TRƯỜNG ÐẠI HỌC SƯ PHẠM - ÐẠI HỌC ÐÀ NẴNG
KHOA NGỮ VĂN

HỒ SƠ
BẢO TỒN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA
(Học phần: BẢO TỒN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA)

Sinh viên thực hiện

: VÕ HOÀNG TRINH

Lớp

: 15CVHH

Giảng viên hướng dẫn

: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC CHINH

Ðà Nẵng, tháng 12/2018


TRƯỜNG ÐẠI HỌC SƯ PHẠM - ÐẠI HỌC ÐÀ NẴNG
KHOA NGỮ VĂN

HỒ SƠ
BẢO TỒN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA
(Học phần: BẢO TỒN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA)

Sinh viên thực hiện

: VÕ HOÀNG TRINH

Lớp

: 15CVHH

Giảng viên hướng dẫn

: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC CHINH

Ðà Nẵng, tháng 12/2018


MỤC LỤC
Mẫu số 1. BẢNG THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG DI TÍCH ĐÃ NGHIÊN CỨU
PHÁT HIỆN CỦA TỈNH QUẢNG NGÃI..............................................................2
Mẫu số 2. KẾ HOẠCH KIỂM KÊ DI TÍCH TỈNH QUẢNG NGÃI...................4
Mẫu số 3. BẢNG THỐNG KÊ DI TÍCH...............................................................6
Mẫu số 4. LÍ LỊCH DI TÍCH ...............................................................................12
Mẫu số 5. BIÊN BẢN QUY ĐỊNH KHU VỰC BẢO VỆ DI TÍCH CHÙA ÔNG
................................................................................................................................. 15
Mẫu số 6. BẢNG THỐNG KÊ HIỆN VẬT BẢO VẬT QUỐC GIA CỦA DI
TÍCH CHÙA ÔNG THU XÀ................................................................................16
Mẫu số 7. MỤC LỤC TÀI LIỆU..........................................................................17
Mẫu số 8. BIÊN BẢN GIAO NHẬN HỒ SƠ DI TÍCH.......................................18
Mẫu số 9. SỐ KIỂM KÊ DI TÍCH ......................................................................19
Mẫu số 10. ĐƠN XIN XẾP HẠNG DI TÍCH CHÙA THIÊN ẤN .....................21
Mẫu số 11. TỜ TRÌNH .........................................................................................23
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................24


3


Mẫu số 1
BẢNG THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG DI TÍCH ĐÃ NGHIÊN CỨU PHÁT HIỆN
CỦA TỈNH QUẢNG NGÃI
T
T
1

2

3

4

5

Tên di tích

Địa điểm di tích

Tình trạng di tích

Thành cổ
Châu Sa

Thôn Phú Bình, xã
Tịnh Châu, huyện
Sơn Tịnh, tỉnh Quảng

Ngãi.

Hiện di tích này đang bị xâm
lấn và có nguy cơ bị “xóa sổ”.

Đây là ngôi chùa cổ được bảo
Thị tứ Thu Xà, xã
tồn khá nguyên vẹn cho đến
Nghĩa Hòa, huyện Tư
nay và đã trải qua 4 lần trùng tu
Chùa Ông
Nghĩa, tỉnh Quảng
vào các năm 1881, 1894, 1920,
(Thu Xà)
Ngãi; cách tỉnh lỵ
1991. Hiện nay di tích kiến trúc
Quảng Ngãi 10 km về
nghệ thuật chùa Ông bị người
hướng đông.
dân lấn chiếm xây dựng nhà.
Di tích mộ
Phường Quảng Phú,
Trải qua nhiều cuộc biến thiên
và đền thờ
thành phố Quảng
của lịch sử, nay đã xuống cấp
Bùi Tá Hán
Ngãi
nghiêm trọng.
Sau nhiều lần trùng tu, hiện nay

Nằm trên quốc lộ 24B
khu chứng tích có diện tích
thuộc địa phận thôn
2,4ha, bao gồm 2 khu vực
Tư Cung, xã Tịnh
Khu chứng
chính là khu chứng tích thực
Khê, huyện Sơn Tịnh,
tích Sơn Mỹ
địa (phía tây) đã được bảo tồn,
cách tỉnh lỵ Quảng
tôn tạo và khu nhà trưng bày bổ
Ngãi chừng 12km về
sung, tượng đài tưởng niệm,
phía Đông Bắc.
nhà đón khách (phía đông).
Từ năm 1820 đến nay, đình
làng An Hải trải qua nhiều đợt
tu bổ và xây thêm công trình,
vào các năm 1926 (tu bổ), 1938
(xây mới hậu tẩm), 1943 (xây
mới chính điện và tiền đường),
Tọa lạc tại thôn
1999 (đại tu chính điện và tiền
Di tích kiến
Đông, xã An Hải
đường), 2007 (đại tu hậu tẩm).
trúc đền
huyện Lý Sơn, cách
Về cơ bản, kiến trúc hiện nay

làng An Hải trung tâm huyện đảo
của đình An Hải định hình
chừng 3 cây số.
trong lần trùng tu năm Bảo Đại
thứ 18 (Nhâm Thân – 1943),
song trong những lần sửa chữa,
trùng tu về sau, một số chi tiết
kiến trúc đã có sự thay đổi,
hoặc mất hẳn.

4

Ghi
chú


6

7

Thuộc các huyện Trà
Bồng, Sơn Tịnh, Sơn Di tích Trường Lũy (đoạn qua
Hà, Tư Nghĩa, Minh
huyện Đức Phổ, Nghĩa Hành)
Long, Nghĩa Hành,
bị lấn chiếm và hư hại.
Ba Tơ, Đức Phổ.
Di tích Mộ và nhà thờ
Huỳnh Công Thiệu
bao gồm 3 địa điểm.

Mộ Huỳnh Công
Trải qua thời gian, cùng với
Thiệu tọa lạc tại thôn
chiến tranh, bom đạn đã làm cả
An Trường, xã Phổ
Di tích lịch
hai đền thờ bị hư hỏng nặng nề.
Hòa, huyện Đức Phổ.
sử mộ và
Đến 1995, hai đền thờ được tôn
Nhà thờ Huỳnh Công
đền thờ
tạo lại bằng chất liệu bền vững
Thiệu gồm có 2 nhà
Huỳnh Công
theo kiểu dáng kiến trúc của
thờ: nhà thờ Phổ Ninh
Thiệu
đền thờ trước đây cả về bố cục
tại thôn An Trường,
tổng thể cũng như bài trí nội
xã Phổ Ninh, huyện
thất truyền thống.
Đức Phổ và nhà thờ
Phổ Minh thuộc thôn
Tân Tự, xã Phổ Minh,
huyện Đức Phổ.
Di tích kiến
trúc trường
lũy Quảng

Ngãi

5


Mẫu số 2
SỞ VĂN HÓA THÔNG TIN
BAN QUẢN LÍ DI TÍCH
TỈNH QUẢNG NGÃI

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Quảng Ngãi, ngày 06 tháng 11 năm 2018
KẾ HOẠCH
KIỂM KÊ DI TÍCH TỈNH QUẢNG NGÃI

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA VIỆC KIỂM KÊ DI TÍCH
Kiểm kê di tích là việc làm cấp thiết, nhằm nhận diện rõ ràng không chỉ về khối
lượng, loại hình các di sản văn hóa mà còn xác định và đánh giá giá trị lịch sử,
văn hóa, khoa học và vai trò, ý nghĩa của di sản văn hóa trong đời sống đương
đại, đồng thời là một trong những hoạt động tích cực để bảo tồn văn hóa của
tỉnh Quảng Ngãi.
2. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, TẦM QUAN TRỌNG CỦA KIỂM KÊ DI TÍCH
- Mục đích:
+ Qua quá trình kiểm kê xác thực, nhận diện giá trị, khả năng tồn tại của di
tích trên địa bàn tỉnh.
+ Phân loại, xếp hạng, lập danh mục các di tích đề nghị đưa vào danh mục
các di sản quốc gia và cấp tỉnh.
+ Qua quá trình kiểm kê di tích nhằm làm căn cứ khoa học cho việc hoạch

định chính sách quản lý và bảo tồn phát huy các giá trị di tích.
- Yêu cầu:
+ Xác định đúng đối tượng kiểm kê lập hồ sơ theo đúng loại hình di tích.
+ Thu thập thông tin chính xác về số lượng di tích và đảm bảo đầy đủ giữ
liệu về từng di sản theo đúng yêu cầu hướng dẫn của hồ sơ.
+ Đảm bảo tính xác thực, tính cập nhật, tính toàn diện và tính khách quan
khi tiến hành kiểm kê.
+ Thực hiện công tác kiểm kê theo đúng quy đình và đáp ứng đầy đủ các
yêu cầu hồ sơ theo quy định.
- Tầm quan trọng của kiểm kê di tích:
+ Kiểm kê di sản văn hóa là cơ sở và có ý nghĩa quan trọng nâng cao vai trò
công tác quản lý Nhà nước, vai trò cộng đồng dân cư đối với việc bảo tồn và
phát huy một cách có hiệu quả những di sản văn hóa của tỉnh Quảng Ngãi.

3. NỘI DUNG KIỂM KÊ DI TÍCH

6


Phát hiện, khảo sát, lập hồ sơ khoa học cho các di tích trên cơ sở đó xác định giá trị
của từng di tích, đề nghị nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hóa.

4. PHẠM VI THỰC HIỆN
Bao gồm: các thị xã, thị trấn, các huyện của tỉnh Quảng Ngãi.

5. THỜI GIAN THỰC HIỆN
- Thời gian dự tính khoảng 3 năm. Chia làm 2 đợt:
+ Đợt 1: Từ ngày 01/09/2014 đến hết ngày 05/06/2016
+ Đợt 2: Từ ngày 06/06/2016 đến hết ngày 01/09/2017
Trong thời gian đó, bắt đầu triển khai ở huyện Bình Sơn cho đến cuối cùng là

huyện Đức Phổ.
6. KINH PHÍ
Kinh phí dự trù khoảng 400.000.000 chi các khoản cụ thể như:

- Mua sắm dụng cụ và các đồ dùng cần thiết như: sổ, giấy vẽ, bút, mực dập
văn bia, thước, giấy viết, pin, dụng cụ ghi chép, máy ảnh, do vẽ, đạc họa…
- Kinh phí chi cho các buổi tập huấn, tọa đàm khoa học, sơ kết, tổng kết, gặp
gỡ nhân chứng, người cung cấp tư liệu và dẫn đường.
- Kinh phí cho cán bộ khảo sát di tích
- Kinh phí chi cho cán bộ khoa học và các cộng tác viên phối hợp, công tác
phí, lưu trú phí.
7. NHÂN LỰC THỰC HIỆN
Bao gồm: các thành viên trong Ban quản lí di tích của tỉnh, cán bộ phòng văn
hóa huyện, thị xã, thị trấn, xã, các cộng tác viên khoa học ở các ngành có liên
quan như: kiến trúc, lịch sử, khảo cổ, dân tộc học, ban nghiên cứu lịch sử, nhiếp
ảnh, mĩ thuật, Hán Nôm v.v..
Đại diện của các cơ quan văn hóa ở các địa bàn triển khai kiểm kê di tích.
8. PHỤ TRÁCH THỰC HIỆN
- Giám đốc hoặc phó giám đốc Sở Văn hóa thông tin tỉnh, thành phố Quảng
Ngãi.
- Trưởng ban quản lí di tích của tỉnh Quảng Ngãi.
Sở Văn hóa Thông tin tỉnh
Kí và đóng dấu

7


Mẫu số 3
BẢNG THỐNG KÊ DI TÍCH


TT

Tên di
tích

1

Thành
cổ
Châu
Sa

2

Chùa
Ông
(Thu
Xà)

3

Di tích
mộ và
đền thờ
Bùi Tá
Hán

4

Khu


Địa
điểm di
tích

Lịch sử
hình thành

Giá trị di
tích

Tình trạng di tích

Thôn
Phú
Bình, Niên đại của
xã Tịnh thành được
Châu,
xác định
Di tích lịch Hiện di tích này đang
huyện vào khoảng sử văn hóa bị xâm lấn và có nguy
Sơn
cuối thế kỷ
quốc gia
cơ bị “xóa sổ”.
Tịnh,
IX đầu thế
tỉnh
kỷ X.
Quảng

Ngãi
Thị tứ
Thu
Xà, xã
Nghĩa
Đây là ngôi chùa cổ
Hòa,
được bảo tồn khá
huyện
Di tích
nguyên vẹn cho đến
Tư
kiến trúc
nay và đã trải qua 4
Nghĩa,
nghệ thuật
Được xây
lần trùng tu vào các
tỉnh
Quốc gia.
dựng vào
năm 1881, 1894,
Quảng
Di tích
năm 1821
1920, 1991. Hiện nay
Ngãi;
lịch sử văn
di tích kiến trúc nghệ
cách

hóa Quốc
thuật chùa Ông bị
tỉnh lỵ
gia.
người dân lấn chiếm
Quảng
xây dựng nhà.
Ngãi 10
km về
hướng
đông.
Phường
Quảng Đền thờ Bùi
Di
Trải qua nhiều cuộc
Phú,
Tá Hán
tích Lịch
biến thiên của lịch sử,
thành
được xây
sử - Văn
nay đã xuống cấp
phố
dựng từ năm
hóa cấp
nghiêm trọng.
Quảng
1962.
Quốc gia.

Ngãi
Nằm
Năm 1978,
Di tích
Sau nhiều lần trùng

8

Ghi
chú


chứng
tích
Sơn Mỹ

trên
khu chứng
quốc gia
tu, hiện nay khu
quốc lộ tích Sơn Mỹ
đặc biệt
chứng tích có diện
24B
được xây
quan trọng. tích 2,4ha, bao gồm 2
thuộc
dựng để ghi Bên cạnh
khu vực chính là khu
địa

nhớ tội ác
giá trị lịch
chứng tích thực địa
phận
chiến tranh
sử, khu di
(phía tây) đã được
thôn Tư này. Đây là
tích Sơn
bảo tồn, tôn tạo và
Cung,
nơi tưởng
Mỹ là nơi khu nhà trưng bày bổ
xã Tịnh nhớ vụ thảm ghi tội ác sung, tượng đài tưởng
Khê,
sát Sơn Mỹ
điển hình
niệm, nhà đón khách
huyện
(còn được
của giặc
(phía đông).
Sơn
biết đến là
Mỹ trong
Tịnh,
vụ thảm sát cuộc chiến
cách
Mỹ Lai),
tranh xâm

tỉnh lỵ
thực hiện
lược Việt
Quảng bởi một lực
Nam, là
Ngãi
lượng của
nơi tưởng
chừng
Quân đội
niệm 504
12km Hoa Kỳ vào đồng bào
về phía
buổi sáng
ta đã ngã
Đông
ngày 16
xuống. Sơn
Bắc.
tháng 3 năm Mỹ còn có
1968, trong
giá trị về
Chiến tranh
du lịch,
Việt Nam.
nằm trong
tuyến du
lịch Thiên
Ấn (khu
mộ cụ

Huỳnh
Thúc
Kháng) Châu Sa Sơn Mỹ Mỹ Khê Dung
Quất.
Hàng năm
có hơn 5
vạn người
đến Sơn
Mỹ tham
quan. Hiện
nay, mỗi

9


tháng có
gần 3.300
lượt khách
đến tham
quan.

5

6

Tọa lạc
tại thôn
Đông,
xã An
Hải

Di tích
huyện
kiến
Lý Sơn,
trúc đền
cách
làng An
trung
Hải
tâm
huyện
đảo
chừng 3
cây số.

Di tích
kiến
trúc
trường
lũy
Quảng

Thuộc
các
huyện
Trà
Bồng,
Sơn

Đình làng và nhà thờ

làm bằng chất liệu gỗ,
bởi vậy, trải thời gian
gần hai thế kỷ, không
khỏi có sự xuống cấp,
các mô – típ hoa văn
có phần bị mờ, do quá
trình bào mòn của
nắng mưa, độ ẩm và
gió biển. Từ năm
1820 đến nay, đình
làng An Hải trải qua
Đình làng
nhiều đợt tu bổ và xây
và nhà thờ
thêm công trình, vào
được xây
các năm 1926 (tu bổ),
dựng từ năm Di tích lịch
1938 (xây mới hậu
1820, năm sử văn hóa tẩm), 1943 (xây mới
đầu tiên
quốc gia.
chính điện và tiền
dưới triều
đường), 1999 (đại tu
vua Minh
chính điện và tiền
Mạng.
đường), 2007 (đại tu
hậu tẩm). Về cơ bản,

kiến trúc hiện nay của
đình An Hải định hình
trong lần trùng tu năm
Bảo Đại thứ 18
(Nhâm Thân – 1943),
song trong những lần
sửa chữa, trùng tu về
sau, một số chi tiết
kiến trúc đã có sự
thay đổi, hoặc mất
hẳn.
Lũy cổ khởi Di tích cấp
Di tích Trường Lũy
xây từ thế
Quốc gia. (đoạn qua huyện Đức
kỷ 17 thời
Phổ, Nghĩa Hành) bị
các chúa
lấn chiếm và hư hại.
Nguyễn với
tính cách

10


Ngãi

7

Di tích

lịch sử
mộ và
đền thờ
Huỳnh
Công
Thiệu

Tịnh,
Sơn
Hà, Tư
Nghĩa,
Minh
phòng thủ
Long,
quân.
Nghĩa
Hành,
Ba Tơ,
Đức
Phổ.
Di tích
Đền thờ
Di tích lịch
Trải qua thời gian,
Mộ và
Huỳnh
sử cấp
cùng với chiến tranh,
nhà thờ Công Thiệu
quốc gia

bom đạn đã làm cả
Huỳnh
tại hai xã
hai đền thờ bị hư
Công Phổ Ninh và
hỏng nặng nề. Đến
Thiệu
Phổ Minh
1995, hai đền thờ
bao
đều được
được tôn tạo lại bằng
gồm 3
xây dựng
chất liệu bền vững
địa
vào cuối thế
theo kiểu dáng kiến
điểm.
kỷ XVIII.
trúc của đền thờ trước
Mộ
đây cả về bố cục tổng
Huỳnh
thể cũng như bài trí
Công
nội thất truyền thống.
Thiệu
tọa lạc
tại thôn

An
Trường,
xã Phổ
Hòa,
huyện
Đức
Phổ.
Nhà thờ
Huỳnh
Công
Thiệu
gồm có
2 nhà
thờ:
nhà thờ
Phổ
Ninh

11


tại thôn
An
Trường,
xã Phổ
Ninh,
huyện
Đức
Phổ và
nhà thờ

Phổ
Minh
thuộc
thôn
Tân Tự,
xã Phổ
Minh,
huyện
Đức
Phổ.

12


Mẫu số 4
LÍ LỊCH DI TÍCH

1. TÊN GỌI
2.
3.

4.

5.

6.

Di tích kiến trúc đền làng An Hải
ĐỊA ĐIỂM PHÂN BỐ VÀ ĐƯỜNG ĐI ĐẾN DI TÍCH
Đình làng An Hải (Hải Yến, Bình Yến, Lý Hải) tọa lạc tại thôn Đông, xã An

Hải huyện Lý Sơn, cách trung tâm huyện đảo chừng 3 cây số.
SỰ KIỆN, NHÂN VẬT LỊCH SỬ
Ngôi miếu nhỏ phía bắc của đình làng An Hải là nơi thờ thành hoàng Bùi Tá
Hán và Nguyễn Tú Tài người có công lớn trong việc lập sổ bộ đạc điền ở Lý
Sơn thời Gia Long và phối thờ lính Hoàng Sa. Đồng thời phía nam Đình làng
An Hải còn có nghĩa tự thờ thập loạn cô hồn.
LOẠI DI TÍCH, NIÊN ĐẠI XÂY DỰNG VÀ NHỮNG LẦN TU SỬA
Di tích Đình làng An Hải được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch) công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia, tại Quyết định
số 985 – QĐ/VH ngày 7/5/1997.
Đình làng An Hải được xây dựng vào năm Minh Mạng nguyên niên 1820.
Đình làng An Hải được các thợ mộc, nề ở Lý Sơn và thợ chạm trổ ở Quảng
Ngãi thi công xây dựng. Đình làng An Hải đến nay đã qua 4 lần trùng tu.
- Lần thứ nhất vào năm 1926 tức năm Bảo Đại thứ nhất
- Lần thứ hai vào năm 1938 tức năm Bảo Đại thứ 13.
- Lần thứ ba vào năm 1943 trùng tu Đình Trung và Đình Hạ.
- Lần thứ tư vào năm 1974 trùng tu toàn bộ Đình.
KHẢO SÁT DI TÍCH
Di tích đình làng An Hải là một trong số rất ít đình làng ở Quảng Ngãi khỏi bị
chiến tranh tàn phá và còn tương đối nguyên vẹn. Đình làng và nhà thờ làm
bằng chất liệu gỗ, bởi vậy, trải thời gian gần hai thế kỷ, không khỏi có sự xuống
cấp, các mô – típ hoa văn có phần bị mờ, do quá trình bào mòn của nắng mưa,
độ ẩm và gió biển.
CÁC HIỆN VẬT TRONG DI TÍCH
Hiện đình làng và nhà thờ còn lưu giữ được các bức hoành phi, ngai thờ, liễn
đối cẩn xà cừ có giá trị về lịch sử, văn hoá, bên cạnh giá trị về mặt tâm linh đối
với cư dân trên đảo Lý Sơn.

7. LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA TRONG
DI TÍCH

Đình làng An Hải là trung tâm sinh hoạt tâm linh của cộng đồng cư dân làng An
Hải ngày trước, xã An Hải ngày nay. Theo định lệ cổ truyền, hàng năm tại đình

13


làng diễn ra nhiều sinh hoạt lễ hội như: Lễ trồng đu, lên phướn (24 tháng chạp
âm lịch), lễ rước thần đầu năm (mùng 1 tết), lễ rằm Thượng Nguyên (14/1), lễ
Động thổ (mùng 3 tết), lễ Cầu an (tế xuân - tháng 2), giỗ Tiền hiền (20/2), lễ tết
Đoan dương (2/5), lễ rằm Trung nguyên (14/7), lễ tạ Kỳ yên (tế Thu; tháng 8),
lễ rằm Hạ nguyên (14/10), lễ tế Thanh minh và tế lính Hoàng Sa (rằm tháng
3)...
Cùng với tế lễ là sinh hoạt hội hè, thu hút đông đảo dân làng và khách thập
phương: Hội đua thuyền chơi xuân (Cạnh độ du xuân, mùng 4 đến mùng 7 âm
lịch), hội đô vật (mùng 3, mùng 5 và mùng 7), hội chơi đu (mùng 1 đến rằm
tháng giêng), hội cướp bòng (mùng 7 tết)...
Lễ hội đình làng An Hải được tổ chức vào ngày thu tế hàng năm, tức ngày 10-8
âm lịch, lễ hội như nhắc nhở mọi ngườì quay về một thời hào hùng ấy. Sau lễ
thỉnh văn khai mạc lễ hội tại đình, mọi người đổ xô ra bờ sông để xem thi lắc
thúng - một môn thể thao mang đậm sắc thái sinh hoạt vùng biển. Nhiều hoạt
động văn hoá thể thao được diễn ra với sự tham gia của đông đảo dân làng như
thi cờ tướng, thi kéo co, bên cạnh đó còn có các môn hiện đại như cầu lông,
điền kinh, múa lân… Đông vui nhất là hội thi lắc thúng mang đậm sắc thái sinh
hoạt làng biển. Ngoài ra trong lễ hội cũng có tổ chức diễn tuồng.
Khi đêm xuống, sau buổi xây chầu hát lễ diễn ra đầy sắc màu dân tộc, mọi
người lại tề tựu về sân khấu trước đình xem hát tuồng. Sáng hôm sau, trong
phần lễ chính thức, đại biểu các tộc họ cùng nhau ôn lại truyền thống tốt đẹp
của làng, trước khi bước vào dâng lễ Lễ hội đình làng An Hải nhắc nhở mọi
người luôn tự hào về một quá khứ hào hùng của cha ông, dù trải qua bao năm
tháng, tên đất - tên làng vẫn còn vang vọng những hồi quang oanh liệt không

chỉ của một vùng biển đảo, mà còn của cả một dân tộc tế theo nghi thức cổ
truyền.
8. GIÁ TRỊ LỊCH SỬ, NGHỆ THUẬT, VĂN HÓA, KHOA HỌC, THẨM MĨ
Di tích đình làng và nhà thờ tiền hiền Lý Hải thuộc loại hình kiến trúc nghệ
thuật tôn giáo, mang phong cách kiến trúc nghệ thuật thời nguyễn, thể hiện qua
kỹ thuật chạm khắc gỗ độc đáo ở án thờ, các vì kèo, trụ chồng, đỉnh cửa…kỹ
thuật đắp nổi qua các ô trang trí cổ diêm với các mô – típ mai điểu, ngư điểu, ở
bề mái với mô – típ lưỡng long triều nhật, long phụng triều quy, ở mặt tiền với
mô – típ cặp nghê chầu đỡ cột đình. Đặt biệt mô típ tượng đôi nghê gắn với cột
đình chầu vào nhau theo thế âm dương là mô típ ít thấy trong các kiến trúc của
đình chùa Việt Nam.
Hiện đình làng và nhà thờ còn lưu giữ được các bức hoành phi, ngai thờ, liễn
đối cẩn xà cừ có giá trị về lịch sử, văn hoá, bên cạnh giá trị về mặt tâm linh đối
với cư dân trên đảo Lý Sơn.

14


9. TÌNH TRẠNG BẢO QUẢN CỦA DI TÍCH
Di tích đình làng An Hải là một trong số rất ít đình làng ở Quảng Ngãi khỏi bị
chiến tranh tàn phá và còn tương đối nguyên vẹn. Đình làng và nhà thờ làm
bằng chất liệu gỗ, bởi vậy, trải thời gian gần hai thế kỷ, không khỏi có sự xuống
cấp, các mô – típ hoa văn có phần bị mờ, do quá trình bào mòn của nắng mưa,
độ ẩm và gió biển.
Từ năm 1820 đến nay, đình làng An Hải trải qua nhiều đợt tu bổ và xây thêm
công trình, vào các năm 1926 (tu bổ), 1938 (xây mới hậu tẩm), 1943 (xây mới
chính điện và tiền đường), 1999 (đại tu chính điện và tiền đường), 2007 (đại tu
hậu tẩm). Về cơ bản, kiến trúc hiện nay của đình An Hải định hình trong lần
trùng tu năm Bảo Đại thứ 18 (Nhâm Thân – 1943), song trong những lần sửa
chữa, trùng tu về sau, một số chi tiết kiến trúc đã có sự thay đổi, hoặc mất hẳn.

10. CÁC PHƯƠNG ÁN BẢO VỆ VÀ SỬ DỤNG DI TÍCH
Đối với di tích kiến trúc Đình làng An Hải đã có phương án qui hoạch, tôn tạo
di tích, thành tựu văn hóa của địa phương, cụ thể bằng những công trình như: tu
sửa đình làng và nhà thờ, song trong những lần sửa chữa, trùng tu về sau, một
số chi tiết kiến trúc đã có sự thay đổi, hoặc mất hẳn. Cùng với đó là những
phương án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống nó mang lại, kể cả
từ các lễ hội. Từ đó có thể nâng cao giá trị của đình làng An Hải.
11. CƠ SỞ PHÁP LÍ BẢO VỆ DI TÍCH
Đình làng An Hải được công nhận là di tích cấp quốc gia vào năm 1995 là một
trong những đình làng cổ nhất còn lại nguyên vẹn ở Quảng Ngãi.
Di tích đình làng An Hải được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch) công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia, tại Quyết định
số 985 – QĐ/VH ngày 7/5/1997.
12. TÀI LIỆU THAM KHẢO
/> />
15


Mẫu số 5
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc
Ngày 06 tháng 11 năm 2018
BIÊN BẢN QUY ĐỊNH KHU VỰC BẢO VỆ DI TÍCH CHÙA ÔNG

1.

THÀNH PHẦN THAM DỰ
- Ông: Nguyễn A (Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi)
- Bà: Võ Thị B (phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi)
- Ông: Trần C (Giám đốc Sở Địa chính tỉnh Quảng Ngãi)

- Ông: Cao D (Giám đốc Sở Văn hóa thông tin tỉnh Quảng Ngãi)
- Và 04 người đại diện trong ban quản lí di tích.
2. ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ VỀ GIÁ TRỊ DI TÍCH
Đây là một công trình kiến trúc nghệ thuật tôn giáo được làm công phu và đẹp.
Họa tiết tất cả trên các câu đầu, đòn bẩy, xà ngang đều được trạm trổ hình người,
hoa lá, cỏ cây sinh động. Các tượng thờ được chạm khắc công phu tỉ mỉ. Chùa có
giá trị lớn về mặt kiến trúc nghệ thuật, thể hiện qua các mảng chạm khắc, đắp nổi
các khám thờ, bộ vì kèo, đỉnh mái, bình phong... với các mô típ trang trí tứ linh,
lưỡng long tranh châu, cành mai hoa cúc, dây leo thực vật... hết sức tinh tế và sống
động.
Tồn tại gần 300 năm, chùa Ông Thu Xà không chỉ nổi tiếng là ngôi chùa lưu giữ
được những giá trị văn hóa quý giá. Mà còn được người dân trong vùng ca tụng là
ngôi chùa linh thiêng bậc nhất xứ Quảng.
3. PHẦN QUY ĐỊNH CỤ THỂ KHU VỰC BẢO VỆ DI TÍCH (THEO LUẬT
DI SẢN VĂN HÓA)
a. Khu vực bảo vệ I: được qui định tổng số bao nhiêu m 2 ranh giới Bắc, Nam,
Đông, Tây (có bản đồ kèm theo).
b. Khu vực bảo vệ II: được qui định tổng số bao nhiêu m 2. Không kể phần bảo vệ:
ranh giới Bắc, Nam, Đông, Tây (có bản đồ kèm theo).
4. CÁC ĐẠI BIỂU CÓ MẶT NHẤT TRÍ KÍ TÊN VÀ ĐÓNG DẤU CỦA CÁC
CẤP THAM GIA TRONG HỘI ĐỒNG
Uỷ ban nhân dân tỉnh

16


Mẫu số 6
BẢNG THỐNG KÊ DI VẬT, CỔ VẬT BẢO VẬT QUỐC GIA CỦA DI TÍCH
CHÙA ÔNG THU XÀ


TT

Tên
hiện
vật

Chất liệu
hiện vật

Đặc điểm hiện
trạng của hiện vật

Giá trị của
hiện vật
Giá trị lịch
sử, văn hóa,
khoa học và
nghệ thuật.

1

Chuôn
g Đồng

Đồng

Quả chuông vẫn
còn nguyên vẹn
nhưng họa tiết bị
phai mờ theo thời

gian.

2

6 tấm
bia đá

Đá

Vẫn còn nguyên
vẹn

Giá trị lịch
sử, văn hóa.

3

Văn bia
chữ
Hán

Đá

Vẫn còn nguyên
vẹn

Giá trị lịch
sử, văn hóa.

17


Niên
đại
hiện
vật
Năm
Thành
Thái
thứ 11
(1899)
Năm
1895
(Thàn
h Thái
thứ 7)
Năm
1920
(Khải
Định
thứ 5)

Ghi
chú


Mẫu số 7
MỤC LỤC TÀI LIỆU
Số hồ sơ…
TT
1

2
3
4
5

Ngày nhập hồ sơ
03/11/2018
03/11/2018
04/11/2018
05/11/2018
06/11/2018

Tên tài liệu
Lí lịch di tích
Khảo sát di tích
Giá trị di tích
Hiện trạng di tích
Hiện vật di tích

18

Số trang
04
08
04
05
03

Đặc điểm tư liệu
Giấy

Giấy
Giấy
Giấy và ảnh
Giấy


Mẫu số 8
TÊN CƠ QUAN CẤP TRÊN
TÊN CƠ QUAN
QUẢN LÍ DI TÍCH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Ngày 06 tháng 11 năm

BIÊN BẢN GIAO NHẬN HỒ SƠ DI TÍCH
Hồ sơ di tích A, B số…
Chúng tôi kí tên dưới đây:
Người giao (a)
Người nhận (b)
Về việc lập biên bản thành ba bản để giao và nhận cho phòng bảo quản hồ sơ khoa học
của các di tích lịch sử sau:
TT

Tên hồ sơ, số hồ sơ

1

A


2

B

Tài liệu trong hồ sơ
Lí lịch di tích, Khảo
sát di tích, Hiện trạng
di tích.
Giá trị di tích, Hiện
vật di tích.

Đặc điểm tài liệu
Tài liệu đánh máy,
tư liệu ảnh
Tài liệu đánh máy

Tổng số hồ sơ trong biên bản này là: 02 hồ sơ.
Người nhận kí
b

Người giao kí
a

Phụ trách quản lí di tích kí tên, đóng dấu

19

Ghi
chú



Mẫu số 9
SỐ KIỂM KÊ DI TÍCH

TT

Ngáy tháng
năm đăng kí

1

Tài liệu
thư mục

1924

Thời gian và
nguồn gốc đưa
vào cơ quan
bảo vệ di tích
Di tích thành cổ
Châu Sa đã
được Bộ Văn
hóa, Thông tin
và Thể thao (nay
là Bộ Văn hóa,
Thể thao và Du
lịch) công nhận
là di tích lịch sử
văn hóa quốc

gia, tại Quyết
định số 153/QĐBT ngày
25/1/1994.

Trạng thái
bảo quản

Thành
Thành cổ
lũy này
Châu Sa
được đắp đang bị biến
bằng đất
dạng và
nay chỉ
xâm hại
còn 3km, trầm trọng.
bờ thành
rộng 4m,
cao 6m,
chu vi
chừng
4km. Nơi
đây vẫn
còn sót

Cơ quan
bảo vệ
Chính quyền
xã Tịnh

Châu, huyện
Sơn Tịnh.

Tên gọi di
tích

Thành cổ
Châu Sa

Địa điểm
di tích

Ghi chép
về di tích

Châu Sa là
một thành
cổ của
người
Thành Châu
Chăm cổ
Sa thuộc
xưa được
thôn Phú
đắp bằng
Bình, xã
đất. Theo
Tịnh Châu,
các nhà
huyện Sơn nghiên cứu,

Tịnh, tỉnh
Châu Sa là
Quảng
thành bằng
Ngãi.
đất duy nhất
của người
Chăm đã
tìm thấy
được.

Số K.Kê hệ
Đồ án bảo
thống và
Ghi chú
vệ
phân loại
khoa học
Sau 70 năm Niên đại của
Ở thế kỷ
được phát
thành được
IX-X,
hiện, thành xác định vào thành Châu
mới được
khoảng cuối
Sa là một
công nhận thế kỷ IX đầu trung tâm
là di tích
thế kỷ X. Cơ

hành
cấp quốc
sở để xác định chính, kinh
gia của Việt
là tấm bia
tế quan
Nam. Việc được tìm thấy trọng của
chậm công trong khu vực
châu
nhận di tích
thành. Bia
Amaravati,
cấp quốc
Châu Sa có
một địa
gia đã ảnh
niên dại xác
điểm quan
hưởng đến
định là năm
trọng

20


lại những
hào thành
có hình
bàn cờ
nối với

Cổ Lũy,
vốn là
tiền đồn
của
người
Chăm.
Quanh
thành có
hào nước
rộng 2025m.
Cách
thành
500m là
khu tháp
cổ Gò
Phố.

903, trên bia
có những
việc bảo vệ
thộng tin về
thành cổ;
hai vị vua đầu
do trước khi
tiên của
được quan
vương triều
tâm, bờ
Indrapura
thành đã bị

(875-982) là
người dân
Indravarman
địa phương
II và Jaya
làm đường.
Simhavarman
Hiện nay,
. Vì vậy thành
đây là nơi
Châu Sa ít
thu hút sự
nhất là đã tồn
chú ý của
tại trong thời
các nhà
kỳ vương
khảo cổ.
triều
Indrapura.

21

thông
thương với
các nước
trong khu
vực.



Mẫu số 10
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Quảng Ngãi, ngày 06 tháng 11 năm 2018
ĐƠN XIN XẾP HẠNG DI TÍCH CHÙA THIÊN ẤN
Kính gửi:

-

Ủy ban nhân dân phường (xã) Tịnh Ấn
Ủy ban nhân dân quận (huyện) Sơn Tịnh
Ban quản lí Di tích và Danh thắng Quảng Ngãi
Sở Văn hóa – Thông tin Quảng Ngãi
Bộ Văn hóa – Thông tin

Chúng tôi đại diện cho: Ban quản lí chùa Thiên Ấn
Thuộc đường phố (thôn)……………………………………………
Phường (xã) Tịnh Ấn, quận (huyện) Sơn Tịnh, thành phố Quảng Ngãi.
Làm đơn này đề nghị các cấp chính quyền, cơ quan chuyên môn xem xét, nghiên cứu
lập hồ sơ khoa học và làm các thủ tục trình Ủy ban nhân dân thành phố, Bộ Văn hóa
Thông tin ra quyết định công nhận di tích sau:
Tên gọi của di tích (tên hiện tại và các tên khác có từ xa xưa): chùa Thiên Ấn
Địa chỉ của di tích: Tọa lạc trên núi Thiên Ấn, thuộc xã Tịnh Ấn, huyện Sơn Tịnh, tỉnh
Quảng Ngãi. Chùa nằm phía Bắc sông Trà Khúc, cách thị xã Quảng Ngãi khoảng 3
km.
Năm trùng tu sữa chữa (ghi thứ tự năm) Chùa cũng đã trải qua 5 lần trùng tu, vào các
năm 1717, 1827, 1910, 1918, 1959.
Hiện vật có trong di tích (ghi niên đại đối với các tài liệu chữ Hán):

- Cửa tam quan

- Giếng phật – giếng cổ sâu 50 thước, tương truyền được đào qua nhiều năm liền. Chưa
-

rõ niên đại.
Chuông thần – thỉnh về từ làng đúc đồng Chú Tượng năm 1845, dưới triều vua Thiệu
Trị.
Những công trình kiến trúc – nghệ thuật hiện còn (ghi vắn tắt công trình, số gian, nghệ
thuật điêu khắc, trang trí, số lượng…)

22


- Di tích cửa tam quan
- Nhà phương trượng được xây dựng theo kiến trúc nhà rường, vốn là bộ khung mua lại

-

của đình làng Phú Nhơn (đình làng này nằm trong thành Phú Nhơn - thành Quảng
Ngãi đầu tiên được các chúa Nguyễn xây dựng tại làng Phú Nhơn nay là thị trấn Sơn
Tịnh, huyện Sơn Tịnh về sau vua Gia Long đã dời về làng Chánh Mông nay thuộc địa
phận thành phố Quảng Ngãi).
Khu viên mộ
Lăng mộ hình tháp
Ngoài ra còn có phần mộ của cụ Huỳnh Thúc Kháng nằm ở phía Tây.
Hiện trạng di tích (hiện trạng kiến trúc, hiện trạng di vật) các hiện vật cũng như các
công trình kiến trúc đang có dấu hiệu bị bào mòn theo thời gian.
Chúng tôi xin hứa làm đúng sự hướng dẫn của cơ quan chuyên môn để di tích được
bảo vệ lâu dài.
Người làm đơn kí tên
Ý kiến của UBND phường, xã (kí, đóng dấu):………………………….

Ý kiến của phòng VHTT phường, xã (kí, đóng dấu):….……………….
Ý kiến của UBND quận, huyện (kí, đóng dấu):………………………….
Ý kiến của Ban quản lí Di tích và Danh thắng……. sau khi đã tiến hành tổ chức
khảo sát di tích: …………………………

23


Mẫu số 11
UBND (THÀNH PHỐ)
SỞ VĂN HÓA – THÔNG TIN

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Số: …/ VHTT – DT ……
V/v: Xếp hạng di tích lịch sử
văn hóa

Quảng Ngãi, ngày 06 tháng 11 năm 2018
TỜ TRÌNH

Kính gửi: Sở Văn hóa – Thông tin/Ủy ban nhân dân Tỉnh (thành phố)

- Căn cứ luật Di sản Văn hóa đã được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt
-

Nam, khoa X, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29/6/2001.
Thực hiện Công văn số …. ngày ….tháng .....năm…. của … về việc thỏa thuận lập hồ
sơ di tích xếp hạng cấp … năm…. Sở Văn hóa Thông tin …đã triển khai kế hoạch lập

hồ sơ đề nghị xếp hạng cho các di tích trên địa bàn Thành phố. Đến nay, việc lập hồ sơ
xếp hạng đã hoàn thành.
Sở Văn hóa – thông tin kính đề nghị Bộ Văn hóa – Thông tin/Ủy ban nhân
dân tỉnh (thành phố) …. Xem xét và ra quyết định xếp hạng cho các di tích sau:

1.
2.
Xin trân trọng cảm ơn
GIÁM ĐỐC
Nơi nhận:

- Như trên
- BQL Di tích và Danh thắng
- Lưu VT

24


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Ngọc Chinh, Bảo tồn di tích lịch sử văn hóa.
2. Trần Ngọc Thêm (1997), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục.
3. />4. />5. />
25