BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÂM NGHIỆP



KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN BÓN LÁ LÊN CÂY MACADAMIA
Ở GIAI ĐOẠN VƯỜN ƯƠM TẠI THÀNH PHỐ BUÔN MA
THUỘT – ĐĂK LĂK

Họ và tên sinh viên: ĐINH THỊ NGỌC UYỂN
Chuyên ngành: NÔNG LÂM KẾT HỢP
Niên khóa: 2006 – 2010

Tháng 07 / 2010

1


ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN BÓN LÁ LÊN CÂY MACADAMIA Ở GIAI ĐOẠN
VƯỜN ƯƠM TẠI THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT – ĐĂK LĂK

ĐINH THỊ NGỌC UYỂN

Khóa luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng kỹ sư Ngành Lâm Nghiệp,
Chuyên ngành Nông Lâm Kết Hợp

Giáo viên hướng dẫn
Th.S: Lê Huỳnh

Tháng 7 năm 2010

2


Hội đồng chấm báo cáo khóa luận tốt nghiệp Đại học, khoa Lâm Nghiệp, trường Đại
Học Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh xác nhận khóa luận “Ảnh hưởng của phân
bón lá lên cây Macadamia ở giai đoạn vườn ươm tại Thành phố Buôn Ma Thuột
– Đăk Lăk” do ĐINH THỊ NGỌC UYỂN, Khóa 32, ngành Nông Lâm Kết Hợp, đã
bảo vệ thành công trước Hội đồng ngày…………………………………………

Th.S. Lê Huỳnh
GV Hướng Dẫn

Ngày......Tháng......Năm 2010

Chủ Tịch Hội đồng chấm báo cáo

Thư Ký Hội đồng chấm báo cáo

Ngày......Tháng......Năm 2010

Ngày......Tháng......Năm 2010

3


LỜI CÁM ƠN
Đầu tiên, con xin khắc ghi công ơn cha mẹ đã sinh thành, nuôi nấng, yêu

thương và dạy dỗ con nên người, tạo cho con niềm tin, sức mạnh, chỗ dựa vững chắc
để con có được ngày hôm nay, con vô cùng yêu thương và biết ơn cha mẹ.
Xin tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám Hiệu, quý thầy cô của trường Đại Học Nông
Lâm TP.Hồ Chí Minh, nhất là quý thầy cô trong Khoa Lâm Nghiệp, bộ môn Nông
Lâm Kết Hợp và Lâm Nghiệp Xã Hội đã tận tình sức dạy dỗ, truyền đạt cho tôi những
kiến thức và kinh nghiệm suốt thời gia tôi học tai trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Th.S Lê Huỳnh, người đã tận tình hướng dẫn tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành khóa luận.
Xin cám ơn Th.S Đặng Đinh Đức Phong cùng các cô, chú, anh, chị trong bộ
môn Lâm nghiệp và cây ăn quả của Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên đã
nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập khóa luận.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cám ơn đến những người bạn đồng hành luôn bên
cạnh động viên, giúp đỡ tôi trong suốt chặng đường dài đã qua.

4


TÓM TẮT
Đề tài nghiên cứu “Ảnh hưởng của phân bón lá lên cây Macadamia ở giai
đoạn vườn ươm tại Thành phố Buôn Ma Thuột – Đăk Lăk” được thực hiện từ
ngày 10/ 04/ 2010 đến ngày 20/ 07/ 2010.
Khóa luận tìm hiểu ảnh hưởng của các loại phân bón lá lên cây con 3 tháng
tuổi, về sự tăng trưởng đường kính gốc và chiều cao cây của các loại phân:
- Phân bón lá hữu cơ sinh học KH của công ty cổ phần Thanh Hà PB1
- Chất kích thích điều hòa tăng trưởng ProGibb 10SP của công ty Tân
Qui - PB2
- Super Grow – siêu tốt của công ty TNHH TM – DV Ba lá xanh – PB3
Ở hai mức thời gian tưới T1 (1 tuần tưới 1 lần), T2 (2 tuần tưới 1 lần).
Kết quả nghiên cứu cho thấy các loại phân khác nhau thì có ảnh hưởng khác
nhau đến các chỉ tiêu. Ở mức thời gian tưới T2 cho độ tăng trưởng đường kính gốc và

chiều cao tốt hơn T1. Loại phân bón PB3 cho đường kính gốc lớn nhất, chiều cao cây
xếp thứ hai sau PB2. Nhưng loại phân bón PB2 lại không làm đường kính đạt lớn nhất.
Nên PB3 là loại phân bón phù hợp với cây con trong giai đoạn này. Sau 3 tháng thí
nghiệm, cây con ở các nghiệm thức xử lý loại PB3 là cúng cáp hơn cả.

5


MỤC LỤC
Trang
Chương 1 Đặt vấn đề ...................................................................................1
1.1 Đặt vấn đề...............................................................................................1
1.2 Mục tiêu, yêu cầu và giới hạn đề tài ........................................................2
1.2.1 Mục tiêu ..............................................................................................2
1.2.1.1 Mục đích...........................................................................................2
1.2.1.2 Mục tiêu............................................................................................2
1.2.2 Yêu cầu................................................................................................2
1.2.3 Giới hạn đề tài .....................................................................................3
Chương 2 Tổng quan tài liệu.........................................................................4
2.1 Giới thiệu chung .....................................................................................4
2.1.1 Nguồn gốc của cây Macadamia............................................................4
2.1.2 Yêu cầu đối với môi trường sinh thái ...................................................5
2.2 Tình hình sản xuất Macadamia trên thế giới và Việt Nam .......................7
2.2.1 Tình hình sản xuất Macadamia trên thế giới.........................................7
2.2.2 Tình hình tiêu thụ hạt Macadamia ở một số nước trên thế giới .............9
2.2.3 Tình hình sản xuất Macadamia ở Việt Nam .........................................10
2.3 Các đặc điểm thực vật học và đặc tính sinh học của cây Macadamia.......11
2.3.1 Các đặc điểm thực vật học của cây Macadamia....................................11
2.3.2 Đặc tính sinh học của cây Macadamia .................................................14
2.3.2.1 Các tập tính phát triển cành ..............................................................14

2.3.2.2 Tập tính ra hoa ..................................................................................14
2.3.2.3 Phát triển của quả và vấn đề rụng non ...............................................15
2.2.2.4Tích luỹ dầu ......................................................................................16
6


2.3 Kỹ thuật vườn ươm.................................................................................17
2.3.1 Thiết kế vườn ươm...............................................................................17
2.3.2 Sản xuất cây con ..................................................................................17
2.4 Ảnh hưởng của các nguyên tố đa lượng, vi lượng đối với cây trồng ........18
2.4.1 Vai trò của các nguyên tố đa lượng, vi lượng .......................................19
2.4.2 Triệu chứng thừa thiếu dinh dưỡng trên cây trồng................................20
Chương 3 Vật liệu và phương pháp nghiên cứu ............................................24
3.1 Vật liệu nghiên cứu.................................................................................24
3.2 Phương pháp thí nghiệm .........................................................................24
3.3 Phương pháp lấy số liệu ..........................................................................26
3.4 Xử lý số liệu ...........................................................................................27
3.5 Thời gian và địa điểm nghiên cứu ...........................................................27
Chương 4 Kết quả thảo luận .........................................................................28
4.1 Kiểm tra sự đồng nhất của các nghiệm thức trước khi thí nghiệm (tháng 4)

28

4.2 Sinh trưởng đường kính gốc và chiều cao cây sau 1 tháng thí nghiệm (tháng 5) 29
4.3 Sinh trưởng đường kính gốc và chiều cao cây sau 2 tháng thí nghiệm (tháng 6) 33
4.4 Sinh trưởng đường kính gốc và chiều cao cây sau 3 tháng thí nghiệm.....37
Chương 5 Kết luận và đề nghị ......................................................................43

7



DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1 Lá cây Macadamia ............................................................................. 12
Hình 2.2 Macadamia. Integrifolia...................................................................... 12
Hình 2.3 Macadamia tetraphylla ....................................................................... 12
Hình 2.4 Hoa của Macadamia ............................................................................ 13
Hình 2.5 Quả và hạt Macadamia ........................................................................ 13
Hình 2.6 Luống gieo hạt Macadamia ................................................................. 18
Hình 3.1 Sơ đồ bố trí thí nghiệm ngoài thực địa................................................. 25

8


DANH SÁCH CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1 Diện tích năng suất, sản lượng, giá và giá trị thu nhập hạt Macadamia của
Hawaii từ năm 2000 từ 2004 ......................................................................... 9
Bảng 4.1 Chỉ tiêu đường kính gốc, chiều cao cây trước thí nghiệm................ 28
Bảng 4.2 Đường kính gốc, chiều cao cây sau 1 tháng thí nghiệm ................... 29
Bảng 4.3 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố thời gian đến chiều cao cây 32
Bảng 4.6 Đường kính gốc, chiều cao cây sau 2 tháng thí nghiệm ................... 33
Bảng 4.7 Trắc nghiệm LSD về ảnh hưởng của phân bón đến đường kính gốc ... 35
Bảng 4.8 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố thời gian đến chiều cao cây

36

Bảng 4.9 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố phân bón đến chiều cao cây

37


Bảng 4.10 Đường kính gốc, chiều cao cây sau 3 tháng thí nghiệm ................. 38
Bảng 4.11 Trắc nghiệm LSD về ảnh hưởng của phân bón đến đường kính gốc

39

Bảng 4.12 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố thời gian đến đường kính gốc 40
Bảng 4.13 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố thời gian đến chiều cao cây

41

Bảng 4.14 Trắc nghiệm LSD ảnh hưởng của nhân tố phân bón đến chiều cao cây 42

9


Chương 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1 Đặt vấn đề
Ở Tây Nguyên việc di cư tự do, đốt rừng làm nương rẫy, lối canh tácthiếu bền
vững,… đã làm cho diện tích đất trống đồi trọc ngày càng tăng. Đây là điều cảnh báo
nguy hiểm nếu không có biện pháp kịp thời khắc phục sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến
đời sống và sản xuất của các tỉnh Tây Nguyên như hạn hán, mực nước ngầm tụt dần,
thiếu gỗ và các sản phẩm ngoài gỗ phục vụ cho phát triển kinh tế.
Ngoài ra, việc độc canh cây cà phê ở Tây Nguyên là biện pháp canh tác thiếu
tính lâu bền. Thu nhập từ cây cà phê là bấp bênh do giá cả lên xuống không ổn định và
chi phí đầu tư lớn nhất là chi phí nhân công và phân bón. Nhưng cây cà phê vẫn là cây
trồng chủ lực ở Tây Nguyên. Vì thế vấn đề đặt ra ở đây không phải là chặt bỏ cây cà
phê mà là đưa loại cây trồng mới có giá trị kinh tế cao, dễ chăm sóc, phù hợp với điều
kiện của người dân vào trồng xen trong vườn cà phê để tăng thu nhập trên đơn vị diện

tích và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Cây Macadamia là cây có giá trị kinh tế cao. Theo các tài liệu trồng Macadamia
trên thế giới, 1kg hạt thô có giá từ 1,5 đến 2 USD, năng suất trong thời kỳ kinh doanh
(năm thứ 8 trở đi) có thể đạt 3 tấn hạt thô/ha và giá trị thu được từ 4.500 đến 6.000
USD/ha. So với giá cà phê hiện nay chỉ thu từ 3.500 - 4.000 USD/ha thì thu nhập từ
cây Macadamia cao hơn nhiều.
Cây Macadamia thuộc họ Cơm vàng Proteaceae, là cây nhiệt đới thường xanh,
lá dày, chịu hạn tốt. Trong điều kiện trồng trọt không tưới nước cây vẫn sinh trưởng và
phát triển bình thường. Đây là lợi thế rất lớn để phát triển ở các vùng địa hình cao và
các vùng đất trồng cà phê ở Tây Nguyên không đủ khả năng tưới trong mùa khô.
Cây Macadamia có biên độ sinh thái rộng: yêu cầu độ cao so với mặt biển từ
300 m đến 600 m, nhiệt độ tốt nhất để cây sinh trưởng và phát triển là từ 20oC đến
25oC. Cây Macadamia chịu rét tốt, có thể chịu được nhiệt độ -5oC. Khi gặp nhiệt độ
cao tới 38oC cây vẫn không bị hại. Lượng mưa hàng năm trên 1.200 mm và phân bố
đều là điều kiện thuận lợi cho sinh trưởng và phát triển của cây Macadamia. Loài cây
10


này không kén đất, chịu được đất xấu. Nhưng muốn Macadamia có năg suất cao, nên
chọn đất tơi xốp, thoát nước tốt, tầng canh tác trên 1,5m, pH =5 – 6.
Đối chiếu yêu cầu sinh thái của cây Macadamia với điều kiện tự nhiên ở một số
vùng của Tây Nguyên cũng như giá trị thương mại của nó, có thể dự báo việc đưa cây
Macadamia vào trồng và phát triển ở Tây Nguyên không những góp phần tăng thu
nhập, ổn định đời sống người dân mà còn đa dạng hóa cơ cấu cây trồng.
Để góp phần vào việc trồng loài triển vọng này tại Tây Nguyên, tôi thực hiện đề
tài: “Ảnh hưởng của phân bón lá lên cây Macadamia ở giai đoạn vườn ươm tại
thành phố Buôn Ma Thuột – Đăk Lăk ” với hy vọng góp một phần nhỏ vào các
nghiên cứu loài cây mới này.
1.2 Mục tiêu, yêu cầu và giới hạn đề tài
1.2.1 Mục tiêu

1.2.1.1 Mục đích
Chọn lựa một loại phân bón lá thích hợp cho cây con ở giai đoạn vườn ươm.
1.2.1.2 Mục tiêu
Thử nghiệm 3 loại phân bón lá trên cây con: phân bón lá hữu cơ sinh học KH,
chất kích thích điều hòa tăng trưởng ProGibb 10SP, ba lá xanh Super Grow với kiểu
khối đầy đủ ngẫu nhiên.
1.2.2 Yêu cầu
Theo dõi các chỉ tiêu: đường kính thân cây, chiều cao thân của cây Macadamia.
Thí nghiệm bố trí theo khối đầy đủ ngẫu nhiên, các yếu tố hoàn toàn đồng nhất:
tuổi cây, che bóng, chế độ chăm sóc (cùng chế độ nước tưới, không bón phân)… trong
mỗi nghiệm thức.
1.2.3 Giới hạn đề tài
Đề tài chỉ tiến hành trong thời gian ngắn từ tháng 4/2010 đến tháng 7/2010 và
chỉ ở giai đoạn cây con 3 tháng tuổi nên không thể tìm hiểu hết ảnh hưởng của các loại
phân
11


Chương 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Giới thiệu chung
2.1.1 Nguồn gốc của cây Macadamia
Macadamia có nguồn gốc từ vùng 25o – 31o vĩ độ Nam thuộc Australia, được
hai nhà thực vật học B.F.Von Muller và Water Hill phát hiện từ rừng cây bụi gần sông
Pine – Queensland vào năm 1857. Họ đã xếp cây này vào một chi mới của họ
Protaceae, đặt tên là chi Macadamia để kỉ niệm người bạn của họ là Jone Macadam.
Năm 1858, W.Hill là người đầu tiên trồng thành công cây này ở Australia. Vào năm
1881, Macadamia được đưa tới trồng ở Hawaii, lúc đó chúng được sử dụng như một
cây trồng rừng. Năm 1948 Trạm nghiên cứu nông nghiệp Hawaii đã đầu tư nghiên cứu
về lĩnh vực giống và đã tạo ra các dòng có nhiều triển vọng làm tiền đề cho công

nghiệp Macadamia hiện đại ở Hawaii. Ở California hai cây Macadamia được trồng vào
đầu thập niên 1880 trong sân Berkeley thuộc đại học tổng hợp California. Vào năm
1950 California mới bắt đầu nhập khẩu một số giống đã được cải thiện từ Hawaii.
Macadamia cũng là cây trồng thương mại quan trọng ở Australia, Nam Phi và Trung
Mỹ.
Cây Macadamia có tên gọi chung là Macadamia hoặc Australia nuts hoặc
Queenland nuts, gồm hai loài là: loài vỏ hạt trơn (Macadamia integrifolia) và loài vỏ
hạt sần (Macadamia tetraphylla) và giống lai giữa hai loài này. Cây Macadamia là loài
cây gỗ lớn có chiều cao tới 20 mét và sống hàng trăm năm. Hạt cây Macadamia có
hương vị thơm ngon nhất trong các loại hạt dùng để ăn, gỗ cây Macadamia là loại gỗ
rất cứng có màu đỏ và vân gỗ khá đẹp. Cây Macadamia thường được trồng lấy hạt là
sản phẩm chính và gỗ là sản phẩm phụ. Năng suất cây trồng tăng dần theo tuổi cây,
cây trồng hơn 70 năm mà không bị cỗi như cây cao su, cà phê, điều.
Tùy giống mà cây Macadamia có dáng cây khác nhau, dáng cây thường có hình
tháp hoặc hình trụ với tán cây có đường kính thường bằng khoảng 60% đến 65% so
12


với chiều cao. Cây Macadamia thuộc họ Protaceae nên rễ thuộc loại proteoid (rễ
proteoid là loại rễ chùm rậm với bề mặt của bộ rễ có diện tích tiếp xúc với đất rất lớn
so với các loại rễ khác), rễ proteoid tiết ra axít hữu cơ như axít citric, axít malic, axít
succinic làm lân (phosphor) và các chất hữu cơ khác cố định trong đất dạng không tan
khó hấp thụ thành dạng dễ hấp thụ, vì vậy mà các loài có bộ rễ proteoid có thể trồng
trên đất nghèo dinh dưỡng, và hầu hết các loài có bộ rễ proteoid đều có nốt sần tổng
hợp được đạm và làm đất trở nên tốt hơn, rễ cái cây Macadamia không cắm sâu vào
trong đất, rễ bên khá ngắn và rậm. Bộ tán lá cây Macadamia rậm và lá cứng.
Macadamia là loại cây tự thụ phấn và thụ phấn chéo nhờ ong bướm và gió nhẹ. Trái
Macadamia có kích thước từ 12 mm đến 25 mm bao gồm lớp vỏ trong và vỏ ngoài. Vỏ
ngoài màu xanh bao bọc lấy vỏ hạt bên trong. Vỏ hạt trong màu nâu gỗ, dày 1,5 đến
3mm, vỏ gỗ này bao lấy nhân hạt màu trắng. Hạt Macadamia có độ béo cao chứa nhiều

axít béo (khoảng 70 - 80% axít béo, 4% đường và nhiều thành phần dinh dưỡng khác
trong đó có axít béo Omega-3 rất tốt cho sức khỏe con người).
Cây Macadamia trồng từ hạt sẽ cho trái sau 7 đến 8 năm, trong điều kiện chăm
sóc tốt cây trồng từ hạt sẽ ra trái sau 5 năm, tuy nhiên phần lớn ngày nay cây
Macadamia được trồng từ cây ghép và chiết. Cây ghép hoặc chiết sẽ ra trái sau 2 năm.
Trái Macadamia chín sau 6 đến 7 tháng và khi chín thường vỏ xanh nứt ra và rụng tự
nhiên xuống đất, do trái Macadamia có hai lớp vỏ: lớp vỏ xơ và lớp vỏ gỗ rất cứng nên
nhân hạt Macadamia khi rụng không bị dập và xay xát cơ học. Tùy theo tuổi cây mà
năng suất hạt có thể đạt từ 3 – 5 tấn/ha.
2.1.2 Yêu cầu đối với môi trường sinh thái
- Nhiệt độ không khí
Macadamia là một loại cây ăn quả á nhiệt đới, việc phân hóa mầm hoa đòi hỏi
sự kích thích của nhiệt độ thấp, nhưng không thật nghiêm ngặt, tính chịu rét lại có
phần tốt hơn nhiều loại cây ăn quả á nhiệt đới khác. Chế độ nhiệt thích hợp để
Macadamia sinh trưởng là nhiệt độ bình quân vào mùa hè vào khoảng 25oC không quá
38oC. Nhiệt độ để phát lộc khoảng 20oC đến 30oC. Ra hoa cần nhiệt độ thấp hơn
khoảng 17oC đến 25oC. Nhiệt độ tốt nhất để sinh trưởng và tích lũy chất khô từ 20oC
đến 25oC.
13


Macadamia có sức chịu rét tốt, có thể chịu nhiệt độ thấp tới -5oC trong thời gian
ngắn, có thể chịu được sương giá khoảng 20 ngày. Khi gặp nhiệt độ cao tới 38oC, cây
cũng không bị hại.
Xét về tổng thể, ở những vùng có nhiệt độ bình quân tháng rét nhất vào mùa
đông khoảng 14oC là những vùng rất thích hợp cho sự phát triển của cây Macadamia,
như các tỉnh miền núi phía Bắc, hoặc các địa bàn vùng cao các tỉnh miền Trung và Tây
Nguyên. (Nguồn: Triển vọng phát triển cây Mắc ca ở Việt Nam ngày 26/08/2008
)
- Lượng mưa và độ ẩm

Macadamia cần lượng mưa hàng năm trên 1.200mm, phân bố đều, nếu gặp hạn
thì cần phải tưới. Macadamia có thể chịu được khô hạn, nhưng khô hạn quá thì năng
suất sẽ giảm và chất lượng hạt sẽ thấp. Rất nhạy cảm với độ ẩm không khí vào thời kỳ
ra hoa, đậu quả. Nếu ra hoa gặp độ ẩm không khí cao do mưa phùn, hoa sẽ rụng nhiều.
- Gió
Macadamia là cây kỵ gió to và bão. Macadamia không có rễ cọc to, khỏe, ăn
sâu, chỉ có bộ rễ ngang tập trung ở tầng đất mặt, nên độ bám kém. Trong khi đó tán
cây cao lớn, rất dễ bị đổ khi gặp gió to và bão. Với sức gió cấp 7, tỉ lệ Macadamia bị
hại khá lớn, nếu sứ gió cấp 12 thì toàn vườn cây Macadamia có thể bị hủy diệt. Vì vậy,
không trồng Macadamia ở vùng có bão. (Nguồn: Nghề trồng cây Măc – ca, Nguyễn
Công Tạn , 2009, 48 trang).
- Thổ nhưỡng
Cây Macadamia không kén đất, chịu được đất xấu. Trên loại đất xấu, tầng canh
tác không tới 30 cm, hàm lượng chất hữu cơ khoảng 1%, pH = 4,5, cây Macadamia
vẫn phát triển tốt, năng suất và chất lượng hạt vẫn đạt mức trung bình. Nhưng muốn
Macadamia có năg suất cao, nên chọn đất tơi xốp, thoát nước tốt, tầng canh tác trên 1,5
m, pH =5 – 6.
- Độ cao so với mực nước biển
Các vườn quả Macadamia của thế giới có năng suất cao đều là những nơi có độ
cao so với mực nước biển từ 300-600m. Macadamia trồng ở nơi có độ cao trên 100m
14


cho đến nơi có độ cao 1000m, sinh trưởng của cùng một giống Macadamia vẫn không
có sự khác biệt.
Đối chiếu với yêu cầu điều kiện môi trường sinh thái, nhất là về chế độ nhiệt,
độ ẩm không khí trong thời kỳ ra hoa có thể dự báo cây Macadamia có khả năng phát
triển ở nhiều vùng núi của nước ta, nhưng tốt nhất là vùng núi Tây Bắc và vùng cao
Tây Nguyên, nơi mùa đông có độ lạnh cần thiết để ra hoa và có mùa xuân khô hanh có
lợi cho việc thụ phấn, đậu quả. (Nguồn: Kỹ thuật đơn giản trồng cây Mắc ca ở Việt

Nam, Nguyễn Công Tạn, 2005, 47 trang).
2.2 Tình hình sản xuất Macadamia trên thế giới và Việt Nam
2.2.1 Tình hình sản xuất Macadamia trên thế giới
Theo thống kê năm 1997, tổng diện tích cây Macadamia trên toàn thế giới đạt
46.000 ha, sản lượng nhân đạt 61.000 tấn, phân bố chủ yếu tại 7 nước sau đây:

(Nguồn:

- Australia

9.020 ha

sản lượng 26.000 tấn

- Mỹ

8.215 ha

sản lượng 24.500 tấn.

- Bra-xin 6.300 ha

sản lượng 1.000 tấn.

- Kenya 6.050 ha

sản lượng 4.400 tấn.

- Costa Rica


6.000 ha

sản lượng 3.100 tấn.

- Nam Phi

4.500 ha

sản lượng 3.920 tấn.

- Guatemala

3.200 ha

sản lượng 2.300 tấn.

Kỹ

thuật

trồng

cây

Mắc

ca,

22


/

07

/

2009

/>Đứng đầu diện tích và sản lượng vẫn là Australia và Mỹ, 5 nước sau sản lượng
chưa cao do mới trồng hoặc khí hậu không thích hợp. Một số nước khác cũng đã bắt
đầu trồng thử như Mêxicô, Venezuela, Zimbabwe, Tanzania, Ethiopia, Mali,
New Zeeland.
Macadamia sản xuất năm 2003/2004 ở các nước chọn lọc (Mỹ, Nam Phi, Úc,
Kenya và Guatemala) là xấp xỉ 92.923 tấn, tăng 11% so với sản lượng năm 2002/2003.
15


Từ năm 1996/1997 đến năm 2003/2004 sản lượng tăng 42%, tỷ lệ tăng lớn nhất là các
nước Úc, Guatemala và Nam Phi. Vì giá trị của nhân Macadamia trên thị trường rất
cao, cần thiết để làm đa dạng hóa nguồn thu nhập về nông nghiệp ở một số nước đang
phát triển đã làm cho diện tích và sản lượng loài cây này ngày một tăng nhanh.
Theo báo cáo thống kê về nông nghiệp của Hawaii năm 2004, dự báo niên vụ
năm 2003/2004 là 21.333 tấn giảm 2% so với năm trước. Sản lượng của Úc hy vọng
đạt kỷ lục 37.000 tấn vào năm 2003/2004 và 38.500 tấn vào năm 2004/2005. Sản
lượng của Guatemala hy vọng đạt 10.290 tấn vào năm 2003/2004 và 10.780 tấn vào
năm 2004/2005. Ở Kenya năm 2003/2004 sản lượng tăng 2%, đạt 6.500 tấn. Sản lượng
ở Nam Phi cũng tăng 14%, đạt 16.000 tấn vào năm 2003/2004, hy vọng năm 2010 đạt
30.000 tấn.
Sản lượng chủ yếu ở một số nước như sau:
-


Úc:

40%

-

Mỹ (chủ yếu ở Hawaii và Nam California): 24%

-

Nam Phi:

14%

-

Các nước châu Phi khác:

10%

-

Nam và Trung Mỹ:

12%

(Nguồn: Một số câu hỏi và trả lời về cây Macadamia, TS. Nguyễn Văn Thường,
Viện


KHKT

Nông

Lâm

Nghiệp

Tây

Nguyên,

VAAS

/>=1)
Cùng với Úc, Hawaii (Mỹ) đứng hàng đầu thế giới về sản lượng nhưng mới chỉ
đáp ứng nhu cầu của khách du lịch tới quần đảo này, còn dư một phần chuyển về bán
tại thị trường nội địa Mỹ. Nhân Mắc-ca của úc trước đây chủ yếu được xuất vào thị
trường Mỹ và Canada, nay Châu Âu và châu á đang trở thành thị trường tiêu thụ lớn
hơn, giá cả quốc tế vài năm gần đây giao động trong khoảng 12 – 15 USD/Kg nhân.
Các dự báo thị trường đều cho rằng giá nhân Mắc ca sẽ còn tăng mạnh trong tương lai.

16


Mặc dù hạt Macadamia bắt đầu được quan tâm trồng ở Hawaii từ giữa thế kỷ 19 và
sản lượng hạt Macadamia trên thế giới dưới 2% so với tổng sản lượng các hạt để ăn
khác, hạt Macadamia vẫn là loại hạt để ăn non trẻ nhất trên thị trường thế giới. Từ năm
1999, diện tích trồng Macadamia ở Hawaii không ngừng tăng lên, mỗi năm diện tích
này lại mở rộng thêm hơn 7.000 ha mỗi năm.(xem bảng 2.1)

Bảng 2.1 Diện tích năng suất, sản lượng, giá và giá trị thu nhập hạt Macadamia của
Hawaii từ năm 2000 từ 2004.
Diện tích (ha)

Năng

Sản

Tổng giá

Trồng

Thu

suất

lượng

Giá

trị (1000

Năm

trọt

hoạch

(tấn/ha)


(tấn)

(USD/kg)

USD)

1999 - 2000

7.960

7.560

3.405

25.651

1,475

37.835

2000 - 2001

7.360

7.080

3.178

22.700


1,299

29.487

2001 - 2002

7.200

7.120

3.518

25.424

1,299

33.026

2002 - 2003

7.200

7.120

3.405

24.062

1,255


30.198

2003 - 2004

7.200

7.120

3.405

24.062

1,343

32.315

(Nguồn: Báo cáo nghiên cứu chọn lọc các giống Macadamia thích hợp với điều kiện
của Tây Nguyên 2007, ThS Trần Vinh, Viện KHKT NLN Tây Nguyên).
2.2.2 Tình hình tiêu thụ hạt Macadamia ở một số nước trên thế giới
Hạt Macadamia là loại hạt còn non trẻ đối với thị trường tiêu thụ trên thế giới
và ở các nước châu Á, ở các nước khác thì số người biết đến loại hạt này chưa nhiều.
Xem hình 2.1 để thấy thị trường chính tiêu thụ hạt Macadamia trên thế giới.

17


60%
50%

52%


40%
30%

20%

20%

13%

15%

10%
0%
MỸ

ÚC

CHÂU Á

CHÂU ÂU

Hình 2.1: Tình hình tiêu thụ hạt Macadamia trên thế giới
Biểu đồ 2.1 cho thấy Mỹ là nước tiêu thụ hạt Macadamia nhiều nhất (52% sản
lượng thế giới) tiếp đến là châu Á (20%), châu Âu (15%) và châu Úc (13%). Ở châu Á
thì thị trường tiêu thụ lớn nhất là Nhật Bản, thứ hai là Hồng Kông và thứ ba là Trung
Quốc (Trung Quốc chỉ mới tiêu thụ mặt hàng này trong vài năm gần đây).
Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhất hạt Macadamia, mặc dù là nước có sản lượng
Macadamia lớn thứ hai trên thế giới nhưng từ 1982 đến 1989 sản lượng nhập vào Mỹ
tăng lên gấp 8 lần từ 539.700 pounds năm 1982 lên 4.200.000 pounds vào năm 1989

với 94% loại hạt có vỏ gỗ. (Nguồn: Báo cáo nghiên cứu chọn lọc các giống
Macadamia thích hợp với điều kiện của Tây Nguyên, ThS Trần Vinh KS Đặng Thị
Thuỳ Thảo, Viện KHKT NLN Tây Nguyên, tháng 1/2010)
2.2.3 Tình hình sản xuất Macadamia ở Việt Nam
Nhìn chung cây Macadamia là cây trồng mới được du nhập vào Việt Nam trong
vài năm trở lại đây và chưa phổ biến, do đó chưa có nhiều công trình nghiên cứu về
cây Macadamia.
Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt
Nam đã nhập nội một số giống Macadamia từ Australia và trồng thử nghiệm tại Ba Vì
tỉnh Hà Tây và huyện Krông Năng tỉnh ĐăkLăk. Hiện tại được 4 năm tuổi và bắt đầu
cho quả bói.
Công ty giống Lâm nghiệp Đông Bắc (tỉnh Lạng Sơn) đã nhập cây giống, hạt
giống Macadamia từ Trung Quốc, Úc và trồng thử ở một số địa phương, bước đầu cho
thấy cây sinh trưởng cũng rất tốt.
18


Cây Macadamia được trồng tại Con Kuông- Nghệ An sau 3 năm cũng ra hoa và
đậu quả nhưng tỉ lệ đậu quả không cao, sau 5 năm trồng thu được 3kg hạt/cây.
Từ năm 2002, Viện Khoa học kỹ thuật Nông - Lâm nghiệp Tây Nguyên đã
nhập về hàng chục giống cây Macadamia có nguồn gốc từ Trung Quốc, Thái Lan để
trồng thử nghiệm trên diện tích 1,5 ha, với mật độ 400 cây/ha. Qua gần 7 năm, các loại
giống cây Macadamia sinh trưởng, phát triển khá đồng đều trên vùng đất Tây Nguyên,
cho năng suất từ 2 kg đến 4,18 kg/cây. Viện cũng tiến hành trồng xen cây Macadamia
trong các vườn cà phê ở Tây Nguyên bằng cây thực sinh, cây Macadamia ghép; sau 3
năm cây Macadmia bắt đầu ra hoa với tỷ lệ 22,3% ở Đắk Lắk và 14,5% ở Gia Lai.
Tại Trung tâm ứng dụng tiến bộ KHKT thuộc công ty cao su ĐăkLăk có trồng 1
cây Macadamia từ năm 1996. Hiện tại cây này sinh trưởng rất tốt, đường kính thân
khoảng 25 cm, đường kính tán khoảng 5m, chiều cao cây khoảng 4m. Cây đã cho quả
từ năm 2002, và năng suất khoảng 7kg/cây. Do chỉ trồng một cây nên khả năng thụ

phấn và thu hút côn trùng còn hạn chế. Nếu trồng trên diện tích lớn thì năng suất có
thể còn cao hơn nữa. Thực tế đó cho thấy cây Macadamia hoàn toàn có thể phát triển
được ở các tỉnh Tây Nguyên. (Nguồn: Nghiên cứu khảo nghiệm giống và nhân giống
sinh dưỡng cây Macadamia ở Việt Nam, Th.S Hồ Quang Vinh, Th.S Nguyễn Đình Hải
và CTV, Viện Khoa học Lâm nghiệp)
2.3 Các đặc điểm thực vật học và đặc tính sinh học của cây Macadamia
2.3.1 Các đặc điểm thực vật học của cây Macadamia
- Rễ
Loài Macadamia mang đặc điểm chung của họ Protaceae là rễ cọc kém phát
triển nhưng rễ chùm lớn và rậm, dù cây mọc từ hạt hay từ hom. Bộ rễ Macadamia chủ
yếu phân bố trong tầng đất 70 cm trở lại, trong đó 70% tập trung ở tầng đất mặt từ 0
đến 30 cm. Tán nặng, rễ nông làm cho Macadamia chống chịu gió lớn và bão kém.
- Thân
Thân Macadamia thẳng đứng, phân cành nhiều, vỏ cây thô, không vết nhăn
hoặc rãnh nhỏ, màu thẫm, vết cắt trên vỏ có màu hồng thẫm, gỗ rất cứng.
- Lá
19


Ba lá mọc theo từng vòng, hoặc 2 lá mọc đối hoặc 4 lá mọc vòng, phiến lá dài
75 - 250 mm, cứng, hình bầu dục hẹp, hoặc dài. Viền lá hình sóng, có trường hợp có
gai cứng. Gân lá, gân con và các gân nhỏ chằng chịt ở 2 mặt lá. Cuống lá dài 5 - 15
mm.

Hình 2.1 Lá cây Macadamia

Hình 2.2 Macadamia. integrifolia.

Hình 2.3 Macadamia tetraphylla


(Nguồn: />- Hoa
Hoa tự hình trụ, mọc từ cành nhỏ đã thành thục 1,5 đến 2 năm hoặc 3 năm tuổi.
Hoa tự chủ yếu mọc từ nách lá, thường mọc thành chùm đôi hoặc 3 - 4 bông cùng mọc
trên một cuống lá. Cuống hoa dài 3 đến 4 mm, mỗi bông dài khoảng 12 mm. Hoa
20


lưỡng tính nhưng là hoa không hoàn toàn, không có cánh hoa, chỉ có vảy dạng cánh
hoa, trước khi nở chúng dính liền nhau thành búp dài tròn.

Hình 2.4 Hoa của Macadamia
(Nguồn: />- Quả
Kích thước khoảng 25mm, nặng 8-9g, vỏ quả dày 2-3 mm. Quả thường mọc
thành chùm 2-3 quả trên cuống hoa tự, đôi khi có chùm có 17-20 quả. Vỏ quả gồm 2
lớp gồm lớp vỏ ngoài láng bóng tạo nên bởi những tế bào dạng sợi và lớp áo trong tạo
nên bởi tế bào nhu mô, khi lớp áo này chuyển màu từ trắng sang nâu rồi đen là dấu
hiệu cho thấy quả đã chín. Trong sản xuất người ta thường dựa vào đặc điểm này để
đánh giá độ chín của quả.

Hình 2.5 Quả và hạt Macadamia
( />21


Hạt rất cứng, gồm lớp vỏ dày 2-5 mm và nhân hạt. Nhân hạt gồm 2 lá mầm lớn
hình bán cầu và một phôi nhỏ hình cầu. Tuy rất nhỏ nhưng phôi thành thục vẫn có đủ
trục phôi, mầm phôi và rễ phôi.
2.3.2 Đặc tính sinh học của cây Macadamia
2.3.2.1 Các tập tính phát triển cành
Trong một năm, cây Macadamia có 3 - 4 lần ra lộc. Từ khi ngọn non mọc ra
cho đến khi đoạn cành thành thục cần 40 ngày, 18 - 28 ngày tiếp theo lại phát lộc tiếp.

Với cây đã ra quả, mỗi năm ra lộc 3 lần, mùa cao điểm ra lộc xuân vào tháng 4, lộc hè
vào cuối tháng 6, ra lộc thu muộn vào cuối tháng 10. Ngoài ra, hàng tháng trong năm
trên tán cây vẫn lẻ tẻ ra lộc.
Vào mùa nóng nhất trong năm từ trung tuần tháng 7 đến hạ tuần tháng 8,
Macadamia mọc chậm, đặc biệt là các giòng ưa mát 508, 344 lá non thường mất màu
xanh và một số chứng bệnh sinh lý khác như lá bạc trắng.
Từ cuối tháng 12 đến hết tháng 2 năm sau, thường không có hiện tượng đâm
lộc. Mỗi đoạn cành sinh ra sau mỗi lần phát lộc thường dài 30 – 50 cm gồm 7-10 mắt.
Trên cây non hoặc cây đang sinh trưởng mạnh mẽ, đoạn cành này có thể dài tới 1m,
chồi hoa thường phát ra từ cành đã thành thục khoảng 1,5 đến 3 tuổi. Hoa quả còn có
thể mọc ra từ cành rất nhỏ, chỉ dài 1cm nằm khuất trong tán lá. (Nguồn: Kỹ thuật đơn
giản trồng cây Mắc – ca ở Việt Nam, Nguyễn Công Tạn, 2005, 47 trang).
2.3.2.2 Tập tính ra hoa
Có thể chia 3 thời kỳ: thời kỳ ngủ nghỉ của mầm, thời kỳ vươn dài của hoa, thời
kỳ ra hoa. Sau khi phân hóa hoa và khi mầm hoa lớn đến mức mắt nhìn thấy được, thời
kỳ ngủ biến động từ 50 đến 96 ngày tuỳ theo vùng khí hậu. Sau đó hoa tự bắt đầu
vươn dài, sớm muộn tùy nơi nhưng thời kỳ vươn dài thường mất 60 ngày. Thời điểm
nở hoa sau khi phân hóa mầm hoa 136 - 153 ngày.
Thông thường, thời điểm bắt đầu ra hoa vào hạ tuần tháng 10, ra hoa rộ vào
giữa tháng 3, hoa tàn vào cuối tháng 3 đầu tháng 4.
Phần lớn cây Macadamia đậu quả nhờ tự thụ phấn, tuy vậy, cây Macadamia
cũng có hiện tượng tự thụ bất dục ở mức độ đáng kể.
22


(Nguồn:

Kỹ

thuật


trồng

cây

Mắc

ca,

22

/

07

/

2009

/>2.3.2.3 Phát triển của quả và vấn đề rụng non
Sau khi thụ tinh, phôi châu thứ hai thường bất dục, đôi khi cả 2 phôi châu đều
thụ tinh thành công và sinh ra quả 2 hạt. Khi đó hạt có hình bán cầu mà không phải
hình tròn và làm giảm chất lượng.
Trong quá trình phát triển của quả, rụng non là vấn đề rất thường gặp ở
Macadamia. Cây Macadamia 15 tuổi, cứ mỗi kỳ ra hoa có tới 1 vạn hoa tự, mỗi hoa tự
có 300 hoa nhỏ nghĩa là một cây có 3 triệu hoa nhỏ nhưng chỉ có từ 6-13% hoa được
kết quả, mà cuối cùng chỉ còn 0,3%- 0,4% hoa phát dục được quả thành thục, có nghĩa
là một cây 3 triệu hoa chỉ có khả năng đậu được khoảng 10.000-12.000 quả. Hiện
tượng rụng non có thể chia 3 thời kỳ :
- Trong vòng 14 ngày sau khi ra hoa, phần lớn những hoa thụ phấn nhưng chưa

thụ tinh thì lần lượt rụng hết. Đầu nhụy cái của những hoa này có thể có phấn hoa đã
nảy mầm nhưng chưa hoàn tất quá trình thụ tinh, số cònlại có bầu nhụy cái nở to ra
phần lớn đã được thụ tinh.
- Từ ngày thứ 21 đến ngày 56, quả non rụng dồn dập dù đã thụ tinh tốt.
- Từ ngày thứ 70 đến khi quả gần chin (ngày thứ 210) quả rụng rải rác.
Nguyên nhân chính dẫn đến rụng quả là vấn đề dinh dưỡng. Nghiên cứu về nhịp
điệu rụng quả và biến động dinh dưỡng trong lá cây, Hứa Huệ Sách (Lôi Châu 1995),
Từ Hiểu Linh (Lôi Châu 1996) đều phát hiện thấy nhịp điệu tăng trọng nhanh của quả
non rất trùng khớp với nhịp điệu rụng quả nhiều.
Mắc-ca có đặc điểm là hoa quá nhiều, tiêu hao rất nhiều đạm và lân. Tháng 3,
mùa hoa, hàm lượng đạm và lân dự trữ trong lá giảm đi mạnh mẽ. Tháng 4 hoa tàn,
quả non tăng trọng rất nhanh, đúng lúc đó tán cây cũng phát lộc xuân. Sự tranh chấp
dinh dưỡng đã làm cho hàm lượng đạm, kali và lân dự trữ hạ xuống tới giới hạn thấp
nhất. Tháng 5 hàm lượng đạm trong lá chỉ còn 0,26%, điều đó đã gây ra đợt rụng quả
non dồn dập trong tháng 5. Tháng 6 phát lộc hè, quả cũng bước vào giai đoạn tích luỹ
dầu mạnh mẽ, nhu cầu dinh dưỡng của quả lên đến đỉnh cao dẫn đến hàm lượng N, P,
23


K trong lá giảm xuống giới hạn rất thấp trong tháng 7 (P: 0,064%, K: 0,41%). Đó là
lúc xuất hiện đợt rụng quả mạnh mẽ thứ 2 (cuối tháng 7 đầu tháng 8).
Ngoài vấn đề dinh dưỡng, nhiệt độ cao, thiếu nước và gió bão cũng là tác nhân
gây rụng quả. Khi nhiệt đọ tăng cao, tần xuất rụng quả trước khi chín cũng tương đối
cao. Sau khi đậu quả 70 ngày, nhiệt độ cao tới 30oC đến 35oC đã kích thích mạnh hiện
tượng rụng quả, đặc biệt là thời kỳ đầu của đậu quả 35 -41 ngày, thời kỳ này nếu gặp
gió mùa tây nam khô nóng (gió Lào) quả sẽ rụng rất mạnh.
2.2.2.5 Tích luỹ dầu
Sau khi hoa tàn và hình thành quả non, Mắc-ca cần có 215 ngày để quả chín,
tức 30 tuần. Khi đó hàm lượng dầu trong nhân đạt tới 75-79%. Khi hàm lượng dầu
tăng dần thì hàm lượng đạm tổng số (hàm lượng protein thô) sẽ giảm dần, lượng

đường tổng số trong vòng 111 ngày sau ra hoa thì tăng dần, sau 111 ngày trở về sau thì
giảm dần.
- Diễn biến hàm lượng chất béo thô: bắt đầu ra hoa 90 ngày, tuổi quả tăng lên,
thì hàm lượng dầu so với trọng lượng tươi hay khô đều tăng dần. Trong vòng 120 ngày
sau khi ra hoa, là thời kỳ ra hoa mạnh nhất. Tốc độ tích luỹ dầu ở các giống khác nhau,
đến khi quả chín hoàn toàn, hàm lượng dầu đạt trên 72%.
- Nhịp điệu tích luỹ protein thô biến động theo quy luật sau đây:
Sau ra hoa 90 ngày thì tuổi quả tăng dần, hàm lượng protein thôcũng có tăng
chậm. sau ra hoa 90 – 120 ngày, tỉ lệ % protein trong chất khô từ 30% giảm xuống còn
10%, là thời kỳ giảm sút nhanh. Tuỳ từng giống khác nhau hàm lượng cụ thể có khác
nhau, nhưng cuối cùng tỉ lệ protein trong quả giữ mức 8%
- Nhịp điệu biến thiên hàm lượng đường trong nhân theo tuổi quả như sau:
Sau ra hoa từ 90 đến 110 ngày,hàm lượng đường khử, đường sa-ca-ro-zơ,
đường tổng số đều có xu hướng tăng, sau ra hoa 110 ngày, hàm lượng đường khử và
đường sa-ca-ro-zơ giảm nhanh, sau ra hoa 150 ngày thì không còn đường khử, đường
sa-ca-ro-zơ giảm xuống còn 8% (tỉ lệ % so với chất khô).
- Diễn biến hàm lượng nước trong quá trình phát dục như sau:
24


Sau ra hoa 90 ngày, lượng nước trong nhân là 92%, tỷ lệ chất khô là 6 - 8%, từ
đó trở đi hàm lượng nước trong nhân giảm dần và hàm lượng chất khô tăng dần, đến
ngày 120 tỷ lệ chất khô đã đạt 38,7%, khi quả chín, tỷ lệ khô của nhân ở các giống giữ
mức ổn định khoảng 70% (hàm lượng nước trong nhân khoảng 30%). (Nguồn: Kỹ
thuật đơn giản trồng cây Mắc-ca ở Việt Nam, Nguyễn Công Tạn, 2005, 47 trang)
2.3 Kỹ thuật vườn ươm
2.3.1 Thiết kế vườn ươm
Vườn ươm được bố trí thuận lợi về giao thông, nguồn nước, địa hình bằng
phẳng… Xung quanh có tường rào bảo vệ, ở phía trên có hệ thống che bóng bằng bạt
ni lông đen có thể điều chỉnh được.

2.3.2 Sản xuất cây con
- Chọn hạt và gieo hạt
Hạt lấy từ cây mẹ ưu tú, trọng lượng hạt khoảng 6 g, loại thải hết những hạt vỏ
đen, có đốm bệnh, có sâu đục lỗ, vỏ bị nứt.
Hạt ngâm trong nước một ngày (hạt khô ngâm 3 ngày), loại thải hết hạt xấu nổi
trên mặt nước, lấy hạt chìm dưới nước đưa vào dung dịch Thiophanate -Methyl 45%
và dung dịch Trichlorphon 90%, pha loãng 1000 lần, ngâm 5 phút sau đó đem gieo.
Vì nhân Macadamia có nhiều dầu, mùi thơm, dễ bị mối, kiến tha nên phải đưa
hạt vào gieo trong vườn ươm có gạch xây bao quanh, cao 24 cm, ở trong phủ lớp cát
dày 20 cm. Hạt sau khi thanh trùng gieo vào cát, mỗi m2 gieo 10 kg hạt, lấp cát dày 2 3 cm, sau đó tưới ẩm đều, ở trên có giàn ni lông che phủ và phải tưới ẩm thường
xuyên.
Sau 3 - 4 tuần hạt bắt đầu nảy mầm, cấy hạt đã nảy mầm vào túi bầu.
- Làm bầu
Dùng túi ni lông dày 0,2 mm, kích thước 14 cm x 27 cm, đáy có lỗ nhỏ 0,5 cm.
Hỗn hợp ruột bầu: 7 phần đất + 3 phần phân chuồng hoai mục trộn đều với 1 kg
super lân + 1 kg vôi cho 100 kg hỗn hợp.
- Gieo hạt đã nảy mầm
25