- Trang chủ >>
- Cao đẳng - Đại học >>
- Luật
Các kiểu và các hình thức nhà nước đã có trong lịch sử đặc điểm của nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (55.04 KB, 4 trang )
Các kiểu và các hình thức nhà nước đã có trong lịch sử. Đặc điểm của
Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
1. Các kiểu và các hình thức nhà nước đã có trong lịch sử.
Nhà nước là một bộ phận quan trọng của kiến trúc thượng tầng. Nhà nước
bao giờ cũng được xây dựng trên một cơ sở kinh tế nhất định. Tùy thuộc vào nhà
nước đó là bộ máy thống trị của giai cấp nào, phục vụ cho cơ sở kinh tế nào và
tương ứng với hình thái kinh tế-xã hội nào mà có thể phân biệt các kiểu nhà nước
khác nhau. Trong lịch sử đã tồn tại ba kiểu nhà nước của ba giai cấp thống trị, bóc
lột khác nhau, đó là Nhà nước chiếm hữu nô lệ, Nhà nước phong kiến và Nhà nước
tư bản chủ nghĩa.
Mỗi kiểu nhà nước nói trên lại được thể hiện bằng những hình thức khác
nhau tùy theo bản chất của chế độ kinh tế, chính trị và tùy theo tương quan lực
lượng giữa các giai cấp trong mỗi giai đoạn lịch sử nhất định, mà giai cấp thống trị
tổ chức nhà nước của mình theo những hình thức nhất định. Cụ thể:
a. Về kiểu nhà nước chiếm hữu nô lệ:
Đây là nhà nước tồn tại trong thời kỳ cổ đại và thực chất là nhà nước của
giai cấp chủ nô.
Ở nhà nước này có hai hình thức phổ biến là:
- Chính thể quân chủ (quân chủ chủ nô).
- Chính thể cộng hòa (dân chủ chủ nô).
(Chính thể quân chủ là chính quyền của một số rất ít người đứng đầu. Chính
thể cộng hòa là chính quyền do bầu cử mà có).
b. Về kiểu nhà nước phong kiến:
Đây là nhà nước ra đời vào thời trung cổ, được xây dựng trên cơ sở chiếm
hữu ruộng đất của giai cấp địa chủ quý tộc và mọi quyền hành thuộc về lãnh chúa
phong kiến, nên đây là nhà nước của giai cấp phong kiến địa chủ.
Hình thức tổ chức của nhà nước phong kiến gồm có:
- Nhà nước phong kiến phân quyền.
- Nhà nước phong kiến tập quyền.
(Với nhà nước phong kiến phân quyền thì quyền lực được phân chia thành
những quyền lực độc lập, theo từng địa phương, phân tán. Với nhà nước phong
kiến tập quyền thì quyền lực tập trung vào tay một ông vua, vua có quyền lực tối
đa, là người có uy quyền tuyệt đối, ý chí nhà vua là pháp luật).
c. Về kiểu nhà nước tư sản:
Đây là chính quyền của giai cấp tư sản nhằm để bảo vệ sự bóc lột của giai
cấp tư sản đối với giai cấp vô sản và quần chúng nhân dân lao động.
Hình thức tổ chức phổ biến của kiểu nhà nước này là chế độ cộng hòa. Tuy
nhiên ở nhiều nước lại được tổ chức dưới hình thức quân chủ lập hiến.
Nhà nước cộng hòa tư sản lại được tổ chức bằng nhiều hình thức cụ thể khác
như:
- Chế độ cộng hòa
- Chế độ tổng thống
- Chế độ cộng hòa đại nghị
(Trong nhà nước quân chủ lập hiến thì vua là người đứng đầu quốc gia,
nhưng chỉ đứng đầu trên danh nghĩa, không có thực quyền; nghị viện là cơ quan
lập pháp; nội các là cơ quan nắm mọi quyền hành).
2. Đặc điểm của Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam:
Ngoài ba kiểu nhà nước nêu trên, trong thời đại ngày nay còn có sự xuất
hiện của một kiểu nhà nước mới, đó là Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa có bản chất giai cấp công nhân, đại diện cho lợi
ích của giai cấp công nhân, giai cấp nông dân tập thể, tầng lớp trí thức xã hội chủ
nghĩa và toàn thể nhân dân lao động. Nhà nước xã hội chủ nghĩa do vậy khác với
các kiểu nhà nước khác trong lịch sử, nó là nhà nước quá độ, nhà nước “nửa nhà
nước”, nhà nước không còn nguyên nghĩa nhà nước và kiểu nhà nước này sẽ “tự
tiêu vong” khi đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của nó. Nhưng trong thời kỳ quá độ,
sự tồn tại của nhà nước xã hội chủ nghĩa cũng là một tất yếu vì nó là công cụ có
hiệu lực trong tay giai cấp công nhân dùng để cải tạo triệt để xã hội cũ và xây dựng
thành công xã hội mới, một xã hội không phân chia giai cấp, không còn nhà nước.
Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam có những đặc điểm nổi bật
sau đây:
- Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của dân, do
dân, vì dân là tổ chức để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (đây là đặc điểm chủ yếu).
- Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam vừa là một bộ máy chính
trị, hành chính, một cơ quan cưỡng chế, vừa là một tổ chức quản lý kinh tế, văn
hóa, xã hội của nhân dân lao động. Đặc điểm này thể hiện sự kết hợp hai chức năng
là trấn áp và tổ chức xây dựng, trong đó chức năng tổ chức xây dựng là chủ yếu.
- Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam có sự thống nhất giữa bản
chất giai cấp công nhân và tính dân tộc, tính nhân dân.
Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là một tổ chức mà thông
qua đó Đảng của giai cấp công nhân thực hiện vai trò lãnh đạo của mình đối với
tiến trình phát triển của xã hội. Sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam là để giữ
vững bản chất giai cấp công nhân của bộ máy nhà nước, là điều kiện quyết định để
bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động, bảo đảm cho Nhà nước
thực sự là Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Đặc điểm này vừa thể hiện bản chất vừa thể hiện mục đích của Nhà nước
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
