''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------MỤC LỤC
Trang
A. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
3
2. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và đối tượng khảo sát
4
B. Phần nội dung
5
1. Cơ sở lí luận
5
2. Thực trạng của đề tài nghiên cứu
6
3. Giải pháp.
8
3.1. Trực quan hoá thông tin dạy học.
8
3.2. Tạo những tác nhân kích thích trực quan thông qua biểu trưng
ngôn ngữ, biểu trưng đồ hoạ, biểu trưng tranh ảnh
9
3.3. Xây dựng các kĩ năng, thực hành
14
3.4. Giải trí thư giãn
15
C. Phần kết luận
15
1. Kết quả
15
2. Bài học kinh nghiệm
17

3. Kiến nghị, đề xuất
17
D. Phụ lục
18

--------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – Trường THCS Tứ Yên


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------QUI ƯỚC VIẾT TẮT
THPT: Trung học phổ thông
THCS: Trung học cơ sở
TH: Tiểu học
CNTT: Công nghệ thông tin
SGK: Sách giáo khoa
GV: Giáo viên
HS: Học sinh
PM: Phần mềm

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------a. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Thực hiện Nghị quyết 40/2000/NQ-QH của Quốc hội và chỉ thị số 14/2001
CTTTg của thủ tướng chính phủ về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Đến nay
việc đổi mới giáo dục phổ thông đã trở thành nền nếp sâu rộng từ đổi mới nội dung
chương trình sách giáo khoa, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, phương pháp dạy
học, đặc biệt là chú trọng đến đối tượng dạy học. Phần lớn giáo viên đứng lớp đã thích

nghi với chương trình, phương pháp mới nhất là sử dụng, khai thác triệt để tác dụng
thiết bị thực hành, của trang thiết bị, phương tiện dạy học nh bảng phụ, tranh ảnh, thiết
bị thí nghiệm - thực hành, máy chiếu qua đầu, máy chiếu đa chức năng, .....
Xuất phát từ cuộc vận động ứng dụng đẩy mạnh công nghệ thông tin vào dạy học
của Bộ Giáo Dục, Sở Giáo Dục, Phòng Giáo Dục và ban lãnh đạo nhà trường nhằm
nâng cao chất lượng dạy học. Đặc biệt là bộ môn Tin học nói chung và bộ môn Tin học
lớp 6 nói riêng việc sử dụng công nghệ thông tin là rất cần thiết.
Do hạn chế về nhiều mặt cơ sở vật chất, trang thiết bị, trình độ giáo viên... mà đôi
khi phương pháp dạy học đã không tận dụng hết những thành tựu khoa học công nghệ
hiện đại, để truyền tải nhiều thông tin cho người học một cách trực quan nên chất lượng
dạy và học có mặt hạn chế.
Sự thành công của một tiết dạy ngoài phương pháp dạy của giáo viên và cách học
của học sinh, còn cần sự có mặt của đồ dùng dạy học. Chính vì cậy mà bản thân tôi luôn
cố gắng tìm tòi, nghiên cứu, trao đổi với đồng nghiệp và ứng dụng. Trong quá trình tìm
tòi, nghiên cứu, học hỏi và ứng dụng đó bản thân tôi đã tìm ra một số giải pháp hữu ích
góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng bộ môn Tin học lớp 6.
Bằng những kinh nghiệm đúc rút ra sau những năm công tác giảng dạy ở trường
tôi đã mạnh dạn viết đề tài ''nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng
dụng cụ trực quan''.
Sau đây tôi xin trình bày một số giải pháp về việc sử dụng phương pháp dạy học
trực quan với sự giúp đỡ của đồ dùng dạy học trực quan, đồ dùng dạy học ở đây là máy
chiếu (Projecter), là tranh ảnh, là biểu tượng....mà bản thân tôi đã tìm ra và áp dụng
thành công tại đơn vị trường THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và đối tượng khảo sát:
a. Đối tượng nghiên cứu.

- Môn Tin học lớp 6.
- Học sinh khối 6 trường THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.
b. Phương pháp:
- Tổng hợp điều tra về mức độ học sinh thích học, mức độ học sinh hiểu bài trong các
giờ học có sử dụng dụng cụ trực quan.
- Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ, bài mới).
- Sử dụng bảng biểu đối chiếu.
- Kiểm tra chất lượng sau giờ học.
- Tận dụng tối đa các buổi học thực hành để các em được làm quen và luyện tập thật tốt
các bài học lý thuyết.
- Hiện nay việc sử dụng các dụng cụ trực quan giúp cho giáo viên xây dựng tư liệu
tương đối phong phú. Việc khai thác tư liệu có thể từ nhiều nguồn như: Khai thác thông
tin tranh ảnh từ mạng Internet, từ sách báo tài liệu, tạp chí, băng hình, phim, các phần
mềm,…
- Khuyến khích động viên giáo viên tích cực sử dụng các dụng cụ trực quan và vận
dụng vào giảng dạy
- Trao đổi, chia sẻ, rút kinh nghiệm
Do nhiều yếu tố nên phạm vi nghiên cứu và thực hiện là với môn Tin học tại 2
lớp 6A và 6B của trường THCS Tứ Yên trong năm học 2015 - 2016.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------B. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Việc đổi mới chương trình sách giáo khoa đặt trọng tâm vào việc đổi mới phương
pháp dạy học. Chỉ có đổi mới căn bản phương pháp dạy học và chúng ta có thể tạo được
sự đổi mới thực sự trong giáo dục, mới có thể đào tạo được lớp người năng động, sáng
tạo có tiềm năng cạnh tranh trí tuệ trong bối cảnh nhiều nước trên thế giới hướng tới

nền kinh tế tri thức.
Trong vài thập kỷ gần đây, đã có sự bùng nổ về thông tin hay gọi là thời đại
thông tin. Cùng với việc sáng tạo ra hệ thống công cụ mới, con người cũng đã tập trung
trí tuệ từng bước xây dựng ngành khoa học tương ứng để đáp ứng những yêu cầu khai
thác tài nguyên thông tin. Trong bối cảnh đó, ngành Tin học được hình thành và phát
triển thành một ngành khoa học độc lập với các nội dung, mục tiêu, phương pháp
nghiên cứu riêng và ngày càng có nhiều ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực hoạt động
của xã hội loài người.
Tin học được đưa vào nhà trường, vào giáo dục của nước ta nhằm giúp học sinh
chúng ta theo kịp với trình độ phát triển của khu vực và thế giới. Đưa Tin học vào nhà
trường nói chung và THCS nói riêng là một việc làm cần thiết để các em làm quen và
tiếp cận với công nghệ khoa học tiên tiến.
Hoạt động nhận thức của con người là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu
tượng. Đối với học sinh lớp 6 khi học bộ môn Tin học này không thể làm trái với
nguyên lý nhận thức đó. Việc dạy tin học trong nhà trường hiện nay đối với nước ta
không phải là dễ, vì Tin học nó gắn liền với một công cụ riêng của môn học là máy tính.
“Tin học là ngành khoa học nghiên cứu các quá trình có tính chất thuật toán nhằm mô tả
biến đổi thông tin. Là khoa học dựa trên máy tính điện tử nghiên cứu cấu trúc, các tính
chất chung của thông tin, các quy luật và phương pháp thu thập, lưu trữ, tìm kiếm
thông tin, xử lý thông tin một cách tự động chính xác qua công cụ là máy tính điện tử”.
Vậy làm thế nào để cho học sinh dễ hiểu một cách nhanh chóng chính xác và có kỹ
năng thực hành là một nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên dạy Tin học hiện
nay.
Để giảng dạy tốt bộ môn Tin học có chất lượng, đạt kết cao thì người thầy giáo
ngoài tin thông về bộ môn Tin học, cần nắm chắc phương pháp dạy học trực quan.
Phương pháp dạy học trực quan là phương pháp dạy học mà từ các hình ảnh, hoạt động
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------trực quan đến tư duy trừu tượng hay còn gọi trực quan hoá thông tin thông qua các công
cụ trực quan.
2. Thực trạng của đề tài nghiên cứu
Từ dạy và học thụ động sang dạy và học tích cực, giáo viên không còn đóng vai
trò đơn thuần là người truyền đạt kiến thức, giáo viên trở thành người thiết kế, tổ chức
hướng dẫn các hoạt động độc lập để học sinh tự chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ động
các mục tiêu kiến thức, kĩ năng, thái độ theo yêu cầu chương trình. Trên lớp, học sinh
hoạt động là chính nhưng khi soạn giáo án, giáo viên phải đầu tư công sức, thời gian rất
nhiều so với kiểu dạy và học thụ động mới có thể thực hiện trên lớp với vai trò là người
gợi mở, xúc tác động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng tranh
luận sôi nổi của học sinh. Để làm được điều này thì đòi hỏi người giáo viên phải có
trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề mới tổ chức, hướng dẫn
các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên.
Khó khăn lớn nhất hiện nay ở các trường học khi áp dụng phương pháp dạy học
trực quan vào giảng dạy vẫn là trang thiết bị nghe nhìn, phương tiện dạy học... còn
nhiều thiếu thốn và bất cập. Trường THCS Tứ Yên tuy đã có được sự quan tâm hỗ trợ
tích cực của các cấp lãnh đạo và phụ huynh học sinh nhưng đến nay vẫn chưa có phòng
học bộ môn, phòng máy vi tính đã có số lượng tương đối đầy đủ nhưng vẫn chưa đáp
ứng được nhu cầu do sĩ số đông (24,26 HS/lớp). Để áp dụng phương pháp này vào dạy
Tin học thì đòi hỏi phải có đèn chiếu (máy chiếu qua đầu - Over head) hay đèn chiếu
(Projecter), máy vi tính đó là chưa kể đến việc nếu áp dụng đồng loạt thì mỗi lớp cũng
đều phải được trang bị.
Tin học là một môn học đã được đưa vào giảng dạy tại trường THCS Tứ Yên từ
năm 2012 đến nay nhưng so với các nơi khác cũng có thể nói là đang còn chậm, đặc
biệt là các em lớp 6 cũng đã tiếp xúc với bộ môn này từ TH mặc dù các em rất thích
máy tính nhưng là để chơi các trò chơi trên máy chứ chưa ý thức được tầm quan trọng
của bộ môn nên chất lượng học tập còn hạn chế. Đây là bộ môn đặc trưng muốn đạt
chất lượng cao đòi hỏi các em phải tiếp xúc với máy tính nhiều nhưng thời lượng mỗi
tuần chỉ có 2 tiết trên lớp thì các em chưa thể thực hành hết các kiến thức đã học mà nếu
có thực hành hết thì sẽ chóng quên. Một thực tế khác là ý thức học tập của một số học

sinh không cao, không hứng thú trong học tập, lười hoạt động, không tích cực tự giác, ý
thức tự học, tự rèn luyện yếu.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------Qua điều tra những tiết học đầu tiên về cả lý thuyết và thực hành tôi tiến hành
tổng hợp và đã thu được kết quả nh sau:
Lớp
6A
6B
Cộn
g

Tổng
số
21
24
45

Giỏi
SL
%
4
19
3 12,5
7

Khá
SL

%
6 28,6
7 29,2

15,6 13

28,9

TB
SL
9
12

%
42,9
50

21 46,7

Yếu
SL
2
2

%
9,5
8,3

Kém
SL

%
0
0
0
0

4

8,8

0

0

* Về kĩ năng thực hành:
Thực hành
Tổng Tự thao tác sau khi có Thao tác cần có hướng
Lớp
Chưa biết thao tác
số
hướng dẫn
dẫn thường xuyên
SL
%
SL
%
SL
%
6A 21
6

28,6
11
52,4
4
19
6B 24
4
16,7
14
58,3
6
25
Cộng 45
10
22,2
25
55,6
10
22,2
Qua kết quả trên thì đa phần các em nắm kiến thức lý thuyết còn yếu, các em hay
quên và chưa vận dụng vào thực hành được nếu không có sự hướng dẫn của giáo viên.
Từ thực tế trên và bản thân tôi là một giáo viên dạy bộ môn Tin học luôn suy nghĩa phải
đưa ra những giải pháp như thế nào để các em nắm lý thuyết chắc hơn nhớ lâu hơn và
vận dụng vào thực hành tốt hơn. Sau một thời gian suy nghĩ tiến hành thực nghiệm tôi
đã thu được những kết quả rất tốt sau đây tôi xin đề ra một số giải pháp sử dụng các
dụng cơ trực quan trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Tin học
lớp 6

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.



''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Giải pháp.
3.1. Trực quan hoá thông tin dạy học.
Trực quan hoá thông tin dạy học là một quá trình thông qua đó người học tri giác
các tài liệu học tập dưới dạng các biểu trưng hình ảnh, âm thanh, mô hình, vật thật,...
với sự hỗ trợ của dụng cụ trực quan.
Dụng cụ trực quan được sử dụng trong môi trường học tập như trong dạy học,
giáo dục qua vệ tinh dựa trên cơ sở máy tính,... dụng cụ trực quan có thể được sử dụng
hiệu quả để giảng dạy các sự kiện, các chỉ dẫn, các quá trình và các khái niệm trừu
tượng mà thường khó nhớ, khó hiểu. Các mục tiêu dạy học có thể thực hiện tốt nếu biết
phát huy thông qua công cụ trực quan.
Có thể nói dụng cụ trực quan có nhiều thuận lợi hơn hẳn so với dạy học bằng
ngôn ngữ: Chứa nhiều thông tin và tổ chức thuận lợi các thông tin trong cùng một vị trí,
làm đơn giản các khái niệm, làm sáng tỏ các chi tiết của một khái niệm dựa trên ngôn
ngữ trừu tượng. Đặc biệt là tranh ảnh và các vật dụng trực quan làm tăng sự nhớ trong
học tập đây là một trong những mục tiêu hàng đầu của giáo dục.
Từ những ưu điểm trên, tôi nhận thấy nếu áp dụng vào dạy học nhờ dụng cụ trực
quan là máy chiếu, tranh ảnh, biểu tượng.... vào dạy Tin học có hiệu quả rất cao.
Trước khi sử dụng dụng cơ trực quan cho một bài học thì trước hết Giáo viên cần
xác định bài nào cần dụng cụ trực quan và những dụng cụ trực quan đó là gì phục vụ
cho những đơn vị kiến thức nào trong bài học.
Tiếp đến là công tác chuẩn bị với dụng cụ trực quan. Ví dụ dạy bài : “Máy tính
và phần mềm máy tính” cần chuẩn bị những đồ dùng trực quan khi giới thiệu cấu trúc
chung của máy tính điện tử như: bộ xử lý trung tâm (con chíp), thanh RAM, các ổ đĩa
các thiết bị lưu trữ thông tin như USB, đĩa mềm, đĩa CD, DVD...hay hình ảnh của một
số loại máy vi tính trong thực tế bằng cách chụp bởi tranh ảnh hoặc các dụng cụ trực
quan thiết thực như thế HS mới nhớ lâu và thấy trong thực tế có thể gọi tên dụng cụ trực
quan chính xác.
Máy chiếu tương đối dễ sử dụng và việc chuẩn bị cho việc dạy học với máy chiếu

tương đối dễ dàng, ít tốn thời gian. Tuy nhiên để sử dụng máy chiếu thì phải có sự
chuẩn bị kiến thức và các nội dung kiến thức cần trình chiếu. Nội dung đưa lên máy
chiếu phải rõ ràng chính xác và phải có máy vi tính.
Chẳng hạn: khi nói đến máy tính hoặc máy in thì ta đưa hình ảnh minh họa, bằng
quan sát trực quan như thế học sinh sẽ ghi nhớ kiết thức tốt nhất.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.2. Tạo những tác nhân kích thích trực quan thông qua biểu trưng ngôn ngữ, biểu
trưng đồ hoạ, biểu trưng tranh ảnh.
Muốn sử dụng phương pháp dạy học này thành công thì việc đầu tiên người thầy
phải làm là thiết kế các thông điệp trực quan đòi hỏi nhiều sức lực và trí lực nhưng lại là
công việc đem lại nhiều lợi ích. Việc thiết kế các tài liệu dạy học trực quan mới có thể
tạo nên sự thay đổi, và khi người học chú ý sẽ cho nhiều điều bổ ích. Người thiết kế
phải quan tâm tới khía cạnh giảng dạy, tính trực giác và đặc biệt quan tâm tới những kĩ
năng học tập của học sinh trong nghiên cứu và thực hành. Người giáo viên phải biết
phân tích chọn lựa các loại hình trực quan sao cho phù hợp với nội dung bài học.
a. Dạy học trực quan bằng biểu trưng ngôn ngữ.
Biểu trưng ngôn ngữ được tạo ra từ chữ viết dưới dạng một từ đơn lẻ hoặc câu
hoàn chỉnh dùng đặt tên đối tượng, định nghĩa, mô tả đối tượng.
Thường khi dạy các bài học lý thuyết tôi thường sử dụng loại biểu trưng trực
quan bằng ngôn ngữ.
Ví dụ: Dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” tôi chiếu sơ đồ cấu trúc
chung của máy tính điện tử lên màn hình rồi yêu cầu học sinh quan sát và cho biết máy
tính điện tự gồm những phần nào. Sau đó giáo viên chỉ vào từng đối tượng trên sơ đồ và
giới thiệu lần lượt các khái niệm của các thành phần trong cấu trúc máy tính.


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hay khi dạy bài “Định dạng văn bản”, thì đưa lên màn hình các bước thực hiện
định dạng Font như sau:
Bước 1. Chọn khối văn bản cần định dạng
Bước 2. Click Format \ Font
Bước 3. Hộp thoại Font xuất hiện chọn Font
+ Font:
chọn phông chữ
+ Font Style:
kiểu chữ
+ Size :
cở chữ
+ Font color:
màu chữ
+ Underline Style:
đường gạch chân
+ Underline Color:
màu đường gạch chân
+ Effects:
các hiệu ứng
+ Preview:
khung hiển thị
Bước 4. Click OK
Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi liên quan:
? Nêu các bước để định dạng văn bản phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ bằng menu

lệnh (HS chỉ cần quan sát màn hình và nêu được các bước cần định dạng phông chữ…)
? Thao tác quan trọng nhất trong định dạng văn bản là gì (HS chọn phần văn bản
cần định dạng)
b. Dạy học trực quan bằng biểu trưng đồ hoạ.
Biểu trưng đồ hoạ được tạo ra bằng nhiều cách đồ họa liên quan với hình ảnh, đồ
hoạ liên quan với khái niệm, đồ hoạ tuỳ ý... Việc dạy học trực quan bằng biểu trưng đồ
hoạ trong Tin học giúp người học có thể thao tác nhanh các bước thực hành - đây là yêu
cầu cần đạt của người học Tin học, dựa vào các biểu trưng đồ hoạ này học sinh có thể
phát hiện ra khái niệm, ý nghĩa của nó. ..
Chẳng hạn khi dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản” giáo viên cần cho học
sinh làm quen với việc sao chép, di chuyển, cắt (xoá)... nhanh qua các biểu tượng.
Giáo viên đưa các biểu tượng
Tương tự bài “Chỉnh sửa văn bản” giáo viên đưa các biểu tượng
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

? Hãy nêu tên các biểu tượng trên và tính năng của các biểu tượng
* Dạy bài “Định dạng văn bản” ngoài việc định dạng văn bản bằng menu lệnh
giáo viên cần cho học sinh định dạng văn bản thông qua các biểu tượng sau.
Hs nhìn vào biểu tượng và nêu chức năng của các biểu trượng từ đó các em nắm
chắc hơn kiến thức lý thuyết để vận dụng vào làm thực hành tốt hơn.
* Dạy bài “Trình bày trang văn bản và in” ngoài việc dùng lệnh in, xem văn bản
bằng menu lệnh thì có thể in, xem văn bản thông qua các biểu tượng sau.

c. Dạy học trực quan bằng biểu trưng hình ảnh
Biểu trưng hình ảnh được tạo ra như ảnh chụp, tranh minh hoạ, tranh vẽ. Tất cả
đều phản ánh sự vật và ý nghĩa dưới dạng các biểu trưng cụ thể và mang tính hiện thực

cao, người học có khả năng phiên dịch các biểu trưng hình ảnh thành các vật tương tự
trong thế giới hiện thực.
Khi dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” ta có thể sử dụng một số ảnh,
ảnh minh hoạ về máy tính, một số thiết bị của máy tính nh đĩa mềm, USB ổ cứng, …
để học sinh quan sát và phân biệt.

Hoặc khi dạy bài
“Hệ điều
hành
Windows” để giúp học sinh sớm hình thành kĩ năng làm việc với máy tính như khởi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------động máy tính, tắt máy tính hay phân biệt các đối tượng trên màn hình máy tính ta tiến
hành đưa một số hình ảnh liên quan.

Các biểu tượng của
các chương trình
(icon)
Thanh công việc
(Taskbar)

d. Kết hợp các loại hình trực quan.
Giữa các loại hình trực quan, người thiết kế có thể kết hợp đa dạng các loại biểu
trưng trực quan ngôn ngữ, hình ảnh, đồ hoạ với nhau. Đối với hầu hết học sinh ba loại
này bao gồm nhiều mức độ khác nhau rất có ích trong học tập.
Ví dụ: Khi dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” ta có thể sử dụng kết hợp
giữa biểu trưng hình ảnh và biểu trưng ngôn ngữ.


Giáo viên yêu cầu:
- Quan sát hình ảnh và cho biết ở hình trên đâu là thiết bị xuất, nhập,. ..
* Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”, “Định dạng văn bản”... ta có thể
sử dụng kết hợp cả ba hình thức trực quan

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Thanh cuốn dọc
Thanh
Menu bar

Thanh
Tool bar

Thước dọc

Thanh
Formating

Thước ngang

Thanh Drawing

Thanh cuốn ngang

* Dạy bài “Định dạng văn bản” ta chiếu hình ảnh sau và kết hợp cho học sinh thực

hiện định dạng phông chữ, cỡ chữ, kiểu chữ... trên máy tính thì học sinh dễ tiếp thu bài
và ghi nhớ lâu hơn.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.3. Xây dựng các kĩ năng, thực hành
a. Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng.
Sau một tiết học tôi thường củng cố lại cho học sinh những kiến thức vừa học
bằng các dạng bài tập trắc nghiệm giúp học sinh nắm lại bài, học sinh có thể phân biệt
được lệnh, các biểu tượng và nắm ý nghĩa của các biểu tượng.
Ví dụ: Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”: Nối các ý của cột A, B, C, D
sao cho hợp lý.
A
B
C
D
Ctrl + O
Ctrl + N
Ctrl + S
Alt + F4

File \ Open
File \ Save
File \ Exit
File \ New


Tạo tập tin văn bản mới
Đóng tập tin văn bản
Mở văn bản đã có
Lưu văn bản

* Khi dạy bài “Chỉnh sửa văn bản”: Dùng các từ, cụm từ điền vào chỉ trống cho phù
hợp.
(1) Edit \ Copy

(5) Ctrl + V

(8)

(2) Edit \ Cut

(6) Ctrl + C

(9)

(3) Edit \ Paste
(4) Delete

(7) Ctrl + X

(10)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------Các bước sao chép khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu
tượng..........)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.
Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu
tượng..........)
Các bước chuyển khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu
tượng..........)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.
Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu
tượng..........)
Các bước xoá khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm phím...... hoặc Click biểu tượng..........)
b. Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy
Để việc học Tin học của học sinh đạt kết quả tốt, chất lượng cao, học sinh nắm
chắc bài, biết thao tác trên máy tính cần cho học sinh học tại phòng máy, học sinh vừa
nghe giáo viên giảng bài vừa ghi bài và thực hiện trên máy tính theo từng bước một.
Với cách tổ chức học như thế này kết quả cho thấy học sinh nắm chắc bài học, đa số các
em đều thực hiện được các thao tác thực hành.
3.4. Giải trí thư giãn
Để cho học sinh có hứng thú học tập, tạo kích thích tìm tòi, đồng thời góp phần
thư giản cho các em thì trước khi kết thúc tiết học (5-10 phút) tôi thường tổ chức cho
các em chơi một số trò chơi như: Mario, Typingtest, Finger Break Out... hay cho học
sinh vẽ hình tự do bằng chương trình Paint mà qua các chương trình này học sinh được
hình thành các kĩ năng sử dụng chuột và bàn phím, các thao tác với chuột và bàn phím.
Với các giải pháp thực hiện nói trên nên năm học 2015-2016 kết quả học tập tại 2

lớp 6A, 6B trường THCS Tứ Yên đã đạt được đáng khả quan.
c. PHẦN KẾT LUẬN.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------1. Kết quả
Qua một thời gian ngắn thực hiện ứng dụng các dụng cụ trực quan vào dạy học
tin học lớp 6 tôi nhận thấy:
- Việc ứng dụng giúp Giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách tích
cực và trực quan, tiết kiệm thời gian trong tiết dạy lý thuyết từ đó HS có thời gian thực
hành nhiều hơn và trong quá trình thực hành học sinh nhớ kiến thức lâu hơn.
- Đối với học sinh tôi nhận thấy học sinh học tập tích cực, hào hứng, chú ý hơn
và tham gia xây dựng bài sôi nổi hơn. Đặc biệt các em ghi nhớ kiến thức lâu hơn, chất
lượng đi lên rõ rệt.
Sau khi áp dụng các biện pháp trên vào các tiết dạy thể hiện chất lượng các mứt
nh sau.
Cụ thể: * Về mức độ tiếp thu lý thuyết:
Lớp
6A
6B
Cộng

Tổng
số
21
24
45

Giỏi

Khá
SL
%
SL
%
5 23,8 9 42,9
4 16,6 10 41,7
9
20 19 42,2

TB
SL
7
10
17

%
33,3
41,7
37,8

Yếu
SL
0
0
0

%
0
0

0

Kém
SL
%
0
0
0
0
0
0

Qua kết quả trên thể hiện rõ việc sử cải tiến phương pháp dạy học trong các bài
giảng tin học đã có hiệu quả, chất lượng mũi nhọn và đại trà khá vững chắc học sinh đã
chủ động trong các thao tác thực hành cụ thể là:
So sánh với khảo sát đầu năm.
+ Số em hiểu bài biết vận dụng kiến thức kĩ năng trình bày bài lý thuyết tăng 8,8 %
+ Số em đạt trung bình giảm 8,9 %
+ Số em chưa hiểu bài, vận dụng yếu không còn.
* Về kĩ năng thực hành:
Tổng Tự thao tác sau khi có
số
hướng dẫn
SL
%
6A 21
12
57,1
6B 24
14

58,3
Cộng 45
26
57,8
Lớp

Thực hành
Thao tác cần có hướng
dẫn thường xuyên
SL
%
9
42,9
10
41,7
19
42,2

Chưa biết thao tác
SL
0
0
0

%
0.00
0.00
0.00

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.



''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------+ Số lượng học sinh tự thao tác sau khi có hướng dẫn tăng 35,6 %
+ Thao tác cần có hướng dẫn thường xuyên giảm 13,4 %
+ Số HS chưa biết thao tác đã giảm hết.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Bài học kinh nghiệm
Kinh nghiệm thực tiễn dạy học và kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy để
nâng cao chất lượng dạy học cần có các điều kiện sau:
- Tạo không khí học tập tích cực, giáo viên phải tạo ra mỗi giờ học là một niềm
vui, say mê trong học tập của HS. Giáo viên luôn tạo ra những thách thức vừa sức, tổ
chức những hoạt động tự lực của học sinh trong từng tiết học.
- Các thiết bị dạy học rất có ý nghĩa giáo viên phải luôn phát huy hết tác dụng của
các thiệt bị dạy học, đặc biệt là dụng cụ trực quan có như vậy mới gây được hứng thú
học tập của các em.
- Bên cạnh đó giáo viên phải biết vận dụng các kiến thức trong bài dạy vào các
hoạt động thực tế có liên quan và giải thích có thể từ đó các em có nhu cầu tìm hiểu về
môn học.
3. Kiến nghị, đề xuất
Muốn học sinh học tốt các môn học nói chung và môn Tin học nói riêng thì điều
đầu tiên người giáo viên phải tạo được ở học sinh niềm say mê, hứng thú học tập bộ
môn. Giờ học phải thu hút sự chú ý ham học hỏi của học sinh, tạo cho các em lòng tin
vào khả năng của mình, nhiệt tình ham mê học tập. Trên đây là một số kinh nghiệm của
tôi về việc sử dụng phương pháp học dạy trực quan và sử dụng giáo cụ trực quan trong
giảng dạy Tin học. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng nghiệp.

Qua quá trình thực hiện giảng dạy bản thân tôi có một số kiến nghị sau:
+ Hiện nay nhà trường chưa trang bị được đầy đủ máy chiếu (projecter) trên các
phòng học, nhưng ngay tại phòng máy thì chưa trang bị được nên cũng còn có khó khăn
khi hướng dẫn thực hành cho HS. Vì vậy, nhà trường nên trang bị đầy đủ trang thiết bị
cho phòng máy.
+ Tham mưu với các cấp lãnh đạo để xây dựng được các phòng chức năng để
phục vụ cho việc dạy học bằng máy chiếu được thuận lợi hơn.
+ Bảo trì và trang bị thêm máy tính ở phòng thực hành đủ đảm bảo nhu cầu về sĩ
số lớp để cho học sinh học và thực hành được thuận lợi.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ

Tứ Yên, ngày 08 tháng 11 năm 2016
Người viết

Nguyễn Văn Hùng

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.


''Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6 bằng dụng cụ trực quan''.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------D. PHỤ LỤC
Tài liệu tham khảo:
- Sách giáo khoa và sách giáo viên lớp: 6 - NXB Giáo dục
- Các bài giảng điện tử ở các trang web: ;
; httt://baigiang.violet.vn
- Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn Tin học THCS - NXB Giáo dục
- Tài liệu tập huấn Đổi mới phương pháp dạy học môn Tin - NXB Giáo dục
- Sách bồi dưỡng Sinh viên cao đẳng sư phạm và giáo viên THCS về đổi mới chương
trình và SGK Môn Tin học - NXB Hà Nội

- Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và SGK – NXB ĐH Sư phạm
- Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS Môn Tin học – NXB giáo dục.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên: Nguyễn Văn Hùng – THCS Tứ Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc.