp hoá chất thành phố đã phát triển với tốc độ
cao vượt trên mức trung bình của cả nước và của toàn ngành công nghiệp Thành phố
nên tỷ trọng ngày càng cao. Các mặt hàng công nghiệp hoá chất cũng ngày càng đa

dạng, phong phú, chiếm lĩnh dần thị trường trong nước; một số mặt hàng đã vươn ra
được nước ngoài (nhựa, cao su...)
Ngành hoá chất bao gồm nhiều phân ngành, rất đa dạng được phân thành 11 nhóm
như sau:
-

Sản xuất phân bón
Sản xuất hoá chất cơ bản (trừ phân bón)
Sản xuất hoá chất bảo vệ thực vật
Sản xuất sơn, vecni và các chất sơn quét tương tự, sản xuất mực in và ma tít
Sản xuất thuốc, hoá dược và dược liệu
Sản xuất mỹ phẩm, xà phòng, chất tẩy rửa, làm bóng và chế phẩm vệ sinh
Sản xuất các sản phẩm từ cao su và plastic
Sản xuất các sản phẩm điện hoá
Sản xuất các sản phẩm hoá dầu
Sản xuất khí công nghiệp
Sản xuất các sản phẩm hoá chất khác.
(Nguồn: Đề án phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn TPHCM, 2015)

Song song đó, tình hình cháy, nổ trên địa bàn thành phố diễn biến hết sức phức tạp,
một số vụ cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, tính mạng con người làm ảnh
hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hóa chất
là những nơi có nguy cơ tiềm ẩn gây cháy, nổ luôn ở mức cao, khi xảy ra cháy rất khó
cứu chữa nên việc thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy tại các cơ sở
này luôn phải được đề cao và quan tâm đúng mức.
Có thể thấy, những vụ hỏa hoạn liên quan đến hóa chất là rất nguy hiểm. Theo các
chuyên gia về phòng cháy chữa cháy, nguyên nhân dẫn tới các vụ cháy hóa chất là do
kho bảo quản hóa chất quá nóng, vượt quá nhiệt độ tự cháy hoặc nhiệt độ bùng cháy của
hóa chất làm hóa chất bốc cháy sinh nhiệt có thể gây nổ; chập điện, do hóa chất tràn đổ
phản ứng với các loại hóa chất khác trong cùng kho bảo quản sinh ra khí cháy gây nổ...

Do đó, khi để xảy ra cháy nổ liên quan đến hóa chất thì hậu quả khôn lường. Vì vậy,
việc nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy nổ hóa chất độc hại tại
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

1


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

thành phố Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, mô hình ALOHA giúp đánh
giá nhanh và chính xác phạm vi và mức độ ảnh hưởng của sự cố, điều này không chỉ
đáp ứng nhu cầu thực tiễn của thành phố mà còn giúp thành phố có thể chủ động, sẵn
sàng ứng phó kịp thời các tình huống sự cố cháy nổ, giảm được xác suất thiệt hại về
người và tài sản đáng kể, qua đó góp phần hạn chế các tác động tiêu cực ,bảo vệ sức
khỏe con người, môi trường và xã hội vì mục tiêu phát triển bền vững.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
2.1. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá được phạm vi và mức độ ảnh hưởng của kịch bản sự cố cháy nổ hóa chất
cụ thể trên địa bàn TP.HCM thông qua mô hình ALOHA.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Thu thập thông tin về tình hình hoạt động, sử dụng, lưu giữ và thải bỏ các loại
hóa chất có nguy cơ xảy ra sự cố cháy, nổ tại các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố
Hồ Chí Minh .
- Ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá phạm vi và mức độ ảnh hưởng của kịch
bản sự cố cháy, nổ Toluen tại kho hóa chất thuộc quận Bình Tân.
- Đề xuất các biện pháp phòng ngừa, ứng phó đối với sự cố cháy, nổ hóa chất cho

địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
- Nội dung 1: Nghiên cứu tổng quan về các sự cố cháy nổ hóa chất trong công
nghiệp: các nguy cơ sự cố cháy nổ hóa chất trong công nghiệp, các sự cố cháy nổ hóa
chất đã xảy ra (thời gian, diễn biến, nguyên nhân, hậu quả), tình hình hoạt động hóa chất
diễn ra trên địa bàn TPHCM. Tổng quan về một số phương pháp đã được áp dụng để
đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất.
- Nội dung 2: Giới thiệu mô hình ALOHA: cấu trúc, tính năng, ứng dụng, yêu cầu
thông tin đầu vào, kết quả đầu ra, ưu nhược điểm của mô hình, khả năng áp dụng cho
địa bàn nghiên cứu.
- Nội dung 3: Trường hợp nghiên cứu điển hình: Xây dựng kịch bản sự cố, ứng
dụng mô hình ALOHA để đánh giá phạm vi và mức độ ảnh hưởng của kịch bản sự cố
cháy, nổ Toluen tại kho hóa chất thuộc quận Bình Tân.
- Nội dung 4: Đề xuất các biện pháp phòng ngừa, ứng phó đối với sự cố cháy nổ
hóa chất cho địa bàn TP.HCM.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

2


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu đề tài sẽ được thực hiện theo sơ đồ sau:
Thu thập thông tin,

số liệu

Điều tra thực địa

Xây dựng kịch bản sự cố cháy
nổ hóa chất cụ thể

Ứng dụng mô hình
ALOHA

Phần mềm MARPLOT

Đánh giá phạm vi và mức độ
ảnh hưởng của kịch bản

Đề xuất giải pháp phòng ngừa,
ứng phó sự cố cháy nổ
hóa chất
Đề tài sẽ sử dụng các phương pháp thông dụng trong việc đánh giá sự cố cháy, nổ
hóa chất nhằm thực hiện các nội dung nghiên cứu, cụ thể như sau:
 Phương pháp điều tra thực địa: Thu thập một số thông tin bao gồm vị trí các
cơ sở có hoạt động hóa chất trên địa bàn TP.HCM, loại hóa chất sử dụng có nguy
cơ cao xảy ra cháy nổ, đặc tính (hóa, lý) và khối lượng các hóa chất, v.v…
 Phương pháp thống kê và xử lý số liệu: được sử dụng để chọn lọc và sử dụng
có hiệu quả những thông tin, số liệu hữu ích phục vụ cho quá trình xây dựng kịch
bản sự cố.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang


3


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

 Phương pháp mô hình ALOHA: Xây dựng kịch bản sự cố cháy nổ cụ thể, ứng
dụng mô hình ALOHA kết hợp phần mềm MARPLOT để đánh giá phạm vi và
mức độ ảnh hưởng của kịch bản, từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa, ứng
phó đối với sự cố cháy, nổ hóa chất cho địa bàn TPHCM.
 Phương pháp chuyên gia: Tham khảo các ý kiến của chuyên gia về môi trường
trong công tác đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất, đưa ra các biện pháp phòng
ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất đối với con người và môi trường.
5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
 Đối tượng nghiên cứu:
Trong phạm vi thực hiện Luận văn tốt nghiệp, đối tượng nghiên cứu là các loại hóa
chất dễ cháy, nổ (cụ thể là Toluen) được lưu trữ tại kho hóa chất thuộc quận Bình Tân.
 Phạm vi nghiên cứu:
 Thời gian: từ tháng 7/2016 đến tháng 12/2016
 Không gian: Trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, trường hợp nghiên cứu điển
hình: đề tài quan tâm hóa chất Toluen được lưu trữ tại kho hóa chất thuộc quận Bình
Tân.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

4



Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ SỰ CỐ CHÁY, NỔ HÓA CHẤT
1.1. TỔNG QUAN VỀ HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP VÀ SỰ CỐ CHÁY, NỔ
HÓA CHẤT
1.1.1. Hóa chất công nghiệp
a. Một số khái niệm
Theo Luật Hóa chất số 06/2007/QH12 ngày 21 tháng 11 năm 2007 của Quốc hội:
 Hóa chất là đơn chất, hợp chất, hỗn hợp chất được con người khai thác hoặc tạo
ra từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, nguyên liệu nhân tạo.
 Hóa chất nguy hiểm là hóa chất có một hoặc một số đặc tính nguy hiểm sau đây
theo nguyên tắc phân loại của Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn
hóa chất: Dễ nổ; Ôxy hóa mạnh; Ăn mòn mạnh; Dễ cháy; Độc cấp tính; Độc mãn
tính; Gây kích ứng với con người; Gây ung thư hoặc có nguy cơ gây ung thư;
Gây biến đổi gen; Độc đối với sinh sản; Tích luỹ sinh học; Ô nhiễm hữu cơ khó
phân huỷ; Độc hại đến môi trường.
 Sự cố hóa chất là tình trạng cháy, nổ, rò rỉ, phát tán hóa chất gây hại hoặc có
nguy cơ gây hại cho người, tài sản và môi trường.
Theo TCVN 5507:2002, tiêu chuẩn “Hoá chất nguy hiểm – qui phạm an toàn trong
sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản và vận chuyển”, các khái niệm hóa chất
nguy hiểm và sự cố hóa chất được định nghĩa ngắn gọn hơn nhưng vẫn mang ý nghĩa
tương tự:
 Hóa chất nguy hiểm là những hoá chất trong quá trình sản xuất, kinh doanh, sử
dụng, bảo quản, vận chuyển và thải bỏ có thể gây ra cháy, nổ, ăn mòn, khó phân
huỷ trong môi trường gây nhiễm độc cho con người, động thực vật và ô nhiễm

môi trường.
 Sự cố hóa chất là sự việc bất thường liên quan tới hóa chất gây cháy, nổ, độc
hại, ăn mòn hoặc ô nhiễm môi trường.
Hóa chất tồn tại ở các trạng thái rắn, lỏng, khí và đa số là những chất cháy được, khi
cháy toả ra nhiệt lượng lớn. Trong quá trình hoạt động sản xuất, bảo quản, vận chuyển
và sử dụng hóa chất nếu không thực hiện nghiêm các quy trình an toàn sẽ dễ xảy ra các
sự cố hoá chất như: cháy, nổ, rò rỉ, phát tán hóa chất độc hại hoặc có nguy cơ gây ảnh
hưởng xấu đến sức khoẻ của người và thiệt hại về tài sản, gây hại cho động thực vật,
môi trường và có thể gây ảnh hưởng xấu đến an toàn xã hội. Đặc biệt, nhiều loại hóa
chất có nguy cơ cháy, nổ rất cao.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

5


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

b. Hóa chất dễ cháy, nổ trong công nghiệp
Hóa chất dễ cháy có thể hoặc tự phân giải gây cháy hoặc cùng các chất khác tạo
thành hỗn hợp cháy trong điều kiện nhất định về thành phần, nhiệt độ, độ ẩm, áp suất.
Chất lỏng, chất rắn, khí dễ cháy, dễ bắt lửa là những chất sẽ bắt cháy khi tiếp xúc
với nhiệt, tia lửa hoặc ngọn lửa.
Các hóa chất dễ cháy được kinh doanh và tồn trữ trên địa bàn thành phố phần lớn là
các dung môi hữu cơ (đặc biệt một số chất là tiền chất công nghiệp) với quy mô tương
đối lớn.

Bảng 1.1 Phân nhóm chất dễ cháy theo nhiệt độ bùng cháy
Tên hóa chất

Nhóm

Nhiệt độ bùng cháy, oC

1

Nhỏ hơn 28

Aceton, Toluen…

2

Từ 28 đến 45

Axit axetic, Benzen clorua…

3

Lớn hơn 45 đến 120

Formaldehyt, Isobutan…

4

Lớn hơn 120

Glyxerin, Hexandecan…

(Nguồn: TCVN 5507: 2002)

Bảng 1.2 Phân nhóm chất dễ nổ theo giới hạn nổ
Nhóm Giới hạn nổ, % thể tích so với không khí

Tên hóa chất

1

Nhỏ hơn 10 %

Benzen, Etyl axetat…

2

Bằng, lớn hơn 10 %

Amoniac, Cacbon oxit…
(Nguồn: TCVN 5507: 2002)

Bảng 1.3 Một số tiền chất công nghiệp dễ cháy có tồn trữ tại các cơ sở
STT

Tên hóa chất

Công thức hóa học

Quy mô
(tấn/năm)


1

Aceton

C3H6O

14067

2

Etyl metyl keton

C4H8O

34169

3

Toluen

C7H8

68441

4

Dietyl ete (Etyl ete) C4H10O

64327


5

Dietylamin

11591

C4H11N

(Nguồn: Đề án phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn TPHCM, 2015)
SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

6


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

1.1.2. Tình hình sự cố cháy nổ hóa chất trong công nghiệp trên địa bàn thành phố
Hồ Chí Minh
a. Các sự cố cháy nổ hóa chất điển hình trên địa bàn TP.HCM
Trong những năm qua, TP.HCM đã xảy ra nhiều vụ cháy nổ liên quan đến hoạt động
sử dụng và tồn trữ hóa chất ngay tại khu dân cư. Theo báo cáo của Sở Cảnh sát Phòng
cháy chữa cháy thành phố Hồ Chí Minh, trong năm 2014, trên địa bàn thành phố đã xảy
ra 4 vụ cháy nổ liên quan đến việc sử dụng hóa chất, làm 03 người chết, đồng thời thiệt
hại về tài sản và gây ảnh hưởng đến môi trường, điển hình:
 Vụ cháy cửa hàng hóa chất Trần Tiến: Xảy ra vào khoảng 3 giờ 45 phút rạng
sáng ngày 07/3/2014 tại cửa hàng hóa chất thuộc Công ty TNHH XUẤT NHẬP

KHẨU Hóa chất Trần Tiến (94 Gò Công, phường 13, quận 5), vụ cháy làm thiệt
hại hơn 800 kg hóa chất, rất may không thiệt hại về người.
 Vụ nổ kho hóa chất của Công ty TNHH Tân Hùng Thái: Khoảng 20 giờ 30 phút
tối ngày 16/4/2014, một đám cháy kèm những tiếng nổ lớn đã xảy ra tại kho hóa
chất của Công ty TNHH Tân Hùng Thái (Lô H1, đường số 1, KCN Lê Minh
Xuân, huyện Bình Chánh). Vụ cháy đã gây thiệt hại lớn về tài sản và ô nhiễm
môi trường đất, nước nghiêm trọng. Nguyên nhân vụ cháy được xác định là do
rò rỉ hóa chất Chlorine, có tính oxy hóa mạnh khi tiếp xúc với nước gây phản
ứng tỏa nhiệt lớn, cháy lan sang các vật dụng khác.
 Vụ cháy cửa hàng hóa chất Quốc Huy: Khoảng 20 giờ 15 phút ngày 11/5/2014,
lửa bùng lên từ cửa hàng Quốc Huy (F1/3/3B Hương lộ 80, xã Vĩnh Lộc A, huyện
Bình Chánh) do bà Nguyễn Thị Minh Phụng làm chủ, bên trong chứa hóa chất
và sơn PU. Hỏa hoạn không gây thương vong về người, song làm nhiều vật dụng
và cửa hàng rộng gần 200 m2 bị thiêu rụi.
 Vụ nổ Công ty TNHH SX-DV-TM Đặng Huỳnh: Vụ nổ xảy ra vào khoảng 16
giờ ngày 17/10/2014 tại xưởng sản xuất Công ty TNHH Sản xuất -DV-TM Đặng
Huỳnh (66/2 Lê Thị Riêng, Khu phố 2, phường Thới An, Quận 12) khiến 3 người
thiệt mạng, 5 người bị thương, phá hủy nhiều ngôi nhà lân cận. Nguyên nhân vụ
nổ được xác định là do sự bất cẩn của công nhân trong quá trình xử lý các loại
hóa chất dễ nổ.
Gần đây nhất là vào lúc 14 giờ 40 phút ngày 31/5/2016 xảy ra vụ cháy tại Công ty
TNHH An Thành Toyota Fukushima tại địa chỉ số 606 Trần Hưng Đạo, Phường 02,
Quận 5. Sau 5 phút nhận được tin báo cháy, lực lượng Cảnh sát PCCC Quận 8 đã có
mặt tại hiện trường, đồng thời yêu cầu Phòng Cảnh Sát PCCC Quận 1 phối hợp xuất 15
xe chữa cháy các loại cùng 85 cán bộ chiến sĩ đến hiện trường vụ cháy tổ chức trinh sát
tìm kiếm gốc lửa, nắm tình hình, tìm kiếm người bị nạn trong đám cháy, đồng thời triển
khai 08 lăng B phun nước trực tiếp vào khu vực cháy, 01 lăng phun bọt vừa làm mát

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền

Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

7


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

chống cháy lan, vừa dập tắt đám cháy và 02 đường vòi tiếp nước từ các trụ nước chữa
cháy; 02 đường vòi tiếp nước từ hồ nước ngầm của Công ty trên đường Trần Hưng Đạo
cho các xe chữa cháy; 01 máy hút khói để hút khói và 01 hệ thống đèn chiếu sáng tạo
điều kiện thuận lợi cho công tác trinh sát và chữa cháy.
Đám cháy xảy ra tại Xưởng đồng sơn xe ô tô nên nhiệt độ tỏa ra rất lớn, khói khí
độc nhiều, nguy cơ cháy lan, cháy lớn cao, ngay khi phát hiện sự cố cháy nổ xảy ra, lực
lượng PCCC tại chỗ của công ty TNHH An Thành Toyota Fukushima đã nhanh chóng
huy động 30 bình chữa cháy xách tay và 2 hệ thống chữa cháy vách tường để khống chế
đám cháy, tuy nhiên do điểm cháy xuất phát từ xưởng đồng sơn, có kết cấu mái vòm
bằng tôn nên khói khó có thể thoát ra ngoài nên tạo thành mật độ khói khí độc dày đặc,
đơn vị đã áp dụng đầy đủ các kỹ thuật chữa cháy hợp lý, hiệu quả.
Đến 14 giờ 52 phút, đám cháy đã được lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp khống
chế và đến 15 giờ 15 phút được dập tắt hoàn toàn. Vụ cháy không gây thiệt hại về người,
theo thống kê ban đầu diện tích cháy khoảng 09 m2, lực lượng Cảnh sát PCCC đã bảo
vệ được 241/250 m2 xưởng đồng sơn, 02 xe ô tô 07 chổ và khoảng 9.000 m2 các khu
vực lân cận.
(Nguồn: Đề án phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn TPHCM, 2015)
b. Nguyên nhân xảy ra sự cố cháy, nổ hóa chất
Các sự cố cháy, nổ thường gặp là nổ do hóa chất dễ cháy trong công nghiệp, nổ bình
gas trong dân cư, nổ đường dẫn khí như nồi hơi, đường dẫn trong các nhà máy lọc dầu,
nổ do khí đốt tự nhiên như nổ khí metal trong khai thác than đá, nổ các thùng nguyên

liệu là các chất dễ cháy...
Các chất lỏng dễ cháy như xăng dầu và các dung môi dễ bay hơi trong các sản phẩm
công nghiệp (ví dụ: sơn, mực in, chất kết dính và các chất lỏng làm sạch) có thể bắt cháy
hoặc phát nổ trong một điều kiện nhất định, đặc biệt khi có sự bất cẩn hoặc mất an toàn
trong sản xuất.
Các nguyên nhân gây cháy, nổ hóa chất thường gặp:
 Kho bảo quản hoá chất quá nóng, vượt quá nhiệt độ tự cháy hoặc nhiệt độ bùng
cháy của hoá chất làm hoá chất bốc cháy sinh nhiệt có thể gây nổ
 Sử dụng thiết bị chiếu sáng, thiết bị điện tại nơi bảo quản, sử dụng hóa chất không
đảm bảo tiêu chuẩn an toàn
 Lỗi trên đường dây điện, thiết bị điện tử làm chập cháy mạch điện
 Do xếp các loại hoá chất không tương thích ở gần nhau gây ra phản ứng hoá học,
do ma sát sinh nhiệt gây cháy nổ

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

8


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

 Do người lao động phải tiếp xúc và làm việc cùng lúc với nhiều loại hoá chất mà
thiếu thông tin về các loại chất này gây ra các phản ứng cháy nổ.
 Sử dụng nguồn nhiệt, ngọn lửa trần không đảm bảo an toàn tại khu vực bảo quản,
sử dụng hóa chất. Ví dụ: đun nấu, hút thuốc lá...
c. Tác động do sự cố cháy nổ hóa chất

Cháy nổ là sự cố hay xảy ra đối với thiết bị phương tiện hoạt động liên quan đến tồn
trữ và sử dụng hóa chất. Sự cố cháy hóa chất có thể rất nguy hiểm do nguy cơ bắt
lửa và phát nổ của hơi khí tích tụ.
Sự cố cháy, nổ hóa chất là một mối nguy hiểm lớn đối với con người, tài sản và môi
trường:
Làm tổn thương nghiêm trọng hoặc gây tử vong cho con người và sinh vật trong
phạm vi sự cố.
- Dẫn đến các ảnh hưởng thứ cấp: để lại một lượng lớn các chất ô nhiễm không
khí như NOx, CO2, SOx, hơi hóa chất nguy hại…
- Dẫn đến tràn đổ hóa chất, nhiên liệu, hydrocacbon… làm cho đám cháy lan rộng
thêm và gây tác động đến sức khỏe con người.
- Tạo ra bức xạ nhiệt quá mức chấp nhận được cho môi trường xung quanh.
1.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ SỰ CỐ CHÁY NỔ HÓA CHẤT
1.2.1. Phương pháp đánh giá thiệt hại tương đương với vụ nổ của thuốc nổ TNT
-

Để ước tính phạm vi và mức độ thiệt hại của quá trình nổ hóa chất, phương pháp đánh
giá thiệt hại tương đương với vụ nổ của thuốc nổ TNT “TNT - equivalent” thường được áp
dụng.
Khi phát nổ hóa chất trong một quá trình công nghiệp, khối lượng hóa chất phát nổ
sẽ được giải phóng ra môi trường ngoài và hình thành một hỗn hợp gây nổ.
Để thực hiện phương pháp này, phải tính toán hệ số khối lượng hóa chất gây nổ khi
xảy ra sự cố (F), khối lượng hỗn hợp gây nổ (Wf), khối lượng hóa chất TNT tương
đương khối lượng hỗn hợp gây nổ (WTNT), từ đó tính toán hệ số suy giảm khoảng cách
Hopkinson (𝑅̅). Tiếp theo xác định ảnh hưởng do mức quá áp tác động đến đối tượng
ảnh hưởng thông qua đồ thị quá áp, đối chiếu mức quá áp với các khả năng phá huỷ gây
ra do quá áp (Bảng 1.6) sẽ ước tính được hậu quả của quá trình nổ hóa chất.

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền

Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

9


Luận văn tốt nghiệp
Nghiên cứu ứng dụng mô hình ALOHA đánh giá sự cố cháy, nổ hóa chất tại kho hóa chất trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh

Bảng 1.4 Các khả năng phá huỷ gây ra do quá áp
Mức quá áp
(Bar)

Mức độ Phá huỷ vật thể cấu trúc

0,0021

Vỡ kính thuỷ tinh cửa sổ kích thước lớn

0,0028

Gây tiếng động mạnh

0,0105

Gây vỡ kính cửa sổ nhỏ

0,021

95% không gây phá huỷ nghiêm trọng


0,035-0,07

Các cửa sổ lớn và nhỏ đều bị vỡ

0,049

Phá huỷ nhà cửa ở mức nhẹ

0,07

Phá huỷ nhà cửa đến mức không thể ở được nữa

0,091

Khung thép của nhà bị phá huỷ

0,14-0,21

Bê tông thường và tường nhà vữa xi măng bị phá huỷ

0,161

Cận dưới của mức phá huỷ nhà cửa

0,21

Khung thép bị phá huỷ và bật khỏi móng nhà

0,21-0,28

0,35
0,35-0,49

Gây vỡ các stec xăng dầu
Các cột gỗ bị gẫy
Nhà cửa hầu như bị phá huỷ hoàn toàn

0,49

Lật các toa tầu có hàng hoá

0,63

Các toa tầu bị phá huỷ hoàn toàn

0,7

Nhà cửa bị phá huỷ hoàn toàn

21

Giới hạn của miệng núi lửa

(Nguồn: HDKT đánh giá rủi ro do phát thải hóa chất nguy hại của một số
ngành công nghiệp – Tổng cục Môi trường, 2013)
1.2.2. Các mô hình mô phỏng sự cố cháy nổ
Để tính được hậu quả của một sự cố hoá chất (cháy, nổ, rò rỉ hoá chất) cần có
những thông tin cụ thể về địa bàn và bán kính vùng xem xét. Khi có những thông tin cụ
thể này, có thể ước lượng thiệt hại về người, tài sản hay thành phần môi trường thông
qua một số công cụ tính toán dựa trên những mô hình lan truyền.

Trong trường hợp này, cần thiết phải sử dụng các phần mềm để mô hình hoá và
đánh giá. Các mô hình này cho phép tính toán những hậu quả và vùng ảnh hưởng do sự

SVTH: Huỳnh Trần Ý Nhi
GVHD: TS. Đỗ Thị Thu Huyền
Th.S Nguyễn Thị Đoan Trang

10