MỤC LỤC
Trang
1.Thành lập Cộng đồng than – thép châu Âu (ESCS) theo
Hiệp ước Paris....................................................................................................1
2.Kí kết Hiệp ước Maastricht 1992 thành lập Liên minh châu Âu (EU)......2
3.Ký kết Hiệp ước Lisbon ................................................................................3
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................5

0


Tiến trình hội nhập của Liên minh châu Âu trải qua các giai đoạn: giai đoạn hình
thành nền tảng thể chế đầu tiên của EU, giai đoạn mở rộng thành viên, cải cách thể
chế và nâng cấp hình thức hợp tác và giai đoạn hoàn thiện, phát triển và mở rộng
sang phía đông (giai đoạn từ Hiệp ước Maastricht 1992 đến nay). Trong mỗi giai
đoạn lại có những sự kiện gắn liền và có tác động lớn đối với sự hình thành và phát
triển của Liên minh châu Âu. Có thể kể đến ba sự kiện có ý nghĩa, vai trò quan trọng
nhất (theo ý kiến cá nhân) đến sự hình thành và phát triển của Liên minh châu Âu: sự
thành lập Cộng đồng than – thép châu Âu (ECSC) theo Hiệp ước Paris, việc ký kết
Hiệp ước Maastricht 1992 thành lập Liên minh châu Âu (EU) và việc ký kết Hiệp
ước Lisbon.
1. Thành lập Cộng đồng than – thép châu Âu (ECSC) theo Hiệp ước Paris.
Quá trình nhất thể hóa Châu Âu là quá trình hình thành mối quan hệ kinh tế đa
dạng giữa các quốc gia châu Âu một cách vững chắc mà bước đầu đó chính là việc
thành lập Cộng Đồng Châu Âu về than thép.
Tình hình thế giới: Trước chiến tranh thế giới thứ hai, Châu Âu là một cộng đồng
văn minh nhưng chia rẽ về chính trị. Châu Âu có sự đa dạng về văn hóa và đi kèm
với nó là sự cọ sát cạnh tranh giữa các yếu tố khác nhau về kinh tế, địa lí, chính trị và
đặc biệt là tôn giáo đã khiến châu Âu có những bước phát triển vượt bậc. Bên cạnh
đó, châu Âu lại có nguồn lực to lớn. Do đó, châu Âu bước vào giai đoạn phát triển tư
bản chủ nghĩa sớm hơn rất nhiều so với các trung tâm minh khác. Tuy nhiên cũng

chính do sự đa dạng về văn minh của châu Âu lúc đó là nguyên nhân dẫn đến tình
trạng chia rẽ và mất đoàn kết về chính trị của châu Âu nói riêng và Tây Âu nói
chung.
Chiến tranh thế giới thứ hai đã dẫn đến sự suy yếu toàn diện về kinh tế, quân sự,
chính trị của châu Âu. Tây Âu mất đi vị trí trung tâm trong khi đó nhờ kiếm lời trong
chiến tranh và nắm giữ độc quyền về vũ khí, Mỹ trở thành vị trí số 1 trong khối tư
bản chủ nghĩa. Do đó Tây Âu phải lệ thuộc và phải dựa vào Mỹ, chấp nhận sự lãnh
đạo và cả sự áp đặt của Mỹ trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, quân sự, chính trị trong
một loạt cơ cấu do Mỹ đứng đầu.
Bên cạnh đó, kết thúc chiến tranh thế giới II, sự xuất hiện khối Xã hội chủ nghĩa
Đông Âu đã đưa Châu Âu đến một bước ngoặt lịch sử mới, Châu Âu bước vào thời
kỳ chiến tranh lạnh với sự song song tồn tại 2 khối quốc gia đối lập nhau về mọi
phương diện: quân sự và kinh tế, không ngừng chạy đua vũ trang và hoàn toàn cắt
đứt mọi mối quan hệ kinh tế truyền thống Đông - Tây vốn có. Cũng đã xuất hiện
những khuôn khổ hòa bình hợp tác giữa các nước Tây Âu với nhau nhưng do điều
1


kiện kinh tế còn yếu kém, về chính trị vẫn còn tồn tại sự nghi kị lẫn nhau hoặc do
quy chế hợp tác còn lỏng lẻo nên các khuôn khổ hợp tác này đều không phát huy
được.
Đứng trước tình hình đó, để thoát khỏi sự lệ thuộc vào Mỹ, tránh ngày càng tụt
hậu và để có thể cạnh tranh với các nền kinh tế lớn khác và phát triển nhằm tìm lại vị
thế của mình, các nước Tây Âu không còn cách nào khác là hòa bình hợp tác với
nhau.
Hiệp ước Paris thành lập Cộng đồng Châu Âu về than thép được 6 nước thành
viên bao gồm Pháp, Đức, Italia, Bỉ, Hà Lan, Lucxembourg ký ngày 18 tháng 4 năm
1951 qui định thực hiện từ năm 1953 một thị trường chung về than và thép nhằm tập
trung hoạt động sản xuất thép vào những tập đoàn công nghiệp sản xuất hiệu quả
nhất, tạo điều kiện hiện đại hóa ngành công nghiệp thép. Bắt đầu từ một lĩnh vực hợp

tác nhỏ, thông qua những lợi ích thu được từ quá trình hợp tác trong sản xuất, chế
biến than và thép, ECSC sẽ là sự chứng minh cho nhiều nước lúc đó còn nghi ngại
rằng hợp tác là con đường tốt nhất để kéo các nước châu Âu xích lại với nhau. Hiệp
ước này đã chứa đựng ý đồ của các nhà sáng lập ECSC đó là gây dựng nền tảng cho
việc nhất thể hoá kinh tế châu Âu.
ECSC có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình hình thành và phát triển của Liên
minh châu Âu, bởi so với tình hình thực tế lúc bấy giờ, để có sự liên kết chặt chẽ,
thống nhất giữa các nước Tây Âu là chưa thể xảy ra do các yếu tố về chính trị, kinh
tế nên mặc dù muốn có được sự thống nhất hợp tác châu Âu cũng như khả năng có
thể có được sự thống nhất đó (vì các nước châu Âu có nền kinh tế khá không cách
biệt lắm và sự cần thiết thoát khỏi sự phụ thuộc của Mỹ) nhưng để thực hiện được
điều đó thì không thể thực hiện một sớm một chiều mà phải bắt đầu trên cơ sở hợp
tác cụ thể, để từ những lợi ích cũng như thành công thu được từ hợp tác cụ thể đó
từng bước tạo nên sự liên kết rộng hơn trên thực tế từ đó đạt được sự thống nhất giữa
các quốc gia châu Âu. ECSC chính là tiền đề, bước khởi đầu cho sự hình thành, phát
triển của Liên minh châu Âu.
2. Kí kết Hiệp ước Maastricht 1992 thành lập Liên minh châu Âu (EU).
Khi các kế hoạch mới của Cộng đồng châu Âu hoặc đang được thảo luận, hoặc
mới bắt đầu vận hành thì tình hình Liên Xô và thế giới có nhiều biến động:
Thứ nhất, Liên Xô và các nước Xã hội chủ nghĩa tan rã, chấm dứt sự đối đầu hai
cực trong thời kì chiến tranh lạnh. Đối thủ chung của cả Mỹ và Tây Âu không còn
nên nền tảng chung trong hợp tác chiến lược Mỹ - Tây Âu không còn chặt chễ nữa
2


tạo cơ hội cho Tây Âu thoát khỏi sự phụ thuộc vào Mỹ và bắt đầu đi theo con đường
độc lập của mình nhằm vươn lên tìm lại vị thế trước đây.
Thứ hai, nước Đức thống nhất, dẫn đến sự thay đổi lớn về so sánh lực lượng trong
nội bộ Tây Âu (đặc biệt trong quan hệ tế nhị giữa Pháp và Đức, 2 trụ cột của Cộng
đồng) và đây có thể là nguồn gốc của sự mất đoàn kết nội bộ của Tây Âu.

Thứ ba, sự xuất hiện của những trung tâm kinh tế mới và xu hướng quốc tế hóa,
khu vực hóa ngày càng phát triển, đòi hỏi Cộng đồng châu Âu phải đẩy nhanh các
tiến trình liên kết của mình.
Trước những cơ hội và thách thức mới xuất hiện như vậy, cùng với động lực tự
bản thân trong tiến trình nhất thể hóa cộng đồng sau gần 40 năm liên kết, các nước
trong cộng đồng buộc phải gấp gáp chuẩn bị cho mình một phương hướng phát triển
mới. Quá trình nhất thể hoá châu Âu trở nên hiện thực hơn tại bước ngoặc lịch sử
vào thời điểm tháng 2/1992 tại Maastrit (Hà Lan). Hiệp ước Maastrit được ký kết,
khởi đầu cho sự thống nhất chính trị, thống nhất khoa học và tiền tệ với một đồng
tiền duy nhất trong cộng đồng Châu Âu với một hình thức hợp tác hoàn toàn mới.
EU đã được bổ sung thêm các nội dung liên kết mới (an ninh, chính trị , đối
ngoại) mà các tổ chức tiền thân của nó chưa có, để đạt được các mục tiêu toàn diện
hơn như: duy trì bảo vệ hoà bình và thịnh vượng, thiết lập nền tảng phát triển, tiến tới
hợp nhất về kinh tế vì lợi ích chung của các dân tộc châu Âu thông qua việc tạo ra
một khu vực kinh tế rộng lớn, một khu vực thị trường tự do, thống nhất, tạo điều kiện
cho việc thống nhất về chính trị và hài hoà về xã hội trong liên minh. Với mục tiêu
như vậy, EU đã thực sự bước vào một thời kỳ mới, tồn tại như một thực thể thống
nhất, hay những nói đúng hơn là đóng vai trò như một “Ngôi nhà chung châu Âu”.
Với việc hai trụ cột được tạo dựng thêm bởi các quốc gia thành viên theo con
đường liên chính phủ dưới hệ thống Cộng đồng đã được thiết lập trước đó với sự
điều hành, quản lí của hệ thống các thiết chế Ủy ban châu Âu, Hội đồng châu Âu và
Nghị viện châu Âu, Hiệp ước Maastricht đã tạo ra một khối liên kết là Liên minh
châu Âu như ngày nay. Bên cạnh đó, thúc đẩy nhanh quá trình mở rộng EU về phía
còn lại của châu Âu. Hiệp ước này đánh dấu một bước ngoặt trong tiến trình nhất thể
hóa Châu Âu.
3. Ký kết Hiệp ước Lisbon.
Ngày 13/12/2007, người đứng đầu 27 quốc gia thành viên EU đã kí kết Hiệp ước
Lisbon sửa đổi Hiệp ước về Liên minh châu Âu và Hiệp ước thành lập Cộng đồng
3



châu Âu và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/12/2009 nhằm mang lại một diện mạo mới
bằng sự thịnh vượng và đoàn kết.
Hiệp ước Lisbon - tiền thân là bản dự thảo Hiến pháp chung EU ra đời năm 2005
không được thông qua trong các cuộc trưng cầu ý dân vào năm 2005, do đó các điều
khoản trong bản dự thảo Hiến pháp chung đã buộc phải thay đổi theo hướng đơn
giản hóa tối đa, nhằm tìm được sự đồng thuận và tiếng nói chung. Các nước kí kết
Hiệp ước Lisbon với hi vọng sẽ chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài nhiều
năm qua, đồng thời mở ra chương mới trong lịch sử EU. Những quy định của hiệp
ước này, đã phần nào góp phần tăng cường hiệu quả và dân chủ trong hoạt động của
Liên minh châu Âu. Hiệp ước Lisbon được biết đến như hiệp định cải cách (chứ
không phải là bản Hiến pháp), có thể phù hợp với quy mô mới rộng lớn của Liên
minh châu Âu với 27 quốc gia thành viên, nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả và tính
chính thống dân chủ, hoàn thiện sự gắn kết trong hoạt động của Liên minh bằng cách
hiện đại hóa các cơ cấu của EU. Hiệp ước Lisbon hướng tới việc thống nhất chính
sách an ninh và đối ngoại chung, cải thiện hình ảnh của EU trên trường quốc tế, bên
cạnh đó thúc đẩy quá trình liên kết khu vực bằng những cải cách về thể chế và cơ chế
hoạch định chính sách. Ngoài ra, Hiệp ước cũng góp phần tăng cường dân chủ các
hoạt động của Liên minh châu Âu thể hiện trong quá trình hoạch định chính sách của
EU. Về quyền của công dân, Hiệp ước Lisbon chú trọng hơn tới các quyền cơ bản
của người dân như nhân phẩm, tự do, dân chủ, bình đẳng và các khía cạnh liên quan
đến quyền con người, hướng tới khái niệm công dân châu Âu. Quyền công dân EU
sẽ được bảo đảm bình đẳng giữa các nước thành viên, đồng thời được thiết lập ở mức
độ pháp lý cao nhất, đặc biệt nhấn mạnh bảo vệ các quyền công dân đầy đủ trên các
khía cạnh kinh tế, lao động, dân sự và chính trị.
Hiệp ước Lisbon có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển của EU, mang tới
nhiều thay đổi trong việc hoạch định chính sách thương mại của EU với các nước
ngoài khối, phù hợp với tình hình thực tế. Có thể thấy là quyền hạn chung của khối
được tăng cường rõ rệt bên cạnh đó đảm bảo quyền lợi cho người dân châu Âu, giúp
Liên minh châu Âu gắn kết hơn nữa và nhằm thực hiện việc chấm dứt các cuộc

khủng hoảng kéo dài.
KẾT LUẬN: Có thể thấy ba sự kiện trên là ba sự kiện có ý nghĩa, vai trò quan trọng
nhất đối với sự hình thành, phát triển của EU, để có một châu Âu thịnh vượng và
đoàn kết.
4


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Trường Đại học Luật Hà Nội, Lê Minh Tiến - Phạm Hồng Hạnh. Tập bài giảng
Pháp luật Liên minh châu âu, Hà Nội - 2011.

2. Hiệp ước Lisbon sửa đổi hiệp ước về liên minh châu âu và hiến pháp và hiệp ước
thành lập cộng đồng châu âu năm 2009.
3.

Các trang web tham khảo:

/> /> />
5