BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ
NĂNG SỐNG CHO HỌC
SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU
HỌC XÃ TÂN PHÚ ĐÔNG
THÀNH PHỐ SA ĐÉC, TỈNH
ĐỒNG THÁP THÔNG QUA
HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CỘNG ĐỒNG
Nguyên tắcđề xuất các biện pháp
Nguyên tắc mục tiêu giáo dục ở các trường Tiểu học
Nguyên tắc này đỏi hỏi khi xây dựng các biện pháp giáo
dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng cần
phải hướng đến việc đảm bảo mục tiêu giáo dục KNS cấp
Tiểu học đã đề ra. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu giúp cho
người nghiên cứu không bị lan man khi đề xuất các biện pháp
nghiên cứu.
Nguyên tắc này đòi hỏi các giải pháp được đề xuất nhằm
giải quyết các vấn đề liên quan đến giáo dục KNS cho học
sinh Tiểu học của các trường Tiểu học trên địa bàn xã Tân
Phú Đông, thành phố Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp thông qua hoạt
động trải nghiệm cộng đồng.
Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ, ràng buộc,
hỗ trợ lẫn nhau tạo sự đồng bộ của các biện pháp trong hệ
thống. Khi thực hiện đồng bộ, các biện pháp mới phát huy
được các thế mạnh của từng biện pháp trong việc giáo dục
KNS cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động trải nghiệm
cộng đồng.
Tính toàn diện đòi hỏi các biện pháp tổ chức giáo dục
KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng phải bao
quát đến các đối tượng quản lí.
-Nguyên tắc tính hệ thống, kế thừa và phát triển
Tính hệ thống đòi hỏi các biện pháp tổ chức giáo dục
KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng phải tính
đến các yếu tố nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức
của từng quá trình nhằm hướng đến các biện pháp có hệ thống
rõ ràng một cách lôgíc.
Mỗi biện pháp phải giải quyết được một vấn đề, một lĩnh
vực, một nội dung, một bộ phận trong hệ thống các nội dung
tổ chức giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng
đồng. Mỗi biện pháp là một phần của hệ thống các nhóm biện
pháp, mang tính bộ phận và tính tổng thể.
Nguyên tắc này đòi hỏi đề xuất các biện pháp tổ chức
giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng
phải chú ý tới tính kế thừa tính ưu việt của các biện pháp tổ
chức giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng
đồng đã được các nhà khoa học nghiên cứu trước đây.
- Nguyên tắc khả thi, hiệu quả
Các biện pháp tổ chức giáo dục KNS thông qua hoạt
động trải nghiệm cộng đồng phải đảm bảo tính khả thi, phù
hợp thực tế đặc điểm Tiểu học của xã Tân Phú Đông, thành
phố Sa Đéc nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu giáo dục KNS mà
Bộ GD-ĐT đã quy định. Đồng thời nguyên tắc đề xuất phải
đảm bảo tính hiệu quả khi xây dựng các biện pháp tổ chức
giáo dục KNS thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng,
tức là đảm bảo thực hiện đạt mục tiêu giáo dục KNS theo yêu
cầu đặt ra.
- Các biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở
các trường Tiểu học xã Tân Phú Đông, thành phố Sa Đéc,
tỉnh Đồng Tháp thông qua hoạt động trải nghiệm cộng
đồng
- Biện pháp 1. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp
vụ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên tham gia hoạt động
GDKNS cho học sinh ở các trường Tiểu học thông qua
hoạt động trải nghiệm cộng đồng
(1)Mục tiêu
Đảm bảo chất lượng đội ngũ (gồm các chủ thể) tham gia
hoạt động giáo dục KNS cho học sinh ở các trường Tiểu học
thông qua HĐ TNCĐ, sẽ nâng cao chất lượng GDKNS cho
học sinh Tiểu học thông qua HĐ TNCĐ.
(2)Nội dung
Nâng cao chất lượng về trình độ và năng lực (kiến thức
và kỹ năng) GD KNS cho học sinh Tiểu học thông qua hoạt
động TNCĐ.
Giáo viên đạt trình độ chuẩn nghiệp vụ sư phạm để đáp
ứng yêu cầu giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học;
Nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ giáo dục KNS
nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục KNS cho học sinh Tiểu học;
Năng lực khai thác GDKNS từ các tài liệu giáo dục có
liên quan;
Năng lực tìm kiếm nội dung GDKNS từ các hoạt động
trò chơi dân gian,…phù hợp học sinh Tiểu học;
Năng lực tổ chức các loại hình GDKNS một cách phong
phú, nhẹ nhàng, hấp dẫn,…lôi cuốn học sinh tham gia.
(3)Cách thức thực hiện
Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực
tổ chức thực hiện nhiệm vụ hoạt động giáo dục KNS cho các
đối tượng trong và ngoài nhà trường cùng phối hợp thực hiện
một cách phù hợp thiết thực và hiệu quả.
Cung cấp tài liệu cho các chủ thể giáo dục tự nghiên cứu
và áp dụng;
Tổ chức giao lưu trao đổi kinh nghiệm định kỳ về GD
KNS cho giáo viên tự học hỏi lẫn nhau giữa các trường trong
đơn vị cấp huyện, tỉnh và ngoài tỉnh.
(4)Điều kiện thực hiện
Có tài liệu tập huấn và có chủ trương tổ chức tập huấn từ
các cấp cơ quan quản lý giáo dục.
Các cấp quản lý giáo dục cần có sự quản lý, thúc đẩy
phong trào tích cực cho bên dưới thực hiện đều đặn, hiệu quả.
- Biện pháp 2. Thiết kế tài liệu hướng dẫn tổ chức hoạt
động GDKNS cho học sinh ở các trường Tiểu học thông qua
hoạt động trải nghiệm cộng đồng
(1)Mục tiêu:Thiết kế hoàn chỉnh bộ công cụ Hướng dẫn
hoạt động GD KNS cho học sinh ở các trường Tiểu học thông
qua HĐ TNCĐ.
Thiết kế bộ tài liệu hướng dẫn giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh thông qua tổ chức các hoạt động cộng đồng ở
trường Tiểu học, thực chất là lồng ghép các nội dung giáo dục
kỹ năng sống vào các hoạt động trải nghiệm trải nghiệm sáng
tạo. Nhằm tăng cường các hình thức giáo dục cho học sinh,
tích hợp được nhiều các nội dung giáo dục kỹ năng sống, phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh. Cụ thể:
Kiến thức: Học sinh hiểu và vận dung tri thức cơ bản của
các kỹ năng sống
Kỹ năng: Học sinh tham gia trải nghiệm hình thành các
năng lực chung và năng lực riêng (chuyên biệt)
Thái độ: Học sinh yêu thích, tích cực và chủ động rèn
luyện hoàn thiện các kỹ năng sống của bản thân
(2)Nội dung: Biên soạn tài liệu hướng dẫn cụ thể về nội
dung, phương pháp và cách thức giáo dục kỹ năng sống học
sinh ở các trường Tiểu học, xã Tân Phú Đông, thành phố Sa
Đéc, tỉnh Đồng Tháp thông qua hoạt động trải nghiệm cộng
đồng.
Nội dung giáo dục kỹ năng sống đảm bảo tính toàn diện,
hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiễn cuộc sống,
phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh Tiểu học, đáp
ứng mục tiêu giáo dục nói chung ở cấp học phổ thông.
Dựa trên cơ sở lý luận đã được xây dựng và căn cứ vào
thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trung học cơ
sở thông qua tổ chức các hoạt động cộng đồng đã nghiên cứu,
chúng tôi tiến hành thiết kế các chủ đề giáo dục cho các kỹ
năng sống mà học sinh còn yếu kém và chưa được tham gia.
Gồm:
(i)Các chủ đề kỹ năng sống liên quan đến sự hòa nhập
với cuộc sống cộng đồng, bao gồm chủ đề kỹ năng: Hòa bình.
(ii)Các chủ đề kỹ năng sống liên quan đến các phẩm chất
nhân cách của học sinh, bao gồm chủ đề kỹ năng: Yêu thương.
(iii)Nội dung cụ thể của các chủ đề giáo dục đính kèm
phụ lục.
(3)Cách thức thực hiện:Tiếp cận các tài liệu giáo dục
KNS tiên tiến trong giáo dục, phù hợp cấp Tiểu học xã Tân
Phú Đông nhằm mang lại hiệu quả cho việc biên soạn bộ tài
liệu hướng dân thực hiện giáo dục KNS cho học sinh ở các
trường Tiểu học xã Tân Phú Đông.
Quy trình thiết kế bộ tài liệu hướng dẫn giáo dục kỹ năng
sống thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm hoạt động cộng
đồng, gồm:
Bước 1: Xác định mục tiêu giáo dục
Chủ đề giáo dục kỹ năng sống được tiến hành thông qua
HĐ TNCĐ, nhà giáo dục cần xác định rõ những kiến thức, kỹ
năng và thái độ cụ thể mà học sinh cần đạt được.
Bước 2: Xác định các kỹ năng sống cần giáo dục cho
học sinh Tiểu học và các tổ chức các hoạt động cộng đồng
cần tổ chức
Lựa chọn nội dung kỹ năng sống cùng với các hình thức
trải nghiệm cộng đồng sao cho phù hợp với đối tượng giáo
dục, hình dung trước kết quả có thể xảy ra khi áp dụng trong
thực tế. Những kỹ năng sống được lựa chọn phải thiết thực,
gần gũi với chính cuộc sống của các em, những kỹ năng mà
các em đang còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Bước 3: Thiết kế các tổ chức các hoạt động cộng đồng
cho chủ đề giáo dục kỹ năng sống
Căn cứ vào mục tiêu và nội dung các kỹ năng sống cần
giáo dục cũng như các hoạt động trải nghiệm đi kèm, trên cơ
sở phân tích đặc điểm đối tượng giáo dục, giáo viên tiến hành
thiết kế các hoạt động động trải nghiệm sáng tạo cho chủ đề
giáo dục kỹ năng sống.
Thông thường cấu trúc nội dung của mỗi chủ đề giáo
dục kỹ năng sống được thiết kế theo 3 phần: Giới thiệu chủ
đề, tổ chức hoạt động và phần tổng kết. Với thời lượng 40
phút cho việc thực hiện một chủ đề, do đó phần tổ chức hoạt
động nên thiết kế thành 3 hoạt động chính để đáp ứng mục
tiêu của chủ đề:
+ Hoạt động 1: Hướng vào việc tìm hiểu, khám phá các
biểu hiện và ý nghĩa của của kỹ năng sống cần giáo dục cho
học sinh.
+ Hoạt động 2: Hướng vào tổ chức các loại hình tổ chức
các hoạt động cộng đồng đa dạng để học sinh có cơ hội thực
hành rèn luyện và thể hiện các kỹ năng sống của bản thân
trong nhiều tình huống khác nhau.
+ Hoạt động 3: Hướng vào việc tổ chức cho học sinh
vận dụng kỹ năng sống trong thực tiễn.
Mỗi hoạt động trong chủ đề giáo dục kỹ năng sống tiếp
tục được thiết kế theo 3 phần:
Mục tiêu của hoạt động
Cách tiến hành hoạt động
Kết luận rút ra sau mỗi hoạt động.
Trong mỗi hoạt động thì các phương pháp giáo dục phát
huy tính tích cực của học sinh cần được tăng cường như: Nêu
và giải quyết vấn đề, động não, trò chơi, đóng kịch, nghiên
cứu tình huống, dự án, thảo luận nhóm...
Các hình thức tổ chức hoạt động cũng cần được vận
dụng một cách linh hoạt sáng tạo tùy thuộc vào các tổ chức
các hoạt động cộng đồng cụ thể và khả năng của học sinh
như:
Tổ chức cho học sinh làm việc độc lập trong những
trường hợp cần có các tác động làm thay đổi nhận thức, hành
vi mỗi học sinh hay khi cần có những sản phẩm cá nhân.
Tổ chức cho học sinh làm việc nhóm: Hình thức này
thường được sử dụng khi phân tích các trải nghiệm, tìm hiểu
nội dung kỹ năng hay khi đánh giá tác động của các kỹ năng
sống.
Tổ chức thảo luận toàn lớp: Hình thức này thường được
sử dụng khi cần tổng hợp tri thức cho toàn hoạt động hoặc
toàn bài học thuộc chủ đề giáo dục kỹ năng sống.
Bước 4: Kiểm tra - đánh giá các hoạt động đã được
thiết kế trong chủ đề giáo dục kỹ năng sống
Đây được xem là bước cuối cùng nhưng rất cần thiết, bởi
lẽ nó kiểm chứng cho tất cả các hoạt động trải nghiệm đã được
thiết kế trong chủ đề để xác định tính hiệu quả, khả thi và ý
nghĩa thực tế của các các kỹ năng sống được giáo dục. Hình
thức đánh giá được sử dụng có thể là đánh giá đồng đẳng, đánh
giá cá nhân hoặc đánh giá tập thể.
(4)Điều kiện thực hiện: Cần có đội ngũ chuyên gia giáo
dục gồm: các nhà Giáo dục học, tâm lý học giáo dục và các
nhà giáo có kinh nghiệm thực tiễn giáo dục Tiểu học.
Nhà giáo dục phải nắm vững chương trình giáo dục kỹ
năng sống cũng như chương trình tổ chức tổ chức các hoạt
động cộng đồng trong, ngoài nhà trường Tiểu học.
Nhà giáo dục phải hiểu sâu sắc nội dung các kỹ năng
sống, có kỹ năng thiết kế các hoạt động giáo dục trải nghiệm
theo quan điểm dạy học tích cực, phát triển năng lực cho
người học.
- Biện pháp 3. Xây dựng quy chế tổ chức hoạt động giáo
dục kỹ năng sống, cho học sinh ở các trường Tiểu học thông
qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng
(1)Mục tiêu:Hình thành bộ quy chế phối hợp tổ chức GD
KNS cho học sinh ở các trường Tiểu học thông qua HĐ
TNCĐ. Cần thiết phải xây dựng quy chế tổ chức giáo dục
KNS ở các trường Tiểu học xã Tân Phú Đông, thành phố Sa
Đéc thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng.
Quy chế xây dựng nhằm quy định những nội dung hoạt
động, trách nhiệm của từng bộ phận, thành viên tham gia vào
hoạt động tổ chức GD KNS cho học sinh ở các trường Tiểu
học xã Tân Phú Đông, thành phố Sa Đéc tỉnh Đồng Tháp
thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng.
(2)Nội dung: Quy chế về sự phối hợp trách nhiệm giữa
các bên (chủ thể) trong việc tổ chức GDKNS cho học sinh ở
các trường Tiểu học thông qua hoạt động trải nghiệm cộng
đồng.
Quy chế phối hợp tổ chức GDKNS thông qua trải
nghiệm cộng đồng giữa các bên:
Giữa các thành viên trong nhà trường với nhau;
Giữa nhà trường với Ban đại diện CMHS;
Giữa nhà trường với chính quyền địa phương;
Giữa nhà trường với các tổ chức chính trị xã hội,
-Giữa nhà trường với các tổ chức xã hội nghề nghiệp;
Giữa nhà trường với các mạnh thường quân tài trợ giáo
dục.
(3)Cách thức thực hiện:Tập trung các nhà quản lý giáo
dục, các nhà giáo dục học, các nhà tâm lý giáo dục, các nhà
giáo Tiểu học đang công tác hay đã về hưu…cùng tham gia
góp ý hoàn thiện quy chế phối hợp một cách khoa học, có khả
thi.
(4)Điều kiện thực hiện: Phải có sự cam kết thực hiện
giữa các bên cùng tham gia hoạt động giáo dục KNS cho học
sinh ở các trường Tiểu học thông qua HĐ TNCĐ.
Đảm bảo bộ quy chế phối hợp phái công khai, minh
bạch, rõ ràng trách nhiệm, nghĩa vụ, và quyền lợi giữa các
bên.
- Biện pháp 4. Đa dạng hóa nội dung, hình thức tổ chức
hoạt động GDKNS cho học sinh Tiểu học thông qua
HĐTNCĐ
(1)Mục tiêu: Đa dạng hóa các nội dung, hình thức tổ
chức GDKNS cho học sinh Tiểu học thông qua HĐCĐ nhằm
làm phong phú hóa các loại hình và tạo sự linh hoạt, sáng tạo,
tránh sự nhàm chán trong học sinh khi tiếp cận các nội dung,
hình thức GD KNS.
Tổ chức và vận dụng đa dạng, kết hợp phong phú các
loại hình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học thông
qua tổ chức các hoạt động cộng đồng.
Tạo hứng thú, động cơ cho học sinh tham gia các hoạt
động giáo dục kỹ năng sống thông qua tổ chức các hoạt động
trải nghiệm cộng đồng.
(2)Nội dung: Tìm nhiều hình thức sáng tạo, linh hoạt,
mềm dẻo,…các nội dung và loại hình tổ chức GD KNS cho
học sinh Tiểu học thông qua HĐ TNCĐ.
Không có một loại hình tổ chức giáo dục KNS cho học
sinh thông qua HĐTNCĐ nào là toàn năng phù hợp với mọi
trường hợp mục tiêu hay nội dung giáo dục. Mỗi loại hình
thức đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Vì thế, việc
phối kết hợp đa dạng các loại hình trong quá trình giáo dục kỹ
năng sống chính là quá trình quan trọng để phát huy các năng
lực cần thiết cho người học.
Mỗi hình thức tổ chức các hoạt động cộng đồng trong
chủ đề giáo dục kỹ năng sống được thiết kế theo 3 phần: Mục
tiêu của hoạt động; Cách tiến hành hoạt động; Kết luận rút ra
sau mỗi hoạt động.
Vui chơi giải trí là nhu cầu thiết yếu của học sinh, đồng
thời là quyền lợi của các em. Nó là một loại hoạt động có ý
nghĩa giáo dục to lớn đối với học sinh. Hoạt động này nhằm
làm thoả mãn về tinh thần cho trẻ em sau những giờ học căng
thẳng. Góp phần rèn luyện một số phẩm chất, tinh thần đoàn
kết, lòng nhân ái.
(3)Cách thức thực hiện: Các nhà giáo dục, chuyên gia
nghiên cứu, sáng tạo,…tìm ra nhiều nội dung phong phú, và
nghiên cứu các hình thức tổ chức thực hiện một cách linh
hoạt, phù hợp tâm lý học sinh Tiểu học nhằm mang lại hiệu
quả cao trong việc GDKNS cho học sinh ở các trường Tiểu
học.
Bước 1: Lập kế hoạch cụ thể như: xác định mục tiêu, nội
dung, địa điểm, thời gian, điều kiện phương tiện, dự kiến kết
quả thực hiện.
Bước 2: Thực hiện tổ chức trải nghiệm các kỹ năng sống
Bước 3: Đánh giá, rút kinh nghiệm sau khi tổ chức các
hình thức trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống đó.
Bước 4: Vận dụng linh hoạt từ hai đến 3 loại hình tổ
chức để đạt hiện quả.
(4)Điều kiện thực hiện: Hiệu trưởng cần tạo cho giáo
viên một bầu không khí làm việc dân chủ, thỏa mái, nhẹ
nhàng, phát huy tinh thần sáng tạo, tự chủ của giáo viên để họ
an tâm nghiên cứu, vận dụng nội dung, và hình thức tổ chức
GDKNS một cách phong phú và hiệu quả.
Nhà giáo dục phải vận dụng một cách linh hoạt các hình
thức trải nghiệm cộng đồng, tăng cường nhiều hoạt động trải
nghiệm trong một chủ đề giáo dục. Phối kết hợp các hình thức
trải nghiệm cũng phải chú ý đến thời gian tổ chức, mức độ phù
hợp đối tượng, mức độ phù hợp nội dung kỹ năng, mức độ kết
nối giữa các hình thức với nhau.
Đòi hỏi nhà giáo dục phải hiểu sâu sắc các hình thức trải
nghiệm cộng đồng để vận dụng linh hoạt vào quá trình giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh. Thiết kế các hoạt động trải
nghiệm cộng đồngphải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa
tuổi, vận dụng triệt để hiệu quả các hình thức trải nghiệm
cộng đồng mang lại.
Sau mỗi tổ chức các hoạt động cộng đồng phải thường
xuyên đánh giá lại để có sự điều chỉnh bổ sung phát huy vai
trò các hình thức. Đặc biệt không được tuyệt đối hóa một hình
thức tổ chức các hoạt động cộng đồng nào, cũng không xem
nhẹ một hình thức nào.
- Biện pháp 5. Tăng cường sự phối hợp giữa các lực
lượng trong và ngoài nhà trường cùng tham gia hoạt động
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở các trường Tiểu học
thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng
(1)Mục tiêu: Huy động sức mạnh đoàn kết, phối hợp
giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường cùng tham gia
hoạt động GDKNS cho học sinh Tiểu học thông qua hoạt
động trải nghiệm cộng đồng.
Tăng cường đảm bảo và nâng cao hiệu quả chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua tổ
chức các hoạt động TN cộng đồng.
Tạo mối liên kết, xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng
sống thông qua trải nghiệm cộng đồng cho học sinh.
(2)Nội dung:Sự phối hợp bên trong nhà trường từ giáo
viên chủ nghiệm, giáo viên dạy chuyên biệt, tự chọn với các
bộ phận công đoàn, đoàn thành niên và tổng phụ trách đội,…
trong nhà trường cần phải nhịp nhàng dưới sự chỉ đạo của
hiệu trưởng.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với các tổ chức
chính trị, đoàn thể, xã hội và hội cha mẹ học sinh trong việc
gắn kết trách nhiệm tổ chức giáo dục KNS thông qua hoạt
động trải nghiệm cộng đồng ở các trườngTiểu học xã Tân Phú
Đông, thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp.
“Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có
sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình để giúp cho việc
giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà
trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình
và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn ”. (Trích
bài nói của Hồ Chí Minh tại Hội nghị cán bộ Đảng trong
ngành giáo dục tháng 6/ 1957).
Gia đình là một thiết chế xã hội, là cơ sở của xã hội, là tế
bào tự nhiên của xã hội,một môi trường xã hội vi mô. Gia
đình được xem như là một lực lượng giáo dục, một chủ thể
giáo dục. Bởi lẽ, gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên của
học sinh, gia đình có trách nhiệm đầu tiên trong giáo dục con
cái. Khi học sinh đi học, gia đình còn là môi trường để trẻ
thực hành những điều đã học ở trường,rèn luyện hành vi, thay
đổi nhận thức....
Bên cạnh đó, nhà trường là một tổ chức chuyên biệt đối
với công tác giáo dục, là lực lượng chủ chốt trong quá trình
giáo dục học sinh. Không chỉ phát triển về kiến thức mà còn
phải truyền tải cho học sinh những kỹ năng chuẩn mực của xã
hội để các em trở thành những con người trí thức thật sự cố
đời sống tinh thần phong phú bên cạnh cuộc sống gia đình.
Các tổ chức xã hội là môi trường thực tế, giúp học sinh
hoàn thiện một số kĩ năng cuộc sống, chi phối một phần rất lớn
trong suy nghĩ và hành động của học sinh.
Nếu coi các lực lượng giáo dục tham gia xây dựng giáo
dục kỹ năng sống là các thành tố của hệ thống tạo thành môi
trường giáo dục trải nghiệm lành mạnh, thì chất lượng của hệ
thống đó sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ tương tác giữa các lực
lượng giáo dục. Nội dung cần phải làm để tăng cường tương
tác giữa các lực lượng giáo dục gồm:
+ Tổ chức các buổi hội thảo, giao lưu, chia sẻ thông tin,
kiến thức giữa các lực lượng sư phạm trong nhà trường và các
tổ chức xã hội về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu
học thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm cộng đồng.
+ Tạo các kênh thông tin kết nối đa dạng để phổ biến
rộng rãi về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua tổ
chức các hoạt động TN cộng đồng. Thiết lập và duy trì mối
liên hệ giữa nhà trường với gia đình và các tổ chức xã hội
+ Tổ chức các buổi truyền thông để truyền tải các
phương pháp, cách thức quy trình giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh tiểu học thông qua tổ chức các hoạt động TN cộng
đồng cho các lực lượng giáo dục. Thống nhất phương thức
giáo dục ở trường và ở nhà,trên cơ sở gắn quá trình giáo dục
với tự giáo dục; kết hợp các hình thức, biện pháp giáo dục đa
dạng phù hợp với lứa tuổi và giới tính.
+ Cung cấp nội dung, mục tiêu giáo dục kỹ năng sống
thông qua tổ chức các hoạt động TN cộng đồng trong nhà
trường vào các tổ chức xã hội trong địa phương như: Đoàn
thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Hội cựu chiến binh,
Hội người cao tuổi,…nhằm thống nhất định hướng tác động
đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.
+ Tích cực tổ chức cho học sinh tham gia trải nghiệm ở
các môi trường giáo dục khác nhau.
(3)Cách thức thực hiện:Hiệu trưởng nhà trường làm cầu
nối chỉ đạo hoạt động việc phối hợp giữa các chủ thể tham gia
hoạt động GD KNS cho học sinh Tiểu học thông qua hoạt
động TNCĐ.
Lực lượng sư phạm nhà trường, gia đình và các tổ chức
xã hội giống được ví như ba đỉnh của một tam giác. Các đỉnh
của tam giác phối kết hợp hữu cơ với nhau, tạo nên hiểu quả
bất ngờ cho quá trình giáo dục. Tuy nhiên, làm như thế nào để
phát huy được vai trò, chức năng của ba đỉnh tam giác trong
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua tổ chức các
hoạt động cộng đồng thì vẫn là câu hỏi chưa có câu trả lời
thỏa đáng.
Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi xin đề xuất một
vài cách thức thực hiện phối hợp các lực lượng sư phạm trong
nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội trong công tác giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh ở các trường Tiểu học thông
qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm cộng đồng.
Thành lập câu lạc bộ phụ huynh, câu lạc bộ xã hội, nhằm
duy trì tính liên tục, phổ biến rộng rãi cho giáo dục kỹ năng sống
thông qua tổ chức các hoạt động cộng đồng.
Tạo trang thông tin liên lạc giữa lực lượng sư phạm nhà
trường với gia đình như: mạng xã hội, hộp thư điện tử,
website thông tin,... Nhằm thu các thông tin phản hồi từ nhiều
phía, để có sự điều chỉnh phù hợp, hiệu quả.
Thành lập và đẩy mạnh Quỹ khuyến học, Chi hội
khuyến học,... để tạo điều kiện trao những khóa học miễn phí
về giáo dục kỹ năng sống thông qua tổ chức các hoạt động
cộng đồng cho học sinh.
Liên hệ các tổ chức và phối hợp với địa phương tổ chức
cho học sinh được tích cực tham gia trải nghiệm vào các hoạt
động văn hóa xã hội như: xóa đói giảm nghèo, dân số kế
hoạch hóa gia đình, đền ơn đáp nghĩa, xây dựng gia đình văn
hóa mới,…nhằm góp phần giáo dục kỹ năng sống, cải tạo môi
trường gia đình và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
Thiết kế quy trình phối hợp hành động giữa lực lượng sư
phạm nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội.
(4)Điều kiện thực hiện: Các bên ký kết hợp đồng trách
nhiệm phối hợp có tính khả thi cao.
Biện pháp này chỉ thực sự đạt hiệu quả khi được thực
hiện đúng - đủ về nội dung và cách thức.
Đồng thời, phát huy vai trò của ba lực lượng giáo dục
nói trên chính là điều kiện cần và đủ cho quá trình giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh ở các trường Tiểu học thông qua tổ
chức các hoạt động trải nghiệm cộng đồng.
Biện pháp 6. Tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất
phương tiện phục vụ GDKNS cho học sinh ở các trường Tiểu
học thông qua hoạt động trải nghiệm cộng đồng
(1)Mục tiêu:
Đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị;
Đảm bảo về tài chính phục vụ GDKNS cho học sinh
Tiểu học thông qua HĐ TNCĐ.
Đảm bảo sự an toàn trong mọi hoạt động GD KNS thông
qua trải nghiệm cộng đồng.
Đảm bảo sự đồng thuận của cha mẹ học sinh
(2)Nội dung: Đảm bảo sân bãi, thiết bị hoạt động, các
dụng cụ, và điều kiện thiết yếu cho các hoạt động GDKNS
cho học sinh Tiểu học thông qua HĐ TNCĐ.