Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................................... 1
1.Lý do chọn đề tài ................................................................................................................. 2
2. Mục tiêu của đề tài .............................................................................................................. 2
3. Nội dung của đề tài ............................................................................................................. 2
4. Phƣơng pháp thực hiện ....................................................................................................... 2
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ NƢỚC THẢI SINH HOẠT VÀ CÁC PHƢƠNG PHÁP XỬ
LÍ ................................................................................................................................................ 3
1.1 Nguồn phát sinh nƣớc thải sinh hoạt ................................................................................ 3
1.2 Đặc tính của nƣớc thải sinh hoạt ....................................................................................... 3
1.3 Thành phần, tính chất nƣớc thải sinh hoạt. ....................................................................... 4
1.4 Các thông số ô nhiễm đặc trong của nƣớc thải ................................................................. 6
1.4.1 Thông số vật lý ........................................................................................................... 6
1.4.2 Thông số hóa học ....................................................................................................... 7
1.4.2 Thông số sinh học ...................................................................................................... 9
1.5 Một số phƣơng pháp xử lý nƣớc thải sinh hoạt .............................................................. 10
1.5.1 Phƣơng pháp xử lý cơ học ........................................................................................ 10
1.5.2 Phƣơng pháp xử lý hóa lý ........................................................................................ 16
1.5.3 Phƣơng pháp xử lý hóa học ...................................................................................... 18
1.5.4 Phƣơng pháp xử lý sinh học ..................................................................................... 19
CHƢƠNG 2 GIỚI THIỆU VỀ NHÀ HÀNG ĐOÀN AN ĐIỀU DƢỠNG 28 ........................ 26
2.1 Vị trí của dự án ............................................................................................................... 26
2.2 Hiện trạng kiến trúc công trình ...................................................................................... 27
2.3 Khí hậu ............................................................................................................................ 28
2.4 Đề xuất công nghệ xử lí nƣớc thải cho nhà hàng đoàn an điều dƣỡng 28. ..................... 28
2.4.1 Cơ sở chọn công nghệ xử lí ...................................................................................... 28

2.4.2 Đề xuất công nghệ xử lí. .......................................................................................... 30
CHƢƠNG 3. TÍNH TOÁN CÁC CÔNG TRÌNH THEO PHƢƠNG ÁN LỰA CHỌN ......... 34
3.1 Thông số tính toán .......................................................................................................... 34
3.1.1 Mức độ cần xử lý...................................................................................................... 34
3.1.2 Các thông số tính toán .............................................................................................. 35
3.2 Tính toán các công trình đơn vị ...................................................................................... 36


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
3.2.1 Bể thu gom ............................................................................................................... 37
3.2.2 Thiết bị tách rác ........................................................................................................ 39
3.2.3 Bể tách dầu mỡ. ........................................................................................................ 39
3.2.4 Bể điều hòa ............................................................................................................... 40
3.2.5 Bể Anoxic. ................................................................................................................ 44
3.2.6 Bể hiếu khí MBBR ................................................................................................... 46
3.2.7 Bể lắng...................................................................................................................... 53
3.2.8 Bể khử trùng ............................................................................................................ 54
3.2.9 Bể chứa bùn. ............................................................................................................. 56
3.3 Khai toán kinh phí........................................................................................................... 56
3.3.1 Vốn đầu tƣ xây dựng. ............................................................................................... 56
3.3.2 Vốn đầu tƣ trang thiết bị .......................................................................................... 57
3.3.3 Chi phí quản lý và vận hành: .................................................................................... 58
3.3.4 Chi phí hóa chất........................................................................................................ 59
3.3.5 Tổng chi phí đầu tƣ .................................................................................................. 59
CHƢƠNG 4. THI CÔNG HỆ THỐNG XỬ LÍ NƢỚC THẢI. ................................................ 59
4.1 Tiến độ thi công .............................................................................................................. 60
4.2 Quá trình lắp đặt đƣờng ống, thiết bị .............................................................................. 60

CHƢƠNG 5 VẬN HÀNH HỆ THỐNG XỬ LÍ NƢỚC THẢI ............................................... 66
5.1 TỦ ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN................................................................................................. 66
5.2 THAO TÁC VẬN HÀNH .............................................................................................. 67
5.2.1 Một số điều cần lƣu ý trƣớc khi thao tác vận hành: ................................................. 67
5.2.2 Vận hành hệ thống xử lý nƣớc thải sinh hoạt:.......................................................... 67
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................................. 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 74


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1. 1 Tải trọng chất bẩn theo đầu ngƣời ..................................................................4
Bảng 1. 2 Nồng độ các chất ô nhiễm trong nƣớc thải sinh hoạt......................................5
Bảng 1. 3 Các chất ô nhiễm quan trọng trong quá trình xử lý nƣớc thải sinh hoạt .........6
Bảng 2. 1 Thành phần tính chất nƣớc thải đầu vào và đầu ra của nhà hàng ................ 29
Bảng 3. 11 Chi phí đầu tƣ xây dựng ............................................................................. 56
Bảng 3. 12 Bảng vốn đầu tƣ trang thiết bị .....................................................................57
Bảng 3. 13 Bảng chi phí điện năng................................................................................58
Bảng 5. 1 Chỉ dẫn công tắc hệ thống điều khiển .......................................................... 66
Bảng 5. 2 Hƣớng dẫn khắc phục sự cố máy thổi khí.....................................................68


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
DANH MỤC HÌNH

Hình 1. 1 Rác thải sinh hoạt đổ thẳng ra kênh ............................................................................ 3
Hình 1. 2 Song chắn rác. .......................................................................................................... 11
Hình 1. 3 Bể lắng cát ngang. .................................................................................................... 12
Hình 1. 4 bể lắng li tâm. ........................................................................................................... 13
Hình 1. 5 Bể tách dầu, mỡ. ....................................................................................................... 14
Hình 1. 6 Bể điều hòa. .............................................................................................................. 15
Hình 1. 7 Bể lọc. ....................................................................................................................... 16
Hình 1. 8 Thiết bị keo tụ tạo bông MDAF. .............................................................................. 17
Hình 1. 9 Hồ sinh học. .............................................................................................................. 21
Hình 1. 10 Bể biophin. ............................................................................................................. 22
Hình 1. 11 Bể SBR. .................................................................................................................. 24
Hình 1. 12 Sơ đồ hoạt động của hệ thống SBR. ....................................................................... 25
Hình 2. 1 Mặt tiền nhà hàng đoàn an điều dƣỡng 28. ............................................................. 26
Hình 2. 2 Mặt trƣớc và mặt sau của nhà hàng Đoàn An Điều Dƣỡng 28. ............................... 27
Hình 3. 1 Sơ đồ công nghệ. ..................................................................................................... 34
Hình 3. 2. Mặt bằng tổng thể. ................................................................................................... 36
Hình 3. 3 Mặt bằng hệ thống xử lí nƣớc thải............................................................................ 36
Hình 3. 4 Chi tiết lắp đặt bơm chìm. ........................................................................................ 38
Hình 3. 5 Mặt cắt 1-1 ................................................................................................................ 40
Hình 3. 6 Mặt cắt 2-2. ............................................................................................................... 43
Hình 3. 7 Chi tiết lắp đặt đĩa thổi khí và máy thổi khí. ............................................................ 44
Hình 3. 8 Mặt cắt 3-3. ............................................................................................................... 46
Hình 3. 9 Chi tiết lắp đặt máy khấy chìm ................................................................................. 46
Hình 3. 10 Mặt cắt 4-4. ............................................................................................................. 52
Hình 3. 11 Mặt cắt 5-5. ............................................................................................................. 54
Hình 3. 12 Chi tiết lắp đặt bơm định lƣợng. ............................................................................. 56
Hình 4. 1 Khảo sát địa hình ..................................................................................................... 60
Hình 4. 2 Vận chuyển trang thiết bị xuống công trình. ............................................................ 61
Hình 4. 3 Lắp đặt đƣờng ống. ................................................................................................... 61
Hình 4. 4 San lát mặt bằng, lát đá hoa. ..................................................................................... 62

Hình 4. 5 Lắp đƣờng ống dẫn khí. ............................................................................................ 62
Hình 4. 6 Lắp đặt ống thu nƣớc đáy. ........................................................................................ 63

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

iv


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Hình 4. 7 Bơm và các phụ kiện đi kèm. ................................................................................... 63
Hình 4. 8 Lắp đặt bơm, van nƣớc, khí, và phụ kiện. ................................................................ 64
Hình 4. 9 Lắp đặt ống lắng trung tâm và máng răng cƣa. ........................................................ 64
Hình 4. 10 Lắp đặt bồn lọc áp lực và máy thổi khí. ................................................................. 65
Hình 4. 11 Lắp đặt tủ điện. ....................................................................................................... 65

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

v


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Ý NGHĨA

CHỮ VIẾT TẮT
BOD

BIOLOGICAL OXYGEN DEMAND

BTNMT

BỘ TÀI NGUYÊN MÔI TRƢỜNG

BR-VT

BÀ RỊA – VŨNG TÀU

COD

CHEMICAL OXYGEN DEMAND

DO

DISSOLVED OXYGEN

QĐ

QUYẾT ĐỊNH

SH

SINH HỌC


SBR

SEQUENCING BATCH REACTOR

TCVN

TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCXD

TIÊU CHUẨN XÂY DỰNG

TSS

TURBIDITY SUSPENDID SOLIDS

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

vi


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

MỞ ĐẦU


1. Lý do chọn đề tài
Trong những thập niên gần đây, ô nhiễm môi trƣờng nói chung và ô nhiễm
nƣớc nói riêng đang trở thành mối lo chung của nhân loại. Vấn đề ô nhiễm môi trƣờng
và bảo vệ sự trong sạch cho các thủy vực hiện nay đang là những vấn đề cấp bách
trong quá trình phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn khoa học kỹ thuật đang phát
triển nhƣ vũ bão. Để phát triển bền vững chúng ta cần có những giải pháp, trong đó có
giải pháp kỹ thuật nhằm hạn chế, loại bỏ các chất ô nhiễm do hoạt động sống và sản
xuất thải ra môi trƣờng. Một trong những biện pháp tích cực trong công tác bảo vệ môi
trƣờng và chống ô nhiễm nguồn nƣớc là tổ chức thoát nƣớc và xử lý nƣớc thải trƣớc
khi xả vào nguồn tiếp nhận.
Kinh tế biển là ngành kinh tế mũi nhọn của BR-VT. Ngoài nguồn thu từ hoạt
động khai thác dầu khí, đánh bắt hải sản, mỗi năm ngành du lịch BR-VT đón trên dƣới
sáu triệu lƣợt du khách, trong đó chủ yếu là đến tắm biển, nghỉ dƣỡng, doanh thu du
lịch trên 1.000 tỷ đồng. BR-VT có bờ biển chạy dài khoảng 150km, từ Vũng Tàu đến
Xuyên Mộc với nhiều bãi tắm đẹp. Tính đến nay trên địa bàn tỉnh đã có 137 dự án đầu
tƣ vào lĩnh vực du lịch, chƣa kể 29 resort nằm dọc chiều dài ven biển đã đi vào hoạt
động. Vì thế, nguồn nƣớc mặt ven bờ bị ô nhiễm sẽ có tác động xấu tới hoạt động kinh
doanh của các doanh nghiệp du lịch.
Nhà hàng Đoàn An Điều Dƣỡng 28 nằm ngay trên Bãi Dâu thành phố BR –
VT, có vị trí đắc địa, nằm đƣờng bờ biển đẹp, thuận lợi cho việc thu hút khách du lịch
vào ăn uống và nghỉ dƣỡng. Tuy nhiên nƣớc thải, rác thải sinh ra từ quá trình sinh hoạt
chế biến thức ăn của nhà hàng chƣa đƣợc thu gom xử lý đúng cách có thể gây ảnh
hƣởng nghiêm trọng tới môi trƣờng biển.
Vấn đề đặt ra là phải thiết kế xây dựng cho nhà hàng Đoàn An Điều Dƣỡng 28
một hệ thống xử lý nƣớc thải sinh hoạt nhằm cải thiện tình trạng ô nhiễm của nƣớc
thải khi xả ra nguồn tiếp nhận là biển.
2. Mục tiêu của đề tài
Tính toán, thiết kế, thi công, vận hành hệ thống xử lý nƣớc thải sinh hoạt mới
cho nhà hàng Đoàn An Điều Dƣỡng 28, đáp ứng đƣợc yêu cầu xử lý đặt ra hiện nay.
SVTH: Phạm Tiến Đạt

GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 1


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
3. Nội dung của đề tài
- Tổng hợp các tài liệu có liên quan về các phƣơng pháp xử lý nƣớc thải.
- Tìm hiểu đặc tính nƣớc thải sinh hoạt nói chung và phân tích thành phần tích
chất nƣớc thải sinh hoạt của nhà hàng Đoàn An Điều Dƣỡng 28.
- Đề xuất phƣơng án xử lý nƣớc thải sinh hoạt cho hàng Đoàn An Điều Dƣỡng
28.
- Tính toán thiết kế các công trình đơn vị và khai toán kinh tế cho các phƣơng
án.
- Thi công vận hành hệ thống xử lí nƣớc thải.
- Thể hiện sơ đồ công nghệ xử lý trên các bản vẽ kỹ thuật.
4. Phƣơng pháp thực hiện
- Phƣơng pháp tổng hợp tài liệu.
- Phƣơng pháp điều tra khảo sát.
- Phƣơng pháp phân tích các chỉ tiêu nƣớc thải.
- Phƣơng pháp sử dụng các công thức toán trong tính toán kỹ thuật và kinh tế.
- Phƣơng pháp đồ họa trình bày bản vẽ trên autocad.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 2



Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
CHƢƠNG 1.
TỔNG QUAN VỀ NƢỚC THẢI SINH HOẠT VÀ CÁC PHƢƠNG PHÁP XỬ LÍ
1.1 Nguồn phát sinh nƣớc thải sinh hoạt
Nƣớc thải sinh hoạt là nƣớc đƣợc thải bỏ sau khi sử dụng cho các mục đích sinh
hoạt của công cộng nhƣ tắm, giặt giũ, tẩy rửa, vệ sinh cá nhân,... Chúng thƣờng đƣợc
thải ra từ các căn hộ, cơ quan, trƣờng học, bệnh viện, chợ và các công trình công cộng
khác.

Hình 1. 1 Rác thải sinh hoạt đổ thẳng ra kênh
1.2 Đặc tính của nƣớc thải sinh hoạt
Đặc tính chung của nƣớc thải sinh hoạt thƣờng bị ô nhiễm bởi các chất cặn bã
hữu cơ, các chất hữu cơ hòa tan (thông qua các chỉ tiêu BOD5/COD), các chất dinh
dƣỡng (Nitơ, Phospho), các vi trùng gây bệnh (E.Coli, Coliform,...).
Mức độ ô nhiễm của nƣớc thải sinh hoạt phụ thuộc vào lƣu lƣợng, nƣớc thải, tải
trọng chất bẩn tính theo đầu ngƣời.
Tải trọng chất bẩn tính theo đầu ngƣời phụ thuộc vào mức sống, điều kiện sống,
tập quán sống, điều kiện khí hậu.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 3



Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Bảng 1. 1 Tải trọng chất bẩn theo đầu ngƣời
Các chỉ tiêu ô nhiễm
Chất rắn lơ lửng (SS)

Hệ số phát thải
Các quốc gia gần gũi với
Theo TCVN (TCXD 51:
Việt Nam (g/ngƣời/ngày)
2008) (g/ngƣời/ngày)
70 – 145
50 – 55

BOD5 đã lắng

45 – 54

25 – 30

BOD20 đã lắng

-

30 – 35

COD


72 – 102

-

N-NH4+

2,4 – 4,8

7

Phospho

0,8 – 4,0

1,7

Dầu mỡ

10 - 30

-

(Nguồn: Bảng 1.3, Xử lý nước thải đô thị và công nghiệp – Tính toán thiết kế công trình, Lâm
Minh Triết, Nguyễn Thanh Hùng, Nguyễn Phước Dân, trang 12)

1.3 Thành phần, tính chất nƣớc thải sinh hoạt.
Thành phần và tính chất nƣớc thải sinh hoạt phụ thuộc rất nhiều vào nguồn
nƣớc thải. Lƣợng nƣớc thải sinh hoạt của một khu dân cƣ phụ thuộc vào dân số, tiêu
chuẩn cấp nƣớc và đặc điểm của hệ thống thoát nƣớc. Ngoài ra, lƣợng nƣớc thải ít hay
nhiều còn phụ thuộc vào tập quán sinh hoạt.

 Đặc điểm của nƣớc thải sinh hoạt gồm 2 loại:
 Nƣớc thải nhiễm bẩn do chất bài tiết của con ngƣời từ các phòng vệ sinh.
 Nƣớc thải nhiễm bẩn do các chất thải sinh hoạt: cặn bã, dầu mỡ từ nhà
bếp, các chất tẩy rửa, các chất hoạt động bề mặt từ các phòng tắm, nƣớc
rửa vệ sinh sàn nhà.
Đặc điểm và thành phần tính chất của nƣớc thải sinh hoạt từ các khu phát sinh
nƣớc thải nầy đều giống nhau, chủ yếu là các chất hữu cơ, trong đó phần lớn các loại
carbonhdrate, protein, lipit là các chất dễ bị vi sinh vật phân hủy. Khi phân hủy thì vi
sinh vật cần lấy oxi hòa tan trong nƣớc để chuyển hóa các chất hữu cơ trên thành CO 2,
N2, H2O, CH4… Chỉ thị cho lƣợng chất hữu cơ có trong nƣớc thải có khả năng bị phân
hủy hiếu khí bởi vi sinh vật chính là chỉ số BOD5. Chỉ số này biểu diễn lƣợng oxi cần
thiết mà vi sinh vật phải tiêu thụ để phân hủy lƣợng chất hữu cơ có trong nƣớc thải.
Nhƣ vậy chỉ số BOD5 càng cao cho thấy chất hữu cơ có trong nƣớc thải càng lớn, oxi
hòa tan trong nƣớc thải ban đầu bị tiêu thụ nhiều hơn, mức độ ô nhiễm của nƣớc thải
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 4


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
cao hơn. Trong các công trình xử lý nƣớc theo phƣơng pháp sinh học, ngƣời ta cần
lƣợng dinh dƣỡng trung bính tính theo tỷ lệ BOD5:N:P:K là 100:5:1. Các chất hữu cơ
có trong nƣớc thải không đƣợc chuyển hóa hết bởi các loài sinh vật mà có khoảng 20%
- 40% BOD không qua quá trình chuyển hóa bởi vi sinh vật, chúng chuyển ra cùng với
bùn lắng.
Đặc điểm quan trọng của nƣớc thải sinh hoạt là thành phần của chúng tƣơng đối

ổn định. Các thành phần này bao gồm: 52% chất hữu cơ, 48% các chất vô cơ. Ngoài ra
nƣớc thải sinh hoạt còn chứa nhiều vi sinh vật gây bệnh và các độc tố của chúng, phần
lớn vi sinh vật trong nƣớc thải là vi rút, vi khuẩn gây bệnh tả, kiết lỵ và thƣơng hàn.
Bảng 1. 2 Nồng độ các chất ô nhiễm trong nƣớc thải sinh hoạt
Mức độ ô nhiễm
Thông số
Nặng

Trung bình

Nhẹ

Chất rắn lơ lửng (SS)

350

220

100

Chất rắn hòa tan (TDS)

850

500

250

BOD5


400

220

110

Amoniac

50

30

10

Nitrit

0,4

0,2

0

Tổng N

85

40

20


Tổng P

15

8

4

Dầu mỡ

150

100

50

Sunfat

50

30

20

107 - 109

107 – 108

106 - 107


Coliform MPN/100ml

(Nguồn: Bảng 1.2, Xử lý nước thải đô thị và công nghiệp – tính toán thiết kế công trình, Lâm
Minh Triết, Nguyễn Thanh Hùng, Nguyễn Phước Dân, trang 11 )

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 5


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Bảng 1. 3 Các chất ô nhiễm quan trọng trong quá trình xử lý nƣớc thải sinh hoạt
Nguyên nhân đƣợc xem là quan trọng

Chất gây ô nhiễm
Các chất rắn lơ lửng
Các chất hữu cơ có thể
phân hủy bằng con
đƣờng sinh học
Các mầm bệnh
Các dƣỡng chất
Các chất ô nhiễm nguy
hại
Các chất hữu cơ khó
phân hủy
Kim loại nặng


Tạo nên bùn lắng và môi trƣờng yếm khí khi nƣớc thải chƣa
xử lý đƣợc thải ra môi trƣờng. Biểu thị bằng đơn vị mg/l.
Bao gồm chủ yếu là carbohydrate, protein, chất béo. Thƣờng
đƣợc đo bằng chỉ tiêu BOD, COD. Nếu thải thẳng vào
nguồn nƣớc, quá trình phân hủy sinh học sẽ làm suy kiệt oxy
hòa tan của nguồn nƣớc.
Các bệnh truyền nhiễm có thể lây nhiễm từ các vi sinh vật
gây bệnh trong nƣớc thải. Thông số quản lý là MPN.
N và P cần thiết cho sự phát triển của các sinh vật. Khi đƣợc
thải vào nguồn nƣớc, nó có thể làm gia tăng sự phát triển của
các loài không mong đợi. Khi thải ra với số lƣợng lớn trên
mặt đất nó có thể gây ô nhiễm nƣớc ngầm.
Các hợp chất hữu cơ hay vô cơ có khả năng gây ung thƣ,
biến dị, thai dị dạng hoặc gây độc cấp tính
Không thể xử lý đƣợc bằng các biện pháp thông thƣờng. Ví
dụ nhƣ nông dƣợc, phenol…
Có trong nƣớc thải thƣơng mại và công nghiệp và cần loại
bỏ khi tái sử dụng nƣớc thải. Một số ion kim loại ức chế các
quá trình xử lý sinh học.

Chất vô cơ hòa tan

Hạn chế việc sử dụng nƣớc cho mục đích nông, công nghiệp.

Nhiệt năng

Làm giảm khả năng bão hòa oxy hòa tan trong nƣớc và thúc
đẩy sự phát triển của thủy sinh vật.
(Nguồn: Wasterwater Engineering: Treatment, Diposal, Reuse, 1991)


1.4 Các thông số ô nhiễm đặc trong của nƣớc thải
1.4.1 Thông số vật lý
 Hàm lƣợng chất rắn lơ lửng
Các chất rắn lơ lửng trong nƣớc ((Total) Suspended Solids – (T)SS – SS) có thể
có bản chất là:
 Các chất vô cơ không tan ở dạng huyền phù (phù sa, gỉ sét, bùn, hạt sét)
- Các chất hữu cơ không tan.
 Các vi sinh vật (vi khuẩn, tảo, vi nấm, động vật nguyên sinh…).

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 6


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Sự có mặt của các chất rắn lơ lửng cản trở hay tiêu tốn thêm nhiều hóa chất trong quá
trình xử lý.
 Mùi
Hợp chất gây mùi đặc trƣng nhất là H2S – mùi trứng thối. Các hợp chất khác,
chẳng hạn nhƣ indol, skatol, cadaverin và cercaptan đƣợc tạo thành dƣới điều kiện
yếm khí có thể gây ra những mùi khó chịu hơn cả H2S.
 Độ màu
Màu của nƣớc thải là do các chất thải sinh hoạt, công nghiệp, thuốc nhuộm
hoặc do các sản phẩm đƣợc tạo ra từ các quá trình phân hủy các chất hữu cơ. Đơn vị
đo độ màu thông dụng là mgPt/l (thang đo Pt – Co).

Độ màu là một thông số thƣờng mang tính chất cảm quan, có thể đƣợc sử dụng
để đánh giá trạng thái chung của nƣớc thải.
1.4.2 Thông số hóa học
 pH của nƣớc
pH là chỉ số đặc trƣng cho nồng độ ion H+ có trong dung dịch, thƣờng đƣợc
dùng để biểu thị tính axit và tính kiềm của nƣớc.
Độ pH của nƣớc có liên quan dạng tồn tại của kim loại và khí hòa tan trong
nƣớc. pH có ảnh hƣởng đến hiệu quả tất cả quá trình xử lý nƣớc. Độ pH có ảnh hƣởng
đến các quá trình trao đổi chất diễn ra bên trong cơ thể sinh vật nƣớc. Do vậy rất có ý
nghĩa về khía cạnh sinh thái môi trƣờng.
Nƣớc thải sinh hoạt có pH = 7,2 – 7,6.
 Nhu cầu oxy hóa học (Chemical Oxygen Demand – COD)
COD là lƣợng oxy cần thiết để oxy hóa các hợp chất hóa học trong nƣớc bao
gồm cả vô cơ và hữu cơ. Nhƣ vậy, COD là lƣợng oxy cần để oxy hóa toàn bộ các chất
hóa học trong nƣớc, trong khi đó BOD là lƣợng oxy cần thiết để oxy hóa một phần các
hợp chất dễ phân hủy bởi vi sinh vật.
COD là một thông số quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm chất hữu cơ nói
chung và cùng với thông số BOD, giúp đánh giá phần ô nhiễm không phân hủy sinh
học của nƣớc từ đó có thể lựa chọn phƣơng pháp xử lý phù hợp.
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 7


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
 Nhu cầu oxy sinh học (Biochemical Oxygen Demand – BOD)

BOD là lƣợng oxy cần thiết để vi sinh vật oxy hóa các chất hữu cơ theo phản
ứng:
Chất hữu cơ + O2

CO2 + H2O + tế bào mới + sản phẩm trung gian

Trong môi trƣờng nƣớc, khi quá trình oxy hóa sinh học xảy ra thì các vi sinh
vật sử dụng oxy hòa tan, vì vậy xác định tổng lƣợng oxy hòa tan cần thiết cho quá
trình phân hủy sinh học là phép đo quan trọng đánh giá ảnh hƣởng của một dòng thải
đối với nguồn nƣớc. BOD có ý nghĩa biểu thị lƣợng các chất thải hữu cơ trong nƣớc có
thể bị phân hủy bằng các vi sinh vật.
 Oxy hòa tan (Dissolved Oxygen – DO)
DO là lƣợng oxy hòa tan trong nƣớc cần thiết cho sự hô hấp của các sinh vật
nƣớc (cá, lƣỡng thê, thủy sinh, côn trùng,…) thƣờng đƣợc tạo ra do sự hòa tan từ khí
quyển hoặc do quang hợp của tảo.
Nồng độ oxy tự do trong nƣớc nằm trong khoảng 8 – 10 ppm, và dao động
mạnh phụ thuộc vào nhiệt độ, sự phân hủy hóa chất, sự quang hợp của tảo và v.v…
Khi nồng độ DO thấp, các loài sinh vật nƣớc giảm hoạt động hoặc bị chết. Do vậy, DO
là một chỉ số quan trọng để đánh giá sự ô nhiễm nƣớc của các thủy vực.
 Nitơ và các hợp chất chứa Nitơ
Nitơ là nguyên tố quan trọng trong sự hình thành sự sống trên bề mặt Trái Đất.
Nitơ là thành phần cấu thành protein có trong tế bào chất cũng nhƣ các acid amin trong
nhân tế bào. Xác sinh vật và các bã thải trong quá trình sống của chúng là những tàn
tích hữu cơ chứa các protein liên tục đƣợc thải vào môi trƣờng với lƣợng rất lớn. Các
protein này dần dần bị vi sinh vật dị dƣỡng phân hủy, khoáng hóa trở thành các hợp
chất Nitơ vô cơ nhƣ NH4+, NO2-, NO3- và có thể cuối cùng là trả lại N2 cho không khí.
Nhƣ vậy, trong môi trƣờng đất và nƣớc luôn tồn tại các thành phần chứa Nitơ từ
các protein có cấu trúc phức tạp đến acid amin đơn giản, cũng nhƣ các ion Nitơ vô cơ
là sản phẩm quá trình khoáng hóa các chất kể trên.
Trong nƣớc mặt cũng nhƣ nƣớc ngầm, Nitơ tồn tại ở 3 dạng chính là: ion amoni

(NH4+), nitrit (NO2-) và nitrat (NO3-). Dƣới tác động của nhiều yếu tố hóa lý và do hoạt
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 8


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
động của một số sinh vật các dạng Nitơ này chuyển hóa lẫn nhau, tích tụ lại trong
nƣớc ăn và có độc tính đối với con ngƣời. Nếu sử dụng nƣớc có NO 2- với hàm lƣợng
vƣợt mức cho phép kéo dài, trẻ em và phụ nữ có thai có thể mắc bệnh xanh da vì chất
độc này cạnh tranh với hồng cầu để lấy oxy.
 Phospho và các hợp chất chứa phospho.
Nguồn gốc của các hợp chất chứa Phospho có liên quan đến sự chuyển hóa các
chất thải của ngƣời và động vật và sau này là lƣợng khổng lồ phân lân sử dụng trong
nông nghiệp và các chất tẩy rửa tổng hợp có chứa phosphate sử dụng trong sinh hoạt
và một số ngành công nghiệp trôi theo dòng nƣớc.
Trong các loại nƣớc thải, Phospho hiện diện chủ yếu dƣới các dạng phosphate.
Các hợp chất chứa phosphate đƣợc chia thành phosphate vô cơ và phosphate hữu cơ.
Phospho là một chất dinh dƣỡng đa lƣợng cần thiết đối với sự phát triển của
sinh vật. Việc xác định Phospho tổng là một thông số đóng vai trò quan trọng để đảm
bảo quá trình phát triển bình thƣờng của các vi sinh vật trong các hệ thống xử lý chất
thải bằng phƣơng pháp sinh học.
Phospho và các hợp chất chứa Phospho có liên quan chặt chẽ đến hiện tƣợng
phú dƣỡng hóa nguồn nƣớc, do sự có mặt quá nhiều các chất này kích thích sự phát
triển mạnh của tảo và vi khuẩn lam.
 Chất hoạt động bề mặt

Chất hoạt động bề mặt là những chất hữu cơ gồm 2 phần: kị nƣớc và ƣa nƣớc
tạo nên sự phân tán của các chất đó trong dầu và trong nƣớc. Nguồn tạo ra các chất
hoạt động bề mặt là do việc sử dụng các chất tẩy rửa trong sinh hoạt và trong một số
ngành công nghiệp
1.4.2 Thông số sinh học
Nhiều vi sinh vật gây bệnh có mặt trong nƣớc thải có thể truyền hoặc gây bệnh
cho ngƣời. Chúng vốn không bắt nguồn từ nƣớc mà cần có vật chủ để sống ký sinh,
phát triển và sinh sản. Một số các sinh vật gây bệnh có thể sống một thời gian khá dài
trong nƣớc và là nguy cơ truyền bệnh tiềm tang, bao gồm vi khuẩn, virus, giun sán.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 9


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Vi khuẩn: các loại vi khuẩn gây bệnh có trong nƣớc thƣờng gây bệnh về đƣờng
ruột, nhƣ dịch tả (cholera) do vi khuẩn Vibrio comma, bệnh thƣơng hàn (typhoid) do
vi khuẩn Salmonella typhosa…
Virus: có trong nƣớc thải có thể gây bệnh có liên quan đến sự rối loạn hệ thần
kinh trung ƣơng, viêm tùy xám, viêm gan… Thông thƣờng khử trùng bằng các quá
trình khác nhau trong các giai đoạn xử lý có thể diệt đƣợc virus.
Giun sán (helminths): giun sán là loại sinh vật ký sinh có dòng vòng đời gắn
liền với hai hay nhiều động vật chủ, con ngƣời có thể là một trong số các vật chủ này.
Chất thải của ngƣời và động vật là nguồn đƣa giun sán vào nƣớc. Tuy nhiên, các
phƣơng pháp xử lý nƣớc hiện nay tiêu diệt giun sán rất hiệu quả.

1.5 Một số phƣơng pháp xử lý nƣớc thải sinh hoạt
1.5.1 Phƣơng pháp xử lý cơ học
Phƣơng pháp xử lý cơ học Những phƣơng pháp loại các chất rắn có kích thƣớc
và tỷ trọng lớn trong nƣớc thải đƣợc gọi chung là phƣơng pháp cơ học.
Xử lý cơ học là khâu sơ bộ chuẩn bị cho xử lý sinh học tiếp theo. Xử lý nƣớc
thải bằng phƣơng pháp cơ học thƣờng thực hiện trong các công trình và thiết bị nhƣ
song chắn rác, bể lắng cát, bể tách dầu mỡ… Đây là các thiết bị công trình xử lý sơ bộ
tại chỗ tách các chất tán thô nhằm đảm bảo cho hệ thống thoát nƣớc hoặc các công
trình xử lý nƣớc thải phía sau hoạt động ổn định.
Phƣơng pháp xử lý cơ học tách khỏi nƣớc thải sinh hoạt khoảng 60% tạp chất
không tan, tuy nhiên BOD trong nƣớc thải giảm không đáng kể. Để tăng cƣờng quá
trình xử lý cơ học, ngƣời ta làm thoáng nƣớc thải sơ bộ trƣớc khi lắng nên hiệu suất xử
lý của các công trình cơ học có thể tăng đến 75% và BOD giảm đi 10 – 15%.
 Song chắn rác

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 10


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

Hình 1. 2 Song chắn rác.
Nhiệm vụ: song chắn rác dùng để giữ lại các tạp chất thô nhƣ giấy, rác, túi
nilon, vỏ cây và các tạp chất có trong nƣớc thải nhằm đảm bảo cho máy bơm, các công
trình và thiết bị xử lý nƣớc thải hoạt động ổn định.

Song chắn rác là các thanh đan xếp kế tiếp nhau với các khe hở từ 16 đến
50mm, các thanh có thể bằng thép, inox, nhựa hoặc gỗ. Tiết diện của các thanh này là
hình chữ nhật, hình tròn hoặc elip. Bố trí song chắn rác trên máng dẫn nƣớc thải. Các
song chắn rác đặt song song với nhau, nghiêng về phía dòng nƣớc chảy để giữ rác lại.
Song chắn rác thƣờng đặt nghiêng theo chiều dòng chảy một góc 50o đến 90o.
Phân loại:
- Kích thƣớc: thô, trung bình, mịn.
- Hình dạng: song chắn, lƣới chắn.
- Phƣơng pháp làm sạch: thủ công, cơ khí.
- Bề mặt lƣới chắn: cố định, di động.
Thiết bị chắn rác bố trí tại các máng dẫn nƣớc thải trƣớc trạm bơm nƣớc thải và
trƣớc các công trình xử lý nƣớc thải. Sơ đồ thiết kế song chắn rác và lƣới chắn rác.
 Bể lắng
Bể lắng cát

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 11


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

Hình 1. 3 Bể lắng cát ngang.
Trong thành phần cặn lắng nƣớc thải thƣờng có cát với độ lớn thủy lực µ = 18
mm/s. Đây là các phần tử vô cơ có kích thƣớc và tỷ trọng lớn. Mặc dù không độc hại
nhƣng chúng cản trở hoạt động của các công trình xử lý nƣớc thải nhƣ tích tụ trong bể

lắng, bể mêtan,… làm giảm dung tích công tác công trình, gây khó khăn cho việc xả
bùn cặn, phá hủy quá trình công nghệ của trạm xử lý nƣớc thải. Để đảm bảo cho các
công trình xử lý sinh học nƣớc thải sinh học, nƣớc thải ổn định họat động cần phải có
các công trình và thiết bị phía trƣớc.
-

Nhiệm vụ:
Loại bỏ các cặn vô cơ lớn nhƣ cát, sỏi…có kích thƣớc hạt > 0,2mm.
Bảo vệ các trang thiết bị động (bơm) tránh mài mòn.
Giảm cặn lắng trong ống, mƣơng dẫn và bể phân hủy.
Giảm tần suất làm sạch bể phân hủy.

Có thể chia làm 3 loại: bể lắng cát ngang, bể lắng cát thổi cơ khí và bể lắng cát
ly tâm. Các loại bể lắng cát chuyển động quay có hiệu quả lắng cát cao và hàm lƣợng
chất hữu cơ có trong cát thấp. Do cấu tạo đơn giản, bể lắng cát ngang đƣợc sử dụng
rộng rãi hơn cả. Tuy nhiên trong điều kiện cần thiết phải kết hợp các công trình xử lý
nƣớc thải, ngƣời ta có thể dùng bể lắng cát đứng, bể lắng cát tiếp tuyến hoặc thiết bị
xiclon hở một tầng hoặc xiclon thủy lực.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 12


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Cát lƣu giữ trong bể từ 2 đến 5 ngày. Các loại bể lắng cát thƣờng dùng cho các

trạm xử lý nƣớc thải công suất trên 100m3/ngày. Từ bể lắng cát, cát đƣợc chuyển ra
sân phơi để làm khô bằng biện pháp trọng lực trong điều kiện tự nhiên.
 Bể lắng nƣớc thải
Dùng để tách các chất không tan ở dạng lơ lửng trong nƣớc thải theo nguyên tắc
dựa vào sự khác nhau giữa trọng lƣợng các hạt cặn có trong nƣớc thải. Vì vậy, đây là
quá trình quan trọng trong xử lý nƣớc thải, thƣờng bố trí xử lý ban đầu có thể bố trí nối
tiếp nhau, quá trình lắng tốt có thể loại bỏ đến 90% - 95% lƣợng cặn có trong nƣớc
hay sau khi xử lý sinh học. Để có thể tăng cƣờng quá trình lắng, ta có thể thêm vào
chất đông tụ sinh học. Sự lắng của các hạt xảy ra dƣới tác dụng của trọng lực.
Dựa vào chức năng và vị trí có thể chia bể lắng thành các loại: bể lắng đợt I trƣớc công
trình xử lý sinh học và bể lắng đợt II sau công trình xử lý sinh học.
Theo cấu tạo và hƣớng dòng chảy, ngƣời ta phân ra các loại bể lắng ngang, bể
lắng đứng và bể lắng ly tâm.

Hình 1. 4 bể lắng li tâm.
 Bể tách dầu mỡ
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 13


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

Hình 1. 5 Bể tách dầu, mỡ.
Bể tách dầu mỡ dùng để tách và thu các loại mỡ động thực vật, các loại dầu…
có trong nƣớc thải. Đối với nƣớc thải sinh hoạt khi hàm lƣợng dầu mỡ không cao thì

việc vớt dầu mỡ thực hiện ngay ở bể lắng nhờ thiết bị gạt chất nổi. Các chất này sẽ bịt
kín lỗ hổng giữa các vật liệu lọc có trong bể sinh học…và chúng sẽ phá hủy cấu trúc
bùn hoạt tính có trong bể Aerotank.Thƣờng đƣợc đặt trƣớc cửa xả vào cống chung
hoặc trƣớc bể điều hòa.
Bể tách dầu mỡ thƣờng đƣợc bố trí trong các bếp ăn của khách sạn, trƣờng học,
bệnh viện… xây bằng gạch, bê tông cốt thép, thép, nhựa composite… và bố trí bên
trong nhà, gần các thiết bị thoát nƣớc hoặc ngoài sân gần khu vực bếp ăn để tách dầu
mỡ trƣớc khi xả vào hệ thống thoát nƣớc bên ngoài cùng với các loại nƣớc thải khác.
 Bể điều hòa
Lƣu lƣợng và nồng độ các chất ô nhiễm trong nƣớc thải các khu dân cƣ, công
trình công cộng nhƣ các nhà máy xí nghiệp luôn thay đổi theo thời gian phụ thuộc vào
các điều kiện hoạt động của các đối tƣợng thoát nƣớc này. Sự dao động về lƣu lƣợng
nƣớc thải, thành phần và nồng độ chất bẩn trong đó sẽ ảnh hƣởng không tốt đến hiệu
quả làm sạch nƣớc thải. Trong quá trình lọc cần phải điều hòa lƣu lƣợng dòng chảy,
một trong những phƣơng án tối ƣu nhất là thiết kế bể điều hòa lƣu lƣợng.
Bể điều hòa làm tăng hiệu quả của hệ thống xử lý sinh học do nó hạn chế hiện
tƣợng quá tải của hệ thống hoặc dƣới tải về lƣu lƣợng cũng nhƣ hàm lƣợng chất hữu
cơ giảm đƣợc diện tích xây dựng của bể sinh học. Hơn nữa các chất ức chế quá trình
xử lý sinh học sẽ đƣợc pha loãng hoặc trung hòa ở mức độ thích hợp cho các hoạt
động của vi sinh vật.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 14


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất

15 m3/ngày

Hình 1. 6 Bể điều hòa.
Nhiệm vụ:
-

Giảm bớt sự dao động của hàm lƣợng các chất bẩn trong nƣớc thải.

-

Tiết kiệm hóa chất để khử trùng nƣớc thải.

-

Ổn định lƣu lƣợng.

-

Giảm và ngăn cản các chất độc hại đi vào công trình xử lý sinh học
tiếp theo.

Có 3 loại bể điều hòa:
-

Bể điều hòa lƣu lƣợng.

-

Bể điều hòa nồng độ.


-

Bể điều hòa cả lƣu lƣợng và nồng độ.

SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 15


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
 Bể lọc

Hình 1. 7 Bể lọc.
Bể lọc dùng để tách các phần tử lơ lửng, phân tác có trong nƣớc thải với kích
thƣớc tƣơng đối nhỏ sau bể lắng bằng cách cho nƣớc thải đi qua các vật liệu lọc nhƣ
cát, thạch anh, than cốc, than bùn, than gỗ, sỏi nghiền nhỏ… Bể lọc thƣờng làm việc
với hai chế độ: lọc và rửa lọc.
Quá trình này chỉ áp dụng cho các công nghệ xử lý nƣớc thải tái sử dụng và cần
thu hồi một số thành phần quí hiếm có trong nƣớc thải. Có thể phân loại bể lọc nhƣ
sau:
Lọc qua vách lọc.
Bể lọc với lớp vật liệu lọc dạng hạt.
Thiết bị lọc chậm.
1.5.2 Phƣơng pháp xử lý hóa lý
Bản chất của quá trình xử lý nƣớc thải bằng phƣơng pháp hóa lý là áp dụng các
quá trình vật lý và hóa học để loại bớt các chất ô nhiễm mà không thể dùng quá trình

lắng ra khỏi nƣớc thải.
 Keo tụ, tạo bông
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 16


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày

Hình 1. 8 Thiết bị keo tụ tạo bông MDAF.
Quá trình keo tụ tạo bông đƣợc ứng dụng để loại bỏ các chất rắn lơ lửng và các
hạt keo có kích thƣớc rất nhỏ. Các chất này tồn tại ở dạng phân tán và không thể loại
bỏ bằng quá trình lắng vì tốn rất nhiều thời gian. Để tăng hiệu quả lắng, giảm bớt thời
gian lắng của chúng thì thêm vào nƣớc thải một số hóa chất nhƣ phèn nhôm, phèn sắt,
polymer,… Các chất này có tác dụng kết dính các chất khuếch tán trong dung dịch
thành các hạt có kích cỡ và tỷ trọng lớn hơn nên sẽ lắng nhanh hơn.
Các chất keo tụ dùng là phèn nhôm: Al2(SO4)3.18H2O, NaAlO2, Al2(OH)3Cl,
KAl(SO4)2.12H2O, NH4Al(SO4)2.12H2O; phèn sắt: Fe2(SO4)3.2H2O, FeSO4.7H2O,
FeCl3 hay chất keo tụ không phân ly, dạng cao phân tử có nguồn gốc thiên nhiên hay
tổng hợp.
Phƣơng pháp keo tụ có thể làm trong nƣớc và khử màu nƣớc thải vì sau khi tạo
bông cặn, các bông cặn lớn lắng xuống thì những bông cặn này có thể kéo theo các
chất phân tán không tan gây ra màu.
 Tuyển nổi.
Tuyển nổi là phƣơng pháp đƣợc áp dụng tƣơng đối rộng rãi nhằm loại bỏ các
tạp chất không tan và khó lắng, có khối lƣợng riêng nhỏ hơn nƣớc. Trong nhiều trƣờng

hợp, tuyển nổi còn đƣợc sử dụng để tách các chất tan nhƣ chất hoạt động bề mặt.
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 17


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Bản chất của quá trình tuyển nổi ngƣợc lại với quá trình lắng và cũng đƣợc áp
dụng trong trƣờng hợp quá trình lắng xảy ra rất chậm và rất khó thực hiện. Quá trình
này đƣợc thực hiện nhờ bọt khí tạo ra trong khối chất lỏng khi cho không khí vào. Các
chất lơ lửng nhƣ dầu, mỡ sẽ nổi lên trên bề mặt của nƣớc thải dƣới tác dụng của các
bọt khí tạo thành lớp bọt có nồng độ tạp chất cao hơn trong nƣớc ban đầu. Các bọt khí
bám vào các hạt hoặc đƣợc giữ lại trong cấu trúc hạt tạo nên lực đẩy đối với các hạt.
Không khí đƣợc đƣa vào nƣớc với áp lực từ 1,75 – 3,5 kg/cm2, sau đó nƣớc thải dƣ
thừa không khí đƣợc đƣa sang bể làm thoáng, tại đó các bọt khí đi lên làm cho các chất
rắn lơ lửng nổi lên mặt nƣớc và đƣợc lại bỏ. Hiệu quả phân riêng bằng tuyển nổi phụ
thuộc kích thƣớc và số lƣợng bong bóng khí. Kích thƣớc tối ƣu của bong bóng khí là
15 – 30.10-3mm.
1.5.3 Phƣơng pháp xử lý hóa học
Các phƣơng pháp hoá học dùng trong xử lý nƣớc thải gồm có: trung hoà, oxy
hoá và khử. Tất cả các phƣơng pháp này đều dùng các tác nhân hoá học nên là phƣơng
pháp đắt tiền. Ngƣời ta sử dụng các phƣơng pháp hoá học để khử các chất hoà tan và
trong các hệ thống cấp nƣớc khép kín. Đôi khi các phƣơng pháp này đƣợc dùng để xử
lý sơ bộ trƣớc xử lý sinh học hay sau công đoạn này nhƣ là một phƣơng pháp xử lý
nƣớc thải lần cuối để thải vào nguồn.
 Trung hòa

Phƣơng pháp trung hòa chủ yếu đƣợc dùng trong nƣớc thải công nghiệp có
chứa kiềm hoặc axit. Để tránh hiện tƣợng nƣớc thải gây ô nhiễm cho môi trƣờng xung
quanh thì ngƣời ta phải trung hòa nƣớc thải, với mục đích là làm lắng các muối của
kim loại nặng xuống và tách ra khỏi nƣớc thải.
Quá trình trung hòa trƣớc hết là phải tính đến khả năng trung hòa lẫn nhau giữa
các loại nƣớc thải chứa axit hay kiềm hay khả năng dự trự kiềm của nƣớc thải sinh
hoạt và nƣớc sông. Trong thực tế, nếu hỗn hợp nƣớc thải có pH = 6,5 – 8,5 thì nƣớc đó
đƣợc coi là trung hòa.
Trung hòa nƣớc thải có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau:
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 18


Đồ án tốt nghiệp

Thiết kế, lắp đặt, vận hành hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Vũng Tàu công suất
15 m3/ngày
Trộn lẫn nƣớc thải axit với nƣớc thải kiềm.
Bổ sung các tác nhân hoá học.
Lọc nƣớc axit qua vật liệu có tác nhân trung hoà.
Hấp thụ khí axit bằng nƣớc kiềm hoặc hấp thụ amoniac bằng nƣớc
axit....
Việc lựa chọn phƣơng pháp trung hoà còn tuỳ thuộc vào thể tích và nồng độ
nƣớc thải, chế độ thải nƣớc thải, khả năng sẳn có và giá thành của các tác nhân hoá
học. Trong quá trình trung hoà, một lƣợng bùn cặn đƣợc tạo thành. Lƣợng bùn này
phụ thuộc vào nồng độ và thành phần của nƣớc thải cũng nhƣ loại và lƣợng các tác
nhân sử dụng cho quá trình.
 Khử trùng

Sau khi xử lý sinh học, phần lớn các vi khuẩn trong nƣớc thải bị tiêu diệt. Khi
xử lý trong các công trình sinh học nhân tạo (Aerophin hay Aerotank) số lƣợng vi
khuẩn giảm xuống còn 5%, trong hồ sinh vật hoặc cánh đồng lọc còn 1 - 2%. Nhƣng
để tiêu diệt toàn bộ vi khuẩn gây bệnh, nƣớc thải cần phải khử trùng.
Có các phƣơng pháp khử trùng sau:
-

Dùng hợp chất clo: clorua vôi, clorua nƣớc.

-

Dùng ozon.

-

Dùng tia cực tím.

Trƣớc đây, việc dùng clo hoặc các hợp chất của clo đƣợc sử dụng rất phổ biến
trong xử lí nƣớc thải vì đem lại hiệu quả cao, gía thành rẻ. Tuy nhiên, lƣợng clo dƣ
trong nƣớc (0,5mg/l) để đảm bảo an toàn và ổn định cho quá trình khử trùng sẽ gây
ảnh hƣởng đến các sinh vật có ích khác. Do vậy gần đây việc khử trùng bằng clo và
các hợp chất của clo dần đƣợc thay thế bằng ozon và tia cực tím.
1.5.4 Phƣơng pháp xử lý sinh học
Các chất hữu cơ ở dạng keo, huyền phù và dung dịch là nguồn thức ăn của vi
sinh vật. Trong quá trình hoạt động sống, vi sinh vật oxy hóa hoặc khử các hợp chất
hữu cơ này, kết quả là làm sạch nƣớc thải khỏi các chất bẩn hữu cơ.
SVTH: Phạm Tiến Đạt
GVHD: TS. Lý Cẩm Hùng

Trang 19